I
et lijden en de geestelijke gezondheid
Veel belangstelling op vergadering van
de Katholieke Centrale Vereniging
voor Geestelijke Volksgezondheid
Lijden aan de tijdgeest
Kiekte en geestelijke
GEZONDHEID
J1
Zij zijn van ons geslacht"
DE STERRENHEMEL IN DE
MAAND DECEMBER
M'
leiding van prof.
Buytendijk
Prof. dr. ir. F. Ph. A. Telleden
Prof. dr. G. A. Lindeboom:
Nieuwe boeken
Aangrijpende foto-brochure van
Geestelijke Gezondheidszorg
Eerste Kerstdag staat Mars dicht
hij de aarde
Jacqueline Boyer getrouwd
Handelsverkeer
en kwestie Berlijn
V B
Minister Klompé:
Werk is zeer heilzaam
en noodzakelijk
Inleiding van prof.
drs. F. Haarsma
Dr. Geoffrey Fisher
preekt in Istanbul
Ook Oosters-Orthodoxe
kerk zoekt eenheid
DONDERDAG 1 DECEMBER 1960
OP
5 DECE
zo'n boterletter bij Uw bakker of banketbakker!
tHee'r^ECHT' 30 n0V' °nder overweldigende belangstelling van
Ver-r dan 1200 bezoekers werd vanmiddag in Tivoli, op de dertigste
Vojj-dag van de Katholieke Centrale Vereniging voor Geestelijke
den Sgezondheid (K.C.V.), de gebruikelijke jaarvergadering gehou-
jj}} rtlet prof. dr. F. J. J. Buytendijk als voorzitter. Aanwezig waren
v0i?1Ster mei dr- M- Klompé, prof. dr. Muntendam, directeur van de
drs p eZ°ndheid' ;'hr' De Ranitz- burgemeester van Utrecht, mgr.
jns' J- Odijk, vicaris-generaal van Roermond, dr. Piebenga, hoofd-
tet.Pe°teur van de Geestelijke Volksgezondheid, dr. Wester, voorzit-
Van de Goofrale Raad van de volksgezondheid, afgevaardigden
j Relgische en Nederlandse zusterverenigingen, en talrijke hoog'
^raren
artsen en werkers en werksters op het gebied der geestelijke
j;0 °ndheidszorg. Mgr. M. A. Jansen, bisschop van Rotterdam, be-
do bijeenkomst latet op de middag.
teE^bet begroetingswoord van prof. Buytendijk verklaarde' minis-
vap H pé' dat de regering grote aandacht schenkt aan het werk
Zajd? geestelijke gezondheidszorg, dat zij zeer heilzaam en nood-
o Rikacht. De foto-brochure: „Zij zijn van ons geslacht" (waar
hit elders in dit blad nadere bijzonderheden), die de K.C.V. heeft
te vnwVen om aan het verzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie
Heest i-fn: dit •)aar zoveel mogelijk de aandacht te vestigen op de
£eïm i nood' en die vanmorgen bij de Nederlandse pers werd
lw50duceerd> noemde de minister een aangrijpend „document
hoe ulri dat voor beel ons volk de vraag onontkoombaar maakt,
ri.ler geholpen kan worden en vooral: wat kan worden gedaan
allen nood te voorkomen. De minister besloot met de wens, dat
lever, mogen samenwerken om bij de uitdaging, die het moderne
best aan °ns stelt, alles te doen, wat de medemens een menswaardig
aan kan verzekeren.
De gehele mens
Poolster
aHartlijn
ECLfPTlC^
DATUM OPKOMST DOORGANG ONDERGANG
Amerikanen willen
Britse vliegtuigfabriek
overnemen
Advertentie)
(Van onze speciale verslaggever)
Ciö wciivötciö U]J net
'n'e'ding van het onderwerp
jaarvergadering; „Het ver
gil/» 'hssen lijden en de geestelijke
djjjj ®§e2ondheid" had prof. Buyten-
'a m ee uitsPraken geciteerd, waar-
mentaliteit, van waar
lik h haar werk döet, duide-
tgU n®rkent. ,De m^ns neemt de we-
Zicv Wet meer zoals zij is... hij legt
Schj.^iet meer goedschiks of kwaad-
bjj t ?.bij de omstandigheden neer...
