^passing van
D
Pensioenen
\h
te
s
■fe1!
On der wijzers ideaal
Directeur P. Bogaard: „Het begin
was belachelijk kwajongenswerk
Nieuw gebouw
en jubileum
MENEER HOBBS
NEEMT VAKANTIE
«s.
Het pocketboek heeft lezersgebieden
ontsloten5 waar een kwart eeuw
geleden nog geen boek kwam
V B
sM6p?
NN?te!
NOVA KT VETERA
ZATERDAG 28 MEI I960
PAGINA 9
S°tS« de'
S l*1 mefesreden- Zou z« de pen-
\A
PetTo^p- alt. eerste stap
ot 1,3 pet wil verlagen.
Even buiten de stadswij
ken van Utrecht in de rich
ting De Meern opent de
Uitgeverij Het Spectrum
N.V. vandaag een nieuw
gebouw. De Utrechtse ar
chitect Nico de Jong is er
de ontwerper van. Het is
een van de grootste uitge
versgebouwen in Neder
land. Voor een uitgeverij
die in acht jaar tegen de
zevenhonderd pockets in
grote oplage verspreid
heeft en vorig jaar aan
nieuwe edities en herdruk
ken 281 titels heeft uitgege
ven, hetgeen maar door een
handjevol wereldbedrijven
wordt overtroffen, is een
dergelijk complex noodza
kelijk. Volgende maand
viert Het Spectrum op
nieuw feest als het zilveren
bestaansjubileum wordt ge
vierd. Het kan dan bogen
op de uitgave van ruim
tweeduizend titels.
door
EDWARD STREETER
MORGEN
ZOMER-
DIENSTREGELIJMG
«O
l SPOORBOEKJE
Liturgische weekkalender
Pensblnlls£ng der ambtenaren-
en zoals vrijwel alle
'toosi. s°cialB zoals vr
-- i 'jk Vpl, mbt:eaarenkwei
vpm>„?;"?,'"=*!eu-vuKwesties een
PaSR? w'e«r in n. r.e aangelegenheid
VoSkwestii actualiteit. De aan-
,;°?rinp „-tIe kwam tot leven bij de
kwamtUtotteil De aan"
V®nirtliri uS-mL6?'. doch waarvan zij
'f VQng®.het IwfJL ^onden worden'
een bodem-
amhtor,Üe gekele volk, waar-
'fthnl Pensi™ n Sezien hun uitge-
en^e hacldenV0°-ZI®ningen minde.r
^gehete0"-w«u».,
Se i;'^0l'?ienin„ e1?ene karakter van de-
aanpassing, d.w.z.
Ortin;"iuë- De
iii» ^btena,?1? ket eigen pensioen van
uh a nr- eigen pensioen,
■™nnt tot een k-w--uitkering kon op-
l>8serfn salaris fag' dat het vroeger
S van nnl' vergelijkbare sala-
aapp Vertreffen Wetdcende ambtenaren
?tei.a?s!as o£
Sva7 I p.ct, van de A.O.W.-,
"ikt ^aar A.W.W.-uitkering per
'Je z hiaar ws destijds weliswaar ge-
6 aiÜ?S bliivon1 v \Plen toch zwaar op
s%^ktenarBn ]'ggen. Dat geldt voor
'">>ige meen°i'ganisatiea zelf. z« het
At killend» 5 ?.?.n andere, en voor de
W ^arne e partijen. Zo heeft
'ïtif, aihbteno katholieke organisatie
S^sing n^n zich nooit met de
astih2y deze hie0? verenigen, aange
eft S van ,sckouwde als een aan-
^aJ°orzOve0rkregen individuele rech-
Snki°r A* rs PnZ om pensioenen
%*}- Welio«£raemie reeds was opge-
"fh&sing vSfr werd het Seld uit de
ï^a varf gen besteed voor de
e dlt wa a^dere pensioennoden,
°^öi.°ePen af volgens de weerstreven-
r^g°ed. dat de pil van de
tó den -t?dtsbedeling slechts kon
d® V V r? de Politieke partijen
ï«Uh de annZ;' zlcl1 steeds consequent
st verdeH;£jSsln£ verzet. De socia-
[V ?e<*s mlf ude aanpassing, ech-
de niÜ bedoeling om er iets
w?ts.te krijgen, dat naar
is, namelijk de waar-
nabij komen. De
C^Zicht Plaa
V^heis *ete:
VAC »t HUI -
'Vh'k dieXln d? ambtenarenpensioe-
stees dat de ambtenarenpen-
f'fthi ah mft j automatisch zouden
,5ft a Parent verbeteringen van de
S v.fzien !)Ssen- De Partüen die
'^ht> den k aanpassing het mid-
UsPad to,e*°8® zich op een glib-
S ï,entati^ °P ZÜ zich rnet subtiele
Ma. u de Poogden staande te hou-
StU, loonf,BnpassinSskwestie sinds de
&ng weer naar .de op-
''t&o bijn|e?prongen is lijkt zij som-
v Èfi .1. tussen de handen door te
J
Sh?e°r&anf~e loononderhandelingen in
'isodarp» seerd Overleg poogden de
het ganisaties aedaan te
nisaties gedaan te
?sft e£ei"ine p^rcentage van de salaris-
Vfi. On teVPnC tonnonort 1.^1?
