Het nautische feest van de negende HISWA
Plastic: dé grote doorbraak in
kleinere scheepsbouw
De watersport heeft tal
van mogelijkhe
Het IJ -meer kan een
uniek centrum worden
Vissen op een terras
Speedboat op de Amstel
AL ZIJN DE KAAG EN LOOSDRECHT VOL...
A! het nieuws
op
watersport-
gebied
Prins Bernhard enige
dagen naar Parijs
„Florida" geopend
VLONDER OP TWEE PONTONS
VRIJDAG 11 MAART 1960
(Van onze speciale verslaggever)
AMSTERDAM, 11 maart.
Op het Nederlandse water, waar het houten schip meer dan in
welk land ook favoriet is gebleven en men nog altijd zweert
bij de prikkelende geur van teer en pek, mag de snelle uitbrei
ding van het aantal naadloze boten met hun huid van polyester hars
en glasvezels, hun nylondraad en dito zeilen, opmerkelijk heten. In
alle maten en soorten zijn ze tot zondagavond 20 maart te zien in
de machtige ruimte van het Amsterdamse R.A.I.-gebouw, drukken
zij hun stempel op de negende HISWA-tentoonstelling als dé grote
doorbraak in de vooralsnog kleinere scheepsbouw. In de exuberantie
van het glimmende lakwerk weerspiegelt zich het krachtige verzet
van het houten vaartuig, dat met alle daartoe beschikbare middelen
de moeilijke strijd volhoudt en mooier lijkt dan ooit te voren. Van
daar dat deze watersporttentoonstelling de grootste tot nu toe
in Nederland een nautisch festijn is zonder weerga, waarop behalve
zeil- en motorjachten, ook „runaboten", kano's, motoren, masten,
zeilen, ankers, tenten en sportuitrustingen een duidelijk beeld geven
van de enorme ontwikkeling die de watersport sinds de laatste expo
sitie heeft doorgemaakt.
„Merwestad" weer vlot
watersport-tentoonstelling
RAI-GEB0UW AMSTERDAM
A. a. A. -i Ci A
Houten schip op zijn mooist
in schaduw van polyester
ket of als geheel klaar kan afleveren.
De prijs wisselt daarbij van 1050.- tot
165!).- Minstens 200 werkuren zal de
bouwer nodig hebben voor de bouw van
dit scheepje van 4.80 m lengte, 1.70
in breedte, 70 cm. diepte en een zeil-
oppervalk van 10 m2. Iets kleiner, maar
ook iets goedkoper is een sensatie uit
Friesland in de vorm van het z.g. Flits-
Jiet juweeltje" van de HISWA, een scherp zeilertje van polyester, waarmee de
'wenf Westhaven diepe indruk maakt. Op de voorgrond de Franse gasturbine
motor, een primeur voor de HISWA.
Men kan het betreuren, men kan het
zelfs vreseljjk vinden, maar er is echt
geen houden aan; het houten schip zal
moeten wijken en plaatsmaken voor
een boot die voorlopig in prijs duurder
blijft, maar dit kostenverschil gemak
kelijk wegwerkt door het minimale on
derhoudt, de afwezigheid van naden en
lekken en het niet kunnen kromtrekken.
Het gewciht van een plasticboot komt
ongeveer overeen met dan van een hou
ten en wat de levensduur betreft zijn
de verwachtingen zeer hoog gespannen.
Een goed overzicht hiervan heeft men
nog niet kunnen krijgen omdat de plas-
ticbouw ondanks verschillende succes
sen, nog aan het prille begin van zijn
ontwikkeling staat. Men kent echter
plasticboten die sinds 1943 in de vaart
zijn en dus een zeer respectabele leeftijd
hebben bereikt. Ofschoon wij voor ons
niet in de ondergang van het houten
schip geloven, menen wij toch wel te
mogen veronderstellen, dat in de toe
komst het houden van een dergelijke
boot meer en meer een luxe wordt.
