DE BROEDERBOND, DUISTERE
MACHT OP DE ACHTERGROND
Dr. Malan was een van de oprichters
Kamerdebat over paarde-
staarten en liondeoren
Noordwesterstorm teistert
schepen en badplaatsen
Paviljoen op Schiermonnik
oog in elkaar gestort
piaais
Coliei me organisatie in Zuid-Afrika
On-Christelike en
verderflike beweging
Raad voor Dierenbescherming
volgens vele leden overdreven
Medewerking aan volkstelling
is voortreffelijk geweest
op /9ders hp!
Reportage door
Link van Bruggen
IV
Directeur-generaal statistiek
waarborgt geheimhouding
Radio-activiteit
neemt af
I—
IHi
DONDERDAG 30 JUNI 1960
20 stuks f. 1.
f- -A'.!'"-. .<V S&jS&ïJ ff'f s
„Tot die dood*
„Ek, die ondergetekende," staat er
Je lezen, „verklaar en onderneem pleg-
ttg."
„Eerstens, dat ik aan geen geheime
half-geheime internasionale organi
satie deur lidmaatskap of medewerking
herbonden is nie en onderneem om nie
?.°nder verlof van die Uitvoerende Raad
"d daarvan te word nie;"
..Tweedens, om alles wat bi) mi) in
stelling aan mij medegedeel word en
^lles wat ek in die toekoms van die
^hiptelike stukke, besprekihge, besluite
®h werksaamhede te wete kom, tot die
dood toe en selfs as ek van my lid
maatskap onthef word. aan geen buiten-
baander, ingesluit mij eggenote en die
i 'ede van mij gesin, te openbaar nie,
ïensij ek vooraf verlof daartoe van die
Uitvoerende Raad verkry het;"
„Derdens, om mij eie lidmaatskap slegs
I 'h werklik dwingende omstandighede te
°Penhaar, die van mij medelede nooit
Sonder hul toestemming nie;"
„Vierdens, om mij aan onmiddelike
strapping as lid te onderwerp in geval
*k hierdie plegtige belofte in enig opsig
Skend."
De Broederbond om precies te
bin: de Zuid-Afrikaanse Broederhond!
G'11 organisatie met een slechte klank
Zuid-Afrika; een organisatie ook,
''•e mede, zo niet voornamelijk verant
woordelijk is voor de onoverbrugbaar
heid van de kloof tussen Boeren en Brit-
'lii, en die wantrouwen tussen de ene
Afrikaner en de andere heeft gezaaid.
Naar het reglement worden de doel-
I peilingen van de Broederbond als volgt
beschreven.
A. De bewerkstelliging van een gezon
de, vooruitstrevende eensgezindheid on-
2®r alle Afrikaners, die het welzijn van
w Afrikaner nastreven,
i b. De opwekking van nationaal zelf-
Nwustzyn bij de Afrikaner en de inboe.-
l®ming van liefde voor zijn taal, gods-
'«nst, tradities, land en volk.
c. De bevordering van alle belangen
v®h de Afrikanernatie.
Als leden kunnen alleen protestan
ten toetreden, die Afrikaans spreken.
£e moeten bovendien „skoon van ka
rakter en vas van beginsels", zijn, ook
in de handhaving van het Afrikaner-
dom, terwijl ze Zuid-Afrika als hun
enige vaderland dienen te erkennen.
t>e voornaamste grondslagen luiden:
.1. „As doelbewuste Afrikaners glo
i*1® dat die Afrikaanse volk deur God
die suidh#ek van Afrika in aansfjn ge-
:^ep is met 'n eie Christelijke roeping
j ^t eer van sy naam."
k 2. „Ons aanvaar ons Christelijk-nasio-
Ale roeping om dit konsekwent in al
l^s persoonlike en maatskaplike ve_r-
Y°üdings, in al die vertakkings van die
,j0lksleven en in ons verhouding tot an-
volksgemeenskappe uit te leef en
verwesenlik volgens die Heilige Skrif
J? die gemeenskaplike tradsionele leer-
®llinge wat daarop gebaseer is".
