Tijd en Warmte
WAGENINGEN ZWOEGT OP
BITTERVRIJE KOMKOMMERS
Werk in Lisse
Verklaring
Half jaar bloemen
Wetensclmpjj^jke instituten in Wageningen, Lisse Aalsmeer
Gevaar voor anderen
Lengte van de dag
In Lisse worden bloembollen misleid;
Aalsmeer zet seringen in diepvries
Resistente rassen
Bittere komkommers
V
Bijbels
PAGINA 13
Koningshof
Clusiustuin
15 miljoen
Carbidkanon
Muydenpoort
siPmipHi*.
mm i
Mol met gehakt
Dure haas
Het kweken kost ook veel tijd, des te meer naar
mate de plant een langere omlooptijd heeft. Als
men b.v. met kroten begint, heeft men na een
kruising pas na twee jaar een nieuwe generatie, want
kroten zijn een tweejarig gewas. Een veredeling die
bereikt wordt in tien generaties kost dus twintig
jaar... Men weet deze periode echter kunstmatig te
bekorten, de kweek heeft plaats in kassen, waar men
niet alleen de temperatuur en de vochtigheidsgraad,
maar ook de daglengte kan regelen, o.a. door het in
schakelen van kwiklampen. Men kan zo zelfs midden
in de winter een zomerklimaat creëren en we kunnen
u uit eigen ervaring verzekeren dat het een verruk
kelijke gewaarwording is, om van de vrieskou plotse
ling een kas binnen te stappen, waar de aardbeien
bloeien en de komkommers hangen te rijpen. Het is
helemaal geen kunst meer om heel het jaar door aard
beien te laten rijpen. Wel is het in de wintermaan
den een zo kostbare geschiedenis, dat de telers er
niet aan beginnen omdat het er economisch niet uit
komt. Maar ook dat kan nog veranderen....
Het IVT werkt uitsluitend in kassen: deze staan op
het 20 ha grote proefterrein op de zandgrond vlakbij
het instituut. Daarnaast heeft men nog 40 ha klei
grond bij Eist (O.B.), waar vooral fruitteeltproeven
worden gedaan. Men is o.a. bezig met het kweken
van zwakgroeiende onderstammen voor kersen, waar
door de kersenteeit weer rendabel kan worden.
Voorts wordt gewerkt in de richting van schurftresis-
tentie voor appels. Tot dusver hebben we nog alleen
gesproken over veredelingswerk. Het IVT houdt zich
echter ook bezig met rassenonderzoek: het gaat, in
samenwerking met het bedrijfsleven na, welke groen
ten- en fruitrassen het beste zijn voor de Nederland
se telers. Van ieder gewas bestaan nl. honderden ras
sen, met allemaal vóór- en nadelen; het gaat er nu
om, die rassen en selecties aan te wijzen, die in ons
land de beste resultaten geven. Daartoe worden bij
de zaadhandel monsters getrokken, die op verschil
lende plaatsen in het land worden uitgezaaid. Dat ge
beurt twee jaar achter elkaar, waarbij de resultaten
beoordeeld worden door een commissie van tuinders,
zaadhandelaren, tuinbouwvoorlichtingsambtenaren en
tal van andere deskundigen. Alle rassen en selecties
worden onder nummer beoordeeld en alleen de aan
bevolen rassen en selecties gewoonlijk minder dan
de helft worden mèt de naam van de afzender in
de diverse vakbladen en in de rassenlijsten van het
Bijna normaal zijn de bittervrije vruchten
die men thans, na een reeks van krui
singen, heeft verkregen.
Carnaval, die geel met rood is; als men daar het vi
rus inbrengt, treedt in de vlam een extra breking op.
Overigens zijn in onze tijd de effen tulpen het meest
in trek.
