CENSUUR-COMMISSIE uit
N.-Guinea in ons land terug
Zijn alle gevallen van censuur
rechtmatig geweest?
m
Peek&Cloppenburg
Min. Marijnen opent elfde land-
bouwbeurs in nieuw aebouw
Weer op weg naar Nw.-Zeeland,
ditmaal met de „Willem Ruys"
Üeithen
's Lands Kroniek
SUCROSA
Naar de Keukenhof
Een grotere stap
MET 200 DICTAFOONROLLEN
De Zuidlaarder markt
Kwestie-Yan Beek
niet los van de
eensuur-kwestie
Slechts twee
gevallen zeker
A
Textielcentrum
in Enschede
Uil] iaanse ministers
Ai
naar Nederland
A
elke woensdag
jongens-
o
Grootste en oudste paardenmarkt in Europa
trekt op één dag 150.000 bezoekers
Eelco Boswijk en het avontuur
Gift van koninklijk
paar voor Japan
Folklore uit Hawaii
in Nederland
G. D; van Manen
DINSDAG 20 OKTOBER 1959
PAGINA 5
Onbekende bromfietser
verongelukt
Disney maakt film over
Beethoven
BABY
de meest gevraagds
„Ideeënrijk" in kelder van het Binnenhof
Expositie van goede ideeën Instelling die
^democratie bevordert en veel bespaart
Nederlandse kustvaarder
aan de grond voor
Zweedse kust
Voor diabetici en slanke lijn!
W'j noemden de aanbevelingen
van de Commissie Werkelijke
(C W ,.Dienstti.id Dienstplichtigen
aa een eers^e stap. Aan deze
"delingen voegden wij de zorg
n °1' cen 6000 huizen toe om daar-
mat 'n versterkte en versnelde
on aan te wei'ven beroepspersoneel
C W n vangen- Het rapport van de
1 gewaagt van de „neerdruk-
gP. i 'nv^oed" van het langdurig
ka u'den leven van 'let Sezin. Hoe
n het beroepspersoneel ziin taak
n goed blijven vervullenWelk
°ot bedrijf heeft tegenwoordig niet
"n uitgebreid en dikwijls zeer vin-
ugrijk huisvestingsbeleid? Defensie
in daar bij de hoogste personeels-
"Stanties niet. buiten!
Aan het slot van het rapport geeft
C.W.D.D. een openhartig en dui-
'Ok pleidooi voor een verbetering
a.n de aanvoering, welke „klimaat
de krijgsmacht" en „sfeer bij de
oerdelen" zou verbeteren en geest
in- geoefendheid ten goede zou ko-
Vnen; Hieruit zou meer efficiency
'M'tvloeien, terwijl de werving van
'uraetanton erdoor bevorderd zou
orden. Hier raakt hét rapport de
ern van het probleem. Vermeerde-
nS en verbetering van liet. beroeps-
Personeel is de noodzakelijke voor-
T*rde voor al het overige.
*,r zal dan Ook cen prikkel ont-
aan om tot dat beroepspersoneel te
^aan behoren. Deze prikkel dient bij
e werving van contractanten aan-
te zijn. Het is daarom nood-
pkclijk de contractanten de moge-
■Ikhèid te openen tot het beroeps-
Personeel over te gaan in plaats van
htslag met een hoge premie te ver-
Higen. Niet allen zullen dit wensen,
echts de besten behoren er voor in
"E.rom'kmg te komen.
Hiet alleen voor specialisten cn
i °0r al het personeel beneden de
,.hg van tweede luitenant zouden wij
Je gelegenheid willen openstellen.
°®r officieren zou hetzelfde moeten
meiden. Anderzijds zou eveneens de
'mogelijkheid moeten bestaan om de
'onst te verlaten. De in de militaire
r'^hst verkregen bekwaamheden op
gebied van organisatie, instructie,
'Urninistratie en omgaan met perso-
zijn in vele burgerberoepen van
o'ekenis.
Dg opleidingen van beroepsperso
nen zouden een aanzienlijke wijzi
ng moeten ondergaan. De officiers-
P ei ding zou in veel opzichten een
j."der cn een meer universitair ka-
akter dienen te verkrijgen, teneinde
0,1 latere overgang naar civiele be-
oepen mogelijk te maken. Het lijkt
j^ns van belang, dat deze vraagstuk
Advertentie
De censuur-commissie op Schiphol tij
dens het vraaggesprek met de pers. Van
links naar rechts minister drs. H. A.
Korthals, die indertijd de commissie
installeerde, jhr. mr. G. Witsen Elias
(voorzitter), M. van Veen en mr. J.
