Dictator COLMINI
MUSSERMe leider,
Beweging uit
in oorlog verworden
mmyom hei ®oot kaphaal
Naar Duits
voorbeeld
DINSDAG 3 MEI 1960
PAGINA IT
OosloM gaan écldor of ptó
DROEVE KENNISGEVING.
N. S. B.
Het is nu, na vijftien jaren, nauwe
lijks meer voor te stellen hoe gehaat
de Nationaal Socialistische Beweging
(N.S.B.) en haar leider ir. A. A. Mus-
sert voor en in de oorlog waren. Ze
zijn al bijna vergeten. Vele middel
bare scholieren bleken onlangs bij een
enquête de naam Mussert niet te kun
nen thuisbrengen. Dat heeft velen
verbaasd en geërgerd. En terecht.
Maar anderzijds is de vergetelheid
een laatste straf van de geschiedenis
voor een beweging, die van haar be
gin af op de heftigste tegenstand van
vrijwel de gehele Nederlandse bevol
king stuitte en, in de bezetting, haar
naam met de ergste misdaden heeft
bevlekt. Zou er geen oorlog zijn uit
gebroken het is, helaas, maar theo
rie dan zou de N.S.B., als zovele
extremistische partijtjes uit de chao
tische crisistijd van de jaren dertig,
waarschijnlijk ongemerkt verdwenen
zijn. -Want haar aanhang bestond uit
een zonderlinge mengelmoes van on
tevredenen uit het „witte-boorden-
proletariaat", mislukte kleine mid-
llllllllltlllllllllllllllHIIIIIIIKItllllllllltinillllllllBIIIIIIIIIIMMt
ItllllllMIHIItlllllliMllllllllllllllllilllHlllllllllllllllllllllllllllllt
denstanders en, aan de top, enige
ontspoorde telgen uit aanzienlijke fa
milies. De basis van hun samenkomen
waren respect voor het Duitse nazisme
met zijn hardhandige discipline en
zijn „sterke man" en verder ontevre
denheid met de gang van zaken in
ons land.
Een geëxalteerd nationalisme en een
mengsel van overspannen imperialis
me, rassenwaan en veel „stoerdoene-
rjj" kenmerkten de zwarthemden, die
meenden de ernstige economische en
geestelijke crisis van die dagen te kun
nen oplossen door het overnemen van
het Duitse „leidersprincipe". De imita
tie van het Duitse nazisme ging tot in
de kleinste details. De wolfsangel was
een nabootsing van het hakenkruis, de
zwarte unifoi'men van de W.A. een copie
van de bruine uitmonstering van de
S.A., de „hagespraken" op de Gouds-
berg in Lunteren een imitatie van de
..Rijkspartijdagen" in Neurenberg. De
N.S.B.kortom, was de „aap" van het
Duitse nazisme, tot in haar verlangen
naar een „Führer". Opnieuw zou men
erover kunnen peinzen, wat er gebeurd
zou zijn als er aan de leiding van de
beweging, een man van formaat was
gekomen, een politiek talent, intelligent
en schurkachtig genoeg om de gewe
tenloze clan uit Berlijn partij te kunnen
geven.
Dat is niet het geval geweest. Mus
sert was een opvallend kleine, bijna
mollige waterstaatsingenieur met een
complex vopr orde en netheid. In zijn
vak genoot hij zeer veel aanzien van
wege zijn grote bekwaamheid. Daar
buiten had hij vele vrienden, die zijn
krachtig verzet tegen het voornemen
van de regering om België een aan
tal voorrechten op waterstaatsgebied
in ons land te geven, bijzonder had
den gewaardeerd. Mussert was tame
lijk bespraakt en zijn politieke ideeën
vertoonden juist dat mengsel van dag
dromerij, realisme en ontevreden
heid, dat de half-intellectuelen in zijn
aanhang bijzonder boeide.
Mussert werd in 1931 de oprichter en
leider van de N.S.B. Hij verloor zijn
fatsoenlijke vrienden, maar won een
nieuwe aanhang. Hij verloor ook zijn be
trokking, omdat de regering snel rea
geerde op politiek extremisme onder
haar ambtenaren. Maar eenmaal in het
schuitje wilde MussCH van geen terug
gaan 'meer weten. Wat was buiten on
tevredenheid zijn drijfveer? Men heeft
het vooral gezocht in machtswil en
ildelheid, vanouds de kenmerken van
absoluut'denkende geesten. Zich spiege
lend in de Duitse machtsontplooiing, ad
verteerde hij zichzelf als „de man zon-
B.
Alle Partijen in Nederland maken hiermede bekend,
dat heden, 26 Mei 193?, na kortstondig lijden is
overladen de
De begrafenis heeft plaats onder groote belangstelling
eh blijdschap van het oprechte
NEDERLANliSCHE VOLK
De vreugde over de verkiezingsnederlaag van 1937 de aanhang van de A.S.B.
daalde van bijkans 300.000 tot 170.000 ontlaadde zich in een wrang overhjdens-
kaartje.
der wie Nederland geen toekomst meer
heeft". Zijn nationalistische ideecn von
den meer ingang in Indië dan in Ne
derland. Daar kreeg hij vele volgelingen
en vandaar werd zijn overdadige pro
paganda ook in navolging van Duits
land grotendeels gefinancierd. Na
enkele jaren had de N.S.B. een vrij gro
te aanhang, die plotseling bij de verkie
zingen de Kamer en de gemeenteraden
binnendrong. Maar het politiek nog
steeds gezond denkende Nederland ont
dekte instinctmatig, in deze opgeblazen
dikdoenerij een zeer voze kern. In 1937
was het slemmental van Mussert al ge
halveerd en bij de daarop volgende ver
kiezingen liep het nog verder terug.
