In Ben Goerion wordt het
tnoderne Israël belichaamd
Staatsman a la Churchill
met profetische
D
Amerika
ontdekt
zoetstof
zonder
bijsmaak!
sucrosa
B
Dader vliegaanval op paleis
van Soekarno voor rechter
i
Oe stam begint
al te splijten
mm
Naar Zandvoort
Paratyphus in
Oost-Duitsland
„Nationaal Vredesfronbereidde
aanval op Djakarta voor
J
J
DINSDAG 21 JUNI i960
avid Ben Goerion wordt in
Israël zelf, door de kranten
en in de conversatie van
^Uedag, meestal aangeduid met
twee Amerikaans-nuchtere initi-
B.G. Niemand zal ook ont
kennen, dat de huidige minister-
resident van de staat Israël in
2ijn hele optreden een indruk van
Zakelijkheid en besluitvaardigheid
^'ekt, die bij een dergelijke aan
duiding wonderwel schijnt te pas-
^en. Maar het is niet de indruk,
rje Ben Goerion wénst te maken.
ziet zich zelf het liefst als
'ernand, die de moderne staatkun-
beoefent en goed beoefent
?°lgens de stijl der oude profeten,
"ij is volledig in zijn element,
Wanneer hij, bijvoorbeeld op een
^rsconferentie, de politieke ont
wikkeling uiteen zet, die hij van
Buitenlandse
kroniek
de toekomst verwacht. Laten we
zeggen, dat naar zijn mening de
Sovjet-Unie binnnen niet al te
lange tijd haar Joodse onderdanen
zal toestaan naar Israël te emigre
ren. Dan doet B.G. een stap ach
terwaarts, heft zijn wijsvinger tot
boven de sneeuwwitte krans van
zijn haren en spreekt: „Ik voorzie
de dag, waarop miljoenen Joden,
die thans nog leven in een zeer
groot land, zich reisvaardig zullen
maken en naar Israël zullen ko
men.
Vraag mij geen namen en geen
data, maar die dag zal aanbre
ken". Morgen komt hij in ons land
aan en al zal hij hier meer staats
man zijn dan profeet, niemand, die
hem ontmoet, zal er nog aan
twijfelen, dat hij met een heel
bijzonder man te maken heeft.
Meer dan wie ook personifieert
hij de staat Israël. „Als hij gewild
had", zo luidt een bon mot te
Jerusalem, „dan was hij nu ko
ning van Israël. Maar hij wilde
geen David de Tweede zijn".
het is nu
niet erg meer
om geen
suiker
te gebruiken!
In Amerika is een
nieuwe zoetstof ontdekt
met zulk een zuivere
smaak, dat men in de
hele wereld enthousiast
is. Eerst was ze vrij
kostbaar, maar nu
wordt Sucrosa tegen
een billijke prijs ver
krijgbaar gesteld.
Plastic koker 125 tabl. f 0,95
Voordelige fiacon a 500 tabl. f 2,95
de nieuwe zoetstof zonder saccharine
Franeker „bombardeert" Den Haag met stadsgezichten -
Fries stadje voelt zich bedreigd Minister Cals antwoordt
bakkerszoontje
„Bierdoop" voor jonge schuttersleden
21-jarigen op reis
Honger bestrijden
ui'
■WX n
Advertentie
Dauid Ben Goerion en zijn echtgenote, Paula Munweis, met wie hij in 1916 is gehuwd. Het echtpaar heeft een zoon en
twee dochters.
D(Van een redacteur)
Belgische minister voor Congo
lese Zaken, De Schrijver, heeft
in januari de rondetafelconferen-
l,e over de toekomst van de Afrikaanse
p°'onie geopend met het citeren van
uitspraak van negen en vijftig jaar
Sleden. Hij haalde de woorden aan die
n 1901 dt toenmalige Koning der Bel-
?£h, Leopold de Tweede, aan een van
f"h ministers schreef: „Jonge bomen
"ebben stutten nodig. Maar men verge-
niet, dat wanneer de boom in volle
«tjoei is de stutten moeten worden ver
wijderd,' opdat niets de natuurlijke ont
takeling van de boom in de weg zou
staan". Over negen dagen zullen de
logische stutten van de Congolese
.°°om worden weggenomen, maar het
's de vraag of de boom dan lang staan-
zal blijven. De stam begint nu al aan
c*ie kanten te splijten. Misschien kan
u?®n beweren, dat de boom een natuur-
j9ke ontwikkeling heeft doorgemaakt,
Ll&ar die ontwikkeling is dan sinds be
gin vorig jaar wel bijzonder snel ge-
pj?an, en de Belgen hebben het tempo
'®t kunnen afremmen.
