Werkt Ambachtsheerlijkheid
NUMANSDORP in Hoeksche Waard
grootse recreatiedromen
ISRUG NAAR GOEREE LUIDT NIEUWE
TOEKOMST IN VOOR OUD DIJKDORP
heeft
r
Subsidie van Z. W. O. voor
dr. P. C. Paardekooper
v,
ZEE-ARM: Hollandscli Diep
wordt afgesloten
Verbinding
tussen Randstad
Holland, de eilanden Goeree
en Schouwen en West-Brabant
Ontslag-kwestie
in Eerste Kamer
°or twee delen van een Nederlandse
taalbeschrijving
MET GIGANTISCHE „DRIE-STER"
V olker akwerken
in drie fasen
mm®
V B
!*S!Dhoven. 19 juli De Neder-
organisatie voor zuiver-we-
tij,j aappelijk onderzoek heeft enige
Seleden dr. P. C. Paardekooper
Ve v®ubsidie verleend voor de uitga
an n het tweede en derde deel van
Nederlandse taalbeschrijving.
beneden de
^GspiegeZ" bekroond
Tol op Goèreese
brug
Participatiebewijzen
1NTERBONDS
- i
BB
Ex-sergeant-konstabel
zet strijd om rechts
herstel voort
Or
boerderij bij brand
verloren
tle spuitgasten gewond
plr door gasexplosies
Meisje uit slippende
auto geslingerd
Moeizame onteigening
Oude forten
Provinciaal bestuur
paters Kapucijnen
Over vermouth
kunt u pas oordelen,
wanneer u
punt-e-mes kent.
■Mr& »J
W'
of"1'
«'3'
oe"
l!'
Advertentie
Effectief rendement op participatie-
bewijs 5,3% (tevens kans op belas
tingvrije koerswinsten uit mutaties
in de portefeuille). Koers ca 1 778.-
Het verslag over de periode 8.10.59-
30.4.60 is op aanvraag verkrijgbaar
bij uw effectenhandelaar en bij de
beheerders, die u tevens gaarne ver
dere inlichtingen verstrekken.
De Beheerders Labouchere Co. n.v. - Theodoor Gilissen, Amsterdam
Beleggingsfonds van
Buitenlandse Obligaties
-
v -
ou prachtig om te bouwen zijn tot een jeugdherberg
Het oude
DEN HAAG, 19 juli De voormali
ge sergeant-konstabel bij de koninklijke
marine, de heer Fonteyn, zal zich tot
het Europese hof voor de rechten van
de mens wenden om daar zijn sinds
1935 durende strijd tegen de marineop
leiding voort te zetten. De heer Fon
teyn beweert dat hij destijds ten on-
rechtte wegens astma uit de dienst is
ontslagen. De Eerste Kamer heeft d: °-
dag afwijzend beschikt op zijn verzoek
om rechtsherstel. Een voorstel van de
heer Cammelbeeck (P.v.d.A.) om aan
de minister te verzoeken de heer Fon
teyn een ruime tegemoetkoming te ver
lenen, werd verworpen. De Kamer
meent dat het ontslag misschien wel
niet helemaal volgens de regels is ge
geven, maar dat de heer Fonteyn zich
dan tot het ambtenarengerecht had
moeten wenden. De Kamer heeft hier
geen taak, aldus de commissie voor
de verzoekschriften. De heer Fonteyn
had in ieder geval het aanbod van ex-
minister v. d. Bergh, waarmee deze
de zaak uit de wereld wilde helpen,
moeten aannemen.
(Van een verslaggever)
kilonieter buiten de haven
hoofden van Numansdorp scheidt
fu h(l n smalle, donkere streep water
ltn'.^bn. Aan deze einder vvaolit
bpe'-lle dorp in de Hoeksche Waard
Ü'h'ker 11 van een nieuwe toekomst. De
iMke strceP die van Flakkee het
Glijdt ,H'ater van het Hollands Diep in-
vWM* begin van de stervormi-
H(, Jjo'nding tussen Flakkee, Hoek-
tu aitrd en West-Brabant. Een brug
o,.^'erbmding naar de Hollandse kant
t *iva il ^an dezc nieuwe verbinding
v'iiiir Numansdorp een nieuwe ont-
e Br Sr°ei- Rondom voltrekt -ich
kif°0es van "i® industrialisatie. Der-
jkr;)ri°n,eter ten noorden van deze nog
ftajpne gemeente heeft de industrie
''°ek J., ,n°ndoeVers bezet en is zü op
w''H(>rl r expansiemogelijkheden in het
pOffo'and. Rozenburg heeft een meta-
h blo 'jfdergaan. Zwijndrecht trekt al-
atlf,(,j?f''ijkc industrieën aan, de raffi-
"en hebben bezit genomen van de
oevers van Oude en Nieuwe Maas, op
het buureiland Voorne-Putten is het
voormalige dorpje Spijkenisse dermate
overspoeld mes i eelm-se.
installaties, dat, het gelijkenis vertoont
met „de dwerg met het waterhoofd".
