FRANKRIJKS vliegende KARVELEN
In vijftig minuten van
Le Bourget naar Schiphol
Kopje soep drinken zonder te morsen
D
T
O
Nooit meer
Ontsteltenis en woede in
republikeinse kringen
np
ft
H
PLAN VOOR EEN NIEUWE
GRONDWET IN TURKIJE
Waar blijft de
sensatie?
Vensterglas kan botsing met kip doorstaan
Republikeinse
rivalen
Begrafenis met militaire eer van
slachtoffers van de staatsgreep
Uitspraak inzake
„roze balletten"
ROCKEFELLERS KRITIEK OP NIXON
26 doden bij gevecht
tussen naaklopers-
sekte en politie
Politie zoekt naar
Maastrichtenaar
V B
VRIJDAG 10 JUNI 1960
Indonesië
In-N oord'Duitsland
Internationaal gezochte
misdadiger ontsnapt
„Strijkerslicht" in Amsterdam - Klank- en lichtspel Ian9s
de grachten Bijzondere attractie voor de vreemdelingen
- Toelichting in de moderne talen
v; X'.x
Zeefbochf
mmi-i sief l Hi«r
sirVI hi>ii>
st.-:
D*$
Groningen graaft Ballonnen in Leiden
Chi
Naamgenoten in Thorn
net
pet
rff"
In loulouse beeft men ons een kanon laten zien, waar
mee dode kippen worden weggeschoten. Het scli iet
werktuig staat niet in een kermistent, maar in de hal
van een vliegtuigfabriek, en het gevaarte wordt niet ge
bruikt voor de een of andere ruwe folkloristische sport,
maar voor een hoogst ernstig experiment; Met dit kanon
wordt namelijk beproefd of de ruiten van de cockpit van
een straalverkeersvliegtuig bestand zijn tegen een botsing
met een vogel in de lucht. Men schiet een zware kip met
een snelheid van meer dan vijfhonderd kilometer per uur tegen een vlieg
tuigvenster, dat tegen een muur is bevestigd, en het glas mag dan geen enkele
beschadiging vertonen.
Dit is een van de meest spectaculaire proeven die in de vliegtuigfabriek
Sud-Aviation genomen wordt met de onderdelen van de Caravelle, een toe-
stel dat hier op het ogenblik in serie geproduceerd wordt. De Caravelle moet
aan zeer hoge eisen voldoen. Het vliegtuig moet ongeveer dertigduizend vlieg
uren kunnen maken. Het moet gedurende een jaar of tien bijna tien uur
per dag in de lucht kunnen zijn, en het moet een jaar kunnen vliegen zonder
dat het meer dan één week aan de grond is voor revisie.
In de fabriek in Toulouse heeft men een watertank met een inhoud van
duizend kubieke meter waarin de romp en de vleugels van de Caravelle bloot
gesteld worden aan de druk die het vliegtuig in de vlucht kan hebben te
doorstaan. Men heeft er een machine waarmee de remmen van het landings
gestel worden beproefd, alsmede een apparaat om de slijtage van de banden
te meten. Men wil geen enkel risico nemen, en men wenst geen vliegtuigen
af te leveren die niet aan de strengste veiligheidseisen voldoen.
Een Caravelle van Air France. Men ziet duidelijk de twee straalmotoren aan
weerszijde van de romp, vlak voor de staart. Het toestel biedt plaats aan 72
passagiers.
Sud Aviation is op vijf na de grootste
vliegtuigfabriek ter wereld, en de
grootste van Frankrijk. In totaal heeft
de firma niet minder dan 22.000 mensen
in dienst, en in Toulouse worden op het
ogenblik vier Caravelles per maand ge
maakt. Aan één Caravelle wordt echter
niet minder dan negen maanden ge
werkt, en zo heeft men er dus altijd
een aantal tegelijk onder handen.
In de enorme hal van de werkplaats
St. Eloy te Toulouse hebben we gezien
hoe zilverkleurige metalen platen gesne
den en geperst werden voor de romp
en de vleugels. De donderende pneuma
tische hamers, de sissende lasappara
ten en de ratelende electrische boren
maakten een oorverdovend lawaai, en
onze gids moest wel heel luid spreken
om zich verstaanbaar te maken. Met
een van de kolossale persen in deze
werkplaats, zo werd ons verteld, zijn in-
dertijd de aluminium bollen vervaar
digd voor het Atomium van de Brussel
se Expo. Het apparaat wordt nu ge
bruikt voor. de constructie van de neus
van de Caravelle. Er heerst een in
drukwekkende bedrijvigheid in deze ge
automatiseerde smidse, die de naam
van de patroon der smeden draagt.