P. Hustinx.
den
n op korte termijn in studie wor-
genomen. Hierbij zou een inte-
^ratie van de militaire en de civiele
ndcrwijswereld en het bedrijfsleven
'ongelijk zijn, in verband waarmee
en commissie van veelzijdige aard
^7 zoals de C.W.D.D. zeer goed
,v7rk zou kunnen doen. Indien de np-
O!dingskosten in grote mate ten
aste van de Defensiebegroting Ico
nen, de pensioenlasten zouden niet
nP deze begroting mogen drukken
Ten laatste komen wij terug op
de 15% verhoging van de be
zoldiging van het lagere be-
°epspersoneel. Het hogere personeel
Ean hierbij niet worden uitgesloten,
^■oppeling van de bezoldiging aan de
Ahg is niet meer te handhaven. De
W.D.D. liet dit niet onduidelijk
merken. Voor verschillende catego-
Jeën zullen de regelingen niet gelijk
di
nnen zijn. Ook hierbij zullen vin-
r Pgrijkheid en het door en door
jennen van het militaire leven moe-
eh leiden tot financiële voorzienin-
j.eh en faciliteiten, welke een werke-
ljke, materiële aantrekkingskracht
An het militaire beroep geven naast
v° morele vooruitgang ten gevolge
an verbetering van klimaat en sfeer.
Dit alles vereist een modern per-
k^eelsbeleid, zoals reeds lang in het
Ve'drijfsleven is ingezien, dat in nauw
verband met het onderwijs- en op-
v°edingsbeleid moet staan cn moet
portkomen, niet alleen uit deskun
digheid,
ta.
doch uit voortdurend con-
pt, met het typische militaire leven,
j. Dij de marine is de goede gang van
a*en verzekerd, omdat de leiding
p'j het personeels- en onderwijsbe-
j lc* bij de Vlagofficier Personeel be-
hst. Voor lucht- en landmacht is een
TZamenlijke éénhoofdige leiding niet
^gelijk. Bij elk dezer krijgsmacht-
emn zou eveneens een opperofficier
de leiding moeten worden belast
„Het fabeltje schijnt nog steeds te
0 'h'den naverteld naar men zegt
in het Kabinet dat de minis-
r van Defensie moest voortkomen
hit
ondernemerskringen, omdat daar
v. 'uui uciuui om ïugbii, uiiiuci l waai
veel goede organisators zonder des-
hdigheid op defensiegebied zijn,
rwij] zij wel verstand hebben van
j^s.nschaffingen" In het defensie-
?emid zijn de aanschaffingen niet
^0.n primair punt. In ondernemers-
fY 'hgen heeft men echter ook de
direct het zwaartepunt juist te
ezen. Men moet wensen, dat het
Xe minister gegeven zal zijn ter-
.""d het belang en de eisen van het
J;rsoneelsbeleid te vatten
I hmiddels zal het voldoen aan deze
•I voorwaarden nog geen diensttijd-
verkorting opleveren De C.W.D.D
f-. H zich ten aanzien van de ver
andering van de 21 maanden van
C|1 der dienstplichtigen niet -ver-
Cpi -ik en zeifs inconsequent uit
laten. Hoewel wij dit punt aller-
v'nst loslaten, zullen wij daar nu
t..rd®r niet op ingaan; de grote stap
bii ^'ensttijdverkorting is thans veel
-langrjjker. Over deze grote stap
n volgend artikel.
D,
nuj.® Antilliaanse minister van Eeono-
Rrnk en Sociale Zaken, de heer C. D.
sn,. ,n' komt naar Nederland om be-
vrek
?e
mgen te voeren met de Nederland-
lfj. 1°ftering. Vrijdag zal hier in Neder-
VV„i- °°k de minister van Financiën en
elva
e, «rtsz.org, -J. E. Yrausquin arrive-
v»l' Hi.i zal overleg voeren over de wel-
liljPmsplannen van de Nederlandse An-
en.
"dagmiddag is nabij Drachten
rr, man van middelbare leeftijd, die
zijn bromfiets de autosnelweg
achten-Oosterwolde zou oversteken,
daart"
botsir
f
warme kwaliteit
keperflanel, 1^
royaal model,
candy stripe garnering.
speciale
M. prijs
(kleine singing per moot)
Pl1 kla,aiiby verzuimde
auto -ing Sckomen met een personen-
Hl
voorrang te geven.
Ov cn op slag gedood. Het stoffelijk
was gisteren nog niet geïden-
(Van een verslaggever)
Mcl verscheidene aantekeningen, folo-
copieën van archiefstukken en meer
dan 200 dictafooiirollen ieder cen on
dervraging van een kwartier bevattend
is gisteravond op Schiphol terugge
keerd de ministeriële commissie, die
op Nieuw-Guinea een onder/.oek heeft
ingesteld naar de censuurkwestie. De
voorzitter, jhr. mr. G. Witsen Elias,
president van de rechtbank te 's-Gra-
venhage, de overige leden mr. J. P.
