Kabinet-De Quay
spoedig terug?
GEEN MINISTERS OP HET VLIEGVELD
Anti-monarchale leuzen
klinken in Wallonië
In LAOS dreigt een
tweede Korea
Onenigheid van westerse
landen over oplossing
Vrijdag 30 december i960 12 pagina's
Vrije sectorbelangrijk
onderwerp van overleg
feeder:
Stakers lijden
aan uitputting
Poppen wachten op de atoombom
Leger vordert
vliegtuigen
i Informateur bij
prof. De Quay
liet goede heertje
van Barneveld
Gematigd zachte
lucht op komst
Vlam in pan met
oliebollen
Elf doodvonnissen
in Jordanië
Het
weer
V ertegenwoordiger
Verduistert 54 mille
Weggelopen meisje aan
Duitse grens opgevangen
CHINA LAAT ZICH GF.LDF.N
IN CONGO
Buurt gebouw in de
as gelegd
Prins en prinsessen
naar Oostenrijk
Zachter
(Van onze parlementaire
redacteur)
DEN HAAG, 30 december
Het groeiend optimisme omtrent
de pogingen vaa prof. De Gaay
fortman om het kabinet weer op
korte termijn aan het werk te
krijgen, is tot dusverre nog niet
verstoord. Zelfs niet door een ge
beurtenis, die de vrees voor een
verstoring even deed terugkeren:
be radiorede waarmede het anti
revolutionaire Tweede-Kamerlid
brs. C. P. Hazenbosch velen gis
teravond verrast heeft. De heer
Hazenbosch bracht nog eens dui
belijk naar voren, waarom zijn
Hactie gehandeld heeft zoals zij
bat in de Tweede Kamer heeft
Sedaan.
Vanmiddag bespreking met
A.R.-ministers en
fractieleden
Vertegenwoordiger zorgde er
i Pluimveehouders wel het volle
"Vegen. Hij betaalde met gelden,
Vr.U'3 incasseerde bij het afleveren van
(Van onze Brusselse
correspondent)
BRUSSEL, 30 december
Gisteravond om vijf uur zijn
koning Boudewijn en koningin
Fabiola met een vliegtuig van de
Belgische luchtmacht uit Spanje
in Brussel teruggekeerd. De aan
komst verliep zonder enige plech
tigheid en het is aan de aandacht
niet ontsnapt, dat zelfs niet één
minister op het vliegveld aanwe
zig was om het vorstenpaar te
begroeten. Een uur later heeft
de koning echter minister-presi
dent Eyskens in het kasteel
Laken in audiëntie ontvangen.
Woensdagavond al had de koning
op het landgoed San Calixto, in
een onderhoud gehad met de Bel
gische ambassadeur in Madrid,
burggraaf Berry er. Volgens
sommige berichten voerde Bou
dewijn diezelfde avond ook nog
een lang telefoongesprek met
minister Eyskens.
Extreme stellingen
HET MEVWE DAGBIAD
Hij legde <t <le nadruk op, dat het
„?°r zjjn politieke vrienden en hem
jv"K om een gewetenszaak, die plotse-
nS de politieke situatie volkomen is
saan beheersen. Van gewetensvolle men
'Van onze parlementaire redacteur)
Den HAAG, SO dec. Nog voordat
5e minister-president prof. Dr. J. E.
e Quay vanmorgen de wekelijkse bij-
,®bkomst van de ministerraad ging pre
keren, is de informateur prof. De
Gaay Fortman by hem op bezoek go-
I pest en heeft in zijn huis een onder-
j°ud gehad van een half uur. Vermoe-
JGdiik houdt deze bespreking verband
T/*t de verlangens van de minister-
ir''si<(Hnt om iets meer garanties te
l voor de toekomst, wanneer het
vonil1 J" dezelfde politieke situatie
°r de Kamer zal verschijnen.
om half vflf zouden de
"eiae AR-ministers Zijlstra en Van Aart-
d A??et de leden van de fractie van
1® dr. Bruins Slot, de heer Roos-
j' P en de heer Van Eibergen, met de
tormateur een bespreking hebben.
int6 *?eer ^an Eibergen heeft de 'motie
(j gpdiend waarop de crisis in de Twee-
Kamer acuut is geworden).