De N.S.B. zou, tegen haar gewoon
te, met stille trom verdwenen zijn, als
niet in mei 1940 de Duitsers ons land
hadden overvallen. Mussert was te
voren door de Duitsers gepolst over
spionagehulp. Hij had daar niet op
gereageerd. Evenmin is van enige
hulp door zijn beweging aan de Duit
sers tijdens de meidagen gebleken. In
schurkachtigheid kon Mussert zich al
lerminst met zijn vereerde voorbeel
den in Duitsland meten. „Ik zal met
gekruiste armen staan," zo had hij de
positie van de N.S.B. bij een Duitse
inval gekarakteriseerd. Terwijl zijn
aanhangers gevangen werden geno
men zat hy ondergedoken b>j een
boer in Huizen. De „bevrijding", zoals
Mussert de komst van de Duitsers
noemde, is voor hem en zijn partij
de pijnlijkst denkbare ervaring ge
worden. Want de Nazi's zagen in een
oogopslag dat met het handjevol
N.S.B.'ers, dat bovendien door de Ne
derlanders uitgestoten werd als me
laatsen, geen politieke macht in ons
land kon worden opgebouwd. Boven
dien is het de vraag of zij wel van
enige Nederlandse macht, zelfs een
vriendschappelijke, gediend waren.
Vele Duitcrs koersten bewust op an
nexatie van Nederland aan. En daar
bij ontmoetten de voorstanders van
dit beleid, mannen zoals Himmler en
Rauter, een kleine, politiek halfvol
wassen leidertje op hun weg. Mus
sert heeft niets bij de lieren kunnen
klaarspelen. De enige aanhanger van
zijn politiek, „Generalkommissar"
Schmidt, pleegde zelfmoord.
Men hield Mussert natuurlijk wel te
vriend. Hij mocht met zijn schijnrege-
ring zijn intrek nemen in het Kabinet
der Koningin aan de Vijverberg in Den
Haag. Maar macht kreeg hij niet. Mus
sert ging naar Berlijn om de eed van
trouw af te leggen op Hitier. Maar hij
mocht geen regering vormen, zoals hy
wenste. Hij gaf Goering, de luchtmacht
commandant, een klok cadeau. Maar de
Pruis bleef erbij dat Nederland gean
nexeerd moest worden. Alleen hulp, die
paste in het schema van de Duitse uit
plundering, was welkom. Mussert moest
soldaten leveren voor het Oostfront.
Mussert moest manschappen mobilise
ren voor de strijd tegen de ondergrond
se en voor het opsporen van onderdui
kers. En de naïeve „leider" speelde het
spel mee omdat hij, na de oorlog, op
zijn beloning hoopte. Hij stuurde naar
Berlijn ontwerpen voor de oprichting
van de „Verenigde Staten van Ger
maans Europa", onder leiding van de
„Führer". Maar zijn voorstellen bleven
zonder uitwerking.
Zijn beweging liep hem uit de hand.
Om de aanhang te vergroten werden
alle mogelijk gespuis en opportunisten
aangenomen. De aanwezigheid van S.S.
en S.D. werkte het bederf in zijn, toch
al allerminst vlekkeloze rangen snel in
de hand. En zo werd de N.S.B. een
handlanger van de ergste nazi-gruwe
len. Als verrader, als politieman, als
bewaker van kampen en in allerlei
functies, die recht tegen de strijd van
ons volk ingingen hebben de N.S.B.'ers
de zwarte kleur van hun uniformen vol
komen waar gemaakt.
Mussert heeft eens gezegd in een
openhartige hui, toen hij met een be
zoeker voor het raam stond van zijn
Secretarie van Staat der N.S.B.",
in het gebouw van het Kabinet der
Koningin: ,.U moet eens zien. hier j
links is het Binnenhof, rechts voor mo
de Gevangenpoort en daarnaast liet i
Groene Zoodje, waarop de gebroeders
de tvdt door het woedende gepeupel
van Den Haag gelyncht zijn; een van
dc drie zal misschien ook mijn cmue
worden." Het werd de Gevangen
poort. Mussert werd 7 mei 1945 gear
resteerd terwijl hij een bordje aard
beien zat te eten. Zijn berechting in
Den Haag trok minder belangstelling
dan die van Blokzijl, de gehate radio-
propagandist. Hij werd ter dood ver-
en-dedd p-i <l'rs"°g 7 mei 19"! gefu
silleerd. Onbekenden hebben later ge
poogd het stoffelijk overschot te ro
ven. Zij bleken echter de verkeerde
kist te hebben opgegraven. Het stof
felijk overschot is toen op een gehei
me plaats opnieuw ter aarde besteld.
U.t. de felle verkiezingscampagne can
1937, toen de N.S.B. een gevoelige klap
,,W. A. marcheerteen lied en een rea
liteit, die steeds groter ergernis opwekten
