Egyptische pracht staat verdrinken ASSOEAN-DAM BEDREIGT VELE UNIEKE MONUMENTEN Unesco alarmeert wereld Drink whisky uit een whisky-glas Mevrouw Gerbrandy doopte nieuwe tanker Aanstormende trein bijtijds tot stilstand gebracht q litó Begrafenis laatste rampslachtoffer Duizenden lampen beschijnen bloemen Queen Anne scotch whisky Verse zuurstof in Russisch ruimteschip Zweedse journalisten dreigen met staking Record-omzet bij Dinteloord Charmante speech UNl$ NillThomson Co.Lto eoinburch^,^ Dètreit d'HttiJ® WOENSDAG 25 MEI 1960 I ^ISniUO AND BLENDED 1" SC0,U I ■d'ördWK ff. Niet lang geleden begonnen in aanwezigheid van president Nasser en 1 Al C! 1 1 tal van Russische genodigden de eerste werkzaamheden aan de Assoean- notsentempel van Ann ^imnei dam in de Nijl; een gigantisch project, dat nieuwe vruchtbaarheid moet _L geven aan een oud land, een onderneming die miljoenen zal kosten, waar- 1** j l 11 bij de Sovjets als de grote geldschieters fungeren. De 6000 km lange Nijl, mina met te reaoen wedijvert met de grootste rivieren van de wereld, zowel wat lengte als wat waterrijkdom aangaat. In het rijk der Pharao's bracht zij vruchtbaarheid na de jaarlijkse overstromingen via een uiterst ingewikkeld net van irri gatie-werken. Eeuwen van verwaarlozing van het systeem lieten de beste gronden naar de zee stromen en de moderne landbouw-economie kan de vruchtbaarheid niet teruggeven door het toeval van jaarlijkse overstro mingen. Opstuwing van het water in tijden van een surplus en distributie in tijden van tekort is daarom de enige oplossing, maar met de eerste werk zaamheden van de bouw van de stuwdam is men zich pas ten volle gaan realiseren hoe groot de prijs is. die voor 'lit werk moet worden betaald. Afgezien van de politieke gevolgen beseft men, dat tal van eeuwenoude monumenten ver onder de waterspiegel zrdien verzinken. W erken, die de bewondering van geheel de mensheid oproepen, zullen verloren gaan, grote terreinen die nog bijzonder waardevolle gegevens bevatten omtrent de herkomst van de menselijke beschaving zullen niet meer te betreden zijn en het is dan ook geen wonder dal de Unesco thans de gehele wereld gealarmeerd heeft om te komen tot een grootscheepse hulpactie. Helaas, ondanks alle goodwill, on danks de hulp uit geheel de wereld, is het niet boud te veronderstellen, dat een van de parels der Egyptische cul tuur hoogstwaarschijnlijk niet te redden zal zijn. De Rotstempel van Abu Sim- bel met de gigantische stenen wach ters, gebouwd door Ramses II, ten zui den van de eerste katarakt aan de oevers van de Nijl, wordt opgenomen in de begrenzing van het stuwmeer. Deskundigen van de Unesco zijn tot de conclusie gekomen, dat slechts door het aanleggen van een enorme dijk op on geveer driehonderd meter van het tem pelcomplex, dit wonderwerk gespaard zou kunnen worden. De kosten voor de aanleg van die dijk worden geschat op een bedrag van 30 tot 60 miljoen dol lar. Het uitzicht op dit complex is dan weliswaar weggenomen maar het ge heel blijft intact. Het valt echter te be twijfelen of de beschaafde wereld dit bedrag bijeen zal kunnen en willen brengen. Overbrenging van het monu ment is praktisch onmogelijk omdat het geheel uit de rots is gehouwen. Men zou een gebouw, met een hoogte van meer dan 300 m (alleen de beelden zpn 20 m hoog) uit de rots moeten zagen en moeten transporteren. Dit kan slechts een complete destructie teweeg brengen. Het tempel-complex is gebouwd en uitgehakt tijdens het regiem van de befaamde tempel-bouwer Ramses II, die door zijn grote activiteiten op dit gebied het land financieel herhaalde lijk