Op het spoor van de waarheid
in
Uganda
pannmgen
Felle nationalistische stromingen
en de rust en de orde
nemen toe
bedreig
D
t
D
O
1/
w
St.-Antoniusziekeuliuis te
Utrecht jubileert
Rede dr, W. Berghuis vindt
ook elders instemming
Europaseminarie onder grote
belangstelling geopend
Liever veertig jaar jonger
I]
^itieke datum:
1 januari 1961
Bestuursleden en leden medisch
personeel onderscheiden
Mr. B. Biesheuvel pleit voor meer hulp
aan ontwikkelingsgebieden
M. R. Teyssen
Vertrek particulieren
uit Nieuw-Guinea
Opkomende pijn
Sa napirin
A.R.-PARTIJCONVENT
l
MAANDAG 14 NOVEMBER 1960
PAGINA 5
fC^Pala,
■\lede
- - - - -
Wmmm»
In Den Haag
Vier panden van meubel
makerij uitgebrand
Politieke partijen vrezen
schadelijke gevolgen
Kast valt op meisje
modern
toiletpapier
-
N
rI
T*P
s
Uganda zien hun kans om kort na de
algemene verkiezingen in het komende
voorjaar tot zelfstandigheid te komen,
met de dag verminderen.
nie
''ie k?5en reed ik met dr
november 1960. Een paar dagen ge-
Germeraad uit Rotterdam,
,,vagp'er huidziekten bestudeert, in een gehuurd volks-
i? 2j door de buitenwijken van Kampala. Toen wij
BUUr Van ^et Pll'e's van Kahaha (de koning
Hij jsaSanda) passeerden, wilde mijn metgezel stoppen.
tetl b enthousiast fotograaf en zijn oog viel op
ricbttelachelijk vervallen zijpoortje. Hij stapte uit,
lens en knipte af. Het volgende ogenblik
V" vastgegrepen. Een wacht sommeerde hem zijn
fstel af te geven en in minder dan geen tijd was
h<; j Vagen omingd door een groep Ugandezen, die
S'qJ1 de meest opgewonden, maar onverstaanbare
dingen toespraken. Ze wilden het toestel, ze
olde film' zij wilden ons duidelijk maken, dat
he|S aan "ets heiligs hadden vergrepen en tijdens
verwarde conversatie werd dr. Germeraad zo
Vastgehouden, dat hem nu nog de blauwe plek-
pUr0rP de arm staan- Het einde van de rel was voor
^4fl*ese begrippen nogal merkwaardig. Een andere
die iets Engels sprak, beduidde mij dat
geld wel wat te bereiken zou zijn. Ik haalde
)1p,0rtefeuille tevoorschijn en constateerde, dat het
elfde ogenblik doodstil werd. Toen gaf ik de
,VVa': geld. Hij liet los. Iedereen ging weg en nog
v0op hen tellen later stonden wij moederziel alleen
zielige scheve zijpoortje. Al hadden wij hon
e's willen maken
vfpisteren
gebeurde er iets nog
Ik
joop^ers. Kr toert op het ogenblik
Htioi st"Afrika een 26-jarige E
peri Hans Poetter,
je ®tte hem in het parlement van
hij ":abaka. Hij werd gegrepen toen
hhgpT graven der Bugandese ko-
•jehtg fotograferen wilde. Hij werd
"ij „,r niet gegrepen door een wacht.
yrcn„.erh overmeesterd door een groep
aPot n' mkten zijn overhemd
V vernielden zijn horloge en bon-
eh v m tenslotte met touwen de han-
jast. Daarna gooiden ze hem in
aut0i waaruit hij tenslotte door
y«M officiële Ugandese patrouille
"h -Verlost. Die bracht hem naar
h,; m Ndawula, informatie-attaché
.W.JÏe Bugandese regering. Deze
'?ka hem op zijn beurt hij de Ka-
*'chf e zich verontschuldigde en
Sta* toen met welbehagen liet foto-
6ren
Ik no
rH® .®en derde geval. Eergisteren
^uaba een ?esPr«k hebben met mgr.
tf? aSa P- de aartsbisschop van
Ipe ^..eyen buiten Kampala. Hij ver-
iels over een nieuwe parochie,
ui de bush, een mül of zeven
Advertentie
''^dereen uil Cetieml Dual-Tread
autobanden
De ..Kabaka", de
koning van de Ba
ganda. de bevol
king van Bugandn.