Hustinx, officier van justitie, hoofd van
het parket te Arnhem cn de heer M,
van Veen, oud-staatssecretaris van oor
log, thans regeringscommissaris voor
het radio- en televisicwczen e» de
secretaris, de heer N. W. Smit, bogen
zich onmiddellijk na aankomst over
een avondblad. Op gezag van de cor
respondent te Hollandia van het desbe
treffende blad werd in een lijvige kop
op de voorpagina de veronderstelling
geuit, dat het commissierapport een
anti-climax zou worden, omdat er .wei
nig bewijzen van censuur op Nieuw-
Guinea" gevonden zouden zijn. „Als ik
het daarmee eens zou zijn," 7.0 ver
klaarde de heer Witsen Elias, „dan zou
mijn rapport aanmerkelijk korter kun
nen uitvallen dan ik verwacht."
De commissie-voorzitter betoogde dat
men van hem uiteraard geen sensatio
nele mededelingen moest verwachten,
nu de commissie nog geen rapport
heeft uitgebracht aan de minister van
Binnenlandse Zaken. Of er op cen later
tijdstip wel sensaties uit de bus zouden
komen wenste hij in het midden te
laten. In antwoord op vragen zei
hjj dat het er nu niet meer om gaat of
er postcensuur is geweest. „Dat stond
voor ons vertrek naar Nieuw-Guinea
al vast. Er is echter verschil tussen post
censuur en onrechtmatige postcensuur
en daar wil ik nu niet verder op in
gaan." De vraag of „louter theoretisch"
de mogelijkheid bestaat dat alle geval
len van censuur rechtmatig zijn ge
weest, beantwoordde hjj bevestigend.
Ook al is de commissie niet, zoals op
Nieuw-Guinea de gewoonte is, 's mor
gens om zeven uur, maar een uur later
met de werkzaamheden begonnen, toch
is het onderzoek zeer intensief en nogal
vermoeiend geweest, aldus jhr. mr.
Witsen Elias.
„Wij hadden gedacht te kunnen vol
staan' met dertig mensen te horen.
Alle personen die wij hoorden bleken
het evenwel niet helemaal met elkaar
eens te zijn. Zodoende moesten wij
nogal eens het een cn ander contro
leren, waardoor wij in totaal zestig
iiiiiiiiiiiiiiimiiiimiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiHiiiiiiiii
(Van een bijzondere correspondent)
Voor zover men te Hollandia een in
druk heeft van de resultaten van het on
derzoek, dat de commissie-Witsen Eiias
heeft ingesteld, meent men, dat procu
reur-generaal Oktna, die inmiddels met
pensioen naar Nederland is vertrokken,
zich van de censuur in haar gevreesde
omvang en gerichtheid beeft kunnen
vrijpleiten. De ongeoorloofde censuur
heeft een duidelijk toppunt gehad in 1957
toen de heer Okma nog geen procureur-
generaal was. Er schijnen overigens
slechts twee gevallen onomstotelijk aan
getoond te zijn. De beschuldiging, dat
deze censuur na ingrijpen van gouver
neur en procureur zou zijn voortgegaan,
zou voorts ongegrond, althans onbewe
zen zijn.
In 1957 richtte de censuur zich op sub
versieve elementen, toen liet gevaar
bestond dat Indonesië politieke munt
zou trachten Ie slaan uit binnenlandse
moeilijkheden door de stamoorlogen aan
de Wisselmeren.
In Hollandia heeft men zich overi
gens verbaasd over de breedheid van
het onderzoek van de commissie, die
vooral belangstelling toonde voor de
achtergronden van do opwinding, die in
Nieuw-Guinea rond deze kwestie ont
stond.
Het schijnt met name geoorloofd aan
te nemen, dat de commissie formeel o£
informeel een oordeel zal uitspreken
over de rechterlijke organisatie in
Nieuw-Guinea. Het ljjkt eveneens waar
schijnlijk, dat het onpartijdige en vaardi
ge onderzoek op zo brede grondslag zal
uitmonden in een oordeel over de -mb-
teljjke constellatie, dat eveneens aan
dacht zal trekken.
