35 km ver
HOE U DE FLORIADE
1MOET DOEN1
N'
Wonderen van natuur
en wetenschap
Floriade
Tentoonstelling; in twee delen, een rozenshow, een beeldhouw-
tentoonstelling, bloeiende bollen, heempark, de Clusiushof,
„Bos en Veld", Tuinen der Volkeren
Ui
D
Florida?
Niet alles tegelijk willen
DINSDAG 22 MAART I960
Wanneer u de Flpriade, dit machtsvertoon van de natuur, wer- m ^-<v u- ,v
kelijk aandachtig hebt ondervonden, zal niemand u iets
wijs behoeven te maken over tuinbouw. U hebt het hoogst
persoonlijk kunnen aanschouwen, en al blijft het eigenlijke wonder
verborgen, het uiterlijk proces van kiem tot kracht valt toch in
allerlei stadia gade te slaan. Overal wordt bovendien, desgewenst,
mondeling toelichting gegeven. Elders treft de lezer eert advies aan
hoe de Floriade te „doen" wij beperken ons hier tot een globaal
overzicht van wat deze manifestatie allemaal behelst.
De Westzeedijk scheidt het terrein in twee delen: het Park aan
de Maas, en de noordelijke driehoek met de grote hallen en andere
gebouwen, ook wel voorterrein genoemd. De hoofdingang ligt aan
dit voorterrein, vlak naast museum Boymans-Van Beuningen.
Jac. Kleiboer
Tropische kas
Feiten
ZWERVEND OVER DE FLÓRIADE
Bloemennlatoaus zorgen al direct
voor een fleurig welkom. De tuin van
not museum is aangelegd als rosarium,
dat natuurlijk pas in de zomer tot volle
Rlorie komt. Op dit rosarium Is ook
Plaats ingeruimd voor een gedeelte van
Chart.well's rozentuin, het landgoed
Van Sir Winston Churchill. Andere lan
den nemen aan deze rozenshow eveneens
deel. Verder zult u tal van beelden op
merken, die tezamen een grote open-
luehtexpositie vormen. Ruim 160 sculp
turen, van Rodin en Maillol tot Moore
pn Marini, staan over de hele Floriade
9i'gesteld. In de nabijheid is een pavil
joen gewijd aan bloemen en planten in
de Bijbel, een bijzonder interessant fa
cet van deze gigantische tuinbouwwereld.
Na even een blik geworpen te hebben
°P het massieve Dijkzigtziekenhuis komt
h in „Voedt u goed", de afdeling, waar
de Nederlandse prestaties in dc groen
ten- en fruitteelt worden gedemonstreerd.
Zowel glascultuur als teelt in de volle
Rrond zijn vertegenwoordigd. Mechanisa
tie en veilingen completeren het geheel,
yp de rese-arch. proefstations en we
tenschappelijke instituten is de ken
spreuk van de Floriade, „van kiem tot
kracht" speciaal van toepassing. Dit
element beschouwt men dan ook als de
*iel van de hele tentoonstelling.
Buiten is dan nog op een inzending
van de Nederlandse bloemisterij en
de bloembollenkwekers te zien, hoe
de cultuur van rozen, anjers, fresia's
etc. onder glas wordt bedreven, ter
wijl de Ahoy- en Energiehal geheel
in beslag genomen ziln door de eerste
grote binnenexpositie, gewijd aan de
bolbloem. Dat feest moet u maar lie
ver zelf gaan zien, want alle bloemen
Worden pas donderdag en in de nacht
voor de opening door 200 man in de
grond gezet. Nog 8 tussentijdse ten
toonstellingen worden in de iwee hal
len gearrangeerd, o.a. gewijd aan de
lente (cyclamen, irissen, orchideeën),
Hollands tuin, exotica, de roos. bota
nische tuinen, de dahlia en andere
herfstge wassen.
De Westzeedijk passeert men via een
brug of. als u wilt, per gondel, om dan
wederom door de immer stralende bol-
bloemen te worden begroet. Voor de
jubilerende „Algemeene Vereeniging"
is een ereplateau gereed gemaakt, cn
daarnaast z\jn er particuliere cn collec
tieve inzendingen. De voorjaarsbollen-
wei aan de Kievietslaan is vrij toegan
kelijk. Elders kunt u zien, hoe een mo-
deltuin er uit behoort te zien. I.aat u
door deze aanblik niet van de wijs
brengen, want hier zijn hoveniers van
klasse aan het werk geweest. Daar
naast is een kruidentuin te bezichtigen,
niet te verwarren met de Clusiushof.
waar ook honderden kruiden zijn sa
mengebracht.