Op de Brabantse oever tenslotte doet
Willemstad al het mogelijke 0111 de
scheepvaart tof zich te trekken. Deze
structurele wijzigingen hebben zich in
een dergelijk tempo voltrokken, dat de
bevolking noch de bestuurlijke appara
ten tijd kon worden gelaten zich aan te
passen. Numansdorp wil tegen een der
gelijke overvleugeling waken. Daarom
geen industrialisatie, maar recreatie.
Daarnaast hoopt men op een onwikke-
ling als forensenstad voor Rotterdam.
En de verwezenlijking van deze toe
komstheelden zal, naar men in Numans
dorp hoopt, een aanvang nemen zodra
de brug geslagen is tussen de smalle
donkere streep aan de horizon en het
dorp.
Numansdorp is een dijkdorp zoals men
zeltde <3°el mocht dr. Paar-
'6ke ier- die docent is aan de kath^-
Jhonrt eergangen te Herigelo, Roer-
biiaen Tühurg, nog een financië-
V'hcia gf' ontvangen van het pro
lan aal Utrechts genootschap en
6 de f Thijm-genootschap. Het der-
6tige van zUn taalbeschrijving is
SekornInaan^en geleden van de pers
sche5**en en het tweede deel ver
in n reeds geruime tijd daarvoor,
onderhoud met het A.N.P.
^itgj. hlAAG, 19 juli De door de
jt"tgebrachte Nederlandse film
Qh°,°hd kftaden de zeespiegel" is be-
M het de „Prix de l'organisateur"
's sei)i t°uristische filmfestival dat in
tuVerbr!!:_,Wortit gehouden. Aan de prijs
in ^ran n de ..Médaille de Vermeil".
A rt versie van de film was inge-
V -V v °°r het Parijse kantoor van de
Vff^d eni "Land beneden de zeespiegel"
OtfVa-arri'e iai"en geleden voor Caltex
0 Va« door de Haagse cineast
a Nevenhoff
^eyenhoff.
rt? (Gld.), 20 juli Tijdens
t' buü 7en, van een boerderijbrand in
tjpideria)ftthap Huinen bij Putten in
ha? van a' z«n gisteravond drie le
ge, 0iUnl vrijwillige brandweer door
V°ti a n van een gasfles ernstig
Xr r, (in E commandant van de brand
houten er H- Kiks, kon op eigen
de man llét brandende gebouw ko
k-a dat n„ beerde terug toen hij hoor-
rit 1 -~8 tw-e leden van zijn brand-
hr
"tiL. 1 ---■•--C 1VUCH van i-yii
tei Sen ""dercommandant L. Hen-
Vl? he hi) een van de oudste spuitgas-
iVn^me,,^ J- ten Brink nog in de
beiden waren. De drie spuitgasten
lei! overa met ernstige brandwon-
5? in p 'laar het ziekenhuis „Sa-
v in naar het zie
brie§en fmelo vervoerd.
Val/hd Hi mitldernacht had men ae
Ik? eèn h ontstaan was bij het vullen
fc-i dat ri„!zinehouder, in bedwang,_zij
Bfi dat ®"zmehouder, in bedwang.zij
%ii?°t dpi? boerderij verloren was. Een
ïr;he fir?1 van de inboedel van de fa-
dip de, "w, aan wie de boerderij be
de |dièt in? tvorden gered. Een hond,
Op °men 1 brandende gebouw wil-
>t6], bQer kwam in de vlammen om.
u, er« was tegen brand verze-
vertelde dr. Paardekooper dat hij bij
de voorbereiding van zijn eerste proef
schrift „Naamvalssystemen binnen het
Nederlands taalgebied" verdedigd
te Leuven in 1949 tot de ontdekking
was gekomen, dat zijn kennis van de
spraakkunst zeer onvoldoende was.
Daarom t>esloot hij deze lacune weg te
werken door een intensieve studie van
dit vak te gaan maken. Het resultaat
was een boek, getiteld: „Syntaksis,
spraakkunst en taalkunde". Toen de
auteur met zijn manuscript bij een uit
gever kwam, ried deze hem aan, de
inhoud daarvan voor een tweede dis
sertatie te gebruiken en zo promoveer
de hij in 1955 voor de tweede maal,
doch thans aan de rijksuniversiteit te
Utrecht.