k?tin°P de Jeve.ns toegepast te krij-
f'ftat daa^ Pensioenen. De regering
N)iS.2ou hii11®1® voor- °P de eerste
Ss-p'd een 1in.ee de eis van waarde-
hehh„ iin van Inwilliging ver-
r 'e n0o.en' terwijl deze principiële
AK-Serin^- aan de orde moet komen,
'chti,,^,15 rnet deze zaak dus zo
r V daa„ s, met een ongekookt ei,
!tefrtrtihteri_ de waardevastheid van
?et staatarenPensioenen niet geïso-
(?lk PartiCu^an hetzelfde probleem in
;s6i .Pfobipi1161,6 bedrijfsleven, met
sft vllvisero1^ de S.Ê.R. zich moraen-
„öo P hiMn bezig houdt. Men moet
«ea. regp-A °P een gekookt ei zetten.
Sh. andpj15 had trouwens nog een
t ^ti. b zo pet verhoogd hebben,
Mehou,L geen ruimte meer hebben
pftt om °°k nog iets aan de
a iiy, gehipt Westie te doen, hetgeen zij,
S jbers is- van Pl&n was. Het
v'bgsr^-t, mi®?11 publiek geheim gewor-
fbrcentlster Toxopeus het aanpas-
Ml -I
•K P
litipt beeft enige beheerste po-
Prof -r, beroering veroorzaakt,
^oj^ftakt komme voelde zich ge-
Ni hno, kaarten op tafel te
pfau^'stpt 1 de buitenstaanders niet
N t^lch dat er gekaart werd. Hij
lij ,;}nl op een wijze waarop al-
"i'ry *J vv ci i
N* hii ban uitspreken, dat wil
t6 ,,v°or i sioe^ een brug, begaan-
|Ü>e» rderti 'oenchtingsverkeer, tussen
b a r p? Sing van de aanpassing
H^Passir- m0S?l«ke afbraak van
stgpo Principe moeten de ambte-
ri5jAq rids_de tegenwaarde ontvan-
nu. Zijn redenering is de
5t'e„j Principe moeten de ambte-
.-'isi-xn rids de tegenwaarde ontvan-
i°l,V.0®ti uf, .Premies die zij voor hun
kn 'ef Koi en opgebracht. Dat is
'blo bin„ keken ook gebeurd toen
1 h? Wptp den welke aan de een ont-
«ft^M^den te
i> 1 it den
wecbler de tijd gekomen om
b bl te r Wat meer uit individueel
den ten goede kwamen aan
van andere ambtena-
S,aan bezien. Er zijn sinds
'b,Vs,°neerde ambtenaren ge-
)lft ,i sten,o uilen er gaandeweg steeds
aano"' dns de overheid gaat
rhi, Ssin o issing geld overhouden. De
j^H'dpo kan weer geleidelijk gaan
klK. PrnKj weliswaar duikt dan het
)%6nai. leem weer op: sommige
?ft krj-jJ* zullen een zeer hoog pen-
b k eh en bet toelaten daarvan
bier-
i'tirAjprn -
hl1 Wom Daar moet dus iets op ge-
met-suiker-politiek kun-
,Vv?rden. Los van die oplossing
kieq
r»
Sï^h'^nenen
p""-
bi b6
I'kvP.t K0°b- aangetast zijn. Verder ont
kun;
nen streven naar waarde-
A'i 'uenen, een goede gedachte.
ïaiche E50f: Romme echter veel
riftil aan j?e££^kheden ziet zitten.
/'t-sAe de redenering van prof.
