PROJECT VAN TWEEHONDERD VIJFTIG MILJOEN
GENTS verbeterde toegang
zee kost OFFERS
naar
In Sluiskil wordt
„onderstebo ven'
de wereld
gekeerd
Volgend jaar
begin
De geschiedenis van het
Bossche garnizoen
Vestingstad sinds Alva's komst
Visitekaartje in handzaam formaat
jj| i
Rotogravures uit de collectie
Boymans-Van Beuningen
ÉÊËÊsiÉiËiÊÊÈÉi
NATO-krant wordt
huis aan huis verspreid
Prijsvraag voor ast ma-
best rij ding
Nederlands antiek in
Florence
jerneuzen'
HOEK
ZAAMSLAi
SLUISKIL
ZXHtCHt fAttlN<>'
VERKLARING
WESTDORPE
Om de haverklap is de brug bij Sluiskil voor het wegverk eer gesloten. Anderhalve kilometer noordwaarts komt echter
een nieuwe brug op flinke hoogte boven het water. De huizen rechts vallen aan de kanaalverbreding ten offer.
(Van een onzer verslaggevers)
dium nog te vroeg om iets te onder-
71 /Tenig Belgisch staatsman zal in vroeger jaren heimelijk hebben verzucht, I nêrnên'ter ^verkryging 'van^schadëver-
/r# wat Antwerpse en Gentse reders meer onverbloemd durfden uitspreken: goeding, maar de kanaalbewoners zijn
-*• -*■ behoorde Zeeuwsch-Vlaanderen maar bij ons. Welke eindeloze reeksen onder leiding van de heer Vermeulen
onderhandelingen en studies over het probleem der waterwegen zouden zowel lop hun qui vive. Zij willen in elk geval
België als Nederland dan bespaard zijn gebleven. Nog in 1918 ondernamen onze
zuiderburen een poging om ons land tot gebiedsafstand te bewegen, maar zij
stuitten op het onwrikbare standpunt van de Nederlandse regering, die dit deel
van Zeeland onder geen beding wilde prijsgeven, tot grote opluchting van de
Zeeuws-Vlaamse bevolking. In alle eerlijkheid zij erkend, dat het België bepaald
niet domweg te doen was om gebiedsuitbreiding, maar voornamelijk om Gent,
en in mindere mate Antwerpen, een goede verbinding met de zee te geven en
daarbij volkomen souverein te kunnen handelen. Intussen is de bevolking van
zuidelijk Zeeland in onverminderde mate trouw gebleven aan Oranje, al is zij
uiteraard sterk georiënteerd op België, en al moet zij wel eens op de trommel
slaan om gehoor te krijgen in Den Haag. Met die hele veren-actie is, geloven
wij, Zeeuwsch-Vlaanderen overigens niet erg gelukkig. „We hadden wat rustiger
en met meer overleg te werk moeten gaan," is de algemene opinie. Voor een
deel der Zeeuws-Vlamingen is er thans opnieuw reden om de trom te roeren,
omdat het langgekoesterde verlangen van Gent naar een verbeterde toegang
tot de Westerschelde werkelijkheid gaat worden. Maar de methode-Colsen zal
hen daarbij niet als voorbeeld dienen.
Wü staan in Sluiskil, aan het kanaal
van Gent naar Temeuzen en kijken
naar grote gele rookwolken, die opstij-
?en uit een der ovens van een cokes-
abriek. „Daar vliegt voor duizenden
guldens de lucht in," zegt een voorbij
ganger, -,,er is ergens een defect en ze
moeten allerlei bestanddelen onbenut
laten ontsnappen." De giftige walm
symboliseert de donkere wolken, die
zich sinds kort boven het industrie
plaatsje Sluiskil, in het hart van
Zeeuwsch-Vlaanderen, samenpakken. Bij
stukjes en beetjcfc wordt het de bewo
ners bekend, hoe het nieuwe kanaal
komt te lopen. Juist bij Sluiskil maakt
het bestaande kanaal een flauwe bocht
en het rechttrekken van deze krom
ming is een onderdeel van het gehele
plan. Preciezg cijfers zijn nog niet be
kend, maar de bewoners van het plaats
je hebben zelf al berekend, dat er zo
ongeveer 150 huizen en bedrijfspanden
het veld moeten ruimen voor de nieu
we vaarweg naar Gent. Uiteraard heeft
deze bevinding de nodige ongerustheid
geTwekt bij de betrokkenen, Nederlan
ders, die zullen moeten wijken voor
overwegend Belgische belangen. Er zijn
huizen bij, die van vader op zoon zijn
gegaan, maar ook moderne winkels,
nauwelijks enkele jaren bestaande ho
recabedrijven en zelfs een nieuw hotel.