Het loopt goed met de Caravelle. De
directie van Sud-Aviation heeft over ge
brek aan bestellingen niet te klagen.
,Air France heeft opdracht gegeven tot
de bouw van 27 toestellen.'en er zijn er
al twaalf geleverd. De Scandinavische
luchtvaartmaatschappij SAS heeft er in
dertijd 18 gevraagd, Al Italia 8, en de
Amerikaanse onderneming United Air
Lines 20. Men hoopt in Toulouse nog
een hele tijd vooruit te kunnen met de
productie van Caravelles.
In de montage-werkplaats van Sud-
Aviation te Toulouse, St. Martin, heb
ben wij een bijna afgewerkt toestel zien
staan, dat, blijkens de letters op de
romp voor Swissair werd gemaakt. Wij
zagen een vliegtuig waarvan de staart
in de Italiaanse nationale kleuren was
geschilderd, en dat dus voor Alitalia
bestemd moest zijn. Een eind verder op
stond een Caravelle, waaraan een kaart
hing met het opschrift: Sabena.
Amerikaanse vice-president, Ri
chard Nixon, heeft tot voor kort
gemeend, dat zijn benoeming op
de komende Republikeinse conventie
tot kandidaat voor het presidentschap
maar een formaliteit was. Hij achtte
zich voor honderd procent verzekerd
van de kandidatuur. De Republikeinse
gouverneur van de staat New York,
Nelson Rockefeller, had immers in de
cember van het vorig jaar gezegd, dat
hij geen campagne zou voeren om de
kandidaat van de partij te worden, en
behalve Rockefeller had Nixon niemand
te vrezen. Bovendien heeft president
Eisenhower zelf in maart laten weten,
dat hjj Nixon graag als zijn opvolger
zou zien. Eisenhower had met deze ver
klaring gewacht tot hij de stellige in
druk had gekregen, dat er in het Re
publikeinse kamp geen andere ernsti
ge gegadigden voor de kandidatuur
naar voren zouden treden.
Dezer dagen is er echter een nieuwe
situatie ontstaan, die voor Nixon niet
zo prettig is. Rockefeller heeft plotse
ling gezegd, dat hij zich beschikbaar
stelt voor de Republikeinse kandidatuur
als de Republikeinen op de conventie
een beroep op hem zouden doen. For
meel voert hij nog geen campagne te
gen Nixon, maar het begint er toch
wel op te lijken. Deze week heeft de
gouverneur de vice-president verweten,
dat de laatstgenoemde zijn programma
eerst na de conventie bekend wil ma
ken. Rockefeller eist, dat Nixon nu
reeds onthult, welk beleid hij eventueel
als president zou willen voeren, opdat
bekend wordt in hoeverre dit beleid af
zal wijken van dat van Eisenhower.
wee factoren hebben waarschijn-
lijk vooral bijgedragen tot de ge
wijzigde houding van Rockefeller.
Daar is op de eerste plaats de groeien
de populariteit van de gegadigde voor
de Democratische
""N kandidatuur, sena
tor Kennedy uit
BUITENLANDSE Massachusetts. Als
Kennedy de De-
kPrtkiicv mocratische kan-
iSKWlxieis didaat zou wor-
v I den, zou hij, vol-
x*—gens Rockefeller,
een geduchte tegenstander voor Nixon
zijn. Dit is een van de redenen, waar
om de gouverneur van New York vindt,
dat de Republikeinse partij nu reeds
met een programma voor de nieuwe
regering moet komen. De andere fac
tor die Rockefeller tot zijn nieuwe stap
heeft gebracht, is de behandeling van
het incident met de U-2 door de Repu
blikeinse regering en de, zijns inziens
daarmee verband houdende, mislukking
van de topconferentie. Van Democrati
sche zijde is op Eisenhowers houding
in de affaire-Powers felle kritiek gele
verd. Nixon was voor de behandeling
van de U-2- kwestie niet persoonlijk
verantwoordelijk, maar hij heeft het be
leid van de president in deze zaak
hartstochtelijk verdedigd. Rockefeller
houdt nu rekening met de mogelijkheid
dat de Amerikaanse buitenlandse rege-
ringspolitiek het prestige van Nixon in
de ogen van de Republikeinen derma
te heeft geschaad, dat men de vice-pre
sident straks niet als kandidaat voor
het presidentschap zal willen benoemen
De Republikeinen zouden dan ge
dere keuze hebben dan Rockefeller.
