oge Veluwe wordt verrijkt
met „Beeldentuin
Kröller Müller-bezit 25 jaar
open voor publiek
1
Grieven beïnvloeden de
stemming ongunstig
Produktiviteitsnorm kan op
den duur nadelen
Centrale bank wil kredieten
aan particulieren begrenzen
seven
—'WÈl^
Fluoride in drinkwater kan
tandbederf halveren
HET DUIZENDJARIG ZWAMMERDAM
D
1
i if* aüfc-
Ml
Veel te zware diensten vanwege
het personeelstekort
Prijsvoor schriften
Maximaal één
jaar geldig
MINISTER DE POUS OVER LOQNBELEID
Kosten aanzienlijk lager dan
van heelkundige behandeling
Feestende burgers bezorgd om
zelfstandigheid
Minister wil de
bouw bevorderen
H. J. J. van de Pol
Kwart eeuw nieuwsvoorziening
V B
^inde van Sonsbeek-
tentoonstellingen
Heidebrand op Veluwe
tijdig bedwongen
Onderofficier krijgt
een jaar voor fraude
Meisje uit Den Helder
vermist
Coloradokever-plaag
waarschijnlijk over
MARECHAUSSEES OVER HUN POSITIE
f
Ontwerp-Prijzenwet
Aanhangwagen met
stro in brand
Systeemwoningen
Jongetje in grintkuil
verdronken
DONDERDAG 9 JUNI 1960
PAGINA 3
i» O.Tï 1 1 - 55
z4ra^- op 5aar.
Crème
Gelei
Excellent voor huid en handen
iedere dikte, elk^maat
bouw- en meubelplaat
Voor 1961: extra faciliteiten
AR\m'a" onze correspondent)
'"«Bpnk n' 9 j,mi Met een stille
"1 nievri, °P 'let graf van de heer
J«nber-UH[ KröllerMüller op de Gan-
^eluwo i!11 nationale park De Hoge
haftiiep ??ft het bestuur van de gelijk
pa n 5 stichting gisteren eer betoond
'e viifon^®^achtenis van een familie,
''erlami ntiS jaar geleden het Ne-
l6" fiscin6!, vo'h >n het bezit stelde van
bied en hectare groot, uniek natuurge-
röl]P- n»? wereldberoemd museum
hjdens Muller. Morgen zal het bestuur
St.-jj,een receptie in het Jachtslot
hen, aio hulde brengen aan dege-
?ihureiij s bestuursleden en oud-be-
'e toe,,?"?." dit kostelijk bezit met vol-
evvijding hebben beheerd.
in loJfrhniiie KröllerMüller verkocht
de
stA h,aar uitgestrekt landgoed aan
gulden jng. voor achthonderdduizend
ahte is een goede cent per vier-
SrooL^ter. Het museum met de
en 6p^e Vap Gogh-collectie ter wereld
Porcpip- un'eke verzameling Chinees
'•ver, p„ln alsmede alle andere gebou-
kristr,!^Pstandcn in het park werden er
stichtir, bijgeleverd. Aangezien de
Zelf, °P het moment van de koop
verstr„w ge'd v00r Ae notaris niet had,
^8io non het rÖk een hypotheek van
dat 'a rentevry. De kans is groot,
iVoM.,2e hypotheekschuld binnenkort
D«t kwijtgescholden,
ty J-^hmalige minister van O. K. en
déél S i, Marchant heeft een groot aan-
transo V-ac3 in de totstandkoming van de
Senrio 6- Hij zag het gevaar van drei-
Sïtülf Vex'kaveling. De familie Kröller
gele„r vcrwierf het prachtige landgoed
Arngf11 in de driehoek Ede^Apeldoorn-
209 v, uiet in eens. In 1909 kocht zij
bezit tare> in 1915 en 1916 werd het
brej,} Iriet ongeveer 4000 hectare uitge-
°htstn SS door verdere uitbreidingen
St-onaS het grootste particuliere
den;, zi't uit de post-feodale geschie-
w van Nederland. De kunstschatten,
JVttfii bievrouw de weduwe A. Kröller
brantiï van haar wereldreizen mee-
•Krön werden ondergebracht in de
ter "er—Müller stichting, welke deze la-
Inv^droeg aan het rijk.
het >v, 5 viel de beslissing, waardoor
Pa-^bseum aan de staat kwam en het
jt aan de Stichting Nationale Park
Veluwe, die het zonder enige
Self.i le tQt op de dag van vandaag
^"Supporting heeft beheerd.
t'Oor kunstverzameling was destijds
het v-t miljoen gulden verzekerd; op
hajv°Senblik is zij onbetaalbaar en der-
hij °nverzekerbaar terwijl het park
OnaAf'kaveling en verkoop aan bouw-
g„l(l "emingen tientallen miljoenen
eus zou opbrengen.