We zullen u verder niet vermoeien met schimmels
en bacterieziekten, maar liever iets vertellen over
de kunstgrepen, die het bollenlaboratorium uithaalt
om tot betere bloeiresultaten te komen. De export
van Nederlandse bollen naar andere werelddelen
brengt soms speciale moeilijkheden mee: men heeft
IVT gepubliceerd. Het is wel duidelijk, dat de slechte
rassen hierdoor vrij spoedig uit de handel verdwijnen.
Het Laboratorium voor Bloembollenondorzoek
van de Landbouwhogeschool staat niet in Wa-
geningen, maar in het hart van de bollen
streek: in Lisse. Daar werken vijftig mensen acht
academici aan de verbetering van de bloembollen,
waarbij uiteraard speciaal wordt gezocht naar me
thoden om de kwaliteit van de bloemen zo hoog mo
gelijk op te voeren. Het gaat in de bollensector im
mers niet om de bol zelf zoals b.v. in de aardap
pelteelt maar om wat er later uitkomt.
Het laboratorium dankt zijn ontstaan min of meer
aan de ernstige narcissenziekte, waarmee de telers
tijdens de eerste wereldoorlog te kampen hadden.
Op hun verzoek ging prof. dr. E. van Slogteren zich ir.
1917 in een kamertje van de middelbare tuinbouwschool
met het probleem bezighouden. Maar, zo vertelt ons
zijn opvolger, prof. dr. J. van der Want, als je pro
blemen oplost, komen er nieuwe en zo is het labo
ratorium een blijvertje geworden. Dank zij de ruime
bijdragen van de bollentelers is het een flink bedrijf
geworden met een indrukwekkende apparatuur,
waarmee men zelfs virussen kan afzonderen en fotogra
feren. Het eerste gebeurt in een ultracentrifuge, die
achter een veilig betonnen pantser een toerental haalt
van 50 tot 60.000 omwentelingen per minuut, dat is on
geveer 20 keer zo hoog als dat van een huishoud-
centrifuge. De onzichtbare virussen, die zich in een
minuscuul houdertje met plantesap bevinden, worden
daarbij tegen de wand geslingerd en met behulp van
een elektronenmicroscoop kunnen ze dan op de ge
voelige plaat worden vereeuwigd. De virussen worden
ingespoten bij konijnen, die antistoffen gaan Pr°du-
ceren. Daaruit kan een antiserum worden bereid. Het
is helaas niet zo, dat men daarmee de virtiszieKto
kan bestrijden; het serum is alleen een hulpmiddel
bij het onderzoek naar de aanwezigheid van virus
in partijen: een preparaat van een besmette plant
geeft na toediening van het antiserum een reactie die
onder de gewone microscoop zichtbaar is.
Tal van virusziekten de grootste plaag van de
bollenkweker! zijn reeds op het veld onmiddellijk te
constateren. Een van de bekendste virussen is het ge
broken-tulpenvirus, dat een kleurbreking van de
bloem veroorzaakt. De bloemen krijgen daarbij onre
gelmatige, gekartelde randen. Lange tijd zijn deze tul
pen bijzonder geliefd geweest en in de 17e eeuw
de tijd van de befaamde windhandel zijn voor de
bollen van deze z.g. „Rembrandts-tulpen ...zelfs vele
honderden guldens betaald. De meeste variëteiten, die
door de ziekte waren aangetast, gingen na korte tijd
degenereren. Zelfs eeuwen terug beseften de kwekers
dan ook al, dat er iets mis was met de gebroken
tulp. ,,Ze spreidt alvorens te sterven, haar fraaiste
destijds de ervaring opgedaan, dat tulpen die naar het
zuiden van de V.S. gingen, maar heel korte stengels
kregen. Ze kwamen daar niet zoals hier in een
koude bodem, maar in vrij warme grond, met het ge
volg een minder goede bewortelmg. Men is toen de
tulpenbollen een koeling gaan geven vóór de verzen
ding: daarvoor werden ze een week of zes bij 5 gra
den C. bewaard om pas daarna te worden verscheept.