Wij hebben tijdens de rondgang op de
HISWA geprobeerd een compromis te
vinden tussen onze grote nieuwsgierig
heid enerzijds en onze afkeer van het
doffe, helblinkende materiaal ter ver
vanging van deugdelijke houtsoorten an
derzijds en zijn daarin geslaagd bij de
aanblik van een scheepje, dat wij ge-
rust ,,het juv/eeltje" van de HISWA
1960 durven noemen. Een scheepje van
polyesterhars, maar wel een verrukke
lijke lijn vai. boeg tot spiegel. De ver
metele tuigage, die er torenhoog bo
venuit stak maakte ons eigenlijk een
beetje bang, ze leek veel te hoog. Maar
lachend werd ons verteld dat juist daar
door wonderen van snelheid gehaald
kunnen worden. Tijdens een proefvaart
bereikte dit „scherpe zeilertje" maar
liefst 16 knopen. 3ouwer de werf „West
haven" uit Zaandam noemt haar vol
trots „Cottontail". Hierbij zijn de ver
anderingen wel zeer abrubt toegepast.
Het grootzeil van 7.35 meter is van ny
lon, evenals het touwwerk. De verras-
send hoge mast is van aluminium. Dit
bootje-om te-zoenen met een lengte van
4.83 meter en een breedte van 1.80 meter
kost op de kop af 3.000.-. Duur, zult
u zeggen. En inderdaad, de prijs valt
niet mee. Helaas, de invloed van de
export, die voor Nederland ook wat
dit soort scheepsbouw betreft zeer be
langrijk is, speelt een ongunstige rol.
Gelukkig staat hier tegenover dat iede
re jachtwerf automatisch zijn best doet
om goede kwaliteit te leveren, want
door de slecl-.e gesteldheid van één Ne
derlandse werf wordt onmiddellijk de
naam van <-~derlandse jachtbouw
in het algemeen beorven.
jachtje, een jeugdzeilboot. De lengte is
3.60 m, breedte 1.20 m, diepgang zon
der zwaard 65 cm, zeiloppervlak 7 m2.
De bestemming is primair zeilen, maar
men kan er ook mee roeien. Met een
gewicht van 5714 kg is het gemakkelijk
mee te voeren on een auto. De NV Wa
tersportbond verstrekt een certificaat
waardoor men. met dit sharpie-achtige
bootje aan wedstrijden kan deelnemen.
Jachtbouwer G. Doevenders uit Sneek
vertelde ons met het eerlijkste gezicht
van de wereld, dat twee jongens in zijn
„Flitsje" windkracht zeven lachend had
den doorstaan500.- als bouwpakket,
het dubbele voor het geheel afgebouwde
scheepje. We komen nu bij het goed
koopste bootje, een kano die 150.- kost.
Behalve enkele soortgenoten wordt de
ze prijs het meest benaderd door vele
badkuipachtige vaartuigjes voor kinde
ren, die van alle gemakken zijn voor
zien. Over het algemeen kan men aan
houden dat de gemiddelde zeilboot zo
als BM, Valk, etc. in prijs op om en
nabij de 3 mille komen.
Natuurlijk is ook het zware werk
stevig vertegenwoordigd. De Vries
Lentsch, de bekende Amsterdamse
jachtwerf, showt o.a. een groot kielmid-
zwaardzeiljacht van het type „Swift-
sure". Dit schip van gewapend polyes
ter heeft een lengte over alles van
10.06 m en een breedte van 3.04 m,
diepgang 1.0? m en een zeiloppervlak
van 43.85 m. Maar „ai, ai", de prijs,
die in de vele duizenden loopt! Wij
zochten wat men noemt troost bij een
stalen zeeschouw van de Gelderse
werf Vahali uit Gendt. Haar mast met
wimpels reikte tot het dak van de
RAI. Een degelijk, betrouwbaar schip
in de vaderlandse zin, deze stoere
platbodem. Met zijn 8 m lengte en
breedte van 2.75 -m, kan men hem
krijgen zoals gewenst; in de duurste uit
voering van 20 mille, in de goedkoop
ste van ƒ8000.-. Nu en dan als de
klap op de vuurpijl de duurste, de
primus interpares van de HISWA
1960; een volkomen zeewaardig dub-
belschrccfjacht van C. van Lent en
zonen. Lengte over alles 16.50 m., diep
gang 1.45 m, maximum snelheid 18
pk km per uur. De prijs, schrikt u
niet, 142.000.-!