tjD.HNEVELD, 30 dec. De gemeen-
Ncbt e heeft naar aanleiding van ge-
0e "ten, die in Terschuur en omgeving
V, .Guide deden, op verdenking van
Weering een 42-jarige veriegen-
hgu rdiger gearresteerd. Deze man heeft
óe e"d ten nadele van zijn werkgever,
Hon Vjeelhandel en veevoederfabriek
van mstra te Utrecht, een bedrag
rond 54.000 te hebben verduisterd.
stopte met geld van zijn werkge-
brjvfaten, die waren ontstaan door een
van aakje, dat hij naast zijn functie
Vertegenwoordiger op touw had ge-
°cht ''i kocht eendagskuikens en ver
red deze aan afnemers van zijn vee-
met de belofte dat zij deze kui-
ï'eiipna de opfokperiode an een aantal
Nm tot een bepaald bedrag weer aan
Z0Uden kunnen verkopen tegen een
randeerde verkoopprijs. Dat ging
hioj.' toen bleek, dat de kuikens later
,0e contractprijs ko-nden opbrengen.
voor,
In pluimveekringen rond
Veld stond hij bekend als „het
e heertje van Barneveld".
sen kan men verwachten, dat zij ook
een hun bevriend kabinet en een minis
ter-partijgenoot, wanneer het niet an
ders kan, ten val brengen.
Het kabinet nu, aldus de heer Hazen
bosch, wilde ons iets opleggen, waar
voor wij ons zouden hebben moeten
schamen. Het geweten van de AR was
het meest geschokt door de overwe-
gtng dat bij de beperkingen op de wo
ningbouw de zogenaamde ,,vr(je sector"
bestemd voor hen die gezegend zijn
met voldoende eigen middelen daar
van zou worden uitgesloten. De over
heid wilde alleen de gesubsidieerde wo
ningbouw beperken. Dit nu acht de AR
sociaal niet verantwoord. Het was een
moeilijke weg, die wjj kozen, aldus de
heer Hazenbosch, maar wij zijn die weg
gegaan met een zuiver geweten en dat
eeft rust.
Het geluid van de heer Hazenbosch Koning Boudewijn en koningin Fabiola van België hebben hun wittebroodsweken in Spanje onderbroken en zijn gister-
heeft weer de aandacht gevestigd op avond teruggekeerd in hun vaderland. Hier arriveert het koninklijk paar bij het Daleis in Laken, waar de koning gister.
de .vraag 0f ook de ,/vrije sector" be-1 avond nog minister-president Eyskens in particuliere audiëntie ontving.
perkt moet worden. Dat" kan nog een
moeilijke zaak worden voor prof De
Gaay Fortman.
Er zijn al waarschuwende stemmen
vernomen, die zeggen: Als het kabi
net de vrije sector gaat beperken,
zou dat betekenen, dat de klok tien
jaar wordt teruggedraaid en een sys
teem van lang vergeten prijsbeheer-
sing weer wordt ingevoerd. In dat ge
val gaat er een ander geweten spre
ken, namelijk dat van de liberalen.
In A.R.-kringen schijnt men niette
min geneigd te zijn toe te geven, ook
zonder uitdrukkelijke toezegging dat de
woningbouw in de „vrije" sector be
perkt zal worden.
Uit het hoofdartikel van dr Bruins
Slot in „Trouw", blijkt dat het stand
punt van drs. Hazenbosch ook dat is
van zijn fractieleider. De A.R.-fractie
heeft, zoals te verwachten was haar
standpunt goed verdedigd. Intussen
is duidelijk geworden dat de fractie
de informateur welwillend tegemoet
treedt en hem zeker niet halsstarrig
wil tegenwerken.
De informateur van zijn kant zelf
een van de topfiguren in de A.R.-partij
heeft alle begrip voor de moeilijkhe
den van de fractie. Hoewel zijn zaak
niet eenvoudig is, ziet hij nog voldoende
mogelijkheden om tot eerl oplossing te
komen. Het standpunt vari partij en
fractie zijn in Utrecht tot elkaar ge
bracht. Prof. De Gaay Fortman heeft
die vergadering bijgewoond en daarbij
het hem duidelijk geworden waar hij
ie sleutel kon vinden. De Anti-Revo
lutionairen hebben destijds ook bij de
toto. waar zij principieel precies de
zelfde ernstige bezwaren tegen hadden
en nog steeds hebben, een uitweg ge
vonden op het praktisch politieke vlak.
