VAN ZEEMANSPOT TOT NATIONAAL STEUN FONDS
Spoorwegstaking werd gefinancierd met
vervalste schatkistpromessen
m )«s>.
D
SUNIL
De het jaar
11 SU II ft
i
tV
Radio en
WITTER DAN DE WITSTE POES
SUNIL WAST STRALEND WIT
B Kil V SIS Br 1950
In de kost bij de
ondergrondse
De Zeemanspot
h' z*
ff Ï4t f/9 M
De Landrotten
Fiscaal verzet
De koffers
Bij kaarslicht
fs hmM tf
it)
ft Ut ff& Cu <Sp Ifffcr»
f.0 jj. forti* M(%. ifCu fpfi ffflCf
él 44 f*.fa*# Uk fffh- Sfft*
|i: mu §6o
CpA 'tjjUUA/t KaM/
Vanavond
Zilveren jubileum
J. Bosman
V B
DINSDAG 3 MEI 1960
Advertentie
Een kleine tweeduizend Nederlanders, die tijdens de
i Duitse bezetting van ons land door hun moed, in
spanning en integriteit het verzet van vele anderen
mogelijk hebben gemaakt, ontvangen vandaag een bij
zonder boekwerk: „Het Nationaal Steun Fonds en de
financiering van het verzet 1941-1945" van prof. mr.
P. Sanders (Martinus Nijhoff, 's Gravenhage 1960).
Het is de geschiedenis van een geheime - organisatie,
waaraan zij naar vermogen hebben bijgedragen en die
ervoor heeft gezorgd, dat het de tegenstanders van de
nationaal-socialisten in Nederland niet heeft ontbroken
aan enige financiële armslag. „Pecunia nervus rerum".
Zonder geld was ook het verzetswerk ondenkbaar. Het
Nationaal Steun Fonds is groot geworden in een tijd,
toen er al veel verzetswerk was verricht. Politici,
hoogleraren, artsen, journalisten, die met de bezetter
op voet van oorlog waren geraakt, moesten onderdui
ken en dat kostte geld. Zo werd in SDAP-kringen,
door toedoen o.a. van de heer Van de Kieft, in totaal
een bedrag van ca. f 400.000 bijeengebracht en gedis
tribueerd. De Anti-Revolutionaire Partij richtte een
fonds op, dat ter ondersteuning van journalisten, die
weigerden in de gelijkgeschakelde pers te schrijven,
meer dan f 150.000 verzamelde. In Leiden bracht men
meer dan f 60.000 bijeen voor steun aan gezinnen van
hoogleraren, die ontslag hadden genomen of gekregen.
Van Koninginnedag (31 augustus) 1941 af werd in onze
kerken op initiatief van de bisschoppen elke week ge
collecteerd voor „de bijzondere noden". Rond f 15
miljoen werd op die manier bijeengebracht; het fonds
werd gebruikt voor de ondersteuning van allen, die
hun functie of betrekking verloren hadden, maar ook
werklozen en andere door de bezetting gedupeerden of
hulpbehoevenden profiteerden ervan. Toch verdient het
Nationaal Steun Fonds de afzonderlijke behandeling,
die het van prof. Sanders en het Rijksinstituut voor
Oorlogsdocumentatie (dat het boek als nummer 9 in
zijn reeks Monografieën heeft opgenomen) krijgt. In
de eerste plaats heeft het het verzet in Nederland ge
financierd op een wijze, die uniek is voor Europa, en
voorts belopen de bedragen, waarop het N.S.F. daartoe
de hand heeft weten te leggen, een totaal van niet min
der dan f 106 miljoen.
ii*ro y Utm+Uétiax/ rjSfÜr
kff.lw whMkbAflj Ij tb M. Wfi «C# fP
til/#*» 4i. /r~?Av, lu nwjz
tÜjm it tniïr
fff k
/O
jfc*
f» to»» <u*t iUu CU CjtUc. Af Hf JU
f, o fiftt f Ofrfp Sff
1(9 (Bf. Z A2 oi/ptS4-tl. /e>#
th/f (4A—ft** t lAi/%^ fit-Jb**-. Ik,
i
ifftro %J-Cf Vfv
f949 6wnit« ,pl(£/f.éL CUt (ft l i ft» ft
f mkUiIbUfaulsUitM^ fit f $-0.
yyrtïUtf+tM»!f* mi
$00 Cu y jCW*** b '0#
/ff 9 t-Z*fauA+U.k O t»-"
Ju-UiUkfifru ij 4 f
'>x
/fffft'
ff Aft ff SS ui
CtU /ffff/4* Aft/C» 4*4 '***'- 7#*
irj&ili
r
Stralend wit wordt uw wasgoed met Sunil.