Hij is de sleutelfi
guur in het con
flict tussen de En
gelse protectoraats-
regering en de re
gering van
Buganda.
buiten Kampala. Ik reed er heen en
probeerde ter plaatse in een warwin
kel van onbeschrijfelijk slechts klei-we-
gen de juiste route te vinden. Vergeefs.
Dus begon ik te vragen en aangezien
mijn kennis van het Luganda (de taal
van de Baganda) zich letterlijk tot drie
woorden beperkt, deed ik het in het En
gels. Ik vroeg welgeteld tien keer de
weg. Iedereen antwoordde mij in keu
rig Engels: „We don't speak English".
Zes keer geloofde ik het. Toen men
mij echter de zevende keer in het
Engels vragen stelde („Are you a
white father?") en daarna weer ver
klaarde dat men geen Engels verstond,
moest ik mijn mening herzien. Men
weigerde iemand die Engels sprak te
helpen en ik ben dan ook onverrichter
zake teruggekeerd.
e moraal van deze gevallen is dui
delijk. Het is hier in Uganda
niet zo ideaal als de opgewekte
Britse protectoraatsregering wel wil
doen geloven. Er hangt spanning in de
lucht en er is waarschijnlijk niemand,
die kan voorspellen of de zich samen
pakkende wolken een verwoestende don
derbui dan wel milde regen met zich
meevoeren. Ik zelf ben niet optimis
tisch. Voortdurend verschijnen er in de
plaatselijke bladen kleine berichtjes,
waaruit blijkt, dat de politie heeft in
gegrepen bij allerlei illegale Baganda-
groepjes, die wapenhandel bedrijven.
In de' Al-Afrikaanse wijkKatwe telde
ik op één middag vier luidruchtige poli
tieke vergaderingen en van de weerom
stuit vinden er in Mubende een be
twist gebied aan de rand van Bugan
da aan de lopende band brandstich
tingen, vernielingen en plunderingen
plaats, waarmee andere Ugandezen de
Bagandezen willen duidelijk maken, dat
hun nationalistische strevingen bitter
verzet uitlokken. Voeg daaraan toe, dat
er in toenemende mate ongediscipli
neerde stakingen uitbreken en mén
heeft een beeld dat ik toch wel som
ber mag noemen.
De hoofdoorzaak van alle ellende
ligt waarschijnlijk in het conflict tus
sen de Britten en de Baganda's en
tussen de Baganda's en de overige
inwoners van Uganda. Het is een heel
verhaal. Buganda is dat deel van
Uganda, waar de meeste steden lig
gen, waar het meeste verdiend wordt
en waar sinds mensenheugenis een
koning (de Kabaka) heerst met een
bestuursapparaat zo perfect als men
in geen ander deel van Afrika zal
vinden. Aan die koning hebben de En
gelsen in de negentiger jaren dan ook
het eerst hun „bescherming" aange
boden en aan zijn bestuursapparaat
e Bugandese regering immers
schijnt vast besloten. Ik had een
gesprek met mr. A. F. Mpanga,
de secretaris van het „Buganda in
dependence committee", een ministeri
eel orgaan dat de afscheiding moet
voorbereiden. „Wij hebben gedaan wat
wij konden", zei hij, „en wij zien geen
andere weg dan deze. Onze bitterheid
is zo groot en wij geloven niet, dat de
Engelsen werkelijk proberen voor on
ze problemen en moeilijkheden een eer
lijke oplossing te zoeken. Wij zijn dan
ook niet van plan ons te offeren op het
altaar van het ene en onverdeelde
Uganda. Wij zijn voor een federatie,
waarin ons koninkrijk en onze Kabaka
hun eigen onafhankelijke plaats inne
men. Daarom zullen wij strijden met
alle kracht, die in ons is." Welke
krachten bedoelt u?", vroeg ik.
„Vreedzame. Wij hebben geen leger
en wij willen ook geen geweld gebrui
ken, maar er zijn wapens als boycot,
non-co-operation en staking."
