Nieuwe
Prof. De Gaay Fortman tot
informateur benoemd
Nieuw kabinet van dezelfde
politieke samenstelling
Belgische regering
krachtproef
Staking een boemerang
tegen de socialisten
zal de
winnen
HELICOPTER EIGEN FABRIKAAT
n
POGING TOT OPLOSSING KABINETSCRISIS
VERWACHTING IN DE WETSTRAAT:
De straat op
Stakers tarten
de politie
Het
weer
Spoedig atoom
bom van Rood-
China
Jongen ernstig
gewond
Woensdag 28 december i960 12
*3?
AR-fractie eenstemmig
na bespreking
A.C.V. schaart zich
achter de regering
In BRUSSEL
Onverkwikkelijkheden
hij demonstraties
Amerikanen menen:
T uurwerk
pagina s
(Van onze parlementaire redacteur)
OEN HAAG, 28 december Prof. mr. W. F. de Gaay Fortman,
ook in 1956 (vergeefse) pogingen heeft ondernomen om tot de
°Plossing van een ingewikkelde kabinetscrisis te komen, heeft de
°Pdracht van de koningin aanvaard om als bemiddelaar op te treden
ln de uiterst moeilijke situatie welke rond het kabinet De Quay is
°Pfstaan. Officieel luidt het verzoek: „De mogelijkheden te onder
deken om tot een spoedige oplossing van de kabinetscrisis te gera-
^en, met handhaving van dezelfde politieke samenstelling als die
Vah het huidige kabinet". Dat betekent dat prof. De Gaay Fortman
informateur zal optreden. Hij is reeds gisteravond, na anderhalf
mqt de koningin op het paleis Soestdijk te hebben overlegd,
dgonnen met gesprekken met vooraanstaande A.R.-figuren. Prof.
y>e Gaay Fortman heeft zowel met de voorzitter van de A.R., dr.
-•Berghuis, als met de fractievoorzitter, dr. Bruins Slot, gesproken.
°orts heeft hij nog een onderhoud gehad met de heer Smallenbroek,
Üd
van de Tweede Kamer voor dezelfde partij.
Moeilijke zaak
b,
m
Grote bekwaamheden
(Van onze Brusselse
correspondent)
BRUSSEL, 28 december In
de Belgische hoofdstad waren
velen gisteravond geneigd een
dramatische betekenis toe te ken
nen aan het bericht van het pers
bureau Belga, dat een militair
vliegtuig naar Valencia is ver
trokken waar het ter beschikking
van koning Boudewijn wordt ge
houden. De toestand op het sta
kersfront, zo verklaarde men, zou
een dermate ongunstige wending
hebben genomen, dat koning
Boudewijn, die thans in Spanje
zijn wittebroodsweken doorbrengt,
in de eerstvolgende uren naar
België zal moeten terugkeren. De
regering-Eyskens treedt dan af.
Een dergelijke interpretatie is
echter van iedere grond ontbloot.
Prestige
«huChriS voren gekomen dan tussen
X
De toestand is ernstig en de rege
ring stelt koning Boudewijn steeds
van de jongste gebeurtenissen óp
de hoogte. Indien Boudewijn naar
België terugkeert, dan mag men
naar geïnformeerde zegslieden
verklaren daaraan echter geen
andere betekenis hechten dan dat
de vorst deze moeilijke uren te
midden van zijn volk en aan de
zijde van de regering wil door
brengen.
Benarde positie
Corneiis had een glas gebroken
voor aan de straat
Minder koude nacht
HET NIEUWE DAGBLAD
D,; anniorgen is de informateur met de
He, 'ers van ,let kabinet gaan praten,
p. ,eerst om tien uur met de minister
ie dent' Pr°f- De Quay> drie kwartier
ij er.met minister Van Aartsen, die in
V Kamer het woningbouwbeleid heeft
ttn ®edigd en de consequenties heeft ge-
*ioh n toen ZÖ" «gen geestverwanten
jAn daartegen verzetten. Daarna is de
j,jl0!"mateur naar Utrecht gereden, waar
lipV,ln de namiddag een onderhoud zou
*it? met dr. Tilanus. fractievoor-
biM van de C.H.U., en mogelijk ook
le., z'jn eigen partijgenoten, de hestuurs-
van de A.R.
tev*? lid van het moderamen der anti-
ï'om tionaire partij zou prof De Gaay
Sart an vervolgens in Utrecht de ver
dring bijwonen van het centraal co-
Van A.R.-kiesverenigingen. Hij zou
dfkii- i J «nn /-I /lipniiccioc
van
een informateur
van een eigen-
nA'hij niet deelnemen aan de discussies,
horen actltte nuttig, deze aan te
hoy? opdracht, van t
lijk dt het voorbereiden
tr,A"""matte in. De informateur onder-
mogelijkheden. Prof. De Gaay
iiet r^h^,ls dus eigenlijk reeds bezig met
iifL fn^ fn VaD een kabinet. De eigen.