.-jjM va»°jal opvalt is.' dat hij het
h\; Zonll de verkregen rechten ver-
Ntjbg, ndar genoopt te zijn tot de er-
i '1? 0f..at deze rechten via de aan-
i^kó Ur een deur weliswaar een
'j( vQor- «aar de waardevastheid,
^Ifth'vh e toekomst slechts nuttig
iiïfti>QciaiL^an "ten zich indenken, dat
V PoiitliS 5ich bü dergelijk supe-
-s ?èlPv. ek denkwerk niet gemakke-
TiJb Hun
1 dp bi1"1 politieke manoeuvre
W'ï on k aanPasslngskwestie geheel
Fr et bereiken van de waarde-
3t,' jfiUn redeneringen waren con-
Hikskb riitip argumenten lagen keurig
®h en toch zitten zij politiek
A vpor', do verkeerde hoek. Het hui-
ib big] el van minister Toxopeus
de
is
r-oj. J-,, Sezien van zo grote beteke-
lIIAa geschat 35,- per maand
Aon- uwde A.O.W.-trekker
b Vjf't ~n; net gezinspensioen dat
Am hi\,oJet kan afwijzen terwille van
het
At)°'«ven6t k
AAPi» najagen van de schim
rfts?eVaeen schim van het
rijft 5 vop Penwoen. De prooi is te
't nirfbet web. Wij verwachten
vap ?t anders dan een aanvaar-
ft ,uet voorstel van minister
i G.a'l ,n bet Georganiseerd Over-
vioi?let at d16" daar dinsdag j.l. ook
Jater k'06 Sekornen. Natuurlijk
bü de parlementaire be-
bipg Van de wijziging, de vonken
V afspatten, maar dat zal wel
r achteraf zijn.
vSn
r) Aht„,s de aanvaarding van het
iiV Q0j h daen een onlossing moet vin-
b, d boog oplopen van de pen-
t'. ïtppf bier-met-suiker-pensioenen,
^lïle crplrik- hpf is f»pn
jnog een moeilijke zaak
t] v. i\e a neeii gei ijk, net ia een
p ih aarigelegenheid. Bij het zoe-
ayBSkeen oplossing heeft hij echter
V^t »Sewekt de zaak niet onover-
q iiUA'llnei enige wdi 1111
h% at h-mers P°gen bet consumeren
rft« Se<!ra.?r wa-t minder opvallend te
,rft AAp ®den. Zijn voorstel om de
1 Vpb hot aan ee" maximum te bïn-
AivQrtn rcsfcerende te verstrekken in
I>1
V*ljy. a MAinv, tv r.yt c» v* ---
Aa,6ts ^ah een. uitkering ineens komt
ef
tJes suiker
bipböer op het tappen van nor-
'°hti en bet apart serveren van
hetgeen, althans
HET SPECTRUM
laat iedere werkdag
een boek verschijnen
Een foto van de vergadering waarop besloten werd de werken van Dickens uit te geven. Dit in '41 genomen besluit
resulteerde tien jaar later in de start van de Prisma-serie. Van links naar rechts Antoon Coolen, Godfried Bomans, Ed-
mond Nicolas, Charles Nijpels, prof. Kranendonk en Werumeus Buning.
De letters PB als waarmerk van
het Prisma-hoek zijn een
speelse vingerwijzing naar de
man die er achter staat. De heer
Petrus Hubertus Bogaard, 54 jaar,
directeur van de Uitgeverij Het Spec
trum N.V. zegt dat dit een toevallig
heid is. Want openbaarheid is iets,
dat hij voor zichzelf niet nastreeft.
Als men hem een vraag over zijn
persoon stelt, wil hij wel met prik
keldraad slepen om zich erachter te
verschansen. Hij verweert zich met
een omslag van woorden, waarbij men
hem gemakkelijk op tegenstrijdighe
den zou kunnen betrappen. Dat is
merkwaardig bij een man die even
later een glasbard, bijna briljant be
toog over bet verschijnsel pockets
weggeeft. Hij zegt dat het kennis-ach
teraf is, dat hij het zich niet allemaal
bewust was toen bij begon, vijfen
twintig jaar geleden. \Mel beeft bij
vanaf bet begin de pocket, bet goed
kope boekje in een grote oplage, be
langrijk genoeg gevonden om zich er
aan te wagen. Nu erkent hij: „Wij
hebben alles bij elkaar wel iets ver
richt." Het klinkt alsof bij voor liet
eerst op die gedachte komt.
