SOCIALISTEN leggen hun
tafel
zorgen op
Klasse bewustzijn verzwakt doo
snelle welvaartsvermeerdering
WYBERT
Staatssecretaris Bot drie
weken in Nieuw-Guinea
Paus beklemtoont noodzaak
van eendracht in de K.A.
Priorij „Gods Werkhof ingezegend
Slot van Augustinessenklooster bezegeld
ten overstaan van genodigden
12V2 jaar emigratie
„SOCIALISME HEDEN EN MORGEN"
Congres
Utrecht
Kabinet heeft proeven van nieuwe
bewindsregeling al bekeken
Besprekingen met
Australië
Twee ton schade
bij brand in Oss
i» 'ifcïf
in
Roemers niet voor
werknemers
commissarissen
Jongen door autobus
overreden
Benoemingen
Audiënties
Aartsbisschop
consacreert kapel
Drs. J. F. van Campen
V B
PAGINA
prof
In de Paasweek
Voettocht Pax Christi
Den Bosch
Aartsbisschop leidt via de
radio inschrijving in
BESMETTING
Jongens vinden in bunker
brisantgranaat
,0.n er jong mee!
Kinderen maken vuurtje
in houtzaagselloods
(Van een onzer redacteuren)
midda^Si^T' "*an' mr. dr. G. van den Bergh meende zaterdag
en de tweedaagse, internationale discussie over het „Socialisme, heden
over t!r?en-j *e m.°.gen besluiten met de woorden, dat „de eensgezindheid
Is ipri u,t.eindeliJ'k doel en de aard van het socialisme ongeschokt was".
Dr 'nderdaad met die gedachte huiswaarts gegaan van dit door de
genro- Ia. Hoekman Stichting, het wetenschappelijk bureau van de P.v.d.A.,
grotf31115661^6 ,£ewetensonderzoek? Wij zijn daar niet zo zeker van. Met
besnr openhartigheid en op niveau is de huidige stand van het socialisme
öiirvst Cn en onzekerheden, zowel als de verdeeldheid zijn daarbij aller-
verheeld. Dat heeft de ontmoeting zeer boeiend èn leerzaam gemaakt,
Vprrfi debat was in drie onderdelen
loc-u f resPectievelijk over de ideo-
ke ut' de economische en de politie-
Epna tergronden van het socialisme,
is °oderscheiding die weinig scherp
j."et8reen in het debat tot uiting
advi*11' nadat hetzelfde reeds in de pre-
On ,,en van de inleiders gebleken was.
tpn terreinen kampen de socialis-
J, «"et dezelfde moeilijkheid, namelijk
Hu y.ll,den van een nieuwe inspiratie,
ouaZ'J zL'h verder verwijderen van de
v»socialistische en Marxistische op-
de ken, welke in de zo sterk veran-
ha 1? maatschappij volkomen achter-
®a'd blijken, en nu zij om aan de
'jacht te komen steun moeten zoeken
o de middengroepen.
Het was duidelijk, dat de Oostenrijker
ji' Ozernetz, die als eerste inleider de
ueoiogische achtergronden belichtte,
ouh m vele 0Pzichten vastzat aan het
triot6 '-'ocid der socialistische partij,
ha "aar aardse heilsverwachting en
aar besef te leven in een wereld van
hverrnijdelijke klasse-vijandigheid. Hij
sps te weüswaar een aantal Marxisti-
Va t elementen los te laten, maar hield
Jrs}. aan het nut van de sociologische
uethode van Marx; en al is het socia-
Shie, naar hij zei, voor hem geen sur-
ro aat-religie, hij achtte een inspire-
ende socialistische ideologie absoluut
oodzakelijk. Zonder ideologie die een
realistisch bewustzijn met name een
jPciaiistisch „Geschichtsbewusstsein"
1(1 een goed socialistisch kader aan-
Weekt, kon hij zich de socialistische
"assapartij niet denken. Hiermee had
|J een stok in het hoenderhok van de
^ocialistische „evolué's" geworpen.
dr. W. Banning onderstreepte
-i ut v t JJuiUliil^, UIlUcl o IX Lt jylc
waartegenover, nog sterker dan hij in
Z1.in preadvies gedaan had, dat een so
cialistische ideologie onmogelijk is.
vaar bij een deel van het gehoor had
"f. Czernetz kennelijk toch nog een ge
voelige snaar geraakt.
Het bijeengekomen gezelschap mocht
wan in geen enkel opzicht herinneren
®an „verworpenen der aarde", niette
min was de herinnering aan de tijd
wat het socialisme zich de sleuteldraag-
pter achtte van het paradijs der toe-
apmst, met alle ideologische en folklo
ristische consequenties van dien, niet
geheel geweken. Ook hier vielen grada
tes te onderscheiden. Daar was prof.
f- de Jong Ezn, die het levende erf
goed van Marx wilde handhaven als
Partijbezit („Wat betekent dat precies";
vroeg Banning sceptisch). Daar was de
mening, vertolkt door dr. B. W, Scha-
j!er, die het gemis van de oude strijd
liederen betreurde, „terwijl wij als Ne
derlanders op plechtige momenten nog
ahijd de koning van Hispanië eren".