blijkt duidelijker hoe-
Hjkn 5e natuurliefhebbers dit verrukke-
e't bezit; waarderen. In 1945 kwamen
her, auto's met in totaal 1.786 bezoe-
y In 1950 kwamen er 16.553 auto's
den o159 bezoekers; in 1955 passeer-
tioiLi 995 auto's de hekken van het Na-
ISsi 1 Park en 339.475 bezoekers; in
hezr, amen er 50.847 auto's en 413.829
hen 0rs> n°g afgezien van de bezoe-
de ruim 80.000 jaarkaarthou-
Beeldentuin
in\0lgend jaar mei zal net kunstbezit
liflt —1_ on iTAmil/t
Edel wild in de bossen.
wordt jaarlijks door ruim 110.000 perso
nen bezocht, waarvan 40.000 buitenlan
ders, vooral Duitsers. Tot de vele
wensen van de jubilerende stich
ting behoort de stichting van een Na
tuurhistorisch Museum midden in het
park met de bedoeling op populaire
wijze de natuurliefhebbers voorlichting
te geven over het gebruik van de na
tuur.
(Van onze correspondent)
APELDOORN, 9 juni Tijdens een
felle brand is gistermiddag een opper
vlakte van tien ha heide in de Loener-
mark zwart geblakerd. Het vuur kon
nog juist voor het Loenense bos tot
staan worden gebracht.
Het vuur, dat aangewakkerd werd
door een harde zuidoosten wind, werd
bestreden door de brandweer van Loe-
nen en Apeldoorn door de bosbrand-
weergroepen uit Loenen en omliggende
plaatsen en enige tientallen militairen
van het vliegveld Deelen.
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 9 juni De krijgsraad
te velde-West heeft na raadkamer de
veertigjarige adjudant onderofficier, die
zeven a achtduizend gulden heeft ver
duisterd, veroordeeld tot een gevange
nisstraf van een jaar, waarvan zes
maanden voorwaardelijk met een proef
tijd van drie jaar en ontslag uit de mi
litaire dienst. De auditeur militair had
een proeftijd van twee jaar geëist.
DEN HELDER, 9 juni Dinsdag is
een twintigjarig meisje wonende te Res
teren en tijdelijk verblijvende alhier,
's middags uit het pleeggezin vertrok
ken, voorgevende enkele brieven te pos
ten en daarna te gaan wandelen. Zij
was woensdagavond nog niet terugge
keerd. Daar het meisje zwaarmoedig
is wordt een ongeluk niet uitgesloten
geacht. De politie verzoekt inlichtingen.
AcLverteme
f 1.25
95ct
Het is de Hamamelis die het'm doet
DEN HAAG, 9 juni Het koelere
weer en de veranderde windrichting
hebben nu wel ongeveer een einde ge
maakt aan de invasie van colorado
kevers langs de Nederlandse kust, zo
meent men bjj de plantenziektenkundige
dienst te Wageningen. Verwacht wordt
dat er nog maar heel weinig zullen
worden aangetroffen.
Aan het Scheveningse strand werden
met het hoog water van woensdag nog
enige duizenden kevers gevonden. Gis
teren zocht een zeventig man sterke
ploeg van de Haagse plantsoenendienst
het strand af. Mochten er toch nog meer
kevers aankomen dan op grond van de
weersomstandigheden wordt verwacht
dan is het mogelijk dat klassen school
kinderen bij de bestrijding worden in
geschakeld, zoals dat ook in het verle
den is gebeurd.
biet
*?et park aanzienlijk worden verrijkt
een beeldentuin van 3.5 hectare,
ijj^hzenci aan en deel uitmakend van het
«stnuseum Kröller—Müler. De tuin
aangelegd naar ontwerp van prof.
jJnouwer. Er komt o.a. een vijver in
tiert een drijvend beeld, dat zal beves-
Con w°rden aan een verankering. De
(jp'ectie beelden, die in de tuin zal wor-
öie opgesteld, zal parallel lopen met
{Jij; Van de schilderijenverzameling. De
lla Ur van het museum, prof. T.
Raiïhnacher, reist al geruime tijd
HanPa a£> om b®elden voor de tuin
te kopen, hetgeen geschiedt na
jbakeuring van een dooi' het rijk be-
b ernde commissie van drie. Zo zullen
w Werken worden opgesteld van Henri
(jp7°d, Rodin, Marini, Maraschini, Rae-
tj.^er, Lipsehitz en anderen. Eerst na
y jaren zal worden bepaald, of en
zWi(
:e beelden in de tuin gehandhaafd
en blijven.
ja?',"., betekent het einde van de drie-
'tfM'ijkse Internationale Beeldentcn-
v ""stelling Sonsbeek, naar ons van be-
|"eRde zijde werd bevestigd. Dc be-
bestelling voor die tentoonstelling
k'p reeds in 1958 sterk verminderd.