Bleken en blauwen mag u overslaan. U
wast minder, u spoelt minder, u wringt min
der. Uw wasgoed slijt dus minder! U - en
honderdduizenden andere huisvrouwen -
merken direct, dat het hemelsblauwe Sunil
tegelijk het modernste en het degelijkste
wasmiddel is.
De mooiste witte poes verliest het van uw
stralend witte was!
Het extra
voordelige
drielingpak
bespaart u
elke keer geld
Verkoop van woningen
in Zandvoort
Geen onderscheid tussen
Nederlanders en vreem
delingen
BB parag H HHl H H Kleinbeeldcamera
Weeg die compakte, robuuste kam
pioenscamera eens op de hand.
Bewonder zijn glanzend gepolijste
precisie-afwerking. Fantastisch, wat
een juweel!
Eén beweging van de „alles in een"
transporthefboom en de Sportsman
is weer klaar voor een nieuw
„altijd raak" schot.
De ontspanner in het camerafront ga
randeert opnamen zonder beweging,
extra grote „lijnkader" zoeker en een
enorm lichtsterke 2,8 lens.
U schat de Sportsman veel
duurder, zij kost maar
„SCHOUDER AAN
SCHOUDER"
Verklaring van N.R-&'
en N.T.S. f
En natuurlijk in elke camera E1F0RD s werelds beste film
Verzet goochelt onder de ogen
der Duitsers met miljoenen
Het is opmerkelijk, hoe dikwijls een
terreurmaatregel van de Duitse bezet
ter heeft gewerkt als een zweepslag op
de activiteit van het verzet. Carl. F.
Drewes, die zich noemde: Commissaris
voor Zee- en Binnenscheepvaart, liet
op 11 april 1941 door Radio Hilversum
de mededeling verspreiden, dat hij de
uitbetaling door de rederijen van de ga.
ges van alle Nederlandse zeelieden, die
voor de geallieerde zaak voeren, aan
hun familieleden zou laten staken. Hij
legde zijn dreigement in oktober van
dat jaar ten uitvoer.
Aan de in Nederland achtergeble
ven familieleden van de zeevarenden
werd toen niet méér uitbetaald dan
Maatschappelijk Hulpbetoon zou toe
staan. Dat was aanzienlijk minder
dan de inkomens van de gezinnen der
meerderen hadden bedragen. Toen
per 1 februari 1942 de steunnormen
werden verlaagd, zouden ook de gezin
nen van het overige personeel in de
knel zijn gekomen, als niet op ver
scheidene plaatsen in het land spon
taan comité's waren opgericht om
voor aanvulling der financiën té zor
gen.
In Rotterdam had kapitein Abraham
Filippo, bij het uitbreken van de oorlog
gezagvoerder van de „Statendam" van
de H.A.L. en wonend te Hillegersberg,
daartoe al in het voorjaar van 1941 het
initiatief genomen. In Eindhoven was
het z.g. „Verjaardagfonds" actief, dat
weldra zijn leider vond in Iman J. van
den Bosch, een oud-marineman, die chef
was bij de expeditie bij Philips. Het
comité, dat werkzaam was in Amster
dam, kwam spoedig in verbinding met
Walraven van Hall, toentertijd commis
sionair in effecten te Zaandam. Voor
dien had hij als officier ter koopvaar
dij bü de Koninklijke Hollandsche Lloyd
gevaren en om die reden ging hem het
lot der zeemansvrouwen, „de dames"
zoals zij later in de correspondentie
werden genoemd, bijzonder ter harte.
In januari 1942 kwam er contact tus
sen al deze groepen. Van Hall werd op
genomen in de organisatie van kapitein
WALRAVEN VAN HALL
Filippo, de z.g. „Zeemanspot". Niet al
leen financiële steun verleende deze or
ganisatie, er werd ook sociaal werk ver
richt. Dat blijkt al uit de aanduiding
van de plaatselijke medewerkers, die
„voogden" werden genoemd.