'■Tradities maakt men niet dood, zij
sterven", zei Banning).
Kritische zin niet algemeen
I'rof. Banning was trouwens ook zeer
aritisch over het aandeel, dat het socia-
lsnie gehad heeft in de thans zo snel
'oenemende welvaart. „Dat is het werk
kcweest van het kapitalisme en van de
wchniek". stelde hij. „Maar toch ook
:fan onze strijd", verzuchtte de heer
Jloeniers, de voorzitter van het N.V.V.
Dat gaf prof. Banning dan wel toe. Deze
kritische zin voor het aandeel van het
s°cialisme in de hervorming der maat
schappij was overigens zeker niet ken
merkend voor alle sprekers.
Over het algemeen wist men de so-
CIaal-economische bewogenheid en
AMSTERDAM, 11 jan. (KNP) Mgr
r- B. J. Alfrink heeft gisteravond voor
we Voettocht Pax Christi Den Bosch in
we Paasweek van 21 tot 24 april een
radiotoespraak gehouden en daarbij als
voorzitter van de Nederlandse Pax
S-hristi-beweging de inschrijving van
weelnemers ingeleid. Deze voettocht is
gedooid voor de eind-examinandi van
middelbare scholen, van kweekscholen
w.h andere ongeveer gelijkstaande inrich-
tingen van onderwijs.
'.Propaganda maken voor deelneming
oehoef ik nauwelijks te doen. De voet
licht propageert zichzelf. De eerste
ae(:>r dat de voettocht werd gehouden
Wee jaar geleden waren er ruim dui-
?.shd deelnemers. Vorig jaar bijna vqf-
Jicnhonderd. Dit jaar zullen het er niet
minder zijn," aldus de aartsbisschop.
■■De tocht is niet gemakkelijk, kan
zelfs zwaar zijn, zeker bij minder gun
stig weer. Maar e is nog niemand ge-
rjoffen, die spijt er van had, dat hij is
fweegetrokken. Het samenzijn van zo-
uf.?' jonge mensen geeft vanzelf de
"'lidschap. De ontmoeting met de an
deren niet zozeer de uitwendige ont
moeting, maar meer de innerlijke ont
moeting met de ander, in wie men de
lude idealen vindt, dezelfde vragen
w°k en twijfels en bekommeringen
Dekt altijd weer de blijdschap van het
"erkennen. Zingend en biddend en hard
op denkend over het thema van de tocht
mekt men door het landschap. Men ge-
Wet. van het schone Brabantse land.
Het kan troostend zijn en bemoedigend
""J bfl de ander dezelfde goede wil te
•jhtdekken en ook dezelfde onzekerheid.
het kan belangrijk zijn dan in een
gezamenlijk gesprek te trachten de weg
6 Z]en die God voor ons heeft be-
Woeld. Die weg kan tenslotte alleen
Jmristus zijn. Maar dat theoretisch te
weten is niet genoeg. Men zal ook moe-
;en kunnen zien, hoe die waarheid han
teerbaar is in het leven. Vandaar het
"torna dat dit jaar voor deze voettocht
|?kozen is: Wat denkt ga van de
«ristus?"
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiimimimii
UTRECHT, 10 jan. De heer D
Roemers, voorzitter van het NW,
heeft ernstig voorbehoud gemaakt in
zake het denkbeeld van de werkne
mersvertegenwoordigers in de raad
van commissarissen van grote N.V.b
zoals door de Wiardi Beekman Stich
tmg in haar onlangs verschenen studie
over de structuur der N.V. is be^
pleit.
Hij deed dit tijdens het internationa
le congres van de Wiardi Beekman
Stichting over „Socialisme, heden en
morgen". De heer Roemers zou er
ernstig bezwaar tegen hebben indien
het instituut der werknemers-commissa
rissen tot officieel programmapunt
van de PvdA zou worden verklaard.
De ongunstige ervaring in de Duitse
Bondsrepubliek maande tot grote voor.
zichtigheid. Dat dit instituut een te
genwicht zou vormen tegen de oligar
chische tendens in ondernemersmacht
betwijfelde hij. Hij zag ook niet goed
waar men voldoende geschikte mensen
vandaan moest halen. De heer Roe
mers prefereerde vooralsnog beïnvloe
ding van de ondernemingen van bui
tenaf, waarbij hij o.m. dacht aan ver
sterking van de consumentenorganisa
ties.
iiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiimiiimiiiii
denkbeelden der niet-socialisten wel ge-
ring te schatten, met voorbijgaan van
het feit, dat de aanpassing waartoe het
socialisme thans allerwegen wil over
gaan de socialisten juist waarden doet
erkennen, die bij andere partijen vaak
veel eerder onderkend zijn.