In de vrij sombere kamer van zijn
oude kantoor gaat hij achterover
in de stoel zitten, met één been op
getrokken op het andere. Hij is lang
en lijkt tenger, maar aan zijn nek,
zijn stevige handen en polsen ziet
men hoe ijzersterk hij waarschijn
lijk is. Zijn peper-en-zout-kleurig
haar begint ergens midden op zijn
schedel. Lachen doet hij graag, en
jongensachtig, zodat men zich bij
hem niet stijf op visite voelt. Goed,
hij zal vertellen, omdat hij houdt
van sterke verhalen en de levensloop
van Het Spectrum zo'n sterk ver
haal is. Hij kijkt als een generaal
die zich zijn veldslagen herinnert.
,,Ik werkte als jongmaatje bij Dek
ker en Van der Vegt, de boekhandel hier
in Utrecht. Steek die maar eens om
hoog, want dat hebben ze verdiend. Ik
leerde er het vak."
Een van de twee medewerkers die hij
bij het gesprek heeft gehaald (om de
aandacht van hemzelf af te leiden? Om
zijn geheugen te helpen opfrissen? Of
omdat hü gewoon is samen met ande
ren iets te ondernemen?) onderbreekt
hem: ,,U moet er bij zeggen, dat u
daar de import van Engelse boeken had
georganiseerd."
Dat kapt hij af. „Niet belangrijk. Maar
als u het wilt weten: ik was anglofiel."
Het is nog maar een klein stukje dat
achter de verschansing vandaan komt.
Er zal nog wat meer zichtbaar wor
den, maar de rest zal men moeten ra
den. Zo ook over zijn sterkte. Er is ge
noeg bekend om te kunnen berekenen
hoeveel pockets Het Spectrum ten min
ste heeft uitgegeven minstens zoveel
dat iedere Nederlander, van zuigeling
tot grijsaard, één zo'n Prisma-, Aula-,
Advertentie
voor de oplettende toeschouwer op pre
cies hetzelfde neerkomt. Is dat erg?
Naar onze mening niet bijzonder. Het
is een slordigheid die men bij het aan
vaarden van een globale regeling moet
aanvaarden. Hebben wij niet aan
vaard, dat de vele vermogende lieden,
die niets aan de A.O.W. hebben bijge
dragen en die de uitkering ook niet no
dig hebben, haar niettemin genieten?
Als zij, dank zij het feit, dat zij en-
grijpbaar zijn, suiker met bier consume
ren, is het niet onoverkomelijk, dat de
trekkers van lagere pensioenen want
daar gaat het vooral om bier met
suiker drinken. Mitsde ambtenaren
zelf de solidariteit kunnen opbrengen
om zich bij het stellen van hun eisen
niet aan deze uitstervende groep van
werkers" van het laatste uur op te
trekken. Mits ook de regering ervoor
zorgt dat deze groep van bevoorrech
ten zo klein mogelijk blijft. De nog te
betalen premies van de ambtenaren
zullen zodanig aangepast moeten wor
den, dat de suiker langzaam uit het bier
verdwijnt.
Pictura- of Prisma-juniores-boekje in
zijn bezit zou kunnen hebben. Maar
best mogelijk ook, dat de uitgeverij
zo'n twintig miljoen pockets op de
markt heeft gebracht. Hij zegt geen ja
of nee. Zakengeheim. Trouwens, in een
klein land als het onze is belangrijker
nog dan de oplaag, de produktie van
het aantal boektitels. Daarmee behoort
Het Spectrum, met tegenwoordig ge
middeld elke werkdag een boekuitga
ve, tot 's werelds allergrootste uitgeve
rijen. De heer Bogaard weet zich sterk
en kan over het schamele begin,
toch wel de opzet, die wjj maakten om
een serie van veertig delen over De
Katholieke Kerk uit te geven. En ook
gaven wij opdracht aan jonge auteurs
te schrijven over Charles de Foucauld,
Pasteur, Jeanne d'Arc, de anthropolo
gic van de mens... zo in de opvoedkun
dige trant. Wij maakten er daverende
reclame voor, hele en halve pagina's
in de kranten, vrachtwagens vol bro
chures. Albert Kuyle schreef de tek
sten, van die mooie kreten. Het baarde
wel opzien, want reklame maken be
stond toen nauwelijks in de uitgeverij.
Het pocketboek met zijn massale oplagen vraagt een massaal distributie-apparaat.
soms met groot talent en steeds met Op een bevolking van elf miljoen inwoners vindt men hier ongeveer 1400 er-
een heilige overtuiging, rumoerden er kende boekhandelaren. Deze zijn gevestigd in bijna 400 van de rutm amzena
hevig tegen een slaperige Roomse ach- Nederlandse gemeenten en slechts een zevenhonderdtal kan als een eente, actieve
terlijkheid. Het avontuur van „De Ge- boekhandel beschouwd worden. Het distributie-apparaat voor het pocketooen
dat hij „belachelijk kwajongensspel"
noemt, onbekommerd verhalen.
