Een avond van groot toneel Sunil wast stralend wit... Minister Marijnen fel aangevallen door agrariërs in Tweede Kamer Halitran van Meesterlijke voorstelling hoogst belangwekkend stuk en spaart uw linnenkast Zijn garantie- en loonpolitiek mikpunt van kritiek Théatre du Vieux-Colombier treedt op in liet Vaticaan Zes ministers op bezoek in provincie Zeeland -DE SPIEGEL DER MINNEN" Vlamingen in Rotterdam Steeds meer voortgezet onderwijs Op alle niveaus WITTER DAN DE WITSTE MEEUW i mê v ;,B°eren weten niet waar zij aan toe zijn'' Bevrijdt U Twee voorstellingen van UOtage in Nederland Prof. de Quay laat zich inlichten over Deltawerken HET POSTKANTOOR UW SPAARBANK WOENSDAG 25 NOVEMBER 1959 Feestelijk licht... GOUDA kaarsenI Gevestigd in 2200 postkantoren Rente 3 °/o Tot f 10.000,- rentegevend Bovendien: u kunt er practisch altijd terecht, zolang 't kantoor geopend is - dus ook na drieën! i' 'i ee r&ett, Gemeentegrens wijzi - ging vergt te veel tijd Hier is met Sunil gewassen,dathemels blauwe Sunil, waarin al het wasgoed stralend wit wordt, werkelijk stralend wit! Bleken en blauwen kunt u zelfs ver geten, met Sunil hebt u minder was- werk, minder te wringen, dus... minder slijtage. Waar Sunil de was doet, blijft alles Veel langer nieuw, ook wasmachine en wringer varen er wel bij! Neem meteen het voordelige reuzenpa-k Neem elke dag Uw 2 Halitran capsules Wellicht herindeling van gemeenten Dodelijk ongeval in Enschede ROTTERDAM, 24 nov. Ook de wegen van de Koninklijke Nederlandse Schouwburg te Antwerpen zijn, gelijk die van zovele kunstinstituten, moeilijk te begrijpen. Het gezelschap was van avond door een gebruikelijke uitwisse lingsvoorstelling gast in de schouwburg, waar het geregeld enkele malen per jaar pleegt te verschijnen met middelmatige voorstellingen van zulke slechte stukken, dat de toeschouwer er gemeenlijk de wanhoop door om bet hart slaat. En zie, vanavond verscheen het als Na tionaal Toneel van België, Vlaamse af deling, met een rondweg meesterlijke voorstelling van een hoogst belangwek kend stuk, waarbij het opmerking ver diende, dat er goeddeels spelers in ston den, die men hieranders nog niet of zelden gezien heeft. Het kan dus wel goed zijn. Wat hiervan zij, het stuk was het zinnenspel „De spiegel der minnen" van Colijn van Rijssele. een van de vele zestiende-eeuwse rederijkers die zo lange tijd in een kwaad blaadje hebben gestaan. Dit stuk nu heeft enige jaren geleden in Vlaanderen een buitenge woon succesvolle rehabilitatie gekregen bij het Reizend Volkstheater van Rik Jacobs in een bewerking van zijn hand, waarin het aanzienlijk verkort werd. In zijn oorspronkelijke vorm gaat het bui ten iedere bruikbare maat en er zal ver moedelijk ook niet veel voor onze tijd aanvaardbare dramatiek aan te beleven zijn. Ter gelegenheid van de onlangs te Antwerpen gehouden Conferentie der Nederlandse Letteren heeft de Konink lijke Nederlandse Schouwburg het op nieuw gespeeld in een andere bewerking van haar regisseur Fred Engelen die het stuk ook ten tonele heeft gebracht. Zo zag men het nu vanavond in Rotter dam. Het is niet goed mogelijk, Van Rijsse- ie's stuk afzonderlijk van de opvoering te beschouwen. Het is door de regisseur bewerkt voor zijn eigen opvoering en het geheel door hem afgesteld op de dramatische dynamiek daarvan. Het stuk in zijn authentieke vorm in 6000 verzen is een belangwekkend object van literatuurstudie, maar het is slechts in betrekkelijke zin dat wat men vanavond zag: een drama, dat ontstaat uit een toneelvorm, die het in deze opvoering heeft gekregen. Het is eigenlijk een ge lukkige omstandigheid, dat een drama ontstaat uit door de mensen van het ogenblik gevoelde behoefte aan een spel. In het onderhavige geval betekent dit, dat Fred Engelen, uit de school van