c~A
AUTOSTAD. WAARVOOR DOOR HITLER
DE EERSTE STEEN WERD GELEGD
Het zwi jgende monster:
de lopende hand
i
C.N.V. betreurt afwijzing val'
compromis door de regering
VLAER KOL
Vilkswagen heeft 50 miljoen opzij gelegd
tegen aanspraken van spaarders
Voldoen aan eisen vergt
ruim drie maanden werk
***»»-
Eigen vrijheid van bedrijfsleven
is nu geweld aangedaan
Straaljager door
brand vernield
V.W. handhaaft aanbod: 250 mark
contant of 10procent korting
Amerikaans....
Op Hemelvaartsdag
1 *7 7
r
abactor/ ee#i
Bankiers anno 1691
Geen eigen sfeer
?v*
Stilte en preciesheid
Betuws fruit voor zieken
Ziekenverzorgster eefl
officieel beroep?
DE ZONDAGSRUST
IN W.-DUITSLAND
Politiek en sport naar F
zaterdag?
Burgemeester Van
naar Amerika genood
Vrouw na schijnbaar
onschuldig ongeval h1
ziekenhuis overleden
Aanbesteding insteek*
haven Rozenburg
V B
ZATERDAG 15 OKTOBER 1960
PA» n 'l
Wolfsburg is de naam van een stad, die na de
oorlog telkens weer in het nieuws heeft gestaan.
Er zijn daar de Volkswagenfabriek gevestigd en
rond de volkswagen is heel wat te doen geweest.
Hitler liet indertijd plannen uitwerken voor mas-
saprodiïktie in Amerikaanse stijl van een kleine
auto, waarmede de burgers van zijn Derde Rijk
de onmetelijke autowegen zouden kunnen be
rijden, die hij door zijn gemilitariseerde werk
lozen liet aanleggen. In werkelijkheid ging het om
hert vestigen van een verkapte oorlogsindustrie
en toen de nieuwe fabriek produceren ging, kon
geen Duitser in het bezit van een volkswagen
komen, ofschoon honderdduizenden er jarenlang
voor gespaard hadden. Tijdens de oorlog werd de
fabriek zonder meer bij de oorlogsindustrie in
geschakeld. Na de oorlog zetten de Amerikanen
haar weer in werking, maar het waren opnieuw
niet de Duitsers, die van de massaproduktie van
kleine wagens tegen een billijke prijs konden
profileren. De volkswagen werd een export
artikel, met de taak de Duitse herstelbetalingen te
helpen financieren en de eerste volkswagens,
welke over de Duitse autowegen reden, werden
niet door Duitsers bestuurd. Het was zelfs zo, dat
de Duitsers er hun ogen naar uitkeken.
A
Af..
v,
et-— 4'-W
f» L
- 'k'"'
.4- -
Autostad Wolfsburg met op de
achtergrond de Volkswagen fa.
briek. ff onen en werken zijn hier
streng gescheiden.
OBSERVATOR
Flatgebouw in de autostad
Wolfsburs.
Een blik in de Porschestrasse, de
hoofdverkeersader van de auto
stad Wolfsburg.
19
en nog steeds wordt aan de behandeling
van de belangen van elke cliënt per
soonlijke aandacht geschonken.
Juist in het financiële verkeer - vooral
op het gebied van export en import -
is de ervaring van Uw bank een niet
te onderschatten factor.
1
.vota™»-.
Wolfsburg liet Duitse Detroit
Schrijver dezes behoort toevallig tot
de eerste niet-Duitsers, die in een volks
wagentje door de Bondsrepubliek tuften.
En dat volkswagentje behoorde toj de
eerste vier, in Nederland geïmporteerd.