Ondersteboven
In een timmermanswerkplaats
aan het kanaal treffen wij de heer
C. H. A. Vermeulen, die het voorzit
terschap heeft aanvaard, van een co
mité ,,ter behartiging van de belan
gen der kanaalbewoncrs". Een rus
tige, bejaarde heer. die zeker geen
wilde agitatie nastreeft maar daar
om met niet minder volharding de
gunstigste oplossing wil bereiken. ,,De
wereld is ondersteboven gekeerd,"
vindt hij. „Als wij vroeger op de weg
aan het knikkeren waren, en er kwam
een wagen aan, dan speelden wij
eerst rustig het spelletje uit voordat
we de weg vrijmaakten." Het tempo
van onze dagen ligt hem kennelijk te
hoog, en toch is Sluiskil aan de geest
der industriële bedrijvigheid niet ont
snapt. Recht tegenover de woning
van de heer Vermeulen rijzen grote
fabriekscomplexen op, twee bedrij
ven ,die gehee lin buitenlandse han
den zijn: een Frans-Belgisch-Luxem
burgse cokesfabriek en een Belgisch-
Italiaanse fabriek van kunstmeststof
fen. Ongeveer 2000. bewoners van
Sluiskil en wijde omgeving vinden er
werk. Merkwaardig, die twee
„vreemde" bedrijven zo broederlijk
naast elkaar op Zeeuws-Vlaamse' bo
dem. Een bewijs dat de Nederlandse
economie haar kansen in dit deel
van ons land onvoldoende heeft be
nut?
Nu kunnen nog slechts Liberty- en
Victory-schepen van 10.000 ton tot de
Slulskilse industrie doordringen, maar
na de grote herziening van het kanaal
zal de toelaatbare tonnenmaat geste
gen zijn tot 50.000. De haven van Gent
gaat ongetwijfeld een grote bloeiperiode
tegemoet. Intussen zitten enkele hon
derden inwoners van een klein Zeeuws-
Vlaams industrieplaatsje „met de haak
in de keel", zoals timmerman Vermeu
len het uitdrukt. Enkele kamerfracties
zijn al op bezoek geweest om zich op
de hoogte te stellen van de groot
scheepse veranderingen rondom het
toekomstige kanaal. Een aantal wonin
gen staat op erfpachtgrond, namelijk
die langs het kanaal, maar het grootste
deel is eigendom van de bewoners zelf.
Omdat er officieel nog geen sprake
is van onteigeningen is het in dit sta-
blljven in Sluiskil, de plaats, die voor
de nieuwe Gentse vaarweg het grootste
offer moet brengen. Ook in Sas van
Gent zouden trouwens volgens de laat
ste berichten een vijftigtal woningen
aan de kanaalverlegging in de weg
staan.