Er is reden om aan te nemen, dat
gouverneur Platteel in deze kwestie
zowel buiten de censuurkwestie als bui
tten de daarop gevolgde agitatie staat.
mensen hebben ondervraagd." Als re
sultaat van liet bezoek aan Nieuw-
Guinea bestaat er voorts aanleiding om
één van de tien mensen, die vóór het
vertrek van de commissie al in Den
Haag zijn gehoord, nogmaals te on
dervragen. Verder zal het nodig zijn
in ons land aan nog zes mensen vra
gen te stellen, alvorens de commissie
meent een redelijk oordeel te kunnen
vellen. De commissieleden zullen
hard moeten werken om het rapport
aan de minister nog in de eerste
helft van de volgende maand te kun
nen voltooien, aldus verklaarde de
commissie-voorzitter.
Degenen die op Nieuw-Guinea zijn
ondervraagd, zijn voor het merendeel
ambtenaar. Er is ook een Papoea ge
hoord. Op de vraag of, zoals in persbe
richten uit Hollandia is gemeld, ook
kruisverhoren zijn toegepast, antwoord
de de heer Witsen Elias; „Wij hebben
inderdaad wel eens een keer twee men
sen tegelijk gehoord." Ook bevestigde hij
dat de commissie een memorandum
heeft ontvangen van mr. W. C. van
Beek, de door de gouverneur met on
gevraagd verlof gezonden advocaat-ge
neraal, waarin 35 gevallen van onwet
tige postcensuur werden opgesomd.
„Men kan zeker niet zeggen dat de
kwestie-Van Beek los staat van de cen-
suur-kwestie," zo verklaarde de com
missie-voorzitter in dit verband.
Hjj bevestigde voorts de verklaring,
die het een dag eerder teruggekeerde
commissielid prof. dr. L. W. G. Schol-
ten heeft afgelegd, namelijk dat de
komst en de aanwezigheid van de com
missie op Nieuw-Guinea er de nodige
rust gebracht heeft. Het rapport van
de commissie zal ook aandacht beste
den aan de achtergrond van de geruch
ten over onwettige postcensuur in Hol
landia en het klimaat, „waarin ze kon
den floreren". De heer Witsen Elias
verklaarde tot slot, dat de commissie
zeer zeker „een zekere mate van on
rust" op Nieuw-Guinea had geconsta
teerd in verband met de censuur-kwes-
tie.
Minister drs. II. A. Korthals, die in
dertijd als minister a.i. van Zaken
Overzee de commissie iieeft geïnstal
leerd, was op Schiphol aanwezig om de
commissie namens de minister van
Binnenlandse Zaken te begroeten.
„Vanwege de oude relaties," verklaar
de hij.
In maart volgend jaar zal Walt Dis
ney enkele camerateams naar Wenen
zenden, waar zij gaan werken aan een
film over Ludwig van Beethoven. De
hoofdrol van de m Bonn geboren com
ponist, die als jongeman naar Wenen
kwam, zal gespeeld worden door een
Duitse acteur diG Disney in West-Ber-
Ijjn ontmoet heeft. „Ik wil de film zo
authentiek maken als maar enigszins
mogelijk is en daarom wil ik zoveel mo
gelijk van de scènes in Wenen laten op
nemen", heeft Disney gezegd.
(Van onze correspondent)
De minister van Landbouw en Visse
rij, mr. V. G. M. Marijnen heeft maan
dagavond in Zuidlaren de elfde land-
bouwbeurs officieel geopend cn tevens
het nieuwe beursgebouw, de Prins Bern
hardhoeve, schepping van architect G.
Th. Rietveld, in gebruik gesteld. Deze
voor Zuidlarcn en geheel Noord-Neder-
iand belangrijke gebeurtenis werd bijge
woond door vele noorderlijke autoritei
ten.
De voorzitter van het bestuur van de
landbouwbeurs, de heer D. J. de Ruiter,
wees erop dat de landbouwbeurs telken-
jare in grootte, omvang en betekenis
toeneemt. Dit jaar zijn er 250 standhou
ders uit binnen- en buitenland op een
totale standoppervlakte van 12.600 m2,
zijnde het gehele sportveld en allerlei
(Van een verslaggever)
Voor de tweede keer dit jaar vertrok
gisteren de 30-jarige Eelco Boswijk naar
Nieuw Zeeland. De Bilthovenaar. thans
op de Willem Ruys van alle gemakken
voorzien, zal als hij straks over de
Advertentie
Een enorme buis zal deze week on
getwijfeld velen op het idee brengen
de tentoonstelling „Ideeënrijk" in de
Rolzaal en de kelder van het Binnen
hof te bezoeken. Naast de Ridderzaal
is een groot apparaat opgesteld, dat
ais blikvanger dienst doet. Het is een
uitvinding van de heer W. Gouds
waard, hoofdopzichter bij de rijkswerf
te Den Helder. Met deze buis kan
Rijkswaterstaat draaipennen in sluis
deur-scharnieren binnen een dag ver
nieuwen. Vroeger duurde dit werk on
geveer een week, omdat een deel van
de sluiswand moest worden afgedamd.