„Op een ochtend in mei zei ik te
gen mijn vriend Bloemsma, die nu
de uitgeverij De Fontein leidt: Zullen
wij 'nsWij waren een jaar of der
tig. Daar zaten wij dan plotseling te
genover de notaris. Wij bezaten een
vulpen, een vrouw en, wat mij be
treft, drie kinderen. In een bovenka
mertje van het huis van Bloemsma's
ouders in de Biltstraat richtten wij
ons kantoor in.
Hij richt zich grijnzend tot zijn mede
werkers. „Moet je nagaan, een paar
duizend gulden. Dat was een kapitaal
voor ons. Daar moest je maanden voor
sappelen voordat je het weer eens bii
een bank loskreeg. Dat eerste geld
staken we helemaal in de propaganda
voor onze start: een serie van tien
„Schijnwerpers" bij inschrijving voor
3,90 compleet te verkrijgen. Dat vind
ik nu nog goede boekjes. „Wij glaze
niers" van Joep Nicolaas, „Mens en
Melodie" van Wouter PaapZe za
gen er aardig uit. Houtvrij papier, stof
omslag. Toen wij geld van enige dui
zenden inschrijvingen binnen hadden,
konden wij er meer laten drukken. Wij
waren in die tijd nog niet als uitgever
erkend en moesten ze zelf naar de boek
winkel brengen. Wij kregen ook het boek
„Het lied van de hemel" van Lenz in
handen en maakten er een grote uit
gave van. Maar na enige maanden was
er nog maar een schijntje van ver
kocht. Daar gaan we dan weer, dacht
ik."
Er volgt een discussie over wat de
heer Bogaard wel of niet vergeet. Brok
stukken zijn voor ons bestemd. „Ik kon
wat krediet krijgen op een verzameling
gouden tientjes." Wü scharrelden zo
raar."
„Heel onverwacht sprak op een za
terdagavond Henri de Greeve in zijn
Lichtbaken over „Het lied van de he
mel" en in de tijd van een paar weken
waren wij duizenden exemplaren kwijt.
Wij gingen verder met de „Schijnwer
pers" en hielden ons met tientallen uit
gaven tegelijk bezig Ja, belangrijk was
het leek allemaal heel wat, die zaak,
maar het was flauwe kul. Al die stom
me dingen die wij uitgehaald hebben,
ik moet er niet meer aan denken. Maar
wij werkten als idioten. Bloemsma
trommelde jongens op. Uit zijn zwem-
club, geloof ik. Elke keer weer schre
ven wij nachtenlang tienduizenden
adressen voor brochures. Wat kregen
die jongens ook weer? Een glas melk
en een rijksdaalder als salaris, of zo
iets."
Hij lacht uitgelaten. Zijn relaas is ty
perend voor iemand, die door de dikke
kruitdamp het slagveld niet ver heeft
kunnen overzien. Er hoort nog iets bij
over het Utrechtse klimaat van die da
gen. Jonge katholieke kunstenaars
meenschap'.' had ook Piet Bogaard te
pakken, al bleef hij, de zakenman met
onderwijzersneigingen, onder zijn eigen
vaan.
Hij was bezeten door de behoefte
al zal hij dat, verlegen met bewiero
king als hij is, niet toegeven en zeg
gen: „Wij deden maar" zijn bijdra
ge aan de volksontwikkeling te geven
en dan vanzelf in die blinkend schone
vorm en in de levendige trant die in
het Utrechtse gemeengoed werd. De
prijs van deze steeds opmerkelijke uit
gaven werd niet, of met de Franse slag
berekend. Het moest per se een lage
prijs zijn. De accountant zei van de
boekhouding jarenlang terecht, dat het
krankzinnigenwerk was; na zoveel jaar
beaamt de heer Bogaard dat. Maar
met een krankzinnige werklust, in een
gevecht met de rug tegen de muur,
kon men de ondergang van zich afhou
den.
„Wij zijn eens zondagavond om
twaalf uur begonnen en hebben zon
der noemenswaardige onderbreking
tot donderdagavond doorgehaald.
Toen waren wij rijp voor het gesticht.