'oke- u zich niet in het onvermijde-
hetri' het onvermijdelijke is voor
hUh een uitdaging, die al zijn ver-
t.'i en u„r>i „„v.*
iiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiriiiiiiiiiriiiiiiiiiriiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiniMnii,,,,,,:!!,,,,!!,,!,,,!,,,!,,,!,
!6rt,,en verbeeldingskracht mobili-
',fïet het woord van Maritain:
4e ls nutteloos de waardigheid en
°®Ping van de menselijke per-
ïlch \e verkondigen, wanneer men
'hehoj1 et inzet om de levensomstan-
^Uk^- n' die hem thans
Narf 'k6n' te veranderen".
ter neer
ve'4p ingaand op het eerste citaat
cjpsPreKer, dat het zelfbewustzijn
h z'en u'dige mens weigert zichzelf
lv'4; J,„ai,s een onveranderlijke groot-
0®4deJyi heeft zijn wezenlijke lotsver-
>ili4ekt 'd met wereld en medemens
rt h a* an 'aardoor ook het lijden in
0h?rvnl?stwekkende omvang. De zin
°3ht>„ Z&1 hem echter altijd een on-
w'i aa(^r raadsel blijven, tenzij hij het
b^rkeiiiuj'ardt, dat ons aller eigenlijke
In 6h heid zich uitsluitend kan open-
«nrii een belangeloze, liefdevolle
or
6ndjng tot de medemens. Slechts
ueelname aan het lot van de
l naaste leren wij onze gemeenschappe
lijke. moeizame weg ontdekken en on
ze plicht verstaan zijn menselijkheid
te helpen verwerkelijken (en) alleen zo
verwerft de mens het inzicht in ge
zondheid, ziekte en lijden; in dit in
zicht vindt hij de motieven voor zijn
handelen en zorgen, maar tevens ook
het geheim, dat de grond is van de
hoop op een betere wereld, omdat zijn
verantwoorde beslissingen daaraan me
de-bouwen.
Aan de eis, in Maritain's woorden
uitgedrukt, ontleent, de Katholieke C.V.
haar ethos en pathos, niet op de laat
ste plaats ernaar strevend door een ge
duldige, zorgvuldige opbouw van de
intermenselijke affectieve relaties, in
een vast vertrouwen op de genees
kracht der liefde, de stoornisverwekken-
de levensomstandigheden eerst van
hen, die zich aan haar zorgen toe
vertrouwen, gunstig te beïnvloeden. Ge
zondheid is niet verzekerd door de aan
passing aan een samenleving, wan
neer deze zelf een ongezond geestelijk
klimaat vertegenwoordigt. Daarom
kan noch mag de arbeid van de KCV
beperkt blijven tot individuele hulp,
preventie en therapie, maar richt men
zijn aandacht Ook steeds op het gees
telijk klimaat in de kleine en grotere
gemeenschappen, in de overtuiging, dat,
indien dit klimaat niet gezond is, de
persoonsontwikkeling van de jeugd
bedreigd vordt, conflicten worden op
geroepen of versterkt en een geringe
psychische storing of defect tot dra
matische ontreddering kan leiden. Dat
ook deze jaarvergadering dit alles
scherp voor ogen houdt, maakte spre
ker tenslotte duidelijk, toen hij achter
eenvolgens de verschillende inleiders
begroette en op de kern van hun be
toog wees.
ukf G- A- Lindeboom, inter-
,i Af) en hoogleraar aan de Vrije
bi ais Versiteit te Amsterdam, voer-
*ir vanee5ste het woord over het the-
t'ii vkj ae2e jaarvergadering, vanuit
li t.a's .medicus op het verband
4,>hdh^amelijk lijden en geestelijke
hrNs Le manier, waarop een me-
tr,tf4za, ®r.9yer spreekt, stelde hij, hangt
VehoVpi u samen met zijn houding
bi- verc„\..Pet lijden van anderen. De-
vs on, vaak van arts tot arts,
Sb hnt een evenwichtige uitoefening
m?. «imedisch beroep te waarbor-
Vi? t n spreker een zekere distantië-
ViCe v»»' andermans lijden, juist ter-
r,ol d'e anderen
<Jie anderen, vereist. De
rf1"1 on,far de zin van het loden dringt
V]'a kan u/Piidelijk aan hem op; even-
U*4 d" hi) zjjn ogen sluiten voor de in-
4 va-, ,an °P de geestelijke gezond-
zijn patiënten.