*°™atfur heeft dan niet méér te
aanv-, u handen van de koningin
k 33rcfen vsn hpt nrpmiprcphan Ptl
PROF. DE GAAY FORTMAN
van
8 wat details
het premierschap
te regelen, waarna
i a vgcicil, wctdi.ua
c zijn kabinet voor de dag kan komen.
be de eerste contacten die prof.
h'L'rt .ay Fortman vandaag heeft ge-
«ej, ,s gebleken, dat hij zal trachten
Wf* - sche oplossing te vinden. Hij
Van V,ch in zÜn gesprek met minister
'iid(>„ sen reeds verdiept in de grote
«lat a-- Van het woningbouwvraagstuk
h nu verder zal gaan bestuderen.
Se f hem langs deze eenvoudige weg
Rebpi 'e regelen, dan zal wellicht het
i«riiie, kabinet spoedig weer ongewijzigd
kunnen keren.
het niet, dan ka.i prof. De Gaay
h'a,-),- an n°S veie kanten op, als hij
flv. i AW6 vut Acuittu j
bmnen het raam blijft van een op-
van een kabinet waarin wederom
V.V.D.-, A.R.- en C.H.-minis-
figyr zuHen zitten. Hij kan enkele
m vervangen door anderen, wat
kabjn °eihjke zaak is aangezien het
i ®eft k sierke persoonlijke bindingen
abiri informateur zou ook het hele
[het e' naar huis kunnen laten gaan en
boq,®en totaal nieuw team voor de dag
hetgeen een politiek paarde-
v.chikt Zou ziln- wani het kabinet he
ilet _:.°ver sterke argumenten waarmede
hyhn beleid zal verdedigen.
De Gaay Fortman is een in vele
Vti ^n zeer geziene figuur. Hij heeft
Ueht« n ®he richtingen van links tot
9tst Rereformeerd en hervormd. Dit
Jij a zou hem kunnen doen slagen in
krotphbgingen om de gemoederen in de
K?.stants-christelijke kring tot bedaren
jongen.
Plicht zal ook de regering nog op
W °f andere manier de beide pro-
ïb0p?nts-christelijke partijen tegemoet
eten - -
\veïi?r niet in. dat de informateur om
har,.? reden dan ook een van de vier
1e "Jen die thans in het kabinet ver
zijn, er buiten zou
ho^Pvvoordigd
Z 6n-
eivLh.ezien is d!e informateur dus in zijn
?hiriJ}hgen toch nog beperkt. Het is
fHitjpl^'ëen rocn nog DeperKt. Het is
?a5r i '.hat de koningin in overleg met
U arï V-4V- «oi.iu6ui xxx UVCilCg UlCl
tr. ?viseurs heeft besloten allereerst
SjMew n zonder veel ingrijpende ver-
de zaak op de eenvoudigste
e! te repareren. De informateur
/"a p bohter vermoedelijk niet aan kun-
?chtp,, vromen zich te verdiepen in de
,elfe- 8lioncr van het conflict en dan
geestverwanten in de
die de motie tegen
hebben gesteund.
Tweede Kamer,
het woningbeleid
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimniiii
DEN HAAG, 28 dec. De Tweede
Kamerfractie van de Anti-Revolutionaire
Partij heeft gisteravond langdurig ver
gaderd. Aan het slot van deze vergade
ring deelde de woordvoerder van de
fractie, de heer Kieft, mee. dat men zich
beraden heeft over de politieke situatie.
„De fractieleden hebben verschillende
aspecten van de moeilijkheden bespro
ken, waarbij gebleken is van algehele
eenstemmigheid", aldus deze woordvoer
der.
iiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiii
China Communistisch China be
schikt momenteel over 29 televisie
zenders. In vele steden worden onder
wijsprogramma's ten behoeve van
scholen en universiteiten uitgezonden.
(DPA)
r~ w
C"sc&{
Grote aantallen stakers trokken gister
morgen door de straten van Brussel om
te protesteren tegen „la loi unique", de
„Eenheidswet" van de regering-Eyskens.