Het resultaat was, dat ze ook in Zuid-Califorme beval
lige lange stengels kregen.
Hoe dit verklaard moet worden? Dat is nog hele
maal een vraag. Misschien vindt de fysioloog
die het laboratorium wil gaan aantrekken, te
ziiner tiid het antwoord op deze en andere vragen.
Daar is het niet minder interessante geval van de
bolirissen die normaal pas bloemen produceren als
ze een bepaalde grootte hebben bereikt: oogst men de
bollen te klein, dan produceren ze na het planten al
leen maar bladeren. Mien heeft die kleine bolletjes
nu één dag lang in een temperatuur van 39 graden C.
gebracht. Het gevolg was, dat ze daarna allemaal
bloei gaven! Dit betekent, dat men voortaan in de
helft van de tijd bloeirijpe irisbollen kan produceren.
Bollenkwekers weten langzamerhand ook alles van
afremmen en forceren: hyacinten, die eigenlijk in het
voorjaar bloeien, worden zonder moeite al tegen
Kerstmis in bloei getrokken, maar de bloei kan even
goed worden uitgesteld. Dat gebeurt met de
bollen voor Zuid-Afrika. Als die in het najaar zouden
worden verscheept, komen ze daar in het voorjaar
aan, waardoor ze de koude periode zouden missen,
die ze nodig hebben. Ze moeten daarom in rust be
waard worden tot het hiér voorjaar is, zodat ze daar
in het najaar aankomen. Men bewaart de bollen nu van
september tot aprilbij een temperatuur van 25
graden C., dan blijven ze in diepe rust.
Aalsmeer, zo vertelde ons de directeur van het
proefstation voor de bloemisterij, de heer P.
v.d. Zwaard, zorgt op de Floriade in het nieuw
ste snufje: een aluminium kas, voor een half jaar
bloemenweelde. Dat is niet zo'n kunst, als men daar
willekeurige soorten voor neemt, maar men wil zes
maanden lang dezelfde soorten in bloei laten zien,
met name seringen, prunus en forsythia, waarbij alle
stadia: van knop tot volle bloei, doorlopend aanwe
zig zijn. Sinds januari is een grote voorraad serin
gen opgeslagen in donkere koelhuizen, waar ze bij een
temperatuur van twee graden onder nul kunstmatig
in winterrust worden bewaard. Men hoopt, dat de grens
RESEARCH RUGGEGRAAT VAN TUINBOUW
pracht ten toon", zeiden de dichterlijke liefhebbers.
Toch zijn er rassen, die blijkens oude schilderingen
al in de 17e eeuw besmet waren en nu nog altijd
voortbestaan.
et komt ook voor, dat planten besmet zijn zon
der er zelf last van te hebben, terwijl ze voor an
dere rassen een gevaar zijn. Zo is een hyacint, de
King of the Blue, met een virus besmet, dat deze va
riëteit niet aantast, maar dat wèl gevaarlijk is voor
andere variëteiten. Men mag ze daarom met bij elkaar
^Hef6'virus wordt zeer gemakkelijk verspreid: dat
gebeurt nl door bladluizen, die men nooit zo afdoen
de kan bestrijden, dat de besmetting achterwege blijft.
Zelfs als men de luizen direct na hun aankomst ver
delgt, is het al te laat: ze hebben zo is gebleken
al bij hun eerste contact met de plant het virus over-
SGbrscht
Niet aile dubbele kleuren worden door ziekte ver
oorzaakt: er zijn ook variëteiten, waarbij een dubbe
le kleur erfelijk bepaald is. Zo is er een tulp Prms
De gebroken tulpenvirussen veroorzaken kleurbreking
in de bloem, die tevens grillige randen krijgt. De
meeste variëteiten gaan als ze zijn aangetast snel
achteruit.