Hadden
tol?1 n» .lees tel ijkt gezondheid ver-
%i1?0hdhofy Lindeboom de psychische
6 enki aangevuld door een religi-
L', dat P°nent, die dominant wordt,
ko» ^eeia 5e geestelijk gezonde mens
h.' is, .„.Gods, waarnaar hij gescha-
aeter kan worden herkend. Dit
de gehele mens en
'«lii, hienf '*aire trekken. Toch kan
•Ik "ys met een ziek lichaam gees-
1e/°nd Zijn!
nu het bewust-ervaren II-
C,^keid, Rlden op de geestelijke ge-
W^en Zlek-z"
^ofn"Men lek-z-i)n is een menselijk
ge-
'ifh0Hivri611 moet anthropologisch be-
v4a de worden. Lichamelijk lijden
ha brK„estelijke gezondheid in ge-
ki^fder, aSen b.v, door het niet-aan-
bff.ken van de ziekte, van de beper-
3e onvrijheid, die ze mee-
u°or de ziekte komt het 11-
"ta)! -
hafSt.
'•/(.A .-„r ae ziesie Komt nei u-
''Cht^Ün ,ortdurend present in het be-
hafhgèt, aard°or de geest ln zijn ver-
Dn wordt belemmerd. Het li-
a'. ordt de kerker der ziel (Pla-
hh^us
«a\4e Plaatst voor het probleem
te in zijn menselijk
onderscheidt in de ziektebeschouwing
twee grote lijnen, die in een of andere
vorm in de opvattingen van de enke
ling zijn terug te vinden: ziekte is óf
toeval óf ze heeft een zin. In het eer
ste geval is ziekte iets, dat van buiten
af het mensenleven binnendringt (opus
alienum), in het tweede hangt ze met
de Innerlijke gesteldheid van de lijder
samen (opils proprium). Dit laatste is
een belangrijke verworvenheid van de
psycho-somatiek. Maar daarnaast
heeft de zieke- mens zijn lijden óók ge
zien als Gods wil, als een met zijn doen
en laten verband houdende lotsbeschik
king, zo b.v. als een straf voor per
soonlijke zonden. Daaruit voortvloeien
de schuldgevoelens zjjn niet altijd
aldus spreker een teken van geeste
lijke ongezondheid. Men z;j hier zeer
voorzichtig. Het geestelijk leven kent
spanningen, die grenzen aan het zieke
lijke, maar die toch geen bewijs van
ziekte zijn. Men mag die spanningen
niet bagatelliseren, maar de arts "of
zielzorger doet er goed aan te trach
ten onevenredig grote schuldgevoelens
en verkeerd gelegde verbanden weg te
nemen. In deze ramenhang veroordeel
de proi. Lindeboom met beslistheid het
optreden van de gebedsgenezer Osborn
als een groot gevaar voor de geeste
lijke gezondheid.
Ziekte kan echter ook een positieve
winst voor het leven betekenen. Heeft
men eenmaal zijn houding daartegen
over gevonden, dan kan zij uitgangs
punt worden voor een geheel nieuwe
ontwikkeling, een prikkel tot een nieu
we levensaanvaarding en -besteding.
Innerlijk gebeurt er meestal iets met
de zieke mens, die zijn fiat gesproken
heeft. Zijn ziekte wordt een leerschool.
Hij leert veel vertrouwds af, maar ook
veel nieuws aan: mildheid, boetvaar
digheid, vergevensgezindheid. De af
braak van het lichaam wordt de op
bouw van de geest. De Christen kan
zelfs zijn lijden als een genade gaan
zien. Niet weinigen zijn in ziekte gees
telijk gegroeid >n gerijpt en hebben in
en door hun ziekte God gevonden.
Door Gods genade kan het lijden de
geestelijke gezondheid in de meest preg
nante zin bevorderen.
Frof. dr. ir. F. Pn. A. Teilegen
beschouwde het lijden aan de
tijdgeest van wijsgerig en socio-
cultureel standpunt. Er zjjn, zei hij,
zoveel slachtoffers van deze tijd, om
dat men zich in onze typische sa-
menleving-in-overgang geen eigen
weg kan banen. Zulke mensen zijn
in hun hele levenshouding gestoord
zij „worden" geleefd, zonder persoon
lijke zeggenschap meegesleurd door
de omstandigheden, die hun te mach
tig zjjn. Een dergelijk gestoord le
ven is een fundamenteel lijden voor
ieder, die zjjn eigen doen en laten
zelf wil bepalen, maar het niet kan.