Herman Teirlinck, dit drama in zijn ac tuele vorm gemaakt heeft, zodat men toneel ziet in een monumentale stijl, uitgaand boven het anecdotische van mensen en voorvallen, gestyleerd, on naturalistisch toneel in zegging, voor dracht en enscenering, een indringend beroep doende op de creatieve fantasie en een sterk gevoel manifesterend voor de psychologische dynamiek van de hedendaagse toeschouwer. Dit laatste heeft een tweezijdige uitwerking. Ener zijds accentueert Engelen de psycholo gische waarheid der dramatische perso nages, anderzijds heeft hij het stuk zo danig samengesteld, dat men niet langer behoeft te verwijlen bij een scène dan voor de vervulling der dramatische dy- Tine Balder en Martin van Zundert als Katnarina Sheermertens en Dierik den Hollander in „De Spiegel der Minnen" van Colijn van Rijssele. Advertentie DEN HAAG, leerlingen, dat 24 na nov. Het aantal het verlaten van ulo of vhrao direct b schikbaar komt voor een functie in het arbeidsproces is vri" gering. Steeds meer leerlingen volgen het ulo of het vhmo bij wijze van „vooropleiding voor ander meestal beroepsonderwijs. Aldus wordt gezegd in Advertentie .n* <h> 4t een, onderwijspublikatie van het centraal bureau voor de statistiek, getiteld: „Toe lating en vertrek bij het voortgezet on derwijs 1955rl957", waarin de situatie voor en na de oorlog wordt vergeleken. De deelneming aan voortgezet on derwijs nam de laatste 20 jaar aan. zienlijk toe, nl. van 65 tot 93 pet., bij de jongens en van 46 tot 84 pet. bij de meisjes. Zowel bij jongens als bjj meis jes steeg de toeloop tot het lager be roepsonderwijs en het vhmo iets meer dan die tot het ulo. Van degenen, die het ulo-diploma behaalden steeg het aantal dat verder onderwijs ging vol gen bij' de jongens van 42 tot 71 pet. bij de meisjes van 40 tot 51 pet. Het vhmo bezat ook in de dertiger jaren slechts in beperkte mate het karakter van eindonderwijs, zodat de stijging daar geringer Was, nl. van 62 tot 81 pet. bij de jongens, van 55 tot 60 pet bij de meisjes. De mate waarin men na het be halen van het einddiploma verder onder wijs gaat volgen is voor de onderschei den pndervvjjstypen niet gelijk: de ge diplomeerden van ulo-b, hbs-b en gym nasium a èn b volgen vrijwel allen verder onderwijs, die van ulo-a, hbs-a en mms voor 40 a 50 pet (19.56). Ook het lagertechnisch onderwijs is geen eindonderwijs meer: na het verkrijgen van het eindgetuigschrift volgt 70 pet. thans verder dagonderwijs, merendeels bij de leerlingstelsels, de overigen al leen avondonderwijs. Het vglo. dat voor meisjes overwegend een voltooien van de leerplicht betekent, blijkt voor bijna de helft der mannelijke leerlin gen slechts een doorgangshuis naar de lagere technische school te zijn. Ver wacht mag echter worden, dat deze situatie snel zal veranderen als gevolg van de verdere instelling van alge meen eerste leerjaren aan de lts-sen. (Van onze Haagse redactie) DEN HAAG, 25 nov. De procedu re, die nodig is om een wijziging in gemeentegrenzen aan te brengen, vergt veel tijd. Daarom is de Tweede Kamer het wel eens met de strekking van een regeringsvoorstel om in deze procedure enkele wijzigingen aan te brengen. De kamer vraagt zich evenwel af of het ingediende wetsontwerp tot wijziging van de gemeentewet wel ver genoeg gaat. Van de andere kant zijn er ech ter toch ook wel bezwaren tegen de voorgestelde regeliig;. omdat het gevaar bestaat, dat de belanghebbenden niet voldoende gelegenheid krijgen hun be- zwarên kenbaar te maken. namiek nodig is. Als de toeschouwer zich psychisch verzadigd voelt gaat de scène ook over in de volgende. Er is geen onnodige uitweiding. De gedemo- deerde. rethoriek van de Rederijker Van Rijssele is gereduceerd tot het strikt nodige. Natuurlijk is zijn taal, die een rijk middelnederlands