Intussen blijft het de vraag of de so.
■cialisten, die de opvatting van Banning
huldigen, na het wegnemen van de oude
socialistische mythen voldoende hebben
aan het noodzakelijk geachte „ze
delijke hart der partij", dat Banning
ervoor in de plaats stelt. Hij acht de
zedelijke motieven, waardoor mensen
van allerlei geestelijke richtingen tot
de partij kunnen komen, voldoende be
paald met algemene begrippen als vrij
heid en gerechtigheid. Terecht o.i. was
dr. De Rijk daar niet tevreden mee.
maar meende deze dat een politieke
partij van een zekere, uitgewerkte visie
op de mens moet uitgaan, al is die visie
dan ook niet zo diep gefundeerd als een
geloofsovertuiging. Ons vertrouwen in
het socialisme is door Banning's afwij
zing van deze mening bepaald niet ver
sterkt.
De dogmatische vertekening van het
wezen van de mens, waaraan het
oude socialisme' zich, expliciet of im
pliciet, schuldig maakte, lijkt ons niet
gevaarlijker dan het bewust halt wil
len houden voor een aanvaarden van
enige visie op de mens als uitgangs
punt voor politiek handelen. Juist in
een partij, waarin de zin voor ratio
nele planmatigheid en regulering van
het maatschappelijk leven, ook en niet
het minst op het terrein der cultuur,
zo hoog genoteerd staat, is dat een le
vensgroot gevaar.
In dit verband noemen wij de op
merking van drs. Koopman, terzake
van de gedachtenwisseling over de
economische achtergronden tussen de
geruchtmakende „hervorrper" van
de Britse Labourparty, de heer C.
Crosland en de Nederlandse preadvi-
seur van Ameringen. De heer Koop
man verweet het socialisme te eenzij
dig de nadruk te hebben gelegd op de
materiële vooruitgang met verwaarlo
zing van wat voor de menselijke sa
menwerking nodig is. Sociologie en
psychologie moesten naar zijn mening
bijdragen om de menselijke behoeften
in politieke programmapunten te ver
talen. Hoe men hier zonder een visie
op de mens kan werken is ons duister.
Instructieve botsing
De botsing tussen de heren Cros-
land on Van Amerigen was eveneens
uitermate instructief. Het moge zijn,
dat de heer Crosiand bijzonder on
der de indruk verkeerde van drie
achtereenvolgende nederlagen
van de Labourparty, toch is zijn
vérgaande betoog niet alléén inge
geven door tactische verkiezings
winstoverwegingen. Hij acht, kort
weergegeven, de welvaartsstaat
een algemene verworvenheid. Aan
de instrumenten tot handhaving van
volledige werkgelegenheid en tot ver
hoging van de levensstandaard zal
en kan geen enkele regering, van
welke kleur ook, tornen. Economisch
ziet hij de toekomst zonig in.
Mede door de techniek en door de
economische wetenschap is een stabie
le en snelle welvaartsvermeerdering
volgens hem te verwachten. Onder die
omstandigheden verzwakt het klasse-
bewustzijn en zal de jonge generatie
nauwelijks meer een idee hebben van
wat de vroegere armoede betekende.
De socialistische partij houdt echter,
vindt hij, nog te veel vast aa,n haar
anti-kapitalistische protest-mentaliteit.
De psychologische veranderingen on
der de kiezers worden door Labour
niet opgevangen. Zij houdt geen reke
ning met de afkeer voor overheids-
planning; de macht van de vakbewe
ging, nauw met Labour verbonden,
wordt door de meerderheid van het
volk eerder als een bedreiging ge
voeld. Zelfs de woorden „labour",
„arbeiders", „controle" beginnen on
der de arbeiders zelf hun aantrek
kingskracht te verliezen. Crosland gaf
dan de raaS, dat de socialisten hun
aandacht minder op het nationaal eco
nomische. maar meer op andere maat
schappelijke terreinen moeten richten,
zoals de onderontwikkelde gebieden,
het onderwijs, meer overheidszorg,
etc.
De heer Crosland is de kritiek aller
minst bespaard. Zijn opgewekt beeld van
de welvaart lokte protest uit o.m. van
de heer Roemers, die op het grote
aantal mensen wees, dat nog altijd
met een zeer bescheiden salaris moet
rondkomen en die overigens van me
ning was, dat de conjunctuurschom
melingen nationaal en internationaal
veel ernstiger waren dan het beeld
van de heer Crosland wilde doen ge
loven.
Opmerkelijke verdeeldheid
Interessanter was intussen liet ver-
schil van mening; in de vergadering.
Sommigen wezen fundamenteel een
maatschappij, gebaseerd op mededin
ging, af. De heer Van Ameringen
wenste voor verkiezingswinst zijn prin
cipes niet te verloochenen! Als de
kiezersmassa zich niet meer druk
maakt over de bestaande ongelijkheid,
dan moest haar dat, meende hp, door
cultuurbevordering opnieuw bewust
gemaakt worden.