Wat deze dreigementen waard zijn,
kan ik niet beoordelen. De protecto
raatsregering neemt ze - naar het
uiterlijk althans - licht op. Men wijst
er op, dat er dezer dagen een uitspraak
van de Privy Council te verwachten
is in een zaak, die waarschijnlijk ook
niet gunstig voi'.r de Buganda-rege-
ring zal uitvallen. Dan worden dezer
dagen de leden van de „relationship-
commissie" benoemd en dat is een
door de gouverneur ingestelde com
missie, die onder meer het vraagstuk
van een Ugandese federatie op het
programma heeft. En tenslotte kan
elke dag het, antwoord van de Britse
Kroon op de brief van de Lukiiko
verwacht worden. Dat zal de seces-
sie afwijzen. Maar misschien moge
lijkheden tot nieuwe besprekingen
openen.
,,0p een redelijke basis", aldus mr.
Mpanga. „willen wij opnieuw onderhan
delen. 7»lfs tot na 31 december. Maar
wij hebben leergeld betaald. Besprekin
gen als die, welke wij onlangs in Lon
den hebben gehouden, zullen wij niet
meer beginnen."
Dat klinkt niet onredelijk, maar toch
blijf ik somber. Het Bugandese nationa-
Zo komt het, dat er lisme moge dan, in groter verband ge-
prachtig parlementsge-
heeft men, nu de dagen van het kolo
nialisme geteld zijn, steeds meer aan
deel gegeven in de civiele machts
uitoefening,
naast een
bouw van heel Uganda in Kampala
ook nog een juweel van een parle-
mentshuis alleen voor Buganda te
vinden is.
Allemaal erg mooi, maar nog lang
niet genoeg om de fiere en nogal zelf-
verzekerde Baganda tevreden te stel
len. Ze liggen dan ook voortdurend met
de Engelsen overhoop en sinds hun Ka
baka als gevolg daarvan in 1955 voor
twee jaar naar Londen werd verban
nen, heeft de toestand zich meer en
meer toegespitst.
m dat te hegrijpen moet men iets
weten van de bijna goddelijke
positie, die deze Kabaka ook nu
nog in Buganda inneemt. Toen ik b.v.
enkele van zijn ministers in het par
lementsgebouw bezocht, vond ik in hun
werkvertrekken steeds een prachtige,
met een hoes overtrokken zetel. Op
mijn vraag waartoe die zetel diende,
kreeg ik ten antwoord, dat hij er stond
voor het onwaarschijnlijke geval, dat
de Kabaka op bezoek zou komen. In
het parlement zelf ontdekte ik, dat iede
re afgevaardigde eerbiedig zijn iege op
een weelde van dierenvellen staande
troon groette en naast één foto \;.an ko
ningin Elizabeth telde ik er vijf van
de Kabaka en zijn gehele voorgeslacht.
Op het ogenblik is d" situatie tus
sen deze Kabaka en de Britten uiterst
kritiek. De Lukiiko, zijn regering,
heeft de Engelse koningin meege
deeld, dat zij zich op 31 december
a.s. te 24.00 uur van de rest van
Uganda zal afscheiden en bovendien
vanaf dat ogenblik geen Britse be
scherming meer behoeft. De reac
ties daarop zijn fel. De andere delen
van Uganda en de leiders van na
tionale Ugandese politieke partijen
hebben zich bitter uitgelaten Er is
er zelfs een, die gezegd, heeft, dat
Buganda dan maar vernietigd moet
worden en de relletjes in Mubende
wijzen er op, dat er groepen fanatici
zijn, die het niet alleen bij woorden la
ten. Vanuit een bepaalde gezichts
hoek kan men deze reacties begrij
pen. Wie in een nog vrij recent ver
leden had moeten voorspellen welk
Oost-Afrikaans land het snelste en
het beste naar zelfregering zou evo
lueren, zou zonder twjjfel op Uganda
gewed hebben. Nu ligt dit land be
paald achterop.
De zo noodzakelijke samenwerking
met Kenya en Tanganyika loopt ern
stig gevaar en de andere delen van
■mt« êttA van Kampala staat een pas voltooid parlementshuis. Daar vergoden het parlement, dat nauwe
De Britse gouverneur van Uganda Sir
Frederick Crawford, K.C.M.G., O.B.E.