op de rand van de afgrond bracht. De bouw stamt- van ongeveer 1250 v. Chr., de jaren toen Ramses zijn ryk naar het Zuiden uitbreidde tot voor bij de eerste katarakt. de natuurlijke beschermingslinie in de Nijl. ,.Suan" (Assuan), marktplaats genoemd, waar de donkere Nubische handela ren commercie bedreven met de Egyptenaren. De tempels zijn in 1812 door de jonge Zwitserse archeoloog Johann Ludwig Burckhardt ontdekt. Zij waren toen voor het grootste deel met zand bedekt en de ontgraving heeft decennia geduurd. In de eerste hal. die men in het binnenste bloot legde, vond men acht kolossale beel den van de vorst en de tempel ver- borg verder een weelde aan wand- schilderingen en reliëfs. Het tweede complex waarover alarm geslagen wordt is het befaamde eiland Philae, waar vele heiligdommen zich bevinden uit het Nieuwe Rijk (vierde eeuw v. Chr.) en de Romeinse tijd. Wat dit eiland betreft komt men wel wat laat met reddingspogingen, want sinds 1902, het jaar toen de eerste, de kleine Assoean-dam in gebruik werd genomen, verzinkt het eiland elk sei zoen onder de waterspiegel. Hoewel het water grote schade heeft aangericht aan de wandschilderingen die de tempels rijk waren, is de steen nog weinig aange tast. Hier bevindt zich de befaamde Isis-tempel, een juweel der Egyptische bouwkunst. Dit eiland komt nu tussen beide dammen in te liggen en het ge volg zal zijn dat het water niet meer zo hoog zal stijgen, dat slechts de dak lijsten ervan nog te zien zijn. Toch zal het niveau van dien aard zijn, dat het geheel tot een halve meter boven de fundamenten geïnundeerd zal worden. Hier schuilt een nieuw gevaar, want juist de lage waterstand kan de grond vesten ruïneren. Het creëren van een nieuw door een dijk omsloten meer in het stuwmeer zou de groot heid van het eiland waarborgen. De werken die hiertoe moeten worden uit gevoerd, zijn weliswaar niet zo veelom vattend als die voor de redding van Abu Simbel, maar de kosten lopen toch nog in de miljoenen. Slag voor archeologie De derde groep der Nubische monu menten ligt gedeeltelijk op Egyptisch en op Soedanees gebied. Zij omvat klei nere Egyptische en Romeinse tempels, vroeg-middeleeuwse Koptisch-Christelii- ke kerken, kastelen en grote vesting werken. Redding voor deze. dicht langs de Nijl-oever gebouwde monumenten bestaat er slechts, wanneer men ze zou afbreken om ze elders te herbouwen. Veel van de vestingwerken bestaan uit ongebakken, in de zon gedroogde klei. Eeuwen heeft dit bouw-materiaal ge trotseerd, de watervloed zal alles di rect vernietigen. Voor de archeologie gaat hier een onmetelijk rijk gebied verloren, dat nog pas korte tijd in ex ploitatie is. De vondsten tot nu toe ge daan wettigen de veronderstelling, dat een der belangrijkste terreinen voor het onderzoek naar de bakermat der menselijke beschaving niet meer voor exploratie in aanmerking komt. Zowel op het gebied van de neolitische en paleolitische beschaving zijn hier vond sten gedaan, die de mening hebben doen postvatten, dat de Egyptenaren niet hun cultuur hebben verbreid van uit de vruchtbare Nijl-delta in het Noor den, maar dat de migratie zich juist in omgekeerde richting zou hebben vol trokken. De vondsten tot nu toe gaan terug tot 6300 v. Chr.. een tjjdsmarke- ring, die door het radio-carboon onder zoek juist is gebleken. Soedanees Nu- bië zou dus de bakermat van het Egyp tische volk zijn geweest en juist dit gebied zal op de bodem van het gi gantische stuw-meer komen te liggen, slechts toegankelijk voor diepzee-dui kers. Tal van necropolen, overblijfselen van zeven steden en vele verspreide nederzettingen