Ook het vertrouwen in het huidige
economische mechanisme kon hij niet
zo maar delen. Hij hield daarom vast
aan overheidspianning en controle
Bovenal moest de macht van de ma
nagersoligarchie onder controle ko
men en het bedrijfsleven verder wor
den gedemocratiseerd, al was nog niet
duidelijk hoe. Deze en andere kritiek
overtuigde de heer Crosland echter
niet. Hij meende zelfs een zekere
„wrok over de welvaart" te beluiste
ren. Gematigde steun ontving hij van
dr. W. Drees Jr., die stelde, dat er in
dé doeleinden van de economische po
litiek slechts gradatieverschillen be
staan tussen de partijen en dat de
voor de PvdA onmisbare middengroe
pen vaak nodeloos door socialistisch
optreden worden afgestoten. Voor een
partij, die zich op haar eensgezind
heid in zakelijk politiek denken be
roemt, gaf deze discussie een opmer
kelijke verdeeldheid te zien.
De politieke achtergrondbelichting
door de Belg prof. Fayrat en prof.
Samkalden opende daarna weinig
nieuwe gezichtspunten meer. Alleen
onderstrepen wij gaarne de stimule
rende opmerkingen, aan het probleem
der onderontwikkelde gebieden gewijd.
De aanwezigen waren het erover
eens, dat deze bijeenkomst slechts
„een begin" was geweest. Maar dat
geldt niet slechts voor de socialisten
zelf. Ook de andere politieke partijen
geeft deze bijeenkomst aanknopings
punten voor polemiek èn zelfanalyse.
Het is te hopen, dat de Wiardi Beek
man Stichting ook aan het besprokene
nog verdere verspreiding geeft.
Advertentie
OVERAL DREIGT
Gebruik regelmatig
UTRECHT 10 Dn. In De Bilt is
gisteravond de negenjarige K.B. aldaar
door een autobus van de Nederlandse
Buurtspoormaatschappij overreden en
gedood.
(Van onze parlementaire redacteur)
AMSTERDAM, 11 jan. De oriënta
tiereis van staatssecretaris mr. Th. Bot
naar Nieuw-Guinea krijgt nog een staart
van drie 'ren, waarin hq achtereen
volgens Australisch Nieuw-Guinea, Aus
tralië zelf en «le Ver. Staten zal bezoe
ken. Daarbij zullen besprekingen op het
hoogste niveau gevoerd worden. Mr
Bot gaat eerst van 12 januari tot 2 fe
bruari /ars over Nieuw-Guinea vlie
gen. Hij vertrekt met een anifibie-vlieg-
iuig van Hollandia naar de Baliem-
vallei, Tanah-Merah en Merauke. Van
daar naar Fak-Fak, Sorong en Mano-
kwari. De laatste etappe zal zijn naar
de Wisselmeren, Seroei en Biak. 2 fe
bruari gaat mr. Bot in gezelschap van
zijn hoofd ambtenafar de heer Dieudonné
dan naar Port Moresby in Australisch
Nieuw-Guinea.
Daar zullen onderhandelingen worden
gevoerd over de intensieve samenwer-
HOEK VAN HOLLAND, 10 jan.
Vier jongens kwamen aan het politie
bureau in Hoek van Holland vertellen,
dat'zij m een bunker een bom hadden
zien liggen. Een adjudant van de hulp
verleningsdienst heeft de „bom", die
een brisantgranaat bleek te zijn, een
z.g.n. negentigponder, voorlopig naar
het politiebureau gebracht.
Advertentie
king op bestuursgebied, die zich tussen
Australië en Nederland voor het gehele
eiland Nieuw-Guinea begint te ontwikke
len. „Van bestuurskwesties tot telefoon
lijnen en samenwerking op medisch ge
bied toe", antwoordde de heer Bot op
een vraag wat dat precies inhoudt. In
Canberra wordt contact gezocht met de
Australische regering, waarna in Was
hington onderhandelingen met het State
Department op het program staan. „Ik
heb reeds vele contacten daar, maar
vooral met degenen die de zaken van
het westen behartigen. Het is nodig nu
ook met de autoriteiten die over het
oosten gaan besprekingen te voeren,"
aldus mr. Bot.
De staatssecretaris denkt 25 februari
in ons land terug te zijn. Hij hoopt dan
in maart of april een uitgebreid debat
over Nieuw-Guinea met de Tweede Ka
mer te voeren. Onder minister Helders
is destijds reeds een schriftelijk ant
woord gegeven op het verslag van de
parlementaire missie naar Nieuw-Gui
nea. Dat verslag zal met heel veel moe
ten worden aangevuld, aldus mr. Bot.
Hij denkt dat in het openbaar in de Ka
mer te doen.
Van hand tof hand
Om tijd te winnen heeft de staatsse
cretaris zijn eerste proeven van een
wet tot herziening van de bewindsrege
ling Nieuw-Guinea nog vorige week vrij
dag in het kabinet gebracht. Men is er
in beginsel meer akkoord gegaan. De
definitieve tekst zal nu naar de Raad
van State gaan, om daarna opnieuw
door de ministers te worden bekeken.