Fraaie Baby Kruiser
Nu zijn we dan meteen op het ter
rein van de jachten, als steeds het gla-
mourwerk. Ook hier alle afmetingen en
prijzen. Een naam die in deze dure we
reld een vertrouwde klank heeft is die
van Akerboom, welke drie generaties
jachtbouw vertegenwoordigt. Gefasci
neerd hebben we gekeken naar de
nieuwste scheepsbouwkundige kracht
toeren van deze grote werf uit Lisse.
De z.g. „Double Cabin" met zijn 2 x
100 pk en zijn kosten van ongeveer 85
mille, mag dan een hele mooie zijn, onze
grootste belangstelling ging toch uit
naar de kleine, fijne Akerbooms Baby
Kruiser. Het jachtje is 8.30 m lang,
2.90 m breed en heeft 0,83 m diepgang.
De 40 pk motor gerandeert een uur
snelheid van 18 km. De inrichting be
staat uit een zithoek met twee fraaie
dwarsscheepse banken, een kombuisje
aan bakboord, een sofa, hangkasten aan
stuurboord e een toilet voorin. De
prijs valt voor een schip van een der
gelijke klasse mee: 25 mille.
Extreme racebofen
Vanzelfsp- '.end zijn er ook vele
racebotenj met hun onafscheidelijke
vrienden, de fel gekleurde buiten
boordmotoren. Zij zijn nog altijd in
de opmars. Hun aantal neemt toe en
hun modellen worden steeds extre
mer. Wat de heer .Drent uit Amster
dam ons toonde, was bepaald ver
bazingwekkend. De scherpe boeg on
der een bijna vierkant voordekje, dat
is het wonderlijke aan de Riviera
Drentlener", die een snelheid kan be
reiken van 50 km p.u. De prijs is
5950.- Valt ni mee, denkt u. Nu
wat denkt u dan wel van Kimman
Nautic's vleugelboot, die ƒ55.000.
kost. Maar dat is dan ook wel een
heel bijzondere boot. Voor en achter
zitten aan de onderkant „vleugels"
waarmee dit schop al bij een snel
heid van 30 km per uur over het
water scheert, golven of geen golven
De snelheid van de vleugelboot, die
met zijn lengte van 15 m aan 10
personen kan plaatsbieden, loopt op
tot 60 km per uur. De grote kracht
van dit soort schepen ligt in hun mo
toren, die op deze expositie wel in
zeer groten getale voorkomen. De
prachtige dieselmotoren van DAF do
mineren sterk in het goede gezelschap
van o.a. Johnson, West Bend en Mor
ris. Maar de grootste surprise op dit
gebied is ongetwijfeld de gasturbine
motor, waarmee de Westhaven zo
trots als een pauw te koop loopt. Het
is een Franse uitvinding, die met zijn
8000 pk voor de grotere jachten be
stemd is.
DEN HAAG, 11 maart Prins Bern
hard zal zaterdag in Parijs de halfjaar
lijkse vergadering van gouverneurs van
de Europese cultuurstichting presideren,
aldus deelt de rijksvoorlichtingsdienst
mede. Maandag brengt de prins een
officieel bezoek aan het hoofdkwartier
van de opperbevelhebber der geallieerde
strijdkrachten Centraal-Europa in Fon-
tainebleau. Dinsdagmorgen keert de
prins naar Nederland terug.
ESBJERG, 9 maart. Het 351 ton
metende Nederlandse schip „Merwe
stad", dat zondagavond bij de haven
van Esbjerg aan de westkust van Jut
land aan de grond was gelopen, is dins
dagavond laat vlot getrokken. De kapi
tein had aanvankelijk hulp geweigerd
omdat hij hoopte het schip bij vloed
vlot te krijgen, maar krachtige winden
deden hem besluiten toch hulp te aan
vaarden.
Een Friese bijdrage in de vorm van een klein,
maar uiterst stabiel „Flitsjachtje'
Maar goed, als het u dati te duur
is kunt u goedkoper terecht. De heer
H. Troost uit Leiden brengt zijn z.g.
Volksboot, die hij zowel als bouwpa-
(Van onze verslaggever)
A.N.W.B.-Wateralruanak kopen. Dez
bondsuitgave, die om de twee jaa
AMSTERDAM, 11 maart. De verschijnt, is een reiswijzer voo
Koninklijke Nederlandse Toeristen- watertourisme. Hij bevat onder meer
bond A.N.W.B. speelt een belangrijke
rol op de negende HISWA. Zij geeft
zowel toeristische als technische
voorlichting betreffende de water
sport aan ieder die daarom vraagt.