Tijdens zjjn studie was het dr. Paar
dekooper al gebleken, dat een conse
quente lijn in de behandeling van de
grammaticale principes bitter nodig
was en bovendien, dat het terrein van
onderzoek zeer uitgebreid was. Voort
werkend liet dr. Paardekooper op zijn
tweede proefschrift de twee in het be
gin genoemde vervolgdelen verschij
nen, die de titel dragen: „ABN
spraakkunst voorstudies". (Zoals
bekend vormen de letters ABN de af
korting van de woorden algemeen be
schaard Nederlands).
Met deze drie delen is dr. Paarde-
koopers taalbeschrijving nog lang niet
voltooid, daar een volledige descriptie
even goed uit vijftig als uit driehonderd
delen kan bestaan, zoals hij lachend op
merkte. Sprekend over het doel van
zijn studie, zei de Neerlandicus, dat
het hem begonnen is om een goede
techniek van de taalbeschrijving te ont
wikkelen. Onze taaluitingen, aldus dr.
Paardekooper, zijn zo gevarieerd, dat
het soms een onmogelijke taak lijkt,
deze in te delen.
Dr. Paardekooper meende dat een
voorzichtige vernieuwing ook de school-
spraakkunst veel nut zou kunnen bren
gen. Daarom schreef hij voor het
vhmo en voor kwekkscholen een klei
ne ABN-syntaksis met een oefenboek
Voor studenten en voor mo-cursisten
verschijnt binnenkort van zün hand
een inleiding tot de ABN-syntaksis.
UTRECHT, 20 juli Een 20-jarige
Amerikaanse militair van de vliegba
sis Soesterberg R.M.G. is gisteravond
op de Utrechtseweg te De Bilt met zijn
auto geslipt. De wagen draaide een
halve slag om, reed een verkeers-
bordje omver, en kwam tenslotte tegen
een lichtmast tot stilstand. Een van
de twee 15-jarige Utrechtse meisjes,
die bij G. in de wagen zaten, werd uit
de auto geslingerd. Zij is in bewustelo
ze toestand naar het St. Anthomus-
ziekenhuis in Utrecht gebracht. De mi
litair en het andere 'meisje kwamen
er goed af. G. vertelde de politie dat
hij twee glazen bier had gedronken.
er op de Zuidhollandse eilanden meer
vindt. Het heeft een wat moderner aan
zien wellicht, door de brede hoofdstraat,
het nog niet zo oude raadhuis en de
grote nieuwe boerderijen. Het dorp
heeft het zuiver agrarische karakter tot
nu toe weten te behouden, hoewel het
beslist niet geïsoleerd ligt. Het ligt op de
route van Rotterdam naar de overige
Zuidhollandse eilanden en een deel van
West-Brabant. Het imposante witte huis
van de Ambachtsheerlijkheid Crom
strijen vlak naast het haventje bena
drukt het landelijke karakter van de om
geving. Het is een land van water, dij
ken, polders en grienden en van het
oude fort „Verboden toegang, mili
tair terrein" gaat geen enkele drei
ging uit. De vijfduizend inwoners leven
van landbouw en fruitteelt en maken
ook in sociologisch opzicht geen uitzon
dering op de omgeving. Overwegend ge
matigd protestant, zoals vrijwel de ge
hele Hollandse en Zeeuwse eilanden
bevolking.
De grote moeilijkheid waarvoor de
plannenmakers van Numansdorp zich
gesteld zien is wel het feit, dat pas
over ruim acht jaar de recreatie tot
volle bloei zal kunnen komen in dit ge
bied. Dan pas namelijk zal het Haring
vliet van de zee zijn afgesloten en zullen
eb en vloed geen invloed uitoefenen.
Maar aan de andere zijde kan men zo
lang niet wachten met het verwezenlij
ken van de plannen. Het is dus zaak
de voorzieningen op het gebied van de
recreatie aan te passen bij de huidige
omstandigheden en omdat het vooral de
watersport betreft, dient men berekend
te zijn op bijvoorbeeld stormgevaar. Dit
zal de onder handen te nemen pro
jecten financieel extra belasten.
Er zit ook een bestuurlijke moeilijk
heid bij het ontwerpen van de recreatie
plannen. Vrijwel de gehele strook land
langs het water is het eigendom van
de Ambachtsheerlijkheid Cromstrijen.
Gerard Numan, de naamgever aan het
dorp, stichtte in 1942 deze heerlijkheid,
die nu beschikt over 1150 ha landbouw
grond en 650 ha grienden en weiland.