Vermoedelijk zal minister Toxopeus
daar tijdens de afwezigheid van de
staatssecretaris de nodige vaart achter
zetten. Een eerste drukproef van het
voorontwerp ging zaterdagavond in het
kleine gezelschap dat mr. Bot uitgelei
de deed van hand tot hand. Daarbij
was ook de minister van Binnenlandse
Zaken, onder wiens departement de af
deling Nieuw-Guinea thans ressorteert.
Uiteraard moest de inhoud van dit
werkstuk voor buitenstaanders geheim
blijven. De Kroon «al het nog moeten
beoordelen. Wel vernamen wij, dat het
ontwerp zelfs nog iets verder gaat dan
de aanbevelingen, die de commissie-Le-
maire over een nieuwe bewindsregeling
heeft gedaan. Na de laatste besprekin
gen in Den Haag met gouverneur Piat-
teel is terzake volledige overeenstem
ming tussen gouverneur en staatssecre
taris bereikt. De urgentie van deze her
ziening is door de censuurkwestie nog
groter geworden. Dr. Platteel heeft dat
precies een week geleden op hetzelfde
Schiphol duidelijk gemaakt, toen hij zei:
„Wanneer er maar een parlement was
geweest, dan zou die zaak (van de
censuur) heel anders zijn gelopen. Dan
had zeker iemand van zijn vragenrecht
gebruik gemaakt. Nu liep alles als een
.stelletje ongeregeld" door elkaar."
Economische ontwikkeling
Mr. Bot heeft nog meegedeeld, dat
zijn streven erop gericht is om de ont
wikkeling van Nieuw-Guinea niet alleen
bestuurlijk, maar ook economisch te be
VATICAANSTAD, 11 jan. (KNP)
Paus Joannes heeft zondagmiddag 5000
leden der Romeinse Katholieke Actie
ontvangen en een toespraak gehouden,
die zo zei de Paus niet alleen voor
de Italiaanse K.A., maar voor de K.A.
in de gehele wereld bestemd is. Wij
kennen de K.A., aldus Paus Joannes,
van haar ontstaan af. Wij kennen haar
moeilijkheden en haar ijver. Wij weten
ook hoe zij zich in de loop der jaren
heeft veranderd en aangepast aan de
eisen van tijd en plaats.
Om de K.A. goed te begrijpen, zo
verklaarde de Paus, moet men zich
doordringen van de grote gedachten
van Pius XI en Pius XII. Zij is een or
ganisatie van leken, maar in dienst van
de hiërarchie, een instrument om de
christelijke gedachtenwereid te doen
doordringen in alle sectoren van het le
ven.
Uitvoerig ging de paus vervolgens in
op de problemen, waarmee de Katholie
ke Actie thans te kampen heeft. „Wij
hebben begrip voor de moeilijkheden',
de zorgen en onzekerheden, zowel als
voor het ongeduld dat onder de jonge
ren heerst. Maar voor allen is slechts
Advertentie
verheid Huidoerondheid
fuistjes verdrogen door Purol-poedef
vorderen. „Eerst eten dan filosoferen,"
zei hij een Romeins wijsgeer na.
Wat dit laatste betreft was tekenend,
dat met hetzelfde vliegtuig drie hoogle
raren van de Landbouwhogeschool te
Wageningen meegaan, die op uitnodiging
van het gouvernement daar de mogelijk
heden van de export en de binnenlandse
verwerking van hout (o.a. voor de wo
ningbouw) zullen bestuderen. Het zijn
prof. dr. ir. G. Hellinga, hoogleraar aan de
afdeling bosbouw van Wageningen, prof.
dr. ir. J. r Kools, hoogleraar in de
boxexploitatie en de tropische boshuis-
houdkunde en prof. dr. J. H. Becking,
hoogleraar in de houtteelt, de houtmeet-
kunde en de bosbedrijfsleer in tropische
gebieden. De beide eersten hebben lang
durige Indische ervaring. Zij zullen twee
maanden in Nieuw-Guinea blijven
daarna hun rapporten in Nederland uit
werken. Gouverneur Platteel zal de
eerste exemplaren daarvan zo spoedig
mogelijk ontvangen.
Er werd mr. Bot nog gevraagd hoe
het in het algemeen staat met de be
langstelling van het bedrijfsleven voor
Nieuw-Guinea. Hij reageerde daarop
met optimisme. „De politieke situatie is
tot dusver wel een rem geweest, maar
anderzijds moet ik een grote belangstel
ling constateren. Om die belangstelling
levendig te houden, is evenwicht tussen
politiek en economie noodzakelijk. Gaan
we doorhollen in de politiek, dan is het
resultaat een lege kerk", aldus mr.
Bot.