Om deze stoornis te voorkomen moet
de mens aldus spreker leren
„zijn tijd op zich te nemen". Hij vormt
immers met de wereld één onverbre
kelijk geheel, en staat verbondên
met de zijnen in zijn kleine wereld
tegelijkertijd onherroepelijk in de gro
te, die haar eigen, telkens veranderen
de en verstorende dynamiek volgt, en
werkt als een maalstroom, waaraan
men geen houvas. heeft. De grote we
reld is bestaansvoorwaarde voor de
kleine; zij doorbreekt deze voortdurend
met haar onophoudelijke veranderin
gen. Alles is er gericht op welvaarts
verhoging. Men schijnt zjjn uiterste
best te doen Marx' mening waar te
maken, dat de infra-structuur van het
sociaal-economisch-technische bezig
is superstructuur te worden voor de
toekomstige maatschappij vorm. Wat
komt er echter terecht van de funda
mentele humane problematiek in dat
binnenhistorisch heil? Slechts vanuit
zjjn transcendente gerichtheid kan de
mens vorm geven aan een authentiek
menselijk bestaan en wel door zijn his
torische situatie juist te beleven.
Solidair rrtët zijii tijd
Het is van vitaal belang, dat iéder
de moed heeft zich solidair te verkla
ren met zijn tijd. Vlucht uit de mede
verantwoordelijkheid hi welke vorm
ook betekent weigeren het mense
lijk bestaan naar zijn werkelijke zin
te beleven. Het is ons aller onvervang
bare opdracht onze tijd op ons te ne
men met alles, wat hij inhoudt.
De mensheid lijdt inderdaad zeer
aan de veranderende wereld, on
danks de i ntelbare, op zichzelf voor
treffelijke voorzieningen op alle ge
bied. Wij veten tegenwoordig beter
wie wij niet meer zijn dan wie wij
aan het worden zijn! Deze onzeker
heid is in hoge mate kwellend. Wij
moeten meebouwen aan een nieuwe
maatschappij, maar onderwijl hangt
boven ons hoofd, als een Damocles-
zwaard, een mogelijke atoomoorlog.
scheppen; dat is echt-menselijk, cre
atief werk. Maar het is niet louter
heilbrengend; men kan er zich in
verliezen. Het gaat erom in een ope-
rationeel-dynamische maatschappij
het leven zelf, de menselijke be
staansvorm veilig te stellen. Het ge
ruisloos functioneren van de voor
waarden der stijgende welvaar, kan
nooit het ideaal zijn van de aanpas
sing van de mens aan de grote, we
reld van vandaag. Dit zou een te
grote bedreiging van het menselijke
inhouden. Aangepast is slechts die
mens, die vanuit oorspronkelijkheid
en vrijheid voor mogelijke verrijking
openstaat en tegelijk beperking en
mislukking, onvermogen en leed aan
kan.
Maatschappij en samenleving
Tenslotte stelde prof. Teilegen de
vraag, of de maatschappij het heil
brengt. Hij onderscheidde in elk men
selijk samenzijn, maatschappij en sa
menleving. Onder bet eerste verstaat
hij dan de menselijke betrekkingen, ge-
kenmerk tdoor het geheel van dienst
verleningen; onder het laatste al die
menselijke verhoudingen, waarin men
sen zich als mens aan elkaar verbin
den. In een maatschappij kan prestatie
of gedrag geëist worden, in de samen
leving niet. .en maatschappij schept
bestaansvoorwaarden en ruimte voor
een samenlevir de samenleving ver
hindert de maatschappij doel te wor
den in zichzelf. In de 18e en 19e eeuw
hebben liberalisme en socialisme, elk
op eigen wijze, het heil van een bepaal
de maatschappijstructuur verwacht. In
het huidige productie-consumptiebe-
stel, dat een greep doet naar de mens,
Men ziet haar eerder als een bedrei
ging voor de samenleving. Men zoekt
het heil in het totaal intermenselijke,
gelooft men niet meer in een zonder
meer gelukkig makende maatschappij,
maar dat wordt juist telkens doorbro
ken door de maatschappij met haar
toenemende eisen en mogelijkheden
De mens an het heil niet maker..
Hij kaft wel een maatschappij opbou
wen, maar een samenleving?? Lief
de is niet af te dwingen, zij kan slechts
gegeven en ontvangen worden, meer
niet. Zo is het waardevolste in het le
ven tegelijk het kwetsbaarste. Het
meest eigenlijk-menselijke valt ons ten
deel als een gave, zegt Guardini. Men
kan derhalve geen maatschappij bou
wen, die samenleving waarborgt.
In de operationeel-dynamische maat
schappij van nu kan de mens uit eigen
kracht niet méér dan naar het heil
toeleven, wat voor ons allen de op
dracht inhoudt samen klaar te komen
met mislukking en lijden, met de fun-
Wjj moeten nieuwe mogelijkheden damentcle menselijke onmacht,
iiimmiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimitiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Nieuw Guinea tegen wil en dank,
door Paul van 't Veer (Salamander).
Een inleidende beschrijving van de
politieke, economische en culturele
problemen van Nieuw Guinea, Vier
andere personen uit verschillende
groeperingen geven daarna hun vaak
afwijkende meningen.
