Montréal 1 bewondering voor
Europa in de nieuwe wereld
Cultuuroverdracht
is ere
plicht
Sociaal
commentaar
jonge vrijheidshelden in
Hongaarse gevangenissen
Dr. Laszlo Var ga wil publieke
opinie in beweging brengen
Soedan wil eenheid met
hulp van V.N.-troepen
DRAADLOOS
CONTACT
Interessant initiatief te Hilversum
Conferentie over volksopvoeding
Vliegverbod voor
Iljoeshins-18
INTELLECTUELEN EN
„GEWONE MENSEN"
v.J
AMERIKAANSE GESTROOMLIJNDE EFFICIENCY EN
VICTORIAANSE BOURGEOISIE OP Z'N FRANS
Vanavond
Zondagavond
ZATERDAG 27 AUGUSTUS 1960
v J
De „Karei Doorman'
Indonesische diplomaat
bij Japanse minister
terecht op!
NEDERLANDSCHE CREDIETBANK N.V.
49 Vestigingen Hoofdkantoor: Keizersgracht 507-517 Amsterdam-C.
Duikers-expeditie
Draaksteken in Beesel
,,'s Konings Rok" door vele tijden Directoraatsoverdracht
bij Legermuseum te Leiden Expositie van uniformen,
schilderijen en tekeningen
Voor autokeuringen in Eindhoven
Jarige bisschop
9"«»<Ejp*WKf
Het oratoire St. Joseph, de trots van iedere Frans-Canadees
treden buiten, roltrappen van binnen.
eindeloos aantal
Het is we! een zeer bont, conrao-
polietisch gezelschap, dat men
op de UNËSOO-conferentie over
„adnlt education" hier In Montreal aan
treft. Van 23 tot en met 31 augustus
zon afgevaardigden uit 51 landen
in de Mc Gil Unlversly bij elkaar
om problemen rond de volksopvoe
ding, of, zo men wil, vorming van
volwassenen, te bestuderen, en wel
speciaal tegen de achtergrondi van de
snel veranderende wereld. De eerste
UNESCO-conferentie over dit onder
werp, waaraan toen 27 landen deelna
men, is in 1949 te Elseneur in Dene
marken gehouden. Verschillende spre
kers, die tijdens de openingszitting het
woord voerden, herinnerden aan de
wjjcigfagen ,dle er in die elf jaar in
het wereldbeeld hebben plaatsgehad:
de snelle toename van het aantal on
afhankelijke staten waarvan de in
drukwekkende rij vlaggen jn de confe
rentiezaal getuigt en het begin van
de ruimtevaart.
Niet alleen zijn hier alle rassen en
werelddelen vertegenwoordigd, óók de
beide zijden van- het IJzeren Gordijn.
Ik ontbeet vanmorgen met een alleraar
digste, blonde, perfect Engels spre
kende Russin, een van de leden van
de Sovjet-delegatie. Iets meer dan tien
uur had de reis van Moskou vla Parijs
hierheen geduurd, vertelde ze. Wat
wordt de wereld klein!... Men ervaart
dat hoogst concreet en aanschouwelijk,
wanneer men enkele uren nadat men
van tienduizend meter hoogte
het laatste randje West-Europa heeft
zien verdwijnen, alweer de just van de
Nieuwe Wereld ln zicht krijgt.
Overigens doet dit stukje van de
Nieuwe Wereld ik spreek nu over
de stad Montréal helemaal niet zó
nieuw" aan. Er staan wel wolken
krabbers, enorme bank- en kantoorge
bouwen, immense hotels; ik heb een
nieuw kinderziekenhuis gezien met op
het dak een landingsplaats voor heli
copters, en een in aanbouw zijnd flat
gebouw met een zwembad op het dak
terras: de huizen zijn van de nieuwste
technische snufjes voorzien maar
men vindt hier ook veel, dat zonder
meer ouderwets aandoet, negentiende-
eeuws, quasi-antiek maar karakter
loos. Er heerst in bepaalde opzichten
een soort old-finish-sfeer. Mij dunkt dat
dit vooral de geest van de Frans-Ca
nadezen is, die een aandoenlijke ge
hechtheid aan het moederland en hel
oude Europa aan de dag leggen.