Daarnaast is zij gekomen met een
zeer gevarieerde inzending, waarvan
o.a. een unieke serie waterkaarten
deel uitmaakt. In de stand van de
A.N.W.B. kan men de nieuwe
een alfabetische lijst van plaatsnamen
en wateren met alle gegevens, die
voor de waterliefhebber van belang
kunnen zijn, zoals de diepte van
vaarwaters, hoogte van bruggen en
openstelling van sluizen. Voorts
biedt de almanak bij rivieren, meren
en plassen een uitvoerige beschrij
ving van het karakter en de bevaar
baarheid.
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM, 11 maart In het
dichtbevolkte Nederland worden de re
creatiemogelijkheden meer en meer be
perkt. De romantiek van het eenzame
plekje, waar rust en ontspanning te
genieten valt, verdwijnt langzaam
maar zeker om plaats te maken voor
drukke onderonsjes op een vierkante
meter berm, strand, bos of heide.
Men verdringt elkaar van het droge
naar het water en daarbij kan het ge
beuren dat zij, die niet bang zijn voor
natte voeten een belangrijke ontdekking
doen; namelijk de watersport, een
vorm van recreatie welke nog vele mo
gelijkheden biedt en geen hinder onder
vindt van nieuwbouw en industrialisa
tie, die zich te goed doeji aan de vrije
natuur. Volgens een schatting van de
A.N.W.B. is de afgelopen jaren het
aantal zeil- en motorjachten vervijfvou
digd. Thans dobberen er in het sei
zoen zo'n dikke veertig duizend plezier
boten op de vaderlandse wateren, die
deze inderdaad enorme toeloop kunnen
verwerken, omdat zij op hun beurt be
langrijke uitbreidingen ondergaan.
W\j zullen het niet ontkennener zijn
ook voor de watersport gebieden, die
door een al te grote populariteit veel
van hun charme hebben verloren. Wij
denken bijvoorbeeld aan de Kaag en de
Loosdrechtse plassen, waar men in ein
deloze kiellinies achter elkaar aan zeilt
en tokkert, zo nu en dan opgeschrikt
door wilde, gebronsde mannen, die in
hun su ersnelle raceboten een soort
slalom varen tussen de kruisende zeil
boten en in hun brede kielzog al of niet
waterskiërs meetrekken. Zo iets kan
enorm hinderlijk zijn en dan spreken
wij nog niet eens over het gebrek aan
aanleg-ruimte, die toch van groot be
lang is, omdat men niet de gehele dag
op hgt water wil blijven en er de voor
keur aan geeft zo af en toe ergens aan
land te stappen. De A.N.W.B. slaat de
gang van zaken in deze gebieden met
grote bezorgdheid gade en wil de over
heid voorstellen hier z.g. beëindigings
plannen toe te passen, die aan een nog
grotere drukte paal en perk moeten
stellen. Een efficiënt middel is bij
voorbeeld de winter- en zomerberging
niet verder uit te breiden. Niemand
voelt er iets voor om zjjn scheepje zo
maar ergens neer te leggen en bij
plaatsgebrek zal men dus ongetwijfeld
zijn heil elders zoeken. Of de A.N.W.B.
zijn zin krijgt staat nog te bezien.
Bij de overheid wordt de wens om
plassengebieden ook voor landrecreatie
men begrijpen welke grote mogelijkhe
den er voor de watersport als vrije tijds
besteding nbg zijn in Nederland.
De speedboat van de Amsterdammer
Harry Gruystra in volle actie op de
Amstel. Een nieuwe vorm. van water'
sport, die zoals uit de HISWA blij"1
steeds meer toeneemt.
BOSKOOP, 11 maart. Gisteren is
hier het siertuinencentrum „Florida
geopend. Doel van deze tuin is bezitters
van grote en kleine tuinen de gelegen
heid te bieden zelf hun planten te
komen uitzoeken. Het is een middel
van onpersoonlijke reclame voor de
hier gfekweekte siergewassen met off1*
ciële garanties voor soortechtheid, her-
groei en kwaliteit.