Rockefeller zelf heeft zich de laatste
maanden demonstratief gedistancieerd
van het beleid van de Republikeinse
regering. Hij wenste niet mede verant
woordelijk gesteld te worden voor de
recente gebeurtenissen.
Rockefeller heeft in december 1959
gezegd, dat hij in ieder geval niet
beschikbaar is voor de functie
van „running mate" van Nixon, dat
wil zeggen voor de Republikeinse kan
didatuur voor het vice-presidentschap.
Hij heeft die verklaring dezer dagen
herhaald, en hij heeft er een opmerking
aan toegevoegd die weinig complimen-
P het einde van de vijftiende
eeuw voer men met „Caravelles"
of karvelen van Europa naar de
Nieuwe Wereld. Columbus maakte zijn
reis naar Amerika in een karveel. .Nu
heeft men de aardige gedachte gehad
de naam van dit type zeilschip te ge
bruiken voor een voertuig waarvan de
mens zich in de tweede helft van de
twintigste eeuw bedient. De Caravelle
van onze dagen is een gevaarte van 45
ton, dat dooi- twee straalmotoren wordt
voortbewogen. Het toestel is 32 meter
lang, en de vleugelwjjdte is maar liefst
34 meter. Opvallend is, dat de motoren
niet aan de vleugels bevestigd zijn,
maar aan weerszijde van de romp, vlak
voor de staart. De hele vormgeving is
bijzonder fraai, hetgeèn vooral uitkomt
als men het vliegtuig van boven of van
onderen ziet.
Met de Caravelle van vijf eeuwen ge
leden stak men de Atlantische Oceaan
over, maar de hedendaagse Caravelle
pleegt minder lange reizen te maken.
Het toestel is vervaardigd voor gebruik
op middelgrote afstanden, en het vliegt
dan ook vooral op Europese lijnen. Op
een van die lijnen, Parijs-Amsterdam,
wordt door de Finse luchtvaartmaat
schappij Finnair met Caravelles een
dienst onderhouden, en na onze omzwer
vingen door Frankrijk hebben we dank
baar geprofiteerd van de mogelijkheid
om eens te ervaren, hoe men zich als
passagier in zo'n vliegtuig voelt. Als
men al wat vluchten gemaakt heeft in
vliegtuigen met propelleraandrijving,
wil men wel eens de sensatie beleven
van een tocht in een straalverkeers
vliegtuig. Maar is het een sensatie ge
weest? Wij zouden die vraag ontkennend
willen beantwoorden. Een reis in een
Caravelle is minder opwindend, dan een
tocht in een eenmotorig sportvliegtuig
je. De verrassing van een vlucht met
een Caravelle is juist dat men nauwe
lijks beseft, dat men met duizelingwek
kende snelheid door het luchtruim suist.
Men vertelt u, dat ge, na de start, met
een snelheid van driehonderd meter per
minuut tot een hoogte van bijna zeven
kilometer klimt. Maar als ge, op het
gepresenteerde zuurtje zuigend, een
paar keer slikt ondervindt ge niet de
teus was voor Nixon. Rockefeller zei
namelijk, dat hij zich nuttiger kon ma
ken als gouverneur van New York, dan
in ,,a stand-by position" in Washing
ton.
Het ziet er naar uit, dat de Repu
blikeinse conventie, die op 25 juli te
Chicago begint, niet zo'n vreedzame
bijeenkomst wordt als Nixon aanvan
kelijk gehoopt en verwacht had. In het
Republikeinse kamp heerst geen vol
ledige eensgezindheid. Rockefeller ge
niet onder de meer vooruitstrevende
Republikeinen een grote populariteit.
Bjj de gouverneursverkiezingen van
1938 heeft hij een indrukwekkende over
winning weten te behalen. Hij staat be
kend als een „liberal", en hij huldigt
bijvoorbeeld meer verlichte opvattingen
over de kwestie van de burgerrechten
(het negerprobleem), dan Nixon, ter
wijl hij de defensie-uitgaven ook hoger
opgevoerd zou willen zien. dan de hui
dige vice-president noodzakelijk acht.
De kans is uiterst gering, dat Rocke
feller Nixon straks de Republikeinse
kandidatuur zal kunnen ontnemen,
maar de vice-president heeft toch alle
reden om voor de gouverneur beducht
te zijn. Nixons kansen in de finale van
de wedloop naar het Witte Huis zouden
geschaad kunnen worden, als hij op de
conventie in ernstige moeilijkheden zou
komen met Rockefeller.
minste hinder van die schielijke stijgen
de beweging. Men merkt ook niet. dat
de druk in de cabine kunstmatig op
peil gehouden wordt, en men heeft de
grootste moeite zich voor te stellen, dat
het vliegtuig een vaart heeft van acht
honderd kilometer per uur. Met die
aart komt men echter in vijftig minu
ten van Le Bourget naar Schiphol, ter
wijl bijvoorbeeld een Viscount, een Brits
vliegtuig met schroefturbinemotoren er
vijf en zestig minuten over doet.
