Loemoemba
te
Canada
Kloof tussen partijen in
('Ongolees kabinet dieper
zegt hulp van
verwachten
VORMINGSWERK IN DE
VAKBEWEGING
Sociaal
commentaar
I®rcri werk
voor de V.N.
Démarche van
België bij V.S.
Afbouw of misgroeiing Van de taak
der vakbeweging
M
M
H
I
c5«S ,al
INTERUNIE"
f
ZATERDAG 30 JULI 1960
PAGINA 7
Amerikaanse proef met
ruimtecabine mislukt
DE BELEGGING MET*
MEER RENDEMENT
EN MINDER RISICO
•e
Van colberi in habijt
Heerenveen herdenkt koene vlieger Van Maasdijk
Halve eeuw geleden boven „Fries Haagje" recordvlucht
gemaakt Luchtvaartweek in augustus met tal van
manifestaties
sMi
Enorme ballon botst tegen boerderij
Wonder van vernuft
m
TP a t» -®-
bib-TV^'4, 30 juli (Reuter) Pre-
Hai'kciïi> van Congo heeft hij
Van !n Ottawa gezegd, dat hij hulp
van ,iR a verwacht hij het oplossen
moeilijkheden van zijn land.
S"}ds de Koreaanse oorlog hebben de
srenigde Naties zich niet voor
&ls 7° n zware taak geplaatst gezien,
verrjwelke zij nu in Congo moeten
hjee A De grote problemen waar-
1945 V.N., sinds de oprichting in
vQo' .geconfronteerd werden, kunnen
tieë-, 1 grootste deel in twee catego-
v®rha Worden verdeeld: kwesties die
de and houden met het conflict tussen
histk ulmunist<sche en de anti-commu-
ken rt- e, mogendheden, en vraagstuk-
c'Pati 6 betrekking hebben op de eman-
bieest van voormalige kolonieën. De
rirv zakpn Hio iorlor- innr- WPPr in
e;„: hie betrekking hebben op de eman-
van voormalige kolonieën. De
de'"Aie zaken die ieder jaar weer in
eniaa sPene Vergadering van de Ver-
Hen R Naties aan de orde komen, kun-
stükv een van deze twee hoofd-
ondergebracht worden, en dat
Ven;„,°0k voor de affaires die voor de
stukke dsraad komen,
geldt ondergebracht worden, en dat
Da £ok v°or de affaires die voor
eer./ Koreaanse oorlog viel onder de
Ccm„ noemde categorie, de kwestie-
tïet Z behoort tot de tweede afdeling.
din„ '"grijpen van de V.N. naar aanlei-
0p ran de Noord-Koreaanse aanval
tie_| d'd-Korea in 1950 was van essen-
v6nt. andere aard, dan de V.N.-inter-
't'Rai j Congo deze maand. Het V.N.-
foorai in Korea optrad, was in feite
teiriJi een strijdmacht van één der we-
o&endheden, namelijk van de Ver-
laA r- Staten. De V.N.-troepen die nu
41 -ongo zijn gezonden bestaan voor-
Sche ,eenheden van Afrikaans-Aziati-
iipP staten en min of meer neutrale
Otj Psse landen. Het herstellen van de
vap 'b Congo, een voormalige kolonie
SphiPjen Europees land, kon alleen ge-
der Qe» door soldaten van staten zon-
cen koloniaal verleden, terwijl het
ook zaak was,
A dat geen grote
BU'TENl ANince wereldmogend-
INLANDSE heid rechtstreeks
in de V.N. actie
kROKJIFK betrokken werd.
V Een of meer le-
J den van Loe-
h moemba's rege-
ver20p|®bben om Amerikaanse troepen
^atidi maar Eisenhower is zo ver-
'h geweest om niet op dit verzoek
"6ze «.Lbulp" zou vragen, maar ook
atejg.Saan. Loemoemba zelf heeft ge-
J'apena dat hÜ de Sovjet-Unie om ge-
ae hulp zou vragen, maar ook
[lk erpldmogendheid is niet recht-
hroe?-, tussenbeide gekomen, al zou
-VrifA-icv daar misschien wel voor
w ld hebben.
e taak die de V.N. nu te vervul
den heeft, is zonder precedent.