Twee grote minderheden worden ge
vormd door de Joden en de engelstali-
HILVERSUM, 27 aug. Het pro
gramma van de KRO-televlsie bevat
vanavond de actualiteitenrubriek ,,In
woord en beeld", een aflevering van
de historische serie ,,Anno", waarin de
klok wordt teruggezet naar 1933 en
„Zaterdafavondakkoorden", een amu
sementsprogramma van Jos van der
Valk uit Treslong in Hillegom. Mede
werkers zijn Teddy en Henk Scholten,
The BBC Television Toppers, de Tags
Brothers, Norah Brockstedt, Joshua
Heygen en Georgette Hagedoorn met
aan de vleugel David Poliakine. Daar
tussendoor kan men kijken naar Olym
pisch Allerlei (20.20-20.30 uur), en naar
Eurovisie-reportages van de Olympi
sche Spelen; zwemmen (21.10-22,00
uur) en wielrennen (23.00-24.00 uur).
In het tv-programma van de AVRO
treedt zondagavond Lou van Burg op
met zijn spel-show ,,Een kwartje per
seconde". Vooraf kan men kijken naar
de tiende aflevering in de filmserie
„Zie de wereld met Ed en Gerda van
der Elsken" en naar een herhaling van
de telerecording die het vorig jaar in
Theater Carré te Amsterdam is ge
maakt van het Spaanse ballet Pilar
Lopez.
De KRO zendt in haar radiopro-
framma van zondagmiddag (15.05 uur)
e op grammofoonplaten opgenomen
komische opera ,,Bel Canto" van Gian
ni Schicdhi uit. Des avonds wordt het
geheim van de r.k. EHBO-actie ont
huld, waarna men kan luisteren naar
werken van Dvorak, uitgevoerd door
het Israëlisch Philharmonisch Orkest
onder leiding van Rafaël Kubelik en
door de sopraan Inge Borkh met het
Londens Symphonie Orkest onder lei-
(llr.g van Ar.atole Fistoulari.
ge Canadezen. En verder zijn er de
..nouveaux Canadiens", de immigran
ten (waaronder 60C0 Nederlanders), die
zich aan de engelssprekende bevol
kingsgroep aanpassen.
Dat ze de Frans-Canadezen nog
steeds niet overvleugelen, komt om
dat de laatsten een hoog geboorte
cijfer hebben. De stad is officieel
tweetalig alle opschriften zijn in
Frans èn Engels maar dat wil
niet zeggen dat de bevolking werke
lijk beide talen beheerst. De situatie
lijkt in deze veel op die in Brussel.
De twee groepen zijn wat sociale-
contacten betreft helemaal geschei
den. De Frans-Canadezen hebben
de neiging, de taalgrens ook als de
grens katholiek-niet-katholiek te be
schouwen, wat lang niet klopt: er
zijn óók Engelssprekende katholie
ken.
De bewondering voor Europa vindt
wel een heel vreemdsoortige uitdruk
king in de kathedraal, zetel van de
kardinaal-aartsbisschop Léger. Ze is
een copie van geringere afmeting
dan van de St.-Pieter te Rome. Het
was een eigenaardige gewaarwording,
plotseling voor een verkleinde versie
van het Pausaltaar te staan, met het
baldakijn op zijn gedraaide kolommen!
Nog verbazingwekkender vond ik het
Oratoire St.-Joseph, dat me _vol trots
getoond werd: een basiliek op een ho
ge heuvel, van buiten te bereiken over
een eindeloos aantal treden, van bin
nen met roltrappen. Onder de eigen
lijke basiliek, die 10.000 mensen kan
bevatten, ligt een halfdonkere galerij
met een hele reeks St.-Jozefaltaren,
elk aan een andere titel van zijn lita
nie toegewijd. Voor elk ervan branden
een massa lichtjes in felrode en groe
ne glaasjes, en als dank voor wonder
bare genezingen handen er geen zil
veren exvoto's, maar échte realistische
krukken, orthopaedische corsetten en
dergelijke. Het geheel maakte pp mij
een bizarre, haast lugubere indruk.
Buiten was een Kruisweg met zeld
zaam uitdrukkingsloze beelden, zo de
stijl van de slanke Madonna's die bij
ons twintig, dertig jaar geleden in de
mode kwamen. Dit hele Oratoire, de
trots van elke Frans-Canadees in deze
stad, is pas enkele jaren oud. De basi
liek met de hoge trappen herinnert
sterk aan de Sacré-Coeur op Mont-
martre, maar dan in het héél lelijke.
Airconditioning en pluche. Ameri
kaanse gestroomlijnde efficiency en
Victoriaanse bourgeoisie op z'n Frans
dat allebei vindt men hier in Montréal.