De Caravelle ligt volkomen rustig in
de lucht. Men hoeft niet te morsen met
het kopje soep dat de stewardess op het
uitklapbare tafeltje heeft gezet. Men
heeft ook minder last van lawaai, dan
in een toestel met gewone motoren,
maar het is binnen nu ook weer niet zo
stil, als een reclame-geschrift u wil
doen geloven. Men hoort wel degelijk
voortdurend een zware vrij krachtige
toon, maar - in tegenstelling tot andere
vluchten - hebben we het geluid dit
maal niet geasso
cieerd met de ro
tatiepers van een
dagblad.
In het tijdperk
van het straalver
keersvliegtuig is
het vliegen min
der indrukwek
kend dan ooit, hoe
paradoxaal dit ook
moge klinken.
HANS BRONKHORST
Dat heb je natuurlijk wel
met juke-boxes; je duwt er
een munt in en er komt
een levenslied uit. Maar
voor de rest zijn het din
gen die de wereld onveilig
maken, net als atoombom
men en straaljagers. Zij be
antwoorden aan een voor
mij onbegrijpelijke behoefte aan ru
moer, die een goed deel van de mens
heid gevangen schijnt te houden. Ik
heb gehoord dat in Amerika een uit
gever van grammofoonplaten op het
idee is gekomen om een plaat te pro
duceren die slechts „stilte'' behelst. De
man is waarschijnlijk een cynicus.
Maar om op de juke-box terug te
komen, voor sómmige mensen schijnt
het helse instrument tóch poezie te
bevatten. Laatst althans liep ik een
Amsterdams café binnen en had niet
direct in de gaten dat er „dooie mu
ziek" aanwezig was. Ik was de enige
gast. Maar even later strompelde er
een verkreukeld en door de jaren ge
teisterd mannetje het lokaal binnen.
Hij zuchtte diep, liep op de muziek
automaat toe, duwde er het nikkel in
en stak een stinkend pijpje op.
En dit jengelde een weke mannen
stem door het lokaal:
„Schön ist die Jugendzeit, sie kommt
nie mebr; nie mehr."
Washington, 10 juni (upd De
kritiek, die gouverneur Nelson Rocke
feller van New York woensdag geuit
heeft op vice-president Nixon en de re
publikeinse partij heeft veel ontstelte
nis en vaak woede verwekt in republi
keinse kringen. Over het algemeen ziet
men in Rockefeller's kritiek een nieuwe
bereidverklaring zich door de republi
keinse partij kandidaat te laten stellen
voor het presidentschap, maar de meer
derheid is van mening, dat hij weinig
kans maakt Nixon de kandidaatstelling
te ontfutselen.
Nixon heeft gisteren in besloten kring
op de kritiek van zijn rivaal geant
woord. Op een lunch met de voorzitters
van de republikeinse partij in de ver
schillende Amerikaanse Staten ver
klaarde hij trots te zijn op de resultaten
van de zeven jaren republikeins bewind
onder Eisenhower.
Op een zeer druk bezochte perscon
ferentie in Camden, New Jersey, heeft
DJAKARTA, 10 juni (Reuter) In
een dessa nabij Bandoeng zijn verleden
week 26 personen gedood bij een bot
sing tussen politie en militairen ener
zijds en leden van een godsdienstige
naaktlopers-sekte. De gebeurtenissen,
die zich in de dessa Tjirojom hebben
afgespeeld, begonnen jl. zaterdag, toen
een legerofficier een onderzoek instel
de naar berichten dat een aantal man
nen en vrouwen ouder een leider, ge-
naamd Nawami, naakt een godsdienst
oefening hielden in de dessa Misigit.
De leden van de sekte joegen de of
ficier uit de Misigit, waarbij zij met
bamboe speren zwaaiden en schreeuw
den wie zich niet bij ons aansluit is een
varken. De officier ontkwam, maai
de sekteleden grepen en doodden een
dorpswachter.
De volgende dag waren militairen en
politiemannen aanwezig, toen een luite
nant van het leger, en een functionaris
van de politie de Misigit betraden. De
luitenant werd door de naakte groep
gedood en de politieman zwaar gewond,
waarna de sekte een aanval deed op de
militairen en er twee van dbodde. Hier
op openden de soldaten het vuur, eerst
met schoten in de lucht, waarna op de
aanhangers van de sekte werd gericht.