De uitkeringen aan de gezinnen van
zeevarenden werden in het begin
uitsluitend gefinancierd met giften
van goede vaderlanders, maar na ver
loop van tijd bereikten de uitkeringen
een zodanige omvang, dat giften alleen
niet meer voldoende waren en dat naar
andere middelen moest worden omge
zien. De leiders van de „Zeemanspot" be
sloten leningen te sluiten en zij wisten
zich daarbij geschraagd door de garan
tie in de rede, waarmee de minister van
Handel, Nijverheid en Scheepvaart, mr.
M. P. L. Steenberghe, de 17de april 1941
via Radio Oranje op de bekendmaking
van Drewes had geantwoord: „De Ko
ninklijke Nederlandse Regering stelt
zich garant voor alle betalingen, welke
zijn of nog zullen worden gedaan aan
de naaste familieleden van Nederland-
sse zeelieden".
Aan Walraven van Hall komt de ver
dienste toe, een systeem te hebben uit
gedacht, waardoor het mogelijk werd
geldleningen te sluiten zonder dat de
leninggevers gevaar liepen tegenover de
bezetter. Hun namen mochten nergens
geregistreerd zijn; toch moest de geld
schieter de redelijke zekerheid hebben,
dat hij zich na de bevrijding zou kunnen
legitimeren als de verstrekker van een
bepaalde lening.
Van Hall liet nu als bewijs voor de
geldleningen een waardeloos effect gel
den, een oud markenbiljet of een zil
verbon. Dit stuk moest de geld
schieter zorgvuldig bewaren. De ad
ministratie van de „Zeemanspot" legde
een lijst van deze stukken aan, met
desnoods in code het daarop geleende
bedrag. Degene die deze lijst bewaar
de, mocht niet zelf actief aan het
plaatsen van leningen deelnemen. Als
de lijst onverhoopt bij hem gepakt zou
worden, kon hij nimmer verraden, wie
de bezitters van deze stukken waren,
want dat wist hij immers zelf niet.
Hoe knap de Duitse politie ook was,
het zou toch wel een bovenmenselijke
taak zijn uit te vinden, welke Nederlan
der in zijn bezit had de 4% obligatie
Wladikawkas 1896 no. 91615 of de zilver
bon van f 1,- serie AX no. 65782.
Het overgaan op leningen had een be
langrijke consequentie voor de wijze,
waarop de uitkeringen werden verstrekt.
Gelden, die a fonds perdu waren verkre
gen, konden zonder enig bewijs van be
taling worden uitgekeerd. Maar met ge
leend geld, waarvan de terugbetaling
door de Regering was gegarandeerd, la
gen de zaken anders. Nu zou men toch
wel enig bewijs omtrent de besteding
van de geleende gelden moeten leveren.
Het vragen van kwitanties en het be
waren van duizenden bewijstukken in
bezettingstijd was iets, dat lijnrecht in
ging tegen de eerste beginselen van ille
gaal werk. Van Hall meende echter, dat
men het toch niet zonder de kwitanties
zou kunnen stellen e.n geleidelijk over
won hij de bezwaren van de meeste an
deren (o.a. Van den Bosch).
./ff»»
Als bewijs voor leningen, die men tijdens de oorlog aan het N.S.F. ver
strekte, golden waardeloze effecten, oude markenbiljetten of waardebon
nen. De naam van de geldschieter werd nergens geregistreerd. Het bewijs
stuk moest hij zorgvuldig bewaren. Het N.S.F. hield een register aan van
de gesloten leningen. Men ziet hier van dit register één pagina. Rechts
staan de aanduidingen van de geleende bedragen. Een kruisje beteken:
f 1.000. De bovenste boeking wil dus zeggen, dat een aandeel van f 1.000
van de N.V. Jodiumfabriek „Gedengan" no. 21 beschouwd moet worden als
kwitantie voor een bedrag van f 5.000, geleend aan het N.S.F.
Twee maatregelen van de bezetter, na
melijk het besluit van 29 april 1943 om
het voormalige Nederlandse leger weer
in krijgsgevangenschap terug te voeren
en de verplichte aanmelding voor de ar
beidsinzet voor alle mannen van 18 tot
35 jaar op 7 mei d.a.v. brachten nieuwe
categorieën landgenoten in gevaar. Van
Hall achtte de tijd gekomen om ook voor
hen een steunfonds in het leven te roe
pen. Aanvankelijk kreeg de nieuwe or
ganisatie van hem, als oud-zeeman, de
naam „Landrottenfonds", maar na ver
loop van tijd ging zij heten „Nationaal
Steun Fonds". Wie deze naam bedacht
heeft iis niet aan het licht gekomen; zo
kan ook niemand verantwoordelijk
worden gesteld voor de taalkundig on
juiste splitsing even in drie woorden.