Van hem en zijn protectoraatsregering
zullen in de komende maanden veel tact
en inzicht vereist worden.
zien, volslagen irreëel lijken, het spreekt
sterk tot de verbeelding van de zelfbe
wuste, weinig Engels gezinde bevolking,
De eerste tekenen van een groeiende on
rust heb ik gemeld en als ze - wat de
protectoraatsregering verwacht - nog
worden vermeerderd door nieuwe tegen
stellingen ook binnen Buganda, kan dat
het beeld toch eigenlijk alleen maar
slechter maken.
ant wie er hoe ook strijden, de
klap zal tenslotte vallen ten na
dele van de krachten uit Euro
pa. Eén daarvan is de rustige, zonover
goten missie, waar ik dit schrijf. Een
hele troep Bugandese kindertjes volgt
voor mijn raam nieuwsgierig iedere be
weging die ik maak. Ik lach. Zij lachen.
„Djombo".
Maar de wolken trekken zich samen
en het is de vraag of de jonge Ugandese
kerk het verlies van zijn blanke pioniers
zou kunnen verduren.
Daarom wie voor do kerk in Uganda
iets wil doen, hij late zijn geld thuis. Hij
bidde om wijsheid.
ALBERT WELLING
DEN HAAG, 14 nov. Gistermor
gen ontdekte een verpleegster brand in
de percelen aan de Jacob Catsstraat
22-26. E)e vier onbewoonbaar verklaar
de woningen, waarin een meubelmake
rij is gevestigd, brandden geheel uit.
De oorzaak van de brand is vermoede
lijk kortsluiting. De in de panden opge
slagen meubelen ter waarde van tien
duizend gulden, gingen geheel verloren.
De eigenaar is niet verzekerd.
Advertentie
Fflfflftelijk, flonkerend licht
GOUDA kaarsen 1
HOLLANDIA, 14 nov. Vrijdag
avond is in het wjjkgebouw van Sang-
geng, Manokwari, op initiatief van het
plaatselijk bestuur van de christelijke
vakbeweging CWNG-Persekding, on
der voorzitterschap van de autochtoon
Ramar, een vergadering gehouden var
afvaardigingen van de plaatselijke poli
tieke partijen Pong (Partei Orang
Nieuw-Guinea), de Epang (eenheids
partij Nieuw-Guinea), de jongerenpar-
tij „Parsepp" en een afdeling van de
„Parna" in oprichting, alsmede van de
plaatselijke „Arka". Het doel was te
spreken over het overhaast vertrek van
Europese particulieren. Men was alge
meen van gevoelen dat dit schadelijk
is voor het land. De partijen zoeken
thans naar formuleringen waarin tot
uiting komt dat een uittocht in strijd
is met de belangen en wensen van de
autochtonen. Hoe de formulering gaat
luiden, wie de ondertekenaars zullen
zijn en aan wie het adres gericht wordt,
is thans in beraad bij de vertegen
woordigde partijbesturen.
Advertentie
Tintelend spel van rijke glanzen,
GOUDA kaarsen!
ALMELO, 14 nov. Het ruim ander
half jarig meisje Sietske Rozema, doch
ter van een arts alhier, is zaterdagmid
dag door een omvallende kast dermate
ernstig aan het hoofd gewond, dat het
naar een ziekenhuis moest worden over
gebracht, waar het enkele uren later is
overleden.
Advertentie
kouof griep, blustUsnel uit metde
veelzijdig samengestelde
MIJNHARDT.
Koker 50 tabl. 90 ct. 25 tabl. 60 ct.
Dr. C. R. J. Versteeglr, officier in de orde van Oranje-Nassav. gearmd met twee
gouden jubilaressen die zijn begiftigd met de zilveren eremedaille van deze orde,
links zuster Imeldia en rechts zuster Margaretis. Geheel rechts op de foto
burgemeester jhr. mr. C. J. A. de Ranitz die de eveneens gouden jubiliresse
zuster Magdaleni de zilveren eremedaille van de orde van Oranje-Nassau opspeldt.
UTRECHT, 14 november Bij gele
genheid van het vijftienjarig bestaan
van het St.-Antoniusziekenhuis zijn <le
voorzitter en de vice-voorzitter van
het bestuur der stichting, mr. E. van
de Weyer en ir Ch. Bronkhorst be
noemd tot ridder in de orde van de
H. Gregorius de Grote. Kardinaal AI-
frink deed hiérvan mededeling tijdens
een intieme bijeenkomst, nadat hij in
de kapel voor doktoren, zusters en
patiënten een H. Mis had opgedragen
en de zieken had toegesproken.