Een bijzonder aardig tafereel vormt ,v éwwüSmr. -W.lf fepifo N§i
de achttiende-eeuwse tuin voor het Hee-
renhuys. Van het stijve patroon der afdeling Bos en Veld is een brug gemaakt van doorgezaagde boomstammen. Dit gedeelte zal pas in de zomer op zijn
groene hegjes gaat toch een grote be
koring uit, en het water daaraan gren
zend maakt de idylle compleet. Ook
liet huis zelf fleurt op door deze entou-1
rage. In enkele vertrekken van het ge-
bouw heeft De Antiekbeurs een meu
beltentoonstelling ingericht. Op „Bos en I
Veld" zijn honderden inheemse planten
en bloemen verzameld, en de Konings
hof is een vorstelijk kleinood van na- J
tuur-lüke pracht.
Een groot gedeelte van het park I
wordt ingenomen door de inzending
„Tuinen der Volkeren". Amerika, Bel- I
gië. Frankrijk, Luxemburg, Nederland,
West-Duitsland en Zweden zijn de
deelnemers. België eert daar Guido
Gezelle, de dichter van „mij spreekt
de blommc een tale", en Zweden
wijdt zijn bijdrage aan Linnaeus toe.
West-Duitsland demonstreert zijn op
vatting over „wonen in het groen
terwijl de Verenigde Staten 300.000
dollar hebben geïnvesteerd in een ex
positie, die een imposant beeld geelt
van de hedendaagse stand van de
Amerikaanse tuinbouw. Het middel
punt daarvan is een moderne bunga
low, voorzien van alle noviteiten die
op huishoudelijk gebied maar beschik
baar zijn. Daartussen loopt men door
een lange allee, geflankeerd door
rhododendrons, en door de bomen
van de afdeling bosbouw en hout.
Veel hebben wij op onze wandeling on
vermeld moeten laten of slechts even
aangeduid. Het overige zij gaarne aan
de bezoeker overgelaten. Wel willen we
hier nog de heren J. Schipper en ir. M.
J. Vroom noemen, respectievelijk lei
der van het bouwbureau en tuinarchi
tect, die voor het algehele aspect ver
antwoordelijk zijn. Een belangrijk aan
deel heeft ook architect J. B. Bakema
geleverd door zijn ontwerp voor de
bouwkundige elementen. Deze bestaan
ocussennarcissen en vroege tulpen beheersen nu het beeld nog van de Floriade.
Een hoekje van het Park met bloeiende crucussgn.
IJ/' e ving en ergens een formule
f/y op, die het gezichtsbereik zou
uitdrukken van het mense
lijk oog. Deze formule zou luiden: de
afstand (in kilometers) is gelijk aan
de wortel uit het getal 13 vermenig
vuldigd met de hoogte (in meters),
waarop men zich bevindt. Toegepast
op de Euromast krijgt men het som
metje: afstand V 13x100 ofwel
ruim 35 kilometer. Mits het zicht hel
der is, klopt deze berekening wel
ongeveer met de feiten. Met het blote
oog kunnen Breda, de duinen en Den
Haag gezien worden, met een kijker
de Utrechtse dom en zelfs soms de
hoogovens van IJrnuiden.
mooist zijn.
uit reeksen opeengestapelde holle be
tonblokken, die zich als doorzichtige,
en toch voldoende scheiding suggere
rende, coulissen door heel het park
slingeren.
De Floriade wordt voorts nog opge
luisterd door diverse waterpartijen, een
electrlsch carillon op een der singels,
en andere speelse trekjes. En ook zult
u ergens de fototentoonstelling „The Fa
mily of Man" aantreffen, die wel een
onduidelijk verband onderhoudt met
tuinbouwcultuur, maar dit kan tenslot
te ook gezegd worden van een carillon.
En om die reden zou men ze nog niet
willen missen.