In januari 1959 heeft Koning Boude-
7Un in een radiotoespraak verklaard,
"at het uiteindelijke doel van de Belgi-
c"e politiek ten aanzien van de Congo
was: „in voor
spoed en vrede de
Congolese bevol
king te leiden op
de weg naar de
onafhankelijkheid,
zonder uitstel,
maar ook zonder
w onbezonnen over
casting". Nu, zeventien maanden la-
-,r. kan men constateren, dat de Ko-
'lng der Belgen indertijd ten onrechte
gewaarschuwd heeft voor uitstel, maar
JJjM zijn waarschuwing togen onbezon-
Jeh overhaasting uitermate steekhou-
ehd is geweest.
IN de herfst van 1959 verklaarde mi
nister De Schrijver nog, dat uiter-
Hjk in 1964 over de toekomst van de
)-ongo beslist zou worden, en in som-
rj'ge Belgische kringen vond men dat
j?an een krasse uitspraak. Maar op de
*C van vijf maanden geleden bleek,
het bepaald geen vier jaar zou kun-
®n duren voor de status van de Congo
,°U veranderen. Besloten werd, dat de
poionie op 30 juni de volledige onaf
hankelijkheid zou verwerven. Tijdens
uie ftTC is een zeer spectaculaire rol
fespfeeld door de leider van de Congole-
A Abako-partq, Kasavoeboe, die im-
?efs plotseling uit de conferentiezaal
W6ïïliep, omdat hij zich niet met de
fahg van zaken kon verenigen. Daarem
®gen toonde Kasavoeboe's grote tegen
pP®ler, Loemoemba, de leider van de
i "hgolese Nationale Beweging, zich
Spertijd meer tot een gesprek met de
rf'gen bereid. Tijdens een persconfe-
rt®htie te Brussel verklaarde hij: „Zo-
h a het Congolese volk vrij za' zÜn> za'
België de broederhand reiken".
Maar intussen heeft Loemoemba zich
"tpopt als een fel anti-Belgisch politi-
Hadden vele Belgen in januari nog
„l indruk gekregen, dat Loemoemba,
g's hij eenmaal premier zou zijn gewor-
geen Soekarno, maar een Nkru-
Jjöh of een Nehroe, zou zijn. nu denkt
J?eh daar anders over. Vooral de Bel-
|'sehe missie in de Congo heeft weinig
y°eds van hem te verwachten. Toen hij
jjP'ge week enige tegenslag ontmoette
fh zijn pogingen een regering te vor-
j"en, weet hij dit aan Belgische kolo-
Jale en kerkelijke intriges, en een paar
®hen geleden heeft hij gezegd, dat de
David Ben Goerion is op 16 oktober
1886 als zoon van de Joodse advocaat
Gryn geboren te Plonsk in Polen. De
Joodse gemeenschappen in Polen, Li-
thauen en Wit-Rusland moesten zich
destijds onder het bewind van de tsa
ren al staande houden tegen een zware
druk. In het systeem van de ghetto's
en de „numerus clausus", die de jonge
David belette in Polen een universitai
re opleiding te volgen, nam die druk
nog tamelijk gematigde vormen aan.
De pogroms daarentegen, die men wel
heeft genoemd het ventiel voor bestuur
lijke tekortkomingen, bedreigden de
Joden in lijf en goed.
In de familie Gryn had men, als ant
woord hierop, het Zionisme altijd in
hoge ere gehouden. David groeide met
het Zionisme op en ook met de atmos
feer van experimenteel socialisme en
democratisch idealisme, die daarmee
nauw verbonden was. Hij was een ac
tief lid van de socialistische Poalei
Zion-partü, die in vrijwel geheel Cen-
traal-Europa opereerde.
