Kennedy vrijwel zeker
van benoeming
Als democratisch kandidaat
voor het presidentschap
Vreemd verhaal
Een dappere jongen
Apartheid, „erfgoed der vaderen"
AL EEUWEN LANG SCHEIDING
VAN BLANKEN EN ZWARTEN
de heidenen
Als Israël temidden van
Wethouder van
Bergen (L.)
in arrest
Bezwaren tegen
handgranaatbaan
Erwin Mackay f
Geen vreemden
in Afrika
Hl
Geniet van Uw pijp met
DOTJWE EGBERTS
CONVENTIE IN LOS ANGELES BEGONNEN
Reportage door
Link van Bruggen
VIII
4
DINSDAG 12 JULI 1960
PAGINA 5
In handige
plastic tabakszak
Vaght weigert Defensie
vergunning te verlenen
Loodsen onschuldig
aan ramp met „Uranus"
(Advertentie)
Vs -
LOS ANGELES, 12 juli (LTI) Paul
M. Butler, de voorzitter van de demo
cratische conventie, heelt om kwart
over drie gistermiddag, kwart over een
vanmorgen Nederlandse tqd, de con
ventie van de democraten waarop hun
candidaat voor het presidentschap zal
worden benoemd, geopend. De benoe
ming wordt niet voor morgenavond ol
donderdagavond verwacht. Behoudens
een „historische zwenking", is senator
John Kennedy van Massachusetts ver
zekerd van zijn overwinning.
Op het uur van de opening der con
ventie was hij volgens een telling van
United Press verzekerd van 747% stem.
Hij heeft er 761 nodig. Kennedy's belang
rijkste rivaal, senator Lyndon Johnson,
had 406 stemmen.
Johnson weigert overigens zijn opti
misme prijs te geven. Pennsylvania's
sympathie voor Kennedy heeft volgens
hem „onze voorspellingen van een
(Van onze Limburgse redacteur)
BERGEN, 12 juli Verdacht van
va'sheid in geschrifte is gisteren een
van de wethouders van de Noordlim
burgse gemeente Bergen, wethouder S.
aangehouden en in het Huis van Bewa
ring te Roermond in verzekering ge
steld. De valsheid in geschrifte zou in
verband staan met het afgeven van on
juiste en onware verklaringen inzake
de overdracht van landbouwgronden.
Door het afgeven van deze verklaringen
was het mogelijk om tegen hoge prijzen
en zonder de Grondkamer erin te ken
nen landbouwgronden te verkopen voor
andere dan agrarische doeleinden (o.a.
grind- en zandexploitaties en bungalow-
bouw). Een en ander zou in strijd zijn
met art. 29 a van de wet op de ver
vreemding van landbouwgronden, waar
bij o.m. de grondprijzen zijn afhankelijk
gesteld van de goedkeuring van de
Grondkamer. Bovendien zou door de
valsheid in geschrifte nadeel zijn ont
staan, zodat art. 225 wetboek van straf
recht op het onderhavige geval van
toepassing is. De aanhouding van de
wethouder heeft alhier grote opschud
ding verwekt, te meer daar enige tijd
geleden ook de secretaris van deze ge
meente werd gearresteerd, die in ver
band met bepaalde onjuiste grondtrans-
acties doör de rechtbank te Roermond
onlangs werd veroordeeld.
DEN HAAG, 12 juli Burgemeester
inr. J. A. M. Rouppe van der Voort,
een wethouder en drie inwoners van
Vught hebben gistermiddag hun bezwa
ren tegen een handgranaatbaan op het
militaire oefenterrein bij hun stad aan
de Raad van State bekend gemaakt. De
raad onder voorzitterschap van de heer
M. A. Reinalda behandelde een beroep
van de minister van Defensie tegen een
besluit van B. en W. van Vught, we- r-
bij de aanvraag van de minister om
een vergunning voor het oprichten, in
werking brengen en in werking houden
van een handgranaatbaan, c.q. voor het
uitbreiden van de bestaande schietin-
richting met een handgranaatbaan was
afgewezen. De bezwaren van de Vugh-
tenaren zijn, dat zU ernstige hinder on
dervinden van het vele lawaai.
overwinning voor Johnson" niet noe
menswaard beïnvloed. Volgens Johnson
zijn het de kranten die achter Ken
nedy staan, niet de gedelegeerden op
de conventie.