,'h K„. e volkerenorganisatie, die ons
»n h
Vf,et. verleden zo vaak teleurgesteld
i at zi- tlSt nu de kans te laten zien,
A"kpr>'aard is. Reeds is een indruk-
V®ken Prestatie geleverd. In enkele
Jiepg ^erd een hoogst heterogeen sa-
aizena de troepenmacht van een tien-
Se*»-, mfin noov. Kot tirrtatioo Cftnon
ezonrio "tab naar het woelige Congo
?atig t n' °m het land van de onder-
li1 New Aedden. Het V.N.-secretariaat
i hL rk heeft snel ingegrepen in
tt®rijrip*st kritieke situatie, waar een
Khdhea Van een meer wereldmo-
flk vnV?en de toestand slechts aanzien-
v^Sa^ergerd zou hehben.
wor r de V.N. staat in Congo nog
°"°te moeilijkheden. Hoe moet de
tikt de Veiligheidsraad verwezen-
^Poed?rden- dat de Belgische troepen
^Stida heengaan. Brussel wil af-
y^arborgen hebben, dat de Bel-
■g ^burgers in Congo veilig zijn. Zo-
tariri veüigheid niet kan worden ge-
teru
zal België zijn soldaten
solaStrekken. En waarop moeten
h - Boi~aten teruggetrokken worden?
j" toe be regering heeft zich tot
Vab de °-p bet standpunt gesteld, dat
ve'lipuQ?is die in de resolutie van de
,raad werd gesteld, zou zijn
f znll a's de Belgische soldaten zou-
6 ba teruggetrokken op de Belgi-
*!5êen» v in Congo. Die bases zouden,
Belgisch-Congolese vriend-
«ebi^erdrag, geen Congolees grond
de inf1 Jn' Maar Loemoemba gaat met
iftg-terpretatie niet akkoord, en de
's"generaal van de V.N., Dag
te _.sksjold, schijpt ook van Brus-
x bvourtf en' dat de Belgische troepen
p 'S naar België terugkeren. Het
«hSes in" r?r ub- dat de Belgen hun
geven weldra zullen moeten
V ^Volgens moet Hammarskjöld,
rt 40®.°P het ogenblik in Congo ver-
lift WeJt-' Len oplossing zoeken voor
hl' hoÜ'e„ v"an Congo, heeft dondei'dag
WenfteZegd. dat hii eeen V.N.-troe-
b' d^^d
h^ reeo?I10"Katanga. Moise Tsjombe,
1,0vin7.j mgsleider van de zuidelijkste
h'i' hoi» van Congo, heeft donderdag
Saw wfnf.e?egd. dat hij geen V.N.-troe-
3em.?st m zijn gebied. Hij wil in Eii-
hoogstens Hammarskjöld,
ïftdehê" medewerker, dr. Ralph J.
tiJbrekcvPb^ogcn, om de situatie te
p^hpij h- Tsjombe's voorstel om de
Cv, tedni Congo te herscheppen in
vinaleL de Verenigde Staten van
h» hk vfbat by Loemoemba geen weer-
st^hank^rM Katanga kan ook niet als
A)n' Staat bldve" voortbe-
rt^otidp6 i 'bl- Congo willen helpen een
ëi- volkericon°mie op te bouwen, zal
hpiSabetwn°,rganisatie de breuk tussen
'6h. \v-iad en Leopoldstad moeten
ihUahsa Congo kan zonder het rijke
hl °mlten I bestaan. Het land kan de
Va liet millt de Katangese mijnindus-
to.b Conpn1?5^- Van de zes provincies
a ea ?s Katanga economisch ver-
be^ls Hamr^6 ,ngrÜkste-
"h slaai?Tarskjöld met zijn V.N.-troe-
kptals hii vin d,e Pacificatie van Congo,
ka;eh te ®.rvplgens een oplossing heeft
'tik inga ii'b .e,I ..voor het vraagstuk-
moet hij nog aan het moei-
kUgoiezen i begmnen. Hij moet de
1, AAjy iUUCt uc
Ui len heit. n boe zjj hun staat zelf
ha^'hg te 7uien'_, schijnt tot de over-
z.in gekomen, dat Loemoem-
weten te handhaven als
LLoemoemba's prestige
aanzTRi?r,ns berichten "uit Leopold-
ie f AmêrikiA versterkt door zjjn reis
hpA^den I aL Maar Loemoemba en
hp^hUrsp.., b ,z«n regering hebben geen
er en m het algemeen
ahiK.aan kL'Congo een ontstellend te-
ehare,, r- Er zü" geen ervaren
that, °P 'n en Keen officieren. Congo
'Hieh ahkelii^nL i-1- niet ri-iP voor de
stp? 6 leiibeid, en de Congolese po-
Ut] wGfR hoKKart rlo aonrffthrt/Inn
«Pp1"" van DS. hebben de aangeboden
Wi werkRir, gië bÜ de vorming van
ac-ppJlb zelfstandige staat niet
kit, -N. hteren. Nu zal die steun van
vjd bo, Ren komen, en Hammars-
star ConïRft' dat het jaren zal duren
«h, so op eigen benen zal kunnen
Amerika heeft op elk gebied doeltref
fende hulp beloofd. Mij zijn al driehon
derd beurzen voor Congolese studenten
in de Verenigde Staten aangeboden en
tevens technische bijstand op alle ge
bied," verklaarde de premier. Op de
vraag of de Sovjet-Unie ook hulp had
aangeboden, zei Loemoemba: „Ik ben
niet in de Sovjet-Unie geweest. Ik ben
op reis in Amerika en Canada." Toen
men hem vroeg of hij voornemens was
naar de Sovjet-Unie te reizen, zei Loe
moemba, dat hij over enkele dagen naar
Congo terugkeert.