Tegen dit décor speelt zich de Unesco-
conferentie af, die vandaag begon en
waarover in de komende dagen stellig
nog een en ander te berichten zal zij
MOSKOU ,27 aug. (U.P.I.) De Rus
sische luchtvaartmaatschappij Aeroflot
heeft bevel gegeven dat alle toestellen
van het type Iljoeshin-18 voorlopig aan
de grond blijven. Deze maatregel is ge
nomen, nadat een Iljoeshin-18 vorige
week op een vlucht van Cairo naar Mos
kou juist binnen de Russische grens met
alle inzittenden, de bemanning en 27
passagiers, verongelukte. Het is een
maatregel die in alle landen genomen
wordt na zulk een ernstig ongeluk. De
Iljoeshin-18 is een viermotorig toestel met
straalturbineaandrüving, dat 80 tot 95
passagiers kan vervoeren met een uur
snelheid van 650 kilometer.
TOKIO, 27 aug. (U.P.I.) Het hoofd
van de afdeling Aziatische en Afrikaan
se zaken van het Indonesische ministe
rie van Buitenlandse Zaken, Suska, heeft
gisteren een onderhoud gehad met de
minister van Buitenlandse Zaken van
Japan, Zontaro Kosaka, om er bij hem
op aan te dringen de vergunning aan
het Nederlandse vliegkampschip „Karei
Doorman" in te trekken, die van 8 tot
12 september in het kader van de 300ste
herdenking van de Japans-Nederlandse
betrekkingen een bezoek aan Japan zal
brengen. Suska, die hier speciaal voor
was overgekomen, vertelde Kosaka, dat
de Indonesische regering en de bevol
king „ernstig verontrust" zijn over het
voorgenomen bezoek van het oorlogs
schip, aldus is door een woordvoerder
van de Indonesische ambassade meege
deeld.
Advertentie
Daar De machinekamer van het s.s. Rotterdam
VSrtYOUWt U van de Holland Amerika Lijn is een centraal
i punt van dit trotse zeekasteel,
Ons bankbedrijf vormt evenzeer een cen
trale, waar op verschillende terreinen ge
specialiseerde medewerkers de belangen
behartigen van particulieren, van handel
en industrie in het dagelijks geldverkeer.
Ook daar kunt u op vertrouwen!
(Van een medewerker)
In meerdere historische boeken kan
men aan het adres van de katho
lieke arbeidersbeweging het ver
wijt lezen, dat zij zich nogal afzijdig
heeft gehouden van de wereld der aca
demisch geschoolden. Omgekeerd
hoort men in werknemerskringen nog:
al eens de opmerking, dat academici
en andere intellectuelen zich bijzonder
weinig inlaten met de katholieke ar
beidersbeweging als cultuurverschijn
sel.
Alhoewel het niet onze bedoeling is
deze zaak historisch na te gaan, willen
wij haar signaleren, omdat we in een
van onze middelgrote plaatsen ontdek
ten, hoe het in feite ook anders kan.
Maar vooreerst nog even een inleiden
de opmerking over dat wederzijdse
„verwijt".
In zjjn nog steeds beroemde rede
van 1 oktober 1893, te Zwolle gehou
den, als inleiding op de bondsstatuten
van de Bond van r.-k. Werkliedenver
enigingen in het aartsbisdom Utrecht,
legde dr. Herman Schaepman, de eer
ste geestelijke adviseur van die bond,
de grondgedachte op tafel: „Wat ge
vóór de arbeiders wilt doen, doe dal
dóór de arbeiders". We hebben nog
voor een groot gedeelte de periode
meegemaakt, waarin dit woord zó
werd vertaald, dat iemand die buiten
de arbeiderswereld stond niet in staat
zou zjjn die wereld te begrijpen, of,
wat misschien nog erger is, haar niet
zou willen begrijpen.
Vanuit die gedacht? van het zelf-
doen, groeiden tal van economische in
stellingen, om de ouderwetse term nog
maar eens te gebruiken: „tot zelfhulp
en welvaart". Hierdoor werd als het
ware een soort muur gemetseld rond
de arbeiderswereld, binnen welke muur
allerlei geheimzinnigs gebeurde, dat
slechts zeer ten dele naar buiten bleek.
Zeker, de oudste afdelingen kenden
nog wel een enkel erelid uit de werk
gevers- of middenstandswereld, maar
daar hield het dan ook mee op.