Als bewjjs voor de juistheid van zijrf
optimisme noemde hij de cacao-cultuur,
die reeds de daadwerkelijke belangstel
ling heeft van enige Nederlandse choco
ladefabrieken. „Het produkt is voortref
felijk. Ik heb het zelf gekeurd,zo ver
klaarde hij. Op het kaartje van zijn reis
route staat een trip naar Ransiki aan
gegeven, ten zuiden van Manokwari,
waar de cacao wordt geteeld.
deze ene weg uitgestippeld: dienstbaar
heid aan de bisschoppen en parochie
herders".
De doelstelling, zo vervolgde Paus
Jcannes, is nog steeds dezelfde als Paus
Pius XI aan de K.A. gegeven heeft.
Zij blijft duidelijk onderscheiden van
elke organisatie. De K.A. is een hulp
voor de hiërarchie, waarvan zij niet
gescheiden kan worden. Joannes citeer
de hier Pius XI en Pius XII om de
noodzakelijkheid van gehoorzaamheid
en volgzaamheid der K.A. aan het ker
kelijk gezag aan te tonen.
Een tweede belangrijke karakteris
tiek der K.A. is haar eenheid en tucht.
Herhaalde malen hebben de Pausen dit
bevestigd. Paus Joannes deed dit thans
wederom. Zeer sterk de eenheid en een
dracht beklemton'nd, wees Paus Joan
nes erop, dat persoonlijke, acties en
apartheden het enthousiasme vernieti
gen en kostbare tijd verloren doen gaan.
De K.A., zo besloot de Paus zijn rede,
wordt door onze tijd geëist. Zij moet
voor de wereld getuigenis afleggen van
de schoonheid van het evangelie. Zij
moet Gods rechten verdedigen en opko
men voor de waardigheid, de vrijheid
en de rechten van de mens.
(Van onze correspondent)
OSS, 11 jan. Gistermiddag Is in
het centrum van Oss door een felle
brand een schade aangericht van ca.
twee ton. De brand is veroorzaakt
doordat drie kinderen, twee broertjes
van zes en acht jaar en een vriendje
van negen jaar, een vuurtje gestookt
hebben in een loods waarin houtzaag
sel lag opgeslagen. In totaal brandden
twee grote loodsen tot de grond toe af.
Daarin opgeslagen materialen gingen
geheel verloren. Het betreft hier ca.
honderd ton zaagsel van de NV Har-
tog, bestemd voor haar afdeling roke
rij en een kostbare partij uitrustings
stukken en nieuwe uniformen, bestemd
voor de BB. De brand werd bestreden
dóór de brandweerkorpsen van Oss,
Schayk en Nistelrode en door de re
gionale brandweer van het district Oss.
HAARLEM, 9 jan. Mgr. J. P. Hui-
bers, bisschop van Haarlem, heeft be
noemd tot pastoor te Schagen de zeer-
eerw. heer C. M. Doeswijk, die pastoor
was te Muiden, tot pastoor te Müiden
de zeereerw. heer P. J. Kraakman, die
kapelaan was te Amsterdam, H. Maria-
Magdalena.
ROTTERDAM 11 jan. Mgr. Janseft
heeft benoemd tot kapelaan te Rotter
dam, H. Barbara, de weleerw. heer A.
P. G. Krempel, die kapelaan was te
Waddinxveen.
AMSTERDAM, 9 jan. Mgr. J. P.
Huibers en mgr. M. A. Jansen verlenen
woensdag geen audiëntie.
(Van onze verslaggeefster)
WERKHOVEN, 10 jan. Ongeveer
tweeduizend belangstellenden en nieuws
gierigen hebben de laatste drie we
ken gebruik gemaakt van de mogelijk
heid om een slotklooster in alle hoe
ken, tot en met de refter en de cellen
an de zusters te bekijken. Dat kan
oordat het officieel js ingewijd. Giste-
en geschiedde de plechtige inwijding
an het nieuwgebouwde slotklooster der
zusters Augustinessen van de tweede or
de, die uit hun beginklooster, een te
klein geworden villa in Maarssen, hun
ruime nieuwe convent hebben betrok
ken, gelegen In Werkhoven bij Utrecht
en door hen spontaan priorij „Gods
Werkhof" genoemd.
der Kerk, dus „van ons allemaal",
vroeg, God uit onze naam te loven,
en het hart der Kerk te zijn,
„U zusters, bent épart genomen door
Hem, op uw roeping hebt ge een vrij
antwoord gegeven. En u hebt de wacht
bu de Liefde betrokken. De scheiding
die pijn doet wordt verzoet door de
heerlijkheid van Gods liefde."
Met open hart ontving de kleine groep
van veertien zusters, otuler wie enkele
novicen en een postulant, de slotwoor
den van deze vreugdedag. Had niet
s ochtends onder de Pontificale Hoog
mis de aartsbisschop na het consacre
ren van de kapel deze plek „een stuk
hemel op aarde" genoemd.
