ïeuws 11 it stad en omtrek
Gouden onderwijs jubileum
August A. Boudens
Automobielen
WALDO-GARAGE
Bankstel f 500.-
overpeinzingen
U verft zelf!
Schiedams historie in het kort verteld
W. A. VERWAYEN
loscopen
Geheugen-hulp
JOH. DUYMEL
Citroen
OFER DE DAM
V
Huisvrouwelijke
Per trein of per
taxi
De brandewijnindustrie tegen het
einde van de 17de eeuw
hAtlchfnk, van de afdeling bood hij
Straatnamen
Damwachter
**£1 MEI WE DAGBIAD
Auditie-avond voor
S. G.-vakantierevue
Voorzieningen woon
huis burgemeester
Openbare vrijwillige
verkoping
Benoeming
IETS APARTS
Rode-Kruis-ca m pagne
1960
Gemeenteraad komt
bij
een
Uitbreiding St. Liduina
Lyceum
Burge
iike stand
De Magneet" speelde
in clubhuis St.-Jan
Jaar ver gaderin g en
excursie Zuid-Hollands
Landschap
VLAARDINGEN
Eénrichtings verkeer
OVERSCHIE
K.A.B. hoorde over
China
Jacht voor Verolme
M«IM|
„Bonan tagon", liet
enige, dat ik nog weet!
Passage Theater
Mon0pole Theater
Begon ze op de Dam?
Agenda Botterdam
ROTTERDAM
ZATERDAG 21 MEI 1960
°PPICIAL
Agent voor
SCHIEDAM
VLAARDINGEN
MAASSLUIS
HOEK VAN HOLLAND
SINGEL 41-45
Telefoon 64.65.0 - Schiedam
v? epns-
DAM t S
SCHIEDAM
telefoon 66152
postrekening nr. 590943
«n I
FA t -h
Gehele Goudse streek „gast
vrouw'
FLATGEBOUW Fa. L. MAAT
ZONEN.
WËSÈÊË
Kom óók daarvoor naar
Schildersbedrijf
en Speciaal Verfhandel
Alleen prima kwaliteit
tegen lage prijs.
U weet het; de verf die de Brand
weer zelfs niet kan verwijderen.
Zie etalages
VOLLEDIGE
WONINGINRICHTING
HOOGSTRAAT 184 - 186
\BMHiTelef. 675811
De zoon van Frankenstein
Jenever
Spoeling
ff ie haalde de as neg?
Een gilde
In 1699 29 branderijen
BURGERLIJKE STAKtD
het, a zeldzaam gebeuren was
^helin» c. t}e St.-Augustinusvereniging.
haar ip- 8c"ie<lam, op donderdag 19 mei
^esteliii n hijeen deed roepen in een
he vip-. samenkomst. Het gold nl.
hilevim van het gouden onderwijsju-
•Vuc v®n haar oud-voorzitter, de heer
Schiétip'. B°hdens. Nog nooit in de ge-
sphiinli"'s va" c'e afdeling (en waar-
van de gehele vereni
gen om voorgekomen, dat een „gou-
o'lerwijzer" werd gehuldigd.
Qt J m
eeh\v v inhilaris in de voorbije halve
«erst "or het onderwijs heeft betekend.
Van s onderwijzer, later als hoofd
leraar n Uo_school en thans nog als HBS-
Schrijv ,Wat hij óók heeft betekend als
"'et he'1' Van lees" en taalmethoden en
tiiar et minst van hele series jeugdlec-
de treffend gememo'-eerd c
heer °rzitter van het hoofdbestuur.
VI A A n,..- T~\ - ,TT-.nrtf/\
B..„ RH de
feeste,"' Poncin. Deze wenste de
licitgp "?g noa vele gelukkige jaren en fe
eing t hem tevens met ziin benoe-
2eldza erelid van de vereniging, een
Voor,j?e onderscheiding. De afdelings-
^'?d r' dp heer A, J' Houtsma, hul-
v°or rfR dankte hem voör het vele werk
v°or?iH aMpling. die hij vele jaren als
e'Kên t geleitl heeft en waaron hii een
a'dug stempel heeft gezet. „Boudens".
sPreker. „is onze Boudens!"
een reischeque aan.
Rook °u^"hissehoppelijk adviseur, pater
ren,H l1803 O.P., hierna het woord voe-
a !ee<j
v-1 liam.ujv «»u. uat ur j
heef, ec|en zijn vele arbeid nooit verricht
if fouter als een wetenschappelijke
aangelegenheid
er nadruk od. dat de jubilaris
Of T fouter als een wetensct
"faar ilnisaanhrengendp
Vrw., katholiek van de
v°rrni Katholiek van de daad, als een
die van de leerling in het licht van
eindbestemming.
voerde de heer Boudens zelf
hun °ord. Hij dankte de sprekers voor
V;0orl'"hone (volgens hem te schone)
Qen en gelukwensen.
ge"va^at de aanwezigen gelegenheid ge-
(!VpVEL. daarbij HEBBEN we toch
cQrnR °n::e °§en uitgewreven. De „advies-
?0or ss'e straatnamen" stelt B. en W.
h0e,' geen straat, laan of weg naar Mgr.
t>oe]s,te noemen, omdat er al een J.