Het was het eigendom van een vriend,
die met de toewijzing eigenlijk oen beet
je in zijn maag s>ad gezeten. Hij had als
zakenman een aanvraag ingediend voor
een auto, bij de instanties, die in d eeer-
ste jaren na de oorlog de toewijzing van
auto's regelden. Het verkrijgen van een
toewijzing was een lijdensweg. Bovendien
wist men van te voren niet, wat men zich
zou zien toegewezen. Op een goede dag
kreeg hij een soort bon toegezonden, met
daarop enkele simpele woorden: goed
voor een V.W., alsmede het adres, waar
hij dit vervoermiddel kon afhalen. Hij
zat met zijn handen in het haar. Wat was
nu wel een V.W. Natuurlijk belde hij
de desbetreffende instantie op. Die wist
er ook niet veel van. Alleen, dat het
„zo'n nieuwe Duitse wagen" was....
Het is voor hem nog steeds een ge
noeglijke herinnering en ook voor ons,
hoe we als misschien wel eerste Neder
landers in 1941 tot diep in het hart van
de Bondsrepubliek doordrongen en ver
volgens in het Franse Straatsburg de ver.
bazing van vele automobilisten over dit
nieuwe type auto opwekten. Enkele we
ken geleden bracht een betrekkelijk toe
vallige omstandigheid ons naar Wolfs
burg, de stad, waar de volkswagens
vandaan komen. Daar hebben we toch
even paf gestaan over hetgeen we er
hoorden en zagen. Wolfsburg is een mo
derne stad, op Amerikaanse wijze uit de
heide verrezen, in nauwelijks 25 jaren
tijd. De naam duidt reeds aan, dat het
vroeger een tamelijk onherbergzaam-
oord moet zijn geweest. Wolfsburg, de
burcht der wolven. Het moet er voorheen
van die dieren gewemeld hebben, anders
zou deze naam niet ontstaan zijn. Wanneer
men door schier eindeloze vlakten en
dwars door dichte bossen het niet vef
van de „Ostzone" liggende Wolfsburg na
dert. kan men zich voorstellen, dat nog
omstreeks 1940 dit oord ais een ideale
plaats werd beschouwd, om er een oor
logsindustrie te vestigen. Dank zij een
heuvelachtig terrein en besehermende
bossen waren er vele mogelijkheden tot
camouflage er. de afgelegenheid bevor
derde de veiligheid voor bomaanvallen...
Waarlijk Amerikaans is de ontwikke
ling van Wolfsburg geweest en even Ame
rikaans is de samenstelling van de be
volking, welke in hoofdzaak van de au
tomobielindustrie leeft. Men zou Wolfs
burg gerust het Duitse Detroit kunnen
noemen. Al zijn er dan niet zoveel ver
scheidene fabrieken als in de Amerikaan
se autostad, de bevolking is het equiva
lent vap een Amerikaanse volkeren-smel-
kroes. Ze bestaat uit Duitsers uit alle
delen van het land. Op de totale bevol
king van ruim 60.000 zielen zijn er on
geveer 30.000 uit de Oostzone. dus uit
het door de Sovjet-Russen bezette Duits
land afkomstig, alsmede uit Polen. Er
worden bijna alle Duitse dialecten gespro
ken. Door gewoonten en ten dele nog door
hun kleding vertonen de mensen in
Wolfsburg sterke contrasten. En al deze
lieden van zo verschillende herkomst wo
nen in de modernste en jongste stad van
Duitsland. Ongeveer twintig jaar gele
den telde Wolfsburg precies geteld 1144
inwoners...
Die moderne stad is groots opgezet
en wijd uitgebouwd. Er is overal veel
ruimte en veel groen, althans in plant
soenen en parken. Maar de bomen moe
ten er nog groeien, evenals een echte
Wolfoburgse burgerij. Alleen de kinde
ren leren op school wat men zou kunnen
noemen algemeen beschaafd Duits (Hoch-
deutsch).
Detroit niet bepaald zeggen. Zelfs in
Amerika heeft men niet tijdig genoeg
voor voldoende parkeerruimte kunnen
zorgen, maar in de jonge autostad
Wolfsburg is alles op de auto berekend.