is. onverlet ge bleven. wat een heel eigen problematiek oplevert: haar zó te spreken, dat zij haar kernachtige weelderigheid behield en toch met de stylistische beginselen van de opvoering in overeenstemming klonk. Dit is bewonderenswaardig gelukt, omdat deze spilers in de eerste plaats hun tekst vlot kennen en goed kun nen spreken. De tekst wordt snel ge sproken en nochtans duidelijk, zeer genuanceerd binnen strakke begren zingen en op een eenvoudige natuur lijke spreektoon. Het was een even voortreffelijk voorbeeld van Neder lands spreken als men het vorige jaar kreeg van de spelers van de Konink lijke Nederlandse Schouwburg van Brussel in de opvoering van Teirlincks „Taco", die onder regie stond van Jo Dua. £i bleek veel stijlverwan1,schap tussen beide opvoeringen. Ook hier die sterke concentratie op woord en plastiek, sober maar zeer overwogen en intens. Ook hier dat ruimtelijke decor, opgebouwd uit de soberste aanduidingen die met be hulp van het licht een sterke illusie schiepen. Het gegeven, dat zich afspeelt in duidelijk bepaalde situaties, als huizen en straten in Middelburg en Dordrecht, bracht de decorateur Lode Sebregts ertoe, uit te gaan van natura listisch materiaal en historische, van de tijdverwante schilderkunst afgekeken kostuums. Die gegevens niet meer dan een onderdeur met een hardstenen deur stijl ernaast en een renaissance-poort, verder een enkele stoel hier en daar voor een heel interieur op speelvlakken van verschillende hoogte, en dit geheel tegen een wazige achtergrondprojectie, waarop een enigszins expressionistisch weergegeven middeleeuws stadsbeeld te zien is, die gegevens worden dan zo als men ziet, geheel vrij verwerkt. En evenals in de Brusselse voorstelling van „Taco" werd een integrerende functie vervuld door het geluidsdecor, dat was samengesteld uit een afwisseling van elektronische klank en mechanisch ge reproduceerde muziek, zeer geraffineerd toegepast tussen, maar ook tijdens de scènes. Dit element werd dan weer mede be palend voor plastiek en beweging der spelers, zodat men de ongemeen boeien de ervaring opdeed een zeer fantasie volle, trekken van het monumentale be zittende. opvoering te zien van een drama dat ten dele nog allegorie maar ten dele ook burgerlijk drama is. „De spiegel der minnen" immers is een een voudig verhaal van een ongelukkige liefde tussen een rijke burgerzoon en een arm linnennaaistertje, die elkaar niet krijgen en daaraan sterven, door toedoen van de ouders van de jongeman maar ook door de eigen fouten en zwak heden, die worden gepersonifieerd in de zinnekes. naneefjes van de middeleeuw se duiveltjes gedirigeerd door Saturnus. Het is een eenvoudige geschiedenis, maar het is een van de verdiensten van Colijn van Rijssele, dat hij zijn tekst met voor zijn dagen opmerkelijk menselijk inzicht geschreven heeft. Men ziet iets als karakters te voor schijn treden, men ziet in ieder geval individuen, wier geestesstaten door het stuk heen ontwikkeld worden. Deze eigenschap is voor regisseur Engelen het punt van aangrijping ge worden voor het drama, dat hij dan in toneelvorm gerealiseerd hééft. Het is een magnifieke, aan emoties rijke, en zeer afwisselende vertoning ge worden, waarin Engelen zijn talrijke spelers in grote en kleine rollen geheel heeft mee gekregen. Ik noem in de eerste plaats Tine Bal der als het meisje, krachtig en toch teder, geserreerd speiend e.n uiterst ex pressief met weinig middelen, een ac trice van uitzonderlijk talent. Haar uit muntend sprekende minnaar was Mar tin van Zundert, week, zoals bij dit karakter wel paste, maar nog net niet larmoyant. Daar waren ook de drie zin nekes van Hilde Uitterlinden, Julliene de Bruyn en Jullien Schoenaerts, die excellente staaltjes van toneelspelen als bewegingskunst te zien