En toch, wie het woord van Schaep
man nog eens goed leest en bemedi-
teert, ontdekt daar nog iets anders in
dan alleen een boodschap aan de ar
beiders. Hij zegt n.!., „wat gij voor de
arbeiders wilt doen". Hij heeft dit be
paald niet alleen tegen de arbeiders
gezegd. Dan had bij moeten formuleren:
..Wat gij, arbeiders, wilt, dat voor u
gebeurt, doe dat zelf". Schaepman is
trouwens zelf het voorbeeld van de in
tellectueel, die zich in belangrijke mate
inzette, om het toenmalige sociale
vraagstuk in de centrale belangstelling
van het Nederlandse volk te krijgen,
waarbij hij uiteraard de belangstelling
van de primair erbij betrokkenen, dus
de arbeiders, voorop stelde. En dat
voorbeeld van Schaepman heeft vele
medestanders in de sl rijd gewekt. Me
destanders van katholieken, maar even
zeer van prolestants-christelijken hui
ze.
Het blijft echter een feit, dat in de
socialistische kamp om meer recht
vaardigheid het aantal intellectuelen,
dat zich hiervoor inzette, beduidend
groter was. Dit feit laat zich historisch
vrij goed verklaren, omdat vooral aan
katholieke zijde de kring academisch
gevormde intellectuelen aan het eind
van de vorige eeuw nog uitermate
klein was, terwijl daarnaast deze klei
ne kring voor de ontzaglijke taak van
de katholieke emancipatie in het alge
meen was gesteld. En in die emanci
patie was het sociale vraagstuk slechts
een facet.
Een feit van betekenis blijft het
evenzeer, dat de intellectuelen
die medewerkten aan de oplos
sing van het sociale vraagstuk, zoals
werd beoogd door de jonge arbeiders
beweging, voornamelijk in priester
kringen moesten worden gezocht.
Slechts sporadisch ontmoet men ook
katholieke leken, die in een voortdu
rend contact met die arbeidersbeweging
poogden mee te groeien. Wel trok men
vrij regelmatig deskundigen als mede
werkers aan.
Klinkende namen van juristen, politi
ci en bouwkundigen zouden nog zijn
neer te schrijven om dit te bewijzen.
Maar een gehonoreerde medewerking
is nog heel iets anders dan een weten
schappelijke belangstelling, die voort
spruit uit menselijke bewogenheid. De
ze situatie heeft zijn grote verdiensten
gehad. Tengevolge van het gedwongen
zelfdoen bracht de Nederlandse katho
lieke arbeidersbeweging figuren voort,
die allerwegen respect afdwongen. We
mogen herinneren aan een figuur als
Henri Hermans, waarvan professor
Rogier in zijn „In Vrijheid herboren"
getuigt, dat hij was „het model van de
innerlijk en uiterlijk beschaafde auto
didact, een van de waarlijk niet z,eld-
zaam hoog begaafden, die uit de arbei
dersbeweging tot heil van heel het va
derland op eigen krachten naar boven
gekomen zijn."
Het nadeel van de situatie bleef
evenwel, dat de werkelijk leidinggeven
de wereld vreemd bleef staan togen-
over die arbeidersbeweging, waarin
men toch tenslot'e voornamelijk zag
een streven naar materiële lotsverbete
ring, terwijl men voorbijzag aan die be
weging als cultuurverschijnsel, als
nieuw structuur-etement in een om-
groeiende samenleving.
Ook in dat opzicht is, voor wat de
top betreft, wei iets veranderd. De Ho
geschool van Tilburg kent een speciaal
instituut voor arbeidersvraagstukken,
de universiteit van Nijmegen zijn:
..Mens en samenleving" en vrij regel
matig werken intellectuelen van naam
mee, om de leiders in de arbeiders
beweging te helpen bij het wetenschap
pelijk bepalen van hun marsrichting.
In de lagere regionen evenwel is de af
stand tussen academicus en „gewone
man" nog vaak angstwekkend groot.
Daarom verheugde het ons zo, in
Hilversum een initiatief te heb
ben mogen ontdekken, dat het
vermelden voor heel het land over
waard is.