De Pelgrimstocht der mensheid
(de Haan). De delen 3, 4 en 5 in deze
geïllustreerde wereldgeschiedenis zijn
uit. Resp.: ëe Bloeitijd van het Absolu
tisme, voorafgegaan door een hoofd
stuk, de Contrareformatie en gevolgd
door een hoofdstuk, rede en roman
tiek; Revolutie, Restauratie, Libera
lisme, waarin eerst het hoofdstuk,
rede en romantiek verder wordt uit
gewerkt; de Moderne Tijd, dat de
periode van ca. 1870 tot nu behandelt.
LITERAIRE UITGAVEN: De Oud
ste ochtend, door Jan Gerhard Toon
der (de Bezige Bij). Een nieuwe ro
man, een stoer en Hollands verhaal
met als achtergrond het ruwe klimaat
van het eiland Rottumeroog.
Anna Karenina, door Leo Tolstoi
(Bigot en Van R.ossum). Een nieuwe
vertaling van A. M. Wasilsjikow. De
druk is hinderlijk klein; het voordeel
is dat het boek daardoor goedkoop is
gebleven.
Het motet voor de kardinaal, door
Theun de Vries (Querido). Een ver
haal over het kunstenaarsavontuur
van een Nederlandse musicus in Je
periode van de laat-gothiek en de
Italiaanse renaissance, die door een
motet van de Bourgondische musicus
Josquin des Prés aan deze gebonden
wordt. Als Des Prés verdwijnt krijgt
de Nederlanaer zijn levensmoed terug
door een liefdeservaring en keert
terug naar de Lage Landen.
Zo leefden de Atheners, door Robert
Flacelière (Hollandia). Een beschrijving
van zeden, gewoonten, kleding etc. van
de Atheners ten tijde van Pericles.
Zo leefden do Russen, door Henri
Troyat (Hollandia). Idem over de Rus
sen tijdens Nicolaas II, de laatste
Tsaar.
International Organisations (Debus
sy). Een korte „karakterbeschrijving,
een verklaCng der afkortingen en een
aantal andere gegevens over de
meeste internationale organisaties, die
de laatste jaren ontstaan zijn.
Palet, samenstelling Jan Koopman
(Andries Blitz). Een aantal korte
„toespraakjes" door dertig personen,
die bekend zijn uit de radiowereld,
vooral gericht tot de luisteraars naar
het proeramma voor de zieken van
de AVRO.
Kramers' Woordenboek ENGELS
(Van Goor). Herziene zesentwintig
ste druk; Engels-Nederlands en Neder
lands-Engels. A
12 x Amsterdam, door Bas Roodnat
en Oscar van Alphen (Stafleu)
Twaalf impressies van Amsterdam,
o.a. over het Bos, een winkelstraat,
een hoedenmaker en Sinterklaas. Met
foto's.
Zelf Pottenbakken, door H. Bakker
en H. van Veen (Ploegsma). Een uit
voerige handleiding, waarin niet alleen
aandacht wordt geschonken aan de
facetten van pottenbakken sec, zoals
het gebruik van soorten klei, het hand
vormen, het draaien, het glazuren en
het bakken, maai ook aan afgeleide
vormen, zoals het gieten in gips, het
vervaardigen van plastieken, sieraden
en mozaïeken. Het boek lijkt te meer
belangwekkend, daar vele instellingen
van onderwijs het boetseren etc. in hun
rooster hebben opgenomen.
Leer jong schaken, door W. J. Muh-
ring (Van Hoeve). Het boek wil een
eerste leidraad zijn om de jongeren
inzicht te geven in de wonderlijke
geheimen van het schaakspel. De
tekst is met vele diagrammen ver
duidelijkt.
ANDROMEDA
Nevel
VISSEN
WALVIS
Om de kaart te richten moet men ze boven het hoofd houden en de N laten
samenvallen met de noordelijke horizon. De stand van de hemel is die op
15 december te 20 uur, Midden-Europese tijd. Voor vroegere tijdstippen de
kaart draaien in de richting van de wijzers van een uurwerk, voor latere
waarnemingen in tegenovergestelde richting. De plaats van de maan is
aangegeven voor 1, 3, 5, 8, 21, 23 en 25 december; de getallen duiden de dag
van de maand aan. De schijnbare loop van Mars (M) is ook aangeduid, en
die van de Venus (V) voor het einde van de maand. De stippellijn die door
de Zwaan en de Voerman gaat duidt de hartlijn van de Melkweg aan. De
andere gestippelde lijn is de ecliptica (Dierenriem of Zodiak). De zon, maan
en de voornaamste planeten bevinden zich in de nabijheid van deze lijn.
ars is de gehele nacht zicht
baar in het sterrenbeeld Twee
lingen, niet ver van Pollux en
Castor. In december is de planeet
zeer helder, en goed te herkennen
aan haar rode kleur. Zij is de meest
herdere ster, Sirius uitgezonderd.