James Francis kardinaal Mclntyre,
aartsbisschop van Los Angeles, opende
de bijeenkomst met een gebed. Kardi
naal Mclntyre zei dat de ernst van het
ogenblik duidelijk kan worden geacht.
Hij wees er de gedelegeerden op dat
hierdoor op hen een grote verant
woordelijkheid rust. Een verantwoor
delijkheid, gedeeld door miljoenen
Amerikanen „die uw dellbereringen
met gespannen aandacht en bezorgd
heid zullen volgen".
Aan het jongste lid van de Ameri
kaanse senaat, de 35-jarige Frank
Church uit Idaho, viel de eer ten deel,
de grote openingsrede uit te spreken.
Uit deze zogenaamde „Keynote speech"
bleek, dat de partijpolitiek van de de
mocraten in het komende jaar gericht
zal zijn op „een machtig streven om
de Amerikaanse grondbeginselen te
doen herleven, het Amerikaanse aan
zien in de wereld te herstellen en de
kracht van de Verenigde Staten weer
op te bouwen".
„Wanneer wij onze krachten bunde
len, kunnen wjj de „dodelijke wedloop
tussen de vrije wereld en het commu
nisme winnen", go verklaarde Frank
Church.
Hij drong aan op een krachtigere de
fensie en net beschikbaar stellen van
meer geldmiddelen voor het ruimteon
derzoek om Rusland op deze gebieden
voor te blijven.
s
Waarom, heeft de Russische regering
eerst gisteren verklaard, dat op 1 juli
een Amerikaans verkenningsvliegtuig
boven de territoriale wateren van de
Sovjet-Unie werd neergeschoten?
Washington had er anderhalve week
geleden geen geheim van gemaakt,
dat een militair zesmotorig straal
vliegtuig van het type RB-47 vermist
werd in het gebied ten noorden van
Noorwegen. Door Moskou werd toen
gereageerd met de mededeling, dat
een Russisch vaartuig zou helpen
zoeken naar overlevenden. Bovendien
werd vorige week in Oostenrijk door
een lid van het gevolg van Khroesj-
tsjev verklaard, dat de regering van
de Sovjet-Unie geen enkele aanwij
zing had, dat het toestel boven Rus
sisch gebied zou zijn neergestort. Nu
wordt medegedeeld, dat het vliegtuig
wel degelijk de Russische grens heeft
geschonden. Is Khroesjtsjev wellicht
bij zijn terugkeer in de Russische
hoofdstad door invloedrijke politieke
of militaire figuren in het Kremlin
overgehaald om het geval van de
RB-47 op te blazen tot een nieuwe
U-2 affaire? Na het neerstorten van
de U-2 op 1 mei hebben de Russen
enige dagen gewacht met hun onthul
lingen en zij hebben de Amerikanen
toen kunnen verstrikken in tegen
strijdige en verwarrende verklarin
gen. Misschien hebben zij Washington
nu weer in de val willen laten lopen.
Men kan ook opmerken, dat als de
Amerikanen hun spionagevluchten
boven de Sovjet-Unie hadden willen
voortzetten, zij dat niet met laag-
vliegende bommenwerpers van het
type RB-47 zouden hebben gedaan.
Een RB-47 vormt een al te gemakke
lijk doel voor de Russische luchtver
dediging.
Als de RB-47 inderdaad een ver
kenningsvlucht heeft gemaakt langs
de Russische grens, en als het vlieg
tuig daarbij per ongeluk die grens
heeft overschreden, geeft dat Moskou
nog geen reden om zoveel ophef te
maken van het incident. De Russen
maken zelf voortdurend verkennings
tochten langs de grenzen van wester
se landen, niet alleen met vliegtuigen,
maar ook met duikboten en zoge
naamde vissersvaartuigen. Er zijn de
laatste tijd herhaaldelijk berichten
geweest over Sovjet-vaartuigen die
zich op verdachte wijze in of nabij de
territoriale wateren van andere staten
ophielden.
Men krijgt de indruk, dat de Sov
jet-Unie de nieuwe affaire vooral wil
gebruiken in de campagne tegen de
Amerikaanse buitenlandse bases. In-
Engeland zou ongerustheid gewekt
moeten worden over de vraag of van
Britse vliegvelden Amerikaanse toe
stellen opstijgen voor spionagevluch
ten boven de Sovjet-Unie. In Noor
wegen zou men zich zorgen moeten
gaan maken over de militaire samen
werking met de V.S. Tenslotte zou
het Russische verhaal over de RB-47
de neutrale volkeren in de wereld tot
de overtuiging moeten brengen, dat
de Amerikanen met spionagevluchten
de wereldvrede in gevaar brengen.