SiaJ'aan js, jn de omgeving van het
«Ui "'huis. Nu, daar is die herinnering
k'a^Sains op haar plaats, want J. Poels
tijjjj O® stichter van de Rijksseruminrich.
ee^a,ar waarom niet elders, er desnoods
eu apel eind vandaan, een mgr. Hendri-
Ry f-odreas Poelsweg of desnoods straat?
Moe. §even van namen aan straten
nauwlettend gewaakt worden tegen
tws mhten van verwarring", zegt de
ttie(j|Pissie en B en W. blijken het hier-
Itej achten deze argumentatie petieterig
liiigsf t Niet dat we geloven, dat de com-
tiie, 6 Mgr. Poels, de grote voorvcehter.
v0n- ®rpn wil. maar we menen, dat ze te
ö.2fchtig is.
llp'^pt toegegeven, dat de naam Mgr.
hp^/f'cus Andreas Poels wat lang is, al
ttie(^en We zo wel enkele lange straatna
men6 ephter verwarring zou kunnen ont-
iwtllssen een Pneisi33" en (zelfs)
te^.Mgr, Poelslaan is ons niet duidelijk,
liij, 11 rren het de mensen al te gemakke-
j ^vil maken.
1haai.Ussen, we stipten het reeds aan,
pr een weg van. desnoods een
gr a' Doch in een stad met zulk een
j arbeidersbevolking mag Mgr. Poels
ki0lTeZe luttele reden niet overgeslagen
sti,-, er> houde zich dan maar niet al te
v0r)t aan de plaats, waar deze naam ook
V0rr. Schiedam bij vele generaties zal
Np-, n ingeprent en zoeke elders even-
i?ts een nlein, een singel, in ieder geval
w waardoor een duideliik onderscheid
taat. Ons dunkt een Mgr. Poelsplein
fris, Iïlpn toch niet zo gauw verwarren
een J. Poelslaan. Laat men dan maar
tg- T. dat er twee verdienstelijke Poel-
'ch k'fb geweest. Het is een mogelijkheid
- °6zinning.
fle ®eP, werkelijk, we hopen, dat er uit
3ie §?meenteraad een stem zal opgaan,
t.lf Mgr. Poels, pionier en leider van de
«f, sociale beweging in de mijnstreek
ahd aal voorvechter voor hieel ons
Sck, öe eer zal geven, die hem ook in
6dam toekomt.
82ste Jaargang No. 24294
O
f ADVERTENTIES
p-°'l5 per mm-hoogte. Bij contract
Pecia]e tarieven.
f 'NgezoNDEN mededelingen
sq Per mm-hoogte. Bij contract
Peciale tarieven.
t.. KAMPIOENEN
{Tf. 20 woorden 0.50 bij vooruitbe-
ïyo g- woord meer 3 ct. Maxi»
n'Ln
lrH 60 woorden.
Au
sliJe advertentie-orders worden afge-
hen en uitgevoerd overeenkomstig
w Hegelen voor het Advertentie-
e2en.
t
1-40
abonnementen
f Per kwartaal; f 2.54 per maand
0.59 per week.
en kinderen te feliciteren, werd de avond
met een stijlvol programma besloten.
Koor en blokfluitorkest van de meisjes
kweekschool St.-Lucia te Rotterdam, on-
derleiding van de muziekleraar Th. Hol
leman, voerden verdienstelijke werken
uit van Mozart. Puree) e.a. Ook enige
leerlingen van de jongenskweekschool St
Thomas Morrus verleenden hun mede
werking met zang, piano- en guitaarspel.
De nummers werden afgewisseld met
declamaties, ingestudeerd door zr. Jose-
phita Onder deze debutanten waren er,
die zeker beloften inhouden voor de toe
komst.
Deze „gouden avond" zal voor de jubi
laris, ook voor zijn familieleden en niet
minder voor „St.-Augustinus. afdeling
Schiedam", een onvergetelijke herinne
ring blijven.
In deze dagen gaan de gedachten van een
ieder onwillekeurig uit naar de vakan
tie. Zo maakt een vader vakantieplannen
voor het gezin, een hoofd der school
zoekt een plaats van bestemming voor
het schoolreisje en een verenigingsbe
stuur tracht een kampplaats te vinden.
Ook de voorbereidingen van de Vakan
tieweek 1980 hebben reeds enige weken
geleden een aanvang genomen. Gister
avond werd in gebouw Irene een auditie
avond gehouden vopr hen, die willen mee
werken in de S.G.-vakantierevue. De heer
M de Jonge heette aldaar naast de vele
médewerkers van het vorige jaar ook
enige nieuwelingen welkom.
De oude bekenden behoefden zich op
deze avond alleen maar te laten inschrit-
ven, op de nieuwkomers paste regisseur
Lou de Groot een selectie toe. In prin
cipe zijn de reoetities op de dinsdagavon
den bepaald. Opvallend was dat er meer
vrouweliike dan mannelijke gegadigden
waren Bij de dames is voora] ballet
in trek, verder toneel, zang en muziek
Zoals de raad bekend is, aldus B. en
W. aan de raad is het door de burge-
mèester bewoonde woonhuis Nassaulaan
53 destijds door de Gemeente gevorderd.
Hiervoor wordt aan de eigenaren per drie
maanden een vergoeding uitgekeerd,
waarvan het bedrag door de burgemees
ter aan de gemeente wordt gerestitueerd.
Hoewel de vergoeding niet gering is
sinds de „huurverhoging" van april jl.
bedraagt deze 3.160,20 per jaar
kan niet worden gezegd, dat het onder
houd van het gebouw door de eigenaren
daaraan evenredig is.