Nawami en 21 van zijn volgelingen wer
den onmiddellijk gedood, 15 werden ge
wond en 30 gevangen genomen. Dc
overigen vluchtten het gebergte in.
Nixon voorts verklaard, dat gouver
neur Rockefeller aile recht heeft om
kritiek te oefenen op de regering
Eisenhower, zoals hij woensdag heeft
gedaan. Rockefeller zou te kort schie
ten tegenover zichzelf, de republikein
se partij en Amerika, als hjj zou zwij
gen, terwijl hij meent te moeten spre
ken, aldus Nixon.
De vice-president voegde er op een
vraag aan toe, dat Rockefeller door de
ze kritiek niet wordt uitgesloten van een
benoeming tot presidentskandidaat.,
evenmin als iemand anders die kritiek
oefent op de regering Eisenhower.
Nixon ontkende echter de juistheid
van Rockefeller's beschuldigingen, dat
hjj zich onvoldoende duideljjk heeft uit
gesproken ten aanzien van de grote
politiek. „Ik geloof", aldus Nixon, „dat
ik mjjn standpunten wat betreft de be
langrijke kwesties nauwkeuriger en
meer gedetailleerd kenbaar heb ge
maakt dan veel anderen".
Over de strijd om de kandidaatstel
ling in het democratische kamp weet
de Chicago Tribune te melden, dat se
nator Kennedy en de vroegere presi
dentskandidaat Stevenson op een ont
moeting in Libertyville op 21 mei be
sloten hebben samen te werken voor de
kandidaatstelling. Het bureau van Ste
venson heeft als commentaar op dit be
richt echter meegedeeld, dat het twee
tal niet gesproken heeft over een geza
menlijk actieprogram voor of tijdens de
conventie.
FLENSBURG, 10 juni (UPI) De
politie van Flensburg in nonrd-Duits-
land zoekt op liet ogenblik naar een
28-.jarige Maastrichtenaar, die er giste
ren in slaagde te ontkomen uit het ste
delijk gerechtsgebouw. Toen hjj voor
geleid iou worden, gaf hij zjjn bege
leider plotseling een stoot tegen de
borst, rukte zich los n vluchtte naar
buiten. De politie zette onmiddellijk een
achtervolging in en maakte groot
alarm, maar de Maastrichtenaar ont
kwam.
De man werd in de nacht van dins
dag op woensdag gearresteerd bij een
poging de Deens-Duitse grens te over
schrijden. Hij werd pas gepakt door de
Deense douane na een wilde achtervol
ging, waarbjj op hem geschoten werd.
Hij weigerde de Deense autoriteiten
te antwoorden op hun wagen en zei al
leen dat hij Nederlander was. De De
nen, die vermoeden dat de Nederlan
der een internationaal gezochte misda
diger is, leverden hem woensdagavond
uit aan de Westduitse politie, die hem
in staat van beschuldiging willen stel-
len wegens illegale grensoverschrijding.
Bjj de stadsilluminatie van Am
sterdam is dit jaar wel heel
sterk het accent gelegd op de
menselijke factor, i.e. op de toelich
ting door de gidsen van de rond
vaartboten. De gemeentelijke illumi-
natiecommissie, die altjjd met te wei
nig geld moet werken, heeft n.l. ont
dekt dat vooral de deelnemers aan
de rondvaarten door de grachten van
de verlichting van de grachtenhui
zen en gebouwen genieten. En ze
heeft er een soort van klank- en licht
spel van gemaakt. Het lichtspel le
vert. het wisselend decor van de met
strijklicht aangeduide huizen, die
men passeert als men door de grach
ten vaart. Het „klankspel" moet de
gids in de boten leveren voor wie de
commissie in samenwerking met de
commissie „Heemkennis" een uitge
breide toelichting heeft samengesteld,
waarvan de verkorte inhoud in een
met veel foto's geïllustreerd en in
deelnemers aan de rondvaarten. Het
bljjft overigens voor ons een raadsel
hoe de gidsen in de rondvaarten in
de korte spanne tijds hun uitvoerige
toelichting in de moderne talen moe
ten geven. Bji de officiële „proef
vaart" gebeurde dit uitsluitend in het
Nederlands en hoewel we geboren en
getogen Amsterdammer zijn, moeten
we erkennen dat de gids in de rond
vaartboot, die ons langs de verlichte
grachten voer, toch telkens markante
bijzonderheden van de huizen wist te
vertellen. Men heeft dit jaar de
prikkabels langs de bruggebogen her
steld. zelfs in dubbele mate, alweer
om de deelnemers aan de rondvaar
ten te gerieven.