In de Rue Neuve werden de demonstran
ten opgewacht door enkele honderden
Rijkswachters te paard, xnaar toen de
grote, onafzienbare schare stakers drei
gend optrok, gingen de Rijkswachters
langs het trottoir staan en lieten zij de
betogers ongehinderd passeren. Zij had
den strikte opdracht botsingen met de
stakers zoveel mogelijk te vermijden.
Tot incidenten kwam het dan ook niet.
De voorzitter van de Belgische So
cialistische Partij in het gewest Lim
burg, August Engelen, heeft een
hoogst opmerkelijke verklaring afge
legd naar aanleiding van de stakin
gen. Hij heeft gezegd, dat de huidige
strijd een krachtmeting is tussen twee
grote politieke partijen van België:
de Christelijke Volkspartij en de Bel
gische Socialistische Partij. Onze par
tij, zo vervolgde de heer Engelen,
probeert de huidige regering ten val
te brengen en stuurt aan op ver
vroegde verkiezingen.
Met deze uitspraak wordt dus toe
gegeven, dat de stakingen die op het
ogenblik in België plaats hebben
politieke stakingen zijn. In een demo
cratisch land is het parlement de
aangewezen plaats voor de politieke
strijd. De B.S.P. gaat echter liever
de straat op. zoals deze partij tien
jaar geleden het geschil om de positie
van koning Leopold ook naar de
straat verplaatst heeft.
Van Belgische socialistische zijde
heeft men aanvankelijk de schijn wil
len ophouden, dat de stakingen een
uiting waren van de algemene onte
vredenheid van de arbeiders over de
„eenheidswet" van de regering-Eys
kens. Maar, zoals onze Brusselse cor
respondent opmerkt, de meeste sta
kers weten nauwelijks wat de voorge
stelde regeringsmaatregelen inhouden.
Dat het in feite bij deze stakingen
niet om de eenheidswetgaat, blijkt
uit de houding van het Algemeen
Christelijk Vakverbond, dat zich aan
de zijde van Eyskens heeft gesteld.
In een Nederlands socialistisch och
tendblad stond vanmorgen een be
schouwing over de situatie in ons
zuidelijk buurland onder de titel:
Waarom gaat het nu in België?" Het
blad beantwoordt deze vraag met de
bewering, dat de actie van de stakers
gericht is tegen bepaalde aspecten van
de „eenheidswet". De schrijver van
dit artikel moest beter weten. Voor
het juiste antwoord op de door hem
gestelde vraag verwijzen wij hem
naar de verklaring van zijn Belgische
politieke broeder de heer Engelen.
Er is voor de heer De Gaay Fortman
dus heel wat te repareren. Dat de keus
op hem is gevallen, is niet zo verwon
derlijk. Hij heeft reeds vele jaren in
zijn functie van kamerheer in buiten
gewone dienst van de koningin het ver
trouwen van het staatshoofd. Hij is
voorts een man van grote bekwaamhe
den. Na zijn promotie in 1936 was hij
tien jaar ambtenaar bij Economische en
Sociale Zaken, daarna hoogleraar aan
de V.U. in het privaat- en arbeidsrecht,
lid van vele staatscommissies en o.a. ook
krooniid van de S.E.R. Van belang is
ook zijn binding met het C.N.V., als
vroegere rector van de kaderschool van
het protestants-christrlük vakverbond.
In 1956 hebben velen in ons land zich
vrolijk gemaakt over de wijze waarop
prof. De Gaay Fortman moest worden
opgespoord om op het paleis Soestdijk
te verschijnen voor het ontvangen van
een formatieopdracht. Na lang zoeken
vond men hem fietsend op de Veluwe.
fetti,, stuiten op de tegengestelde op-
h'j'stt. n tussen een figuur als minister
Qtena eu zijn veel strengere partijge-
ln de Kamer.