Details
Van de drie grote vraagstukken op
het gebied van waterwegen, die keer
op keer Belgische en Nederlandse
deskundigen om de tafel brachten, is
thans het tweede hard op weg naar
een oplossing. De stop bij Ternaaien
is opgeheven en wanneer Gent zijn
nieuwe toegang tot de Westerschelde
zal hebben verkregen misschien
over een jaar of acht a tien rest
nog het eeuwige Belgische verlangen
naar de Rijn, fronsend bekeken door
de machtige Maasstad. Het kanaal
Gent-Terneuzen was trouwens niet
zo'n probleem. De Nederlandse rege
ring heeft nooit zoveel bezwaren aan
gevoerd tegen het verbeteren van de
vaarweg op zich, slechts op detail
punten bleef men struikelen. Zo
wenste Nederland, dat het spoorweg
station in Terneuzen zoals men
weet hebben de Nederlandsche Spoor
wegen geen lijn in Zeeuwsch-Vlaan
deren wat de tarieven betreft geheel
als een Belgisch station zou worden
behandeld, terwijl België gaarne zag,
dat Nederland havengelden hief in de
haven van Terneuzen dit om on
eerlijke concurrentie met Gent te ver
mijden. Dan heeft ons land een reeks
verlangens die betrekking hebben op
een vlotte verwerking van het ver
keer over het kanaal. Er zal ander
halve kilometer ten noorden van de
bestaande draaibrug in Sluiskil
die vrij vaak per dag open gaat
een nieuwe brug worden gebouwd
met een vrije doorvaartbreedte van
1 60 meter en op 7 meter boven de
hoogste stand van het wateropper
vlak. Nederland stelt nog andere
voorzieningen voor, maar België acht
al die voorwaarden een beetje over
dreven, en dus moet er nog wel wat
gepraat worden. Maar over de tech
nische uitwerking van het kanaal
zelve zijn beide partijen het vrijwel
eens. Volgend jaar ka nhet karwei
definitief beginnen, na vele jaren van
confereren.
Gigantisch
De breedte Van de vaarweg, die nu
67 meter bedraagt aan de oppervlakte,
zal ruim verdubbeld worden, namelijk
150 meter, en de diepte komt van 8.75
op 12.50 meter te liggen. Met deze af
metingen gaat het kanaal van Gent
naar Terneuzen tot de grootste ter we
reld behoren. Met een breedte van 204
en een diepte van 14,50 meter is het
Noordzeekanaal nog aanzienlijk rui
mer, maar het Suezkanaal is bijvoor
beeld slechts 60 meter breqd (een rich-
tingverkeer) en het Panamakanaal
ruim 90. Het zeeverkeer van en naar
Gent za ldus niet ipeer in eikaars vaar
water terecht hoeven te komen. Tot het
gigantische project, waarmee naar
schatting een bedrag van 250 miljoen
gulden zal zijn gemoeid 80 pet voor
Belgische, 20 pet voor Nederlandse re
kening behoort ook de bouw van
twee nieuwe sluizen in Terneuzen, één
voor de zee- en één voor de binnen
vaart. De huidige oost. en middensluis
komen te vervallen, evenals de sluis in
Sas van Gent. Om de verzilting van
het water tegen te gaan, zal de Rijks
waterstaat, die het werk tot de grens
zelfstandig uitvoert, nog speciale maat
regelen nemen.
Achteruitgang
Het jaarlijks totaal der zeeschepen
die het kanaal passeren, schommelt
om de 6000 met een brutotonnage
van omstreeks 7.300.000. In nationali
teiten uitgedrukt staat Duitsland
daarbij bovenaan, gevolgd door En
geland, Zweden en Nederland. België
komt eerst op de dertiende plaats.
Door de drie sluizen in Terneuzen
passeerden vorig jaar 46.870 Rijn- en
binnenvaarders. Slechts een fractie
van al die bedrijvigheid komt Ter
neuzen en Sluiskil ten goede, en som
mige inwoners van Terneuzen ver
wachten door het verbrede kanaal
eer een achteruitgang dan een ople
ving van de economie. De overslag
activiteit zal belangrijk afnemen wan
neer 50.000-tonners ongehinderd Gent
kunnen bereiken. Wel wordt het voor
industrieën gunstiger om zich langs
het nieuwe kanaal te vestigen. Dat
zou dan een van de weinige voorde
len zijn, die ons land nog van het
kanaalproject zou kunnen plukken. Of
laten we het aan de buitenlanders
over?
VERRUIMING KANAAL VAN TERNEUZEN
BELGIE
TOEKOMSTIG KANAAL
1 BEST. KAN. GEDEELTEN
JWOON EN INDUSTRIEGEB.