WASHINGTON Het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse zaken
heeft een communiqué uitgegeven over
het bezoek van twee dagen aan Was
hington van Loemoemba. In dit com
muniqué wordt gezegd, dat premier
Loemoemba besprekingen heeft ge
voerd met dq minister van buiten
landse zaken en andere functionaris
sen van diens ministerie en daarbij
heeft gewezen op het belang, dat de
Congolese regering hecht aan de on
middellijke en algehele ontruiming door
alle Belgische troepen van Congo. Te
vens gaf de premier een uiteenzetting
van de grote behoefte van Congo aan
alle soorten technische bijstand, als
mede van de behoefte aan geldmid
delen voor het in bedrijf houden van
de belangrijkste diensten, de aanvoer
van levensmiddelen en de betaling; van
de ambtenarensalarissen, met inbe
grip van die der veiligheidstroepen.
De minister van buitenlandse zaken,
aldus het communiqué, heeft de pre
mier meegedeeld, dat de Verenigde
Staten ten aanzien van al deze aangele
genheden. hun vertrouwen in de Ver
enigde Naties hebben gesteld, en dat
de Verenigde Staten bereid zijn hun bil
lijk aandeel in de voor het behoud van
een vreedzaam en ordelijk bestuur in
Congo benodigde technische en finan
ciële bijstand ter beschikking van de
Verenigde Naties te stellen.
Tegenover de pers verklaarde Loe
moemba bij zijn vertrek uit de Ameri
kaanse hoofdstad, dat het de wens van
alle Afrikanen is, te komen tot een Ver
enigde Staten van Afrika. De berichten
in de internationale pers over molesta
tie van blanke vrouwen noemde hij on
juist. Zodra hij dergelijke berichten had
gehoord, had hij Belgische rechters in
Congo opgedragen een onderzoek in te
stellen, de schuldigen op te sporen en
de strengste straffen op te leggen. Sinds
dien is er echter geen enkel vonnis ge
veld. „Dat is het bewiis dat er geen
schuldigen zijn," aldus Loemoemba.
LEOPOLDSTAD (U.P.I.) De se
cretaris-generaal van de Verenigde
Naties, Hammarskjöld, is gisteren tij
dens een drie uren durende bespre
king met leden van het Congolese
kabinet geconfronteerd met een steeds
dieper wordende kloof tussen de twee
partijen die zich hebben gevormd. De
leider van de eerste groepering is
de minister van financiën, Justin Bom.
boko, wiens partij de voortzetting van
BRUSSEL, 30 juli (A.F.P.) De Bel
gische ambassadeur in Washington
heeft de Amerikaanse regering laten
weten dat ,,de overmaat van eerbewij
zen aan Loemoemba" door het Belgi
sche publiek niet wordt begrepen, aldus
heeft een woordvoerder van het minis
terie van buitenlandse zaken alhier mee
gedeeld. De woordvoerder ontkende ech
ter, dat België formeel bij de Verenig
de Staten heeft geprotesteerd tegen uit
latingen van premier Loemoemba op
Amerikaans grondgebied. Wat zouden
de Amerikanen zeggen wanneer premier
F'del Castro van Cuba in België een
ontvangst zou krijgen als Loemoemba
in de Verenigde Staten, aldus merkte
de woordvoerder op.
iiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiRiiiiiiiiiiiiiiiiiiniii
de financiële en technische hulp door
de Verenigde Naties wenst. De andere
groep bestaat uit nationalistisch gezin
de lieden, die de Belgen willen zien
vertrekken en de rust in het land laten
herstellen door de V.N.-troepenmacht
waarna deze echter zo spoedig moge
lijk moet vertrekken, om het land een
eigen oplossing te laten vinden voor
het economische probleem.