A. „Ons aanvaar die Christelijk-nasio-
k^le lewensbeginsels van ons volkswese
dit te handhaaf, uit de bou en toe"
te pas in "n eie op die Romeins-Hortand-
se reg gefundeerde regspraak, 'n eie
moedertaal-onderwijsstelsel, 'n eie kuns
en wetenskap, 'n eie gesonde samenle
wingsverband en 'n eie selfstandige volks,
huishouding tot versekering van 'n
menswaardig bestaan vir elke volkslid."
Vaag en bitter
Over de Broederbond wordt in Zuid-Afri
ka alleen maar in vage en bittere ter
men geschreven en gesproken. De doel
stellingen, de grondslagen en het werk
program zijn nu eenmaal geheim, waar
bij nog komt, dat elke Broederbonder
is geïnstrueerd de organisatie tegenover
geen buitenstaander te verdedigen. Al
gemeen wordt de Broederbond echter
beschouwd als de schakel tussen de ver
schillende fronten van het nationalis-
tisch-ideologische Afrikanerdom, waar
op de Nationale Partij, de drie Afri
kaanse kerken (Nederduits Gerefor
meerd, Nederduits Hervormd en Gere
formeerd) en vooraanstaande Afrika
ners in het onderwijs- en zakenleven sa
menwerken om de groepsidealen van
de „Boerenasie" te bevorderen.
Deze reputatie heeft de Broeder
bond niet door valse aantijgingen ge
kregen. De voorwaarden, waar een
adspirant-lid aan moet voldoen spre
ken in dit opzicht een duidelijke taal.
Op het aanmeldingsformulier wordt
hem bovendien nog gevraagd, of hij
zich met het Afrikaans sprekende Af
rikanerdom vereenzelvigt, of hy de
Afrikaanse taal in zijn huiselijk leven
zijn beroep en in de samenleving hand
haaft, en zelfs, 0f hij in het zaken-
en in het beroepsleven voorkeur aan
een volksgenoot geeft.
De Broederbond telt thans bijna ze-
enduizend leden, of wel vierduizend
meer dan gedurende de Tweede Wereld-
»Iet inschrijfgeld bedraagt hon-
derdvyftig gulden; de contributie drie
P, Pe.r maand. Alle Broederbonders
bekleden invloedrijke functies in het pro-
litieke, kerkelijke of maatschappelijke
leven. De leden van de huidige rege
ring zyn er lid van, de parlementariërs,
die tot de Nationale Partij behoren,
twaalfhonderd van de tweeduizend pre
dikanten van de drie Afrikaanse Ker
ken, de meeste hoogleraren van de Af
rikaanse universiteiten en honderden
onderwijzers, sportleiders en zakenlie
den.
De president staat aan het hoofd
van de Uitvoerende Raad, welke
twaalf leden telt. Onder directe con
trole van dit lichaam staan de Natio
nale partij (volledig beheer) en de
drie Afrikaanse kernen (overwegend
beheer). De Algemene Raad, samen
gesteld uit de afgevaardigden van de
Streekraden, werkt door middel van
cellen in vrijwel het gehele maat
schappelijk bestel. De drie Afrikaan
se kerken oefenen door middel van
kerkeraden en schoolraden weer in
vloed op de ouders en de kinderen uit.
De feitelijke stichtingsdatum van de
Broederbond is 9 december 1919. Aan de
geboorte van de organisatie zijn enkele
vergaderingen voorafgegaan, waarin
over de noodzaak van een geheime or
ganisatie is gesproken „om die verbroe
dering van die Afrikaanse volk te soek"
en een hecht front tegen de „assimile
rende Britten" te vormen. Dr. Daniël
F. Maian, toen nog predikant, behoor
de tot de oprichters, en ds. Naudé van
Roodepoort (Nederduits Ger.) werd als
eerste president gekozen.
Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak,
was de Broederbond wijd en zijd gepe
netreerd. Hij had de stichting en/of uit
breiding van de Volkskas bevorderd
als tegenwicht tegen het Britse bankwe
zen die van de Zuid-Afrikaanse
Spaarbank, die van Sanlam, een mach
tig verzekeringsconcern, en die van
bouwgenootschappen, industrieën en fi
nanciële instellingen. Tegelijkertijd was
hy doorgedrongen in vrijwel alle facul
teitsraden van de universiteiten van Pre
toria, Bloemfontein, Potchefstroom er
Stellenbosch.
Verzet
In de oorlog doorleefde de Broeder
bond een moeilijke tijd, als gevolg van
het verzet, dat hij bood tegen het bond
genootschap van Zuid-Afrika met Enge
land. Had Hertzog in 1935 al verklaard,
dat de Broederbond een geheime, secta-
rische organisatie was, die zich erop
richtte de Afrikaanse «n-At ftritw. volks
groep voor altijd uit elkaar te houden,
Smuts ging aan het eind van de oorlog
heel wat verder. Hy verbood regerings
ambtenaren lid van de Broederbond te
worden en hij dreigde zelfs alle Broe
derbonders uit overheidsdienst te ont
slaan, als ze hun activiteiten niet on-
middellyk staakten.
Smuts, zelf Afrikaner en eens aan
voerder van een Boerenkommando, dat
tegen de Britten vocht, beschouwde de
Broederbond als een van z'n grootste
ijanden. Dij kon moeilijk verkroppen,
dat de eenheid, waarnaar hij streefde
door de Broederbond werd vernield on
wel door de prediking van apartheid en
onverdraagzaamheid. Bovendien be
schouwde hij het als een belediging voor
het Afrikanerdom, dat het de Broeder
bond is geweest, die in 1940 een een
heidsfront tussen de Nationale Partij,
de T ederatie van Afrikaanse Kuituur
verenigingen, de facsistische „Ossewa-
brandwag" en de even fascistische
w van P'r°w" tot stand
ie rt gebracht, teneinde de stichting:
van een christelijk-nationale republiek
te bevorderen".
Doordat Smuts de geheime verga
deringen van de Broederbond door
Een andere hoogleraar, eveneens een
Afrikaans sprekende theoloog, een
man ook, die zich, met enkele predi
kanten, achter prof. Marais heeft ge-
schaard, verklaarde: ,,De kerk kan
zich niet veroorloven door een andere
organisatie geïnfiltreerd te worden
wat de omschrijving van de laatste
ook zijn moge. De kerk is geroepen te
getuigen inzake de gang van de staat:
zij moet vrjj zijn om, als dit moet, de
regering te kritiseren. Als ze echter,
zoals het kabinet, gecontroleerd wordt
door de Broederbond, bevindt zjj zich
met in een positie zich van deze op
dracht. te kwp.ten. De Broederbond be
schouw ik als een kankergezwel in het
lichaam van de kerk. Het grootste CTe-
vaar, dat de Afrikaanse .kerken be-
cigt, is, dat zij verhinderd worden
m hun taak een universele getuigenis
tegenover de universele God af te leg
gen door hun banden met locaal natio
nalistische en partijpolitieke doelstel
lingen".
Weer een andere Afrikaner, prof. dr.
P. V. Pistorius (oude talen) zegt in zijn
studies „Die Trek is Verby": „Suid-
Afrika is 'n demokrasie en geen tota-
litariese staat waar wettige en konstitu-
sionele oogmerke en metodes straf
baar sou wees nie. Dit is baie moeilijk
om aan redes te denk waarom die be
weging geheim hoef te wees. Dit is
nog moeilijker om te dink hoe daardie
redes so sterk kan wees dat selfs die
&e voorzitter «m de Volksraad, de heer .1, H. Conradie, in zijn (Engels) cere-
.ambtsgewaad. Al gedurende de oorlog was hij een van de leiders van
de- Broederbond,
I
Een icAofcople ven Ifet aanmel-
dhvgsformulier en de doelstel
lingen van de Broederbond werd
h»e }n een studeerkamer te Miannes-
^urg overhandigd. En de man, die
de documenten aan me gaf een
Afrilcaanstalige professor van de grote
bniversiteit van de Wïkvaterwand
*el» terwijl hij me fixeerde! „Luister
goed. vrfend. ik ken u nog maar kort.