De diocesane bonden van de lande
lijke K.A.B. zijn al sinds meerdere ja
ren voor hun beïnvloedende arbeid
overgegaan tot het systeem van ge
spreksgroepen. Over de betekenis daar
van behoeven wij niet verder te spre
ken. Wij hebben dit al meerdere ke
ren gedaan. Als regel staan deze ge
spreksgroepen onder leiding van de z.g.
vrijgestelden, of van de geestelijke ad
viseurs. Het kan rqoeilijk anders dan
dat dezer leidinggevend werk een be
paalde kleur heeft en daarom nam het
dagelijks bestuur van de Hilversumse
centrale kontakf op met een aantal af
zonderlijke intellectuelen, ongeveer met
de volgende redenering: U hebt, als ho-
ger begaafde en geplaatste in mate
rieel gemakkelijker omstandigheden
dan de meeste arbeiders, veel ontvan
gen. Zoudt u nu niet bereid zijn van dat
ontvangene mee te delen aan de werk
nemers, die als regel niet veel meer
dan lager onderwijs hebben genoten,
maar die toch hun rol in de samenle
ving willen meespelen. Het lijkt niet
juist om namen te noemen, maar het
is toch wel prettig te constateren, dat
een spontane bereidheid werd gecon
stateerd bij enkele juristen, een be
kwaam journalist, een bekend radio
commentator, een doctor in de chemie,
een publicist met nationale naam enz.
Honorarium werd geboden noch ge
vraagd. Hier ging het zuiver om de
cultuuroverdragende taak op zich. Het
interessante is, da' na de pioel van één
seizoen de journalist de kans kreeg, om
in de kringen van St. Adalbert hie -over
te vertellen en dat een gevolg ervan
was, dat weer andere leden van deze or
ganisatie van leidinggevende mensen
zich spontaan aanboden aan d't werk
mee te doen. We praten verder niet
over de techniek, die ze volgen, we wil
len volstaan met onze grote vreugde uit
te spreken, dat het mogelijk blijkt zo
danige ontmoetingen te bevorderen tus
sen intellectuelen en „gewone" men
sen. Laat men dan in de top nog maar
een keer botsen. Tenslotte zullen de
verstandig denkende mensen bij u en
bij ons in de s'raat de kleur en de
inhoud van het leven bepalen.
Staatssecretaris ïuit.-gene-
aral b.d. M. R. H. Calmeyer was
onder de belangstellenden bij de
directoraats-o verdracht, gistermiddag
in het Legermuseum te Leiden. Na
sinds 1940, eerst als onder-directeur en
sinds 1953 als directeur aan het mu
seum in het voormalige Pesthuis te
Leiden verbonden te zijn geweest, nam
de 74-jarige brigade-generaal-tit. C.
A. Hartmans afscheid. Hij wordt op
gevolgd döor de heer A. C. Paarde-
kooper.
Tijdens een korte plechtigheid in da
regentenkamer van het Posthuis sprak
luit., generaal C. J. Valk, voorzitter
van het museum-bestuur, achtereenvol
gens de scheidende en de nieuwe di
recteur toe.
De heer Valk memoreerde dat de
eerste directeur van het museum, ge
neraal Hoefer, als eis stelde, dat de
museum-directeur steeds wakker op
zijri post zal zijn om schakels te ver
werven, een voorzetting te vinden of
iets nieuws op te sporen. Aan deze eis
heeft, aldus spr., directeur Hartmans
voldaan. Hij laat ons een goed gevuld
legermuseum achter, niet alleen kwan
titatief maar ook kwalitatief.
Ter gelegenheid van deze directo
raatsoverdracht wordt in het Leger
museum een expositie gehouden geti
teld: ,,'s Konings Rok". Zij omvat
schilderijen en tekeningen van unifor
men gedragen onder de koningen Wil
lem I, Willem II en Willem III.
We komen terug", zeiden vorig
jaar de enthousiaste duikers
van de Nederlandse onderwa-
terjagersclub. Het was toen november
en van Wijsmullers sleepschip ..Hec
tor" waren enige huiverige pogingen
gedaan iets te ontdekken in het woelige
ijskoude water voor de kust van Kat
wijk. De duikers zochten naar resten
van „Brittenburg", een Romeins cas-
tellum, dat r.aar geschiedkundigen
aannemen omstreeks het jaar negen
honderd door de zee verzwolgen is; in
de zestiende eeuw echter nog enige
malen boven water gekomen. Oude
kaartjes geven de plaats aan, maar
het gekke is, dat men uit deze hand
wijzers geen wijs meer kan. Misschien
omdat men niet goed meer weet met
hoeveel maten er werd gemeten,
maar ook, omdat de Rijnmonding in
de loop der eeuwen verplaatst is. Vast
punt is echter de toren van de Oude
Kerk op Katwijks strand, die naar men
mag aannemen nooit van plaats is
veranderd. De novemberpoging van
amateur-archeologen en amateurdui
kers draaide op niets uit, maar deze
week zijn ze teruggekomen. Op het
strand en voor de kust is nu volop
duik-aetiyiteit. Flessen zuurstof wor
den af en aan gevoerd, d.w.z. van het
gele keetje, speciaal geplaatst voor
deze exneditie-Brittenburg, naar de
kleine pier voor de Rijnmonding, en
naar de vletjes. De leden der expe
ditie lossen elkaar af, om de beurt
duiken zij in hun gladde kikkerpak-
jes in de golven. Dit jaar onder betere
klimatologische omstandigheden dan
het vorig jaar, hoewel nu dichte kwal-
lenbanken het onderzoek danig belem
meren. De jagers onder leiding van
de verenigingssecretaris, de drie en
dertigjarige Amsterdammer Hans
Toenbreker, hebben nog niets gevon
den. Katwijkse emeritus-vissers, eer
biedwaardige figuren in zwarte lakense
pakken, die aandachtig, maar meestal
zwijgend het gedoe bekijken, staan
zeer sceptisch tegenover de resultaten.