(Advertentie)
11 t/m 20 maart 1960 - entree f 2.-
Geopend van 10-17 en van 19.30-22.30 u.
Voordelige N.S dagretourkaart
Incl. tram/bus en toegangsbewijs.
te ontsluiten groter en groter en daarin
schuilt een gevaar voor de recreatie te
water. Want naast de drukte op het wa
ter, krijgt men dan binnen de kortst
mogelijke tijd een gekrioel aan de oe
vers van fietsers en bromfietsers, die
bij warm weer begrijpelijker wijs ge
volg geven aan hun verlangen naar een
duik in het frisse nat. En zwemmers die
bootjes zien, willen daar onmiddellijk
aan gaan hangen met alle gevolgen
van dien. Het is een lastig probleem,
omdat deze laatste categorie mensen,
die nu toevallig geen bootje kochten,
maar een bromfiets of een tent, toch
ook hun rechten hebben. Niettemin
acht de A.N.W.B. het zijn taak om te
waarschuwen tegen wat hij noemt de
„ontsluiting" van plassen, die daar
voor voor de watersport verloren gaan.
Btj monde van zijn watersportdeskundi-
ge bij uitstek, de heer M. Ruytenschildt
neemt hij ondermeer scherp stelling
tegen het ontsluitingsplan voor de Kaag,
dat al in een vergevorderd stadium is.
De Kaag wordt beschouwd als een mo
nument van de watersport en velen stel
len zich op het standpunt dat dit Zuid-
hoilandse plassengebied niet als zoda
nig verloren mag gaan.
Overigens openen er zich tal van
nieuwe perspectieven voor de water
sport. De inpoldering van grote stukken
IJsselmeer, de uitvoering van het Del
taplan, de kanalisatie van de Beneden
rijnen en een gedeelte van de Lek, de
verbeteringen in de Biesbos en bij Brie-
Ie in de Brielse Maas, dat alles bete
kent nieuwe mogelijkheden voor hen
die op het water hun ontspanning zoe
ken. De overheid toont nu ook meer
begrip voor het belang van deze recre
atie. Zo werd bij het Veiuwenmeer ge
zorgd voor de aanleg van strandjes,
inhammetjes, aanlegplaatsen, eiland
jes, begroeiingen en al is deze plas
door zijn ligging en ondiepten voor de
zeilsport niet zo gunstig, er is hier toch
een uitgestrekt gebied dat met name
op zwemmers en kampeerders steeds
meer aantrekkingskracht zal uitoefenen.
Toekomstdromen
Wanneer men het oog richt op de
toekomst, komen onmiddellijk het Eem-
en Gooi-meer ter sprake, twee langge
rekte plassen voor de Gooise kust. Een
speciale studiecommissie bestudeert
hier de mogelijkheden. Maar verreweg
de grootste belangstelling gaat toch uit
naar het Y-meer, een uitgestrekte plas,
die straks in de omgeving van Amster
dam zal overblijven als een restant van
wat eens de Zuiderzee was. Men ver
wacht veel van dit Y-meer, zeer veel
zelfs. Volgens de A.N.W.B. kan het
uniek in de wereld worden, als men
maar van de vele mogelijkheden die
zich hier voordoen gebruik maakt. Van
uit Muiden en Durgerdam kan men de
ze plas bevaren en alle kanten uitgaan.
Door het grote wateroppervlak zullen
de kleinere schepen het niet gemakke
lijk hebben, vandaar de plannen voor
de aanleg van beschutte routes door
middel van kunstmatige eilandjes, die
tevens een golfbrekende werking heb
ben. Het oude fort Pampus wacht in dit
geval een nieuwe bestemming, omdat
men er na een vergroting een jacht
haven wil bouwen. De omvang van
dit Y-meer zal-niet in gevaar komen,
omdat deze van groot belang is voor
de grondwaterstand in Amsterdam, die
nu eenmaal een bepaald niveau moet
behouden, wil men tenminste voorkomen
dat de heipalen verrotten en er zich in
stortingen voordoen.