liggen in dit gebied. De Verenigde Arabische Republiek heeft met de bescheiden middelen, waarover zij beschikt, een aantal maat regelen getroffen om de erfenis uit de Egyptische oudheid te bewaren. Met gebruikmaking van moderne middelen op reproduktie-techniek heeft men de belangrijkste gegevens over de bouw werken van Ramses II vastgelegd. Ook zijn reprodukties van reliëfs en fresco's gemaakt. Dit is echter een druppel op een gloeiende plaat. Voor de betreffen de gebieden heeft de V.A.R. in samen werking met de republiek Soedan vele beperkende maatregelen voor archeo logische expedities opgeheven. Na de grote rooftochten der laatste eeuwen had men export van kunstwerken ver boden. Thans mag iedere expeditie 50 tot 55 pet. der vondsten verschepen. Expedities die belangrijk bijdragen in de exploratie van de bedreigde streek mogen zelfs bepaalde tempels afbre ken en naar het eigen land verzenden, iets wat in praktisch geen enkel land wordt toegestaan. Men zal zich dus niet behoeven te verbazen wanneer men over een luttel aantal jaren Egyp tische tempels aan de boorden van de Mississippi aantreft. Nadat de directeur-generaal van de Unesco een legertje adviseurs naar de betreffende gebieden gezonden heeft en nadat hij de rapporten van dit gezel schap heeft ontvangen zal hij een dra matisch beroep doen op alle landen die lidmaat zijn van de internationale or ganisatie om hulp te bieden bij het be houd van de eeuwenoude monumenten der civilisatie en van de menselijke geest. .Zij vertegenwoordigen groter waarde, dan al de goudmijnen der wereld te zamen bevatten" zegt Georges Fradier in zijn inleiding van Unesco Courier. Dit tijdschrift heeft haar gehele afle vering van de maand februari aan het probleem besteed en het prachtige fo tomateriaal geeft op uitstekende wijze de urgentie en importantie van het probleem weer. Over een afstand van meer dan 400 kilometer houden het zand en de zandsteen van de boven- Nijl nog haar geheimen verborgen. De bouw van de Assoean-dam is begroot op zes jaar. Dan zal het waterpeil van de rivier dusdanig zijn verhoogd, dat de betrekkelijk smalle oevers verdwe nen zijn. Het water zal stijgen tussen de bergketens, alles verdrinkend wat vroegere culturen hebben opgericht. Vele twintigste-eeuwers zullen de schouders ophalen omdat zij niet geïn teresseerd zijn, anderen zullen nieuwe redenen hebben president Nasser als vandaal te betitelen, weer anderen zul len zeggen dat de welvaart van een volk tot elke prijs nagestreefd moet worden. Sommigen zullenoordelen ais de laatdunkende Romeinse schrijver Plinius: „wij moeten terloops ook de pyra- miden vermelden die nutteloze en dwaze vertoning van vorstelijke rijkdom...." Anderen zullen met ontzag de tonnen cement en ijzer berekenen, die de ko lossale Assoean-dam zal opeisen, zoals Herodotos in de zesde eeuw v. Chr. het bedrag vermeldde dat betaald werd "voor knoflook en radijzen, genuttigd door de arbeiders, die werkzaam wa ren bij de bouw van de grote pyrami- de. Velen zullen in de bouw van de dam slechts een politiek spel zien, een middel om gunst te winnen voor een nieuwe revolutie, zoals de Arabische schrijvers bij de verdrijving der chris tenen in de elfde eeuw hun religieuze strijd maskeerden. Maar hoe men er ook over denkt, iedere werkelijk be schaafde wereldburger zal beseffen, dat men in Egypte en de Soedan redden moet wat er nog te redden valt, al kan men betwijfelen of de hoogtepunten van een oude cultuur nog wel te redden zijn, als een nieuwe, meer geperfec tioneerde wereld opmarcheert. De sphinxen zélf zullen hun stem niet ver heffen, zij blijven