Dat ik u echter vertrouw, mag wit deze
bapieren blijken. Ik hind u op het
kart nooit mijn naam te noemen. Zo
U dit wel doet, brengt u mijn vtohw,
•h'n kinderen en mezelf in gevaar. Ik
Verlies zeker m'n stoel en ik vrees
fcelfs, dat ze me van de weg af zullen
Njden?"
Vanwaar die geheimzinnigheid?
Waarom die duidelijk uitgesproken
^ngst? De zgn. Belofte van Geheim
houding maakte me dit spoedig dui
delijk.
middel van verborgen microfoons
liet aftappen, beschikte hij over de
volledige notulen van het doen en la
ten van de Uitvoerende Raad. Uit de
ze stukken blijkt, dat premier Ver
woerd, Conradie (voorzitter van de
Volksraad), Donges (minister van fi
nanciën), Hertzog (minister van het
postwezen en van de volksgezond
heid), Diederichs (minister van eco
nomische zaken) en Swart (gouver
neur-generaal) al in de oorlog tot de
leiders van de Broederbond behoor
den. Ook is komen vast te staan, dat
de Trekmaats (een door Verwoerd
opgerichte studentenorganisatie), de
Calvinistische Bond, de Republikein
se Bond en de Handhavers Bond
mantelorganisaties van de Broeder
bond zyu.
In 1958 werd ook nog de Ruiterwag
opgericht, een jeugdorganisatie, die
geleid wordt door professoren en leraren
zomede door topfiguren uit de Natio
nale Partij en de Federatie van Kui
tuurverenigingen. Maar voordat deze
onderafdeling aan haar eerste taak:
het veroveren van de leidende functies
in de sportwereld, kon beginnen werd
zij door de „Rand Daily Mail" ontmas-1
kerd. De inwijding van een Ruiter, die
in een Wagpos, een cel, dienst moet
doen, geschiedt, evenals die van de
Broederbonder, in een sfeer van ver
heerlijking en pathos. Het adspirant-lid
moet beloven God en zyn volk trouw
te dienen, zonder eer of beloning te ver
wachten. Hy dient instructies van men
sen. die boven hem zijn gesteld, onver
wijld uit te voeren, en eerlijk, trouw
en hartelijk met andere Ruiters samen
te werken. Het streven naar eenheid
onder „alle, recht denkende, jonge
Afrikaners" moet een van de doelstel
lmgen van zijn leven worden.
„Sentimenteel gehuil"
Op hun eerste jaarcongres werden
de Ruiters gewaarschuwd tegen „het
huidige, ziekelijke en sentimentele ge
huil voor menselijke rechten, dat hy
wijze van protest opklinkt tégen elke
maatregel, die in het belang van het
volk wordt genomen". De gelofte, die
een Ruiter moet afleggen, luidt: „De
strijd, die onze vaderen begonnen, zal
voortduren tot we zijn gedood of heb
ben overwonnen. Dat is de eed van
jong Zuid-Afrika!"
Er is veel kritiek op de Broederbond
en zijn mantelorganisaties, kritiek, in
gegeven door vrees, en beslist niet al
leen komend uit de Britsebevolkings
groep.
Een poging,ondernomen door pro
fessor Ben Marais een theoloog,
die zich na de oorlog als een felle
tegenstander van het ideologische
apartheidsbeleid heeft ontpopt om
de Broederbond officieel door de
kerk in de ban te laten doen, werd
door de Synode van de Nederduits
Gereformeerde Kerk van 1957 ver
hinderd. De voorzitter stond niet toe,
dat over dit onderwerp gesproken
werd. Hy beriep zich op vorige uit
spraken, o.m. van de „Raad van die
Kerken" (het niet bindend adviseren
de lichaam, waarin de drie Afrikaan
se kerken samenwerken), dat de
Broederbond „heilzaam en gezond"
bestendiging van die kloof tussen die
twee blanke groepe nie 'n te grote prys
is om daarvoor te betaal nie."