Inderdaad zijn dit allemaal schone
toekomstdromen, die nog lang niet
verwezenlijkt zijn, maar als men be
denkt, dat De Westeinder en het Alk-
maardermcer nog lang niet aan een zg.
verzadigingsstadium toe zijn en de on
volprezen Friese boezem, die ieder
jaar weer ontdekt wordt en waar het
plassenschap „Marre Krit" wonderen
doet en ook kan doen op bet gebied van
ligplaatsen, aangeven van zeilroutes,
waarschuwingen voor ondieptes, kan
(Van onze verslaggever)
T7 en geroutineerd visser kan u precies vertellen, waarom het vissen
frj aan de kant van het water een surrogaat is van het vertoeven in
een schommelend bootje metde hengel listig uitgeworpen, middenin
het jachtterrein. Een visser moet de golven tegen de bootrand horen;
overal om zich heen kan de vis voor het grijpen liggen, de dobber trilt van
emotie nu rechts, direct links, voor of achter. Is dat te vergelijken met een
gezapige zit op een nuchter „vissersstoeltje"; gras en grond om je heen,
een benauwende gedachte. Alleen voor je is water, een beperkt gebied, de
vis kan overal zijn, behalve daar, waar jouw aas op dat moment nu al zo'n
uurtje of twee ligt te suffen. Hoogstens kun je ergens anders je stoeltje
opstellen, omslachtig gaan verhuizen. Maar ook dan blijft het vaak sukkelen.
Neen, dat moet een rechtgeaard visser door het hart snijden, hulpeloos af
te wachten, niet actief te zijn in de jacht, niet te kunnen „uitvaren" voor
een opwindende tocht, speurend naar de buit, nooit gebonden aan één plaats.
Doorgewinterde vissers riskeren het ongenoegen van hun echtgenoten
als zij zich in wankele roeibootjes wagen. Zij willen hun sport bedrijven
als „aanvaller", het terrein aftasten, de prooi opzoeken, wanneer zij zich
haastig terugtrekt. De echte „liefhebbers" accepteren ongerief en kou, ge
vaar zelfs.
71 /1~ aar wij kunnen ons voorstellen, dat ook deze vissers op de HISWA-
r.tentoonstelling in Amsterdam geïnteresseerd hun pas zullen in-
L houden bij de stand van de Handelsonderneming Gard uit Haarlem,
een bedrijf, dat boten en motors fabriceert. Ongeveer anderhalve maand
geleden kwam Gard jr. op het idee een soort vlot te vervaardigen, dat op de
eerste plaats geschikt zou zijn voor vissers, die midden op het water hun
slag willen slaan. Een ui sterras van twee bij twee meter, een bijzonder1
stabiel vaartuig, dat door geen storm is om te krijgen en waarmee men
een zee zou kunnen overvaren. Het kan voortbewogen worden met een
motortje van 2 pk, het kan ook gepeddeld worden en met wéinig moeite.
Want dit„terras" heeft een geringe waterverplaatsing.
De charme van deze vinding is onder meer, dat men het gemakkelijk
kan verplaatsen. Een visser zou de hele boot achterop zijn fiets mee kun
nen nemen. Onder het uitneembare vlonder zitten twee pontons met klem
men vast, die eenvoudig zijn los te maken. Het visterras is op het water
praktischer dan welk vaartuig ook. Men kan de vier vierkante meter be
drijfsruimte in haar geheel rendabel maken, het is één horizontaal vlak,
waarop men stoelen en een tafeltje kan plaatsen, ook het stevige vissers
stoeltje
Ilandogard wil verder met een kampeerterras op de markt komen, in
feite een groot visterras. Er komen daaraan meer pontons en vlonders te
pas, hetgeen de stabiliteit nog vergroot. Ook dit terras is uitneembaar en
wanneer het een oppervlakte heeft van drie bij zes meter met acht
pontons dan kan men het nog gemakkelijk op een caravan vervoeren-
I och verwacht de Haarlemse Handelsonderneming meer succes van
het visterras. Er zijn nu eenmaal meer vissers dan kampeerders,
vissers, die graag op het water zijn, vaak afgeschrikt worden door
het riskante roeibootje, maar op een solide vlonder voor niets meer zullen
terugdeinzen.
Vissen bij bijvoorbeeld windkracht zeven is nu geen bezwaar meer. Een
lemse scheepswerf toont op de HISWA zijn grote verrassing voor hen, die tc^nt>
een stootje kunnen in de vorm van een drijvend visterras dat alle zeeën
weerstaan.