De werkwijze van het N.S.F. kwam
in grote trekken overeen met die
van de ..Zeemanspot". Voor een
deel hadden beide organisaties dezelfde
medewerkers. Maar verder voltrok zich
niet de nauwe verstrengeling tussen
N.S.F. en „Zeemanspot", die Van Hall
zo gaarne had gezien.
Het N.S.F. ontplooide zijn activiteit
voornamelijk vanuit drie centra. „Wal-
lie" van Ilall had zjjn domicilie afwis
selend in Zaandam en Amsterdam. Van
den Bosch was in het najaar van 1942
uitgeweken naar Groningen, nadat een
spionage-affaire, waarbij hij betrokken
was, hem het verblijf in Eindhoven
onmogelijk had gemaakt. In Eindhoven
zelf werd de eerste medewerker van
het N.S.F. in augustus 1943 gearres
teerd; diens plaats werd toen ingeno
men door „Van Dijk".
De hier tussen aanhalingstekens ge
plaatste naam duidt een „nom de
guerre" aan. In vele gevallen heeft
prof. Sanders nagelaten in zijn boek de
ware namen van de betrokkenen te
noemen. Uitzonderingen zijn gemaakt
voor mensen, die in dienst van het
N.S.F. zijn gesneuveld of wier ware
identiteit al op andere wijze aan het
licht is gekomen. Als regel staan ech
ter de schuilnamen vermeld, die ook
in de oorlog zelf gebruikt werden.
Dat vindt voor een deel zijn oor
zaak in de vertrouwelijke behande
ling, die prof. Sanders bij het ver
zamelen van zijn gegevens aan zjin
zegslieden heeft toegezegd. Ook de
traditie, dat de verzetsman niet per
soonlijk prat gaat op zijn daden,
speelde een rol. Tenslotte was er de
overweging, dat vele rechtschapen
mensen, die toen en later vertrou
wensposities bekleedden, in techni
sche zin malversaties hebben ge
pleegd.
Verscheidene Inspecteurs der Belas
tingen hebben ten behoeve van het
N.S.F. de ..geldzuivering" van maart
1943 gesaboteerd. Zij hebben op aller
lei manieren, vaak mèt, soms zónder
voorkennis van de belastingplichtigen,
zo gemanoeuvreerd met belastingpen
ningen, dat die niet in 's Rijks kas
vloeiden, doch ten goede kwamen aan
het N.S.F. kortom zij hebben „belas-
tingverzet" gepleegd en ofschoon zij
daarvoor achteraf op begrip bij ieder
een mochten hopen, kunnen zij daarvan
thans nog altijd niet zeker zijn.
Een opmerkelijk feit is intussen, dat
het N.S.F. zo lang en zo succesrijk
heeft geopereerd zonder aitdrukkeiijke
"irentios ven de regering in Londen.
IMAN VAN DEN BOSCH
De eerste garantie, waarin een bedrag
werd genoemd van ten hoogste dertig
miljoen gulden en die dan nog slechts
gold voor een aanvankelijke tranche
van tien miljoen, ondertekende de mi
nister-president in Londen, prof. mr. P.
S. Gerbrandy, pas op 10 januari 1944
Een microfoto van dit merkwaardige
stuk werd door een per parachute
neergelaten agent aan het N.S.F. over
gebracht.
Zo ontoereikend was dit eerste be
drag, dat prof. Gerbrandy reeds op 2
augustus 1944 machtiging moest verle
nen voor het opnemen van de resteren
de twintig miljoen. Veelal waren het
bankiers, commissionairs in effecten
e.d., die door het N.S.F. werden aan
getrokken voor het beheren van de gro
te geldsbedragen.
Een van hen vertelt: „Ik wist niet,
waarvoor zij het geld kregen, al ver--
moedde ik het van de meerderheid wel.
Zo was er een meneer uit Utrecht, die
500.000,- maandelijks kreeg, een in
lichtingenman. Er was ook een groep,
die geheel vrij in het disponeren was
en b.v. 's middags plots om een ton
kwam vragen, dat wel bedoeld zal zijn
voor losprijzen. Een pater kwam regel
matig 50.0CO,- halen voor het Fonds
Bisschoppelijke Noden. De persoonsbe-
wqzencentrale en het Parool waren ook
bij mij."