hen1graot belang is, hoe de A.R.-fractie
,,W°Ver de A.R.-partij zal komen te
So118 de reda van de voorzitter,
S* frArShuis. Het ziet er naar uit, dat
K-difU nauwelijks meer aan prestige-
h16*ov an ontkomen. Vandaag worden
N-UiAr op de vergadering van het
h VtiW Uur in Utrecht wellicht be-
e beslissingen genomen. Wan-
factie het partijkader weet te
h®eft ië6n dat men goed gehandeld
l'PeBo^or
niet m®t 2500 woningén ge-
V ®h nemen maar er 5000 blijven
opyAer tussen beide weer eenheid
s'ijft" vetting kunnen groeien. Dan nog
hiMer eebter de vraat» imp mon er
Fibrin Prestigeverlies
karU' Wanneer de regering
vraag, hoe men er
voor de partij
van
^ftngt;
te atlt niet héreid zou zijn nog wat
6 G^ven.
su R -s zifn
tU^ker''^«listers
(j bisW, ijk-Historische PartÜ en baar
ybstiti'*- °ok de minsters Beerman
- fin De Pous (Economische
„*bben ongetwijfeld ernstige
"*Sea de houding van hun
de spanningen tussen
en hun partij veel
SCHOUTEN
De alarmerende interpretaties in ver
band met koning Boudewijns eventuele
terugkeer stemmen bovendien in geen
enkel opzicht overeen met het vertrou
wen, ja zelfs met het optimisme waarvan
men gisteravond in de Wetstraat blijk
gaf. Regeringskringen waren inderdaad
van oordeel dat de crisis in gunstige zin
verloopt. Dit optimisme werd door vier
factoren gefundeerd: de eensgezindheid
van de regeringscoalitie om zich in geen
geval te laten intimideren door het
straatgeweld, de doeltreffendheid van de
genomen maatregelen om de orde te
handhaven, de ontevredenheid van een
groot deel van de door de staking ge
troffen arbeiders en middenstandsgezin
nen in Wallonië, en tenslotte de onvoor
waardelijke steun die het Algemeen
Christelijk Vakverbond de regering heeft
toegezegd.
Vooral dat laatste is van belang, want
welke uitbreiding het socialistische
A.B.V.V. in de komende dagen
ook aan hét conflict zou geven
een algemene staking zal het
toch nooit meer worden en in de helft
van het land zal de machine, zij het dan
ook haperend en in trager tempo, verder
draaien.
Gistermiddag heeft het A.C.V.een
communiqué uitgevaardigd, waarin het
verklaart dat het alle geschillen met de
regering voor de duur van de crisis on
der het ijs zal zetten. Het A.C.V. ver
klaart geen verder overleg tussen
vakbonden en patroons wenselijk te
achten zolang de staking voortduurt.
Verleden week vrijdag had het Verbond
van de Belgische Nijverheid, een bond
van werkgevers, aangeboden tussen re
gering en vakbonden bemiddelend op te
treden, maar na de incidenten vrijdag
avond in de Kamer van Volksvertegen
woordigers had men in het V.B.N. al
goeddeels de illusie laten varen om in de
gegeven omstandigheden met de socia
listen een gesprek tot stand te kunnen
brengen.
Dat ook het A.C.V. nu de opportu
niteit van een bemiddelingspoging m
twijfel trekt, is niet zonder betekenis.
Het A.C.V. wil kennelijk van deze
unieke gelegenheid profiteren om het
socialisme in België een dodelijke klap
toe te brengen. Het weigert dan ook
elke poging te steunen om het
A.B.V.V. uit het drijfzand te redden,
waarin het zich op lichtzinnige wijze
heeft gewaagd.
Twee broers in Finland, Sep po en Kalevi Kokkola, hebben st nds 1956 in hun vrije tijd aan hun eigen helicopter gebouwd.
Hun wentelwiek is nu gereed gekomen en h#eft de eerste vlu cht al met succes gemaakt. Het is maar een simpel ding met
een onnozel motortje, maar het vliegt en daar gaat het om.
Dat de socialistische vakbonden zich
in een uiterst benarde situatie hebben
gemaneuvreerd, waaruit hij zichzelf ver
moedelijk niet zonder ernstige schade
kunnen redden, valt niet te betwijfelen.
Psychologisch was het al een vergissing
deze politieke staking te lanceren op de
vooravond van de decemberfeesten.
Duizenden Waalse middenstanders, voor
wie met Kerstmis en nieuwjaar de zaken
doorgaans flink draaien, hebben thans
enorme schade geleden. Bij hen heerst
een groeiende ontevredenheid. Maar ook
bij de zeer vele socialistische stakers is
een staking op dit tijdstip van het jaar
niet populair. De Waalse arbeiders be
horen tot de best betaalden in dit land.
Zeer velen hebben weeklonen van 155
gulden en meer. Ook voor hen betekent
de staking een ernstig verlies, omdat zij
van het stakersfonds slechts een vergoe
ding van zes gulden per dag ontvangen.