*4 opening van de Beeldentuin zal zij
®h zin en nauwelijks nog nut hebben.
Het rijksmuseum KröllerMüller
(Van onze Haagse redactie)
„Hen HAAG, 9 juni De prijsvoor-
Yy briften ingevolge het ontwerp-Prijzen-
dpi- dat in de Tweede Kamer in behan-
6,. nS is, zullen een maximale geldings-
L.'"r krijgen van één jaar. Deze beper-
n 'JET is door minister J. W. de Pous bij
aa van wijzigingen in het ontwerp
U'bgebracht. Een gevolg van de beper-
s is tevens, dat bestaande prijsbe-
v bikkingen na het in werking treden
jb de wet nog slechts ten hoogste een
ar van kracht blijven.
j, T®vens heeft de minister de mogelijk-
b'd van beroep tegen besluiten inzake
liM fing van een prijsbeschikking in
fA' ontwerp opgenomen. Dit beroep
J,®9 worden ingesteld bjj het college van
J'n °eP voor het bedrijfsleven. Een be-
&r,°Psmogelijkheid tegen de beschikkin-
Seh zelf zou in strjjd zjjn met het alge-
v'een in Nederland bestaande systeem
administratief recht, aldus drs. De
wXUs- Het lijkt de bewindsman onge-
j: ®hst om in het ontwerp de verplich-
rtjK op te nemen, dat voor het uitvaar-
b'Sen van een prijsbeschikking met het
Jmrijfsieven overleg moet worden ge-
v ®6gd. Dit zou namelijk de oorzaak
t ubnen zijn van een belangrijke ver-
^bging. De bedoeling van de Prijzen-
u b.t is juist om de regering de bevoegd-
a te geven tot ingrijpen zodra zich
n n prijsontwikkeling voordoet, die in-
'atic kan opwekken of een reeds be-
>?ande inflatietendens kan versterken.
gebeurtenissen van de laatste ja-
l,;n hebben duidelijk aangetoond", al-
,a.s de minister, „dat een gevaarlijke
Bosontwikkeling zich ook door andere
Bfrzaken dan dreigend oorlogsgevaar
1 oorlog kunnen voordoen".
Hetzelfde argument, dat voor de
Jbinister aanleiding is geweest om
«et overleg met het bedrijfsleven
biet verplicht te stellen, geldt fv®""
®ens voor het overleg met de SER.
wel is de minister bereid aan een
^Peciale prijzencommissie van de
SER in te lichten over de redenen,
^ie tot het uitvaardigen van de prijs
beschikking hebben geleid. In die
kommissie zou ook het consumenten'
belang tot uiting moeten komen.
p^aar aanleiding van een vraag uit de
j bftler zegt de bewindsman dat zijns
"ziens ook de prijzen van diensten in
vrjjc beipepeii onder de werkings-
lütyzenwet dienen te val*
DEN HAAG, 9 juni In de rede, die
minister J. W. de Pous vanmorgen
heeft gehouden tijdens de jaarvergade
ring van het Verbond van Protestants
Christelijke Werkgevers in Nederland,
heeft dé bewindsman een nadere pre
cisering gegeven van zijn visie op het
loon- en prijsbeleid. Ingaand op het
kritisch geluid ten aanzien van de spel
regels der nieuwe loonpolitiek zei de
minister; „Inderdaad zal men in meer
dere gevallen de voorgenomen loons
verhoging achteraf gemotiveerd heb
ben, doch het komt mij voor, dat het
latroon van de gedifferentieerde ver-
jeteringen in luien en arbeidsvoor
waarden zeer wel aansluit bij de sprei
ding van de produktiviteitsontwikkeling
in onze volkshuishouding. Hiermede is
evenwel niet gezegd, dat de spelregel
van de produktiviteitsgroei voor de toe
komst zonder enige modificaties moet
worden gehandhaafd". Spreker had er
begrip voor dat een consequente en con
tinue toepassing van de produkHviteits-
regel op den duur bepaalde nadelen
met zich mee kan brengen. Daarbij be
doelde hij in het bijzonder op het ont
staan van te sterke differentiaties, die 't
evenwicht tussen de verschillende sec
toren van de arbeidsmarkt zouden aan
tasten en die bovendien een grote ach
terstand voor sommige groepen zou
den doen ontstaan.
Alvorens nader in te gaan op een ze
kere coördinatie in dit verband, wijdde
de minister nog een enkel woord aan
de uitkomsten van de gedifferentieerde
loonvorming zoals deze tot nu toe is
gevoerd en wel speciaal met betrekking
tot de arbeidstijdverkorting.