Sommige episodes uit de geschiede
nis van het N.S.F. zijn spannen
der dan welke „bedachte" thriller
ook. Het hoogtepunt werd bereikt in
september 1944, toen uit het archief
van een firma aan het Waterlooplein te
Amsterdam een aantal koffers werd ge
stolen, die niets meer of minder bevat
ten dan de kwitanties van het N.S.F.
De dief stuurde aan de directeur van
de firma een brief, waarin hij een los
prijs van 50.000,- vroeg. „Mocht u aan
onze voorwaarden niet voldoen, dan zul
len wij bedoelde kofiers met naam en
toenaam van uwe mededaders aan de
bevoegde Duitsche Instanties overhan
digen." Walraven van Hall pakte de
zaak resoluut aan. Hij nam een Rotter
dams inspecteur van politie, „Donia",
in de arm. Hoe deze erin slaagde, mid
den in de bezettingstijd, de dief op te
sporen en van hem te weten te komen,
waar de koffers waren opgeborgen (een
pand aan de N.Z. Voorburgwal), is een
verhaal Hitchcock waardig. „Donia'
deed tegenover de dief en zijn hand
langer, alsof hij hen sauveerde voor de
Duitsers, maar met name de dief is na
de oorlog wel degelijk berecht, en be
paald niet alleen wegens de diefstal.
Twee provincies hebben het NSF nog
al wat zorgen gebaard, nl. Friesland en
Limburg. De formulering: „Friesland
wilde geen Hollands geld en Limburg
geen Protestants geld" zou niet alleen
oppervlakkig zijn, maar ook onvolledig.
In Friesland leefde een sterk besef, dat
de bevolking niet alleen met haar eigen
verzet moest meeleven, maar het ook
moest financiëren en er op die manier
indirect bij betrokken moest worden.
Men achtte het niet juist te werken met
geld, dat derden hadden verstrekt en
dat de regering na de oorlog zou terug
betalen. Vandaar de zegelactie in Fries
land, d.e naar schatting f700.000 a
750.000 heeft opgeleverd. Onmiddellijk
na deze actie ging men over tot het hef
fen en invorderen van een soort illega
le verzetsbelasting. Hoe dat in zijn werk
ging, toont prof. Sanders aan door mid
del van een brokje conversatie tussen
„Klaas" en „Lammert" dat. hoewel
afgedrukt in een geradbraakt Fries,toch
wel vermakelijk is.
In Limburg heeft stellig onlust bestaan
over het feit, dat in de top van het
NSF geen enkele katholiek zat. Vooral
de heer „Frederiks" te Maastricht ver
schafte deze onlust herhaaldelijk nieuw
voedsel. Maar ook formuleerde hij be
zwaren tegen de werkwijze van het
NSF, die waarschijnlijk helemaal niet
ongerechtvaardigd waren. Alleen heeft
hij gelukkig in de praktijk geen ge
lijk gekregen. Het eisen van kwitanties
bij de uitkeringen noemde hij ronduit
„kinderlijk". Hij zal het vermoedelijk
niet hebben toegejuicht, dat het NSF de
enige houder van de garanties uit Lon
den was. Ook in Limburg heeft men wel
geleend, maar dan onder dekking van
het Fonds voor Bijzondere Noden van
het bisdom Roermond. De heer Njeher
veronderstelt, dat „Frederiks" bij som
mige gelegenheden ook de behoefte voel
de „eigen belangrijkheid" gedemon
streerd te zien.
Het boek van prof. Sanders loopt vol
strekt parallel met „Rijden en
Staken" van prof. A. J. C. Rüter,
waar het de financiering van de spoor
wegstaking betreft. Wetenschappelijk is
dat natuurlijk, omdat de auteurs eikaars
manuscripten niet hebben gezien, wel
van enig belang. Ook nu komt de Per-
soneelsraad van de Spoorwegen er niet
zo erg gunstig af.
De spoorwegstakers waren uiteraard
van een andere mentaliteit dan de
overige categorieën, die het NSF fi
nancierde. Niet weinigen van hen
dreigden weer aan het werk te gaan,
als zij niet hun volle loon ontvingen.