De voornaamste straten zijn brede boule
vards met dubbele rijbanen. Dat moet
ook wel, aangezien van elke vier arbei
ders van de Volkswagenfabrieken er
een per auto naar zijn werk gaat. In
1959 wees een telling uit, dat op elke ze6
inwoners van Wolfsburg er één een au
to heeft. Lang niet allemaal Volks
wagens. Ongeveer 70 pet.
Dat de hoofdverkeersader van Wolfs
burg, die de stad door midden deelt,
Porschestrasze heet, is niet te verwon
derlijk. Ze is 46 meter breed. De twee
rijbanen zijn elk 7.25 meter breed en wor
den door stroken groen van zes me
ter breedte gescheiden. Langs de winkels
lopen trottoirs van ruim vijf meter breed
te.
De naam Volkswagen heeft in zekere
chines het stille voortbewegen van de
lopende band nog accentueren, gaat het
werk met een bijna beangstigende regel
maat en in grote stilte door. Allen heb
ben hier hun taak en een precies toege
meten tijdsduur, om deze taak uit te voe
ren. „Hier wordt geen zweetdruppel bij de
arbeid meer gelaten" zegt de man door
wie we worden rondgeleid. Maar, zo stel
len we voor ons zelf vast, de geestdo
dende eentonigheid van de massaproduk
tie is misschien erger, zeker voor het
geestesleven van de arbeider. Hij mag
dan niet transpireren of gebukt gaan on
der zware lasten - alles wordt mechanisch
aangevoerd en boodschappen worden Per
telefoon of fiets overgebracht - hij loopt
gevaar, een geestelijke dood te sterven...
Men vertelt ons inmiddels, dat tegen
de gevaren van de geestdodende arbeid,
ook in het belang van het bedrijf zelf,
veel gedaan wordt. Wolfsburg bezit dan
ook een groot cultureel centrum en er
worden yvele culturele manifestaties ge
organiseerd. terwijl een goede vrijetijds
besteding grotelijks bevorderd wordt. Ook
de vermaakssfeer, de ontspanning en de
sport worden niet vergeten.
Dit tehoren doet een mens zich enigs
zins verzoenen met de aanblik van de
duizenden „gelijkgeschakelden", die in
lange rijen de hallen in- en uitgaan,
met geen andere taak, dan de grote
Moloch van de massaproduktie te bevre
digen in zijn ontzaglijke honger naar
materiaal, waarmede een produktie van
duizenden auto's Per dag moet worden
bereikt, welke van Wolfsburg, de auto
stad uit. over heel de wereld uitzwer-
ven
De recente historie van Wolfsburg valt
in het bestek van dit artikel niet weer
te geven. Ze was bewogen en vol interes
sante perioden. Op Hemlvaartsdag
1938 legde Hitier de eerste steen voor de
fabriek en de stad, waarin een der won
deren van het Derde Rijk zou worden
geproduceerd, een volksauto, welke
slechts 900 Mark zou kosten. In werkelijk
heid was het van meet af aan de kenne
lijke bedoeling, slechts auto's voor oor
logsdoeleinden en ten behoeve van de
voorbereid qwordende „Blitzkrieg" te
fabriceren. De volksauto zou op zijn bevel
,.KdF", naar de organisatie „Kraft
durch Freude" heten Tevoren was de
streek, waar van het muggen en andere
insekten wemelde en die zeer moerassig
was. door speciaal aangestelde deskundi
gen gesaneerd. Ondanks plannen voor
moderne woonblokken ten behoeve van
de arbeiders werden Ze in houten ba-
V4'>
xróc "vV
v
---
s:®tfsX4 „jW< t-^4
SR*
i 5 1 .'"V'
1
j {h i
s* -
- T?i">
iii-y- y '"vW -y - •-fi.-.jv.
Wiv
V.
.....et 'f:
m
W:
.JUf* tess&ï'r
V-'
v - >J- 'CV 4
-a r
1
i,
v ^"'*7 v 7 V
-.lijpe*.