Burgemeester jhr. mr. C. J. A. de
Ranitz deelde mee, dat dr. C. R. J.
Versteegh sr. is benoemd tot officier
in de Orde van Oranje Nassau, terwijl
aan de zusters Magdaleni. Margaretis
en Imeldia, die van de oprichting ai
(Van onze parlementaire redacteur)
AMSTERDAM, 14 nov. ,,Uit de re
de, die de voorzitter van de A.R. dr. W.
P. Berghuis, op het partijconvent heeft
uitgesproken, sprak de noodzaak van
christelijke samenwerking en de wil tot
hartelijke toenadering, ook in de poli
tiek. Ik ben daar bijzonder dankbaar
voor." Aldus zei zaterdagavond de heer
J. Peters tijdens zijn radiopraatje voor
de K.R.O., waarin hij commentaar gaf
op de woorden van de A.R.-voorzitter.
Zoals gemeld spoorde dr. Berghuis zijn
partijgenoten aan om niet alleen de po
litiek, maar ook de samenstelling van
het kabinet-De Quay te steunen en, zon
der een kritische houding te laten va
ren, het kabinet con amore te steunen.
Ongetwijfeld zou de heer Peters nog
meer reden tot verheugenis gevonden
hebben als hij de rede van mr. B. W.
Biesheuvel over de hulp aan in ontwik
keling zijnde gebieden zou hebben ge
hoord, die dit Kamerlid zaterdag op het
zelfde convent heeft uitgesproken. Mr.
Biesheuvel behandelde daarin het moei
lijke vraagstuk hoe ver de landen van
het Westen zouden dienen ie „aan in hun
bijdragen en welke hun beweegredenen
moeten zijn.
Vooropstellend, da* het jaarlijks in
komen per hoofd van de bevolking
voor Europa 900 dollar bedraagt te
gen 50 tot 100 dollar elders in de we
reld, en voorts dat 85 procent van het
wereldinkomen naar een derde deel
van de wereldbevolking, namelijk
Noord-Amerika en Europa, toevloeit,
kwam hij fot de conclusie, dat ieder
Westers land de tragiek, die achter
deze cijfers schuil gaat, als een on
verbrekelijk deel van zijn binnenland
se politiek moet beschouwen.
Hoewel hij ook wees op de harde nood
zaak hiertoe uit 'n oogpunt van zelfbehoud
voor het Westen, dat zijn welvaart be
dreigd ziet doordat de Aziatische en
Afrikaanse landen steeds minder bereid
zijn in dit enorme verschil in welvaart
te berusten, liet hij toch voor alles dui
delijk uitkomen, dat dezelfde christelij
ke bewogenheid die in 1891 dr. Abraham
Kuyper tot revolutionaire (geen antire
volutionaire) kritiek bracht op onze
maatschappelijke toestanden, ons ook
thans moet bewegen. Zoals in Kuypers
t\jd de christelijke partijen een ingrij
pende sociale wetgeving opeisten, zo
moeten wij thans op internationaal ter
rein hetzelfde doen.
Mr. Biesheuvel deed zelfs de sugges
tie, om in ons welvarende land een af
zonderlijke belasting in te voeren, waar
van de opbrengst bestemd zou worden
om de nood in de achtergebleven gebie-
MAASTRICHT, 14 nov. In tegen
woordigheid van vele geestelijke en
wereldlijke autoriteiten, onder wie af
gevaardigden van de buitenlandse bis
dommen Wenen, Essen, Keulen en
Aken, de commissaris van de konin
gin in Limburg dr. F. Houben, en wet
houder mr. F. Duynstee, is gister
avond alhier het Europaseminarie offi
cieel geopend.
In de O.L. Vrouwebasiliek droeg mgr.
P. J. M. Jenneskens, deken van
Maastricht en voorzitter van het stich
tingsbestuur, met pontificale assistentie
van de bisschop van Roermond, mgr.
P. Moors, een plechtige K. Mis op.
Als assistente.i fungeerden ondermeer
de president van het seminarie Ype-
laar, mgr. M. D. de Lepper, en de
directeur van het Europaseminarie, dr.