,Groepsnasionalisme"
Professor Pistorius beschouwt de
Broederbond „as 'n on-Christelike en
verderflike beweging, uiters skadelik
vir die welvaart van die land wat dit
voorgee dat dit liefhet en dien, en vol-
Advertentie
kome teenstrijdig met die godsdiensti
ge boodskap wat deur die Kerk verkon
dig word en wie se predikante lede van
daardie beweging is. Die Broederbond
is die finale bewys van die oorwegen-
de rol wat groepsnasionalisme in Suid-
1".
Afrika speet
Een Transvaler, een gematigde na
tionalist, zei het al even duidelijk: „De
Broederbond vecht niet langer voor het
welzijn van het hele Afrikaanse volk.
Vahdaag de dag discrimineert hy tus
sen de ene en de andere Afrikaner. De
genen, die erby horen, worden be
schermd en aan macht, invloed en ba
nen geholpen. Zij, die er niets mee te
maken willen hebben, worden behan
deld als tweederangs Afrikaners".
De laatste opdracht aan de cellen
van de Broederbond luidt inmiddels, dat
er vijftigduizend pro-republikeinse
stemmen bij moeten worden gewonnen.
Deze aanwinst wordt noodzakelijk ge
acht om zekerheid over het komende
referendum te krijgen.
(Nadruk verboden)
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG, 30 juni Na een mid
dag lang debatteren is het nog niet dui
delijk wat de Tweede Kamer zal doen
met het ontwerp voor een wet op de
dierenbescherming. In grote trekken is
men het met de opzet eens, maar er
zal waarschijnlijk een meerderheid zijn,
die het hele eerste hoofdstuk instel
ling van een Raad voor de Dierenbe
scherming wil verwerpen. Met mr.
van Ryckevorsel (KVP), die dit een
staaltje van overdreven perfectionisme
vindt zijn velen het eens. De heer De
Ruiter (CH)mej. ten Broecke Hoekstra
(VVD) en iets minder duidelijk ook de
heer Verkerk (AR), achten het gezel
schap van 5 tot 9 deskundigen overdre
ven. Dierenbescherming is op zichzelf
goed, maar deze moet niet overdreven
worden, zo oordeelt mr. van Rijcke-
vorsel.
Wanneer men over misdrijven tegen
de zeden gaat praten, dat is dat vol
gens de K.V.P.-spreker een term, die
aan meer primaire taken van de over
heid' op dit gebied herinnert. De bestrij
ding van de pornografie is in zijn ogen
zeker belangrijker. Staatssecretaris mr.
Schoiten antwoordde, dat het toch wel
gewenst was ip deze vorm eert gespreks-
centrum in het leven te roepen, waarin
de verschillende belangengroeperingen
elkaar kunnen vinden in het geven van
eensluidende adviezen aan de regering
in een materie, die nog sterk in ontwik
keling is.
De wet geeft een hele reeks onder
werpen aan, die nader by algemene
maatregel van bestuur zullen worden
geregeld. Op die manier hoopt men het
behandelen van dieren, maar ook de
handel in dieren, het houden van waak
honden, van kistkalveren en het organi
seren van voorstellingen in circussen
enz. goed in de hand te houden. Een
aantal feiten wordt in de wet reeds
strafbaar gesteld. Een dier mag niet
nodeloos benadeeld worden in zyn ge
zondheid, trekhonden worden afgeschaft
men mag rundvee niet meer met een
touw om de horens of de hals achter
een voertuig meetrekken en nog een
groot aantal details meer.
Het wetsontwerp is in de vijf jaar,
waarin het reeds door dertien verschil
lende ministers is voorbereid, al op en
kele punten gewijzigd. Zo zijn de ver
bodsbepalingen tegen het kortknippen
van paardestaarten en het aanleggen
van oogkleppen na overleg met de com
missie van voorbereiding geschrapt.
