IN RINGVAART^ HAARLEMMERMEER
Half januari varen de schepen door
Nederlands eerste AQUADUCT
Kosten 2 min.
gulden per km.
Aanleg van Rijksweg 4A
(Ypenburg-Burgerveen
is interessant karwei
Verkeersplein van drie etages;
apart poldertje bij viaduct
Nederland telt 1400 helderzienden
Belangstelling voor paranormaal
begaafden neemt nog steeds toe
Onderzoek is wenselijk
NOG ni TT7F.NDEN AARDSTRAALKASTJES
ZATERDAG 2 JANUARI 1960
■W'-if m
(Van een onzer verslaggevers)
Dat een rechte lijn de kortste
afstand vormt tussen twee pun
ten, is een van de wiskundige
stellingen die zich nog het sterkst
in ons geheugen heeft vastge
hecht. Ze kwam ons onwillekeurig
in de gedachte, toen we ons ver
diepten in de bedrijvigheid van
het Nederlandse verkeer. Miljoe
nen Nederlanders zoeken dage
lijks de kortste afstand tussen
twee punten, en het is maar wei
nigen beschoren die in een rechte
lijn te verwerkelijken. Toch ge
tuigen honderden bruggen, via
ducten en ondertunnelingen in
ons dichtbevolkte landje er van,
hoe wegenontwerpers er oprecht
naar hebben'gestreefd de genoem
de wiskundige formule in praktijk
te brengen, en ze duiden er tevens
op dat het zonder dergelijke
kunstwerken niet langer mogelijk
is het reeds bestaande net van
verkeersverbindingen aanmerke
lijk uit te breiden.
(Van onze speciale verslaggever)
Zelf kan ik nooit ziek worden. De Amster
damse magnetiseur vertrok geen spier van
zijn gezicht, toen hij ons deze merkwaardige
bijzonderheid toevertrouwde. Na wat de man al
verteld had, klonk zijn bewering ook eigenlijk als
een logische consequentie, maar we vrezen toch
even verwonderd te hebben gekeken, want opnieuw
kregen we het verhaal te horen van de elektrici
teit als de grote levenwekkende kracht, het
levensbeginsel waaruit alles verklaard kan wor
den. Wanneer de elektro-magnetische golven, die
zijn handen uitstralen, een genezende kracht uit
oefenen op zieke lichaamsdelen van een ander
juister gezegd, de trillingen laden de cellen van
die'ander op dan volgt daar immers uit, dat
de man zelf van kwalen gevrijwaard is,.dank zij
de harmonie van zijn natuur, die zelf van heil
zame krachten overvloeit. Neen, verdenkt deze
magnetiseur niet van hoogmoed, zoals wij het
zij met schaamte erkend een Ogenblik hebben
gedaan. Hij doet immers niet anders dan zijn
eigen theorie afronden en duizenden zijn met hem
overtuigd van de betrouwbaarheid van die theo
rie. Men kan bij deze van energie bijkans bersten
de „supermens" ook alles aan de weet komen om
trent aardstralen, wichelroeden, astrologie, de
melodie der sferen, kaartlezen en zelfs koffiedik-
kijken. En wat zo aardig is: overal schuilt nog een
kern van waarheid in ook. Met demonstraties zal
hij u overtuigen en ge gaat heen als een ingewijde
in de Eleusinische mysteriën, met deernis neer
ziende op die groep van verblinden die in hun
nuchterheid alleen bij de officiële wetenschap
baat denken te vinden.