Door dit alles zit de gemeente Numans
dorp volkomen afgesloten van het wa
ter, dat over gemeentegrond slechts via
de haven te bereiken is. De ambachts
heerlijkheid, zo schijnt het ons toe, s
niet bijster ingenomen met ëe recreatie-
dormen van de gemeente .Zij zal daar
om, zo wordt verwacht, niet actief mee
werken aan de verwezenlijking van de
plannen. Mocht „Cromtrijen" in het ge
heel niet bereid zijn gronden te verko
pen voor recreatieve doeleinden, dan zal
een moeizame onteigeningsprocedure no
dig zijn.
Ais recreatieoord en als forensenge
meente wil Numansdorp zich geheel
Van de oever van de Hoeksche
Waard af zal men over enkele 'ja
ren zo de brug zien. Het wegdek
verloopt enigszins boogvormig: het
hoogteverschil tussen een uiteinde
van de brug en het midden be
draagt ongeveer vier meter.
richten op Rotterdam. Over de nieuwe
oomseweg za] de Maasstad in acht
tien minuten per auto te bereiken zijn.
Het dorp rekent nu al op een forse
uitbreiding. Onlangs kwam de riolering
gereed en het plan hiervoor was bere
kend op het dubbele van het huidige
bevolkingsaantal. De kosten van dit, voor
Numansdrp ingrijpend project bedroe
gen twee miljoen gulden. Er werden,
sportterreinen met eeii vaste bebouwing
aangelegd en de gemeentewegen onder
gingen aanzienlijke verbeteringen. Nu
reeds wonen er betrekkelijk veel foren
sen in Numansdorp. Dertig tot vijfen
dertig procent van het aantal woningen
dat na de oorlog tot stand kwam, wer
den in het kader van de woningwet ge
bouwd.
De commissies Hoeksche Waard-west
en Structuurplan Hoeksche Waard trach
ten de plannen van de afzonderlijke ge
meente te coördineren. De industrie zal
worden geweerd uit öe omgeving van
Numansdorp, maar zij zal haar kansen
krijgen in de omgeving van het Spui,
een twintigtal kilometers ten westen
van de driesterverbinding.
Het is overigens merkwaardig, dat
aan alle uiteinden van deze verbinding
oude torten zijn gelegen, die nog door
het ministerie van Defensie worden ge
bruikt. Even opmerkelijk is het, dat zo
wel Ooltgensplaat als Willemstad en Nu
mansdorp grote belangstelling hebben
voor deze vestingen in verband met de
recreatie. Ooltgensplaat schijnt in deze
de meeste vorderingen op het ministe
rie te hebben gemaakt.
vier gulden. De
>f ecl
eilander" zal dit on
gerief echter voor lief nemen, daar hij
door het initiatief van enkele particu
lieren enkele jaren vroeger dan was
gepland een aanzienlijke tijdwinst kan
Rijkswaterstaat zal zorgen voor de
nodige aanvoerwegen. Op de noordelij
ke oever betekent dit een nieuwe weg
van de brug, die ongeveer een kilome
ter ten westen van de veerhaven van
Numansdorp „aan land zal gaan", naar
Klaaswaal. Daarna wordt de verbin-
C Advertentie)
Het Vuile Gat en het Hellegat
zullen in de komende jaren de
glimlachende toeschouwers zijn
van een noest en onverdroten zwoe
gen van honderden arbeiders, die met
zand en staal, met grind en beton de
brede zeearm van het Hollandsch
Diep moeten en zullen bedwingen.
Maandag 11 juli is officieel een nieu
we fase in het aanvalsplan op gang
gekomen. In Den Haag onderteken
den de gemeenten van Goeree-Over-
flakkee en van Schouwen-Duiveland,
Rijkswaterstaat en enkele beleggings
maatschappijen een financiële over
eenkomst voor de bouw van een brug
tussen OverHakkee en de Hoeksche
Waard. En dezelfde week nog is de
bovenbouw van de bijna een kilo
meter lange brug aanbesteed. In bet
najaar wordt de onderbouw aanbe
steed en volgend jaar gaan de werk
zaamheden van start. In 1964 zal bet
project, dat beheerd zal worden door
de n.v. Brugverbinding Goeree-Over-
flakkee, klaar moeten zijn.