Besprekingen met de vertegenwoordi
ger van de eigenaren hebben tot resul
taat gehad, dat voor hun rekening het
buitenverf werk van bet huw iin orde zal
worden gebracht, doch tot bet, uitvoeren
van andere nodige onderhoudswerken
blijkt de bereidheid niet aanwezig. Toch
mogen enige voorzieningen met name
die, welke aan de installatie van de cen
tre#'® veirwairmim® moeten worden ver
richt niet uitblijven. De kosten daar
van worden op 6500 geraamd.
In aanmerking nemend, dat de ge
meenten, welke een ambtswoning aan de
burgemeester beschikbaar stellen, zich
hiervoor regelmatig aanzienlijke onder
houdskosten moeten getroosten, achten
B. en W. het verantwoord thans een uit
gave tot genoemd bedrag te doen.
Zij stellen de raad voor daartoe te be
sluiten.
De uitslag van de openbare vrijwillige
verkoping ten overstaan van notaris A,
Hoek gehouden op 20 mei in Gebouw „Ar
cade" Lange Haven I is: 1. Schiedamsche
weg 24? verkocht voor 7300.- 2. West
polderstraat 2'verkocht voor 6300.-: 3.
Schiedamseweg 215 verkocht voor 5650.-
4. Villastraat 84 verkocht voor 3700.-;
5. Oosterstraat 30 verkocht voor 4100.-:
6 t.m. 12 Westfrankelandsestraat 32 en 34
Kortlandstraat 5 klein 1. 3, 5, 7.en-9 <ge-
comb.) verkocht voor 10.730.-; 13. Kort
landstraat 10 verkocht voor 1350.-.
De directeur der Gem. Technische Be
drijven, Ir D. J. Adriaanse is benoemd
tot directeur van de Technische Bedrij
ven te Groningen.
Het NederJandsche Roode Kruis houdt
van 23 mei tot 4 juni zijn jaarlijkse in
zameling. Geboren temidden van oor
logsleed, gedrevevn door naastenliefde
stelt het Rode Kruis zich tendoel, zowel
in tijd van oorlog als in tijd van vrede
de mensheid te dienen door hulp te ver
lenen aan gewonden, zieken, zwakken
en hulpbehoevenden.
Deze vrijwillige organisatie is het ge
meenschappelijk bezit van allen, die van
goeden wille zijn. Het Rode Kruis staat
steeds paraat, wanneer zich rampen
voordoen. Daarnaast zijn er vele taken,
die liet Rode Kruis vrijwillig vervult;
Bloedtransfusiedienst, Eerste Hulp bij
ongelukken, Invalidenzorg, Lectuurdepot,
Moedermelkcentrale enz. Voor dit al
les is veel, heel veel geld nodig. Daar
om wordt wederom een beroep op de
burgerij gedaan 0111 met gulle hand de
bussen te vullen. Men kan medewerk* 1,
aan deze menslievende arbeid van het
Rode Kruis door zich aan te melden
voor het ophalen der giftezakjes, of om
te collecteren, op de traditionele Collec
te-zaterdag, 4 juni a.s. Vermeld zij nog
dat. het bureau van het Rode Kruis ge
vestigd is Lange Nieuwstraat 197, waar
men zich persoonlijk of telefonisch, nr
68013, kan aanmelden en waar gaarne
giften in ontvangst worden genomen.
Stortingen op giro 5 81 0 2 3 zijn vanzelf
sprekend van harte welkom.
De burgemeester roept de leden van
de gemeenteraad op tot het houden van
een openbare vergadering op vrijdag. 27
mei, te 20 uur, ten stadhuize.
De agenda omvat o.m.: opening door
de voorzitter; beëdiging en installatie van
het nieuwbenoemde lid van de Gemeen
teraad, de heer A. J. J. van Dijck; vast-
van de notulen der vergaderin-
van 26 februari en 25 maart 160 en
gaderin/; van de notulen der vergaderin
gen van 11, 14, 16 en 18 december 1959,
en van 8 en 29 april 1960; aanwijzing le
den stembureau, mededelingen en inge
komen stukken; benoeming van een
lid van de Commissie voor de
Technische Bedrijven. Financiële Com
missie, Commissie voor de Gemeente
werken, Commissie ad boe inzake het
Gemeente-Ziekenhuis, tallen in de vacatu
re J. J, Reijnartl: benoeming van een
plaatsvervangend lid voor de tweede ze
tel in de Algemene Raad van het Ge
meentelijk Lichaam Gemeentelijke Gas-
voorziening Zuid-Holland („G.G.Z.H."),
i.v.m. de benoeming van de heer ir.
K. J. J. Dominicus tot lid van de Alge
mene Raad voor de derde zetel; voor
stel van B en Wa. tot aankoop van
de heer A. Hollander van het in het ont-
werp-uitbreidingsolan „StationsDlan" be
grepen huis en erf aan de Stationsstraat
89. voor de som van 6.000.-; voor
stel van B. en W. tot het verlenen van
krediet sd 190.000,- «"i de Westvest
van een nieuwe klink-"'- '-ating te voor
zien. de nodige profieHu »:"ingen aan t.e
brengen, en waar mogelijk en wen
selijk riolering te leggen en psrkeer-
olaatsen en parkeerstroken te maken en
tot he<- verlenen van een krediet van
200 000.- ten laste van de kapitaal-
dienst van deVev.een'p-be^i'Alinft voor tw
lopende dienstjaar ten behoeve van de
voorbereiding van de bouw van een nieu
stadhuis.