Wanneer men bedenkt, dat de stijging
van de produktie per arbeider in de in
dustrie m 1958 en 1959 ten opzichte van
het voorafgaande jaar resp. 2.6 en 8.5
pet. bedroegen en deze zich in het eer
ste kwartaal van 1960 ten opzichte van
de overeenkomstige periode van 1959
op een niveau van ongeveer 111 a 112
pet. bewoog, dan kan men concluderen,
zonder ook maar op enigerlei wijze de
zwaarte van de loonoperatie 1959-1961
te willen geringschatten, dat deze op
zodanige wijze door onze economie kan
worden verwerkt, dat uit dien hoofde
een doorbreking van de stabiliteit van
het prijsniveau niet gerechtvaardigd
zou mogen worden geoordeeld.
„Wanneer ik tenslotte nader inga op
de coördinatie van de gedifferentieerde
loonpolitiek, dan snijd lk daarmee een
gecompliceerd vraagstuk aan", aldus
de heer De Pous. Wij staan voor de
noodzaak om zowel uit sociale als uit
economische overwegingen in een aan
tal bedrijfstakken zekere loonsverhogin
gen toe te staan die uitgaan boven de
produktiviteit, hetgeen met de prijsstij
ging gepaard zal gaan. Handhaven
wjj de doelstelling van stabilisatie van
het totale prijsniveau, dan betekent dit
onherroepelijk, dat tegenover deze prijs
stijgingen elders in het bedrfijfsleven
d.w.z. in de bedrijfstakken met een
gunstige produktiviteitsontwikkeling
prijsdalingen moeten staan. Men kan
zich bijv. voorstellen, dat een bedrijfs
tak die een loonsverhoging toestaat,
welke uitgaat boven de gemiddelde na
tionale produktiviteit, een prijsdaling
dient door te voeren, welke tenminste
gelijk is aan het bedrag, waarmee de
loonsverhoging het nationale produkti-
viteitsgemiddelde overtreft.
Evenredig profijl
Men kan aldus in het kader van
de gedifferentieerde loonvorming in
bepaalde bedrijfstakken meer loons
verhoging geven dan hetgeen macro-
economisch voor de gehele volkshuis
houding gemiddeld verantwoord wordt
geacht, maar dan dienen van deze
extra produktiviteitsstijging ir. de be
treffende onderneming of bedrijfstak
de werknemers en de consument in
gelijke mate te profiteren. Alleen op
deze wijze is een zekere ruimte aan
prijsverlagingen te verkrijgen, welke
een tegenwicht kan vormen tegen de
met de coördinatie samenhangende
prijsverhogingen. Wanneer men, den
kende aan de coördinatie, deze aldus
geconcretiseerde nprm voor het prijs
beleid mede in de beschouwing zou
betrekken en mogelijk ook de gedach
ten zou willen laten gaan over een
institutionalisering daarvan, dan zou
dit naar het gevoelen van de minis
ter ten zeerste moeten worden toege
juicht.
Met bijzonder veel waardering zei de
minister te hebben kennis genomen van
de uitspraak van de voorzitter van de
christelijke werkgeversorganisatie dat
de prijsverlagingen In het geheel van
het loon- en prijsbeleid een onmisbaar
element vormen. De opvatting, dat de
politiek van prijsverlaging enigermate
incidenteel aan de regels van de loon-
en prijspolitiek is toegevoegd, achtte hij
echter niet juist. De heer De Pous her
innerde eraan dat in de algemene aan
wijzing voor het College van Rijksbe
middelaars betreffende meer differen
tiatie in de arbeidsvoorwaarden van 31
juli van het vorig jaa», de beginseluit
spraak werd vastgelegd, dat een pro
duktiviteitsstijging, die boven de in het
kader der gedifferentieerde loonpoli
tiek aanvaarde loonsverhoging uitging
voor de binnenlandse markt tot een
prijsdaling zou moeten leiden.
Sedert de gedifferentieerde loonpoli
tiek concrete toepassing heeft gevon
den, is systematisch aan de hand van
de voorstellen en de produktiviteitsbe-
r-ekeningen met de betrokken sectoren
van het bedrijfsleven over de in dit ver
band mogelijke prijsverlagingen over
leg gepleegd. Dit intensieve overleg
heeft in een belangrijk aantal gevallen
(Advertentie)
een gunstig resultaat gehad. De direc
te en de indirecte invloed van dit be
leid op de algemene prijsontwikkeling
heeft er in niet onbelangrijke mate tee
bijgedragen, dat het prijsniveau als
geheel in deze periode tot dusver zo
stabiel is gebleven.