Sommige leden van het rijdend perso
neel hebben het zelfs bestaan het ki-
lometergeld de premie voor een
aantal afgelegde kilometers te
eisen, dus net alsof er in het geheel
niet gestaakt werd!
Per maand was er alleen voor de
loonbetaling aan het NS-personeel een
bedrag van 5 miljoen nodig. Om deze
geweldige sommen te verkrijgen waren
bijzondere maatregelen nodig. Het NSF
heeft hier een rol gespeeld, die uniek
is in Europa. Frankrijk had zijn lucht-
verbinding met Engeland, Noorwegen
stond via een bootdienst in contact met
Londen. Het NSF liet schatkistpromes
sen vervalsen.
Het zou te ver voeren hier uiteen te
zetten, hoeveel onderhandelingen er zijn
gevoerd tussen de „top" van het NSF
(vooral de gebroeders W, en G. van
Hall) en politiek betrouwbare functiona
rissen bij de Rijksfondsen, het Ministe
rie van Financiën en de Nederlandse
Bank. Ook de manier, waarop de valse
stukken werden vervaardigd een af
zonderlijk probleem was b.v. al het
„beharen" van het te bedrukken papier
is een verhaal apart waard.
Wij moeten hier volstaan met de ver
melding, dat het NSF zich telkens, al
naargelang de behoefte, met valse
schatkistpromessen vervoegde bij de
kassier-generaal van de Nederlandse
Bank persoonlijk. Deze legde de valse
stukken in de kluizen en nam de corres
ponderende echte stukken mee naar bo
ven. Aangezien men in de kluizen bij
kaarslicht werkte, hebben de kelder
meesters nooit opgemerkt, dat de valse
promessen van iets andere kleur waren
dan de echte.
Prof. Rüter vertelt, hoe de toenmalige
president van de Nederlandse Bank, de
NSB-er mr. M. M. Rost' van Tonningen,
in die dagen voor Seyss-Inquart poogde
na te gaan, hoe de spoorwegstaking
werd gefinancierd, niet wetende dat de
middelen uit de kluizen van zijn eigen
bank kwamenEen ingewikkelde weg
moest het NSF vervolgens nog bewan
delen om de echte schatkistpromessen
ten name van een der Rijksfondsen te
verwisselen voor schatkistpromessen op
marktnaam, die dan zonder veel opzien
verkocht konden worden.
In totaal heeft het NSF tot een to
taalbedrag van 51 miljoen aan na
gemaakte schatkistpromessen ge
bruikt. Niet alleen de spoorwegstaking
heeft het gefinancierd, ook de verzets-
geest in het algemeen heeft het kun
nen stimuleren. Zoals een eenvoudige
gemeente-ambtenaar het uitdrukte
„Als ze (de Duitsers) met moeilijkhe
den dreigen, duiken we onder en ko
men we in de kost bij de ondergrond
se en het bevalt best, want die hou
den niet eens de loonbelasting af".
e organisatie, die vooral Van Hall
heeft opgezet, heeft het mogelijk
gemaakt na de bevrijding alles
correct af te werken. Zelf heeft hij dit
grote moment niet meer kunnen meema
ken. Het NSF heeft altijd uitermate
voorzichtig gewerkt. Van de kleine twee
duizend medewerkers zijn er 84 door de
Duitsers gegrepen en gedood, maar tot
hen hebben enkele vooraanstaande lei
ders behoord. In augustus 1944 viel Jan
Evenhuis, districtshoofd in Friesland,
voor een Duits vuurpeloton. Twee maan
den later slaagde Iman van den Bosch
er niet in te ontkomen aan de val, die
de Groningse SD voor hem had geplaatst.
Op 28 oktober werd hjj te Westerbork
doodgeschoten. Onder omstandigheden,
die een gebrek aan zorgvuldigheid bij
enkele van zijn medewerkers suggere
ren, viel ook Walraven van Hall de
„olieman van het verzet" en een man
met uitzonderlijke gaven van hart en
hoofd, in Duitse handen. 27 januari 1945
werd hjj gearresteerd en op 12 februari
met enkele anderen in Haarlem-noord
gefusilleerd. De herinnering aan hun
verzet leeft voort in het boek, dat de
oud-NSF-ers vandaag ontvangen.