De Sovjet-verklaring van gisteren
geeft aanleiding tot heel wat vragen
en in de westerse wereld is de Rus
sische interpretatie van het incident
met der Amerikaanse bommenwerper
dan ook zeer sceptisch ontvangen.
KIEL, 12 juli De Duitse loodsen,
die betrokken waren bij een aanvaring
tussen twee Nederlandse schepen in het
kanaal van de Noordzee naar de Oost
zee, zijn beiden onschuldig verklaard
aan dit ongeluk, waarbij twee mensen
om het leven kwamen.
In dit kanaal voeren de 500 brutore-
gisterton metende „Uranus" en de 3000
ton metende Themis" recht op elkaar
in. De echtgenote van gezagvoerder F.
Daale en derde machinist Ji Brouwers
verloren hierbij het leven. Hel „Seeamt
Flensburg" dat de schuldvraag van deze
aanvaring behandelde sprak de loods
van de „Uranus" vrij. De loods van de
Themis" kreeg waarderende woorden
voor de redding van de opvarenden van
de „Uranus", waarbij hij een belangrij
ke rol gespeeld had. Bij de uitspraak
van het „Seeamt" had als overweging
gegolden, dat de „Uranus" te dicht onder
de zuidwal gevaren had en daardoor
de „Themis" recht voor de boeg was
gekomen.
ére 17-jarige leerling van
het Baarns Lyceum, Er-
win Mackay, is voor de
kust van Joegoslavië verdron
ken als indirect gevolg van een
moedige daad. Vorige week be
reikte de moeder van de jon
gen, via het ministerie van Bui
tenlandse Zaken te Den Haag,
het verschrikkelijke bericht, dat
haar zoon tijdens zijn vakantie
reis was omgekomen. Gisteren
vernam zij, hoe haar kind het
slachtoffer was geworden van
zijn opofferingsgezindheid en
dapperheid.
Een Berlijnse tourist, die het
ongeluk in Joegoslavië had mee
gemaakt, heeft ginds het ver
haal van de tragische gebeurte
nissen aan een Nederlandse va
kantieganger gedaan, die bij zijn
thuiskomst onmiddellijk verslag
uitbracht aan de familie van de
omgekomen jongen.
Erwin Mackay uias onlangs
met zijn tent voor een vakantie
reis naar Joegoslavië vertrok
ken. Vorige week woensdag had
hij dicht bij Dubrovnik in een
camping aan de Adriatische Zee
zijn tent opgezet, toen hij plot
seling zag, hoe een klein meisje
dreigde te verdrinken. Hij aar
zelde geen ogenblik) het kind te
hulp te snellen en hij slaagde erin het meisje veilig aan de kant te bren
gen. De ouders van het kind, Duitse touristen, waren dolgelukkig, en zij
bedankten de jonge redder hartelijk voor zyn flink en bekwaam optreden,
waardoor hun dochtertje gespaard was gebleven Erwin die uitgeput was
van de grote inspanning, rustte wat in zijn tent Toen hij zich niet meer
vermoeid voelde, ging hij zwemmen, maar de redding had kennelijk te veel
van zijn krachten gevergd. Hij, die zojuist een medemens van verdrinking
had gered kwam zelf in de golven om, waarschijnlijk tengevolge van een
hartverlamming. Het 'stoffelijk overschot werd naar een ziekenhuis gebracht.
Erwin is vrijdag begraven op het katholieke kerkhof van Dubrovnik.
Erwin een leerling van de gymnasium-afdeling van het Baarns Lyceum,
was enige' tijd geleden gekozen tot lid van het leerlingenbestuur van zijn
school Hij was trots op de titel van senior, die aan deze functie verbonden
was Hit iras belast met het organiseren van sportevenementen en onlangs
heeft hij zich nog zeer verdienstelijk gemaakt met de voorbereiding van
Interlyceale sportwedstrijden. Vrijdag wordt in de St.-Nicolaaskerk te
Baarn een-Requiemmis opgedragen voor zijn zielerust. Zijn familieleden,
rijn leraren en zijn medeleerlingen, die diep bedroefd zijn over zijn plotse
ling heengaan, putten troost uit de wetenschap, dat Erwin zijn jonge leven
heeft afgesloten en bekroond met een daad van grote naastenliefde.