Bij de raad is binnengekomen een be
sluit van Burgemeester en Wethouders
d.d. 5 apr;l 1960, door hen goedgekeurd
op 25 april d.a.v., tot verhuring aan
de Stichting Sint-Liduina-Lyceum van
een nerceel grond. ter oonervlaHe
van 120'J m2, voor het gevestigd houden
en uitbreiden van de noodschool op het
terrein ten noordwesten van de Laan van
Spieringshoek.
GEBOREN: Danny C. z.v. J. D. van Rij
en C-h. G. Beekmeijer. Alfred W. z. v.
C, W. van de Hulst en M M. Dijkshoorn.
Erwin z. v. E .J Nieuwenhuizen en S.
M. de Haas. Elisabeth. C. F d. v H J
Simons en M J. van Driel.
OVERLEDEN.' G. M. J. Alberts. 74 jr.
wed. van J. J. Verbeke, A. M, 'de Bie.
83 jr. wed van A. C. L van Deurzen.
A M de Wolf, 69 jr Echtg M A H
van de Laarschot.
In liet intieme zaaltje van het club
huis „St-Jan" jn de Overschiesestraat
heeft gisteravond de gemengde club „de
Magneet" een vrolijk toneelstuk opge
voerd. dat als titel droeg „De nieuwe
veearts". De elf spelers van dit groepje
hebben de bezoekers een plezierige avond
bezorgd. Na het spel dankte pater G.
Lensen de jongens en meisjes voor hun
trouwe opkomst bij de repetities. Een
van de toneelspelers zette iuffrouw Ria,
de regisseuse van het stuk. in de bloe
men uit dank voor het vele werk, dat
zij verricht had Pater-directeur L. van
Pinxsteren roemde afdeling drie van het
bijzonder Gezinswerk en Jeugdzorg in
verband niet de groep jongens en meis
jes van om en nabij de 18 jaar. Hun
aantal was een teken van het blijvend
groeien van het clubhuis „St-Jan", zo
zei hij.
De Stichting het Zuid-Hollands Land
schap houdt zaterdag 11 juni a.s. haar
jaarvergadering in het Nutsgebouw ts
Schoonhoven. De deelnemers verzame
len zich bij het station te Gouda. Vanaf
de Pijpenstad geschiedt het vervoer met
j autobussen. Na een kleine tocht door
Gouda, vindt aldaar nog een ontvangst
plaats door het 'gemeentebestuur in het
Stedelijk Museum bet Catharina Gasthuis.
Na deze ontvangst zullen de deelnemers
in de gelegenheid zijn een expositie van
Jan Sluyter te bezichtigen.
Langs de dijk van de Hollandse IJssel
rijdt men dan via Haastrecht en Vlist
naar Schoonhoven, waar de jaarverga
dering en een ontvangst door het gemeen
tebestuur zullen plaats hebben. Na een
koffiemaaltijd jn Belvedère wordt de
tocht voortgezet via de Lekdijk naar Am-
merstot. Bergambacht, het pompstation
van de Haagse duinwaterleiding en dwars
door de Krimpenerwaard naar Berken-
woude. Daar wordt een wandeling van
tien minuten gemaakt naar de eenden-
kooi Koouust. De kooikers Berkhouwer
zullen het gezelschap door de kooi rond
leiden. Na deze bezichting volgt nog -en
rondrit door de Krimpenerwaard via de
Loet., stormstuw jn Krimpen a.d. IJssel,
Ouderkerk, en Gouderak (met gezicht op
de twee boezemlanden Veerstai- en Kat-
tendijksbloknaar Q0Uda. waar de excur
sie dan weer ontbonden zal worden.
B. en W, van Vlaardingen brengen ter
openbare kennis, dat door de fa. L. Maat
Zonen, alhier bij hun college een
verzoek is ingediend om met toepassing
van art. 20 der wederopboüwwet, ver
gunning te verlenen voor de bouw van
een flatgebouw van 45 woningen aan de
Van Hogendorplaan-hoek Goudsesmgel,
op het perceel nr. 2571-
De eigenaren van de aangrenzende en
omliggende gronden kunnen eventuele
zwaren tegen het desbetreffende bouw
plan, dat ter gemeentesecretarie afde
ling stadsuitbreiding, ter inzage ligt, bij
hun college schriftelijk indienen tot en
met 27 mei a.s.
ROTTERDAM, 21 mei. Wegens
werkzaamheden aan Rijksweg 13 zal
van dinsdag 24 mei af één-richtingver-
keer gelden op de parallelwegen, nl.
komende van Rotterdam op de Oost-
Sidelinge en in de Parallelstraat Oz en
komende van Delft in de Parallelstraat
Wz en op de West-Sidelinge. Tevens
zullen in die straten beperkingen voor
het parkeren zijn.
Broeder Sewald Basilius van de Congre
gatie van O. L. Vr. van Zeven Smarten
en verbonden aan het internaat Harre-
veld te Lichtenvoorde heeft vrijdagavond
de KAB-leden te Overschie in de zaal van
Doorn het een en ander verteld over het
leven in China, het communisme in de
praktijk en de hersenspoelingen. Spr.
heeft van 1936 tot 1949 in China gewoond
en was verbonden aan de missiepost te
Hopeh. Het militante communisme dat nu
de leiding heeft in China is het best te
vergelijken met het Stalinisme in zijn
ergste vormen.