De Euromast biedt niet alleen een prach
tig uitzicht over de Rotterdamse havens,
men krijgt er ook een uniek totaalbeeld
van de Floriade. De strakke lijnen van de
18-de eeuwse tuin, vóór het oude heren
huis, krijgen van deze hoogte gezien nog
extra accent. (foto Rotgans)
Het is dus weer Jac. Kleiboer.
Evenals met Ahoy en de
E 55 blijft zijn naam ver
bonden met de Floriade, hoe deze
ook mag uitvallen. Zelf is hij van
het succes rotsvast overtuigd. Hij
gelóóft eenvoudig in de attractie,
die een dergelijk soort tentoonstel
ling voor iedereen moet hebben.
En dan praat hij over de glorie
van de. bolbloem, maar de groei
van een komkommer kan hem
evenzeer tot lyrische uitlatingen
verleiden. Welke van de drie ten
toonstellingen hij het liefst heeft
voorbereid, vertelt hij uiteraard
niet, want zonder diplomatie kan
ook hij het in zijn werk geen
ogenblik stellen. Wel soms zonder
logica. Het is meermalen gebeurd,
dat hij redelijke argumenten van
zijn medewerkers volkomen ne
geerde en liever afging op eigen
intuïtie. De intuïtie won het dan
van het gezond verstand. Maar
zoiets maakte de samenwerking
er uiteraard niet eenvoudiger op.
Jac. Kleiboer ziet de betekenis
van de Floriade vooral in het con
trast van de idylle te midden van
het rusteloze leven rondom En
het water van de Maas zorgt dan
voor een ongekunstelde climax
Want de rivier rekent hij tot een
wezenlijk bestanddeel van de ten
toonstelling, een element, dat
juist de spanning oproept tussen
de rust der natuur enerzijds, de
dynamiek van de haven anderzijds.
Zo spreekt Jac. Kleiboer over zijn
Floriade. Zijn trots is te begrij
pen. Rotterdam toont zich inder
daad van een onvermoeide zijde
het koestert een vreemde schat in
zijn midden, en in deze paradox
steekt op zich al een verdiensté.
Hoe bekend de Floriade nog vóór
de opening over de hele wereld
al was, illustreert wel de brief,
die het secretariaat dezer dagen ont
ving uit Spanje. De bezorging be
rustte echter op een abuis. Het schrij
ven was bestemd voor een adres in
Florida.
a ettelijke omzwer
vingen over de 40
ha van de Floriade
menen we u enige advie
zen te moeten geven.
Daarbij gaan we ervan
uit, dat u niet tot de vak
zonder u te verdiepen in
tabellen, cijfers of uitvoe
rige explicaties. Buiten
en in de Energiehal maakt
u vast wat kleurenfoto's
hebt dan een ruime
pauze wel verdiend
en als u lang ge
noeg rust neemt, springen
van bloempftrtijen zon- vanzelf een aantal dingen
naar voren die u nader
zou willen bekijken. Zijn
er dat erg veel, dan moet
mensen hoort die vin- ^.er de bordjes met La,
den zelf hun weg wel tijnse namen uit te spel-
maar tot de geïnteresseer- 0 gewone zwart-
de leken: een groep die witjes van een mooi pa-
vermoedelijk bijna alle van de mensen),
niet-vaklui omvat, want U wandelt langs de ko-
wie is niet geïnteresseerd ninklijke oranjeboompjes
in wat leeft en groeit? de vorstelijke kassen bin-
Maar past u op, dat u nen en werpt een vluch-
zich door uw belangstel- tige blik binnen de muren
ling niet laat meesleuren van de Clusiushof. En als
in een stroom van details, u daarachter, bij de coni-
die ieder op zich uw in- ferenbosjes van de boom-
teresse kunnen hebben, kwekers een merel ziet
maar waarvan de combi- rondstappen met wormen
natie beslist te machtig in de snavel, blijf dan zal terugtrekken in de
wordt. Want dan gaat u even onopvallend kijken kassen van Aalsmeer wp
niet naar huis met blijde in welke struik hij ver