N -
~'yA
Hl
lx* 4
rakken ondergebracht. Daarin zijn later
ook duizenden buitenlandse slachtoffers
van de „Arbeitseinsatz" gehuisvest.
Na de ingebruikneming van de fa
briekshallen, waarvan gedurende de oor
log 60 pet. verwoest werd, begonnen de
leden van „Kraft durch Freude" voor
hun wagentjes te sparen. Ze brachten
een bedrag bijeen, goed voor 300.000 stuks
maar er is er nooit één afgeleverd. Na
de oorlog zijn er verschillende processen
gevoerd, ook al weer een historie, niet
in een kort bestek samen te vatten, maar
niet één der oorspronkelijke spaarders
heeft ooit in ene door hem met zijn
spaargeld betaalde volksauto gezeten
Deze affaire is wel eens een der grootste
oplichtersstreken van deze eeuw ge
noemd.
De stichting van de autostad Wolfs
burg ze was tijdens de oorlog een groot
gevangeniskamp is een brok techni
sche romantiek in onze eeuw der tech
niek geweest. Tijdens en na de oorlog
is er weinig over naar buiten doorge
drongen, maar wie nu door de straten,
zo breed als autobanen loopt, geeft er
zich met een zekere verbazing rekenschap
van. Ze zal worden opgetekend in
de annalen van de stedebouw als een der
merkwaardigste experimenten op dit ge
bied.
99
Advertentie
Laten we voorop stellen, dat deze niéu
we stad nog geen eigen sfeer heeft.
Wolfsburg heeft geen oud stadscen
trum, zelfs geen óude binnenstad uit de
vorige eeuw, aangezien het toen immers
nog niet bestond. Alles jg er nieuw en
in een zakelijke, utilistische stijl ge
bouwd. Wie voor het stadhuis staat, waant
zich tegenover een soort graansilo! De
winkelstraten bestaan uit laagbouw en
het enige Duitse wordt gevormd door
de opschriften op de winkelruiten.
Dat Wolfsburg autostad is, merktmen
aan de talrijke parkeerplaatsen. Hier
voor is in dit bolwerk van de Volks
wagen. goed gezorgd. Er werken daar
vijftienduizend mensen en heel wat van
hen bezitten een eigen wagentje. Ze kun
nen het overal kwijt, zowel bij hun huis
als wanneer zij gaan winkelen. Ook voor
de velen, die per auto naar Wolfs
burg komen is er parkeergelegenheid
te kust en te keur. Dat kan men van
zin de naam Porsche verdrongen. Fer
dinand Porsche was inmiddels de man,
die in 1931 de eerste tekeningen maak
te van een kleine, snelle en goedkope
auto, waaruit later de Volkswagen zou
ontstaan. In 1938 werd de grondslag
voor de huidige enorme fabriek ge
legd. Men heeft hem met een borst
beeld geëerd.
Toen we opmerkten, dat Wolfsburg
geen oude binnenstad heeft, lieten we
de resten van enkele dorpen, welke op
zijn grondgebied liggen, buiten beschou
wing. Dat kan ook, aangezien ze nau
welijks opvallen. Maar de Wolfsburgers
zijn toch trots op de St. Annakirehe
Ze stamt uit de dertiende eeuw en is de
kerk van het dorp Heblingen, welks ge
schiedenis teruggaat tot de eerste eeu
wen van onze jaartelling. Bij graafwer
ken zijn hier fundamenten blootgelegd
van een nog veel oudere kerk. Rond de
St.-Annakirche ligt een bosschage van
statige oude bomen, wier lommer een
vredig kerkhof overschaduwt. Deze uit
hoek is de enige oase van rust in het
Amerikaans-jachtige Wolfsburg, waar
de auto het tempo der inwoners bepaalt.
Een oase van rust is ook het oude
Slot Wolfsburg, dat aan de rand van het
voormalige dorp Alt-Wolfsbur gstaat,
waaraan het tegenwoordige Wolfs
burg zijn naam ontleend heeft. Maar
dan is het °ok uit met hef verleden.