De Gelofte-kerk die in Pietermaritzburg werd gebouwd, ter herdenking van de
overwinning van de boeren bij de Bloedrivier, die het eirtde van Dingaan en zijn
Zoeloeheirscharen betekende (1838). Een van de leiders van de „Groote Trek
Pieter Retief, was voordien vermoord. Naar hem is de plaats, waar dit gedenk
teken is opgericht, o.m. genoemd.
tussen de heidense volkeren. Aan Is
raël was niet alleen de taak opgedra
gen de naam van Jehova in ere te hou
den, maar het moest zich ook vrq van
vermenging met de heidense volken
houden. Vermenging tussen blank en
gekleurd was reeds voor de Afrikaner
van de achttiende eeuw een ware gru
wel. Daarom kon hij de heidenen in
generlei opzicht als zijn gelijken be
schouwen. God had tussen hem en de
heidenen een definitieve schelding ge
bracht, en het was niet aan de mens
gegeven die scheiding te verwijderen.
Het gevaar, waarin de blanke bijna da
gelijks verkeerde, verscherpte de tegen
stelling tussen hem en de heiden nog
meer. Het werd een kwestie van zelf
behoud. Als de blanke niet zorgde, dat
hij meester van de toestand bleef, liep
hij niet alleen gevaar uit zijn vaderland
verdrongen te worden, maar hij zou
ook spoedig door de moordzuchtige hei
denen uitgeroeid zijn".
Al meer dan twee eeuwen geleden
kon een Afrikaner niet erger vernederd
worden, dan wanneer hij op gelijke voet
met de niet-blanke behandeld^werd. Uit
documenten, die in het gemeente-ar
chief te Kaapstad bewaard worden,
blijkt dat een aantal burgers uit het
district Stellenbosch in 1788 weigerde
aan militaire oefeningen deel te nemen,
omdat er een korporaal was aangesteld,
die „swartachtig van Coleur en van
Heidenen afkomstig" was.
De opvattingen van Jean Jacques
Rousseau, die in Europa met de „edele
barbaar" was gaan dwepen, beroerden
ook enigszins de Kaap. Op 't laatst van
de achttiende eeuw schreef commissa
ris-generaal Nederburgh, dat ,,er lieden
gevonden worden, ontaard genoeg om
de voorrechten, welke de Schepper hun
boven anderen hunner natuurgenoten
geschonken heeft, tot het bederf van de
ze ongelukkigen te gebruiken".
De boeren, die zich dagelijks tegen
de kaffers moesten beschermen (kafir,
een Arabisch woord, betekent heiden)
keerden zich vol walging af van de zen
delingen, die geen door God gewilde
scheiding tussen blank en niet-blank wil
den erkennen. Generaal Janssens, "ou-
verneur van de Kaap tijdens het kort
stondige Bataafse bewind, schreef in
1805 aan Den Haag: „Ik zoude den
Raad bidden het zendelings genootschap
van Rotterdam te nodigen provisioneel
geen nieuwe zendelingen na herwaarts
te zendenAlgemeen zijn de zendelin
gen ellendelingen zonder opgeklaarde
denkbeelden; zij doen zeer ^eel kwaad
en te vergeefsch zoek ik uit te vinden
welk goed zij doen.Zij leren die men-
schen (de wilden) cenige voor- hen ten
minste onbegrijpelijke woorden, of zo
dezelve eenigsints meenen te begrijpen
is het om er verkeerde en schadelijke
gevolgen uit te trekken".
Kort daarop ging de Kaap voor goed
in het bezit van Groot-Brittannië over.
En hoe meer verlichte denkbeelden er
'ingang vonden in 1828 werd zelfs de
gelijkstelling tussen blanken en niet-
blankcn verordineerd! des te verbit
terder werden de Boeren. De houding
van de Britse overheid deed tenslotte
een groot aantal Afrikaners besluiten
de kolonie te verlaten en een eigen
staatV te stichten. De „Groote Trek"
werd begonnen, die uiteindelijk in de
uitroeping van de Boerenrepublieken
de verkondiging des Evangeliums on
der de Heidenen aangaat, dit kunnen
of mogen wij volgens des Heercn woord
niet tegengaanWij zullen ons daar
tegen dan ook niet verzetten, maar
hetzelve bevorderen, wanneer zulks
overeenkomstig Gods woord na waar
heid gedaan wordt en gewerkt wordt
om eerst van de onbeschaafde Heide
nen beschaafde schepsels te maken, op
dat er ware Christenen uit mogen voort
komen ter eere des Heeren, opdat door
hun alsnog onbeschaafd zijnde, het wa
re Christendom niet gelasterd of in
verachting gebrocht worde... Verder be
geren en stellen wij vast dat indien de
prediking des Woords aan Kaffernatiën
gedaan wordt, zulks niet in onze kerk-
gebouwen gedaan zal mogen worden...."