De groep-Bomboko zou ook voorstan
der zijn van een federatie zoals deze
door premier Mosje Tsjombe is voorge
steld. De pro-Loemoemba-beweging is
echter van mening, dat Tsjombe een les
je dient te krijgen. Deze groep spreekt
zich verder uit voor een sterke centra
le leiding. Na de ontmoeting tussen
Hammarskjöld en het kabinet is geen
communiqué verstrekt, maar in welin
gelichte kringen zegt men dat de secreta
ris-generaal op matiging heeft aange
drongen Ook de plaatsvervanger van
Hammarskjöld, dr. Ralph Bunche, en
diens assistent Hans Weishoff woonden
de zitting bji. Gedurende de besprekin
gen verliet minister Bomboko het ver
trek om privé met Weishoff te spreken.
Het kabinet van Congo is vrijdag bijeengeweest in tegenwoordigheid van Hammarskjöld en Bunche.
jaar,
(Van een medewerker)
et de bisschoppelijke richtlijnen
inzake de katholiek-sociale or
ganisatie van 14 maart .van dit
is een probleem acuut geworden,
dat reeds jaren en jaren tot het meest
omstredene in onze dierbare organisa-
tietuin behoort. We bedoelen de vraag
of en in hoeverre onze katholieke vak
bonden, ieder voor zich, en de lande
lijke vakcentrale als overkoepelend li
chaam, zich hebben in te laten met
de verstandelijke en karakterologische
vorming van hun leden. Acuut wordt
deze zaak omdat de bisschoppen als
hun oordeel hebben uitgesproken dat
de vormende taak, welke tot op heden
minstens theoretisch uitsluitend
aan de diocesane bonden was toever
trouwd, door de vakbeweging kan wor
den overgenomen. Sterker, er wordt zelfs
over de vakb o n d e n gesproken, die
(dat lijkt dan niet anders te kunnen)
ieder voor het eigen werkgebied die
vormende arbeid van de diocesane
bonden zouden moeten gaan overne
men. M.a.w. voor de oppervlakkige be
schouwer lijkt het erop alsof we voor
een situatie zouden kunnen komen te
staan, waarin we in plaats van de 5
diocesane bonden, die we thans ken
nen, zouden moeten overschakelen op
24 nationale „diocesane" bonden. Waar
mee we dan zouden uitspreken, dat
thans de standsorganisatorische taak
uitsluitend zou bestaan uit het verrich
ten van godsdienstig-zedelijk en ver
standelijk voorlichtings- en vormings
werk. Dan zouden we buiten beschou
wing moeten laten, al het werk dat
met name door de diocesane bonden
wordt verricht op het gebied van de
volksgezondheid, de volkscultuur, de
volkshuisvesting, de rechtsbedeling.
We zouden niet moeten denken aan het
werk dat wordt verricht ter bevorde
ring van de werkgelegenheid, de sti
mulering van het technisch onderwijs,
de stimulerende arbeid in vertegen
woordigende lichamen; de aandacht
voor het maatschappelijk werk, enz.
enz.
Voor ieder, die het werk onzer dioce
sane bonden van de K.A.B iets beter
kent, moet het wel duidelijk zijn, dat
de bisschoppen niet bedoeld hebben,
niet bedoeld kunnen hebben, dat alle
arbeid, die tot nu toe met min of mee\;
succes onder leiding van diocesane top
organen werd verricht, zal worden op
gesplitst en in zijn uitvoering worden
opgedragen aan de thans .bestaande
24 nationale vakbonden. Neen, zal men
zeggen, er wordt ook vrijwel in hoofd
zaak gesproken over de vormende ar
beid van die diocesane bonden. Die zou
naar de vakbonden kunnen en voor
de overige taken zouden nationale or
ganen in het leven kunnen worden ge
roepen terwijl toch een zekere vorm
van decentrale uitvoering behouden zou
kunnen blijven. We menen, dat het op
dit moment nog niet opportuun is
over die vormkwestie in het publiek
van gedachten te gaan wisselen. Wan
neer het alleen gaat om een technische
vormkwestie in de uitvoering van het
werk, dan zal zeker tussen mensen met
een gezond stel hersens een redelijke
oplossing worden gevonden.
of meer principieel is Cc
.•raag of een volledige over
dracht van het godsdienstig-ze-
delijke en verstandelijke vormtngs- er
ontwikkelingswerk van de hUHÏ'se lei
dinggevende organen aan de afzonder
lijke vakbonden, in overeenstemming
is met het belang van de mensen, die
zich in de K.A.B. hebben georgani
seerd en met het doel dat zij zich geza
menlijk daarbij hebben gesteld. Uit onze
voorstelling van de zaak moge echter
wel worden afgeleid dat we ons nog niet
bepaald tot enthousiasme voor die ge
dachte kunnen opwerken. Aan de an
dere Kant moeten we eiKennen, uat ue
stelling, ais zouuen de diocesane bon
nen ue uusluiienae dragers van het
vormingswerK zyn, reeds zeer lang on
houdbaar is geuleken. integendeel.