Op 25 december staat Mars het dicht
ste bij de aarde, nL op 91 miljoen
kilometer. In de loop van de maand
verplaatst Mars zich westwaarts
(„naar rechts") ten opzichte van de
sterren. Zo staat zij in het begin
van de maand nabij de ster Delta
van de Tweelingen, en op het einde
van de maand zal zij in de nabij
heid staan van de ster Epsilon van
hetzelfde sterrenbeeld. (Zie het
kaartje). Elke dag komt Mars zes
minuten vroeger op dan daags te
voren.
Gedurende de eerste helft van de
maand is de planeet Mercurius des
morgens in het oosten zichtbaar,
juist vóór zonsopgang. Het is aan
te raden een veldkijker te gebrui
ken om de planeet in de schemering
te kunnen opzoeken.
Venus is 's avonds in het zuidwes
ten steeds beter waarneembaar. Na
10. december gaat de heldere planeet
meer dan drie uur na de zon onder.
Jupiter en Saturnus verdwijnen in
de avondschemering in het zuidwes
ten.
In de nacht van 2 op 3 december
zal de maan vóór de ster Aldebaran
(de helderste ster uit de v Stier) ko
men te staan, en deze sterbedek
king" is in Europa waarneembaar.
Helaas zal de maan dan vol zijn.
nochtans kan met een kleine kijker
dit interessante hemelverschijnsel
worden gezien.
Op 6 december 's morgens zal de
maan ten zuiden van Mars staan.
In de nacht van 9 op 10 december
zal men de maan echter ten zuiden
van de ster Regulus kunnen zien.
Op 21 december zal de maansikkel
ten zuiden van Venus staan. Deze
samenstand is 's avonds, even na
zonsondergang, in hét zuidwesten te
zien. 21 december is ook de kortste
dag van het jaar. Het is de dag van
de winter-zonnewende.
Op 30 defember zal de maan op
nieuw Aldebaran bedekken. Dit
maal zal het verschijnsel niet te zien
zijn in onze streken. Alleen de be
woners van Canada en de Verenig
de Staten zullen de bedekking kun
nen observeren.
Efemeriden. Van 30 november tot 21 december korten de dagen met
22 minuten. Van 22 tot 31 december lengen ee met 4 minuten. De- hierna
volgende getallen hebben betrekking op Utrecht. Worden gegeven: de tijd
stippen van opkomst, doorgang door de meridiaan (zuiden), en ondergang.
In meer naar het oosten gelegen plaatsen komen de hemellichamen iets
vroeger op, maar gaan ook iets vroeger onder.
Zon 1
8.28 u.
12.29 u.
16.30 u.
21
8.48 u.
12.38 u.
16.28 u.
31
8.51 u.
12.43 u.
16.35 ll
Merkurius 1
6.36 u.
11.14 u.
15.52 u.
11
7.23 u.
11.33 u.
15.43 u.
21
8.09 u.
11.59 u.
15.49 u.
Venus 1
11.38 u.
15.23 u-
19.08 u.
11
11.37 u.
15.35 in
19.33 u.
21
11.25 u.
15.44 u.
20.03 u.
Mars 1
18.44 u.
3.18 u.
11.48 u.
11
17.49 u.
2.30 u.
11.06 u.
21
16.47 u.
1.36 u.
10.19 u.
Jupiter 1
10.38 u.
14.29 u.
18.20 u.
21
9.36 u.
13.29 u.
17.22 u.
Saturnus 1
11.10 u.
15.07 u.
19.04 u.
21
9.59 u.
13.58 u.
17.57 u.
Maan: Volle maan
3 dec. te
5.25 u.
Laatste Kwartier:
11 dec. te 10.39 u.
Nieuwe Maan
18 dec. te
11.47 u.
Eerste Kwartier:
25 dec. te
3.30 u.