van de bewaartjjd juist niet overschreden wordt en
dat de laatste na zes maanden winter nog in bloei
getrokken kunnen worden. Intussen zijn de eerste al
sinds februari in een kunstmatig lenteklimaat ge
bracht, om op de openingsdag juist in bloei te kunnen
staanDe Amsterdamse vemen bevatten behalve koel-
huisboter regelmatig ook allerlei Aalsmeerse produk-
ten. Is de seringenproef nog een experiment van het
proefstation, met de forsythia is de kunstmatige koe
ling al doodgewone praktijk. Daarmee wordt ze
echter niet in winterrust gehouden, maar krijgt ze een
vervroegde winter. Men heeft nl. ondervonden, dat
het onmogelijk is, forsythia al in de herfst in bloei
te trekken door ze een mild klimaat te bezorgen: ze
gaat pas bloeien als ze eerst kou heeft gehad. Daarom
wordt ze al in de vroege herfst in winterstemming
gebracht; na een week of vier gekoeld te zijn, ont
plooit ze zich voortreffelijk. Dat lukt zelfs gewoon op
water: de bloeitakken worden al in het najaar van
de struik gesneden en zo naar hun koelhuis gebracht;
als ze terugkomen worden ze met de voet in het
water gezet en ze bloeien alsof ze nog op de stam
stonden. Het proefstation is dit nu ook met seringen
aan het proberen. Men heeft ze inderdaad al in water
aan het bloeien gekregen, maar erg florissant zagen de
bloemen er toch nog niet uit: ze hadden nog te veel
van de kastanjes, die wij in het vroege voorjaar
in een vaas zetten: de knoppen gaan open, maar
daar is het dan wel mee gezegd.
In Aalsmeer is men met het ingrijpen ver gevor
derd. Op de Floriade wordt b.v. een demonstratie ge
geven van de Kalanchoë, een plantje met oranje
bloempjes, dat men heel het jaar door bloeiend in de
handel kan brengen, door de daglengte te regelen.
Het plantje heeft de eigenschap om bij een korte dag
lengte (in de winter) tot knopzetting over te gaan,
om dan bij langere daglengte te gaan bloeien. Drie
weken met korte dagen blijken voldoende te .zijn om
de bloemknoppen te voorschijn roepen. Men gaat nu
b.v. midden in de zomer drie weken een aantal uren
per dag verduisteren; als men daarna weer zomer
se dagen geeft, gaan de bloempjes braaf open. De na
tuurlijke gang yan zaken bij de Kalanchoë is, dat in
januari wordt gezaaid. In het najaar vindt dan de
knopzetting plaats en in februari-maart van het jaar
daarna heeft men bloeiende plantjes. De lange winter
van de natuur, die maandenlang korte dagen geeft,
is voor de kwekers echter verloren tijd: zij hebben
voor de knopzetting maar drie weken winter nodig!
De daglengte is lang niet voor alle planten rich
tinggevend: seringen b.v. zijn er niet gevoelig
voor. Daarbij moet men dus uitsluitend met
temperaturen werken: warmte toevoeren als men
bloei wenst en anders de diepvries in.
Ook de bloemisterij kampt met (virus) ziekten. Spe
ciaal de anjers worden er door aangetast. Om besmet
ting tegen te gaan worden alle anjers zelfs in bak
ken geteeld; in een laag geïsoleerde aarde en niet in
de natuurlijke bodem. Diverse bloemplanten worden
trouwens al niet meer in aarde, maar op grind ge
kweekt, de voedingsstoffen worden dan toegevoegd aan
het water. Een van de voordelen van deze methode
is, dat de „bodem" goedkoop kan worden verwarmd.