IN DE TOEKOMST TE
MAKEN WEGEN
TE MAKEN HOOFDWEGEN
BESTAANDE HOOFDWEGEN
TE MAKEN SPOORWEG
BESTAANDE SPOORWEG
GEMEENTEGRENZEN
6"-
Een bijzonder originele gedachte
heeft wel de reserve-kapitein der
infanterie b.d. C. J. Gudde gehad,
toen hij het plan opvatte om de „Vier
eeuwen geschiedenis van het garnizoen
's—Hertogenbosch ('-Hertogenbosch,
Taxandria N.V., 1958; 340 blz.) te gaan
beschrijven. Immers, een buitenstaan
der heeft waarschijnlijk niet eens het
vage vermoeden, dat een garnizoen een
historie zou kunnen hebben. Voor de
leek bestaat een garnizoen of een regi
ment uit een groep militairen zonder
meer. Weinig dringt liet tot hem door
dat het een levend organisme is, dat
voortdurend wijzigingen ondergaat en
desondanks een hechte eenheid ver
toont. De geest van het ene regiment
is niet gelijk aan die van het andere;
het ene garnizoen is ook het andere niet.
Maar wat zou nu de historie van een
garnizoen kunnen inhouden? Wie daar
van enig idee wil krijgen moet Guddes
boek ter hand nemen. Heel wat bron
nen-onderzoek, dat uiteraard veelal in
het gemeente-archief van 's-Hertogen-
bosch plaats had, maar zich ook tot in
(Van onze Haagse redactie)
De Atlantische Commissie heeft een
NAïO-krant uitgegeven, die men in een
oplage van meer dan twee miljoen
exemplaren in Nederland huis-aan-huls
verspreidt. Dit is een van de activitei
ten van de commissie die haar program
ma voor het seizoen 1959-1960 verder
voornamelijk heeft ingesteld op het on
derwijs. In een zestal plaatsen zal zij
regionale bijeenkomsten van leraren
houden. Tweeduizend leerkrachten van
het voorbereidend hoger en middelbaar
onderwijs krijgen een boekwerk over de
atlantische problematiek. Alle VHMO-,
kweek-, technische en landbouwscholen
kunnen beschikken over materiaal voor
een kleine tentoonstelling.
De Atlantische Commissie, die in 1951
door de Vereniging voor Internationale
Rechtsorde en de Beweging voor Euro
pese Federalisten is opgericht, houdt
zich bezig met de internationale bestu
dering van alle atlantische vraagstukken
en met de voorlichting. Met veertien
soortgelijke organisaties in de andere
NATO-landen is de commissie verenigd
in de Atlantic Treaty Association. De
commissie zal 21 november in het ge
bouw van de Tweede Kamer een atlan
tische jongerenconferentie houden.
In de NATO-krant is een prijsvraag op
genomen ten bate van de Stichting Ast.
mabestrjjding. De eerste prijs bestaat
uit goederen ter waarde van tienduizend
gulden, de tweede prijs geeft recht op
goederen ter waarde van vijfduizend gul-
De beide "stmacentra in Hilversum
en Blaricum zijn volledig bezet. Nog hon-
'i den kindei n wachten op opneming.
Jitbreiding van de centra acht men
"a om riocdz'ikeljjk, in eerste instantie
ergroting van het centrum Heideheuvel
i Hilversum. Een bedrag van 5.5 ton
s voor deze uitbreiding nodig, maar 3,5
n is reeds beschikbaar. De stichting
hoopt de resterende twee ton mede té
verwerven door de prijsvraag.
Acht deelnemers aan de Oude Kunst
en Antiekbeurs te Delft nemen thans
deel aan de internationale antiekbeurs,
die tot en met. 11 oktober in het Palaz
zo Strozi te Florence wordt gehouden.