gaven, maar ik bepaal mij tot deze namen. Het was een avond van groot toneel. L. H. Advertentie 6UN W,6Str (Van onze parlementaire redacteur) DEN HAAG, 24 nov. Alle agra riërs onder de leden van de Tweede Kamer zjin in verzet gekomen tegen belangrijke onderdelen van hét beleid van de nieuwe minister van Landbouw, dat deze vandaag moest verdedigen: de garantieprijzen minder sterk koppe len aan berekende kostprijzen en even tuele verhogingen van <le arbeidslonen in de landbouw niet meer in de garan tieprijzen doorberekenen, waardoor elke stijging van het loon» niet automa tisch tot overeenkomstige stijging van de garantieprijzen zal leiden. De minister heeft zelfs het land bouwschap getrotseerd en zijn be leid duidelijk gericht op de algemene politiek van prijsstabilisatie van het nieuwe kabinet. De Kamer heeft hem voorgehouden dat deze koersveran dering onzekerheid heeft doen ont staan. Verschillende met de regering Advertentie van reumatiek, spit, ischias, hoofd en zenuwpijnen. Neemt daarvoor Togal, het middel bij uitnemendheid, dat kan baten waar andere falen. Togal zuivert de nieren en is onschadelijk voor hart en maag. Bij apotheek en drogist f 0.95, f2.40, f8 88. (Van onze Haagse redacteur) DEN HAAG, 24 nov. Het „Théatre du Vieux-Colombier" komt 29 novem ber in Den Haag en 1 december in Amsterdam een voorstelling geven van Claudel's drama „L'Otage", dat het vorig jaar in Parijs 122 maal Is opge voerd. Het Franse gezelschap maakt een wereldtournee, waarbij voorstellin gen worden gegeven in Canada en de Verenigde Staten en in tal van Europe se landen. Op het einde van deze en in het begin van de volgende week speelt men achtereenvolgens te Bonn, Den Haag, Gent. Amsterdam en Brus sel. De eerste voorstelling in ons land wordt gegeven in het Kurhaus-pavil- joen te Scheveningen, de tweede in Bellevue te Amsterdam. Over grotere c.q. betere -zalen heeft men niet de be schikking kunnen krijgen. Het stuk van Paul Claudel is onder de titel ,.De Gijzelaar" (vertaling Ga briel Smit) in 1952 gespeeld door de Nederlandse Comedie. Het is een dra ma, dat gemengde gevoelens oproept. De hoofdinzet is de offervaardigheid van een vrouw, die om een Paus te redden (Pius VII) trouwt met een man. die zij verafschuwt. Men mag in tussen met grote belangstelling uitzien naar de voorstelling, die in Parijs zeer goede kritieken heeft gehad. De mise en scène is van P-oger Dornès. De „Vieux Colombier" zal ook op treden in het Vaticaan. De directeur van het gezelschap, Jean de Rigault. heeft een schrijven ontvangen van hel Pauselijk staatssecretariaat, waarin is medegedeeld, dat in principe de mo gelijkheid bestaat tot het geven van een voorstelling in het auditorium van het Palazzo Pio op een middag in hel begin van december. De voorstelling zai speciaal gegeven worden voor de geestelijkheid. De Paus heeft in de tijd, dat hij apostolisch nuntius in Frankrijk was, te Parijs reeds werk van Claudel zien spelen. Een toneelvoorstelling in het Vaticaan is een zeer zeldzame ge beurtenis. In 1950 hebben altisten van het „Théatre Hébertot" «voor Pius XII verzen van Claudel voorgedragen, f sympatiserende woordvoerders ga ven de oppositie gelegenheid om de minister voor te houden, dat ook zijn politieke vrienden wantrouwend te genover hem staan, al lieten deze laatsten nog deuren op een kier staan. De heer Biewenga (AR) zei dat het beleid „normloos" dreigt te worden. Hij hield de minister voor dat hij op nieuw met het landbouwschap moet gaan praten. De hoeren weten niet waar zij aan toe zijn. Het steunt erop dat in de komende maanden een „open bespreking" wordt gehouden en dat de Kamer over het resultaat wordt inge licht. Ook de heer Van Koeverden (KVP) had tegen dit onderdeel van het beleid ernstige bezwaren. Hij wil eveneens