EUROMAST MONUMENT
1—.van KOOPMANSGEEST—
Het hoge kraaienest en de kombuis
beneden de kajuit en de iglo
LIFT STIJGT ALS
EEN VLIEGTUIG
Driemaal boven afgrond
Gondels van Expo
DE STAD EN HET WOELIGE WATER
RUSTIG AMUSEMENT
P. Hoonhout
DINSDAG 22 MAART 1960
(Joto Rotgans)
llllllllllllllllimillllllllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIU
Hij is al lang een vertrouwd element geworden in
het stedelijk silhouet: «de slanke Euromast, nieuw
hoogtepunt van Rotterdams doorzettingsvermogen
en Rotterdams élan. Als een in beton belichaamd uit
roepteken achter het devies van deze stad „steiker door
strijd" domineert hij zijn omgeving tot ver in alle wind
richtingen. De Koopmansgeest vair de Maasstad heeft
met de Euromast een monument voor zichzelf gescha
pen, een blijvend getuigenis van eigen kracht en eigen
durf. Maar boven op de toren kunnen de captains of
industry, de keiharde businessmen, tevens eens afstand
nemen van het wereldje waarin zij zwoegen. Ze zien
het terrein van hun dagelijkse arbeid dan in de juiste
verhoudingen, en in het perspectief van dit rijkgescha
keerde panorama zullen zij de betrekkelijkheid van hun
koninkrijkjes beseffen. Tegelijkertijd echter zullen zij zich
des te sterker aangetrokken voelen door de winstgevende
beloften, die achter de horizon wachten om te worden
ingelost. En vormen stad en haven, honderd meter daar
beneden, niet een ideaal décor voor het afsluiten van
nieuwe contracten, voor de verwerving van opdrachten,
kortom voor de creatie van liet juiste klimaat tussen
de Rotterdamse zakenman en zijn gewaardeerde gast?
Aan de ene kant het statisch beeld van de stad, een
stad zó vol van steen, dat het groen der natuur daartussen
geheel verstikt lijkt, en aan de andere kant het beweeg
lijke water, de nooit rimpelloze rivier, waarop schepen
van allerlei vorm, formaat en nationaliteit een druk, leven
dig verkeer onderhouden. Ieder ogenblik is het panorama
anders. De Maas is de bron waaraan Rotterdam en een
goed deel van het land dagelijks het leven danken; van
deze waarheid raakt de toeschouwer pas op de Euromast
ten volle doordrongen. De energie die hier ontplooitd wordt
Toen de plaats, waar de Euro
mast uit de grond zou rijzen, nog
een ongerept stuk tunneltalud
was, zo omstreeks augustus 1958,
waarde daar soms een eenzame
figuur rond, als om aan te kon
digen, dat er iets stond te ge
beuren. Dat was de de heer P.
Hoonhout, timmerman - maat-
voerder, in dienst van het aan
nemersbedrijf J. P. van Eeste
ren n.v., een der eersten, die di
rect bij de bouw van de toren
betrokken was. Geen fase heeft
hij overgeslagen; iedere meter
dat de mast als een betonnen
paddestoel de grond uitrees,
volgens het befaamde glijbekis-
tingssysteem, schoof timmerman
Hoonhout mee de hoogte in.
Totdat de aarde ruim 100 meter
onder hem weggezonken was en
architect H. Maaskant vrijdag
middag 27 maart 1959 kon mede
delen, dat precies om één minuut
vóór drie uur het hoogtepunt
was bereikt.
En we troffen deze werker
van het eerste, en ook van het
laatste, uur dan ook op de trans
van de toren, honderd meter
boven Rotterdam, tegen de ach
tergrond van een bedrijvige ha
venstad. De houw van de Euromast
interessant karwei geweest. „Dit maak je nooit .meer mee, iets zo aparts
als hier is gebeurd," zegt hij er zelf van, maar direct voegt hij daar aan
toe, dat er voor hem persoonlijk nog wat minder prettige herinneringen
aan verbonden zijn. Want driemaal gebeurde het bijna, dat hij naar bene
den viel. Eenmaal bracht de snel toegestoken hand van een collega redding,
twee keren wist de heer Hoonhout zelf het evenwicht te hervinden. Tot nu
toe heeft hij deze belevenissen maar voor zijn vrouw verborgen gehouden,
maar nu het werk aan de Euromast is afgelopen, bestaat er geen reden
meer ze langer te verzwijgen. Een los juk werd hem de eerste maal bijna
loodnottig, toen hij tijdens de tocht omhoog daarop argeloos zijn voet
wilde plaatsen. Een collega schoot juist bijtijds te hulp, en bovendien droeg
Hoonhout op dat ogenblik een veiligheidsgordel. Êen volgend benauwd
ogenblik brak aan, toen hij met een houtboor te ver doorschoot juist boven
de gapende afgrond van de liftschacht. De schrik werkte pas uren later uit,
toen hij door een tijdelijke verlamming werd getroffen. Op het ogenblik,
dat men Jiem naar huis wilde laten vervoeren, werkten zijn spieren plot
seling weer normaal. En de derde maal tenslotte werd hij door een electrische
stroom bijna verdoofd toen hij op 100 meter hoogte zat te werken. Op het
laatste ogenblik wist hij de ijzeren bout, die hem die stroom bezorgde, van
zich, af te werpen en zo voor de derde maal aan de dood te ontkomen.