herinneringen aan een dwijnt: als het niet te
fleurig geheel en een aan- druk is kunt u dan mis-
tal hoogtepunten die u schien even kennismaken
bijzonder getroffen heb- met een nest vol gapende
ben, maar in een stemming jongen maar kijk niet
V8n doffe neerslachtig- naar het naambordje van determineren en de meest
eP Wandel eerst gelukkigen blijven doel-
Eigenlijk moet u het in door naar de tropische -
twee etappes doen, liefst kas vol grillige oerwoud
met een dag of wat tus- planten en naar de afde-
senruimte; als dat niet ling van de bosbouw,
kan, maakt u de twee ex- waar u zo mogelijk de
cursies op één dag: de brandtoren beklimt, om-
eerste vroeg in de mor- dat u toch nog fit bent
gen en de tweede 'smid- en omdat u er uit kunt
dags, met daartussen een kijken over de buiten
u onverbiddelijk selecte
ren: u hebt nog maar en
kele middaguren, dus een
handvol onderwerpen is
voldoende. Voor de een
zal daar de tropische af
deling bij zijn, voor de
ander het rosarium; som
mige weetgierigen zullen
heel de middag besteden
aan de centrale inzending
van de research, terwijl
de bloemenliefhebber zich
zelf een groententuintje
heeft, zal zich wijden aan
de Westlandse inzending,
de natuurliefhebber zal
misschien alleen het
heempark willen uit-
loos rondzwerven om
systeemloos te genieten
van kleuren en vormen.
Op die tweede rond
wandeling gaat u pas echt
fijnproeven: de eerste trip
heeft u vertrouwd ge
maakt met de situatie: u
ruime pauze. De eerste landse paviljoens en de w°rdt niet meer in ver
keer begint u dan met strakke lijnen van de J
probleemloos rond te 18de eeuwse tuin, vlak
wandelen en op willekeu- naast de natuurlijke bos-
rige plaatsen rustig te jes van het heempark
gaan zitten, daar waar u
een mooi tableau voor u
hebt of waar juist een aanlokt gaat u dan lang- u dan zonder schade alle
bankje in de zon staat, zamerhand in de richting interessante wetenswaar,
van de Euromast, om een j—•->
stukje te eten of om al
leen maar uit te zien over
het panorama van Rotter
dam en zijn havens.
warring gebracht door de
entourage, maar u hebt
er juist houvast aan. Doel-
gericht gaat u door het
,.Bos en Veld". Langs de fraaie park naar de uit-
route die u het meest gezochte afdelingen, waar
Terloops gluurt u even in
de kassen met groenten
en bloemen en in de hal
len van de wetenschap
pelijke afdeling, maar
digheden kunt indrinken.
Nog één ding: trekt
u vooral gemakkelijke
schoenen aan, want het is
een hele tippel.
en van (lc meest „aparte" inzen
dingen op de Floriade is de grote
tropische kas. Men komt daar
var het Hollandse voorjaar buiten
ineens midden in het tropische oer
woud terecht. Er is zeifs een originele
Papoea-hut uit Nicuw-Cluinea, althans
een waarheidsgetrouwe kopie Dc in
richter van de kas, de Amsterdam
mer G. .1 Kierscb ontwerper van
o.a het lUjnslmrgsp bloemencorso
vertelde ons, dat er vijfduizend ver
schillende planten staan, allemaal af
komstig uit. de Nederlandse Horti
Botanici Ze zijn aangebracht op een
ondergrond van grillig gevormde
boomstammen, dit tot het vaste ten
toonstellingsmateriaal van de arran
geur behoren In de kas kan men o.a.
koffie-, thee- en caeaopianten zieij
gloeien; zelfs is er een savvah met op
schietende rijst. I)e hele sfeer is tro-
niscri, behalve de temperatuur- -men
hoeft voor de planten niet vast te
houden aan wat De Bilt onder tro
pisch verstaat, n.l. 30 graden C.; van
laar. dat men terwille van de be
zoekers met tien graden minder vol
staat.