EINDHOVEN, 8 juni In de van
morgen begonnen tweedaagse algeme
ne vergadering van de marechaussee
vereniging (Marechaussee beneden de
rang van officier) heeft de voorzitter,
adjudant-onderofficier E. H. S. Schoen
makers uit Breda in zijn openingsrede
een aantal grieven naar voren ge
bracht, die in de vereniging leven. Een
reeks van feiten, zo verklaarde hij, is
er de oorzaak van, dat de stemming on
der de leden bepaaldelijk ongunstig
wordt beïnvloed en „niet goed" moet
worden genoemd. Hij noemde onder
meer het grote personeelstekort, dat een
Nauwere integratie
In het algemeen wilde spreker nog
opmerken, dat een verdere verlegging
van het zwaartepunt van de loonvor
ming van de overheid naar het be
drijfsleven, zoals van verschillende
kanten is bepleit, gepaard dient te
gaan met een nauwere integratie van
die beleidsonderdelen der economi
sche politiek, die hierbij ten nauwste
betrokken zijn. Hij dacht hierbij met
name aan het door de overheid te voe
ren ioonbeleid, dat zich in deze ge-
dachtengang zou kunnen beperken
tot het toezicht op de loonontwikke
ling in enkele strategische sectoren,
het prijsbeleid en het kartelbeleid.
Wat betreft het kartelbeleid kan wor
den opgemerkt, dat een grotere vrij
heid van het bedrijfsleven op het stuk
van de loonvorming de aanwezigheid
van een voldoende mate van concurren
tie op de markten van halffabrikaten
en eindprodukten veronderstelt. Dit be
tekent, dat bij het kartelbeleid het ac
cent meer zal komen te liggen op gene
rieke onverbindendverklaring van die
regelingen die een gezonde concurren
tie in de weg staan en prijsverstarrend
werken.
Eerder in zijn rede, bij een bespre
king van de maatregelen die de rege
ring kan nemen in verband met de con-
junctuurbeweging, kondigde minister
De Pous aan, dat door de Nederland-
sche Bank een regeling wordt uitge
werkt, waarbij uitzetting van kredieten
door banken in de particuliere sector
aan bepaalde grenzen zal worden ge
bonden.
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 8 juni De toevoe
ging van fluoride aan drinkwater zal
het tandbederf aanzienlijk kunnen doen
verminderen. Kinderen die vanaf hun
geboorte gefluorideerd water gebruiken
zullen gemiddeld veertig tot zestig pro
cent cariës vertonen. Dit is de belang
rijkste conclusie van het rapport, dat
de Gezondheidsraad na jarenlange
proefnemingen en studie over cariës-
preventie met fluoride aan de minis
ter van Sociale Zaken en Volksgezond
heid heeft uitgebracht en dat thans
voor publikatie is vrijgekomen. De kos
ten van de toevoeging van fluor aan
water zijn gering te achten in verge
lijking tot de kosten van de tandheel
kundige behandeling, die geraamd
worden op een bedrag dat tussen de
vijftig en honderd miljoen gulden per
jaar ligt.
Nadat eerder al in Amerika proeven
met fluoride in drinkwater waren ge
nomen is de Gezondheidsorganisatie
TNO in 1952 met een vergelijkend on
derzoek begonnen in de plaatsen Tiel
en Culemborg. In maart 1953 werd een
aanvang gemaakt met de toevoeging
an fluoride, een stof te vergelijken met
keukenzout, aan het drinkwater in Tiel.
Het water in Culemborg bleef fluoride-
vrij. Eerst na vijftien jaar zal de proef
volledig kunnen worden afgesloten, om
dat dan de voor het onderzoek belang
rijkste groep kinderen, de vijftienjari
gen, vanaf hun geboorte fluoride-bevat
tend water gebruikt zullen hebben.
De resultaten die reeds nu bekend
zijn, blijken echter al zeer gunstig
voor het gefluorideerde 'water. De be
tere conditie van het gebit van de
kinderen in Tiel in vergelijking met
die uit Culemborg is niet in één getal
uit te drukken. Maar de onderzoekin
gen leidden wel tot de conclusie, dat
het tandbederf met fluoride tot de
helft kan worden teruggedrongen. De
ze resultaten stemmen overeen met
gelijksoortige onderzoekingen, die in
Amerika zijn verricht. Daar hebben
op het ogenblik al vijftienhonderd ste
den met dertig miljoen inwoners ge
fluorideerd water.
Wat deze preventie van het tandbederf
betekent wordt duidelijk als men weet,
dat men in kringen an tandheelkundi
gen ervan overtuigd is, dat het zoals
de toestand nu is nooit mogelijk zal
zijn iedereen een gezond gebit te be
zorgen. Slechts één Nederlander op el
ke duizend heeft een gaaf gebit. Voor
volledige sanering ontbreken voldoende
financiën en tandartsen. Preventie is
de enige oplossing. Behalve een betere
voeding en zorgvuldiger tandhygiëne is
de fluoridering daarvoor een belang
rijk middel. Zii is bovendien goedkoop.