Naar onze stellige overtuiging is onze
vakDewegmg (.en dus: zon onze vak
bonden) aan zichzelf verpacht in steeds
toenemende mate aandacht te schen
ken aan de vorming van hun leden.
En vervolgens hebben we rekening te
houden met een aantal nuchtere feiten.
Voor wat dit laatste betreft mogen we
ter illustratie op enkele verschijnselen
de aandacht vestigen.
Dezer dagen waren we op een re
ceptie bij gelegenheid van net vijftig
jarig bestaan van een retraitehuis. Vve
irotren er, naast representanten van
diocesane organisaties, ook ofliciele af
gevaardigden van onze katnoheke bouw-
vakarbeidersbond, de spoormannen en de
handelsreizigers aan. Op onze vraag in
welke hoedanigheid zij daar waren,
kwam het, overigens voor ons niet zo
verrassende antwoord, dat zij daar wa
ren namens hun vakbondsretraiteclubs
waaronder er zijn die hun zilveren be-
staansieest al geruime tüd geleden
vierden. De door hen georganiseerde
retraites zijn als regel zeer oehoorlijk
uezet. flet is bekend uat ae retraites, ge
organiseerd door ae diocesane bonden,
siecnts met ae allergrootste moeite een
zeer matige bezetting kunnen krijgen.
Wanneer eén of ürie-jarige cursussen
moeten worden georganiseerd, mislukt
dit vaak via de algemene afdelingen van
de K.A.B., terwijl het slaagt, wanneer
men via de vakafdelingen werkt. Maar
toegegeven, dit is niet essentieel. Meer
een kwestie van techniek en soms ook
van geld. Wel zit er dikwijls de beves
tiging in van het feit, dat de vakbe
weging een sterkere aantrekkings
kracht op de werknemers heeft dan de
standsorganisati-e.
Voor wat de noodzaak van het vor
mingswerk door de vakbeweging be
treft, treffen we bij voorstanders on
geveer de volgende redenering. De vak
beweging, voorheen strijdorgaan voor
het succes op korte afstand, wordt
steeds meer structuur-element in onze
samenleving. Z;j streeft naar volledige
democratisering van het bedrijfsleven.
Welnu, daarbij is het niet voldoende
dat alleen aan de top een aantal lei
ders voldoende inzicht en verantwoor
delijkheid hebben, neen, de ideaalstel-
ling dient te worden gedragen door
een bewuste levenshouding van alle
erbij betrokkenen. Het bouwen van een
nieuwe samenleving is geen kwestie
«n verstand alleen, maar minstens
CAPE CANAVERAL, 30 juli (Reu
ter) Amerikaanse geleerden hebben
gisteren vergeefs geprobeerd een ruim
tecabine van het type Mercury na een
baan door de atmosfeer naar de aarde
te laten terugkeren. Het mislukken
van de proef was waarschijnlijk een
gevolg van een ontploffing in de Atlas
raket, waarmee de cabine werd gelan
ceerd. Reeds 65 seconden na het lan
ceren viel het radiocontact met de ra
ket uit.
Omtrent de juiste toedracht van de
mislukking bestaat nog geen zekerheid.
Men neemt aan, dat de raket en de
cabine acht tot twintig kilometer uit
de kust in zee zijn gestort. De Ameri
kaanse marine zal pogingen doen ca
bine en raket op te sporen en te ber
gen. Zeven toekomstige ruimtevaar
ders, die mogelijk tegen het einde van
dit jaar een raketvlucht en, als alles
volgens plan verloopt, volgend jaar
een ruimtevaart, zullen maken, waren
in Cape Canaveral getuige van de lan
cering. Zij zullen de ruimtevaart ma
ken in een cabine van dezelfde soort
als thans in zee is gestort.
MOSKOU Het Sowjet Nieuwsagent
schap Tass heeft een artikel geciteerd
uit de „Komsomoslkaja Prawda". Hier
in werd gesteld dat voor het einde van
dit jaar 53 miljoen werkers inde Sow
jet Unie de zevenurige werkdag zullen
kennen. Ongeveer zes miljoen mensen
zullen omstreeks die tijd slechts zes of
vier uren per dag behoeven te werken.
De gemiddelde werkweek zal dan 43
uren tellen.
(Advertentie)
Vraag Uw bank
jf commissionair
in gelijke mate en tegelijkertijd van
karakter. Op de bodem van alle ka
raktervorming ligt voor ons christenen
de godsdienstige vorming. Ergo, als de
vakbeweging wezenlijk structuurele
ment wil zijn dan zal zij wel degelijk
aandacht hebben te schenken ook aan
de karakterologische groei van haar
leden.