Ook in het buitenland kan men tal
van des avonds geïllumineerde steden
aantreffen, want dat is tegenwoordig
„mode" geworden. Maar zulk een
uitgebreid traject als in Amsterdam
zal men tevergeefs zoeken en geen
wonder dus dat het voor de vreem
deling en daaronder verstaan we
ook de Nederlander van buiten Am
sterdam een onvergetelijke indruk
achterlaat. Een geestigaard heeft het
„strijklicht" langs de gevels vertaald
in „Strjjkerslicht" naar de naam van
de directeur van de V.V.V. „Am
sterdam", die met deze illuminatie
wel bjjzonder in zijn nopjes zal zjjn
want het is de beste propaganda
voor Amsterdam.
I ;#s I - 8 F'
III!
iHiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiimiiHHiiiiiniiiiiiirmiiiiiniiiHiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiNHim»1"1
mui"
bouwkunde en geodesie. Hij excel
leerde in het onderzoek omtrent de
toepassing van apparatuur voor de olie
winning. Ir. Broeze ontwikkelde een
boorinstallatie, die de behoefte van
De naam van ir. J. F. Fontein,
die gisteren tijdens de vergade
ring van het Koninklijk Insti
tuut van Ingenieurs in Eindhoven de
gouden Con rad-medaille met oorkon
de in ontvangst mocht nemen, is on
verbrekelijk verbonden aan de hydro-
cycloon en de zecfbocht. Deze gees
teskinderen van de chef van de tech
nologische afdeling van het centraal
proefstation van dc Staatsmijnen zijn
in eigen kolenwasserijen ci| in vele
andere industrieën in binnen- en bui
tenland een grote rol gaan spelen. Dc
zeefbocht is in liet bijzonder bestemd
voor de fijne afzeving van vaste deel
tjes in vloeistoffen. Zjj bestaat, in af
wijking van de normale zccfmachines
uit een stilstaande, gebogen zeef,
waarmede op onderdelen van 1 milli-
UI ■-
|U -
sterkte, welke zij hadden gemaa ,orjt
de plaats, welke Gronenbarghe w
genoemd, zullen moeten vernielen ?y
in dien staat terugbrengen, ze
die hebben gevonden en waarinjjfl.
op straffe van honderd mark st®)ejp«
gen zal moeten blijven. In een M ,eg
honderd jaar was dus de rol van j„
Gronënbargh geheel omgekeerd-
plaats van een verdedigingsnu gen
der prefecten van de stad was hei
sterkte tegen de stad geworden.
In 1440 is de bisschop van LrtrcCpe
eigenaar van de „Gronenborch j,
prefecten van Groningen bezateni
dit goed niet als privaat ei&®n'j0cb
als leden van een zeker geslacht,
in -hun kwaliteit als stedehouder r
de Utrechtse bisschop. In dat J
verhuurde de bisschop „dat heeft1
ert
het oliebedrjjf volledig dekt. dank zjj
elektrische krachtsoverbrenging. Ook
verrichtte hij belangwekkende studies
over de toepassing van aardoliepro-
dukten in motoren.
In dat ei>
verhuurde de bisschop „dat heern s{J
de hofstede tot Gronenborch iTUt_rt
lande ende onlande, dat daerto n „yn
ende eene cleyne hofstede rnyt
tobehoer en daerbij gheleghen t® .yd
de zutzijde aen den depe" voor a Qtg-
van 40 jaar aan een burger van
ningen, Lambert Hach. Diens z e
Gosschalick Steenmesseler, droeg
pacht voor de nog resterende .iare „y,
1466 over aan mr. Johan Vrede"
_i -TT"aivrJln
pro
Maartenskerk te Groningen.
na is de Groenenburg et
eigendom geweest van het Grom"»
burgemeestersgeslacht Schaffer.
meter kan worden afgezeefd. hetgeen
vroeger praktisch onmogeljjk was.
Deze eigenschap en de grote verwer
kingscapaciteit, gepaard aan de een
voud van constructie, hebben de zeef
bocht een internationale vermaard
heid gegeven. In vele industrieën,
verspreid over de gehele wereld, wer
den meer dan vijfhonderd zeefboch-
ten geplaatst.
Ir. Fontein, die in 1915 op Java is
geboren en in 1939 als natuurkundig
ingenieur in Delft afstudeerde, blijft
zijn uitvindingen in de praktijk volgen.