Evenals trouwens officiële deskundi
gen, zoals de Leidse archeoloog, prof.
Brunsting, die meent dat grondver
schuivingen de laatste resten, van dit
toch al vrij lage castellumhebbenweg-
gevaagd. Maar daaraan storen zich de
jonge duikers nauwelijks: het gaat om
het spel, niet om de knikkers.
De bevolking van het vriendelij
ke en schilderachtig aan de
Maas gelegen dorp Beesel in
midden-Limburg, spreekt de laatste
T~\ e heer H. G. Jansen, chef van het A.N.W.B.-Technostatton in Eindhot)Jn'
J heeft donderdag in dit station zijn 6000-ste autokeuring verricht. "e
- betrof de wagen van ir. C. L. van Weijnsbergen, die gelukwensen en ee.n
bondslepeltje kreeg aangeboden van de directeur Wegen en Verkeer van
A.N.W.B., de heer Boost. De A.N.W.B. heeft in totaal 9 van deze technostations: b
halve in Ae vier grote steden in Groningen, Enschede, Arnhem, Eindhoven e
Maastricht. Eindhoven is de oudste vestiging: ze dateert van 1951. Sederta'e
heeft de heer Jansen 150 medemensen behoed voor een ongeval. Deze conclifs
trekt de A.N.W.B. althans uit het feit, dat van de automobielen die het a'fl
lopen half jaar in Nederland werden gekeurd, 2'i% dusdanige mankementen
aan de voetrem had, dat doorrijden zonder onmiddellijke reparatie levenS9e'
vaarlijk was. Dit percentage geeft nog extra te denken als men nagaat, dat
de beste weggebruikers zijn, die hun voertuig aan de keuring laten ondertve)'
pen.
In totaal heeft de A.N.W.B. in de technostations en bij de eigenaren thum
per technomobiel, ruim 70.000 keuringen verricht, dat is het aantal auto*
dat jaarlijks nieuw op de weg komt. Uiteraard komt de A.N.W.B. aan dei
categorie niet direct te pas. Helaas heeft de technodienst ook nog weinig be
moeienis met de 180.000 oude wagens die per jaar in ons land verhandel'J
worden. Het merendeel van de keuringen betreft n.l. periodieke onderhouds-
controles.
ïmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiimiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiimitiiiHmiHiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiuiimiMiiitutimiitiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiii!"1"""
dagen over bijna niets anders dan
over het draaksteken. Met man en
macht is het hele dorp in de weer
teneinde dit om de zeven Jaar terug
kerende folkloristische festijn een ge
beurtenis te laten worden, die klinkt
als een klok. Zondag wordt de draak,
die zich al die jaren verborgen heeft
gehouden opnieuw gestoken door een
lans, die ridder St. Joris manmoe
dig in het weerzinwekkende lijf zal
drijven. Het is wel duidelijk, dat dit
niet zonder meer gebeurt. Er hoort
een spel bij, waaraan veertig inwo
ners van Beèsel meedoen en waarvan
de herkomst teruggaat tot in de mid
deleeuwen. Waarschijnlijk is het spel
nog ouder, maar de datum van de
eerste opvoering is niet bekend. De
ruiterclub „St. Joris" (die echt niet
toevallig deze naam draagt), het3ee-
sels Gemengd Koor, de harmonie „St.
Gertrudis" en het Philharmonisch
Gezelschap van Reuver, dragen hun
steentje bp aan het welslagen van dit
unieke volksspel. Het wordt opgevoerd
door de schutterijen St. Georgius en
St. Sebastianus met medewerking
van vele andere inwoners van Beesel.