Dc brug maakt onderdeel uit van
een heel project, dat in drie fasen tot
stand moet komen. Bij de Deltawerken
staat het bekend als: de Volkerakwer-
ken. In grote lijnen bedoelt het plan
HOEKSCHE WAARD
HARINGVLIET
OVER.-
H0LLAWD5CH
ST*. AHTHOM'fc-
■fcoftZENl
VOLKERAK
D*rrt die gereed ie
NOORD BRABANT
Vanuit het veerhuisje bij de veer
haven van Numansdorp kan men de
punt van de gereedgekomen dam
bij Overflakkee zien. De pijl geeft
het punt aan, waar het eiland in
het Hollandsch Diep zal komen.
Vandaar komt de brug naar Nu
mansdorp.
mm
een vaste verkeersverbinding te maken
tussen de Randstad Holland en de
eilanden Goeree en Schouwen via een
oostelijke route, het Volkerak af te
dammen en een nieuwe snelweg aan
te leggen van Den Haag via Vlaardin-
gen en Willemstad naar Bergen op
Zoom en Antwerpen, de z.g. Zoomse-
weg. Een westelijke verkeersroute zal
worden gemaakt via de uitwaterings
sluizen bij Hellevoetsluis en de dam in
het Brouwershavense Gat. Deze laatste
verbinding is in 1970 gereed, de eerste
route zal drie jaar eerder in gebruik
gesteld worden.
Van de driesterverbinding is een
west-oostdam van Goeree naar het
midden van de splitsing Volkerak-Hol-
landsch Diep vorig jaar opgeleverd.
(Op het kaartje als 3 getekend). Bij
dit punt 3 komt het centrum van de
driester; men overweegt er stranden
aah te leggen en er gelegenheid te
scheppen voor recreatie, waarbij on
der meer gedacht wordt aan een hotel.
Van het eilandje zal een dam naar
West-Brabant het Volkerak afsluiten,
wat in 1967 gebeurd zal zijn. Voor de
scheepvaart zijn sluizen geprojecteerd
bij 4, waarmee inmiddels begonnen is.
Bij 1 ligt Willemstad. Van 2 naar de
Hoeksche Waard, naar Numansdorp
(5) komt de brug. Deze zal bestaan uit
tien overspanningen. Aan de noord
oever bij Numansdorp komt een bas-
culebrug met een doorvaart van dertig
meter. De breedte wordt 25,5 meter,
zodat er ruimte is voor een zesbaans-
weg. De onderkant van het brugdek
komt op veertien meter N.A.P.
Het tot stand komen van de finan
ciële overeenkomst is een overwinning
van het particulier initiatief op de
overheid. Volgens plan zou de brug
eerst in 1967 gereed zijn. Het was voor
het rijk niet mogelijk de bouw eerder
te beginnen, daar de financiering van
de Deltawerken volgens een streng
schema gepland is.
Eén nadeel zal het verkeer hebben
bij het voordeel van een enkele minu
ten durende overtocht welke nn wel
enkele uren kan duren met het veer:
iedereen moet tol betalen. I11 de over
eenkomst verklaart het Rijk, dat het
enkele jaren na de tot standkoming
van de brug alle plichten en rechten
van het project zal overnemen, waar
bij het tevens de bouwsom van de brug
zal terugbetalen aan de n.v. Brugver
binding, verminderd met de baten, die
de brug de eerste jaren zal hebben ge
leverd. Het tolgeld zal gelijk zijn aan
het veergeld. Dit betekent dat voor een
vrachtwagen zes tot acht gulden wordt
betaald en voor een personenauto ruim
ding doorgetrokken naar Barendrecht,
waar een nieuwe brug over de Oude
Maas is geprojecteerd, ongeveer een
kilometer ten westen van de bestaande
hefbrug. De Zoomseweg, die van het
nieuwe circuit bij Ypenburg via een
tunnel onder de Maas bij Vlaardingen
naar Oud-Beijerland zal leiden, sluit
bij Klaaswaal met een verkeersplein
op de nieuwe weg van de brug aan.
De dam tussen Bruinisse op Duive-
land en Oude Tonge op Overflakkee,
de Grevelingendam waarmee al een
begin is gemaakt, moet met de brug
eveneens omstreeks 1964 klaar zijn.
's-HERTOGENBOSCH, 19 Juli
(K.N.P.) Op het provinciaal kapittel
van de paters Kapucijnen te 's-Herto-
genbosch werden vandaag gekozen tot
provinciaal: pater Auxilius van Schalk
wijk; tot definitoren: pater drs. Mi
chael Angelus van St.-Anthonis, pater
drs. Fidentius van Tilburg, pater Euse-
bius van Amsterdam, pater dr. Octavus
van Veghel; tot generale custoden, pa
ter Bellarminus van Breda, en pater
dr. Anacletus van Breda. Het kapittel
wordt voortgezet.
Advertentie