nader overleg met het landbouwschap en zal dan zijn conclusie trekken. Hoe kan men de boeren een redelijk bestaan garanderen, wanneer dergelijke ele mentaire zaken op losse schroeven worden gezet, aldus deze woordvoer der. Hij zag nog een andere bedrei ging voor de bescherming van het ..redelijk bestaan", nl. het .stellen van het inkomen van het boerengezin op de typische gezinsbedrijven' als criterium voor wat dat redelijk bestaan moet zijn. „Dat-is'een- norm uit-de verleden tijd. Wanneer u die niet prijsgeeft zal ik met .een motie moeten komen" aldus déze spreker. Ook de heer Den Hartog (VVD) was van oordéel dat ieder re delijk houvast gaat ontbreken. De socialisten wakkerden het vuurtje dapper aan. De heer Egas (PvdA) dreigde met een motie, waarin zal worden gevraagd het gehele systeem van garanties te herzien. Zijn partij genoot Vredeiing heeft reeds een mo tie ingediend nog voor dat de minister heeft kunnen antwoorden. Daarin wordt gezegd, dat in de landbouw dezelfde criteria voor de loonpolitiek moeten worden aangewend als in andere be drijfstakken. De heer Van der Ploeg (KVP) voor zitter van de Katholieke Laudarbei- dersbond, voerde aan, dat afwijking van de loonpolitiëlc in de landbouw ten opzichte van andere bedrijfstakken in strijd zou zijn met het wezen van de gedifferentieerde loonvorming. Met de PUrreRisch en Jacquet Frangoitin„l'Otage". heer Biewenga (AR) wees hij erop, dat de werkelijk verdiende lonen in de landbouw reeds bij die van de industrie achter staan en dat deze achterstand nog wel zal toenemen. De Anti-revolu tionaire spreker zag dit zeker gebeu ren wanneer men de werkklassificatie gaat toepassen. Daarbij maken indus trie-arbeiders meer kans op vooruit gang. Met deze wind van kritiek in de rug citeerde de socialist Vredeiing Martinus Nijhoff om aan te tonen hoe „misleidend en verwarring stich tend" de loonpolitiek is. In deze zaak moet volgens hem klaarheid komen alvorens de Kamer de begroting van Sociale Zaken gaat behandelen. Hij stelde de minister van Landbouw verantwoordelijk voor de landarbei dersionen. omdat hij het is die de beperkingen aanlegt. Nog andere hete kastanjes lagen voor minister Marijnen in het vuur. De kamer vond, dat de minister de mindere moge lijkheden tot het vormen van inkomen combineert met meer risico en haalde als voorbeeld het melkbeleid aan. De heer Den Hartog (VVD) zag daarin een achterstelling- van de melkveehouderij bij de akkerbouw, omdat voor de granen we) de mogelijkheid bestaat om hogere prijzen te maken, terwijl de melk gebon den is aan maxima. De heer van Koeverden (KVP) wilde weten waarom de minister de garan tieprijzen voor de melk 75 ct. lager heeft gesteld dan het landbouwschap had geadviseerd en of de vastgestelde garantieprijs wel voldoende ruimte laat om de stijging van de huren en de melkprijs per 1 april 1960 op te van gen. Tegenover de moeilijkheden, die de minister heeft opgeroepen vroeg hü om verlichting van lasten, o.a. af schaffing van de omzetbelasting op bo ter en vermindering van grond- en wa terschapslasten. Een snelle aanpak van ruilverka\ fi ling in gebieden waar deze hard noch? is. zoals Geestmerambacht, was een algemene wens van de Kamer. Geïnformeerd werd voorts na. r de stand van zaken met betrekking tot de hulp a fonds perdu van bedrijven die ernstig door de droogte hebben gele den. De heer van .der Ploeg (KVP' vroeg om een voorzichtige hantering van de teeltregelingen van de tuin bouw. Ook de jonge kwekers moeten hun kans krijgen, terwijl de regering terdege rekening moet houden met de grote belangen van de tuinbouw en daarvoor ehet handelsverkeer met an dere landen zo vrij mogelijk dient te houden. Mr. Duynstee (KVP) heeft de mi nister de stormachtige ontwikkeling van de chemische mogelijkheden