J. Dellepoort, welke laatste in een
korte toespraak het doel van het nieuw-
we instituut uiteenzette. Voorts bracht
dr. Dellepoort dank aan het Nederlands
episcopaat en aan de bisschoppen van
verschillende buitenlandse bisdommen
voor de ondervonden steun bij de op
richting van het seminarie. Het Euro
paseminarie wil niet alleen een uit-
zendhuis zijn van kandidaten, die el
ders waar grote priesternood heerst
willen gaan werken, maar tevens een
instituut, dat zich wil bezinnen over
priester vraagstukken.
Tijdens de II. Mis voerde een spe
ciaal voor deze gelegenheid samenge
steld gemengd koor onder leiding v an
Jean Wolfs een 17e-eeuwse mis van
Ciaudio Monteverdi uit, aan het orgel
begeleid door P. Dejong. Voorts ver
leende instrumentale begeleiding de
hoboist Piet Kingma, die nog een
aparte hobo-solo uitverde, en de cel
list Frans Hameleers.
Advertentie
Gezelligheid... intieme sfeer...
GOUDA kaarsen I
den te lenigen. Hij is het niet eens met
zijn partijgenoot de minister van Finan
cien prof. Zijlstra, die hetgeen wij voor
Nieuw-Guinea en de West opbrengen al
tijd bij deze steun optelt. „Wij moeten
een aparte activiteit ontplooien buiten
het Koninkrijk", aldus mr. Biesheuvel,
die vroeg o. een offer van een procent
van het nationaal inkomen, wat neer zou
komen op 300 miljoen gulden per jaar,
teveel zou zijn.
Mr. Biesheuvel is na een reis in Indië
overtuigd van het feit, dat de gelden die
via de Verenigde Naties voor dat doel
worden afgestaan, inderdaad volkomen
efficiënt besteed worden. „Wij gooien
geen kwaad geld naar goed geld," is
zijn mening.
Volgens deze landbouwdeskundige is
er thans in de wereld minder dan ooit
piaats voor produktiebeperking, ook niet
van melk, nu er een zo grote behoefte
aan deze artikelen bestaat.
Als een waarschuwing klonk ook zijn
constatering, dat het Westen met zijn
„machine-beschaving", zoals president
Nehroe het eens heeft genoemd, een
ronde achter.igt bij de Sovjet-Unie. Dit
laatste land heeft veel beter begrepen,
hoe tot het hart van het in wezen diep
religieuze Afrika door te dringen.
in het ziekenhuis werkzaam zijn, de zil
veren eremedaille van dezelfde Orde
werd verleend.
Jhr. dr. J. J. M, v. d. Does de Wille-
bois bood namens alle medewerkenn
in het ziekenhuis voor de nieuwbouw
een bronzen beeldje van de kunstenaar
Teeuwisse aan.
In de namiddag werd in de stads
schouwburg een herdenkingsbijeen
komst gehouden, die o.a. werd bijge
woond door de vicaris-generaal van ae
aartsbisschop, mgr. Th, G. A. Hendrik-
sen en vertegenwoordigers van de Ver.
van Kath. Ziekenhuizen, waarvan de
voorzitter, de heer Jos. Maenen het
woord voerde, van de Kon. Ned. Maat
schappij tot bevordering der Genees
kunst en van he* ziekenfondswezen.
De voorzitter, mr. E. van de Wey
er, verwelkomde ook het hoofdbestuur
van de Zusters van Liefde uit Tilburg,
wier werk in het ziekenhuis hij hoge
lijk prees. Hij herdacht zijn voorgan
gers, dc heren Struycken, prof. Noy-
ons en P. H. de Vink en ging uitvoerig
in op de itbreidingsplannen, waar
toe een vijf verdiepingen hoog centraal
behandelgebouw behoort. Een bepaalde
mate van geslotenheid met stafvor
ming acht hij een essentiële noodzaak,
waarnaast de mogelijkheid van een
open afdeling .oor de opname van pa
tiënten mogelijk moet blijven. Hij
kwam op voor de plaats van het par
ticuliere ziekenhuis, dat voor de ont
wikkeling van de wetenschap en de
volksgezondheid van grote betekenis is,
hetgeen door burgemeester De Ranitz
werd onderschreven.
De directeur-geneesheer dr. J. J. Jun-
gerhans ging de verandering na in de
verpleging gedurende de afgelopen vijf
tig jaar, welke een gevolg is van de
ontwikkeling van de medische diagnos
tiek en therapeutische mogelijkheden.