In Tiel kostte bet 40 cent per jaar per
inwoner.
Van andere methoden dan dc toevoe
ging van fluoride aan drinkwater, bij
voorbeeld het innemen in tabletvorm,
is te weinig bekend om resultaat te ga
randeren. Zij blijken bovendien grote be
zwaren te hebben bij massale toepas
sing. Fluoride is, bij de dosering, die
men op het oog heeft (ongeveer 1 milli
gram per liter) volkomen onschadelijk.
De veiligheidsmarge is zeer groot. Het
eerste nadelige gevolg, dat mijn bij te
grote dosering zou krijgen is het ont
staan van vlekjes op de tanden. In het
rapport wordt gezegd, dat voldoende
waarborgen aanwezig moeten zijn, op
dat de dosering zo precies mogelijk uit
gevoerd wordt.
De emotionele strijd, die iri Amerika
en ook elders bij fluoridering van het
water is ontbrand (ethische bezwaren,
aantasting van persoonlijke vrijheid)
hoopt men in Nederland zoveel moge
lijk te voorkomen door het publiek ge
leidelijk voor te lichten, zodat een al
gemene opinievorming kan plaatsvin
den. Daarom dat de Gezondheidsraad
zegt de beslissing te laten nemen door
het college dat het dichtst bij de bevol
king staat, de gemeente. De regering
heeft haar mening over het rapport nog
niet geopenbaard. De betekenis van
fluoride voor de preventie van tand-
cariës zal ook het onderwerp zjjn van
het congres van de Nederlands maat-
schaDpij tot bevordering der tandheel
kunde, dat vrijdag en zaterdag in Hil
versum wordt gehouden.
AARDENBURG, 9 juni Op de rijks
weg naar Oostburg is gisteren even voor
het middaguur de aanhangwagen van
een Belgische vrachtauto geladen met
pakken stro in brand geraakt en in
vlammen opgegaan. Door de hitte en
de rookontwikkeling werd het verkeer
op deze weg die de verbinding vormt
tussen België en de veerboot te Bres-
kens geruime tijd gestremd.
De rijks verkeerspolitie, die toevallig
achter de in de richting Breskens rijden
de wagen reed, ontdekte de brand en
liet het voertuig, toebehorende aan een
Belgische maatschappij, die geregeld
stro-vervoer naar Nederland verzorgt,
stoppen. Het gelukte de vrachtwagen
van de brandende aanhangwagen los te
koppelen, waardoor de auto kon wor
den behouden. De brandweerkorpsen
van Aardenburg en Oostburg namen
aan het blussingswerk deel, doch kon
den niet voorkomen, dat de aanhangwa
gen met het stro geheel verloren ging.
Het verkeer werd omgelegd.
e vreugde in Zwammerdam om
het duizendjarig bestaan van
het dorp is gemengd met
vrees, dat het zijn zelfstandigheid gaat
verliezen en dit jaar bij Alphen a.d.
Rijn wordt gevoegd. Geen van de 369
huizen is onversierd, maar ook voor
bijna elk raam hangt een biljet met
tie kreet: „Wij willen zelfstandig blij
ven." In de smalle Brugstraat is het
al heel mooi. Aan een groenslinger
nangen de wapens van Alphen a.u.
Rijn en Bodegraven, de twee gemeen
ten, die elk op haar beurt begerige
blikken op het kleine, maar dappere
Zwammerdam hebben geworpen, met
de kernachtige boodschap: „afblij
ven."
De „Dammenaren" herinneren zich
met te veel trots hun eigen roemrijke
riistorie, die eigenlijk al veel eerder aan
960 is begonnen, om zien zo maar
van de kaart te laten vegen. In ge
noemd jaar wordt het kasteel „Suat-
tingaburch" voor het eerst genoemd,
dat vermoedelijk eerst heeft gediend
om de invallen der Noormannen te
weerstaan en later als grenskasteel
voor de graven van Holland. Deze
funktie kreeg het vooral, nadat graaf
Dirk V in de jaren 10771092 de Swa-
denburgerdam deed aanleggen, die
voor de waterbeheersing van grote
betekenis was en een twistpunt werd
tussen zijn opvolger graaf Floris III
en de bisschop van Utrecht, toen de
eerste, om Holland voor overlast van
de Rijn te vrijwaren, eenvoudigweg de
dam liet afsluiten. Het is daar in
Zwammerdam trouwens dikwijls roe
rig aan toe gegaan. Behalve van de
Hoekse- en Kabeljauwse twisten, oor
logen tussen Holland en Utrecht, had
het te lijden onder invallen van Maar
ten van Rossum, de geduchte Gelder
se krijgsman. In het rampjaar 1672
hebben de Fransen er hevig huis ge
houden, maar van dit jaar valt ook
een vreedzaam feit te vermelden. Het
was op de hofstede Kruidenburg in
Zwammerdam, dat prins Willem III
de verzoening tussen Tromp en D«
Ruyter tot stand wist te brengen.