De heer Goudswaard kreeg voor zijn
idee een premie van vijfhonderd gul
den.
De Rijks Ideeënbus Organisatie
(R.I.O.) heeft ter gelegenheid van
haar eerste lustrum de beste idceen
van de afgelopen vijf jaar tentoonge
steld. Minister mr. E. I-I. Toxopeus-heeft
maandagmiddag de tentoonstelling ge
opend.
Wanneer men langs de verschillen
de geëxposeerde vindingen loopt,
komt men gauw in de verleiding om
het afgezaagde gezegde: „Je moet
maar op het idee komen" te gebrui
ken. Men ziet daar heel simpele din
gen, die veel geld, moeite en tijd be
spaard hebben. Daarentegen treft men
er ook een ingewikkeld apparaat aan,
dat thuis hoort in een bepaald type
straaljager en dat gebruikt wordt bu
de vuurleiding. Een kostbaar onder
deel, de gyrotol, kon bij een zeker
mankement niet meer gemaakt wor
den. Sergeant C. van Capelleveen
heeft een methode uitgevonden om dit
instrumentje toch le repareren.
Op de tentoonstelling hangt een ere
lijst van de hoogstbeloonde inzenders.
Tot dusver spant de heer J. Borking
de kroon. Hij kreeg voor zijn verbe
terde methode van mijnenvegen een
premie van zevenduizend gulden.
Een statistiek geeft een duidelijk
overzicht van de groei van de RIO. In
de periode 1954-1959 is het aantal inge
zonden ideeën jaarlijks met sprongen
omhoog gegaan. In 1954 werden bij de
organisatie 727 ideeën ingezonden,
waarvan men 61 beloonde. Voor een
totaal bedrag van vijfendertighonderd
gulden.
1959 vertoont een heel ander beeld.
Van de vijftienhonderd-vijftig inzen
dingen zijn er zeshonderdvijftig goed
gekeurd, waarvoor vierendertigdui
zend gulden aan premies is uit
gekeerd. In de afgelopen jaren zijn
door zeventienhonderd ambtenaren in
de Rijksdienst rond tien miljoen gul
den bespaard. Op het ogenblik hebben
met alleen alle departementen, maar
ook de rijksuniversiteiten van Leiden
en Utrecht, de Rijksmunt en het Leid-
acaóemisch ziekenhuis een eigen
Ideeenbus-commissie.
Deze commissies beoordelen of een
idee bruikbaar is en stellen de belo
ning vast. Als de premie het bedrag
van vijfentwintig gulden te boven
gaat sturen zij het idee met een ad
vies aan de Centrale Ideeënbus-com
missie (G.I.B.) Bij de vaststelling van
de beloning houdt men rekening met
de originaliteit van het idee, de func
tie van de uitvinder, en het materiële
voordeel, dat het Rijk van de vinding
heeft. Voor een idee, dat op zich uit
stekend is, maar om de een of andere
reden niet kan worden uitgevoerd,
geeft men wel een aanmoedigingspre
mie. Hiermee wil men voorkomen, dat
enthousiaste en vindingrijke werkers
teleurgesteld worden.
De voorzitter van de C.I.B., jhr. mr.
A. J. M. van Nispen tot Pannerden,
zei op de maandagmiddag gehouden
jaarvergadering, dat door de Ideeën
bus meer democratie in de rijksdienst
is gekomen Nu de mensen kunnen
meewerken en meedenken wordt ..Be
drijfsblindheid" ongedaan gemaakt.
Duoi het blad „Bus-kruid", dat zes
maal per jaar verschijnt, is er een uit
wisseling van ervaringen tot stand ge
komen. Dit is van groot belang voor
de Rijksdienst, die niet alleen geogra
fisch maar ook functioneel zo ver
spreid is, aldus de voorzitter. Jhr.
van Nispen tot Pannerden merkte
verder nog op, dat een goed werkende
ideeënbus een bewijs is van het juis
te sociale klimaat in een bedrijf. Op
de vergadering werd aan de beste in
zenders een prijs uitgereikt. Wie de
ideeën wil zien, waar hij zelf niet op
is gekomen, kan deze week een kijkje
nemen in „Ideeënrijk" op het Binnen
hof.
Middellandse Zee deint nog wel even
terugdenken aan zijn avontuur in het
begin van dit jaar, toen een Algerijnse
landmijn een einde maakte aan zijn
reis. Ter hoogte van Bouana zal hij, nu
gemakkelijk liggend in een dekstoel,
zich ongetwijfeld herinneren hoe hij
daar negen uur lang door de zon mar
cheerde om hulp te halen voor zijn
broer die met een gebroken bekken
bij de totaal vernielde wagen achter
moest blijven.