Het jaar 1905 werd in Polen geken
merkt door enkele gruwelijke Joden
jachten. In 1906 emigreerde David Ben
Goerion naar Palestina. Hij kwam er
aan temidden van de tweede grote mi-
gratiegolf naar het tegenwoordige Is
raël, de z.g. Twebde Alya. Van 1904
tot 1914 heeft deze Alya geduurd. Het
was net de tijd, waarin het élan van
de Eerste Alya uit de jaren tachtig,
door allerlei oorzaken, wat gedoofd
was. Nu kwamen 35.000 40.000 Joden
voor het merendeel uit Oost-Europa'
nieuw leven inblazen aan de gedachte
van Herzl en zovele anderen van een
Joods nationaal tehuis. Deze tweede
Alya vormde de eigenlijke stichting van
het moderne Israëlische volk. Men ging
■er toe over in het voile bewustzijn van
een Joodse Renaissance. Dit waren de
vaders van de huidige staat, van zijn
sociale en politieke structuur, van zijn
economie, zijn pathos en zijn ethos.
Belgische missionarissen onverwijld de
Congo zouden moeten verlaten, nadat
de onafhankelijkheid van kracht zou
zijn geworden.
IN de Congo heerst grote politieke
verdeeldheid. De diverse politieke
leiders willen de banden met Bel
gië verbreken, maar zjj kunnen niet tot
overeenstemming komen over de toe
komstige staatsvorm van het land. De
versplintering van het gebied is al in
volle gang. Terwijl Loemoemba streeft
naar de vorming van een eenheidsstaat
met een sterk centraal gezag, droomt
Kasavoeboe van een federatie van min
of meer autonome staten. Maar zelfs
die federatie schijnt niet verwezenlijkt
te kunnen worden.
Op de conferentie van onafhankelijke
Afrikaanse staten, die dezer dagen in
Addis Abeba, de hoofdstad van Ethio
pië, werd geopend, is door de vertegen
woordiger van Kameroen een wijs
woord gesproken. De woordvoerder van
deze voormalige kolonie waarschuw
de, dat men zich niet van de banden
van het Europese kolonialisme moet
bevrijden, om slechts het slachtoffer te
worden van een nog erger soort koloni
alisme in de vorm van ellende, onwe
tendheid en ziekte. Inderdaad hebben
de politieke leiders in verscheidene
vroegere Afrikaanse koloniën de conse
quenties niet gezien van hun drang
naar „bevrijding". Zij hebben die con
sequenties eenvoudig niet willen zien.
De Congo is een typisch voorbeeld van
een land, dat met de hartstochtelijke
verwerping van het „kolonialisme" een
ongewis avontuur tegemoet gaat.
David Ben Goerion trad toe tot de
kibbutz Rishon-Letsion, waar hij afwis
selend de wijnpers bediende en samen
met de andere leden van de Hashomer,
de Joodse organisatie voor zelfverdedi
ging, de wacht betrok tegen Arabische
overvallers. Maar hij deed nog meer.
Hij beoefende de journalistiek en ver
zorgde samen met de huidige president,
Ben Zwi, een Hebreeuwse vertaling van
Sombart's studies over het socialisme
in de 19de eeuw.
De Zionistische leiders in Palestina,
dat toen nog onder Turks bewind stond,
waren er uiteraard op uit zoveel moge
lijk Joden in het land te halen. Een
van de middelen daartoe was, dat men
de Turkse nationaliteit moest aanvra
gen. Dat had in vele gevallen tot ge
volg, dat de betrokkenen vrij spoedig
naar Palestina mochten „terugkeren",
maar het wierp ook enkele juridische
problemen op.
Om zich met die problematiek ver
trouwd te maken vertrok Ben Goerion
naar de universiteit van Constantinopel
(Istanboel), waar hij van 1911 tot 1914
rechten studeerde. In dat laatste jaar
legde hij het resultaat van zijn studies
neer in een boek, getiteld „Autonomie
der Villayets". Maar van een toepas
sing van de vernuftige methode kwam
niet veel terecht. In 1914 raakte Turkije
betrokken in de Eerste Wereldoorlog en
het stelde weinig vertrouwen in de Jood
se bewoners van Palestina, die voor het
merendeel Russische - dus vijandelijke
onderdanen waren en bovendien veelal
deel uitmaakten van de militante Has
homer.
Ben Goerion behoorde tot degenen,
die in 1915 door de Turkse regering
„voor eeuwig" werden verbannen. Hij
ging naar Amerika, waar hij de Hecha-
lutz (Pioniersbeweging) en, samen met
Ben Zwi, het Joodse Legioen oprichtte.
Hij trad zelf toe tot het Legioen en keer
de via Canada en Engeland terug naar
Palestina, waar hij als korporaal dien
de onder generaal Allenby.