(Dij veel cultures volstaat men nL niet met het ver
warmen van de lucht, maar worden ook verwar
mingssystemen in de bodem aangebracht). Het grind
biedt steun aan de plantenwortels, maar ook daar
heeft men al weer iets op gevonden, zodat ook al ge
woon in water wordt gekweekt, waarin dan alle voe
dingsstoffen worden opgelost. Op geregelde tijden
wordt onderzocht, welke stoffen door de planten zijn
opgenomen en in welke hoeveelheden. Gebleken is
nl. dat deze opname in de wihter anders is dan in
de zomer. Aan de hand van de gegevens die men
op deze manier verzamelt, stelt men o.a. bemestings
adviezen op. Ook deze „watercultures" kan men op de
tentoonstelling aanschouwen. De planten staan daar
zelfs in glazen bakken, zodat men heel het wortel
systeem kan zien.
Het proefstation wijdt zich niet alleen aan experi
menten en ziektenonderzoek; het zorgt ook voor de be
oordeling van de nieuwe variëteiten, die in de proef
tuin op hun kwaliteiten worden getoetst.
Als u wilt weten wat het proefstation nog meer
doet, moet u het jaarverslag eens aanvragen. Daarin
troffen we o.a. hoofdstukken aan over de bestrijding
van parathion resistente spintmijten bij watercultuur
van Amerikaanse anjers; over verbreking van de win
terrust van forsythia door een warmwater behande
ling en over de orchideeënsnuitkever in Paphiopedi-
lum callosum. Maar laat u hierdoor vooral met weer
houden om in verrukkelijke amateuristische onwetend
heid te experimenteren in uw 'tuintje of aan uw ven
sterbank!
VIC LANGENHOFF
stuiving, kreeg men echter een F 2 - generatie, waar
van het vierde deel bittervrij was. Deze planten wer
den opnieuw gekruist met het gebruiksras, wat weer
uitsluitend bittere nakomelingen opleverde, waaruit
echter door zelfbestuiving opnieuw één kwart bitter
vrije planten werd gewonnen, met een vrucht die al
aanzienlijk beter was. Na nóg een kruising met het
Nederlandse ras heeft men het gewonnen zaad ver
kocht aan de zaadhandel, die nu verder kweekt, zodat
men binnenkort op volwaardige en gegarandeerd bit
tervrije komkommers kan rekenen.
Een dergelijke verbetering kost uiteraard handen
vol geld, maar dat komt ruimschoots terug als men
een gunstig resultaat bereikt: bij de komkommerteelt
betekent 5 pet. schade per iaar een totaal verlies van
één miljoen gulden. Daar kan men heel wat proeven
voor nemen!
Vebroken-tulpenvirussen, zoals ze zichtbaar worden in de
Ve.ïe generatiés lang hebben de Nederlandse tuin
ders ervaringen op ervaringen gestapeld en hun
rj vakkennis uit de praktijk wordt al sedert de vó-
door degelijk onderwijs en deskundige voor-
Nederig ^,ec°mpleteerd. De uitstekende positie, die de
in onzo tutuinbouw daardoor veroverd heeft, zou
wat thon echter niet behouden kunnen blijven zonder
de respJlS„irr*filt, de ru8gegraat van de tuinbouw heet:
van 7PP. 5kwaardig genoeg is deze research pas
werden nrS datum: vóór en tijdens de oorlog
incidenteel de z'ektenbestrijding nog maar
proeftuinen ™ken*en het werk dat in de diversb
seerd Het indrukwe'wfnUWas niet centraal georgam-
ratoria en nriStoT 1 web van instituten, labo-
het hele land wf -n1? dat thans van Wageningen uit
na de oorlog S g-otfte deel pas
na de oorloc lr V00r het grootste deel pas
Amerikaanse' S Tued® onder invloed van de
het incidentele ffff waaruit duidelijk bleek, dat
een systematisch?eurwerk plaats moest maken voör
blemen De mceH aanPak van de vele tuinbouwpro-
gen, die deelf foor he^ClUngen z«n stic&«-
overheid geiinancicr/i „B, J §ven en deels door de
bezig met vraaesi-ukkeïf/u?n' s°mmige houden zich
als voor de tuinbouw vïfi zowe!. voor de landbouw
ren alleen typische tuTnhr,, n^-iZljn' andere bestude-
groep horen insteüingen aK Tot de eerste
tenziektenkundig Onderzoek Bf11. Instituut voor Plan-
tuurtechniek en WaterhuUhJf- Instltugt v?or .Cul"
yoor Bodemvruchtbaarheid n ing fn et Instltuut
Instituut voor rieBewil- De tweede omvat o.a. het
bouwproduHen het Tn +-+g fn Verwerkmg van Tuin
en het Instituut voor de v /?-or Tuinbouwtechniek
wassen. Verder aïl Veredeling van Tuinbouwge-
als het Bedriifslahnroter.^0 laboratoria, zo-
onderzoek en liet t v00r Gr°nd- en Gewas-
derzoek. En dan knïfef dl f'V™! voor Bloembollenon-
<ie charnDio-nnrt^mH -tJa J proefstations: voor
de volle erlnri^n H°rst' voor de fruitteelt in
in a -.! d in Wïlhelminadorp, voor de bloemisterij
Schimmel er,Vetc' Er is zelfs een Centraaf Bureau vóór
CUltures' gevestigd in Baarn.