Hij weet steeds meer toepassingen te
bewerkstelligen door het voortdurend
aanbrengen van verbeteringen. Hij is
de derde Staatsmijnfunctionaris, die
de gouden Conrad-medailie ontvangt.
In 1931: prof. dr. ir. F. K. Th. van
Iterson en in 1941: ir. M. G. Driessen.
Prof. ir. J. Broeze is de tweede
ingenieur, die gisteren door het Ko
ninklijk Instituut werd onderscheiden.
Hij kreeg de gouden speurwerkme-
dailie I960 voor onderzoek in de mjjn-
Tn Groningen zullen binnenkort op
gravingen worden verricht naar
de restanten van het dertiende
ceuwse kasteel „Groenenburg", dat
in vroeger eeuwen een bron is ge
weest van veel twist, maar ontegenzeg
ljjk in de geschiedenis van de stad
Groningen een belangrijke plaats
heeft ingenomen. In het uitbreidings
plan „Eemskanaal", in een meander
van de vroegere Hunze, zjjn de vroe
gere grachten van het kasteel thans
nog als laagten te herkennen en twee
onregelmatig gevormde heuvels be
vatten. naar alle waarschijnlijkheid
ruines van gehouwen. Dank zjj een
subsidie van' de gemeente Groningen
worden nu opgravingen verricht door
dc hoogleraar-directeur van het biolo-
gisch-archaeologisch instituut van de
rijksuniversiteit te Groningen, aange
zien van de zijde der historici grote
belangstelling bestaat voor de restan
ten van dit kasteel.
De „Groenenburg" heeft gelegen in
een van de bochten van de oude Hun-
ze, die op korte afstand ten oosten en
ten noorden van dé stad in grillige
kronkelingen liep tot aan Wierum
aan het Reitdiep, waar zjj zich met de
A verenigde. De 13e eeuwse kroniek
schrijvers Emo en Menko hebben het
al over deze sterkte, opgericht tegen
„illi de Trenthawalda", waarmee
bedoeld werden de partijgenoten van
de schout en de ridders van Eelde en
Peize, welke dorpen destijds nog tot
Drenterwolde werden gerekend. Met
deze ridders, tevens familieleden, la
gen de prefect van Groningen Rodol-
phus en, na de doodslag van deze,
diens zoon de jonge prefect Egbert,
overhoop. In die strijd gelukte het
aan ridder Thizo van Eelde en de zij
nen in het jaar 1242 het kasteel Groe
nenburg, dat de bron van alle twist
was, te verwoesten. Echter niet ten
volle, want in 1260, toen de ingezete
nen van de landschappen Hunsingoo
en Fivelgoo hun onderlinge twisten
staakten om zich samen tegen hun ge
meenschappelijke vjjand, de stad Gro
ningen, te richten, wendden zjj zich
het eerst tot het kasteel „Groenen
burg". Zij veroverden en verwoestten
het. Verder komt de naam van het
kasteel in de middeleeuwse stukken
o.m. nog voor in 1338,, waar de Gro-
nenbarghe zich opnieuw als sterkte
doet gelden. In dat jaar werd er door
scheidslieden uitspraak gedaan in de
geschillen tussen de Friezen enerzijds
en de stad Groningen met haar me
destanders anderzijds. Onder de voor
waarden leest men, dat de Friezen de
Aan de internationale ballonra
die ter gelegenheid van het u
versitair lustrum te Leiden
gende week zondag van het Schutte^
veld zal starten, zullen zes ,^si
ballonvaarders deelnemen. Inzet
de strjjd is de „Trophee du balK»^
die .overhandigd zal worden aan t
deelnemer die in de tijd tussen de r.