De Balfour Declaration van 2 no
vember 1917 en de instelling van
een mandaatgebied in Palc-stina
hebben in het Joodse volk reusachtige
verwachtingen gewekt. Chaim Weiz-
mann scheen voorbestemd het volk van
Israël opnieuw het Beloofde Land bin
nen te leiden. Maar ook deze Moses
moest de vervulling van zijn idealen
tenslotte overlaten aan een Josuë
David Ben Goerion had niets van
de ietwat irenische instelling, die
Weizmann kenmerkte. Met een sterk
praktische zin en grote nuchterheid
werkte Ben Goerion aan de opbouw
van het Joods tehuis. Hij werd een
van de oprichters van de Histadruth,
het grote Joodse vakverbond, en van
1921 tot 1935 was hij er secretaris
generaal van. De Haganah, voortzet
ting van de oude Hashomer, beli
chaamde de weerbaarheid van de
Joodse pioniers. Aan de werkkracht
van David Ben Goerion was het te
danken, dat deze beide organisaties
de ruggegraat werden van de toekom
stige Joodse staat.
In het internationale leven heeft
Ben Goerion zijn sporen al vroeg ver
diend. Als functionaris van de Hista
druth en later als bestuurslid van de
Jewish Agency heeft hij talrijke politie
ke missies in het buitenland vervuld.
Telkens kenmerkte hij zich door een
volstrekt zakelijk optreden. Veel min
der dan Chaim Weizmann werd hij in
zijn optreden belemmerd door emotio
nele bindingen. Hij kende en erkende
slechts de binding aan het Joodse volk.
„Wij moeten ons op onszelf oriënteren",
heeft hij gezegd en zelf heeft hij die
stelregel consequent toegepast.
Zo kwam het, dat hij op 14 mei 1948
betrekkelijk zonder aarzelen het huza
renstuk kon uithalen, dat de uitroeping
van de staat Israël toch zeer bepaalc
was. Grote mannen zijn degenen, die
geplaatst worden in omstandigheden,
waarin van hen beslissingen worden
geëist, die zij zelf al lang tevoren als
juist hebben aangevoeld. In die zin is
Ben Goerion een groot man. Net als
Churchill, door wiens voorbeeld hij
zich ongetwijfeld heeft laten leiden.
De Israëliërs hebben dat ingezien en
zij hebben hem en zijn gematigd-socia
listische Mapai-partfj bij alle verkiezin
gen krachtig gesteund. Ben Goerion is
premier van Israël geweest sinds het
bestaan van de nieuwe staat tot 7 de
cember 1953. Op die datum trok hij
zich terug in de kibbutz Sde Boker in
de Negev-woestijn. Het heette, dat hij
zich ging wijden aan zijn geliefde stu
die, maar ruim veertien maanden later
was hij alweer minister van defensie.
Sedert 3 november 1955 heeft hij er het
premierschap weer bij.
Men zegt wan Ben Goerion, dat hij
geen tijd heeft voor humor. Feit is in
ieder geval, dat hij in zijn schaarse
vrije lijd een hartstochtelijk lezer is.
De Bijbel biedt hem telkens nieuwe
stof tot inspiratie, maar veel meer dan
een historisch boek ziet hij er toch niet
in. Verder geniet hij van de Griekse
letteren, de wijsbegeerte en de verge
lijkende godsdienstwetenschap. Het
verhaal gaat, dat hij de Burmese pre
mier Oe Noe eens op bezoek heeft ge
had in Sde Boker. Urenlang heeft hij
met hem gesproken. Toen zijn gast
eindelijk afscheid had genomen, zei Ben
Goerion: „Het is een alleraardigste
man, maar van het Boeddhisme weet
hij niet veel!"
«Omdat het toch vaderdag
was ben ik zondag even met
mijn zoon naar Zandvoort
gegaan. Wij hebben er om
het op zijn klassiek Amster
dams te zeggen „de son met
een grote sis in de zee sien
sakken" en zijn toen ge
hoorzaam naar huis terug
gekeerd.
Overigens kreeg ik wel de indruk,
dat wij daar aan de voet van de
blanke top der vaderlandse duinen
de enige Nederlanders waren. Afge
zien dan van het bedienend perso
neel in de verschillende etablissemen
ten. Dat sprak - ik weet het zeker -
gewoon Hollands. Op verzoek althans.
Nu begrijp ik het allemaal wel,
want in Duitsland hebben ze zo goed
als geen strand. Het Verdrag van Ver
sailles heeft daar destijds niet in
voorzien en allicht dat onze Ooster
buren dus hier zoeken wat ze zelf
niet hebben.