Wij deden alles zelf, schilderen, bu
reaus en tafels timmeren als wij
weer eens verhuisden. Aan succes
ontbrak het ons niet. De „Almanak
voor het katholieke gezin" drukten
wij in vijftigduizend exemplaren, 95
cent per stuk. Bij Coebergh in Haar
lem lagen ze in hoge stapels met
stuivertjes voor een gulden terug er
naast. Dan hoefde men niet zo lang
in de rij te staan. Met „Wat leeft en
groeit", die reeks in groene bandjes,
ging het ook zo hard. En maar bro
chures schrijven, en maar sjouwen
met stapels boeken, en altijd plat
zak."
Mobilisatie en dienst haalden de di
recteur uit het bedrijf, dat inmiddels
uit enkele tientallen mensen bestond.
dan ook veel te beperkt.
t teaü»
Bij zijn terugkeer trof hij een geruï
neerde uitgeverij aan.
„Ik heb anderhalf jaar dag en nacht
gewerkt om weer orde op zaken te krij
gen. Wat mijn vrouw er van vond?"
Hjj moet weer hard lachen. „Dat
weet ik niet. Ik heb haar niet gespro
ken." Wjj krijgen overigens later te ho
ren dat zjjn vrouw het niet ongewoon
vindt in de Sinterklaastijd het personeel
te komen versterken.
De bezettingsjaren geven een ver
ward beeld van wagons dundrukpapier
smokkelen, missaals uitgeven die lo
pend en fietsend naar de kleinste kos-
terswinkeitjes in de provincie vervoerd
werden, Je Maintiendrai huisvesting
bieden, bladen als Het Parool en De
Waarheid stencilen, zich met veertig
man personeel schuil houden voor raz
zia's, gebombardeerd worden en hon
derdduizenden boeken verhuizen met
mankracht, enzovoort.
Een van de bijzittende medewerkers
voegt eraan toe: „Toen onze boeken-
voorraad in ons nieuwe pakhuis onder
water liep, zjjn wij u allemaal 24 uur
ver uit de buurt gebleven."
Intussen kwamen er in de kluis kers
verse manuscripten te liggen. Godfried
Bomans had in '41 tegen de Spectrum
directeur gezegd: „Ik voel er voor de
Pickwick Papers te vertalen."
„Ik voel voor de complete Dickens."
was de repliek van een anglofiel. Hjj
dacht: Morgen is de oorlog over en
kunnen wij uitgeven. En hij ging kwis
tig vertaalopdrachten verstrekken aan
onder andere Antoon Coolen, Clara Eg-
gink. Kees Kelk, Hein de Bruin en na
tuurlijk Bomans zelf. Maar toen de oor
log eindelijk voorbij was, bleek de situa
tie toch niet direct geschikt. Pas in fe
bruari '52 verschenen de eerste Dic-
kens-boekjes. Een paar maanden eer
der, 25 oktober, was bjj wijze van ver
kenning het eerste reeksje Prisma's
onder de ogen van het publiek gelegd.
De heer van'Jericho, door Edmond Ni
colas, De vliegende danstent, door
Bruce Marshall, Erik en Pieter Bas,
door Bomans. „Dat was een beschei
den sensatie en, och, ook die Dickens-
serie werd wel een succes," zegt hij.
Toen kon het spel, dat de heer Bo
gaard vanaf zijn eerste schreden in de
uitgeverij in zjjn voornemen had, een
aanvang nemen. De collega's in het
vak wachtten vijf jaar tot hij zijn nek
zou breken, die nogal sterke nek, doch
toen begonnen ze, nog maar half gelo
vig, zelf ook. Met een achterstand die
niet meer in te halen was.
De heer Bogaard verzekert ons her
haaldelijk, met zeer veel nadruk, dat
hjj altijd afhankelijk is geweest van
zijn medewerkers. ,,Ik ben zelf niet zo
erg geschikt als uitgever." Hij wordt
sinds enige tijd ook bijgestaan door een
mededirecteur, de heer H. C. de Wit.
Het ziet er wel naar uit dat over enke
le jaren zjjn zoon, die in het buiten
land in het uitgeversvak wordt opge
leid, ook aan de zaak verbonden wordt.
„Dan kan ik het misschien wat kalmer
aan gaan doen."
Het fonds pocketboeken dat sinds '52
ontstaan is en dat Het Spectrum in
staat stelde een uitgelezen fonds van
De heer P. Bogaard overhandigt minister Cals een exemplaar van de 500ste
Prisma-pocket. Links de mededirecteur van Het Spectrum, de heer H. C. de Wit. losofisch en religieus gebied op te
wetenschappelijke werken vooral op fi-
- bou-
Vertaling:
F. A. DRVNKLAVS
Meneer Hobbs had het gevoel, een reusachtige
grafkelder te betreden. Hij tastte langs de muren
aan weerskanten van de deur. „Ik kan het licht
niet vinden," zei hij tegen niemand in het bijzonder.