Neen, zeggen de tegenstanders. De
vakbeweging heeft zich te beperken
tot haar meest wezenlijke en feitelijk
enige laak: het meewerken aan een
zodanige ordening van het bedrijfsle
ven, dal iedere mens, iedere deelne
mer aan dat bedrijfsleven, in elk op
zicht op een redelijke wijze aan zijn
trek komt. Doen we het anders, dan
denatureren we de vakbeweging.
Wij vragen ons af of het veel zin
heeft van deze zaak een academi
sche kwestie te maken. Voor ons staat
vast dat het werk, dat we nog toe
gewend waren het standsorganisatori
sche werk te noemen, behouden moet
blijven. De wijze, waarop is tenslotte
secundair. Wel is in het huidige sta
dium van belang dat niet alleen de
topleiders over deze zaak van gedach
ten wisselen, maar dat zij komt op de
agenda's van de plaatselijke gespreks
groepen. In de komende maanden zul-
'en we nog wel eens op deze zaak moe
ten terugkomen.
Vele tienduizenden toeschouwers
stroomden vijftig jaar geleden,
in de dagen van 31 juli tot en
met 4 augustus 1910, naar Heerenveen,
om er het wonder te aanschouwen van
een mens. die met een machine kon
vliegen. Het „Friese Haagje" had het
aangedurfd een vliegweek te organi-
seren. waarvoor men de medewerking
had gekregen van de jonge Nederland
se vlieger Clément van Maasdijk, die
enkele maanden tevoren in Frankrijk
zijn vliegbrevet hadi gehaald. Het was
de eerste keer dat men in Friesland
een vliegmachine in de lucht zou zien
en het was tevens de eerste vliegde-
monstratie in ons land door een Neder
lander.
Van Maasdijk maakte elke dag een
vlucht boven Heerenveen en bracht
telkens daarmede het publiek in exta
se. De laatste dag van de vliegweek
werd het aantal toeschouwers, dat naar
Heerenveen was gekomen, op zestig
duizend geschat. De stoomboten voeren
met extra diensten en de trams waren
overvol met passagiers tot in de goe
derenwagens toe. Onder die bezoekers
bevonden zich ook enkele duizenden
buitenlanders van allerlei nationali
teit. Het was bijzonder mooi weer die
laatste dag en Van Maasdijk nam de
kans waar om met zijn tweedekker
(een biplan-Sommer. met een gnöme-
motor van 50 PK) het Nederlands
vliegduurrecord te verbeteren. Dit
stond op naam van de Fransman Le-
fèbvre. met 24 minuten 33 2/5 secon
den. Van Maasdijk bleef boven Hee
renveen 27 minuten 16 1/5 seconden in
de lucht en werd na het volbrengen
van deze recordvlucht op grootse wij
ze gehuldigd.
Kort na zijn triomfen te Heerenveen
27 augustus 1910. stortte de koene vlie
ger op de heide van Warnsborn bij
Arnhem met zijn tweedekker van een
hoogte van vijftig meter loodrecht om
laag. waarbij hij op slag werd gedood.
Het drama maakte in het gehele land
een diepe indruk, maar vooral in
Friesland. In Heerenveen werd ter na
gedachtenis aan de vlieger een gedenk
teken opgericht, waarop zijn gezicht in
beeldhouwwerk is vereeuwigd en
waarop staat te lezen: hier werd van
31 juli 4 augustus 1910 voor het
eerst in Nederland gevlogen door een
zijner zonen, C. van Maasdijk, 1885
1910. De nagedachtenis van de jonge
Haagse vlieger (wiens moeder een
Harlingse was) wordt in Heerenveen
voorts geëëerd door een straat die naar
hem genoemd is.
Ter herinnering aan de gebeurtenis
sen van vijftig jaren geleden maakt
Heerenveen zich nu op, om de dagen
van 24 tot en met 27 augustus geheel
in het teken van de luchtvaart te laten
staan. De herdenking zal op woensdag
24 augustus beginnen met een ont
vangst ten gemeentehuize van auto
riteiten uit de militaire- en burgerlijke
luchtvaart, door burgemeester G. H.
Cuperus van Heerenveen. Terwijl zes
tien straaljagers van de vliegbasis
Leeuwarden overvliegen, zullen ver
volgens kransen worden gelegd bij het
Van Maasdijk-gedenkteken namens de
Nederlandse Luchtmacht en de Kon.
Ned. Vereniging voor de Luchtvaart.