Hoe dat zij, toen ik mij op een
terrasje had geïnstalleerd, raakte mijn
zoon al spoedig verstrikt in een ver
ward contact met een Duits jongetje.
Dat wil zeggen, hij nam onmiddelijk
het plastic autootje in beslag waarmee
dat knaapje zoetjes zat te spelen.
„Hé", riep ik „dat mag niet. Geef
die auto onmiddelijk terug." Die aan
sporing was overigens volkomen
overbodig, want het knaapje ging
terecht tot een directe tegenactie over
en griste zijn eigendom uit de handen
van mijn zoon. Daarmee achtte ik
het incident gesloten. Tot mijn verras
sing echter verhief op dat moment
de pa. van het jongetje zich uit zijn
rieten zetel, gaf zijn nageslacht een
klap, pakte hem het autootje af, over
handigde het vehikel aan mijn zoon
en zei boos:
„Bitte!"
Mijn zoon verschoot van kleur en
kwam het speelgoed aan mij laten
zien:
„Gekregen", zei hij bedremmeld.
„Nee", antwoordde ik „die heb je
niet gekregen. Ga maar met het
jongetje spelen."
Nu, dat ging heel goed. Zij spraken
weliswaar verschillende talen, maar
zij begrepen elkander perfect; het
voorrecht van blank-onbevooroordeel
de mensen. De Duitse pa,gekleed in een
zonnebril en een wit short, en ik
keken elkander glimlachend aan
en er daalde een mooie vrede over
Zandvoort. En over heel de wereld.
Toen het zover wés, had ik de
grootste moeite om mijn zoon van zijn
nieuwe makker los te schueren.
„Zeg maar: auf Wiedersehen", zei
ik, want je kan niet eeuwig blijven
mieren.
„Auf zeeën", riep mijn zoon.
En het jongetje wuifde ons achter
na, zolang hij ons maar kon zien.
In de bus haalde mijn zoon ineens
dat autootje uit zijn broekzak en be
schreef er allerlei ongewisse cirkels
mee.
„Zzzzzzzzt", zei hij „vliegtuig".
„Nee", zei ik „Flugzeug."
BERLIJN, 21 juni (UPI) Volgens
het „Informatiebureau West" in West-
Berlijn zijn in de Oostduitse stad Zit-
tau, in Saksen, 24 mensen overleden
aan paratyphus, veroorzaakt doop be
dorven vlees. Minsten 405 mensen zou
den door de ziekte zijn aangetast. In
officiële Oostduitse berichten is slechts
gesproken over elf doden en een „gro
ter aantal" zieken en werd vorige week
gezegd, dat de epidemie aan het af
nemen was.
In de Oostduitse berichten werd ook
ook geen melding gemaakt van para
typhus maar van een „besmettelijke
darmklacht", veroorzaakt door bedor
ven vlees. De Oostduitse regering heeft
de minister van gezondheid Max Sefrin
bekritiseerd wegens de onvoldoende sa
nitaire maatregelen en wegens het ge
heim houden van de epidemie. In
West-Berlijn wordt gezegd, dat het vlees
afkomstig was uit communistisch Chi
na en behandeld werd in het slachthuis
van Zittau, waar het een „schandalige
toestand" zou zijn op het gebied van
hygiëne.
De Franeker bakker S. Riemers-
ma richtte dezer dagen een op
roep tot zijn stadgenoten om
„Den Haag" te bombarderen. _Bakker
Riemersma is een vriendelijke en
menslievende man en hij stelde voor,
het bombardement op een vriendelijke
manier, met stadsgezichten van Fra
neker, uit te voeren. Hij kwam op dit
idee uit bewogenheid met het lot, dat
zijn mooie oude woonplaats dreigde te
treffen. Franeker zag rondom zich
„kernkteden" aangewezen en werd
daarmede dus zelf bepaald tot een
plaats van secundair belang, waar de
mogelijkheid tot industriële ontwikke
ling werd afgesneden. Maar Franeker
wilde geen stervend stadje zijn en in
de gemeenteraad werd besloten, de
plaats uit te roepen tot „vrije kern",
waar de nieuw te vestigen industrieën
van gemeentewege dezelfde facilitei
ten zouden worden verstrekt als zij in
de officiële kernen van de regering
zouden ontvangen. Zeven maanden na
dat deze premie-regeling in werking
was getreden, kwam als een bomin
slag het bericht in Franeker, dat het
besluit door de minister van Binnen
landse Zaken was geschorst. Frane
ker, dat een sluitende gemeentebe
groting heeft, mag dus op eigen kos
ten het de industrie niet aantrekkelijk
maken zich daar te vestigen. Volgens
bakker Riemersma zal Franeker in en
kele decennia wegkwijnen, als de
hooggezetelde plan-economen Frane
ker blijven uitsluiten van de industria
lisatie, woningtoewijzingen, scholen
bouw, loontoeslagen, kortom van ai
die faciliteiten, welke met de verbete
ring van de infrastructuur van het
noorden samenhangen. De ramp zal
niemand in zijn bestaan onberoerd la
ten. De huizen aan de grachten zullen
leeg blijven en tot ruïnes ineenvallen.