!e Gereformeerde gemeente van Oran
je Vrijstaat zegt o.a.: „Wij belijden één
heilige algemene Christelijke kerk en
dus de ware geloovige kleurlingen hou
den wij voor een gedeelte daarvan
Maar tot nog toe zien wij niet uit het
woord des Héeren dat wij hen daarom
in dezelfde maatschappelijke regten
moeten laten delenen dat zoude
met het oog op de natiën die ons hier
omringen, voor de blanke bevolking
eene staatkunde zijn tot haar eigen on
dergang en tot verderf dier natiën zel
ve...."
Compromis
Tvjdehs de besprekingen, welke in
verband met de opstelling van de con
stitutie van de Unie van Zuid-Afrika
gehouden werden (1909), kwam het be
leid, dat in de Kaapkolonie ten aanzien
van de niet-blanken werd gevolgd, in
botsing met de aparthoidsleer van de
voormalige Boerenrepublieken. Gene
raal Christiaan de Wet stelde toen heel
duidelijk dat geen vijf procent van zijn
mensen achter de voorgestelde unifi
catie zouden staan, als alle niet-blan
ken politieke rechten zouden krijgen.
Als compromis kwam toen uit de bus,
dat de niet-blanken in de Kaapkolonie
het kiesrecht zouden behouden, doch
dat dit de kleurlingen en naturellen
de rest van de Unie onthouden bleef.
Dit compromis heeft de voor strik
te apartheid zijnde Afrikaners nooit
kunnen bevredigen. „Tensy die natu-
turellekiesreg van Kaapland bir.ne
'n wysiging ondergaan", verklaarde
premier Hertzog in 1929, „sal die na-
turellenkiesreg van Kaapland binne
veertig jaar' na die Noorde (Oranje
Vrijstaat en Transvaal) uitgebrei
wees, wat een van die grootste treur-
spele in die geschiedenis van ons
volk sal wees".
Het gelukte de Nationale Partij pas
in 1936 de naturellen op een aparte kies
lijst geplaatst te krijgen. Hun werd het
recht toegekend drie blanke vertegen
woordigers naar de Volksraad en vier
naar de Senaat af te vaardigen, doch
door de toesplitsing van de apartheids-
waan hebben dezen nog geen twee maan
den geleden voor goed de politieke are
na moeten verlaten. In de vijftiger ja
ren is het de Afrikaners ook na een
lange worsteling gelukt de politieke
rechten van de Kaapse kleurlingen dus
danig te bekorten, dat ze weer even ver
zgft als honderdveertig jaar geleden.
Een Indiër met zijn kleinkinderen voor hun huis in Durban.
De Afrikaners en tot op zekere hoogte ook de Britten vragen begrip voor
de apartheid, de segregatie. Men kan dit ook wel hebben, al behoeft
begrip voor de apartheid als erfgoed der vaderen geenszins in te slui
ten, dat men ook begrip voor de apartheid in de Verwoerdiaanse versie
I'eeft. Hiermede wordt de kern geraakt van de wereldberoemde, Zuidafri-
kaanse problematiek. De tijden zijn veranderd en met ben de gewoonten en
de zeden. Wat in vroeger eeuwen als ook in ethisch opzicht juist en
lecbtvaardig werd gezien, is door andere opvattingen achterhaald, vooral
door een groter respect voor de waardigheid van de door God geschapen
mens. „Of het nu heter is, of slechter", heeft Smuts al vele jaren geleden
gezegd, „het oude Afrika is verdwenen, en de blanke rassen moeten de
nieuwe situatie, waarvoor ze zelf verantwoordelijk zijn, onder ogen durven
te zien". Het is dan ook in Zuid-Afrika, waar de apartheid als leer het on
derwerp geworden is van een diepgaand gewetensonderzoek, waarin van
verheugende vormen van zelfkritiek kan worden gesproken. Verwoerd, die
de voetsporen van Malan en Strijdom drukt, vergeet dit wel eens, als hem
in het buitenland verweten wordt, dat hij de klok aan het terugdraaien is. De
felste bestrijders van zijn rassenleer bevinden zich niet huiten, maar binnen
Zuid-Afrika. Hun kan toch zeker geen gebrek aan begrip voor de bijzondere
omstandigheden in Iiqt land worden verweten, wat natuurlijk iets anders is
dan gebrek aan waardering voor bet apartheidsbeleid van de Nationale Partij.