In het donker zag hij een rond, grijsachtig din
getje, dat in het midden van de kamer van de zol
dering afhing. Hij liep er op de tast naartoe, zo
half en half verwachtend, dat een gloeilamp, onbe-
zou blijken te zijn. Het was een gloeilama, onbe
schermd en naakt aan het eind van een snoer bun
gelend.
„Verdorie!" mompelde hij, toen hij het licht aan
deed.
„Asjeblieft!" zei mevrouw Hobbs. „We zijn zo
gelukkig, hier electriciteit te hebben. Retta zegt,
dat een massa huizen verderop helemaal zonder mo
dern comfort zijn."
Meneer Hobbs keek om zich heen en huiverde
even Hij bevond zich in een groot vertrek, waar
van muren en plafond met kistenhout betimmerd
waren, donker bruin geverfd en toen gevernist. In
het midden stond een tafel, waarop oude tijdschrif
ten rondslingerden. De poten van de tafel waren
met slordig vlechtwerk „versierd". Rondom ver
spreid stonden verschillende fauteuils die uit een
zelfde mandenfabriek schenen te stammen. Ze za
gen eruit, alsof ze elk ogenblik in elkaar konden
zakken
In een hoek lagen een aantal groene, houten stoe
len op elkaar gestapeld. Een met trijp beklede sofa,
met aan het ene eind een diepe kuil er in, ver-
.Meneer Hobbs keek om zich heen en huiverde.
moedelijk daarin achtergelaten door een dikzak zon
der veel lichaamsbeweging, voltooide de stoffering,
tenzij men daar nog een aantal originele schilde
rijen toe rekende, klaarblijkelijk de zomerbezigheid
van een voormalig huurder, die nooit eerder veel
met verf te maken had gehad.
Mevrouw Hobbs had moeite met een tuindeur. De
onderkant scheen aan de vloer vastgespijkerd. De
bovenkant zwiepte heen en weer met oorverdovend
gekraak. „Die schijnt te klemmen," zei ze. „Het
moet anders verrukkelijk zijn, als de zon volop
schijnt."
Meneer Hobbs duwde een klapdeur open aan de
andere kant van de woonkamer. Een muffe lucht
als uit een riool stroomde hem in de schemering
tegen. „Dit moet dan wel de keuken *ljn," zei hij.
„Wanneer komt Brenda?"
„Morgen," zei mevrouw Hobbs. „Jo onthoudt ook
niets, lieveling. Het is zo leuk om voor een dag
eens onder ons te zijn en de gelegenheid te hebben
om alles zo gezellig mogelijk te maken". Weer keek
meneer Hobbs haar met ongelovige ogen aan.
Kate lag op de half in tweeën gezakte sofa, „Ik
wist, dat het vreselijk zou zijn," zei ze. „Maar
zó erg had ik me toch niet kunnen voorstellen. Wat
gaan we hier eigenlijk uitvoeren?"
„Wees nu eens gauw stil, Kate. Dit is je vaders
vacantie. Hij is hier gekomen om eens heerlijk uit
te rusten en zich te ontspannen. Je zult genoeg
te doen vinden." Kate haalde haar neusje op.
„Er is geen water," riep meneer Hobbs uit de
keuken.
„Och, lieveling, herinner je je dan niet, dat die
makelaar in het dorp zei, dat er wel onvoldoende
druk op de waterleiding zou zijn? Maar hij had op
de schoorsteenmantel een briefje gelegd, hoe je de
pomp aan de gang kon krijgen."
Ze vonden het opgevouwen briefje. Meneer Hobbs
ging er mee naar één van de rieten stoelen, draaide
een staande lamp aan en ging zitten en las:
„De pomp werkt heel eenvoudig en zal gemakke
lijk op gang te brengen zijn. Open de proefkraan
bovenaan de cylinder. Giet er twee theelepels ben
zine gezuiverde, dus geen ongezuiverde! in.
(Wordt vervolgd)
wen, is thans tot een schat van onge
veer zevenhonderd delen gegroeid. Wu
vragen ons af in hoeverre deze schat
de persoon van de heer Bogaard repre
senteert.