Een nieuw voorbeeld hiervan is de
rijksweg 4 A, die Amsterdam en Rot
terdam dichter bjj elkaar brengt a
raison van twee miljoen gulden per
kilometer. Dit hoge bedrag wordt
mede veroorzaakt door de vereiste
kunstwerken teneinde kruisingen op
gelijk niveau te vermijden, in totaal
38 stuks. Ze bestaan uit de gebruike
lijke viaducten, bruggen en duikers,
maar ook introduceert Rijkswaterstaat
een voor Nederland geheel nieuw ele
ment: het aquaduct bij Burgerveen,
dat het water van de Ringvaart over
de weg heenvoert en omstreeks halt
januari de merkwaardige aanblik zal
opleveren van schepen die hun reis
ongehinderd kunnen voortzetten door
het autoverkeer enkele meters daar
boven te passeren. Inderdaad is deze
kruising tussen een water- en een
landweg te vergelijken met een tunnel,
maar dan een van heel apart karakterr
Met de Braassemermeer en de West-
einderplas in de nabijheid hebben ple-
ziervaarders dit deel van de Ringvaart
in druk gebruik, maar ook de- vracht
vaart is van betekenis. Zou men noch
het wegverkeer noch het waterverkeer
de hindernis van oponthoud willen op
leggen, dan was door de diepe ligging
van het poldergebied rond Burgerveen
een zeer hoge brug noodzakelijk ge
weest met aan beide zijden lange op
ritten. Het lag meer voor de hand- om
juist van de diepte der beide betrok
ken polders, de Haarlemmermeer aan
de noordelijke en 'de Googerpolder aan
de zuidelijke kant, gebruik te maken
en de weg onder het water door te
voeren. Voor deze, voor Nederland on
gebruikelijke, oplossing pleit ook het
bodempeil van de Ringvaart, dat on
geveer op gelijke hoogte ligt met het
maaiveld van de Googerpolder, 3.70
meter beneden N.A.P.
Rijksweg 4 A behoefde dus niet een
al te diepe duik te maken, en hier
treedt het verschil op tussen een
aquaduct en een tunnel. Immers,
wanneer een tunnel zou zijn gekozen,
had men zeer lange en kostbare toe-
ritten moeten aanleggen om de weg
onder de Ringvaart door te voeren.
In plaats daarvan is de voorkeur
gegeven aan een doorbraak van de
Haarlemmermeerdijk, een oplossing
die enig risico met zich bracht en
extra voorzieningen eiste om de vei
ligheid van dit gebied te verzekeren.
Overzicht van het verkeersplein bij
Voorburg, zoals het mogelijk eens
worden gaat. De „overflow" dwars
over de rotonde zou dan het ver
keer Amsterdam-Rotterdam v.v. op
een soort derde étage brengen
(begane grond meegerekend).
bezig om de twee dammen, die de
oorspronkelijke waterloop nog in de
weg liggen, te verwijderen.
De doorvaartbreedte van het aqua
duct bedraagt dertig meter, maar
weinig minder dan de normale breedte
van de Ringvaart, en het water blijft
drie meter diep, evenals overal elders.
Trouwens, ook voor de automobilist
verandert er weinig. De weg houdt
onder de Ringvaart twee rijbanen van
7.75 meter breed, elk bestaande uit
twee rijstroken. De middenberm zal
2.50 meter breed zijn. Verlichting van
het kleine tunneltje heeft men niet
nodig geacht. Omdat de Haarlemmer
meer dieper is gelegen dan de Googer
polder, zal de noordelijke toeleiding
langer zijn dan die aan de andere
kant. Het kunstwerk krijgt een totale
lengte van 390 meter. Om de betekenis
van de doorbroken waterkerende dijk
onaangetast te laten, zal Rijkswater
staat een extra, binnenwaarts springen
de dam bouwen, over de kruin waar
van de weg wordt geleid.
Niet recent
Het aquaduct is overigens niet het
resultaat van een recente studie. AI
voor de oorlog hadden de deskundige
waterstaatslieden uitgemaakt, hoe de
kruising tussen weg en water in Bur
gerveen het best zou kunnen geschie
den, want rijksweg 4 A stond in 1935
reeds op het program. Nadat in 1929
was beslóten tot een tracé via Sassen-
heim begon een jaar later het onder
zoek naar de mogelijkheid van een
meer directe verbinding Amsterdam-
Rotterdam. Vlak voor de oorlog kon
men in Leidschendam nog een klein
gedeelte van het grondwerk uitvoeren.
Pas acht jaar na het einde van de
Maar de nu benodigde kosten ad
drie en een half miljoen gulden blij
ven toch beneden elke andere ra
ming, en bovendien krijgt ons van
water overvloeiende landje nu ein
delijk zijn eerste aquaduct.