Men redeneerde ook toen als volgt: wij
zien de maatschappij ten onder gaan
aan een nieuwe golf van goklust, maar
het is beter op deze zaak nog enige in
vloed te blijven uitoefenen dan hals
starrig te zijn en uit de regering te
treden.
Nog andere zaken
Er zal intussen nog wel meer moe
ten worden opgelost dan alleen de be
perking van de woningbouw. Prof. de
Gaay Fortman heeft r.iet voor niets, na
zijn gesprekken met prof. Oud en de
heer Andriessen, gistermiddag nog ve
le uren studerend en telefonerend door
gebracht in het gebouw van de Eerste
Kamer, waar hij laatstgenoemde, waar
nemend fractievoorzitter van de KVP,
had ontvangen. Het schijnt, dat het af
ronden van zijn werkprogram hem al
op heel andere zaken heeft gebracht
dan de woningbouw. Men neemt aan, dat I de buurt van Sevilla, waar hij ziin
de heer Andriessen zijn eisen heeft ge- i j u i A
steld ten aanzien van de algemene km-1 ttebl OOdsweken doorbracht,
derbijslagwet en de mammoetwet. Wat
de kinderbijslagwet betreft, deze houdt
een voor de liberalen en de christelijk-
historischen moeilijk te slikken onder
deel in. De K.V.P. verlangt namelijk,
dat de verzekering reeds bij het eerste
kind ingaat.
In de avond is er weer een conferen
tie geweest van niet minder dan drie
uur tussen de informateur en de beide
AB-ministers Van Aartsen en Zfjlstra.
Eenvoudig ligt de zaak dus blijkbaar
niet. Toch kan men horen, dat vermoe
delijk de volgende week de oplossing
zal komen, en dat Wim Kan gerust kan
zijn: „Prof. De Quay komt vóór het
nieuwe jaar nog niet terug, maar daar
na is hij spoedig te verwachten," aldus
gisteren een radio-commentator, die in
AR-krfngen goed is ingevoerd.
Koning Boudewijn in
België teruggekeerd
De vorst zou in dit gesprek uiting
hebben gegeven aan zjjn diepe bezorgd
heid over de gebeurtenissen in België.
Ify zou ook het voornemen te kennen
hebben gegeven z«n huweiyksreis te on
derbreken en onmiddellijk naar Brus
sel terug te keren, indien de toestand
dit noodzakelijk zou maken. In het ka
binet van de eerste minister bestem
pelde men deze berichten echter als
)n militaire kleding stonden in Reggane, in de Franse Sahara, opgesteld vóór het derde Franse aloomexperiment
S(l<xg jiMen wilde nagaan wat de uitwerking van de explosie zou zijn pp diverse kledingstukken van personeel
van de strijdkrachten.
onjuist. De premier, zo verklaarde een
woordvoerder, heeHnte koning geregeld
op de hoogte gei.ouucn van de ontwik
kelingen in de staking, maar de ko
ning is naar Brussel teruggekeerd zon
der (lat de regering daarvan vooraf op
de hoogte is gebracht
Is dit een diplomatieke leugen van
de regering om bjj de oppositie niet
de indruk te wekken dat zij de situa
tie als hijzonder ernstig aanziet? De
ze explicatie is mogelijk, maar de
meest voor de hand liggende verkla
ring is, dat koning Boudewjjn de pu
blieke opinie geen reden tot kritiek
op de troon heeft willen geven. Toen
in februari 1953 de Belgische en Ne
derlandse kustgebieden door de be
ruchte overstromingsramp werden
geteisterd, hebben velen de koning
er een verwijt van gemaakt dat hij
rustig zijn vakantie aan de Azuren-
kust doorbracht. Niet voordat de
pers duidelijke toespelingen had ge
maakt op de ontroerende aanwezig
heid van de Nederlandse koningin in
het rampengebied, keerde toen de
Belgische koninklijke familie naar
België terug. Het heette, dat de rege
ring en de Belgische ambassadeur
in Parijs, baron Guillaume, verzuimd
hadden de koning van de werkelijke
omvang van de ramp op de hoogte
te stellen.