Buiten de kas is een verwarmde
vijver aangelegd waarin o.a. dc Vic
toria Regia een plaats heeft gekregen.
eer dan een kwart miljoen is op de Floriade besteed aan de in
zending van de wetenschappelijke instituten. De kern van deze
inzending is ondergebracht in de Ahoy-hal, waar men het ten
toonstellingsmotto „Van kiem tot kracht" levende werkelijkheid ziet
worden: er staan kiemtafels opgesteld, waar zowel de kleinste zaadjes
die van de orchidee als de grootste de kokosnoten tot leven
worden gewekt. Men krijgt er ook een kijkje onder de grond, in het
domein van mollen en wormen. Deze laatste kan men zelfs horen: in
een smalle, hoge bak bevinden zich enkele wormen, die in hun lichaams
holte een klein stukje zilverdraad met zich meedragen, dat radio-actief
is gemaakt. De straling die de wormen uitzenden kan met een geiger
teller worden beluisterd. Het bollenlaboratorium gunt de bezoekers
een blik in de electronenmicroscoop, die zelfs de virussen zichtbaar
maakt. Om iedereen in staat te stellen, het microscopische beeld waar
te nemen, wordt dit overgebracht op een televisiescherm. Een van de
grootste wonderen van natuur en wetenschap is de meristeemcultuur
van bloemplanten. Men heeft ontdekt, dat pianten die zijn aangetast
door virussen, in hun uiterste punt virusvrij zijn. Dit z.g. meristeem of
vegetatiepunt, dat ongeveer 0,2 mm in doorsnee is, wordt van de plant
afgenomen en op een speciale voedingsbodem tot ontwikkeling ge
bracht. Op deze manier weet men virusvrije planten te kweken! Buis-
ies met pas geïsoleerde en reeds groeiende meristemen zijn op de ten
toonstelling te zien. Zaden en stekken het blijkt al uit de meristeem-
cultuur zijn niet dc enige middelen om tot nieuwe planten te komen.
Sommige soorten kunnen zelfs heel gemakkelijk door middel van
stukjes blad worden voortgeteeld: deze worden op eep goede voedings
bodem gelegd en na enige tijd ontstaan er kleine plantjes uit!
In de afdelingen van de wetenschap zal men van de ene verbazing
in de andere vallen. Zo wordt in de wetenschappelijke kassen die
men temidden van de „eetbare tuinbouw" vindt, gedemonstreerd
boe men bij een plant het aantal chromosomen tracht te verdubbelen.
Dat is vooral van belang als men een gekweekt ras dat een dubbel
lantal chromosomen heeft -— wil kruisen met een wilde plant, die maar
;en enkel aantal heeft. In deze kassen ziet men ook tomaten groeien
in water. Uiteraard zijn daar de nodige voedingszouten in opgelost
inaar uit het feit, dat in hetzelfde water goudvissen zwemmen blijkt
wel, dat de plant met weinig tevreden is!
entrees,
gelegen
e Floriade heeft vijf
De hoofdingang is
naast museum Boymans-Van
Beuningen, en verder kan het pu
bliek kiezen uit de ingangen bij het
Erasmiaans gymnasium Wytemaweg
waar ook het kantoor is gevestigd)
de Westzeedijk bij het Noorse kerkje,
de Parkkade achter het ventilatiege
bouw van de tunnel, en de Wester
laan. De Euromast is alleen via het
tentoonstellingsterrein bereikbaar.
Automobilisten kunnen zich houden
aan de borden die overal in de stad
worden aangebracht. Wanneer zij de
richting Maastunnel aanhouden, ko
men zij het dichtst in de buurt. Rot
terdam is zo vriendelijk met de metro-
aanleg nog tot oktober te wachten.
De directie van de Floriade garan-
deert voldoende parkeergelegenheid.
Treinreizigers nemen bij C.S. de
tramlijnen 5 of 14, bij station Blaak
10, 17 of bus 31, hij station Hofplein
tramlijn 11. Tussen Zestienhoven en
de Floriade rijden buksen. De toe
gangsprijs bedraagt voor volwasse
nen f 2.25, 's avonds na 6 uur f 1.50.
Voor kinderen beneden 16 jaar zijn
deze bedragen resp. f 1,. en f 0-75.
Passe-partouts voor de gehele duur
der tentoonstelling kosten f 10,-, na
15 april echter f 15,-.
Voor de Euromast gelden de vol
gende tarieven: volwassenen f 1.50,
kinderen beneden 15 jaar f 0,75 en
schoolkinderen in klasseverband
1 0.60.
De Floriade is zowel 's zondags als
in de week geopend van 9 tot 24 uur.
De avondverlichting belooft iets bij
zonders tc worden.