In 1910 waren er zeven specialisten,
thans zfln er 23 en 26 assistent-artsen.
Hij wees op het vruchtbare teamwork,
waarbij alle specialisten min of meer
zijn betrokken. In 1932 telde men
69.555 verpleegdagen, in 1959 waren
het er 204.352.
Een bijzonder boeiende toespraak
hield jhr. dr. J. J. M. van der Does
de Willebois, die hij dc moderne ont
wikkeling an het ziekenhuis pleitte
voor het handhaven van een „lokale
kleur".
Advertentie
:vv.w::-VVS'.
/n het grote huis, dat de zus
ters Dominicanessen van
de Rosastichting in Neer
bosch bij Nijmegen bewonen,
viert, vandaag de heer M. K.
Teyssen zijn 85ste verjaardag.
..Een mooie leeftijd zeggen de
mensen, maar ik zou toch lie
ver 45 wordenmerkte de heer
Teyssen glimlahend op. Geen
wonder; toen zat hij midden in
het katholieke onderwijs, dat
zich zijn vele verdiensten nog
joedherinnert. In kringen van
het onderwijs verdiende hij gou
den sporen met pauselijke waar
dering (Pro Ecclesia) en konink
lijke lof (ridder Oranje-N assau).
Nijmegen is steeds het geogra
fisch middelpunt van zijn iiele
activiteiten op onderwijsgebied
aebleven. In Grave geboren en
in Heumen en Uden als jong
onderwijzer in het vak gegroeia,
werd hij in 1902 hoofd van de
school in Winssen. In 1913 kwam
hij naar Nijmegen. Zijn naam
had toen al een bekende klank
in de katholieke onderwijswe
reld. Ais redacteur werkte hij
mee aan het Katholieke School
blad, een liefde die hij ruim
veertig jaar lang is trouw ge.
bleven. Toen in 1934 de dioce
sane bonden zich aaneensloten had de heer Teyssen al geruime tijd de
schoolklas voor goed verlaten om zich als redacteur-secretaris aan het
Katholiek Schoolblad te kunnen wijden.
Velen van de generatie, die voor de oorlog school gingen, herinneren
zich waarschijnlijk nog de leesboeken, die de heer Teyssen voor de op
groeiende jeugd schreef. Zijn serie Grote mannen" beleefde herdruk op
herdruk. Hij voerde de pen met elan' als het cr om ging de belangen van
het onderwijs in het algemeen en die van het katholiek onderwijs in het
bijzonder te dienen. Het is nog niet zo lang geledendat men in deze kolom-
men een serie artikelen van zijn hand kon aantreffen. Hij heeft in jongere
jaren meermalen in De Tijd geschreven en daarvoor zelfs nog in het Cen
trum. Tien jaar lang fungeerde hij ook als hoofdredacteur van Onze Krant,
een tijdschrift voor de jeugd Een tijdlang is zijn belangstelling uitgegaan
naar de actieve politiek. Hij werd zelfs lid van de Provinciale Staten zonder
overigens zijn zetel in dit college 'ooit bezet te hebben. Hij moest een
vacante plaats innemen toen de Staten noa maar één vergadering voor dr
nieuwe verkiezingen voor de boeg hadden. Die ene vergadering heeR hij
toen maar laten schietenHet onderwijs liet de heer Teyssen niet veel
tijd voor politieke activiteiten: de aan zijn. zorgen toevertrouwde belangen
eisten hem geheel op. Zijn hele leven was er van vervuld.
En nu nog, nu hij, op de leeftijd van de zeer sterken gekomen, van
een welverdiende rust geniet, vertoeft hij dagelijks in een sfeer, die
hem vertrouwd moet zijn. De Rosastichting immers, waar hij na 1946 zijn
intrek nam, nadat zijn huis in Nijmegen in de septemberdagen van 1944
tot de grond toe en met alles er in totaal was afgebrand, beheerst een
uiterst modern scholencomplex. Hij behoeft maar uit het raam te kijken om
zich te overtuigen, dat het katholiek onderwijs vandaag aan de dag groeit
en bloeit. Moge het hem op zijn vijfentachtigste verjaardag tot voldoening
stemmen, dat hij daadwerkelijk aan de emancipatie van dat onderwijs heeft
bijgedragen.