Waar heeft Franeker dat aan ver
diend? Wat heeft Franeker misdaan?
Waarom moet Franeker van de kaart
geveegd worden? De meeste ministers
en de meeste leden der .Staten-Gene-
raal weten niet hoe Franeker, een van
de mooiste steden van Nederland
die met de ondergang bedreigd wordt
er uitziet. Franeker moet zijn te
genstanders ontwapenen en niets is
ontwapenender dan vriendelijkheid, al
dus bakker Riemersma, die zijn me
deburgers de suggestie deed om prent
briefkaarten, stadsgezichten van Fra
neker, te sturen aan ministers, kamer
leden en partijfunctionnarissen. Bom
bardeer Den Haag vanuit Franeker met
stadsgezichten. Den Haag moet weten
hoe Franeker er uitziet en dat er een
volk leeft, dat vecht voor zijn stad.
En intussen zijn er in Den Haag al
heel wat stadsgezichten neergedwar-
reld. Een groots bombardement van
prentbriefkaarten is het nog niet ge
worden, maar wel heeft de initiatief
nemer van de actie bereikt, dat Fra
neker. op een sympathieke wijze in de
landelijke belangstelling is komen te
staan. In een interview voor de Regio
nale Omroep verklaarde burgemeester
Dijkstra van Franeker, dat de actie
buiten voorkennis van het gemeente
bestuur plaats vond. Overigens sprak
ook hij zijn groot misnoegen uit over
de beslissing van de minister en in
.y
s -
De Voorstraat met de professorenhuizen in Franeker.
de gemeenteraad van Franeker werd
een protest-motie aangenomen.
De heer Riemersma kijkt niet op een
kaart meer of minder, „Ik koop ze nu
in het groot in en ik heb al korting
bü de boekhandel". Van zijn schaak
vriend Godfried Bomans ontving hij
een prentbriefkaart terug. Bomans
schreef, dat hij toch hoopte, dat de ac
tie zou slagen, „want dan zou Fra
neker zijn stille dromerigheid verlie
zen". Het 7-jarig zoontje van bakker
Riemersma stuurde aan minister
Cals, van O. K. en W„ een prentbrief
kaart met het station van Franeker.
Het jongetje kreeg een brief van de
minister terug, geadresseerd aan:
Alex, Djjkstraat 41, Franeker, waar
in het volgende stond:
Beste Alex,
Ik weet niet precies hoe je heet,
maar ik hoop toch, dat je deze brief
ontvangt. Ik vond het heel leuk, die
kaart van het station van Franeker
te ontvangen. Doe maar goed je
best op school, dan leer je nog mooi
er schrijven.
iiiiiiiiimiiiimiiiiiiiiimiiiiiiiiimimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimi
Evenals elk rechtgeaard Lim
burgs dorp bezit ook Gronsveld
een schutterij. Een heel bijzon
dere nog wel, aangezien het vermaar
de „St.-Sebastianus"-gilde in tegen
stelling tot alle andere schutterijevi
nooit aan festiviteiten buiten het
eigen dorp deelneemt en in Gronsveld
slechts één keer in de vier jaar. Dit
vierjaarlijkse optreden is streng ge
bonden aan eeuwenoude tradities. De
broederschap werd in 1619 opgericht
om de sacramentsprocessie, de
bronk genaamd, te beschermen te
gen vijandige aanvallen van kwaad-
gezinde lieden. Meer dan eens moes
ten de schutters eertijds de weg voor
de processie vrij maken. Tal van ver
sperringen diende».! weggeruimd te
worden.