riade V1 andere instellingen zullen zich op de FIo-
•/endtn i0steren' de meeste in één gezamenlijke in-
kracht °Dur( fd* tjhtoonstellingsmotto „Van kiem tot
de insidèrc°nderdeel is met alleen interessant voor
de lfek ^n iB1-nkf!eft er sP.eciaa.l naar gestreefd, ook
kende refo mzicht te geven in het vaak verbazingwek-
om ook w ,1Werk- T"6 tentoonstelling zal zich daar-
wel zo rken tot headlines, maar deze zijn toch
krante-artikffrW; dat ze onmogelijk passen in een
en een will ff hebben een noodoplossing gezocht
één lahoritf--eunSe greep gedaan, door één instituut,
torium en één proefstation te bezoeken.
D3 va n was ket Instituut voor de Veredeling
nienf £"ïgewass™- een van de kostbare
laan in %?n aan de Dr. S. L. Mansholt-
twintig academie?011' ,onderdvijftig man, onder wie
vap gfocmten-^nfruTtrasserihvfr 4? ^'verbetering
naar het creêrcn vM waarbij men o.a. streeft
ten. Men heeft daar i f° resistent zijn tegen ziek-
reikt, maar hoe rnoeifaam^8™6 resultaten mee be
dijken uit het vooidïpnhj deze verworven zijn moge,
maat. Kurkwortel ,vM >'an de kurkwortelvrije to
door een zwam die fff Ziekte die veroorzaakt wordl
tels aan, waarrinnf J? 5? grond zit. Deze tast de wor-
ting i$ algemeen en nieftf gaat kwi-incn- De besmet-
streden door stomfS wat om df°fm?n' Ze wordt be
ren en door middël van fïif Jaar,moet gebeu"
moet worden toegepast M™P1fme' v ledfr jaar
onvatbare nndofit™ n kan ook enten op
bel werk: men moefdff1' maar dat betekent dub-
ken kweken en riff onmvf onderstammen en stek-
onvatbare onderstam mof Uit het feit- dat er
mogelijk is De 'iriffl!fblljkt al, dat resistentie
lige rassen té kweken ls dan ook> °ngevoe-
mee begonnen toef mo ls .daar in Wageningen
maat had gevonden fff fff Tide Yorm van de to-
zwam. Deze vorm nrfi0 met, g®voelig was voor de
vruchtjes zo groot al-- ff ff echter kleine groene
een paar jaarHjezig^Men is toen
wilde met een gewone wf? <- T? .het krmsen van de
kruisingen met uiteindelijk^eStta^610611*duizende?
jes, die resistente planties nnfo 1 B twee zaad"
onmiddellijk door stekken fff ,n' Deze werden
kleine, maar reeds gekleurde vrmfff1' Ze bi.eken
gen, die echter niet geschikt Xa Jften V00rt te bren"
n waren voor consumptie.
elektronenmicroscoop: grillige, draadvormige lichaampjes.