Zover het oog reikt ontwaart men wol
kenkrabbers en moderne woonblokken.
Hiertussen liggen nog onbebouwde ge
deelten, met hier en daar op nog braak
liggend terrei neen villa, in experimente
le stijl opgetrokken, zoals men die in
heel West Europa ziet toegepast. Als
moderne uit de grond gestampte
stad js dit Wolfsburg een bezienswaar
digheid op zichzelf. Maar uiteraard vor
men de VW-Werke de, Volkswagenfa
brieken, er de grootste bezienswaardig
heid.
Er werd zoals gezegd een vijftigdui
zend man in het schier eindeloze com
plex van grote machinehallen, waar de
lopende band het geheel beheerst. Van
hoge gaanderijen af kan de gemiddelde
bezoeker het proces van het in elkander
zetten der onderdelen volgen. Wij wer
den inmiddels in de gelegenheid gesteld,
een Indruk op de begane grond op te
doen en konden toen constateren, hoe
die ogenschijnlijk onbezielde machinerie
ais het ware bezield wordt door technici,
die in tat van kamers, kleine centrales,
alles tot in de kleinste bijzonderheden re
gelen. Zowel daar. waar de grote plaat
ijzeren platen - 'we zagen er stapels,
waarop de naam Nederland voorkwam -
in enorme walsen in bepaalde vormen
worden geplet en gesneden, als waar
moeren en bouten aan de lopende band
worden afgeleverd om in een systema
tisch gereed komende auto te worden ge
monteerd, houdt een nauwkeurige ad
ministratie niet alleen de aantallen bij.
maar ook de controle op de voortgang
van het werk.
Als een stil, zwijgend monster beweegt
die band zich over een lengte van veie
honderden meters, telkens een andere
richting uitdraaiend, methodisch voort.
Terwijl het chassis er op neergezet wordt,
komen van boven reeds allerlei onderde
len aanzweven. Rechts en links staan
werklieden klaar, om andere onderdelen
toe te voegen en te bevestigen. Weer
anderen gaan na, of alles goed zit De
motor wordt geplaatst. Weer zijn er mon
teurs, die elk manuaal regelen. Ja de
mens blijft toch nodig ;n deze kolossale,
bijna alles zelf regelende machinerie
Ofschoon het hier en daar tamelijk warm
is. de vonken op tal van Plaatsen rond-
spatten en het gedreun van kleinere ma-
ROTTERDAM I
2e Westewagenhof j telefoon 12 7493 - 135996
UTRECHT
tel, 26351
BILTHOVEN
tel. 2571-2572
UTRECHT, 15 okt. Het Christelijk
Nationaal Vakverbond is van oordeel,
dat de brief over de loonpolitiek die de
Stichting van de Arbeid aan de rege
ring heeft gezonden, ondanks de nu
anceverschillen tussen de standpunten
van de twee groepen, een goed uitgangs
punt had kunnen zijn voor een compro
mis, waarbij zowel de prijspolitiek van de
regering als het beginsel van de gediffe
rentieerde loonpolitiek tot hun recht zou
den zijn gekomen. Het C.N.V. schrijft in
zijn orgaan „De Gids", het te betreuren,
dat de regering gemeend heeft, dit com
promis te moeten afwijzen.
De Stichting van de Arbeid had, vol
gens het CNV geen bezwaar tegen tus
sentijdse wijzigingen van de cao's; zij het
onder vrij sterke inperkingen. In „De
Gids" wordt vastgesteld, dat de voorzich
tigste groep in de stichting thans bezwaar
heeft tegen loonsverhogingen als gevolg
van tussentijdse wijziging, maar dat de
regering ook bezwaar heeft tegen zulke
loonsverhogingen in de voor 1961 te voor
ziene ontwikkeling.