De inmiddels herstelde broer, een
medisch student, deed gisteren Eelco
uitgeleide. Samen zijn zij in het begin
van het jaar op weg gegaan met een
klein busje. Hun bedoeling was om in
een tocht van vier maanden Kaapstad
te bereiken. Eelco zou vandaar met de
boot verder reizen en ook het wagen
tje meenemen. De medische student
zou weer naar zijn studie terugkeren
in Utrecht. De landmijn lag veertig ki
lometer voorbij Bouana in het nie
mandsland. De Franse autoriteiten had
den de beide avonturiers verzekerd dat
de weg te gebruiken was en een week
eerder was er nog zonder ongelukken
een transport over getrokken. De Fran
se autoriteiten konden ook niet weten
dat de avond ervoor Algerijnse rebellen
de weg weer „op scherp" hadden ge
zet. Meer dan 50 uur heeft Bartjan
Boswijk langs de weg gelegen voordat
hij met een helikopter naar het zieken
huis kon worden gebracht. Gisteren
ging Eelco dan maar per schip naar
het land, waar hij van 1951 tot. 1958
al heeft gewerkt in het restaurantbe
drijf. Het geld voor de overtocht met
de „Willem Ruys" heeft hij in de zo
mermaanden verdiend als ober in een
klein hotel op Terschelling.
Twee kapiteins
De „Willem Ruys" vertrok met twee
kapiteins aan boord. Behalve gezag
voerder Fritz de Jonge reist mee de
toekomstige kapitein van het Lloyd-vlag-
geschip C. G. F. Hoek uit Den Haag.
Kapitein de Jonge gaf gisteren name
lijk voor de laatste keer in Rotterdam
het commando „voor en achter", want
het is zijn laatste reis. De twee gezag
voerders kennen elkaar bijzonder goed.
In hun jeugd hebben zij als stuurlie
den met elkaar gevaren en de heer Hoek
is nog eerste officier geweest bij de
Lloyd-commodore. „HU heeft een goe
de opleiding bü mij gehad" zegt ge
zagvoerder De Jonge.
OorspronkelUk zou kapitein B. Blok
van de Waterman het cotnmando van
de Ruys overnemen, maar wegens ge
zondheidsredenen heeft hU van deze
zware functie afgezien. De heer Hoek
was eigenlUk bestemd voor de Schie
Lloyd, een vrachtschip met zware spie
ren maar zonder passagiers. De Willem
Ruys is wel even wat anders.
De koningin en de prins der Neder
landen hebben een bedrag overgemaakt
op de speciale girorekening van het Nc-
derlandsche Roode Kruis bestemd voor
de slachtoffers van de stormramp in Ja
pan, aldus deelt de Rijksvoorlichtings
dienst mede.
De Nederlandse kustvaarder „Lelie"
van de rederij Bruins te Kampen is bij
Mellangrundet voor de Zweedse kust
aan de grond gelopen. Het schip, dat
172 ton meet, was met een lading hout
op weg van Skoghall naar Nederland.
Het vaartuig heeft een bemanning van
vier leden.
gronden eromheen tot zelfs enkele par
ticuliere tuinen.
De ere-voorzitter van de landbouw
beurs Burgemeester J. H. Roukema
roemde het initiatief van het stichtings
bestuur en vond het een wonderbaarlijk
staaltje van particulier initiatief.
De minister van Landbouw sprak
over het doel van de beurs en over de
betekenis van de Nederlandse land
bouw en tuinbouw in het geheel van het
sociaal-economisch leven. De minister
vertelde dat hij veertien dagen geleden
een bezoek aan Drenthe had gebracht
en dat hij diep getroffen was door de
nood in de droogtegebieden. Vooral trof
hem de mentaliteit waarmee de Drentse
boer deze nood beziet. Met veel ener
gie treedt men namelijk de toekomst te
gemoet.
Dringend noodzakelijk is de zorg
dat de ramp niet groter wordt door an
dere omstandigheden, zoals on
voldoende ruwvoeder voor het vee en
het oplopen van de prijzen van ruw
voeder. In eerste instantie was er
spontane hulp, de zogenaamde bieten-
koppenactie, maar dat is niet voldoen
de. Gelukkig worden verdere maatre
gelen getroffen, zoals het beschikbaar
stellen van suikerbieten tegen norma
le prijzen, opdat de prijzen van de
veevoeders niet onnodig oplopen en
een paniekstemming wordt voorko
men. Op langere termijn zullen ech
ter maatregelen genomen moeten wor
den, aldus de minister. Met het geor
ganiseerd bedrijfsleven is thans inten
sief overleg gaande over maatrege-
gelen op langere termijn.