Deze planten werden nu weer gekruist met de gewone
gebruiksrassen, wat al veel gemakkelijker ging. Het
produkt werd weer getoetst op zijn gevoeligheid voor
de aantasting. Daarbij bleek, dat een plant, die heel
grote vruchten had, niet resistent was, maar er was
ook' een resistente plant met bijna normale vruchten.
Zover was men de afgelopen zomer. Men hoopt en ver
wacht, dat in de nabije toekomst een normaal dragend,
kurkvrij ras te voorschijn zal komen. Als het zover
is, gaat men vermoedelijk proberen een ras te kwe
ken dat tevens resistent is tegen meeldauw. Op den
duur Komt men zo tot volkomen ziektevrije rassen,
tenminste' in theorie. Dat -zou betékenen, dat de ge
vaarlijke en kostbare bestrijdingsmethódes niet gif
stoffen; te zijner tijd kunnen worden verlaten. Maar
eer hë|;, zover is, zijn vele jaren verstreken en wie
weet, treedt-intussen bij de ziekten een mutatie op,
waardoor de resistentie teniet wordt gedaanWant
evenals het - griepvirus van karakter verandért, kan
dit met plantenaantasters gebeuren. Bovendien kunnen
weer heel niéuwe ziekten optreden: de natuur is wat
dat betreft vindingrijk en het zal wel een eeuwige
strijd blijven tussen menselijk vernuft en natuurlisten.
Het IVT is ook lange tijd bezig geweest met kom
kommers. De gekweekte vormen van deze
plant hadden allemaal een bittere stof in sten
gels en blad én van tijd tot tijd trad dit ook in de
vruchten op. Hoewelhet percentage bittere komkom
mers betrekkelijk klein was,, leverde dit toch groot
nadeel op: iedere afnemer die een bitter exemplaar
trof, kwam er vanzelfsprekend niet op terug. Ook
hier is men gaan kruisen. Uit alle deien van de. we
reld werd komkommerzaad verzameld, waaruit 15.000
planten werden opgekweekt. Eén enkel plantje was
volkomen bittervrij, zowel in de wortels en stengels
als in de vruchten cn dit ene plantje miste ook erfe
lijk het vermogen, de zo onaangename bittere stof
t,e vormen. Men heeft het gekruist met een veelge
bruikt^ Nederlands ras, met het gevolg, dat... alle na
komelingen bitter waren. Door toepassing van zelfbe-
Bittervrij maar onooglijk dik, te kort, slecht gekleurd
en bezet met onappetijtelijke zwarte stekels was de
komkommer van de eerste bittervrije plant.
Exotische planten hoeft men niet
alleen in de tropische afdeling
te zoeken: ook de Koningshof
staat er vol van. Zodra het weer het
toelaat, worden hier op het voorter-
ïem, Soestdijkse oranjebomen en
naekense laurierbomen geplaatst.
Daartussen staat dan Henri Moore's
beroemde King and Queen. De kasten
tenen allereerst een arrangement van
planten afkomstig van Soestdijk en
riet Loo. Foto's en gebruiksvoorwer
pen van de leden van oris vorsten
huis hebben daarin een plaats gekre
gen. Laeken heeft een keurcollectie
iröpische planten afgestaan en Luxem
burg brengt een jachttafereel. Ook
de Zweedse en Griekse koningshuizen
hebben aan deze bijzondere tentoon
stelling meegewerkt en een van de
hoogtepunten is de inzending van het
kleine Monaco, dat een deel van zijn
be aal?de Jardins Exotiques naar
Nederland heeft verplaatst.