Spr. vertelde hoe Pater Drost aan mar
telingen is ten onder gegaan en talrijke
andere missionarissen hebben zijn lot
moeten delen. Het communestelsel bete
kent het volkomen losweken van China
van zijn vroegere basis en heeft tot doel
de produktie tot in het kwadraat op te
voeren. Ieder die er maar even tegen in
durft te gaan stelt zich bloot aan grote
risico's.
De heer W. Pronk had de leiding van de
avond, die boeiend was en door velen is
bezocht.
TUINKEURING
Einde mei vindt de eerste keuring
plaats van de tuinen in Kleinpolder Oost
en Noord, die ditmaal plaats heeft door
uiterst deskundige juryleden. Elke tuihbe-
zitter wordt aangeraden zijn of haar
uiterste best te doen. De puntentoeken
ning is zodanig dat ook de zelftuinders
gemakkelijk voor een prijs in aanmer
king kunnen komen. De keuring gaat uit
van de wijkraad.
j -
812.090 ouders willen graag, dat hun
kinderen, leerlingen van een Haagse en
twee Haarlemse scholen, Esperanto le
ren. Enkele leerlingen van die scholen
hebben maandag de heer G. C. Stuben-
rouch, staatssecretaris van onderwijs,
kunsten en wetenschappen een verzoek
schrift aangeboden, dat door al die
ouders was ondertekend.
Het initiatief hiertoe werd genomen
door het bureau Esperanto bij bet onder
wijs, waarin zowel alle verenigingen van
Esperantisten, als alle onderwijzersor
ganisaties zijn verenigd en waarin werd
gevraagd opneming van Esperanto in de
lesroosters van de scholen en gelijkstel
ling van het diploma Esperanto met dat
van andere talen.
Mijn vader, een enthousiast Esperan
tist, altijd getooid met die fascinerende
groene ster op zijn revers, haalde mij er
indertijd toe over deze wereld-hulptaal
te gaan leren. Hetgeen geschiedde in een
leslokaal, eenmaal In de week, van de
St.-Thomasschool. Het was een gezellig
clubje, maar een ster werd ik toch niet,
waarschijnlijk was ik niet Esperanto-
minded! Het enige, dat ik echter nog
weet is „bonan tagon", oftewel „goede
dag", hetgeen toch ook wel weer heel
belangrijk is, want iedereen is ontvan
kelijk voor een vriendelijke groet in het
leven!
Ik heb me suf gepeinsd, in welk jaar
of wij die lessen kregen, wie de onder
wijzer -was en wie allemaal de leerlin
gen waren Heel veel indruk hebben ze
niet op me gemaakt, dat blijkt nu wel.
Er zijn er zeggen en schrijven drie, die
ik nog ken
Die Esperanto-klas van de St.-Thomas-
school. Als zij het bericht van dat
petitionnement ook gelezen hebben zul
len zii fier hun borst vooruitsteken en
triomfantelijk zeggen: ,,Zie je wel, al in
onze tijd hebben we het daarover gehad.
Maar nu gaat het toch gebeuren". Alle
maal in het Esperanto natuurlijk. Toch
wel scf, dat ik toen die naai- en knip
cursus ineens zoveel belangrijker vond
en de St.-Thomasschool de rug toekeer
de. Maar later, toen in mijn huwelijk al
die kleertjes voor de kinderen zelf in
elkaar gepriegeld konden worden, was
dat toch een belangrijk winstpunt. In de
oorlog helemaal met dat eindeloze ver
maken.
Nu ben ik alleen maar razend be
nieuwd, of die Esperanto-lessen hier in
Schiedam ook op het lesrooster komen.
Mogelijk, dat mijn oud-klasgenoten dan
nog leraar worden en dan peuter ik een
interviewtje bij hen los. Desnoods met
een knots van een foto, waarmede ik
dan alles weer goed maak, wat ik jaren
geleden .onbenut liet. Och, als ik alleen
maar zeg: „bonan tagon", dan is het
weer als vanouds en misschien, och, een
mens is immers nooit te oud om te le
gen
MIEKE
ROTTERDAM. 21 mei Gisteravond
ontstond er op de trap voor het Station-
Zuid in de Oranjeboomstraat ruzie tus
sen de 45-.iarige glasbewerker J. W. C. J.
en diens 25-jarige collega L. v. d. W. Het
ging over de vraag of zij de reis naar hun
woonplaats. Breda per trein of per taxi
zouden maken. Toen de twist ontaardde
in een vechtpartij stak J. zijn collega
v. d. W. met een zakmes in de buik. In
vrij ernstige toestand moest de man in
het Zuiderziekenhuis worden behandeld,
vanwaar hij werd vervoerd naar het Dia-
conessenhuis in zijn woonplaats, waar hij
werd opgenomen. J. werd aangehouden
en in het bureau Nassaukade opgesloten.
In Aalsmeer is een stalen motorjacht
Ancorte ivater gelaten. Het is be
stemd voor de familie Verolme. De
dochter heeft het schip gedoopt.
De film „Brandend verlangen", die de
ze week in het Passage Theater draait,
is door de K.F.C. ontoelaatbaar ver
klaard.