Volgens de Afrikaners worstelt de Unie met een probleem, dat nergens
elders aangetroffen wordt. Ter staving hiervan wordt aangevoerd, dat geen
land ter wereld zulk een bonte bevolkingsverscbeidenlieid vertoont als het
hunne. Ook wordt naar voren gebracht, dat, met uitzondering misschien van
Indië, in geen land ter wereld zulk een verschil in beschavingspeil bestaat
als in Zuid-Afrika.
Transvaal en Oranje Vrijstaat resul
teerde.
Piet Retief, een van de leiders, die
later door de Zoeloe-koning Dingaan
werd vermoord, sprak voor het begin
van de barre tocht al het voornemen uit
dat ,,wij zodanige regulatiën zullen vast
stellen die de behoorlijke betrekking
tusschen meester en dienaar zullen be
waren". En Anna Elizabeth Steenkamp
motiveerde do uittocht door te verwij
zen naar „de gelijkstelling van de niet-
blanken met de Christenen, strijdig met
de wetten van God en het natuurlike
onderscheid van afkomst en geloof. Dat
het onverdraaglijk was voor elke fat
soenlijke Christen om onder zulk een
last te buigen, waarom wij, ons dan
liever verwijderen om des te beter ons
geloof en leer in zuiverheid te behou
den".
In de Kaapkolonie, waar de niet-blan
ken dus op hetzelfde voetstuk stonden
als de blanken waren geplaatst, besloot
de Synode van de Nederduitse Gere
formeerde Kerk in 1857, dat „de ge
meenten uit de heidenen opgerigt: of
nog op te rigten hare Christelijke voor-
regten in een afzonderlijk gebouw of
gesticht genieten zullen". In Natal, dat
in 1845 een Britse kolonie werd, geno
ten de niet-blanken geen politieke rech
ten, evenmin als dit ooit in de later ge
stichte Boerenrepublieken het geval is
geweest.
Twee beginselen hebben de Afrika
ners van de negentiende eeuw geleid.
Het eerste was, dat vermenging van
rassen uit den boze is. Het tweede, dat
er in de verhouding blanke-niet-blanke
nooit van gelijkstelling sprake kan zijn.
In de constitutie van Oranje Vrijstaat
van 1854 werd bepaald, dat de burgers
van deze staat „zullen bestaan uit blan
ke personen in den Staat geboren".
Niet-bianken konden dus geen burgers
worden. Een nog duidelijker taal spreekt
de constitutie van Transvaal van 1858.
„Het volk wil geen gelijkstelling van
gokleurden met blanken ingezetenen
toestaan", staat daarin o.m., „noch in
de Kerk noch in de Staat".
In de vroegste jaren van de repu
blieken vragen twee besluiten bijzon
dere aandacht. Het eerste, afkomstig
van de Nederduitse Gereformeerde ge
meente Lijdenburg, luidt o.m.: „Wat
De Zuid-Afrikaners Beieren en Brit
ten gelijk beschouwen zich zeker niet
als vreerridelingen op het Afrikaanse
continent. Hun stellipg is, dat de Hotten-
totten en Bosjesmannen, die de mannen
v&n Jan van' Riebeeck in 1652 aan de
Kaap aantroffen, geleidelijk uitgestor-
yen zqn. Toen hun voorvaderen van het
zuiden naar het noorden trokken, wa
len de Bantoe-stammen in tegenoverge
stelde richting in beweging. Hieruit
v°lgt, dat de aankomst van beide ras-
fan in hot hart van de tegenwoordige
Unie onc.sveer op het zelfde tjjdstip
heeft plaats gevonden. De zwarten heb-
ben dus niet het recht het land als hun
exclusieve tehuis te zien.