UTRECHT, 30 november Vanmor
gen werd tijdens een druk bezochte
conferentie op het Katholiek Nationaal
Bureau voor Geestelijke Gezondheids
zorg een foto-brochure bij de Neder
landse pers geïntroduceerd, die wat
opzet, «inhoud en verzorging betreft,
uniek mag heten. Deze uitgave, die tot
titel draagt: „Zij zijn van ons ge
slacht", is tót stand gekomen in op
dracht van genoemd bureau en van
de Katholieke Vereniging van inrich
tingen voor behandeling en verpleging
van geestelijk gestoorden. Aanleiding
tot de publikatie was o.m. het verzoek
van de Wereldgezondheidsorganisatie
om dit jaar bijzonder de aandacht te
vestigen op de omvang en de vele vor
men van geestelijke nood en geestelijk
lijden, met een dringend beroep op de
gemeenschap dit leed en deze nood te
lenigen.
Men kan deze brochure gewaagd
noemen; ze is inderdaad schokkend.
Er is lang geaarzeld, voor men tot
het samenstellen en uitgeven ervan
besloot. Het definitieve besluit is pas
gevallen, nadat uiteenlopende groe
pen van de bevolking hierover wa
ren geraadpleegd. Z;j drongen alge
meen op publikatie aan. Eenstem
mig was men van oordeel: dit is de
manier om het Nederlandse volk te
doordringen van zijn plicht tot on
middellijke hulpverlening. Het is
niet verantwoord de geestelijk ge
stoorden te isoleren en hun verzor
ging aan anderen over te laten. Wij
moeten ons bewust worden van hun
aanwezigheid en hulpbehoevendheid.
Dit wil deze brodhure bereiken. Het
eerste deel bestaat uit een reeks aan
grijpende foto's van geestelijk ontred
derden, tot het publiceren waarvan de
betrokkenen of hun vertegenwoordi
gers, en de leiding dei instituten toe
stemming hebben gegeven. Het twee
de bevat afbeeldingen van de moge
lijkheden, die verpleging en deskundi
ge behandeling bieden om de geestelijk
gestoorde mens te helpen, zijn lijden
te verlichten en hem zoveel mogelijk
tot een menswaardig leven te voeren.
Daniël de Lange heeft de voortref
felijke tekst geschreven, die do foto's
verduidelijkt en de nodige gegevens
verschaft om een inzicht te krijgen
in het geheel van dit werk. De foto":
zelf zjjn /van Albert Bergers en de ty
pografische verzorging van Aldert Wit
te. Uitgever is Paul Brand te Hilver
sum. De eerste oplage telt 20.000 exem
plaren.
Dit boek verdient zonder reserve de
algemene aandacht. Om het grote be
lang van de zaak waarvoor het staat,
stellen wij ons voor binnenkort uitvoe
rig erop terug te komen. Voor van
daag mogen wjj met deze aankondiging
volstaan.
LONDEN, 30 nov. Volgens de Dai
ly Mail onderhandelt een Amerikaanse
maatschappij, Macdonnell Aircraft,
over verwerving van een meerder
heidsbelang in de Engelse vliegtuig
maatschappij „Handley-Page". liet
blad herinnert aan het overnemings
bod van de Amerijiaanse Fordmaat
schappij en voorspelt, dat er een
krachtig protest tegen de voorgeno
men overneming van de Handley-Page
kan worden verwacht.
De Handley-Page is de oudste vlieg
tuigfabriek van Engeland. Zij vervaar
digt de Victor „V", een vliegtuig, dat
bestemd is voor het afwerpen van
atoombommen of waterstofbommen. In
verband hiermede hebben de leiders
van deze onderneming toegang tot
zeer geheime bijzonderheden van de
Engelse strategie, zo merkt de Daily
Mail op.
Het blad weet te melden dat de eer
ste gedachtenwisselingen over de voor
genomen oveftieming van de Handley-
Page twee weken geleden in de Ver
enigde Staten hebben plaatsgevonden.
Niemand ander dan Sir Frederick
Handley-Page, oprichter en voornaam
ste aandeelhouder van de maatschap
pij, zou onderhandelen over verkoop
van zjjn meerderheidsbelang. Hij zou
21 shilling per aandeel of bijna mil
joen pond sterling voor zijn gehele aan
delenbezit vragen.
LEIDEN, 30 nov. Rijksuniversiteit
kand. ex. A. wis- en natuurk.: mej. K.
Young, Leiden en de heren J. de la
Rie, Leiden; D. Onder de Linden. Was
senaar. Kai-j. ex. F. wis- en natuurk.:
P. Polak, Leiden en M. van Vreeden-
daal, Leiden.
Jacqueline Boyer is in de kerk van
St. Honoré d'Eylau te Parijs in het hu
welijk getreden met de zanger Frangois
Lubiana. Vrijwel heel zingend en musi
cerend Parijs was bij de plechtigheid
aanwezig. Links de moeder van de
bruid, Lucienne Boyer, rechts haar
vader, Jacques Pills, en in het midden
het gelukkige bruidspaar.