Ringvaart omgelegd
Met de werkzaamheden in Burger
veen, ongeveer twaalf kilometer ten
noorden van Leiden, is twee jaar ge
leden een begin gemaakt. Om de
scheepvaart tijdens de operatie niet
te hinderen moest de Ringvaart over
enige honderden meters worden om
gelegd. Nadat vervolgens het oude deel
van de vaarweg was drooggemalen,
drongen duizend betonnen heipalen de
drassige veenbodem in als fundering
voor het aquaduct. Daarna kon de
verwerking beginnen van veertien duL
zend kubieke meter gewapend beton,
bestemd voor de rijvloer, de tunnel-
wanden en de bak, waarin het water
boven de weg moet stromen. Het
grootste gedeelte is nu achter de rug.
De betonnen constructie is vrijwel aan
gebracht, en enige dagen geleden is,
het eerste water in het aquaduct ge
pompt om te zien, of alles waterdicht
was afgewerkt. Wanneer zich geen te
genslagen voordoen, zullen half janu
ari de eerste schepen mogen passeren.
Thans reeds is een baggermachine
Kijkje op de rijbaan onder de Ringvaart. Zoals men ziet is het water al In hel
aquaduct gepompt om te beproeven, of de wanden tegen de druk bestand zijn.
Aan de binnenzijde is het beton met een asfaltlaag bekleed om het geheel water
dicht te maken.
oorlog werd de aanleg met volle
kracht ter hand genomen.
Rijksweg 4 A verricht in menig op
zicht baanbrekend werk. De Rijkswa
terstaat meent er vooreerst het bewijs
in te bespeuren, dat het dank zij een
nieuw systeem mogelijk is op slappe
grond grote autowegen aan te leggen,
zij het tegen zeer hoge kosten. Het
traject voor de meer directe verbin
ding tussen Amsterdam en Rotterdam
doorsnijdt namelijk een gebied, waar
van de grondslag wel bijzonder wisse
lend is, en de aanleg kon daardoor
tevens als krachtproef gelden. De bo
dem is samengesteld uit veen en klei,
respectievelijk afkomstig van de uit
gebreide moerasvegetatie van ver voor
de jaartelling, en van de zee, die in
dit gebied nog bij herhaling wist door
te dringen. Van de dichte wouden die
omstreeks 800 vóór Christus Leiden
hebben omgeven, zijn tijdens het graaf
werk nog tientallen gave boomstron
ken aangetroffen en op 35 meter diepte
zijn onder meer de kaak van een leeuw
en geweien van reuzenherten opgedol
ven. Grote delen van het tracé nu
bleken te zwak om het weglichaam te
dragen en derhalve moest men de
grond uitgraven en vervangen door
zand. Men paste hierbij het Cunet-sys-
teem toe, aan de hand waarvan men
de zetting vrij nauwkeurig kon bepa
len.
Een ander experiment betrof het
aanbrengen van zandpilaren op gere
gelde afstanden in het wegdek. Hier
door werd het vocht sneller weggezo
gen en kwam de inklinking eerder tot
stand. De praktijk bevestigde in ieder
geval vrijwel volledig de uitgebreide
theorie die aan Rijksweg 4 A vooraf
is gegaan. In totaal zal 4.300.000 m3
grond moeten verdwijnen om plaats te
maken voor 7.500.000 m3 zand.
Amsterdam en Rotterdam
dichter bij elkaar
Voor technici bevat de nieuwe weg
vele interessante elementen. Daar is
bifvoorbeeld het viaduct van de spoor
lijn Den Haag-Rotterdam-Hofplein. Pas
serende automobilisten zullen aan dit on
derdeel niet veel anders merken dan
dat het een fraai geconstrueerd, mooi
blank viaduct is. Maar om dit kunst
werk tot stand te kunnen brengen,
moest een apart poldertje worden ge-
schapen, één van 314 hectare met een
eigen gemaal, dat aan de kant van
de weg staat. Men had er namelijk
rekening mee te houden, dat de spoor
baan niet omhoog kon. Dus moest de
weg er onderdoor, maar dan zou de
rijbaan onder het bestaande polderpeil
komen te liggen. De oplossing werd
gevonden in het creëren van een
poldertje in de polder.