Levenshouding
>>De Nederlanders, die in 1652 naar
Kaap gingen om daar een volks
planting te stichten", aldus dr. G. D.
bcholtz, hoofdredacteur van „Die
Transvaler", „namen een bepaalde le
venshouding met zich mee, die part en
«cel van een bredere, Europese levens
houding was. De Europese volkeren wa-
ren het christelijke geloof toegedaan, en
"at bracht scheiding tussen hen en niet-
christelijke volkeren. Zo was de hou-
d,nS tussen christelijke volkeren onder-
nK anders dan die tussen christelijke
en "iet-christelijke volkeren. Tot de ne
gentiende eeuw b.v. gold het volken-
r,,,'ht alleen voor de christelijke volke
ren".
„Wat voor de staat gold, gold ook
voor het individu. De blanke christen
van Westeuropa trok een definitieve
scheidslijn tussen hem en iemand, die
van een ander geloof, of die heiden was.
K(| was alleen bereid een ander als zijn
geiUke te beschouwen, wanneer deze het
a'1"184,®1))!16 geloof aanvaard had. Zo
dra dit gebeurde, vielen alle scheids-
Iqnen weg".
Aan de Kaap ontmoetten de Nederlan
ders de heidense Hottentotten, onder
\vle slechts enkele bekeerlingen wer-
?erj gemaakt,. Gemengde huwelijken
Kwamen dan ook zelden tot stand;
ntutenechtelijke omgang was er wel.
Kort na de stichting van een neder
zetting aan de Kaap de Oost-In-
~>sc j Compagnie wenste haar sche
pen daar te bevoorraden - werden
om>'3en rï°°r de overheid genomen
m een strenge scheiding tussen blan-
u en niet-blanken te hqndhaven.
""et trouwen van onse Nederlanders
ve h Vri^ Semaeckte Slavinnen moet
en worden", beval commissa-
PïT8eJleraal Hendrik Adriaan van
itot Drakenstein o.m., toen hij
1685 de Kaap bezocht.
A ml. SK')00rte van een blank volk op
■n "sc bodem is een centraal feit
vniv geschiedenis van Zuid-Afrika. Dit
werd de erfgenaam van de levcns-
eschouwing, welke door de Nedcrlan-
•j, r naar de Kaap was gebracht en die
!L,r,.eC£ste Piaats 'iet calvinisme
wortelt. Zelfs in de primitieve en ar-
si "msDr.dighcden, waaronder
AtriiWNKir» vsm de achttiend© eeuw
gedwongen waren te leven, bleven ze
trouw aanshun godsdienstige tradities.
Gouverneuri Joachim van Plettenberg,
die in 1778 een reis naar het binnenland
maakte, schreef in zijn verslag over de
mensen, die bij de Sneeuwbergen woon
den: „In dezen armoedigen toestand,
vond men evenwel dat die Huisgezin
nen voorzien waren van zodanige Boe
ken, als hun bij gebrek van gqlegent-
heijd tot den openbaren Godsdienst ver
strekten om deselve in hunne Huisge
zinnen te kunnen oefenen: meestal wa
ren zij zedig, redelijk wel onderleid en
Sterk verlangende na cenen Lceraar,
zo om 't nut van den openbaaren Gods
dienst, als om 't gebruijck der H. Bonds-
zegelen".
Op zijn langzame tocht naar het bin
nenland werd de Afrikaanse boer met
steeds meer niet-blanken in aanraking
gebracht. De laatsten vormden voor
hem een ernstige bedreiging, daar zqn
gezin, zjjn vee en zijn andere bezittingen
voortdurend in gevaar verkeerden. De
Oost-Indische Compagnie bleek niet be
reid te zqn soldaten naar het binnen
land te sturen. De blanken moesten
voor hun eigen bescherming zorgen en
al in 1715 werd een strafexpeditie tegen
de Bosjesmannen georganiseerd, welke
uitsluitend uit boeren bestond.
„Het ligt voor de hand, dat de blanke
boer, die op zijn eigen kracht staat
moest maken om zich tegen de heide
nen te beschermen", zegt dr. Scholz,
,,op de duur een bepaalde houding •'te
genover deze mensen zou ontwikkelen.
De godsdienst, die hi van zqn Neder
landse voorvaderen gekregen had, belet
te hem om zich met de heidenen te ver
mengen. Hq gevoelde zich bij uitstek
de drager van de christelqke bescha
ving, en zo gevoelde hq zich als Israël