Als het wat anglofiel is, komt het
voornamelijk doordat in de V.S. en Brit
se landen knap schrijverswerk wordt
geleverd dat ook goed verkoopbaar is.
De spraakkunst- en woordenboeken, de
encyclopedisch georiënteerde werken
zijn voor een groot deel op zijn initia
tief in circulatie gebracht. Voor het
overige hebben eigenlijk vooral de de
gelijke Aula-boeken zijn hart. Hij
spreekt een onderwijzersideaal uit:
„Iedere jongen kan nu voor een appel
en een ei een wetenschappelijk werk
kopen over economie, sociologie, kunst,
geschiedenis, noem maar op
Hij beaamt, weifelend over de goe
de formulering, dat het goedkope
boek op zich van zijn visie als uitge
ver getuigt. Daarmee zijn gebieden
van lezers, van jongeren, arbeiders
en burgers, ontsloten waar een kwart
eeuw geleden amper een boek werd
gelezen. Het pocketboek heeft daar-
tcje meer bijgedragen dan 25 Boeken
bals.
Hij schiet vanuit zijn liggende houding
naar voren. „En dit vind ik ook van
belang. Wij hebben onze wens kunnen
verwezenlijken, een „algemene uitgeve
rij" te worden. Uit het katholieke iso
lement, maar mét onze ideeën van
christendom". Als hij uitweidt over het
geen allemaal tot het intensievere le
zen heeft bijgedragen, dwalen onze ge
dachten af naar een jongen uit Koeken-
gen, de zoon uit het grote gezin van een
kaashandelaar. Kockengen ligt ergens
in het Utrechtse, terzij van de autowe
gen. Langs de vaarten en sloten staan
knoestige bomen. Het water is zwart
en erop drijven helwitte zwanen. Voor
de boerderijen staan dunne, hoge hek
ken met vergulde spiespunten. De boe
ren zijn er eigenzinnig. Het leven is er
besloten. Uit de richting Woerden komt
men er nu nog niet zonder een kwartje
tol te betalen. Daar in Kockengen zijn
er nog vrij veel die Piet Bogaard ken
nen. Hij was al vroeg uit het plaatsje
weg, maar kwam er later ontelbare
malen terug. Het was een van zijn sen
timentele voorkeuren. Hij liet over deze
streek een historisch boek schrijven
door Willem van der Plas. Verkoopbaar
was het niet, maar de heer Bogaard
liet het werk via de pastoor bij alle
katholieke gezinnen afleveren. Het
grapje kostte hem meer dan het begin
kapitaal van zijn uitgeverij.
In het boek speelt zün grootva
der, Martinus, een veerman die stad
en land afreisde om Kockengen zijn ka
tholieke kerk terug te kunnen geven,
een schilderachtige rol. „Prachtige
man, mijn grootvader, een vuur
vreter, een driftkop, eerlijke harde wer
ker. Ik vind heel veel dingen van mij
zelf in hem terug," zegt hij. En dat is
dan de start van een heel lang en
boeiend gesprek over hetgeen de heer
Bogaard hartstochtelijk bezighoudt: ge
ne ologie en streekhistorie. De prikkel
draadversperring is totaal verdwenen.
HENK SUER.
(Advertentie)
begint de sterk gewijzigde
Het niéuwe
is verkrijgbaar op de stations
en aan de bekende adressen.
Zondag 29 mei: Zondag na Hemelvaart:
eigen mis; 2 geb. H. Maria Magdalena;
credo; pref. van Hemelvaart; wit
Maandag: Mis van Hemelvaart; 2 geb.
H. Felix; pref. van Hemelvaart; wit
Dinsdag: Maria, Koningin; eigen mis; 2
geb. H. Petronella; credo; pref. van O. L.
Vr.; wit
Woensdag: H. Angela, maagd; eigen mis;
pref. van Hemelvaart; wit
Donderdag: Mis van Hemelvaart; 2 geb.
H.H. Marcellinus en gez.; pref. van He
melvaart wit Roermond H.H. Mar
cellinus en Petrus, martelaren; eigen
mis; pref. van Hemelvaart; rood
Vrijdag: Mis van Hemelvaart; pref. van
Hemelvaart; witRoermond: H. Mar
tinus, bisschop-belijder; mis Statuit; pref.
v. Hemelvaart; —wit
Zaterdag Vigilie van Pinksteren; eigen
mis; pref., communie, en hanc igigur van
Pinksteren; rood
Zondag 5 juni: Hoogfeest van Pinksteren;
eigen mis; credo; pref., communie, en
hanc igitur van Pinksteren; rood