De plechtigheid zal worden opgeluis
terd door muziek van de Kon. Lucht
machtkapel onder leiding van kapitein
H. van Diepenbeek, 's Middags zal de
commissaris der koningin in Friesland
mr. H. P. Linthorst Homan in het Post
huis een tentoonstelling openen, waar
aan de Fokkerfabrieken. Schiphol, de
K.L.M.. de historische vereniging van
de luchtvaart, (Noordelijk modelvlieg
tuigclubs, de Kon. Luchtmacht, de
Shell en het Nederlandse Luchtvaart
museum medewerking verlenen, o.a.
met een model van de hangar met het
vliegtuig van Van Maasdijk. De han
gar is gemaakt van hout van de echte
hangar en 't vliegtuigmodel van stuk
jes wrakhout van het verongelukte
vliegtuig. Op de laatste herdenkings
dag, zaterdag 27 augustus, zullen 12
parachutespringers van de eerste Ne
derlandse Parachutistenclub boven het
terrein bij Heerenveen afspringen. Er
zullen demonstraties met modelvlieg
tuigen worden gegeven en men is nog
in onderhandeling over de mogelijk
heid om een of meer vliegtuigen te la
ten landen op de betonbaan van de
nieuwe rondweg om Heerenveen,
De Puertoricaanse staatsuniver
siteit heeft enkele jaren gele
den afscheid genomen van
professor Pedro Gonzalez. De hoogle
raar voelde roeping voor het priester
schap en wilde zich gaan voorberei
den door de daarvoor vereiste studie
te volgen: drie jaren Thomistische
wijsbegeerte in de Verenigde Staten,
toen nog een jaartje theologie aan
de Nijmeegse universiteit. ,,2e heb
ben me één jaar cadeau gedaan, om
dat ik al zoveel had gestudeerd".
In januari 1929 werd Pedro Anto
nio in Puerto Rico geboren en zijn
ouders achtten het raadzaam, dat
hn zijn gymnasiale opleiding in de
„States" volgde. Na zijn eindexamen
vertrok hij naar Harvard om er in de
letteren te gaan studeren en er zijn
eerste examens af te leggen. Maar
zijn doctoraal examen, deed hij in het
moederland, aan de staatsuniversi-
Het Van Maasdijkmonument in Heerenveen.
iiiiniiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
teit van Puerto Rico, waar hij vervol
gens, wat hij omschrijft als „de ge
schiedenis van de Idee" doceerde.
De Nederlgndse Dominicanen heb
ben vanouds Puerto Rico als missie
gebied. Toen professor Gonzalez rq/s-
ping tot het priesterschap gevoelde,
was het niet verwonderlijk, dat hij
zich wilde scharen onder het blanke
vaandel van de zonen van Sint Do-
minicus. Zijn professoraat gaf hij tij
delijk op om zich op het priesterschap
voor te bereiden.
Vrijdag 22 juli kwam voor hem het
frote moment van zijn leven: in de
t. Dominicuskerk te Nijmegen ont
ving hij de heilige priesterwijding.
Niemand keek verwonderd, toen bij
die plechtigheid een Rotterdamse de
putatie verscheen. Het waren Blij-
dorpers van de parochie van de H.
Albertus de Groote. Pater Pedro
Antonio Gonzalez had namelijk in
Nederland geen „thuis" en toen heb
ben de Blijdorpers hem maar als
iiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiHiimiiiiHiiiiiiimmMimniMmiiiiiiiMimiMi
fotograaf die
ide gebeur-
vereeuwigde
:luk. Het was
pleegzoon van hun parochie geadop
teerd.
Vandaar dat ze zich het recht toe
kennen, hem als neomist in hun mid
den te zien. Ze hadden er oorspron
kelijk de 24ste juli voor bestemd,
maar toen was er groot feest in de
Dominicaanse familie: de provin
ciaal vierde zijn zilveren priester
feest in'het Albertinum. Derhalve zal
dan zondag pater Gonzalez neomist in
Blijdorp zijn. Ze maken er daar een
feest met een bijzonder tintje van,
want pater Dunnenwijk O.P., missio
naris van Puerto Rico, komt er de
feestpredikatie houden en een an
dere missionaris zal enkele Puertori
caanse liedjes zingen.
De neomist zelf zal ook nog iets
zeggen, onder het lof. Hij spreekt Ne
derlands en heel behoorlijk, hoewel
er hier en daar nog wel een woordje
Engels tussensluipt. Pastoor Van El-
burg, de herder van Blijdorp, heeft
ieder, die maar even iets met Puer
to Rico uitstaande heeft, uitgenodigd.