Deze beurs wordt telkenjare geopend
aan de vooravond van de eeuwen
oude Zuidlaarder markt, de grootste en
oudste paardenmarkt in Europa, op de
derde dinsdag in oktober. De minister
veronderstelde zelfs, dat het Ros Bey-
aard uit de Carolingische sage van de
vier Heemskinderen wel op de Zuid
laarder markt gekocht zal zijn. Deze
markt trekt op één dag ongeveer 150.000
bezoekers, kopers, handelaars en beurs
bezoekers alsmede nieuwsgierigen.
(Van onze correspondent)
De Twentse textiel- en conlectie-in-
dustrie gaat aan de Boulevard 1945 te
Enschede een textielcentrum stichten,
dat het karakter krijgt van een soort
Groothandelsgebouw. De totale kosten
zullen ongeveer twaalf miljoen gulden
zijn en de bouwtijd twee jaar. Veel tex
tiel- en confectiebedrijven hebben deel
neming toegezegd.
In het complex is een hotel, een café
restaurant en een garage met service
station opgenomen. Het hoofdgebouw
van veertien verdiepingen met 16.000
m2 vloeroppervlakte zal door een lucht
brug over een vierbaans rijweg worden
verbonden met een vijf verdiepingen ho
ge expositiehal met in totaal 15.000 m2
vloeroppervlakte. In het kader van de
toekomstige Euromarkt heeft men bij
de realisering van dit project het oog ge
richt op de mogelijkheden die Duitsland
en met name het Roergebied voor de
Twentse textiel, en confectieindustrie
zal bieden. Daarvoor acht men een con
centratie op één punt noodzakelijk.
(Van onze verslaggeefster)
Als een charmant vertelster ont
popt zich Miss Kalei-o-Kuaihelani, de
tandartsdochter uit Hawaii, die zich
sinds jaar en dag specialiste in de
Hawaiïaanse folklore mag noemen,
en die als zangeres, danseres en pia
niste een wereldtournee aan het ma
ken is. In Oostenrijk is zij liefst acht
maanden geweest, in Duitsland vier,
en nu staat zij op het punt te beginnen
aan een tiendaagse reis door Neder
land. Vanavond treedt zij voor het
eerst op in Maastricht. Daarna vol
gen Gorcum <21 okt), Hengelo (23 okt)
Rotterdam (26 okt). Delft (27 okt),
Den Haag (28 okt.) en Amsterdam (30
okt).
Miss Kalei, die uit een oude en muzi
kale familie stamt, is van jongsaf aan
vertrouwt met de folklore van het eilan
denrijk, dat zojuist als vijftigste staat
tot de V.S. is toegetreden. Zelf is zij
voor driekwart Hawaiïaans, en dat is
al meer dan menigeen van haar land
genoten kan zeggen. Omstreeks het jaar
750 ongeveer zijn de Hawaiï-eilanden ont
dekt en bevolkt door Indiërs en Indone
siërs, vooral Javanen, die het grootste
eiland de naam Hawaii gaven, wat zo
veel als „Klein Java" betekent. Totdat
kapitein James Cook langskwam (een
duizend jaar later) en aan de groep de
naam „Sandwich Islands" gaf. leefde
de bevolking er in ongestoorde rust.
Eerst recht ingrijpend was de komst
van missionarissen, omstreeks 1820, die
hun eigen opvattingen hadden over de
kunstuitingen van de inboorlingen. Of
ficieel was het toen gedaan met de hoe
la-dansen, totdat er in 1880 een ople
ving kwam, een soort „renaissance".
Het is bijzonder interessant om Miss
Kalei te horen vertellen over de kunst,
de levensgewoonten en de filosofie van
de bewoners van de Hawaiï-eilanden
over hun wereldberoemde „aloha", een
begrip Jat zowel afscheid als welkom,
liefde, trouw en in elk geval eerbied en
genegenheid uitdrukt.
Miss Kalei, die onder meer zeven
jaar muziekverslaggeefster in New York
is geweest, zingt, danst en vertelt in
een programma van anderhalf uur
over Hawaii zoals wij het beslist nog
niet kennen. Er wonen op de Hawaiï-
eilanden in het geheel nog achtduizend
echte Hawaiïanen, die samen nog geen
zevende deel van de totale bevolking
uitmaken. In Honolulu, de hoofdstad op
het eiland Oahoe, is twee-derde van de
gehele bevolking samengegroept. Over
Honolulu, Waikiki Beach en de smelten
de gitaren komt Miss Kalei dan ook be
slist niet zingen. Zij komt een soortge
lijk gevecht leveren als wjj in het bui
tenland, wanneer wij ons hebben te ver
weren tegen de klompjes en de mo
lentjes. Het lijkt ons duidelijk, dat zij
dit gevecht komt winnen. Haar humor,
intelligentie en charme hebben wat
haar komende optreden betreft, grote
verwachtingen gewekt.