Het verkeersplein bij Voorburg Is
een ander belangwekkend project in
de nieuwe Rijksweg. Het bevat niet
minder dan vier viaducten, en wan
neer de verkeersintensiteit dit mocht
vereisen, dan heeft Rijkswaterstaat
een ontwerp klaar liggen voor het
construeren van een derde étage
(begane grond meegerekend) voor
het verkeer Amsterdam-Rotterdam.
De spoorlijn naar Utrecht blijft „pa-
terre", evenals de verkeersweg in
deze richting. Om Rijksweg 4 A te
bereiken belandt men één niveau
hoger, en tenslotte kan met een z.g.
„overflow" het verkeer dwars over
de rotonde worden gevoerd.
Rijksweg 4 A is thans gereed tot even
boven Leiderdorp. Vandaar af is de
automobilist overgeleverd aan enkele
slingerwegen tot diep in de Haarlem
mermeer, waar hij op de rijksweg 4
uitkomt. Wanneer naar verwachting
eind 1960 de nieuwe route gereed is,
zal het verkeer Amsterdam-Rotterdam
een tijdwinst boeken van ongeveer
dertig minuten. Immers, de weg Ypen-
burg-Burgerveen is dan acht kilometer
korter dan de oude weg via Den Haag,
en men vermijdt het drukke traject
door deze stad. Beide steden zullen,
althans in dit opzicht, weer nader tot
elkaar gekomen zijn.
De aanleg van het viaduct in de spoorlijn Den Haag-Rotterdam-Hofplein leidde tot het graven van een klein poldertje met
een eigen gemaal, omdat de rijbaan beneden het daar bestaande polderpeil kwam te liggen.
Onze magnetiseur bleek overigens in
het geheel niet afkerig van artsen, al
zien dezen volgens hem in het korps der
paranormale genezers wel een geduch
te aanval op hun broodwinning. Hij wei
gerde beslist iemand te helpen, die zich
niet eerst bjj een medicus heeft aange
diend. Trouwens, zegt hij, de meeste
patiënten lopen toch eerst naar hun
huisarts en pas wanneer deze zich on
machtig verklaart, komen ze bij ons.
Voorts blijkt de magnetiseur ook niet
gespeend van religieuze gevoelens. Het
Rozenkruizersaltaar ln zijn souterrain
vindt hij maar onzin, niet meer dan een
sfeer oproepen en dan autosuggestie
bewerkstelligen. Neen, aangezien de
kosmos voornamelijk blijkt te werken
met elektro-magnetische trillingen en
stralen, kan het opperwezen in zijn ge
dachte weinig anders zijn dan een soort,
het gehele uitspansel beheersende, ge
nerator. Zo zegt hij het wel niet, om
onze gevoelens te sparen, maar het
komt er toch op neer. Zijn theorie laat
Een wichelroede
te sporen. Het is
en het mag zélfs
namelijk aan
trouwens geen ruimte voor een andere
verklaring.
Het grote medium toont ons ook ,de
werking van de wichelroede. Boven een
magneet houdt hjj een eenvoudige ko
peren draad, met een krul in het mid
den. Plotseling slaat het werktuig neer,
door een geheimzinnige macht aange
trokken. Als wij met onze grove han
den de wichelroede ook eens proberen,
gebeurt er natuurlijk niets, ongevoelig
als wij zijn voor de elktro-magnetische
trillingen, waarvan de genezer vervuld
is. Jammer genoeg mislukte het vol
gend experiment: het doen draaien van
een soort horizontaal molentje door er
alleen maar strak naar te kijken. Maar
weldra bleek, dat de temperatuur van
het souterrain te vochtig was. De ge
heimzinnige straling uit zijn oog func
tioneert alleen in een kurkdroge omge
ving.
Ons verblijf ten huize van de Am
sterdamse magnetiseur bleek overigens
maar een vergankelijk avontuur. Merk-
pseudo-genezers. Ofwel zij bezoeken te
gelijk een huisarts en een kruidendok
ter, hen tegen elkaar uitspelend.
Er is destijds een enquête ingesteld
naar de mate, waarin het Nederlandse
volk zich aan de zogenaamd paranor
maal begaafden toevertrouwt, en het
resultaat was ontstellend. In Utrecht
bleek ongeveer een kwart der inwoners
bekend met het adres van een kwak
zalver. Nu staat Utrecht te boek als
een centrum van dergelijke obscure ac
tiviteiten, dus het landelijk gemiddelde
ligt vermoedelijk lager.