Toch heeft Hoonhout geen vrees. Wanneer het hard waait, schom
melt de Euromast op zijn fundament, iets wat de werkers in de top
met ontgaat. En anders merken ze het thuis wel aan hun zeebenen, waar
de cadans dan nog in zit. Maar ook dat '-.an de heer Hoonhout geen vrees
inboezemen. Hij weet trouwens veel te goed, welke waarborgen getroffen
zijn om catastrofen, menselijkerwijs gesproken, uit te sluiten. Aan de kant
waar het restaurant het minst uitsteekt, is de schacht van gewapend beton
gemaakt. Tien bundels stalen draden van 100 meter lang zorgen voor vol
doende tegenkracht om de zaak in evenwicht te houden. De Euromast is
berekend op windkracht 12een natuurverschijnsel, dat volgens het K N M I
eens per 200 jaar voorkomt.
is voor hem natuurlijk een machtig
gangspunt aangeland. Daar is dan keus tussen verschillende
mogelijkheden. Waarschijnlijk zult u direct het panorama
willen zien, hetzij buiten hetzij achter glas. In de open
lucht moet u even aan de wind wennen, die op deze
hoogte nooit verstek laat gaan. Ruim 500 mensen kunnen
zich tegelijk op de platforms bevinden. Binnen zijn dan
twee restaurants, amfitheatersgewijze ingericht en toepas
selijk ,,Het Kraaienest" genaamd. De keuken heet uiter
aard Kombuis". Boven de top van de mast rijst nog een
15 meter lange vlaggestok uit, ook tot dit doel in gebruik,
maar waarin het publiek tevens een gestyleerde tulp gelie
ve te zien.
De twee liften stoppen ook op dertig meter hoogte,
waar nog een belangrijk element van de Euromast te
bezichtigen is: de stuurhut met brug, geheel ingericht
door jonge leerlingen van de bedrijfsschool van Wilton-
Fijenoord. Kompas, stuurwiel, telegraaf, echolood, radar,
enfin, alle moderne navigatiemiddelen hebben hier een
plaats gekregen. Zü symboliseren nog het sterkst de
verwantschap tussen toren en haven(stad).
H. St.
In ruime mate zal het publiek zich nog op andere wijze
kunnen verpozen dan door de aanblik van de pracht det
natuur. Met hongerige magen en dorstige kelen word^
overal rekening gehouden. Zowel snelle snacks als uit
gebreide maaltijden staan ter beschikking in zeer afwis
selende entourages.
In gondels op twintig meter' boven de grond zal
een groot deel van het tentoonstellingsterrein onder zicj1
voorbij kunnen zien schuiven. Het is dezelfde gondel-
baan, die ook op de Expo zo'n attractie vormde. Cap®"
i ï- 9 Personen per uur. Ook drié treintjes, e)K
plaats biedend aan 60 personen, zullen herinneringe"
wekken aan de Brusselse wereldtentoonstelling.
ÖPhet Ahoyterrein staat een gebouw, waar men zich door
een druk op de knop kan voorzien van fruit en bloemen ,i"
verpakking. Daarnaast is een populair café-restaurant i"'
gericht, waar ook gehaaste bezoekers terecht kunnen. Pa"
is er natuurlijk het Ahoy-restaurant met de snackbar ,,D°0'
biet en ook het tunnelpaviljoen is in de Floriade opg?'
nomen. Het voormalige koetshuis van Het Heerenhuys lS
herschapen m een gezellige schenkerij, „De Postillon" Sf'
naamd. Voor kinderen staat ,,De Hooibergen" ter beschik'
king, een waar paradijs met een landelijke allure. Verder
kan op verschillende plaatsen worden gepicnict, hetzij °P
de vele banken, hetzij direct aan het water op een de"
gazons. Wel schijnt het ons toe, dat er best wat meer
banken met leuningen hadden mogen staan, maar goed«
misschien wordt aan dit verlangen later nog tegemoetge?