H. J. NEUMAN.
SUN 51 2k 30OB
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 3 mei In Zandvoort
is een aantal woningen, die met een
rijkspremie werden gebouwd, door
niet-Nederlanders gekocht. Minister
Van Aartsen zegt in antwoord op vra
gen van het Tweede Kamerlid Lank-
horst (pac. soc.) dat dertien in Zand
voort gevestigde vreemdelingen (on
der wie drie Duitsers) een met r(jks-
steun tot stand gekomen woning in
eigendom hebben. Bij de subsidiever
lening wordt geen orderscheid gemaakt
tussen Nederlanders en vreemdelin
gen, aldus de minister.
In verscheidene andere landen, waar
onder West-Duitsland, gebeurt dit even
min. Mr. Van Aartsen ziet dan ook
geen reden om in de tot nu toe gevolg
de gedragslijn verandering te brengen.
Hij vestigt er bovendien de aandacht op,
dat alleen een woonvergunning wordt
verstrekt aan vreemdelingen, die toe
stemming hebben tot een langdurig ver
blijf in Nederland, en dat geen subsidie
wordt gegeven voor de bouw van wo
ningen, die niet voor permanente bewo
ning bestemd zijn. De in Zandvoort met
rijkspremie gebouwde woningen zijn op
enkele na alle aan Nederlanders ver
kocht. Het is dus niet juist, zoals de
heer Lankhorst in zijn vragen had veron
dersteld, dat. de woningen te duur zijn
en dat zij dus geen bijdrage geven tot
vermindering van het woningtekort.
Advertentie
HILVERSUM, 3 mei „De bestu^
van de Nederlandse Radio Unie
Nederlandse Televisie Stichting heD ep
ter zake het gecombineerde radio-
televisieprogramma van 5 mei, „Sei
der aan Schouder", zich unaniem
steld achter de beslissing, Sen°L,iS'
door de nationaal-programma-cornP
sie, de waarnemend programma-co®"'^,
saris NRU en de programma-corn"^
saris NTS". Aldus delen NRU en
mee. „Dientengevolge blfjft de Pr0 Aaf>
tie van dit programma opgedragen »ji
de heren Schifferstein en Rol en zU r(r
de niet-aanvaarde liedjes in dit Ipe
gramma niet worden opgenomen. -
besturen betreuren het, dat enige1
tisten hun medewerking aan de "''9^1
ding afhankelijk hebben gesteld vanp
opnemen van de desbetreffende n
jes. NRU en NTS zullen alsnog a'glr
in het werk stellen om, ondanks de
dervonden tegenwerking, op deze1 f
vrijdingsdag een passend program
te brengen", aldus NRU en NTS.
ctie'
(Van onze radio- en t.v. redac
HILVERSUM, 3 mei Het t.v. Pljj
gramma van hedenavond bevat g,
hoofdschotel het optreden van M'^ii
vani en zijn orkest. Daarna is er
filmpje onder de titel „Ein Tag FmC
zu Ende", een schetsje van de
waarop de mensen na de dagarbeid
avond doorbrengen. De film „Blond
vaar" (Value for money) onder
van Ken Annakin met John Greg5 j
Diana Dors, Susan Stephen en De;gfl
Farz, besluit het programma. Bru» f
geeft een programma om 22.15 oha
de naam „Vergeet niet te lezen",
bij Vlaamse auteurs op bezoek zij11
de studio. jji
L. Lioni en Dick van Rijn geve" j
het A.V.R.O.-programma van 22.45.ö,
een reportage van de Tulpenrallye 1M
AMSTERDAM, 2 mei Vele
den uit Nederlandse bioscoopkringen0j»
vertegenwoordigers van organen en .e)
ganisaties die daarmee nauwe rela'L,
onderhouden zijn vanmiddag in de
venzaal van het Carlton hotel hun g®1\,ei
wensen komen aanbieden aan de nïje-
J. G. J. Bosman, directeur van de 1jj
derlandse Bioscoopbond, ter gelegen"
van diens 25-jarig ambtsjubileum- j,
Tot de velen behoorden voorts dr-
Hulsker, hoofd van de afdeling kunS2,f.
ven het ministerie van O.K. en W„
dr. 'D. J. rfittemaii, voorzitter vaj1
Raad voor de Kunst. prof. dr. J. fjj,
Kok, rector magnificus en prof. dr. p
Rooy, hooglet aar in de perswetens"'
en massapsychologie aan de gen® c,
te universiteit van Amsterdam en
toi A. van Domburg.