Dr. van Meel (KVP) was de enige
die tijdens de mondelinge behandeling
iets tastbaars bereikte. De Kamer heeft
een amendement van hem aangenomen,
waardoor het vervoer van rundvee met
een aangebonden halstouw wel is toege
staan, wanneer de dieren aan de hand
worden vervoerd. De heer Van Meel
was een van degenen, die voor alles
nuchterheid voorstond. Hij zei zich af
te vragen welke van die fanatieke die
renbeschermers, die zoveel medelijden
met. ratten hebben, als zo'n dier des
nachts aan de beddestijl knaagt tot hij er
wakker van wordt, hem in bed haalt en
tracht zo'n dier tot andere gedachten
te brengen.
Dr. van Meel sprak ook als deskun
dige over de onwezenlijke klachten
van mensen, die geen verstand van
dieren hebben. Vele dieren hebben de
aard om groot geschreeuw aan te hef
fen alleen omdat zij iets vrezen. Var
kens, die bij de oren worden gehou
den hebben daar geen schade van, al
schreeuwen zij moord en brand. Die
renartsen worden vaak voor dieren
beul uitgemaakt, omdat zy een een
voudige handgreep toepassen om hun
werk te kunnen doen. Ook de vivi
sectie wordt door velen verkeerd be
oordeeld. Niet minder dan 93 V2 per
cent van de dieren, die daaraan in
het belang van de volksgezondheid
worden onderworpen, zijn knaagdie
ren, die geen gevoel hebben.
Er ontspon zich een „staartendebat"
in de Kamer, zoals minister Beerman
het noemde, waarbij mej. Schilthuis
(P.v.d.A.) andere opvattingen over de
esthetica bleek te huldigen dan dr. Van
Meel, die van mening is, dat een Ar-
denner geen zwiepende staart behoort
te hebben.
Minister Beerman voelde er niets
voor, om mej. ten Broecke Hoekstra te
gemoet te komen om het verbod van het
knippen van hondeoren bij amendement
uit de wet te lichten. Zij verkondigde
de theorie, dat het soms medisch ver
antwoord kan zijn hondeoren te cou
peren. „In dat geval zouden ook de
oren van de geachte afgevaardigden
kunnen worden geknipt", stelde de mi
nister, die op het standpunt blyft staan,
dat dergelijke pijnlijke ingrepen moeten
worden verboden.
Een ernstige tekortkoming in het ont
werp werd genoemd, dat er niets in
wordt gezegd over het euvel van loslo
pende honden en katten, die allerlei
schade op erven aanrichten. Prof. Die
penhorst (C.H.) diende een lang amen
dement in. Mr. van Rijckevorsei ging
een stap verder door bij amendement
te willen toestaan, dat deze dieren, waa
neer zij werkelijk overlast veroorzaken,
zonder meer straffe'oos mogen worden
gedood.
De minister van Landbouw, mr. Ma-
rijnen, is van oordeel dat het mogelijk
moet zijn een zodanige algemene maat
regel van bestuur voor kistkalveren te
maker., dat hierbij het juiste midden
tussen het economisch doel en een re'
delijke behandeling van de dieren wordt
gevonden.
De minister van Sociale Zaken. mr.
Van Rooy verdedigde het in algemene
zin strafbaar stellen van vivisectie. die
nodeloos zou worden toegepast. Van en
registratie van de plaatsen waar dit g -
beurt vreest hij echter een te grote ad
ministratieve rompslomp.
Mr. Scholten, staatssecretaris van On
derwys, trachtte mr. Van Ryckevo- 1
ervan te overtuigen, dat de leden van
de door hem weinig gewaardeerde Ra-d
van Dierenbescherming, toch niet mek
ten worden gezien als vertegenwoordi
gers van bepaalde groeperingen, waar
aan zy zó vastzitten dat. zy slechts met
last of ruggespraak zouden kunnen op
treden.