Het klooster, op een stuk gronds van
drie en een halve hectare gelegen, ont
worpen door architect J. Drummen uit
Bussum, in samenwerking met de zus
ters, onder wie een zeer begaafde kunst-
ontwerpster, maakt de indruk van een
bit) klooster. De langgerekte laagbouw
is in harmonie met het wijde akkerland
rondom. Alleen de klokketoren wijst
recht naar boven. De kruisgangen met
laag ingezette slanke boogramen laten
het licht binnen en geven een verbin
ding met buiten die de ruimtelijkheid
vergroot. De witgeschilderde gevoeg
de steen is sober maar door de strak
ke lijn is het een voorname soberheid.
Het is die stoere, religieuze stijl die geen
devotiebeelden verdraagt, die er dan.
ook niet zijn. In de altaarkapei, van het
zusterkoor gescheiden door een zeer
mooi smeedijzeren booghek van Harry
de Groot, hangt alleen eèn groot kleur
rijk wandkleed, ontwerp van een der
zusters, naar een tekst uit de Apoca
lyps. De cellen zijn eenvoudige kleine
kamers alle gelijkvloers, elk met een
groot boograam en voorzien van het
strikt nodige: een bed, een tafel en
bankje, een vaste wastafel en een smal
le kast. De zusters die op de cel werken
hebben iets meer ruimte. Het is een
„modern" klooster, dus zijn er douches
en badkamers en een praktische keu
ken. De zusters, die dagelijks met plech
tig eerbetoon het Groot Officie bidden
en zich toeleggen op studie van de H.
Schrift hebben een atelier van paramen
ten en kerkwerk en ontwerpen ook re
ligieus vaatwerk. Sinds 1946 toen de slot
zusters Augustinessen zich in Nederland
vestigden, heeft de communauteit zich
regelmatig uitgebreid. Men verwarre
haar echter niet met de actieve congre
gatie der Augustinessen van Monica.
Deze contemplatieve Augustinessen zijn
de enigen in Nederland en de enigen in
west- en noord-Europa. Met de bouw
van „Gods Werkhof" is op gestadige
groei van de communauteit gerekend, die
uiteindelijk, met aanbouwen, veertig zus
ters kan herbergen, zesendertig zusters
en' vier buitenzusters. De buitenzusters
onderhouden het contact met degenen
die rust en afzondering willen zoeken en
het comfortabele "astenverblijf betrek
ken.
Nadat mgr. Alfrink, de aartsbisschop
van Utrecht, gisterochtend de langduri
ge plechtige consecratie van de kapel
had verricht en de Pontificale Hoogmis
had opgedragen met als troonassisten-
ten deken Delteyk, pastoor van Werkho
ven en Pater Kobussen, eerste defini-
tor der Augustijnerorde en als altaaras
sistenten pater prior Seroe uit Culem-
borg en pater prior Schulingkamp uit
Nijmegen, eindigde de feestdag, die de
veertien stralende zusters, voor één dag
buiten de clausuur, met familieleden en
vrienden mochten doorbrengen, met de
olechtige inzegening van het hele ge
bouw door de provinciaal der Augustij
nen, waarna de priorin, in tegenwoor
digheid van alle genodigden het slot
plechtig bezegelde. De lichte, ruime
koorgangen, plaatsen voor stil gebed,
zullen wel niet dikwijls meer zo vol ge
roezemoes zijn als deze zonnige zondag
toen ze gevuld waren met de meer dan
twechonderdvijfitg gasten, onder wie
veie paters Augustijnen, de burgemeester
van Werkhoven, mr. Eug. van de Weijer,
het bouwcomité, de „Vriendenkring",
besturen van bevriende congregaties en
bekenden en familieleden van de zuster
waartussen de zusters zelf blij en onge
dwongen rondgingen.
Zelden hebben wij, wereldlingcn, die
in' het voornaam-sobere ruime zuster
koor op deze unieke dag mét de zus
ters en de aanwezige paters, allemaal
samen in de koorbanken, tot slot de
vespers baden, ons zo één gevoeld ais
Kerk. Aangrijpend was daarna, toen
de zusters met spontane menselijke
warmte afscheid hadden genomen van
hun bekenden, de toespraak van de
provinciaal der Augustijnen, pater Lu
cas Hoogveld, toen hij, staande tussen
alle vrienden, familieleden en bouw-
helpers, de zusters, nog vlakbij maar
nu gescheiden door het traliehek, De priorij „Gods Werkhof" te Werkhoven bij Utrecht, het nieuwe klooster van I
symbool der afzondering, uit naam &e- slotzusters Augustinessen.
- a.','- a.
"kx., L..