Tot en met zondagavond gaat in het Mo-
nopole Theater de griezelfilm „De zoon
van Frankenstein", met als hoofdrolspe
lers de veteranen Boris Karloff, Basil
Rathbone en Bela Lugosi. Voor liefheb
bers van dit genre valt er dus wel het
een en ander te genieten. Rowland V. Lee
voerde een straffe regie, welke de span
ning er van het begin tot het eind in
houdt Kï'C-keuritig: 18 jr. Het bijpro
gramma bevat een uitvoerige reportage
over Khroestsjev in Parijs.
Van maandag tot en met woensdag
avond staat in het programma van het
Monopole „Tot de revolvers zwegen", een
Wild Westfilm, waarvan de titepalles
zegt. KFC-keuring 14 jr.
HOEWEL WIJ REEDS een paar ja
ren geleden in een twintigtal artikelen
een historisch overzicht hebben gegeven
van de ontwikkeling ener nieuwe trafiek,
welke in de latere jaren een bron van
welvaart werd voor onze stad hebben wij
gemeend in het kader van deze historie
van Schiedam in vogelvlucht nog een
paar woorden te moeden wijden aan de-
ze nieuwe tak van nijverheid: de bran
dewijnindustrie. Het eerste gloren van
de ontwikkeling van het brandewijn-
branden staat opgetekend in een akte
van transport van 22 januari 1594, ver
leden voor heren schepenen van deze
stad. Op deze datum werd door Ja
cob Janszoon Waerde verkocht een huis
en erve staande en gelegen op de Dam
met alles wat daarin aard- en nagelvast
was „uytgesondert al het gene sijn bran
dewijn brandinghe aengaet", voor de
somma van 1550 gulden. Waarom dc
comparantverkoper deze inventaris voor
zich zelve wenste te behouden, is niet
bekend.
Bovenstaande akte van transport is de
oudste aantekening betreffende de be
ginperiode van de brandewijnindustrie.
Deze „gebrande wijn" werd gestookt
uit oude Franse wijnen, welke vanuit
Bordeaux en Nantes alhier werden in
gevoerd. Aldus ontstond de koopvaardij-
vaart op Frankrijk, en de aangevoerde
oude Franse wijnen werden hier ver
werkt tot brandewijn, het geestrijke
vocht, dat Schiedam beroemd heeft ge
maakt.
Aanvankelijk werd er door de brande
wijnbranders weinig of geen winst ge
maakt, een algemeen verschijnsel bij
alle nieuw opkomende trafieken. Er moes
ten veel moeilijkheden worden overwon
nen, waarbij nog gevoegd moet worden
het nadeel van de primitieve middelen
waarover men in de zeventiende eeuw
beschikte. De plaats, waar deze nieu
we trafiek werd begonnen, was door
gans een pakhuis of een gedeelte van
een woning en evenaarde niet aan de
goedingerichte branderijen, welke in de
18e en 19e eeuw werden gebouwd.
Omstreeks 1640 bego men alleengs
met het stoken van jenever uit granen,
welke uit de Oostzeelanden alhier wer
den ingevoerd, en aldus de handel op
deze landen deed ontstaan. Het los
sen van deze granen kwam ten goede
aan de zakkendragers, leden van het
St.-Antonis- of Arbeidersgilde, die ook
de turf losten, nodig voor het stoken
van de ketels. Dit stoken met turf bracht
verschillende moeilijkheden met zich me
de De turf werd gestapeld op zolders
boven de branderij gelegen. Daaruit kon
brand ontstaan, vanda.ar dat de heren
van de Wet al dadelijk een brandkeur
maakten, waarbij werd bepaald, dat
de turf enkele voeten van de muur van
de zolder moest worden gestapeld en met
in de onmiddellijke nabijheid van de
schoorsteen mocht liggen. Uit het sto-
ken met turf kwam nog een andere
moeilijkheid naar voren: de schoorsteen
was spoedig vuil. zodat bepaald werd,
dat om de acht dagen de schoorsteen j
van de branderij moest worden geveegd
met het toezicht op de bansloten, inge
steld, welke commissie had te zorgen dat
deze bansloten minstens eenmaal per
jaar werden gereinigd, maar spoedig
bleek, dat dit geen afdoende maatrege
len waren. In overeenstemming met
de branders werd dan ook door de he
ren van de Wet in 1695 besloten, dat de
branders op hun eigen kosten een karre-
man zouden aanstellen.
Nog een andere moeilijkheid moest
worden opgelost: turf geeft veel as en
nu kwam de vraag, wie deze as moest
weghalen. Nu was door het stadsbestuur
een karreman aangesteld, belast met
het afhalen van het huisvuil en de as
van de burgers. Toen deze karreman
echter opdracht kreeg ook de as bij de
branders, die steeds in aantal toenamen
weg te halen, kreeg deze karreman het
zo druk, dat hij het werk niet meer af
kon. En nu gebeurde het, dat het huis
vuil en de as op enkele hoeken van de
straat werd gedeponeerd of ook wel in
de sloot achter het huis werd geworpen,
waardoor deze sloten geheel vervuilden.
Wel werd door de heren van de Wet
een boete van vijf gulden gesteld voor
hen. die vuil wierpen op de openbare
weg; ook werd een commissie, belast
Door het distilleren uit granen kwam
de brander in het bezit van een afval-
produkt, dat „spoeling" werd genoemd.