Op de jaarvergadering te Utrecht van
de Katholieke Centrale Vereniging voor
de Volksgezondheid heeft tenslotte prof
drs. F. Haarsma gesproken over het
lijden en de geestelijke gezondheid in
heilshistorisch perspectief. Op deze in
leiding hopen wij morgen terug te ko
men.
Panama. De echtgenote van de
prima ballerina Dame Margot Fonteyn.
Roberto Arias, is in Londen terugge
keerd om zijn functie van Panamees
ambassadeur weer op te nemen. Hü
raakte deze functie kwijt na een mis
lukte poging een revolutie in z;jn land
te veroorzaken, maar de regering, waar
tegen hij ageerde is inmiddels ten val
gebracht. (UPI)
BONN, 30 nov. (D.P.A. Rtr) In
de Westduitse hoofdstad acht men het
niet waarschijnlijk, dat West-Duitsland
een nieuwe handelsovereenkomst met
Oost-Duitsland zal sluiten zonder dat
men in Oost-Berïyn uitdrukkelijk de
verzekering geeft, dat de verkeersbe-
lemmeringen in Berlijn een einde zul
len nemen. Het Westduitse kabinet be
sloot vandaag tot het openen van on
derhandelingen over een nieuwe han
delsovereenkomst. De verkeersbeiem-
meringen waren er oorzaak van, dat
West-Duitsiand op 30 september de
bestaande interzonale handelsovereen
komst opzegde. Het kabinet besloot
door onderhandelingen tot opheldering
te brenger, of er mogelijkheden gevon
den kunnen worden voor een voortzet
ting van de interzonale handelsover
eenkomst.
De voorzitter van de sociaal-demo
cratische oppositie-partij, E. Ollenhau-
er, en zjjn plaatsvervanger, H. Wchner.
namen aan de kabinetszifting deel en
keurden, evenals destijds de opzegging,
thans het besluit goed. De speciale ge
volmachtigde voor de interzonale han-
ISTANBUL, 1 dec. (Rtr, KNP)
De aartsbisschop van Canterbury, dr.
Geoffrey Fisher, die momenteel de
gast is van patriarch Athenagoras van
de Oosters-Orthodoxe Kerk, heeft
gisteren een preek gehouden in de
christelijke kerk van Istanbul. Hij zei
daarin o.m.; dat de orthodoxe kerken
gelukkig vrijelijk en openhartig, maar
met volledig vasthouden aaa hun tra
dities, deelnemen aan het zoeken naar
eenheid tussen de kerken.
„Eenheid van de kerken is voor mij
iets fundamenteels en doeltreffends,
beredeneerd en krachtig", aldus dr.
Fisher, „en zulk een eenheid is voor
heel de wereld van het allergrootste
belang".
„Hoewel een unie nog niet bereik
baar is tussen de orthodoxe kerken en
de Anglikaanse gemeenschap", zo ver
volgde de aartsbisschop, „zijn wij
allen gegrepen door de gezegende
geest van eenheid. Wjj werken samen
in de oecumenische beweging als be
proefde en vertrouwde partners".
Naar aanleiding van het bezoek van
dr. Fisher aan Istanbul heeft patriarch
Athenagoras verklaard (in een vraag
gesprek mét een verslaggever van het
Engelse persbureau Reuter), dat naar
zijn mening de Wereldraad van Kerken
aanzienlijk moet worden uitgebreid.
„Aan paus Joannes is reeds gevraagd
het goede voorbeeld te geven." De
patriarch herinnerde er aan, dat hij
reeds in 1958 aan kardinaal Roncalli
had verzocht een oecumenische raad
bijeen te roepen.
del in Berlijn, K. Leopold, zal morgen
de onderhandelingen met de bevoegde
Oostberlijnse vertegenwoordigers be
ginnen.
Khroesjtsjev heeft vandaag aan de
Oostduitse communistische leider Wal
ter Ulbricht medegedeeld, dat de Sov
jet-Unie aan Oost-Duitsland alle beno
digde grondstoffen en voedsel zal leve
ren, wanneer West-Duitsland mocht
weigeren de handelsovereenkomst tus
sen Oost- en West-Duitsland te her
nieuwen.
Het Sovjet-nieuwsbureau Tass deelde
mede, dat dit werd overeengekomen
tijdens besprekingen tussen de beide
leiders, die werden bijgewoond door de
beide plaatsvervangende Sovjet-pre
miers, Mikojar en Kosygin en de Sovjet
minister van buitenlandse zaken, Gro-
myko.