Advertentie
de nieuwe - in Amerika ontdekte - zoetstof,
waarover men in de hele wereld enthousiast is
Van de verhuur van auto's
zonder chauffeur naar de com
merciële en propagandistische
leiding van de Keukenhof, iln'y
a qu'un pas. Tenminste voor een
dynamisch man als de heer G.
D. van Manen, die per 1 okto
ber van dit jaar zijn functie van
onderdirecteur van de Amster
damse Rijtuig Maatschappij heeft
verwisseld voor die fan com
mercieel en propagandistisch
leider van de Keukenhof. De
heer Van Manen heeft trouwens
in zijn leven wel eens vaker een
stap gezet, die een buitenstaan
der niet helemaal volgen kan.
In 1951 ging hij van de rijks
politie, waar hij een officiers
rang bekleedde, over naar de
Amsterdamse Rijtuig Maat
schappij. Maar in welke functie
hij ook werkzaam was, steeds
was het het beweeglijke dat hem
aantrok.
Na de HbS-stuaie trok de
thans 46-jarige heer Van Ma-
ven naar Wenen. Parijs en Lon
den om er te volontairen bij de
grote politie-organisaties. Zijn
eigenlijke politie-opleiding ont
ving hij in Amsterdam, waar hij
in 1938 inspecteur werd bi; de
gemeentepolitie: bureau-inspec
teur, recherche, Leidseplein, Admiraal dc Ruyterweg. Na de oorlog keerde
hij er terug, maar in 1946 trok hij als vrijwillig reserve-majoor naar ln&ië.
Nog vóór hij gedemobiliseerd werd in 1949, werd hij benoemd bij de rijks
politie, maar twee jaar later sprong hij over naar het particuliere bedrijfs
leven: de A.R.M.
En ook daar begon hij te reizen en langzaam maar zeker lukte het hem
de grote verhuurcentrale van auto's zonder chauffeur op te bouwen. De
A.R.M. had juist zijn taxi's afgestoten. De heer Van Manen bracht echter in
cen paar jaar tijds 140 verhuurauto's op de weg. Hij zocht contact met het
buitenland, knoopte relaties aan met verhuurbedrijven in andere landen en
zo groeide de grote, internationale verhuurorganisatie AVIS, die de zaken
man in staat stelt op de meeste plaatsen ter wereld, waar hij dat wenst,
cen auto ter beschikking te hebben. Dit werk bracht de heer Van Manen
natuurlijk in relatie met de K.L.M., de grote scheepvaartmaatschappijen en
reisb'ureaux en deze relatie zal hem in zijn nieuwe functie ongetwijfeld te
stade komen. Het gaat hem er niet om, dat de mensen jachtiger leven door
te vliegen en dan een auto ter beschikking te vinden. Integendeel, de men
sen hebben de tijd om uit te rusten, zegt de heer Van Manen. Ze hebben
de kans om iets te zien van het land waar se verblijven. Hij wil ze iets
laten meegenieten van het plezier dat hij zelf beleeft aan het 'reizen.
En nu dc Keukenhof. De heer Van Manen gnuift. Hij is er zich van be
wust in een gespreid bedje terecht te zijn gekomen. Hij heeft het diepste
respect voor het werk, dat een paar ondernemende bloembollenmensen tien
jaar geleden begonnen zijn. Met eigen middelen, in hun vrije tijd, als lief
hebberij. De Keukenhof is uitgegroeid tot een internationaal gerenommeerd
bedrijf. Zij wil het tourisme bevorderen, maar ook de bloembollenhandel
en vooral de export. Keukenhof, zo drukt de heer Van Manen zich politieel-
kort uit, heeft het touristenseizoen verlengd. Het zal nu de taak van de
heer Van Manen zijn om wat anderen als liefhebberij hebben opgezet,
zakelijk en als business voort te zetten. „Aan nieuwe plannen hoef ik voor
lopig niet te denken. Het bestuur heeft in het verleden letterlijk al aan
alles gedacht." De heer Van Manen lacht vol en hartelijk. Hij heeft plezier
in zijn werk. Straks gaat hij weer op reis. Maar eerst naar huis. Naar zijn
vrouw en zes kinderen in Laren. Het weekeind werken in zijn tuin en als
er nog een klein beetje tijd overschiet wat sporten en lezen. En dan weer:
op reis.