Deze spoeling werd gebruikt voor het
mesten van varkens. Doch opnieuw kwa
men de branders voor een moeilijkheid
te staan: de uitwerpselen van deze krul
staarten kwamen terecht in de sloten
achter de huizen. Daarbij kwam nog. dat
men naast de branderij een varkens
kot vond en voor de branderij de spoe-
lingbakken werden geplaatst. Men be
grijpt, dat zulks een ontsiering van onze
stad was en dat de naam „zwart Naza
reth" al spoedig opgang deed. Een af
doende maatregel vond men eerst na
1730, toen de meeste varkenskotten ver
huisden naar het Frankeland.
Bij resolutie van 27 december 1694
werd door de heren van de Wet be
paald. dat zowel de burgers en ingeze
tenen als de heren branders zoveel
varkens mochten houden als hunlieden
goeddacht. Echter waren deze varkens
houders verplicht een put te graven of te
stellen voor het opvangen „vande vuylig-
heit" van deze beesten. Deze te graven
put zou door de heren van de Wet wor
den geïnspecteerd „of deselve be-
quaem ende wel gestelt sal sijn".
Het bleek echter al spoedig dat men
een beetje te royaa] was geweest in het
toestaan van het houden van varkens.
Reeds in juni 1695 werd de kwestie van
deze varkenshouderij besproken. Geheel
doen ophouden, dat ging niet en zou
economisch niet verantwoord zijn ge
weest. Vooral die spoelingbakken en
varkenskotten waren het hoofdpunt van
bespreking. Tot een afdoende maatregel
is men niet gekomen. Nauwelijks had
de achttiende eeuw haar intrede gedaan
of opnieuw komen bij het stadsbestuur
klachten binnen over die krulstaarten,
doch daarover later meer bijzonderhe
den.
Het aantal branders was inmiddels zo
toegenomen, dat men het nodig oordeel
de deze in een gilde te verenigen en
aldus werd in 1690 het Brandersgilde al
hier opgericht. Maar ook deze oprich
ting is niet zonder moeilijkheden ver
lopen. De heren branders waren weinig
ingenomen met de oprichting van het
gilde, maar wilden wel toetreden als dit
gilde tot stand kwam. Het gildegeld
werd ais volgt geregeld: bij inkoop in
het gilde betaalde de brander, zo hij
poorter van deze stad was vier gulden,
was hij geen poorter, dan moest hij
acht gulden betalen. Eens per jaar zou
den de gildebroeders een gezamenlijke
maaltijd houden, waarvoor 12 stuivers
per lid moest worden betaald. Vervol
gens moest voor elke ketel, welke een
brander stookte 12 stuivers worden be
taald. Werd er door een bt-ander gedu
rende een jaar niet gestookt, dan moestt
hij alleen maar de 12 stuivers voor de
gildemaaltijd betalen. Bij overlijden van
een lid van dit gilde moest één gulden
worden betaald en bij uitkoop twee gul
den.
Eerst in 1694 traden de eerste bran
ders in het gilde en het gaarderboek
van het gildegeld beeft op 20 decem
ber 1694 het volgende genoteerd: „Den
20 december 1694 ingehaelt met mijn
confrater Jan van Basel en Willem Rot-
teveen als hooftmannen vant Brande
wijn branders gilde van de inkomelin-
ghe als volgt": dan volgen de namen
van de gildebroeders.
Op 12 maart 1699 gingen de hoofdlie
den van het gilde opnieuw rond om het
gildegeld te innen. Deze lijst telt 32
leden, onder wie twee gildezusters, ter
wijl drie leden niet hadden gestookt.
1 Schiedam bezat ergo 29 branderijen ia
1699. Onder de namen van deze 29 bran-
ders neemt de heer Jan Nolet een eerste
I plaats in, omdat zi.in naam als distil
lateur thans nog in Schiedam voortleeft
De namen van de andere branders van
deze lijst zijn alle uit de historie van
onze stad verdwenen. Van de 29 ge
noemde branders op deze lijst waren 7,
die twee ketels, 17 die drie ketels. 3 die
4 ketels, één die 5 en één die 6 ketels
stookten. Ten slotte vermeldt deze lijst
nog de naam van de overleden gilde-
broeder Maarden den Beer, die 17 mei
1798 alhier ongehuwd was overleden,
gewoond hebbende op de Schie, en als
doodschuld één gulden aan het gilde
had betaald.
Ziedaar in bet kort de moeilijkheden,
waarmede deze nieuwe trafiek had te
kampen om een hoofdmiddel van be
staan voor de ingezetenen van onze stad
te worden.
L. A. ABMA
Passage Theater: Brandend verlangen
(ontoelaatbaar).
Monopole-theater: De zoon van Fran
kenstein (18 jr.) vrijdag en zaterd. 2, 7,
9.15, zond. 2. 4.15. 7 en 9.15; van maandag
t/m woensdag: Tot de revolvers zwegen
(14 jaar). Hemelvaartsdag: This Happy
feeling (14 jaar).
Stedelijk Museum: Werken van V. d.
Spoel en expositie De Vrijheid tot 24 mei
dag. 1017, zond. 1217 uur.
R-K LEESZAAL EN BIBLIOTHEEK
ST-LIDUINA
Openingsuren:
Hoofdgebouw Dam 8: Uitieenbureau en
Leeszaal voor volwassenen dl, do. za vaa
1012 uur, di. t..m. za van 25 uur ma
di wo. vr. van 78 30 uur.