's middags om drie uur, en zonsono
gang de grootste afstand heeft ai&
legd. Uit Zuid-Duitsiand komt de
cordhouder Alfred Eckert, die v0,ier
jaar met zjjn ballon op een glctsc'
gestrand is en slechts met moeite s
red kon worden. De Zwitser Fred y
der zal opstijgen met de splintern'
we ballon Alvis. Het kleinste balj_„,
netje in deze race wordt hernam
de Franse luchtvaarthistoricus is
les Dollfus. De jongste deelnemer
de Belg Albert v.d. Bemden, die zw
tweehonderdste vlucht, maakt,
Nederland komen uit: Mimi B
man, die start in de nieuwe ballon j-
de Haagse ballonclub. en Koen.J'G,
sen uit Voorhout, die deelneemt m
fraaie Nederlands ballon OxygenU"
et Limburgse dorp Thorn, ^eteJ
bekend als „het witte stadi
krijgt donderdag 16 juni bez°'
•pf'
van zes naamgenoten, de gebroed
Thom. Een van hen kreeg onlangs 'n'
of meer toevallig het boek „De abÜsS[
werk zeer geïnteresseerd en gaf
door aan zijn vijf broers. Na lezing
het boeiende verhaal over de
van Thom nam het zestal het bes^1'
om persoonlijk te gaan kennis make
V
het
met het Limburgse stadje Thorn,
ging een brief naar de V.V.V. van
plaatsje, die de gebroeders prompt e*
uitnodiging deed toekomen om een
lang de gasten te zijn van het vriende
lijke witte stadje. Thom treft mom*11
teel de nodige voorbereidingen v°
een hartelijke ontvangst van zijn z
naamgenoten, in leeftijd variërend v"
29 tot 42 jaar en woonachtig in Leid^
Oegstgeest, Zwolle en Geldermalse
Hun eerste bezoek aan Thom zal be
slist niet het laatste zijn, zo meent
bevolking van Thorn.
ANKARA, 10 juni De Rotterdmse
woordvoerder van het nieuwe militaire
bewind in Turkjje heeft bekendgemaakt,
dat het comité van nationale eenheid
zjju goedkeuring heelt gehecht aan het
ontwerp voor een nieuwe grondwet. Hel
ontwerp is doorgezonden aan generaal
Gurscl, de eerste-minister, die er voor
13 juni zjjn oordeel over moet geven.
Volgens de woordvoerder zullen bij
zonderheden van de grondwet worden
bekendgemaakt als de constitutie is
goedgekeurd. Hjj zei dat zestien pro
vinciale gouverneurs die onder het vo
rige bewind hebben gediend, zijn ge
arresteerd. In zevenprovincies zijn
nog militaire gouverneurs, terwijl de
overige provincies door burgers wordt
geleid.
In antwoord op een vraag verklaarde
de woordvoerder, dat het nieuwe regi
me nog niet heeft beslist, of Turkije
zal toetreden tot de EEG. Op het ogen
blik is men bezig dc schade te ondeiT
zoeken van het optreden van de vorige
regering en dit zal enige tijd vergen.
Pas nadien zou een besluit omtrent de
EEG worden genomen.
Vandaag is het stoffelijk over
schot van luitenant Aii Kemal Yat-
niae. de enige militair die bjj de mi
litaire staatsgreep van vorige maand
het leven heeft gtdaten, met militaire
eer bijgezet, tezamen met de stoffe
lijke resten van enige studenten die
bij protestdemonstraties tegen de re-
gering-Menderes om het leven zijn
gekomen.
In Istanbul stonden gisteren naar
schatting 100.000 mensen langs de rou
te waarlangs de stoffelijke resten van
twee der student.ert werden gedragen.
In de optocht liepen vijf militaire or
kesten mee, die treurmarsen ten geho
re brachten. Boven de stad vlogen
straaljagers als eerbetoon. De stoffe
lijke overschotten zijn vandaag bijge
zet. in het mausoleum van Ataturk in
Ankara.
PARIJS, 10 juni 4AFP. Reuter)
Een Parijse rechtbank heeft gisteren
75-jarige oud-voorzitter van de FTa,'l*
Nationale Vergadering, André le
quer, tot een voorwaardelijke gevanBX
iiiscfrnf vnn ónrt ioo* nti enn KnpfR
schandaal van de ..roze balletten".
re Sorlut. een 35-jarige voormalige P,„
tieman, kreeg vijf jaar onvoorwaafj*,,
lijk, omdat hij in woningen van
culieren en in de ambtswoning van
Troquer orgieën zou hebben georga
seerd, waaraan vooraanstaande 7;|1.1'en
lieden en minderjarige meisjes heb''
deelgenomen.
In totaal waren 23 personen van
aanzetten van minderjarigen tot ontuL>ri
beschuldigd. Met uitzondering van e
hoofdinspecteur van politie werden "S
len schuldig bevonden. Le Troquer wk,
verklaard onschuldig te zijn, evenals z
45-jarige vriendin mevrouw Elisabe
do Pinajeff, die tot een boete van r
franken werd veroordeeld. De eigena^,
van een kapsalon en de voormalig®
recteur van een iuxieus restaurant,
het Bois de Boulogne kregen t\^ee .la
gevangenisstraf. De eigenaar van
grote winkel in Parijs kreeg andern»
jaar. De veroordeelden hebben twee
ken de tijd om beroep aan te teken®