stom. MARIUS VAN BEEK. NIEUW VOSSEMEER, 24 mei Van daag is hier het laatste slachtoffer van de overstromimgs'ramp in 1953 ter aar de besteld. Het betreft Adrianus Meeus een landbouwer, die destijds tweeënder tig jaar was en wiens stoffelijke resten onlangs tijdens grondwerkzaamheden werden gevonden. De gemeente had door de overstromingsramp vijftig slachtoffers te betreuren, waaronder de vader, moeder en zuster van Adrianus Meeus De vondst werd reeds in februari ge daan door een gemeente-werkman, maar eerst thans kon de identiteit van het slachtoffer worden vastgesteld. Ruim zeven jaar na zijn dood is Adrianus Meeus gisteren voor de eerste maal tij dens de h.mis bij de gedachtenis der overledenen afgelezen. De kolossale Ramses figuren, meer dan twintig meter hoog, zijn do stille wach ters van de Abu-Simbel-tempcl. Zij zijn gedoemd te verdrinken, mits men in grijpt. Maar de kosten zijn nauwelijks te dragen, zelfs niet als alle beschaafde naties bijspringen. ROTTERDAM, 25 mei. Door een snelle reactie heeft de Rotterdamse trein bestuurder Jan van Rijswijk gistermid dag een 3-jarig jongetje en een 4-jarig meisje van een wisse dood gered. De kinderen zaten nabij Schiedam tussen de rails te spelen toen de trein Maassluis Rotterdam aan kwam razen. De bestuur der zag de kinderen, maar hij durfde geen signaal te geven omdat hij bang was dat zij naar het andere spoor zouden vluchten en ook daar naderde een trein. Door uit alle macht te remmen wist Van Reeuwijk de trein vlak voor de spelende kindren tot stilstand te brengen. Uit stappen en de kleine peuters buiten de spoorbaan zetten was toen nog maar een peuleschilletje. ROTTERDAM, 25 mei. Bomen, strui ken cn bloemen op de Floriade baadden in een zee van licht toen gisteravond voor het eerst de nieuwe parkverlichting werd ontstoken. Een vermogen van ruim 1200 kw hult via 600 witte ballons, 700 flood lights, 80 schijnwerpers, 300 spotlights, 300 bakken met natriumverlichting, 225 kwiklampcn, 150 onderwaterschijnwer pers en 1500 fluorescentielampen het ge hele tentoonstellingsterrein in een feëric- ke feesttooi. De verlichting zal in de toe komst automatisch bij zonsondergang worden ontstoken cn zal tot 12 uur 's nachts blijven branden. De lampen werden gisteravond in de schenkerij „De Postillion" officieel ont stoken door de echtgenote van de alge meen voorzitter van de Floriade, mevr. W. J. Verhage-Kruymel. De voorbereidin gen voor het aanbrengen van de verlich ting hebben niet alleen veel moeite, maar ook veel tijd gekost. Omdat de Floriade- bezoeker niet gebonden is aan een be paalde wandelroute, en zelf zijn weg door het park kan bepalen, zag men zich bij het leggen van de 4300 meter elektrische kabel geplaatst voor allerlei problemen. O.a. moest rekening worden gehouden met de bloemperken, waar de zorgvuldig gecreërde sfeer niet mocht worden ver stoord. Thans is het werk gereed: 120 luidsprekers zorgen bovendie voor zachte muziek in de verlichte bloementuin. Maar zorg éérst voor goede whisky Laat dat Uw eerste zorg zijn wanneer U whisky wilt drinken of schenken: goede wlrisky, een QUEEN ANNE SCOTCH WHISKY, zo rijp en mild, zo oud en nobel, zo op en top whisky. Wanneer U zorgt voor goede whisky, dan zal de whisky wel zorgen voor IMPORTEURS: PAUL SORBI N.V. DEN HAAG LEVERING UITSLUITEND VIA DE HANDEL MOSKOU. 