Jeugdbibliotheek: wc. 24. do. 45 en
1—3 14 jaar en ouder ook woensd van
67 30 uur.
Jeugdleeszaal: di. do. vr. van 45.30 u.
Uitleenpost Molensingel Noodkerk Ka-
thel. di 48 uur.
Filiaal Rijnstraat 1: volw. d;. 6 308
uur; vr. 78 uur-, teugd: wo. 25 uur
Filiaal Nieuwland Wijkgebouw Dr Wi-
bout-plein (zijingang) jeugd wo. 1 303 u.;
volw wo. en vr 78 30 uur
Uitleenpost Emmastraat 3: ma 78 uur
Kerkweg 4ti zondag 1130 tot 12 30
R.-k. Plattelandsbibliotheek uitleenpost
Kerkweg 46, zondag 11.3012.30.
MEDISCHE ZONDAGSDIENST
De medische zondagsdienst zal worden
waargenomen door: dr. Geerdes. Veen-
lantstraat 2. tel. 68357, dr. v. Hoogenhuy-
ze, Nassaulaan 59, tel. 68067, dr. de Rid
der, Stadhouderslaan 46, tel. 67590
Apotheek: v. Westendorp, Singel 83.
De wijkverpleegdienst van het Wit-Ge-
le Kruis: zr. Winkels, Burg. v. Haaren-
laan 893 tel. 65255.
Het Kraamcentrum door zr. de Ko
ning Th. v Bourgondiëstraat 21, tel.
63334 b.g.g 69411.
ZATERDAG
Rott. Schouwburg, 8 uur: Toneel op
het kasteel (Rott. Toneel).
Oude Kerk, Delfshaven, 8 uur: Rott.
Barok Ensemble.
ZONDAG
Rott. Schouwburg, 8 uur: 'n Hete zo
meravond (Rott. Toneel).
Groote Schouwburg-Zuid: Blonde Mol-
lie (Nat. Volkstoneel), ontr.
MAANDAG
Rott. Schouwburg. 8 uur: De kersentuin
(Haagsche Comedie).
BIOSCOPEN IN ROTTERDAM
Arena: Nover so few, 18 j., Capitol: Tar-
zan en de verbogen schat, 14 j; do. Sissi,
a.l„ Centraal: Gevaarlijk blond, ontoelaat
baar; Cineac A.D.: En eeuwig zingen de
bossen, 14 jaar, Colosseum: Een huis vol
herrie, 18 j; za, zo 2 en do. Je komt er
wel uit, a.l.; Harmonie: Man of the west,
str. volw.; di. t/m do.; Goldrush, a.l.; Lu-
mière: Mag ik deze dans van u?, ontoe
laatbaar; Luxor: Hopla Conny, a.l.; Me
tro: Young man with a horn, 14 j; Pas
sage: Brandend verlangen, ontoelaatbaar;
Prinses: Hopla Conny, a.l.; za. 24: Het
trottoir, 13 j; Rex: De geheimzinnige dub
belganger, 14 j; do.: De bekentenissen van
een zondares, ontoelaatbaar; Thalia; Het
begon met een kus, volw.; 't Venster:
De muis die brulde, a.l.; Victoria: Young
man with a horn, 14 j; Hier bin ich, hier
bleib ich, a.l.
AANGIFTEN 18 MEI 19«0
BEVALLEN: H A Baardman~v Hoffen z: A
Delia Mounton-Brouwer M F Lauwigi-
Smal d; C Estveld-v d Jagt z; J v d Schoor-
Mout d; C B H Westerhout-v Rooij z; N J Vos-
Schmidt z: G J v d Avoird-Maas d: M Jochem-
Vijbel d; F Bergen Henegouwen-Swagemakers
d; H G A Dekker-Cillekens d; J B Schippers-
Kruizinga d; A E van Hattem-Rabel d: F
Schooien be rg-Baars d; A M Piitae-Kors z;
T M Kraiienbrink-de Leeuw d; Y Tanzler-
Weller z; H L M Wels-v d Giin d; P Mid-
delkoop-Verbrugge d: G Jager-Kuiper z: M C
v d Werf-Kampman z: W Bokslag-de Munck
d: L A Roelse-v d Po] z: A Frantzmann-Abdoel-
kahar d; T H E v Goch-Klein^dC Schippers-
Raijer d; A G Zuidmeer-v Luijck d: C N P
Korpershoek-Nieuwkerk d; J H G v d Toorn-
Jounet z; E M Groeneweg-Petrus z; C A
Jaspers—-v Ommeren z.
OVERLEDEN: D A v Zwol man v S S
J Termaten 50 j:H Krap, vr v N v Us 75 j;
M C Hendriks vr v P Zuiiderwiik 68 i; P v d
Gaag. man v W H M Groiieveld 59 i: E Post,
vr. geh gew m S Mars 86 j: W I v Klaveren,
vr. v C E kelen burg 51 i: J G v d Burg, man
v W G Pflug 86 i: G Otterspoor. vr. geh gew
m A Berewerff 84 j: A v d Meij. vr v B
Zuiddam 36 j: J VellekooD. man. geh gew m
LAT Bresser 80 i F G Janssen vr. geh gew
m L Engel 83 i: A T Bmiwmnr zoon 9 mnd;
E v Dijk. man v A A Verhagen 32 j.