Ter herinnering hieraan trekt de
schutterij ook thans nog voor de pro
cessie uit. De zgn. Jjielemannen",
gewapend met kapmes en houweel,
gaan voorop om op aanwijzingen van
de kwartiermeesters te paard, hier en
daar aangebrachte pseudo-versperrin-
gen op te ruimen. In de volksmond
heet dit folkloristisch gebruik „paol-
hauwe".
Zondag en maandag was het weer
zover. Zondag tijdens het rondtrek
ken van de processie en maandag na
afloop van de vierjaarlijkse schut-
tersmis in het historische kerkje van
Gronsveld. Als beloning voor „het
zware werk" vinden de bielemannen
in de buurt van elke paalversperring
enkele fiessen geestrijk vocht
Elke mannelijke inwoner van
Gronsveld behoort lid te zijn van „St.-
Sebastianus". De installatie van nieu
we leden geschiedt volgens een vast
ritueel. De kandidaat-schutters moe
ten uit een uit 1732 daterende beker
een slok schuttersbier tot zich nemen.
Tijdens dit ritueel brengt de vaan
drig de, vaandelgroet en laten de tam
boers de trommels roffelen. Maan
dag herhaalde dit ritueel zich vele
malen. Alle jongens van het dorp, die
in de voorbije vier jaar in Gronsveld
zijn geboren, alsmede alle mannelij
ke immigrante»! van de laatste jaren
werden toen tot grote hilariteit van
de reeds eerder geïnstalleerde leden
van de broederschap „schutgemaakt".
Tot de jongste nieuwe leden behoor
den de zes weken oude baby Robbie
Doyen en het negen maanden oude
zoontje van „koning" Gir Zeguers.
Zeer tot genoegen van papa nam het
koningskind een flinke teug brouwers
bier tot zich. Voor ingewijden de bes
te garantie, dat zoontje Zeguers later
beslist een goed schutter zal wor
den.
Ook de burgemeester van Grons
veld, de heer Smeets, zelf al jaren
tevoren als lid van St.-Sebastianus ge-
installeerd kan daar zeker van
zijn. Zoontje Emile, vier jaar oud, liet
zich de ceremoniële slok schuttersbier
goed smaken. Intussen betaalde zijn
vader het verplichte inleggeld.
EERTA heeft een bijzonder aar
dige primeur voor Nederland
en het zal ons niet verbazen
of een dergelijke stimulering voor het
ontstaan van een leefgemeenschap zal
spoedig school maken. Alle 21-jarigen
van het ruim 2000 zielen tellende Gro
ninger dorp zijn namelijk een dag
je uitgeweest op kosten van de ge
meente. Het ligt in de bedoeling er
een jaarlijks terugkerend feest voor
21-jarigen van te maken. Burgemees
ter Ekke de Haan legde zijn planne
tje een week of wat geleden voor aan
vier 21-jarigen van het dorp en die
waren er direct wel voor te vinden.
De jongelui moesten het tochtje zelf
organiseren. De burgemeester had al
leen een paar wensen, nl. dat ze het
niet op een drinken moesten zetten,
dat ze vooral goed en gezellig moes
ten eten en dat ze om een uur of
negen heelhuids terug moesten zijn in
het dorp, want dan zou de burgemees
ter nog een paar woorden zeggen. Van
de 43 kandidaten gingen er 39 mee op
de vakantietrip naar Giethoorn, Arn
hem, Westerbouwing en Apeldoorn.
Uiteraard waren er eerst wel sceptici,
die met een historisch gegroeide en wel
verklaarbare achterdocht opmerkten:
„Ze zullen ons wel naar een werk
kamp sturen." Maar hun verzet brok
kelde af, naarmate het duidelijker
werd, dat het reisje door de gemeente
werd bekostigd en dat de burgemees
ter er zelf voor zorgde, dat de jonge
lui een dagje vrij kregen. Het idee
van het tochtje-voor-21-jarigen past
in het streven van burgemeester Ekke
de Haan om van huizen-met-mensen
een dorpsgemeenschap te maken. Na
tuurlijk moet met allerlei middelen
het woonklimaat verbeterd worden,
maar primair is de mens „Leer ze sa
men te werken en laat ze allerlei za
ken zelf opknappen, dan komt de rest
vanzelf," is het recept van burgemees
ter De Haan.
In Dokkum, de noordelijkste paro
chie van ons land, gaat men de
strijd aanbinden tegen de honger.