F lak naast de Koningshof ligt de
Clusiustuin, een duplicaat van de
gelijknamige hof in de Leidse
Hortus. Tussen de vatzg. „klooster
moppen" gemetselde muren die deze
tuin omsluiten vindt men alle kruiden
die Clusius omstreeks 1594 in Leiden
verzameld heeft. Daarbij is o.a. de.aard-
appel, die toen nog weinig bekend was.
Clusius heeft de verspreiding van deze
plant sterk bevorderd. De knollen, zo
verkondigde hij, zijn in rauwe toestand
minder geschikt om te eten dan ge
kookt of gebakken
Met medewerking van de Leidse
Hortus en instanties in Israël
is een speciale afdeling inge
richt die geheel is gewijd aan de
bloemen en planten uit de Bijbel.
Hier vindt men o.a. ceders, olijven en
linzen en niet te vergeten het mos
terdzaadje.
an verschillende kanten is in
de Floriade meer dan 15 mil
joen gulden geïnvesteerd.
Hiervan draagt de gemeente Rot
terdam 3,6 miljoen gulden, waar
mee zij de gwindslag voor de expo
sitie schiep. De waarde der inzen
dingen vertegenwoordigt een be
drag 'Van ongeveer 5 miljoen gul
den (alleen de bloembollen al één
miljoen), de bouw en inrichting
va-n de Euromast kostte 3,5 mil
joen gulden, en tenslotte zal de
exploitatie van de Floriade nog
eens 3 miljoen gulden vergen.
TS raaienest heet het restaurant in
t\ het topje van de Euromast. Maar
de dieren, waaraan het zijn
naam ontleent, hebben zelf op de Flo
riade nog maar weinig plezier beleefd
Iedere minuut knalde het carbidka
non, éven schrik en ontsteltenis zaaiend
in de kraaiengelederen. De vogels had-'
den het vooral gemunt op de zaadjes
van de honderdduizenden plantjes, die
nu uit de bodem zijn opgeschoten. Veel
hebben de explosies overigens niet
geholpen. Och, spreeuwen en kraaien
weten niet beter of ze zijn altijd vo
gelvrij geweest, en dat maakt ze mis
schien wat onverschillig.
eze poort, gebouwd in het ro-
J sarium achter Boymans-Van
Beuningen, bewaart de her
innering aan de oudeuit 1632 da
terende boerderij ,,Muyden", die
tot vorig jaar bijdroeg aan het
landelijk karakter van Kralingen.
Toen door stadsuitbreiding de hoe
ve werd afgebroken, en uiteraard
ook de poort, bleven de beide
leeuwtjes die deze „Muydenpoort"
hadden gekroond, zolang in bewa
ring. De gemeente heeft nu de
poort laten herbouwen met de
oorspronkelijke gele IJsselsteentjes,
en zo hebben ook de leeuwen hun
functie weer kunnen opnemen. Het
geheel vormt in het museumpark
een bijzonder levendige noot.
Ergens op de Floriade is een mol
te bezichtigen in zijn dagelijks be
drijf. Een normale mol nu pleegt
zich vooral met wormen in het leven
te houden. De eenzijdigheid van dit
menu stelde de Floriade voor grote pro
blemen, want dit zou betekenen, dat
iemand twee dagen per week moest be
steden aan het bijeengaren van het be
nodigde mollevoedsel. Daarom gaf men
het beest tevoren een maand lang niets
anders dan gehakt. Het duurde even,
maar de mol beschouwt gehakt nu als
zijn lievelingsgerecht en kijkt geen
worm meer aan.
Ook een haas heeft de Floriade m
moeilijkheden gebracht Het dier
werd ontdekt toen het zich te
goed deed aan enkele overheerlijke
bloembollen d f800,— per kilo. t-r
werd iemand zonder jachtvergunning
maar met een geweer op afgestuurd,
die een wekenlange achtervolging tw-
zetu en tenslotte het genoegen mocht
smaken om dit ontoelaatbare brokje
fauna uit de omringende kostbare
flora te elimineren.