(Vervolg op pagina 9)
BRUSSEL, 28 dec. (A.N.P., U.fu.)
Tot ernstige moeilijkheden tussen poli
tie en betogers is liet tot dusver in de
Belgische hoofdstad nog niet gekomen,
dank zij uitermate tactvol optreden van
de politie. Het was vanmorgen weer een
en al onrust en rode agitatie in de Bel
gische hoofdstad. Een menigte stakers
was weer op de been, voorzien van span
doeken met leuzen tegen de regering-
Eyskens. De stakings-demonstraties doen
soms sterk denken aan hetgeen men el
ders „nozem-relletjes" pleegt te noemen.
Sommige stakers bekladden bijvoor
beeld auto's en winkelruiten of vergrij
pen zich op andere, niet minder onheb
belijke, manier aan andermans eigen
dom.
Voor het Volkshuis, van ae Belgische
socialisten, in Brussel verzamelden zich
vroeg in de ochtend al een stakers
menigte, die van daar met spandoeken
begon op te marcheren naar de winkel
straten, leuzen tegen de regering uit
roepend en dit afwisselend met naar
geestig gefluit.
Verwachting
(opgemaakt te
tot
11.15
donderdagavond
uur)
Veranderlijke bewolking met
vooral aanvankelijk enkele buien.
Iets hogere temperaturen, vooral
des nachts.
Aanvankelijk krachtige tot harde
zuidelijke wind, later matige tot
krachtige naar west ruimende wind.
Donderdag: zon 8.48-16.36; Maan:
14.44-5.03.
DE BILT, 28 dec. Tussen twee druk-
systemen in trok een storing met grote
snelheid de oceaan over en bereikte
vanochtend Engeland. Op de nadering
ervan nam vanohtend de wind in Ne
derland toe. Het ziet er naar uit dat het
centrum van de storing morgerj ten
oosten van Nederland komt te liggen
De wind zal dan naar het westen rui
men, waarna iets minder koude lucht
het land zal binnenstromen. In deze
lucht kunnen plaatselijk enkele buien
voorkomen.
Station Weer
max.
temp.
min. neersl
temp afgei
Joegoslavië Het Joegoslavische
parlement heeft met algemene stem
men het nieuwe vijfjarenplan voor de
economische ontwikkeling van het
land goedgekeurd. Volgens dit plan zal
het nationale inkomen in de periode
1961-1966 met 56.5 procent moeten toe
nemen, de industriële produktie mc;t
65 proóent en de agrarische produktie
met 35 procent. (UPI).
gisteren
24uur
Den HeiüeT
half bew.
7
1
1
Ypenburg
onbew.
5
1
0
Viissingen
half bew.
5
2
0.1
Eelde
mist
5
-1
0.2
De BUt
onbew.
4
-1
0
Twente
onbew.
4
0
0
Eindhoven
onbew.
5
-1
0.1
lx -Limburg
onbew.
6
0
0
Stockholm
geh. bew.
5
-0
2
Oslo
regen
5
2
3
Kopenhagen
zw. bew.
5
0
Londen
licht bew.
6
-1
0
Amsterdam
onbew.
6
0
0.3
Brussel
onbew.
4
-0
0.5
Luxemburg
mist
3
-1
0
Parijs
onbew.
7
-1
0
Nice
half bew.
7
5
3
Berlijn
geh. bew.
4
-1
0.3
Genéve
zw. bew.
2
-0
12
Rome
regen
10
3
5
NEW YORK, 28 dec. (UPI) ln New
York is e entweedaagse studieperiode
gewijd aan de stand van de weten
schap in communistisch China. De
belangrijke conclusie van dat „China-
symposiutn" was, dat communistisch
China in staat moet worden geacht
binnenkort een atoomwapen te beproe
ven of een proefraket te lanceren.
BREDA, 28 dec. Door het speler,
met vuurwerk is het rechter djjbeen
van een elf-jarig jongetje zo ernstig
verbrand, dat in het ziekenhuis huid
transplantatie moest worden toegepast.
Een aantal jongens stak rotjes af op
straat. Een jongen stopte een brandend
lotje in de zak van Leo Vriens, wiens
spijkerbroek in brand geraakte. Een
oudere broer bracht de in brand staan-
de Leo het huis binnen en doofde het
vuur onder de kraan. Toen pas kon de
strak zittende kleding worden verwij
derd. De dokter constateerde verbran
dingen de derde graad.