voor' de land- en tuinbouw voorgehouden en gevraagd of met de ongehoorde prn- duktiestrgingen, die er te verwachten zijn, niet reeds nu rekening moet wor den gehouden. Door het gebruik van chemische stoffen in water opgelost en door een bepaalde bestraling is reeds nu een produktiestijging met vele hon derden procenten mogelijk gemaakt. In de avond is de afdeling Visserij van de begroting besproken. De Kamer wii meer weten omtrent de effectu ering van de reeds lang geleden toege zegde vergoeding van schade aah de genen, die gedupeerd zijn door de uit voering van het Deltaplan, en omtrent de toekomstmogelijkheden voor mossel en oestercultures in de Zeeuwse wate ren. Men was verheugd met de publiku- tie van een regeling voor de IJsselmeer- vissers, waar jarenlang om is gevraagd. Hierover zal eebter een apart debat worden gehouden dat eerst moet wor den voorbereid. Van alle kanten werd er gewezen op de ernstige waterverontreiniging, die de visserij op de binnenwateren en OP vele andere plaatsen reeds onmogelijk maakt. Er is sterk aangedrongen op een spoedig treffen van wettelijke maatregelen. Advertentie Gemakkelijk in te nemenHalitran, het natuur lijke concentraat uit de levers van heilbot en andere edelvissen geeft meer weerstand tegen griep, bronchitis en andere ziekten. Voor kleine kinderen zijn er druppels (3 per dag). Halitran voor de gezondheid van het hele gezin ca. «O x zoveel vitaminen als gawana levertraan (Van onze correspondent) VLISSINGEN, 25 nov. De minister president prof. De Quay heeft zich op de hoogte gesteld van een aantal Del ta-werken op Walcheren. Gisteren heeft hij met drie ministers van de Neder landse Antillen en Suriname en de Ne derlandse minister van Verkeer en Wa terstaat, de heer Korthals, Zeeland be zocht. Maandag arriveerde het gezelschap te Middelburg. Dinsdagochtend vertrok het naar Vlissingen waar eerst de ver sterkte zeewering langs de boulevard in ogenschouw werd genomen. Vervol gens werd een bezoek gebracht aan Zoutelande, waar de verhoogde zeewe ring van de polder Walcheren het doel was. In' Vrouwenpolder kreeg het gezel schap een toelichting van het werk aan het Veerse Gat, Daarna werd een be zoek gebracht aan het werk van het Drie-eilanden-pian. Prof. De Quay zei, dal hij ervan overtuigd was dat het technisch ongetwijfeld beier is het ge hele Deltaplan volgens tijdschema af te werken. Maar, zo voegde hij eraan toe, financieel zal de uitvoering steeds weer moeten worden bezien, want er kunnen tijden zijn, dat andere onder werpen, onderwijs bijv., grotere uitga-' eik- ven vergen. Minister Korthals kon da*1'" op geruststellend zeggen: „Op het ogen blik is temporisering voor dit plan nog J helemaal niet aan de orde". Ook minister Toxopeus vertoefde 'n Zeeland. Hij heeft onder meer een, be zoek gebracht aan Zeeuwach-VlaaiM*' ren om zich op de hoogte te stellen enkele grenswijzigingsgevallen. In middag bracht de minister een bezoek aan Vlissingen. Goes en Kloetinge. Na afloop hield de bewindsman ecn persconferentie in het gemeentehuis van Kloetinge. Hij deelde mee dat d" grenswijziging tussen Groede en Bres- kens mogelijk zal worden uitgesteld- Het is nl. niet onmogelijk dat gedep11" teerde staten van Zeeland spoedig me1 een herindelingsplan voor de gemeente11 in west-Zeeuwsc-h-Vlaanderen komen- De herindeling Goes-Kloetinge noemde de minister lastig. Kloetinge zal worden verdeeld tussen de gemeenten Capelie- Krabbendijke, 's Gravenpolder en Goes- ENSCHEDE, 25 nov. De 52-jarige J. J. Protzman uit Almelo is gistere" om het leven gekomen. De man die lopend met een bromfiets aan de hand de rijksweg Hengelo-Enschede wilde oversteken, werd door een auto geï''e" pen en overleed vrijwel onmiddellijk.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1959 | | pagina 6