Hij heeft zowaar een tante van de
neomist ontdekt, maar dat is diens
enige familielid in Nederland.
Ook met de Puertoricaanse vakan
tiegangers is het wat moeilijk, want
velen onder hen zijn zondag in Bre
da om daar het uitreiken van het
missiekruis aan vertrekkende confra
ters bij te wonen. Maar het lijdt geen
twijfel of de Blijdorpers, voor zover
ze niet met vakantie zijn vertrokken,
komen naar hun kerk om hun „pleeg
zoon" te zien celebreren.
Wat gaat pater Gonzalez nu verder
doen? Eerst nog een jaar in Neder
land studeren, dan werken aan een
proefschrift, waar hij in Puerto Rico
op wil promoveren en dan weer colle
ge geven aan de staatsuniversiteit al
daar. Thans in habijt.
f
i :<4-ü
De fotograaf die
bijgaande
tenis
had geluk.
fotografisch ge- j
zien een mooi j
moment toen een
enorme ballon van
ongeveer veertig
meter omtrek, plot
seling omlaag kwam
en het dak van een j
hooischuur over de
gehele lengte open
scheurde. De schuur
behoort bij de daar
achter gelegen boer
derij van de heer
v. Eist te Cuyk
(N.-Br.). De ballon
kwam uit haar
eigen vrij en botste
daarna met een ge
weldige klap tegen
het daarachter ge
legen huis om ver
volgens snel te stij
gen.
De ballon ia ten
slotte in Boxmeer
geland, en het bleek,
dat de opvarenden
er nog goed afge
komen waren, (zij
het met flinke bui
len en schrammen)
De vijf meter lan
ge wimpel, een
landkaart en een
zonnebril zijn ech
ter bij de botsing
overboord gegaan
Met de ravage aan
schuur en woon
huis vormen deze
attributen voor de
verbijsterde bewoners het bewijs, dat ze niet gedroomd hebben.
Aan boord van de ballon bevonden zich de commandant de heer B. Stee
man en twee passagiers t.w. de heer B. Drost GZn directeur van een fabriek
van tafelgerei en relatlergeschenken, en de heer Ugers. De ballon is opgestegen
in de gemeente Eist (V) als hoogtepunt van een luchtvaartdag.
et bouwen van snijkopzuigers
voor het oppompen van zand
en bagger is een Nederlands»
specialiteit. Verschillende werven en
machinefabrieken zijn in het con
strueren daarvan zeer bedreven ge
raakt. Zes hiervan vormen de Indus
triële Handelscombinatie Holland, tot
wie zich een grote Italiaanse bagger-
maatschappij wendde met de bouwop
dracht van een zuiger, die tot een der
grootste ter wereld kan worden gere
kend. Aan die opdracht is inmiddels
voldaan. In het IJsselmeer, ter hoog
te van Enkhuizen ligt thans groot en
indrukwekkend de statiennaire snij-
kopzuiger „Nueve". Italiaanse techni
ci leren daar het reusachtige appa
raat bedienen, alvorens zij er in triomf
mee naar huis varen. Want de „Nue
ve" is in alle opzichten een wonder
van technisch vernuft, zoals zij zich
hoog boven de waterspiegel verheft
met haar machtige buizen en pom
pen. Op uitnodiging van de Amster-
damse werf Verschure mochten burge
meesters en leraren van L.T.S.- en
ambachtscholen uit de streek tussen
Hoorn en Enkhuizen de „Nueve'Mn-
volle-actie bewonderen. Ir. J. A. M.
Verschure vertelde boven het gedreun
van de machines uit wat de bedoe-
hng van deze uitnodiging was. Aan
de bouw had een groot aantal West-
,rle3e1 gewerkt, die voorheen in de
slachtoffers van de mechanisatie in
landbouw hun brood verdienden. Als
deze sector, waren zij zonder werk ge
komen. Dankzij een omscholing kon
den zij in de scheepsbouw aan de slag.
Zijn grote waardering voor deze pres
tatie wilde ir. Verschure niet onder
stoelen of banken steken en hij wees
zijn gasten op de enorme moeilijkhe
den die de bouw van zo'n ingewikkel
de snijkopzuiger meebrengt. De bur
gemeesters en leraren keken hun
ogen uit op het markante vaartuig,
dat een baggerdiepte kan bereiken van
22 meter en een capaciteit heeft van
1000 m3 zand per uur, waarbij het
mengsel over een afstand van circa
3000 m door een leiding kan worden
weggeperst. Het schip is voorzien van
de nieuwste snufjes op mechanisch
en elektrisch gebied, waarvan de hy
draulische beweging van de ankerpa-
len voor het eerst toegepast wel
het meest opvalende is.