De firma's Aardewerk, De Boer, Cra
mer, Denijs, Douwes, Morpurgo, Njj-
stad en Premsela en Hamburger expo
seren daar met elkaar in een grote
zaal zilver, Delfts aardewerk, Chinees
porcelein en schilderijen. Aan de Itali
aanse beurs nemen 110 handelaren, van
wie 60 uit het buitenland, deel.
was het aantal militairen even groot, zo
niet groter dan dat der burgers! Omdat
er geen kazernes bestonden, waren de
manschappen bij de burgers ingekwar-
lu tierd, hetgeen niet altijd een pretje was.
Brussel uitstrekte, ligt er aan ten pe. Bossenaren kregen daarvoor zen.
grondslag. Daardoor is het een interes- l0Kiesgelden, maar de stad moest die
sant stuk geschiedenis geworden, dat voorschieten. Na 1629 liepen die voor-
heel wat boeiende details geeft, die schotten enorm op. doch de Staten-Ge-
duideljjk laten zien wat het vroeger n.eraal kwamen vrijwel met aan aflos-
eigenljjk betekende, wanneer een stad ïng van ?e gemaakte schulden toe!
was uitverkoren om vestingstad met Z°,n garruzoen was dus een geweldige
permanente „bezetting" te zijn. Het I oelasting; het kon de bewoners van de
verschil met de dag van vandaag is niet hertogstad bepaald niet tot troost
onder woorden te brengen. I streKKen. dat andere garnizoenen in de
's-Hertogenbosch kreeg voor het eerst ^ePubliek al even slecht betaald wer-
garnizoen ten tijde van Alva. De stad Ree£s in de 18e eeuw had het 'uili-
was nogal recalcitrant geweest toen zij }*ire. uniforrn een grote aantrekkings-
haar eerste bisschop moest accepte- ,cracht op het vrouwelijk deel der m-
ren, was een centrum van actieve druk- j 2?j?+ers# j schrift daarover een
kers van anti-regeringsgezinde en anti- 1 dokter de volgende lapidaire passus:
katholieke pamfletjes en was in het al- melsJes zijn met het uitterlyk
gemeen niet gemakkelijk te hanteren. voo™>omen zeer ingenomen en be-
Sindsdien is de stad altijd van garni- .Yf.elt/ds naar, zelve haare
zoen voorzien geweest, want door haar' Jiefdeanft, des men hier een vrucht-
ligging kon zij voor de bezitter het zij Vr«er«et
een uitvalspoort naar het noorden dan I Juweluken voor de Militairen aantreit,
wel naar het zuiden zijn. e by de sexe fien witten voet heb-
De hoofdschotel van het boek wordt zyn" "Lgr°°t aanzie.n
ilnunon/l „.ot-aw... J Jlsa. 1 i
gj,V0T™<} d"0l\ de ,drie b^lc' I soldatenvrouwen maar ellendig gesteld.
erplaatst werd, biever
heeft doorgemaakt, nil. die van 1629; *--- kindere"> de stad achter,
toen Frederik Hendrik de vesting wist
te nemen, het vergeefse beleg van Lo-
dewijk XIV in 1672—-'73 en de verove-
De heer Vermeulentimmerman-aannemerwijst in de richting waarin het
nieuwe kanaal is getraceerd. Op de achtergrond een der twee grote fabrieken
in Sluiskil.
(284). Overigens was het met de
-««•»>. envrouwen maar ellendig gesteld.
Roif h in\i.L i sterk-gelegen Den Als de soldaat verplaatst werd blet en
;n tie loop van de laatste eeuwen j vrouw en kinderen in de stad achter,
uiteraard zonder inkomsten. Het stads
bestuur had met deze mensen dan ook
allerlei moeilijkheden; pogingen om een
ring door de Franse Jacobijnentroepen ten^hepe^'op^lefs^uU^"ü^Raad^van
in 1794. Daaromheen heeft de schrijver State die L uiteindelijk zorg had
schetsen geweven van leger en garni- voor alle legeruitgaven besliste sim-
zoensleven uit de behandelde eeuwen, i pelwetr dat rip stsri maar-
De geschiedenis van 18X3 tot 1940 vult derhoud der eventuele ulerinwen ZZ'.
dan ongeveer 15 bladzijden. Daarna 1 zen moestlzorgdragen WeduWen en we*
komt hetiKppn ik niet het mi,,.. I i,1 moest jzorg magen.