De folklore van het draaksteken
is verweven met de katholieke ge
loofsuitingen. De draak moet worden
opgevat als een symbool van het
heidendom, de belichaming van de
satan, die door oprecht en christelijk
optreden tot de ondergang gedoemd
is. In de middeleeuwen werd er op
zeer veel plaatsen in Nederland draak
gestoken. Op schilderijen van Breu
ghel ziet men vaak het draakstek®
afgebeeld tijdens de kermis. Naar -
le waarschijnlijkheid dateert uit n'
tijd de bekende uitdrukking
de draak mee steken." Verschillen"
oude teksten van drakenspelen z-'
nog bewaard gebleven. Het Beesei-
is van al deze teksten wel het mee
beknopt.
Dit jaar heeft het festijn een m"e
derne injectie gekregen. Het eel~r.
gedeelte van het spel komt te
vallen en wordt vervangen door e
voor de microfoon uitgesproken P®
loog. Hierdoor kunnen de toescfLpn
wers de tekst beter volgen, naar m
hoopt. Het ligt tevens in de beö]He
ling, dat het publiek een bePa37;t.
passage meezingt. Beesel verwaci
dat het angstaanjagend dier ree",
toeschouwers zal bestaan. Het schil"
dat het angsaanjagende dier reed
in Beesel gearriveerd is. doch h®
weet, dat het niet eerder dan zondag
middag tevoorschijn mag komen
bevel van de algehele spelleiders,
heren H. en B. Thijssen.
Mgr. M. A. Jansen hoopt maandag z'-lfl
55ste verjaardag te gedenken.
Er bestaat gelegenheid de b'ssE>'p%
geluk te wensen voor leken, broea
en zusters van 11 tot 12 uur, voor
geestelijkheid van 12 tot 1 uur.
(Van een verslaggever)
AMSTERDAM, 27 aug. Dr. Laszlo
Varga, een 49-jarige jurist, kort na <le
oorlog twee jaar Hongaars parlements
lid en tegenwoordig rechtskundig advi-
Nevv York, is een tournee begonnen om
de publieke opinie te alarmeren tegen
rle executies van de jonge vrijheidshel
den van de Hongaarse revolutie. Een
nevenbedoeling van zijn activiteiten is
te bewerkstelligen dat de Hongaarse
V.N.-delegatie wegens haar onwettige
positie en wegens de gepleegde onmen
selijkheden van haar regering hjj de
eerstvolgende zitting uit de Assemble
van de Verenigde Naties wordt gestoten.
Kort voor de gevangenneming van
kardinaal Mindszenty in 1948 is dr.
Varga uit Hongarije gevlucht. Er
stond voor hem geen andere keus mee
open nadat hij in een openbare rede
voering tegen het regiem had gepro
testeerd. In de Verenigde Staten is
deze man toegewijd gebleven aan de
rechtmatige Hongaarse zaak. Hij was
voorspreker van de vluchtelingenorga
nisaties in dat land bij de V.N. Hij
publiceerde een aantal werken waarin
de hele droevige na-oorlogse geschie
denis van zijn geboorteland gedocu
menteerd is weergegeven. Als perma
nent waarnemer bij de zittingen van
de V.N. trad hij ook meermalen ais
bron van inlichtingen op als er vluch
telingenzaken in de commissies ter
sprake kwamen. Via de Hongaarse
bladen en tijdschriften en via persoon
lijke relaties hield hji zich van de ge
beurtenissen in Hongarije nauwlettend
op de hoogte.
Ir. de periode van de Hongaarse op
stand heeft hij zich geheel en al inge
zet om de Verenigde Naties tot een
doeltreffend optreden te bewegen, maai
bij was tot zijn diepe teleurstelling er
varen hoe de noodkreet van Irnre Nagy
en zijn volk verzandde in de bureaucra
tie en een benauwde diplomatie. De ma
rionetten-regering van na de revolutie
kon weer een permanente vertegenwoor
diging naar de Verenigde Naties zenden,
die nog wel niet haar geloofsbrieven
geaccepteerd zag, maar door een handig
spel toch steeds vaster op de wip kwam
te zitten.