24 mei De cabine van het Russische ruimteschip, die op het ogen blik los van de satelliet een baan rond de aarde beschrijft, is voorzien van een systeem voor zuurstofverversing, dat veel overeenkomst vertoont met dat waardoor het hondje „Laika" enige tijd aan boord van Spoetnik 2 kon blijven leven. Dit heeft de Russische deskundige op het gebied van de kosmische geneeskun de, Malkine. in een artikel in het blad „Mediztinzki Rabotnik" meegedeeld. Hij verklaarde voorts, dat alles aan boord van de cabine goed gaat. STOCKHOLM, 24 mei. - Voor de eer ste maal in de geschiedenis loopt Zweden het risico van een journalisteostakinig. Vorige week zijn langdurige en moeizame onderhandelingen tussen de Zweedse journalistenvereniging en de vereniging van dagbladdirecteuren vastgelopen. De journalistenvereniging kondigde toen een staking aan te beginnen op 23 mei, maar de bemiddelingscommiseie riep toen bei de partijen op tot een bespreking op 30 mei en drong er op aan in de tussentijd nog geen staking te beginnen. De journalistenvereniging telt een drie- duizend leden en meer dam de helft daar van zo>u bij een staking betrokken worden De isis-tempel op het eiland Philae met de basementen In het water van de Nijl. BOTTERDAM, 24 mei. Bij gelegen heid van de tewaterlating van de bijna 20.000 ton metende tanker „Gerbrandy", welke gistermiddag op de werf van Ve- rolmr te Alblasserdam plaats vond, heeft mevrouw H. E. Gerbrandy zich ontpopt als een ideale „peet-moeder" voor sche pen. Niet alleen omdat zij de traditionele champagnefles met bijna vervaarlijke kracht tegen de scheepshuid te pletter gooide, maar ook, omdat zii na afloop van deze plechtigheid een speech hield, welke als een schoolvoorbeeld in de leerboeken voor „tewaterlatingkunde" vermeid mag worden. Nadat de tanker, die is bestemd voor de N.V. Nederlandse Vracht- en Tankvaart Mij vlot van de helling was gegleden en de beer Vero>lme. niet zonder enige trots, tegen de mmieter van Verkeer en Water sraat, mr. Korthals, had opgemerkt, dat hoewel de rivier ter plaatse nauw is, het schip ook dit keer niet op de dijk terecht was gekomen, beklom mevr Gerbrandy het spreekgestoelte. „Hij ligt er in en ik ben de koning te rijkzei ze voldaan, „en nu mag ik u ook wel verklappen dat ik me in het verleden heb afgevraagd: hoe haalt iemand het in zijn hoofd om een schip naar P. S. Gerbrandy te noemen. Wanit hebben we niet in de kranten kunnen lezen, dat P. S. Gerbrandy een dwarslig ger mag worden genoemd en dat hij vol. komen onbestuurbaar is.... Je moet Ve- roime heten om dat aan te durven". Belangrijke lading „Petekind", zo riep mevr. Gerbrandy de tanker toe", met belangstelling heb ik gezocht naar een vergelijking tussen jou en je peet-vader. Ik heb het gevonden, mijn meisje. Aan je peet-vader werd eens, tijdens de oorlog, een belangrijke lading toevertrouwd, aan jou wordt dat straks ook. En je zal die lading met loslaten, eerder zal je in de golven ondergaan. Je hebt nu een naam. die twintig jaar ge leden in Londen geboren werd. Je bent nu een scjione maagd van duizend weken, met) als vader Verolme en als moeder mijzelf. Doe straks op ie boodschap pen goed. mijn meisje...." De gasten die het vrij beperkte jargon van sprekers en spreeksters bij tewater latingen wellicht vaak hadden horen af draaien, applaudisseerden luid na dit on- gewoon-spontane betoog en hieven enthousiast het glas. Slechts een der ge nodigden ontbrak op het feest: sir Win ston Churchill, die in een vriendelijk briefje wegens gezondheidsredenen voor de invitatie, om bij de tewaterlating van de „Gerbrandy" aanwezig te zijn, had be denkt. DINTELOORD, 24 mei De verenig- de Coöperatieve Suikerfabrieken G.A. E in Dinteloord hebben in het per 30 sep- E tember' 1959 afgesloten boekjaar 5 1958/59, blijkens het verslag, voor het E eerst een omzet van 100 min be- haald en (met 109,8 min.) zelfs