Een bijzonder woord van lof moge
hier zeker worden neargeschreven wor
den voor de overvloedige en mooie illu
straties. Waar deze handelen over het
vrij recente verleden, toveren zij nog
wel eens een glimlach van herinnering
om de lippen, b.v. wanneer men het Mu
ziekkorps-op-fietsen van het regiment
Wielrijders ziet, een waar unicum in de
nu reeds romantisch-ljjkende werold
van vóór 1939; het merkwaardig ver
schijnsel werd nog overtroffen door het
technisch en muzikaal kunnen van het
huzaren-motorrijdersmuziekkorps dat
in 1939 in 's-Hertogenbosch kwam.
Een gelukwens aan auteur en uitge-
ver van dit boek is hier wel op zijn
Pif-f a s':anóaardwerk za] ongetwij-
lengte van dagen allerlei
vragen betreffende het garnizoen van
s-Hertogenbosch beantwoorden.
DR. B. A. VERMASEREN
komt hetgeen ik niet het minst interes
sante gedeelte zou willen noemen, nl
de beschrijving van het hedendaagse
garnizoen, d.w.z. sinds 1944.
Afzonderlijke hoofdstukken zjjn dan
gewijd aan de werkzaamheden van de
katholieke en protestantse militaire ver
enigingen en tehuizen en aan de gees
telijke verzorging. Het materiaal hier
voor is royaal geleverd door de betrok
ken verenigings-archieven en -bestu
ren.
Onnodig te herhalen dat het boek vol
staat met allerlei boeiende details die
ook de geschiedenis van de stad als zo
danig raken. Op sommige momenten
„De wereld is ondersteboven gekeerd," zei de heer Vermeulen. Voor een deel van
de Spoorstraat in Sluiskil zal dit in alle letterlijkheid gelden, wanneer het
kanaal de plaats van de hulzen heeft ingenomen.
Ik groot museum, dat zichzelf,
ondanks het veelzijdig bestel
van permanente, semi-perma
nente en tijdelijke tentoonstellingen,
respecteert en daarom het eigen bezit
warm koestert met het verlangen
naar uitbreiding van de bestaande
collectie, geeft op bepaalde tijden zijn
visitekaartje af in de vorm van een
serie reproducties, die als boek ver
schijnen en die voor slechts enkele
guldens te verkrijgen zijn bij de boek
handel of bij het museum zelf.
Zojuist is er een uitgave verschenen
(formaat 22,5 bij 15,5 cm) van Mu
seum Boymans-van Beuningen te Rot
terdam met 144 afbeeldingen naar de
belangrijkste schilderijen in het
museum. Zoals verwacht, is het groot
ste gedeelte hiervan gekozen naar
schilderijen van de rijke verzameling
van wijlen de heer D. G. van Beunin
gen; deze collectie is dit jaar Museum
Boymans als een rijpe appel in de
toch al niet schrale schoot komen val
len, zodat het alleszins gerechtvaar
digd was, dat aan de naam van het
museum die van Van Beuningen werd
toegevoegd. Deze zeer verzorgde pu-
blikatie nu stelt nog eens duidelijk de
uitzonderlijke waarde van deze verrij
king van het museumbezit voor ogen.
De afbeeldingen in dit boek zijn
uitgevoerd in rotogravure. Daaraan
vooraf gaat een register in het Ne
derlands, Frans, Engels en Duits
evenals een alphabetische lijst van
de namen van de kunstenaars.
Reeds eerder verscheen op hetzelfde
formaat „Vijf eeuwen tekenkunst", 87
afbeeldingen eveneens in rotogravure
naar een aantal van de mooiste teke
ningen van Noord- en Zuid-Nederland
se, Italiaanse en Franse meesters van
de 15e tot en met de 19e eeuw, in be
zit van dit museum. Deze uitgave
werd een succes. Hoe mooi echter deze
laatste ook moge zijn Museum Boy-
mans-van Beuningen kan zich terecht
beroemen op een boeiend en volwaar
dig prentenkabinet, gevolg van de spe
ciale belangstelling en het vakman
schap op dit gebied van de huidige
directeur, de heer J. C. Ebbinge Wub-
ben de nu verschenen 144 afbeeldin
gen in de nieuwe uitgave zijn stuk
voor stuk van uitzonderlijke kwaliteit.