Dit alles en nog veel meer werd ge
releveerd door burgemeester C. G.
van Dobben de Bruyn en de oud-
Zwammerdammer, prof. dr. F. van
Muiswinkel, tijdens de herdenkingszit
ting in de pas gerestaureerde Ned.
Hervormde Kerk.
Onderwijl wachtten schoolkinderen
evenals do overige burgeressen en
burgers in oud-Hollands costuum ge
stoken, ongeduldig vóór het gemeen
tehuis op het sein, dat zij hun ballon
netje mochten oplaten. De burge
meester zou dit zo waar nog verge
ten zijn, vervuld als hij was in zijn
toespraak tot de ingezetenen van zorg
om het voortbestaan van zijn gemeen
te. Een telegram van „trouw en aan
hankelijkheid" aan de koningin, werd
onmiddellijk gevolgd door twee tele
grammen resp. aan de Commissaris
der Koningin en gedeputeerde staten
met het dringend verzoek Zwammer
dam de kans te geven zijn dorpskern
aan de overzijde van de rijksweg uit
te breiden.
Het was in ieder geval op het in
tieme Plein een gezellige boel met zo
vele joffers, getooid met witte mut
sen, terwijl in het zwart gestoken he
ren met „vadermoordenaars deftig
rond paradeerden. Tot en met zater
dag duren de feestelijkheden voort,
met kermis, markt, volksdansen, sport
wedstrijden en een groot vreugdpvuur
tot besluit.
De feestvierende Zwammerdammers hebben zich in histo
rische kledij gestoken.
chronisch verschijnsel Is, als gevolg
waarvan op het personeel een zware
wissel wordt getrokken.
Eén vrije dag per tien dagen is het
hoogste wat tot nu toe kon worden be
reikt. De vrije zaterdagmiddagen zijn
bij de divisies eveneens onbekend. Over
het salarisvraagstuk merkte de voor
zitter op, dat nog steeds de achterstand
van drie procent van 1 april 1958 be
staat. Hij meende evenwel te mogen
verwachten, dat, te rekenen van 1 ja
nuari 1960, een toeslag op het salaris
zal worden verleend tot een bedrag van
niet lager dan drie procent. Voorts
bepleitte hij een aanmerkelijke verho
ging van de thans geldende bezoldiging.
Als reden hiervoor voerde hij onder
andere aan, dat de diensttijden tachtig
tot negentig uur per week bedragen,
met uitschieters ver daarboven.
Wjj wensen een salariëring naar rang
en diensttijd, dus niet naar leeftijd, al
dus de voorzitter, die in zjjn rede voorts
het verlangen naar voren bracht naar
een goede regeling bij eventuele over
gang van personeel der marechaussee
naar gemeente- of rijkspolitie, waarbij
rekening wordt gehouden met het aan
tal dienstjaren als marechaussee, het
geen op het ogenblik niet het geval is.
Ook de verplichte huisvesting in oude
dienstwoningen tegen een in vergelijking
met niet-dienstwoningen veel te hoge
huur, noemde de heer Schoenmakers
een situatie, waarover grote ontstem
ming heerst.
DEN HAAG, 9 juni De minister
van volkshuisvesting en bouwnijverheid
heeft aan de vereniging van systeem
bouwers medegedeeld, dat hij in begin
sel bereid is voor 1961 een extra facili
teit te verlenen om de bouw van wo
ningen volgens een bouwsysteem te be
vorderen, indien aan bepaalde eisen
van uitvoering en prijs wordt voldaan.
De minister denkt daarbij aan een
toeslag van 20 pet op een in systeem
bouw uit te voeren deel van het con
tingent woningwetwoningen, dat de ge
meenten voor het volgende jaar toe
gewezen krijgen. Het deel van het con
tingent waarover de toeslag wordt ver
leend, zal voor het gehele land ten
hoogste 6000 woningen omvatten.
GENNEP, 9 juni Woensdagmid
dag is in een grintkuil in de Looi onder
Ottersum, het dertienjarig jongetje J.
Heuvelmans verdronken. Hjj was met
andere kinderen in de kuil aan het poot
je baden. De grintkuil heeft op ver
schillende plaatsen echter zeer grote
diepten. In een van deze diepten is het
jongetje verdronken.