De gehele stichting acht verbeteringen
in de secundaire sfeer gericht op de be
zitsvorming, aanvaardbaar als voorwerp
van contractwijziging per bedrijfstak, zo
zegt „De Gids"; de regering wil echter
niet verder gaan dan activiteiten per on-
DEN HAAG, 15 okt. Omstreeks
twee uur gistermiddag is tijdens een
oefenvhicht aan boord van een F 86 K
Sabre straaljager van de vliegbasis
Twente brand ontstaan. De vlieger zag
zich genoodzaakt op de dichtstbijzijnde
vliegbasis, Deelen, een noodlanding te
maken. De gereedstaande brandweer
heeft de vlieger uit het brandende toe
stel gered en de brand geblust. De
vlieger liep ernstige brandwonden op.
Het toestel is totaal vernield, zo deelt
de legervoorlichtingsdienst mee.
De straaljager werd bestuurd door de
28-jarige eerste luitenant M. M. J. Dekker,
gehuwd en wonende te Enschede. Het
vliegtuig, dat kort voor de landingsbaan
brandend neerkwam, werd geheel ver
nield. De vlieger heeft gebruik gemaakt
van zijn schietstoel onmiddellijk nadat het
toestel de grond had geraakt. Hij kwam
enkele tientallen meters van het branden
de vliegtuig op de grond neer en liep
daarbij ernstige verwondingen op.
MAURIK, 14 oktober. De jaarlijkse
fruitinzameling voor patiënten in zieken
huizen, sanatoria en inrichtingen, die in
alle dorpen in de middenBetuwe is ge
houden, heeft ditmaal ruim 40.000 kilo
fruit opgebracht. Een deel ervan is os-
stemd voor thuisliggende zieken in Am
sterdam, Rotterdam, Ufrecht, Arnhem,
Amersfoort en Hilversum. Dezen ont
vangen dit fruit via de plaatselijke Rode-
Kruisafdelingen, Al het fruit gaat zater
dag de Betuwe uit.
1 derneming en ook hier werden de s1""
gesties van de stichting dus afgewezen-
Door de afwijzing van het comP'i.
mis van de Stichting van de Arbeid
ien sommige groepen arbeiders,
het CNV, langer dan nodig is, op
rechtmatig deel van de toegenoi»
ruimte moeten wachten. Bovend'je
wordt hierdoor, naar zijn mening.
eigen vrijheid en de eerste verantwo" j
delijkheid van het bedrijfsleven geWe'
aangedaan.
DEN HAAG. 15 oktober. Naar
vernemen, laat minister Van Rooy
gedachten gaan over een wetsontwerp
in Nederland het instituut ziekenverz°rf.,
ster (in Engeland „Practical Nurses") jt
het leven te roepen. Overwogen \vOr°
namelijk in het voortdurend groter
dende tekort aan verpleegsters enigerij>~,
te te voorzien door meisjes van een Pf.
paalde leeftijd, die niet de vooropleid'
hebben gehad, die voor het verpleegster
beroep noodzakelijk is, toch in de ge'
genheid te stellen in een ziekenhuis ",e
paalde, met de verzorging van zieken
maken hebbende werkzaamheden, te Ja
eft
ten verrichten.
De voorlopige verplegingsraad he'
over dit onderwerp een rapport ui»
bracht aan de minster. Dit behelst dé A
stelling van het beroep-ziekenverzorgs'
met titelbescherming. Het voorstel va
de voorlopige verplegingsraad is thans 0ll'
advies in behandeling bij de centrale
voor de volksgezondheid.