Alle processen, publicaties, notoire
mislukkingen en droevige gevolgen
ten spijt zitten de schemerige vertrek
ken der bezweerders, bestrtjkers en
helderzienden er is in deze „bran
che" een enorme variëteit altijd
vol met bezoekers, geheel Ingespon
nen in het kleverige web van de ma
gie. Uit ditzelfde onderzoek zou de
conclusie te trekken zijn, dat een
steeds groter deel van ons volk zich
van de officiële wetenschap afwendt.
Immers het geloof aan geneesmetho
den die zich aan de normale waarne
ming onttrekken, schijnt toe te nemen
met de intellectuele ontwikkeling
maar ook met de verzwakking van
het godsdienstig besef. Een veront
rustende parallel, die aangeeft hoezeer
de materie het intellect soms verstrikt.
En het is de magie, die dan als uitlaat
klep fungeert voor de mystieke gevoe
lens.
Kruiden
Een helderziende voorspelde de Am
sterdamse huisarts dr. H. H. Funke,
voorzitter van de vereniging tegen de
kwakzalverij, eens, dat hjj nog maar
twee jaar had te leven. Die tijd is nu al
lang verstreken en dagelijks oefent
dokter Funke zijn praktijk nog uit,
maar hjj had het toch raadzaam ge
acht een verzekering af te sluiten voor
z(jn toen studerende zoon en zelf stak
h(j extra voorzichtig de straten over.
Iedereen is nu eenmaal voor suggestie
toegankelijk, zelfs de voorzitter van de
vereniging tegen de kwakzalverij. Uiter
aard treedt hij na deze ervaring nog
drastischer op tegen personen, die mis
bruik maken van iemands vatbaarheid
is het apparaat, dat aardstralen heet op voor suggesties.
meestal een eenvoudige metalen draad, _Dr. Funke loochent ook de bewering
van hout zijn. Het komt immers voor- van talrijke kruidendokters, dat de me-
op de electro-magnetischer trillingen! dische wetenschap zich van de natuur
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiniiiiiiiiHiiuiiiiiiiiiiiiniiHiiiiiiiu
„mum
Een Amsterdamse magnetiseur verzamelt als liefhebberij alle mogelijke voor-
werpen en gegevens, die op occulte zaken betrekking hebben.
waardig, hoe spoedig het daglicht alle
onwezenlijke indrukken wist te verva
gen. Wij realiseerden ons bij iemand op
bezoek te zijn geweest, wiens praktij
ken duizenden Nederlanders in hun
ban slaan, en bij deze categorie wist
het daglicht de doorgestane belevenis
sen niet uit.
Zonder twijfel handelt de man ge
heel te goeder trouw. Hij behoort
zelfs niet tot de kwakzalvers pur
sang, aangezien hij in elk geval, al
geschiedt dat op een wat vreemde
wijze, nog met artsen samenwerkt.
Niettemin komt zijn naam herhaalde
lijk voor in het maandblad tegen de
kwakzalverij, dat het volgend jaar
driekwart eeuw bestaat (de vereni
ging zelf is de 78ste jaargang al bin
nengegaan).
Deze „genezerik", wiens hoofdberoep
eigenlijk boekhouder is, laat namelijk
nogal eens wat van zich horen, richt
brieven tot de regering, houdt gene
zingsdiensten in den lande en is een der
vurigste aanhangers van de aardstraal-,
theorie. Ondanks het enkele jaren ge-'
leden ingesteld nauwgezet onderzoek
van de Kon. Akademie van Wetenschap
pen, dat overtuigend de ongegrondheid
aantoonde van het geloof in aardstra
len en gevaarlijke stralingszones, tot
beschaming van de talrijke wichelroe
delaars, die aan dit speurwerk hun me
dewerking verleenden moeten er in
ons land nog duizenden aardstraalkast-
jes staan opgesteld met een volstrekt
waardeloze inhoud: een plaatje zink,
een plaatje koper en soms een afgedank
te dynamo of stekker. De prijzen va
riëren van 250,- tot 1200,-. Geen won
der, dat veel kwakzalvers buitensporig
hoge inkomsten genieten. In Apeldoorn
gaf een magnetiseur eens een jaarin
komen op van 134.000,-. Talrijke dank
betuigingen ter inzageMen treft
aardstraalkastjes aan op de meest on
waarschijnlijke plaatsen. In Diepenveen
kreeg een katholieke lagere school voor
dit doel eens een subsidie, toegewezen
door de Kroon, nadat de gemeente en
de provincie de aanvrage hadden afge
wezen. Er. in 1955 heeft minister-pFesi-
dent Droes moeten toegeven, dat zich
op de departementen van Sociale Za
ken en van Justitie aardstraalkastjes
bevonden. Ze zijn inmiddels weer ver
dwenen.