BOSTON, 8 juni, (UPI) De chi
rurgen van het Peter Bent Brigham-
ziekenhuis hebben besloten de eerste
niertransplantatie van vader op zoon
te verrichten om het leven van een vijf
tien-jarige jongen uit Dayton, Ohio, te
redden. Het ziekenhuis is een centrum
voor onderzoekingen op het gebied van
niertransplantatie. De eerste geslaagde
operatie op dit gebied werd in 1954 ver
richt op een identieke tweeling.
7~~\c heer H. J. J. van de Pol
J kijkt uitermate verbaasd
en zelfs vertoont hij enige
verwarring als men hem vraagt
zijn medewerking te verlenen
aan een interview. Toch kan
men niet aannemen dat zo'n on
derhoud hem vreemd voorkomt,
want hij is een doorgewinterd
journalist en al vele jaren op
1 juli precies een kwart eeuw
directeur van het Algemeen Ne
derlands Persbureau. Eerst wil
hij de beslissing uitstellen maar
dan, als hij beseft dat deze toch
negatief zou uitvallen, vermant
hij zich. en zegt ronduit: „Eer
lijk gezegd voel ik er geen blik
sem voor."
Dat wij toch iets over de heer
Van de Pol kunnen vertellen
danken wij dus niet zozeer aan
hem zelf, als wel aan een ge
schriftje getiteld: „Korte trek
ken voor een levensbeschrijving
van het Algemeen Nederlands
Persbureau en van H. J. J. van
de Pol," verschenen bij gelegen
heid van het komende jubileum
van persbureau zowel als van
directeur. Typerend voor de di
recteur is dat zijn levensloop in
één artikel verweven is met de
geschiedenis van het A.N.P.
Daaruit zou men terecht de con-
clusic kunnen trekken dat de wederzijdse binding ongemeen grom moet
zijn. Zo groot bijvoorbeeld dat de heer Van de Pol het niet als een last ziet
om, als hij thuis is, in het Gelderse Epe, nog in direct contact te staan niet
het hoofdkantoor in Den Haag, do or middel van een experimenteel model
ontvangtoestel, waarop nieuws nog sneller kan worden doorgegeven dan
met de huidige telexmachines. Zelf wil hij er zich dan van overtuigen of
het allemaal naar wens werkt. „Van techniek heb ik geen verstand, maar
toch is het mijn hobby het beste en het nieuwste op ons terein in ons land
in te leiden," tekenden wij uit zijn mond op tijdens een bijeenkomst, waarop
hij over het A.N.P. sprak.
De heer Van de Pol, die nu 65 is, heeft geen middelbaar onderwijs ge
noten. Door zelfstudie heeft hij zich weten te bekwamen. Zo heeft hij col
lege gelopen op de Handelshogeschool in Rotterdam, maar door zijn werk
zeventien jaar was hij nog maar toen hij leerling journalist werd hij de
Nieuwe Apeldoornse Courant kon hij deze studie niet afronden. Hij
heeft ervaring opgedaan bij diverse kranten. Na vier jaar Apeldoorn ging
hij over naar de Alkmaarse Courant, vandaar na een jaar naar de Dor-
drechtsche Courant en weer twee jaar later vertrok hij naar Den Haag,
waar hij zich belastte met het schrijven van het persklare grote kamer
verslag voor de N.R.C. Dat dit beslist niet altijd zonder schrijfkramp ge
beurd zal zijn concludeert men als men ziet, dat die vroegere verslagen
vaak meer dan een hele pagina besloegen. Grote redenaars heeft hij in die
tijd helpen „verslaan" gis dr. Kuypers, mgr. dr. Nolens, mr. De Savornin
Lokman en mr. Troelstra. In 1919 werd hij Haags correspondent van het
Algemeen Handelsblad en zijn laatste functie bij een krant aanvaardde hij
tien jaar later, toen hij directeur-hoofdredacteur werd van de Delftsche
Courant.
In die functie stelde hij op een vergadering van de Nederlandse Dag
bladpers in 1929 voor een eigen nationaal persbureau te stichten. Zes jaar
later was het er. Tot directeur werd benoemd de initiatiefnemer: H. J. J.
van de Pol. Vijfentwintig jaar heeft hij deze functie nu bekleed en hij heeft
er grote voldoening in gevonden. Toch denkt hij soms met weemoed terug
aan de tijd dat hij nog journalist was. Dat blijkt bij voorbeeld als hij op een
vergadering, wanneer iemand hem een vraag stelt die hij voor de zekerheid
wil opschrijven zegt:: „Hoe formuleerde u het ook weer. Het is lang gele
den dat ik verslaggever u>os, de mooiste tijd van mijn leven."
Na zijn afscheid bij het A.N.P. zal de heer Van de Pol zich niet in alle
rust terugtrekken, „lk ga een studie wijden aan de mogelijkheid van een
Europees nieuwsagentschap en er dan in alle vrijheid mijn hart over
luchten."