Het voordeel bij gereproduceerde schil
derijen in rotogravure is de fluwelen
zachtheid van de afdruk, welke het
overgenomen schilderij in zijn sfeer
en waarde laat en nuances, toetsen en
lichtwerkingen, hoe fijn ook, in de juiste
verhoudingen weergeeft. Nergens zijn
de afbeeldingen brutaal; steeds is ook
welke het museum rijk is. Na Ruis-
dael, Van de Capelle, Cuyp, Hob-
bema, Jan Steen, Pieter de Hooch,
de Witte en Brouwer, krijgt met een
prachtige serie in rotogravures te
zien van werken van Rubens, deels
aanwinsten, deels uit de vroegere
verzameling.
Dan als intermezzo (lie kostbare
aanwinsten van de Italiaanse ei
Spaanse meesters uit de 15e, 16e en
17e eeuw, aanwinsten die niet alleen
voor dit museum bijzonder belangrijk
het karakter van de meesters behou- I zijn, maar ook voor geheel ons lan<
den gebleven.
Het werk geeft zowel oude als mo
derne schilderijen weer. Dé grote aan
winst uit de collectie-Van Beuningen
is het paneel: ,,De drie Maria's aan
het Graf", van Hubert en Jan van
Eyck. Hiervan zijn verschillende per
fecte details vastgelegd, een idee dat
met een heimelijk gevoel van trots is
uitgewerkt.
De uitgave begint met de afbeel
dingen van de beroemde Luikse Nor-
i'olk-Triptiek; zij laat reproducties
zien van het kleinood van Geertgen
tot St.-Jans: „De verheerlijking van
Maria", van meesters uit de Zuider-
jjke Nederlanden, van de Maria- en
lohannestaferelen, van Lucas van
tjeyden, Herry met de Bles, Joachim
Patenier, Pieter Breugel de Oude;
2en tweede afdeling omvat de grote
zeventiende-eeuwse meesters, met
ien bijzondere aandacht voor de
twee doeken van de haast mystieke
Hercules Seghers en bijzonder sfeer,
volle reproducties van de kleine,
maar belangrijke Rembrandtserie,
omdat er van deze oude meesters bin
nen onze grenzen niet zoveei in bcz
is. Het zijn werken van Benozzi Gozo!
li (1420-1497), Jacopo del Sellaio (144
1493), Vincenzo Foppa (1427-1516), T;
ziano (Titiaan) Vecellio (1477-1576), I
Greco (1541-1614), Veronese (1528-1588)
en Tintorfetto (1518-1594). Alleen i
door deze aanwinsten is Museum Bn;
mans-Van Beuningen een van de voor
naaniste collecties van West-Europ
rijker geworden.
Het laatste gedeelte bestaat uit ec
keuze van de hoogtepunten langs d
weg naar onze tijd. Watteau, Chardin
Boucher, Daumier, Courbet Jongkinc
Mone*, Pissarro, Gauguin. Van Gogl;
Signac, Matisse, Munch, Marquet, Per
meke, Wouters, Kandinsky, Picasso ei
Chagall, allen hebben met goede re
producties een plaats in deze voor elk<
liefhebber bijna onontbeerlijke uitgave
gekregen. Er is verder geen enkele
tekst bij de prenten afgedrukt, het
geen de bladspiegel en de wijze waar
op de afbeeldingen erop zijn aange
bracht ten goede is gekomen. Du.
iSen detail van het landschap op het kostbare paneel van de Van Eycks: „De drie
Maria's bij het Graf". Hij komt voor in de onlangs verschenen uitgave met goede
reproducties uit Museum BoymansVan Beuningen.
S