Het is nog de vraag, hoe de Kamer
verdere details zal behandelen. Maan
dag komen de amendementen in stem
ming en wordt ook over het ontwprp
in onderdelen geoordeeld. Het is niet
uitgesloten dat de Raad voor de Die
renbescherming uit het ontwerp wordt
gelicht alvorens dit kan worden aange
nomen.
IJMUIDEN, 30 juni Tengevolge
van het stormweer zijn op de Noordzee
enige schepen een deel van hun deklast
en zelfs een motorboot kwijtgeraakt.
Gerapporteerd werd, dat ten noorden
van Terschelling grote boomstammen
ronddrijven. Verder heeft een schip ge
meld, dat het in die omgeving zyn mo
torreddingboot heeft verloren.
De 496 ton metende Nederlandse kust
vaarder „Tiny" uit Groningen, die on
derweg was van Huil naar Middlesbo-
rough, is naar Huil teruggekeerd. Het
schip heeft een lek opgelopen tussen de
achterpiek en de drinkwatertank. Te
Huil zal de schade worden hersteld.
DEN HAAG, 29 juni De directeur-! medewerking, welke de tellers hebben
generaal van de statistiek, prof. dr. ontvangen, is als regel voortreffelijk
h^V.Pi g deelt mede, dat over geweest en opnieuw is duidelijk gewor-
mene volkstelling, die pas een maand
achter ons ligt, uiteraard nog geen
oordeel kan worden uitgesproken, doch
dat wel is vastgesteld, dat de activitei
ten van het uitreiken, invullen en opha
len der formulieren die het eigenlijke
contact met de bevolking uitmaken, op
bevredigende wjjze zijn verlopen. De
Eetn meer moderne mesie man de zgn. Mjealeoafkat, dia Urpiscb is voor Zoeloeland.
stratief apparaat ons land in de ge
meentesecretarieën bezit.
Het is nu wel algemeen bekend, al
dus prof. Idenburg, dat een aantal Ge
meenten in de Zaanstreek afschriften
van de volkstellingsformulieren heeft
laten maken. Het was een eigenmach
tige handeling, welke zonder enig over
leg met mij of myn medewerkers is
ondernomen. Maar het is onjuist, de
zaken zonder meer zo voor té stellen,
alsof door het gebeurde enig belang
der bevolking, met name het belang
van geheimhouding van strikt persoon-
lyke gegevens, zou zjin aangetast.
Tot geruststelling van degenen, die
nog ongerust mochten zyn, zy vastge
steld, dat alle gemaakte afschriften
veilig op mijn bureau zijn opgebor
gen en dat ze dit bureau niet zullen
verlaten, alvorens van alle persoons-
en adresaanduidingen te zyn ontdaan
Iu een aantal Westfriese gemeenten
is - evenzeer buiten voorkennis van
myn bureau - iets dergelijks geschied
met betrekking tot de gegevens om
trent beroep, opleiding en forensisme.
Ook hier waren uitsluitend de belangen
van regionale studie in het geding. "De
aanvankelijk tevens overgenomen na
men en adressen zijn van deze aante
keningen verwijderd en de desbetref
fende stroken voor vernietiging aan
miin bureau toegezonden.
Wat betreft de kritiek uit Gelderland,
verklaart prof. Idenburg, dat. de Ge
meentebesturen de taak hebben de vol
ledigheid der verzamelde volkstellings
formulieren te controleren en de na
men en adressen met die in het be\ol-
kingsregister te vergelijken. Het is de
gemeentebesturen echter niet toege
staan om by de registercontrole de ge
gevens op de persoonskaarten van het
bevolkingsregister te wyzigen aan de
hand van gegevens, vermeld op de
volkstellingsformulieren. Het is derhal
ve volstrekt onjuist, de verrichte werk
zaamheden, welke in het belang van
een goede bevolkingsadministratie en
van de correctheid van de volkstelling
geschieden, ais misbruik te signaleren.