BONN, 14 okt. (D.P.A.) Bond5^
kanselier Adenauer heeft in een bijeeI^
komst van leiders van r.-k. organisa
tl®8
NtVan onze correspondent in Bonn)
u de «privatisering van de Volkswagen Werke in Wolfsburg - d.w.z. de
gedeeltelijke verkoop van de eerst in een naamloze vennootscnap te her
vormen staats-autoraobielfabriek der Bondsiepur •-■!< via z.g. ..volks(wagen)-
aandelen" - langzamerhand naderbij begint te komen moet ook eindelijk een
oplossing worden gevonden voor het slepende probleem der onbevredigde voor
oorlogse VW.-spaarders. Hiervoor wil de V.W.-fabriek thans voor de laatste maal
een aanbod doen bij aanvaarding waarvan de V.W.-spaarders van verdere rechten
en aanspraken zullen afzien. Het overwogen aanbod: 250 mark in contanten of een
Gewerkschafts Bund", de bondsrepu-
blikeinse overkoepelende vakorganisa
tie nog aanspraken op de V.W.-fabrie-
ken af en beweert, dat de Westduitse
staat en de deelstaat, Nedersaksen hele
maal geen recht hebben om de V.W.-Ia-
brieken te reprivatiseren). De organisa
tie der bedrogen V.W.-spaarders be
weert, dat het D.A.F. een organisatie
van het Duitse Rijk was, welks rechts-
opvolgster de Bondsrepubliek is gewor
den. die derhalve eigenaresse van de
V.W.-fabrieken werd en dat de staat
c.q. de fabriek het spaarverdrag moet
honoreren en de spaarders alsnog een
autootje (voor hun 99 pet. Rijksmark,
die thans 99 pet. D-mark waard zijn)
moet leveren. De vraag, of het D.A.F.
een rijks-instantie was is, volgens de
rechters, nimmer voor eens en voor al
tijd beantwoord.
De V.W.-fabriekén hebben intussen
50 miljoen mark op zij gezet om daar-
Eindeloos hebben de V.W.-spaarders
voor hun vermeende rechten gevoch
ten. Er zijn door onderscheidene West
duitse rechtbanken tot dusverre acht
vonnissen geveld, die nu eens de V.W.-
fabriek, dan weer de Bond van W.W.-
spaarders (waarin zich 127.000 spaar
ders a: ïeensloten) niet bevredigde en
die tot stc 's weer nieuwe hogere be
roepen, revisies, cassaties en „repri
ses" van rechtszaken voerde. Kern
punt van de rechtsstrijd was daarbij
de vraag, met wie de V.W.-spaarders
in de voor-ooriogse jaren een verdrag
hadden gesloten om 990 Rijksmarken
bijeen te sparen, waarvoor de V.W.-
fabrieken hun dan een autootje zouden
leveren. De V.W.-fabrieken werden in
1938 opgezet met de gelden van de
door Hitler verboden Duitse vakbewe
ging, die in het „Deutsche Arbeiter
Front'' opging, (Uit deze omstandig
heid leidt de naoorlogse „Deutsche
mede, voor het geval zij het proces te
gen de spaarders eens definitief zouden
verliezen, de aanspraken der spaarders
te kunnen voldoen. Het zou overigens
niet blijven bij de aanspraken der
127.000 georganiseerde V.W.-spaarders.
Andere houders van een voor-oorlogs
spaarverdrag en dat zijn er ongeveer
nog 163.000 zouden dan eveneens met
hun eisen voor de dag kunnen komen.
De bevrediging der aanspraken zou hon
derden miljoenen marken kosten.
De kwestie is nooit geregeld, maakt
echter wel deel uit van de Bonnse plan
nen tot reprivatisering der V.W.-fabrie
ken. Tenslotte werd door de V.W.-
spaarders in totaal een bedrag van
ruim 275 miljoen rijksmark bijeenge
bracht, maar geen van hen heeft ooit
een „Hitler-wagen" gekregen. Reeds in
1940 werd de fabriek omgesteld op mi
litaire produktie. Zij willèri geen Ab-
findung" (geen minnelijke schikking)
geen contant geld ter afkoop van hun
spaarverdrag (bij 250 D-niark zou de
koers 1 op 4 worden, terwijl de liquida-
tie-koers der rijksmark 10 op 1 D-mark
is) en geen korting: zij willen een
„Volkswagen de auto die Hitier hen
beloofde.