Niet tegen die in eigen stad, dat is ai
sinds meer dan honderd jaar niet
meer nodig. Maar tegen de verschrik
kelijke honger die elders in de wereld,
speciaal in Indië, wordt geleden.
Pastoor A. A. H. Giesen constateer
de zondag in zijn predikaties, dat er
grote nood heerst en dat er erge hon
ger wordt geleden in het oosten. Sim
pelweg uit het oogpunt van geloof en
christendom hebben we als katholie
ken hier wel degelijk een taak te
vervullen. De pastoor wees op het toe
passelijke epistel van deze zondag,
waarin Johannes zegt, dat wij ons le
ven moeten geven voor onze broeder-,
dat wij niet moeten beminnen met
woorden of met de tong, maar metter
daad en in waarheid. Er wordt van
ons nu gevraagd een gedeelte van on
ze overvloed en weelde af te staan.
De predikatie van pastoor Giesen
werd suggestief door grote propagan-
da-borden, die buiten de kerk en in het
St. Vincentiusgebouw waren aange
bracht. De Vincentianen te Dokkum
zullen nu elke maand een bedrag bij
de parochianen aan huis komen vra
gen en bovendien zal er elke laatste
zondag van de maand in de kerk een
speciale collecte voor de strijd tegen
de honger in Indië worden gehouden.
Waarschijnlijk is deze actie te Dok
kum het begin van een algemene lan
delijke actie van de St. Vincentiusver-
enigingen in Nederland. Zaterdag 25
juni zal de hoofdraad van de St. Vin-
centiusverenigingen voor Nederland,
in Den Haag, een vèr-strekkend plan
dienaangaande bespreken. Hierom
trent is overleg gevoerd niet de al
gemene raad te Parijs. Het plan be
helst, dat de Vincentius-conferenties
in Nederland de in Indië bestaande
conferenties adopteren en de hulp
rechtstreeks aan deze conferenties
gaan overmaken.
DJAKARTA, 21 juni (Reuter, A.F.P.)
De 28-jarige Indonesische luchtmacht
piloot Daniel Maukar, die op 9 maart
uit de lucht salvo's mitrailleurvuur af
gaf op het paleis van president Soekar
no alhier, heeft in de gisteren begonnen
berechting van zijn zaak voor een spe
ciale krijgsraad van de luchtmacht ver
klaard, dat hij deel had uitgemaakt van
een ondermijnende organisatie, ge
naamd ,,IIet Nationale Vredesfront".
Deze groep, waarvan ook Sam Karun-
deng en een oudere broer van beklaagde,
Herman Maukar, deel uitmaakten, was
voornemens, in de eerste week van
maart, in samenwerking met de Darul
Islam, een aanval te doen op Djakarta.
Deze datum werd later verschoven
naar 9 maart, de dag van Maukars be
schieting van het paleis.
Maukar gaf als doel va»! de beraam
de aanval op Djakarta op, dat men
hiermee president Soekarno wilde no
pen tot een wapenstilstand met de op
standige beweging In Indonesië. De
auditeur-militair Prodjoradono heeft
Maukar in zij»! aanklacht een achttal
feiten ten laste gelegd, waaronder het
deelnemen aan een onwettige ondermij
nende organisatie, hulp aan de vijand
gedurende de staat van oorlog en het
onbevoegd gebruikmaken van vuurwa
penen met het doel, mensen te doden.
Indien het ten laste gelegde wordt be
wezen kan hiervoor ae doodstraf wor
de uitgesproken.
Thans ontkende Majkar de bedoe
ling te hebben gehad, de president te
doden, daar het hem bekend was, dat
Soekarno op het tijdstip va»! de aan
val in een belendend gebouw van het
paleis een bespreking had met de op
perste adviesraad van de republiek.
Bij Maukars luchtaanval had Mau
kar ook de vissersdesa Tjilintjing
nabij Tandjong Priok beschoten, waar
door zeventien mense»! werden ge
wond. Hij verklaarde, dat Tjilintjing
niet zijn doelwit was geweest, maar
de olie-opslagplaats van de B.P.M. er
naast, en de haven van Tandjong
Priok.
De auditeur-militair deelde mee, dat
hij dertien getuigen a charge zou op
roepen, die eveneens zouden moeten ge
tuigen tegen Sam Karundeng. De pu
blieke tribune van de rechtszaal in het
hoofdkwartier van de luchtmacht alhier
was overvol en het gebouw werd tijde -1
het proces zwaar bewaakt door val-
sehcrintrcepen en militaire politie.