Nu is dr. Varga in Amsterdam een
Wesleuropese tournee begonnen waar
bij hij vooral aandacht vraagt voor het
lot. van de gevangen en ter dood ver
oordeelde jonge Hongaarse vrijheids
strijders. Hij vertelt ons hoe na de op
stand jongens vaTh twaalf, dertien en
veertien jaar bij tientallen van school
werden gehaaid en in gevangenissen
gestopt, wegens hun deelname aan de
strijd. De Hongaarse wet si aai toe dat
jongeren van zestien jaar die mis
drijven tegen het volk of het systeem
hebben bedreven geëxecuteerd wor
den. Veel van deze jongeren, zo zegt
dr. Varga, hebben dit lot ondergaan
nadat zij zestien jaar waren gewor
den.
Hij heeft indertijd een lijst van 32
namen van geëxecuteerde jongeren
overhandigd aar de secretaris-generaal
van de Verenigde Naties. Hjj had die
namen gewoon uit de communistische
kranten kunnen halen. In december '59
verklaarde de Hongaarse minister van
binnenlandse zaken, nadat er in het
Westen publikaties over deze doodvon
nissen waren geweest, dat, er geen min
derjarige Hongaarse vrijheidsstrijders
in gevangenissen waren opgesloten.
Maar dr. Varga weet dat dezei»1. n.
ter Biszku om te beginnen al die Jg,
geren verzweeg die in '57 tof ge,Y -»•
nisstraffen van zes tot zes-en-half J g
fekregen hadden en dan bovendien
ie jongeren die twee of drie Ja3p(jcn
de opstand ter dood veroordeeld sten
en slechts hun zestiende jaar moet
afwachten. Ook na de ontkenning
de minister hebben er zelfs nog eIR„.
le berichten in Hongaarse bladen
staan van jongeren-executies. Diena
gaande heeft dr. Varga eveneens
porten gestuurd naar de secretaris"®
neraal van de V.N. j0ung
Enige maanden voor de medeae»
van de minister van binnenlands* z
ken werd er een amnestie afgeK e,
digd, waarbij vermeld werd een n
kere beperkte amnestie voor de 3^
vangen jongeren", waaruit wel "ffLl-
dat er nog in gevangenissen verto
den. Bovendien, zo weet dr. Varga
vertellen, profiteerden van de ar°n:nen
van de 35.000 ceüulair-gevang®
slechts gewone misdadigers en S
jonge vrijheidsstrijders. ffe.
,.Bij de 12.000 naar de Sovjet-Uni®
deporteerde en de 2.500 geëxecu.ee
vrijheidsstrijders kan men nog ëeTf,%ar-
een aantal jongeren tellen," verk1 ep
de dr, Varga. Dat dit bruusk
iedere menselijkheid indruist, achtte
een noodzakelijke toevoeging.
NEW YORK, 27 aug. (AFP) De
secretaris-generaal van de Verenigde
Naties, Harnmarskjöld, heeft de leden
van de Veiligheidsraad in kennis ge
steld van de nota, waarin premier Mo-
bido Keita van de uiteengevallen Mali-
federal ie om bijeenroeping van de raad
en het zenden van V.N.-troepen ver
zoekt, zo heeft een woordvoerder van
de Volkerenorganisatie gisteren bekend
gemaakt. Hü zei dat de secretaris-ge
neraal niet om een büeenkomst van de
Raad heeft verzocht. De boodschap van
Keita zou later worden gepubliceerd.
Zoals bekend, heeft Senegal zich het
vorig weekeinde uit de Mali-federatie
die het met Soedan vormde, terugge
trokken. Keita. die tevens eerste-mi-
nister van Soedan is, heeft zich hier
echter niet bü neergelegd.
Gezaghebbende waarnemers In krin
gen van de V.N. menen dat Harnmar
skjöld de ontwikkelingen in de splijting
van de Mali-federatie met grote voor
zichtigheid vólgt. Men is van
dat de bemiddelaarsrol, welke presto*-^
De Gaulle van Frankrijk en vBn^ja-
Franse Gemeenschap, waarvan de 1 -
li-federatie deel uitmaakt, speelt,
keur aan le geven dat De Gaulle P ,aIi
het geschil tussen Senegal en S°f we
of) te lossen voordat de V.N., op wEijd
wijze ook, zich in deze aangelegen11
mengen.
hC'
Senegal trekt zich niets aan yalTpgft
schuldigingen dat het zich onwettig "®et
losgemaakt van de Mali-federatie
Soedan, en is vandaag rustig dooTn
gaan met het tenuitvoerleggen n
plannen die de onafhankelijkheid spg
de republiek moeten consolideren.
Wetgevende Vergadering van Sen®P t
heeft de herziening van de gr°n Ue-
verder voltooid een nationale vlag
kozen en voorbereidingen getroffen vu
de verkiezing van een president,
schijnljjk op 5 september.