T) redes een uur voordat het
f jaar 1959 ten einde liep en
m
de Haagse rotjes hem om
de oren vlogen, was drs. J. F.
van Campen, directeur van de
Katholieke Centrale Emigratie
Stichting, weer in zijn gezin
terug. Ditmaal van een lange
tocht door en over Brazilië,
waar hij op een gegeven mo
ment een heel vliegtuig, eigen
dom van de gouverneur van een
van de Braziliaanse staten, ter
beschikking kreeg om efficiënt
te kunnen reizen. Wel een be
wijs hoe men er op Nederlan
ders gesteld is, vooral na de
successen met de landbouw
coöperatie „Holambra", die de
Brazilianen met verbazing doet
toezien naar een zo efficiënte
openlegging van hun onmetelijk
land.
Deze reis was een prachtig
sluitstuk om het koperen jubi
leum, in dienst van de katho
lieke emigratie, te voltooien.
Brazilië is een mer a boire vol
mogelijkheden en ook vol pro
blemen. Een land met een enor
me dynamiek, .waar nagenoeg
alles anders is dan in Neder
land. Volgens Bartjens zon dan
een. Nederlander, vooral als hij de vaderlandse eigenschap heeft van wat
bedachtzaam en nuchter te zijn, er enige moeite moeten ondervinden, zich
aan te passen. „Het is een van die verrassingen, die je in mijn vak ontmoet,
dat het juist andersom is," aldus de heer Van Campen. „Iedere Nederlander,
die ik er ontmoet heb. vond dat er geeft beter land is dan Brazilië om te
iconen en te werken." Brazilië is echter maar een onderdeel in het leven
van deze globetrotter. Het fascinerende van dat leven zit hem niet alleen
in het reizen, maar op de eerste plaats hierin, dat je je landgenoten duide
lijk maakt, dat de hele wereld van hen is en dat hun leven helemaal niet
begrensd behoeft te worden door het kleine land, dat met. zijn 340 inwoners
per vierkante kilometer de dichtstbevolkte staat ter wereld vormt. Het suc
ces van dat streven is evident: in 1947 bedroeg het percentage katholieken
op de totale Nederlandse emigratie 6. Dat is nu tot ruim 40 gestegen.
Het is volgens drs. Van Campen allereerst te danken aan de samenwer
king, die op emigratiegebied is gegroeid tussen priesters en leken. Het Ne
derlands episcopaat heeft spoedig na de oorlog een emigratie-bisschop be
noemd. Zij wezen iemand aan. die zijn taak voortreffelijk heeft verstaan: de
Limburgse coadjutor, mgr. Hansen, die de emigratie steeds zag als een in
strument van de Voorzienigheid. Emigratie is ook door Paus Pius XII steeds
krachtig gepropageerd. Wie de geschiedenis nagaat, zal zien hoe goed de
emigratie al gewerkt heeft, zowel voor het opheffen van bevolkingsproble
men als voor het Apostolaat der Kerk. Een typisch voorbeeld is volgens
drs. Van Campen de verspreiding van de Roomse Kerk in dc Angelsaksi
sche landen door de Ierse emigranten. Maar ook de Nederlanders hebben
al stimulerend gewerkt. In Canada kwamen tien jaar geleden de eerste
paters aan. die door de Canadese bisschop van London voor het opvangen
van emigranten waren uitgenodigd. Zij hebben nu reeds een seminarie op
gericht, een college gesticht en een aantal parochies overgenomen. Zelfs
hebben zij het stoute stukje uitgehaald om met de emigranten samen een
boerenleenbank op te richten. De paters Assumptionisten hebben op dezelf
de manier in Nieuw-Zeeland kardinale punten bezet. In de boerenkolonie
.Holambra" in Brazilië zijn nu twintig jongens, die voor priester studeren.
Zouden die er geweest zijn, wanneer niet mét een Norbertijner pater de
zusters Canonilcessen van het H. Graf er katholiek onderwijs waren gaan
geven?
„Dat alles doet mij denken," aldus drs. Van Campen, ..aan wat Cobben-
hagen in Tilburg ons vroeger voorhield: zoek in alles de synthese. De syn
these is voor mij meer nog dan de samenwerking tussen priesters en leken,
meer dan de uitstekende verstandhouding der standsorganisaties in de
Centrale Emigratie Stichting en zelfs meer dan het scheppen van de we
reldwijde leefgemeenschap voor onze mensen, waardoor dc emigratie voor
de Nederlandse katholieken een levend begrip is geworden. Ik zie in de
emigratie voor alles een bovennatuurlijke synthese: het groeiend besef dat
wij allen leden zijn van het Mystieke Lichaam van Christus; gedachten, die
wonderwel passen in onze tijd met zijn United Nations en ijn verbinding
naar ieder punt van de wereld."
Drs. Van Kampen is afkomstig van Stoppeldijk en Graauw in Zeeuwsch-
Vlaanderen, waar zijn vader resp. boer en burgemeester was. Hij heeft, in
Hulst een middelbare school gevolgd, waarover prof. Gielen de leidina had
„Met Cobbenhagen een man waar ik veel aan te danken heb." In 1947 doc
toreerde hij in Tilburg in de economie.
Het is wel duidelijk dat voor hem de economie verder strekt dan de
industrialisatie en de handelsbalans.
m 8