Ontstellend resultaat
Nu is het geb.uik van dergelijke ap
paraten nog een vrij onschuldige folklo
re. Maar het optreden van het gilde der
kwakzalvers leidt niet zelden tot veel
ernstiger gevolgen. Het maandblad ver
meldt iedere keer opnieuw tragische
gevallen van patiënten, die een bezoek
aan de dokter noodlottig lang uitstellen,
daartoe aangespoord door onverant
woordelijke magnetiseurs en andere
zou hebben afgewend. Pillen, poeders
en injectiestoffen bevatten de meest
werkzame bestanddelen van kruiden,
zodat de gaven der natuur juist tot het
uiterste worden benut. De langs chemi
sche weg verkregen resultaten wortelen
eveneens alle in natuur-lijk verworven
kennis Trouwens, ook de moderne arts
maakt nog wel gebruik van kruiden,
zoals het vingerhoedskruid, dat een
middel is tegen hartkwalen.
Dr. Funke heeft de indruk, dat de
kwakzalverij van het kruidenboertje
afneemt, maar de strijd wordt voort
gezet tegen de oncontroleerbare uit
groei der paranormaal begaafden.
Hoewel er onder hen zijn, die zonder
twijfel geneeskrachtige invloed op pa
tiënten kunnen uitoefenen, op welke
wjjze dan ook, bedrijft de massa
grootscheeps bedrog. Ook prof. dr.
W. H. C. Tenhaeff, hoogleraar te
Utrecht aan de faculteit der letteren
en wijsbegeerte, die de helderziende
en magnetiseur Croiset heeft opge
leid, neemt aan, dat negentig procent
der z.g. paranormaal begaafden psy-
ehopatisch is. Van de naar schatting
1400 begenadigden die ons land telt
Frankrijk daarentegen telt niet
minder dan 75.000 helderzienden, ter
wijl in Duitsland circa 10 pet der be
volking zich regelmatig laat beïn
vloeden door mediums, wonderdok
ters, astrologen en waarzeggers,
hebben er zich driehonderd verenigd
in twee bonden, die elkaar het leven
niet gunnen. Beide verenigingen wil
len erkenning van de werkelijk para
normaal begaafden en zij kennen
daartoe zelfs het instituut van het
examen. Maar aangezien artsen bij
de beoordeling van hun prestaties
niet aan bod plegen te komen, zijn er
over de klinische waarde der verrich
tingen geen betrouwbare gegevens te
verwachten. De diploma's vormen
dan ook geen enkele medische ga
rantie.
Niet bovennatuurlijk
Het is overigens niet te ontkennen,
dat paranormale verschijnselen, zij het
zeldzaam, voorkomen. Alleen worden
deze vaak ten onrechte in bovenna
tuurlijke zin uitgelegd, terwijl ze uit
sluitend als uitingen van het onbewus
te zijn te beschouwen. Een in 1956 op
gerichte stichting met het doel de pa
ranormale geneeskunde te bestuderen,
heeft wegens geldgebrek onvoldoende
kunnen experimenteren en onderzoe
ken. Toch is het dit. waar het streven
op gericht dient te zijn. Dan krijgt het
wetsontwerp op de paramedische beroe
pen tenminste een meer afgeronde ba
sis. En dan zal het misschien niet meer
voorkomen, dat het publiek in de fui
ken loopt van psychopatische heel
meesters en desnoods mest eet als wa
re het een wonderdadig medicijn.