komen. Tenslotte is er in de noordoostelijke hoek van ke*
Park een overdekte hal opgetrokken, „Florahoy" getiteld
voor ontvangst en bijzondere gebeurtenissen. Het publiek
kan hier tevens een schuilplaats vinden tegen eventuef1
slecht weer. Internationale orkesten treden er de "e,e
dag op, zodat „Florahoy" tot een feestelijk trefpunt ka"
uitgroeien. F
Luidruchtige centra zal men op de Floriade nerge"?
aantreffen om, naar het woord van Jac. Kleiboer, "e
karakter der tentoonstelling geen geweld aan te doen.
imiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiNimmiiin
manifesteert zich naar ons gevoel nog altijd het treffendst
in de kleine, dof pruttelende sleepbootjes, die, kordaat als
terriers, een kolossale koopvaarder door het water voort
zeulen. En overal kranen, bokken, los- en laadbruggen,
dokken, kortom het ganse gecompliceerde instrumentarium!
waarmee Rotterdam, Schiedam en Vlaardingen de inter
nationale scheepvaart naar zich toe lokken. De tweede
havenstad ter wereld spreidt baar macht en vermogen
glorieus ten toon, en niemand die zich aan de grootsheid
van deze aanblik zal kunnen onttrekken. Ook hij niet, wiens
ogen gewend zijn aan fijnzinniger taferelen. Wel zal hij
misschien nog meer behagen vinden bij het aanschouwen
van het kleurige palet aan de voet van de Euromast:
de Floriade, vrijwel de enige natuuroase die in de omtrek
te ontwaren valt. Fascinerend is het hoe het intense weg
verkeer vlak voor het tentoonstellingsterrein in de grond
verdwijnt of er uit komt kruipen.
De Euromast staat juist tussen de tunnel en het
water, een plaats die geraffineerd is gekozen,
maar ook de nodige technische problemen op
wierp. Bovendien moesten tal van kabels verlegd wor
den voor de diepe bouwput, waarin 132 betonnen hei
palen de toren zouden schragen. Nadat de gemeente
raad financiële steun geweigerd had zeer tot verdriet
van secretaris J. Hasper, die zich zo enthousiast voor
het plan had ingezet maar wel de grond beschik
baar wilde stellen, kon toch, toen bleek dat het bedrijfs
leven zelf de benodigde 3,2 miljoen gulden bijeen dacht
te kunnen brengen, het spectaculaire werkstuk beginnen.
Heel de bevolking leefde mee met de groei van het
bouwsel, terwijl het poliofonds vruchten plukte van de
,,Dan"-actie. In drie weken was de paal op hoogte, en
op het hijsen van het 240 ton wegende stalen restaurant
pa deden zich voor de belangstellende toeschouwers geen
bijzondere evenementen meer voor. Maar binnenin ging
het werk in hoog tempo door teneinde vrijdag de eerste
bezoekers te kunnen ontvangen. Aan de Euromast zijn
m totaal 183.000 manuren besteed, verdeeld over ruim
15 maanden.
Men bezoekt de toren natuurlijk op de eerste 'plaats
om het uitzicht, maar er is in dit merkwaardige
bouwwerk zelf ook heel wat te beleven. Om te be
ginnen is er aan de voet de zogenaamde Kajuit met een
cafetaria voor 60 personen. De tocht naar boven per lift,
snelheid 4 meter per seconde, is een sensatie op zich. De
druk op de trommelvliezen zal u, juist als in een vliegtuig,
doen slikken, maar op dat ogenblik gaan de deuren al weer
open en bent- u zo'n kleine honderd meter boven uw uit-
et „pièce de milieu" van de Floriade" is de „Euromast". Technische
gegevens: Hoogte 119 m; schachtdiameter 9 meter; restaurant (het
„Kraaienest") 215 zitplaatsen; omloop om restaurant 160 staanplaat
sen; uitzichtplatforms 520 staanplaatsen; „kajuit" 60 zitplaatsen; liftsnelheid
4 m per sec.; capaciteit van twee liften 900 personen per uur; stuurbrug
30 m hoogte. (Uitbouw aan onderste helft van de mast, op de tekening ter
wille van de duidelijkheid weggelaten, zie foto).
De betekenis van de in de tekening geplaatste cijfers is: 1. restaurants
(het „Kraaienest"), 2. keuken (het „Kombuis"), 3. navigarium, 4. ruimte
voor techn. apparatuur, 5. liftmachinekamer, 6. lichtschachthuis, 7. nood-
trappenhuis, 8. „kajuit" met „Iglo", 9. expeditie en voorbereidingskeuken,
10. ruimte voor techn. apparatuur, 11. hoog- en laag spanningsruimte.
Op deze dwarsdoorsnede is de mast in tweeën „geknipt". Als men aan
neemt, dat men het onderste deel van de voorzijde beziet, dan ziet men
van het bovenste deel de achterzijde.