ruim overschreden. Over 1958 beliep de om- zet 72,6 min. Niettegenstaande de i droogte in 1959 lijkt het er op dat het thans lopende boekjaar het cijfer over 1958/59 althans zal worden bena- lerd. De uitzaai der suikerbieten bereikte i 1958 in Nederland de recordopper-1 lakte van ca 81.000 ha. tegen 64.511 ha n 1957. Daar bovendien de ha-opbrengst ■ngeveer vijftien pet boven gemiddeld i tviel, kreeg de Nederlandse suiker-1 düstrie de ongekend grote hoeveel-1 i ■id van 4 min (v.j. ruim 2.7 min) n suikerbieten te verwerken. De noe-1 ■elheid geproduceerde kristalsuiker liep 528.000 ton tegen 357.000 ton in 57. Zij ging ca 76/000 ton uit boven Nederlandse consumptiemogelijk- ■id, die overigens zowel naar het ver- uik per hoofd als door de bevolkings- nwas nog steeds stijgende is. Aan de C.S. werd bijna 1.2 min ton bieten 'everd, waarvan in Dinteloord 689.602 i werd verwerkt. De campagne van Ueloord was de grootste ooit door n Nederlandse suikerfabriek bereikt. 1 1. Al is het dan al weer bijna een jaar geleden, toch herin ieren we ons nog als de dag van gisteren, de triomftocht van onze Prinses Beatrix door de Ver. Staten van Amerika. Pre sident Eisenhower inviteerde haar op het Witte Huis en samen met Mamie heeft zij er in alle intimiteit ontbeten. Zij kwam op de allereerste en voornaamste plaats echter om er een groot feest mee te vieren: 350 jaar geleden deed een Engelsman in dienst van een Hollandse maatschappij een verbijsterende ont dekking: de stroom en de plaats, waar zich op de dag van vandaag New York verheft, die enorme wereldstad, die nog niet eens zo heel lang geleden Nieuw Amsterdam heette Hudson River/N - HudsonCiCy^ 2. Hudson! De naam is een begrip geworden. De enorme stroom, die later naar hem genoemd zou worden, doorkruist over eet/i afstand van 600 km Amerika van noord naar zuid en voorziet de stad New York van water. Hudson City is een stad van 11.000 inwoners en het Hudsonterritorium, dat in noord- Canada, ligt, is een immense landstreek, 8 miljoen kilometer in het vierkant, die echter voor een groot gedeelte nog braak igt. De baai is zo groot, dat je gerust van een zee zou Okun- nen spreken. Nederland zou er gemakkelijk een paar keer in kunnen ronddraaien. Zij is bezaaid met eilanden, waaronder bijvoorbeeld Southampton, dat zo groot is als Corsica. Maar helaas: de zilvergrijze Hudsonrivier wordt het grootste gedeelte van het jaar bedekt met een witte ijslaag. Zes weken tot hoog stens twee maanden is zij werkelijk bévaarbaar 3. Hudson....! Henry Hudson werd omstreeks 1550 geboren. Over zijn afstamming en zijn jeugdjaren tasten we in het duis ter. We weten zelfs niet precies hoe hij er uit zag, want het is helemaal niet gezegd, dat de portretten, die wij van hem be zitten, aan de werkelijkheid beantwoorden. Maar wat we wel zeker weten is, dat de zee, het onbekende hem op onweerstaan bare wijze trok 4. De portretten tonen ons een trots man met een forse neus en een hoog voorhoofd Hij droeg een snor en een klem ringbaardje zoals dat in die tijd gewoon was bij fijn beschaaf de lieden. Zijn kostuum was donker en de bekende stolpkraaS' die er niet aan ontorak. zorgde er voor dat hij altijd met op geheven hoofd liep. In zijn ogen lezen we vastberaden heid, maar misschien ook wreedheid en huichelarij. Zijn ver schijning spreekt van moed en autoriteit, maar verbergt toch niet een zekere zwakheid. Misschien moest Henry Hudson in deze dubbele rol wel het geheim verbergen van het tragisch lot, dat de Schikgodinnen voor hem hadden weggelegd I l V.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1960 | | pagina 4