Nu echter kost een „Volkswagen"
(de produktieprijs is een fabrieksge-
ueim maar laten we aannemen)
minstens J.oOO mark. De levering van
300.000 „Volkswagens" zou de fabriek
ruim l miljard mark kosten. De fa
briek zou er meer dan drie maanden
aan moeten werken, deze gigantische
„voor-ooriogse" order af te Werken.
n fabriek denkt er niet aan, noch
de huidige eigenaresse de Westduit
se staat noch de deelhebber Ne
dersaksen. noch de toekomstige stich
ting, waarin de V.W.-fabrieken zullen
worden omgezet.
Aan de V.W.-spaarders is met 250
mark contant voor hun spaarverdrag of
een korting van 10 procent bij aankoop
van een standaard-V.W. thans het laat
ste aanbod gedaan.
een regeringsverordening ter besch«:,"
ming van de zondagsrust aangekondify
In deze verordening zal tot uitdrukkiy
worden gebracht, dat de zondag onde
alle omstandigheden als rust- en teeS.„
dag behouden moest blijven. Slechts
dringende gevallen kan een uitzong
ring voor zondagsarbeid gemaakt
den Het feit van meer winst voor
economie kon geen reden voor zulk
uitzondering vormen.
Adenauer .zei er ook voor te zijn,
politieke- en sport-manifestaties vS',
de zendag naar de zaterdag worden v®1'
plaatst.
SCHIPHOL, 14 oktober. Met eA
speciaal DC-8 vliegtuig van de KLM u'
Montreal, met aan boord vele gasten y
de maatschappij, is vanochtend op Set]'*:,
hol een inwoonster van Buffalo aang®*"
men, die een verrassing voor burgen>e® s
ter Van Hal met zich meebracht. Het
mevrouw Brigitte Barrell, die de hoof®
stedelijke burgemeester een boodsch^
komt aanbieden van de lord mayor v*\,
Buffalo, met een uitnodiging voor e
be-?ek aan deze Amerikaanse stad-
Mevrouw Barrell vertelde, dat ziJ T vj
enige Amerikaanse vrouw door de N
was uitgenodigd om de vlucht rnee,ad
maken. De burgemeester van haar SW
zag daarin een aanleiding om vri®n
schapsbanden met Amsterdam sa" „n
knopen. Behalve de uitnodiging voor
bezoek zal mevrouw Barrell de biV»
meester tevens de sleutel van de stad
falo overhandigen.
ROTTERDAM, 14 okt. Gisterna^j
is in het Dijkzigtziekenhuis, na e
schijnbaar onschuldige aanrijding op V
terdagmiddag, de 78-jarige mevrouw
de Jong uit de Volmarijnstraat °v
den. Zij werd zaterdag omstreeks ^.T|ri-
voor het Rex-theater in de Eerste
dellandstraat aangereden door een br°Vj,
fietser. De vrouw liep daarbij een b0°pen
wondje op, doch wenenste niet naar ey,
ziekenhuis te worden gebracht. Een
tomobilist vervoerde haar toen naar
apotheek, waar men haar verbond.
dagavond jl. moest zij in het zieken» t
worden opgenomen. In verband met vt
onderzoek naar deze aanrijding verzO®
de politie de automobilist en eventd te
andere getuigen zich in verbinding
stellen met het bureau Oostervantstra
tel. 3 5 88 8.
ROTTERDAM, 14 oktober In b 'i
Stadstimmerhuis is vanmorgen aanbesi
het voor rekening van de gemeente °n
profiel brengen van de westelijke hav
dijk van de eerste insteekhaven en
aanbrengen van Rietbeslag met puin»
tingen e.e.a. op het voormalige eiia
Rozenburg. Van de vijftien inschrijv
was de n.v. v/h J. M. Dekker en Zri
Papendrecht de laagste met ®7 té
Opvolger was de firma J. T. de Waard
Siiedrecht met f 59.300.