Het is evenzeer onjuist te stellen, dat
ze in strijd zouden zijn met de voorge
schreven en toegezegde geheimhouding
van individuele gegevens. Er wordt
hier over geen enkel persoon of gezin
iets openbaar gemaakt, er wordt hier
geen enkel gebruik van de tellingen ge
maakt voor de doeleinden, welke bui
ten haar bestemming zijn gelegen.
De loodsdienst te IJmuMen is door
het stormweer bijna 24 uur gestaakt
voor alle schepen. Op de Noordzee was
in het noordelijk deel een nieuwe waar
schuwing van kracht voor noord wester
storm, windkracht 9 en voor het Neder
landse kustgebied voor noordwester
storm, windkracht 8.
Het kuststation radio Scheveningon
heeft een waarschuwing aan de scheep
vaart gegeven voor op zee ronddrijven
de voorwerpen.
LEEUWARDEN Het twee jaar
geleden op Schiermonnikoog aan lipt
eind van de Prins Bernharriwtg
gebouwde houten strandpaviljoen
is gistermiddag door de krachtige
stormwind geheel vernield. De bet in
nen fundering werd door hoge golven
ondermijnd, waarna het gebouw tegen
het stormgeweld niet meer opgewas
sen bleek en tenslotte krakend in el
kaar stortte. Alleen de bouwkosten v»n
het paviljoen hebben destijds al
ƒ20.000 bedragen.
Het paviljoen was eigendom van de
N.V. Badexploitatie op Schiermonnik
oog, voor welke het verloren gaan zo
vlak voor het hoogtepunt van het sei
zoen een ernstige tegenslag betekent.
De wisselcabines achter het pa- iijoer»
waren eerder door de schuimende gol
ven meegesleurd en elders wTeer op het
strand geworpen. Het water overspoel
de ook de landingspier op Schiermr ii-
nikoog, zodat de riiksveerboot uit Oo-,t-
mahom niet kan aanleggen. Ook op het
eiland Ameland zyn een aantal voste
badhokjes door de storm weggespoeld.
VLISSINGEN Op verschillende
plaatsen in Zeeland zijn door de v ij
constante harde noordwestenwind
strandhuisjes en badcabines tvcgg ■-
spoeld. Op andere plaatsen heeft ir»n
door het slechte weer strandhuisjes
moeten afbreken of beveiligen. De groot
ste schade werd gistermorgen bij h„ g
water aangericht in Zoutelande cn Big-
gekerke. Een groot deel van de dr-
men doende geweest om de gevaar lo
pende strandhuisjes af te breken ol te
schoren.
Ook in Katzand hadden de huisjes het
hard te verduren. In Haamstede is in
de vroege morgen een wisselcabin
waarin een zestal kleedhokjès waren on
dergebracht, door het water ver
nield. Ook op Westerschouwen viel een
wisselcabine ten prooi aan te hoog op
gestuwde golven. Langs de hele kust
trof men voorzieningen met het oog on
de vloed van 's middags vier uur. In
de meeste badplaatsen, zoals Domburg.
Dishoek en Westduin kwam het water
tot dicht by de huisjes, maar richtte er
nagenoeg geen verwoestingen aan.
DEN HAAG, 30 juni Aangenomen
kan worden, dat de in de laatste jaren
toegenomen radio-activiteit boven' Ne
derland tegen het eind van het jaar
het niveau van de natuurlijke radio-n'.
tiviteit zal hebben bereikt. Dit is dp
conclusie van het overzicht van de me
tingen naar de graad van radio-activi
teit van bodem, water en lucht in Ne
derland in 1959 door de farmaceutische
hoofdinspecteur van het staatstoezicht
op de volksgezondheid. Het overzicht
van deze metingen is de leden van de
Tweede Kamer vertrouwelijk ter ken
nisneming toegezonden. Uit de toelich
ting op het rapport mag blijken, zo
deelt de minister van Sociale Zaken en
Volksgezondheid mee, dat de daling
van de radio-activiteit, die reeds in de
eerste maanden van 1959 te bespeuren
viel, zich in de daarop volgende maan
den heeft voortgezet.