Hoe dan ook, regering en vorsten
huis hebben ditmaal de fout van 1953
niet willen herhalen. Boudewijns terug
keer volstaat niet om aan de staking
een einde te maken, maar zijn aanwe
zigheid in het land verstevigt de posi
tie van de monarchie. Daarvoor is het
overigens niets te vroeg. Op een mas
sabijeenkomst in het Waalse mynwer-
kersstadje Quaregnon heeft de socia
listische senator Busieau dinsdag in
het openbaar de afwezigheid van de
koning gelaakt. Tijdens die meeting
werd door de betogers de Marseillai
se gezongen. Op vele muren in Wallo
nië is de leuze gekalkt: „Vive la re-
publique!" Ook tijdens de betogingen
in de hoofdstad klonk gisteren het
„Weg met Boudewijn" en „Leve de
republiek" in de straten. Dat zijn wel
geen leuzen, die door een massale
volksbeweging worden gedragen, maar
het republikeinse virus, waarvan tij
dens de anti-LeopoIdistische campagne,
tien jaar geleden, reeds duidelijke spo
ren merkbaar waren, vindt in een si
tuatie van chaos en sociale onrust als
deze toch onvermijdelijk een gunstige
voedingsbodem.
Dit alles neemt intussen niet weg
dat aan 's konings terugkeer geen po
litieke betekenis mag worden ge
hecht. Zoals wij eerder reeds bena
drukten, hebben zowel de regering als
het socialistische Algemeen Belgische
Vakverbond extreme stellingen betrok
ken, die zij zonder gezichtsverlies niet
meer kunnen verlaten. Maar het staat
thans wrpwel vast, dat de regering de
krachtproef zal winnen. In geheel Wal
lonië vertoont het stakersfront tekenen
van uitputting. Nergens ontmoet de
staking nog enige sympathie. Bij de
stakers en de door de gedeeltelijke
verlamming van de spoorwegen tot on-
vrijwillige werkloosheid veroordeelde
arbeiders heerst geldgebrek.
(Vervolg op pagina 7)
GRONINGEN, 29 dec. Gisteravond
hebben Duitse douane-autoriteiten in
Bunderneuland een 16-jarig meisje uit
Groningen aangetroffen in de koffer
ruimte van een Duitse personenauto, die
de grens wilde passeren. Het meisje,
van beroep hulp in de huishouding, was
dinsdag niet in de ouderlijke woning
teruggekeerd. De inzittenden van de
Duitse auto, twee jeugdige inwoners
van Wilhelmshaven, hadden zich door
het meisje laten overreden haar ille
gaal over de grens te helpen. De Duitse
autoriteiten hebben haar aan de Neder
landse politie overgedragen.
LONDEN, 30 dec. (Rtr., UPI)
Het wordt steeds duidelijker, dat de
interne politieke conflicten in het
Zuidoostaziatisehe koninkrijk Laos en
de daaruit resulterende burgeroorlog
een ernstige bedreiging opleveren voor
het tot stand komen van een goede
verhouding tussen de Sovjet-Unie en de
Verenigde Staten. In politieke en
diplomatieke kringen in Londen wor
den hierover de laatste dagen vele
behartigenswaardige dingen gezegd.
Het feit, dat Rusland de „rebellen"
van kapitein Kong Le en de Pathet
Lao met wapens steunt, terwij] de
Verenigde Staten hetzelfde doen met
de troepen van generaal Phoemi
Nosavan, bewijst afdoende dat beide
grootmachten dt kwestie-Laos hoog
opnemen en een compromis tussen
beide, tot op heden onverzoenlijk
gebleken standpunten lijkt voorlopig
niet waarschijnlijk.
Diverse diplomaten noemden de
huidige crisis „zeer ernstig", _iiet
het minst omdat communistisch
China kennelijk van de gelegenheid
gebruik wil maken zich te laten
gelden. De regering in Peking, al
dus deze diplomaten, wil op deze
wijze tevens wraak nemen op
Amerika, omdat zij door dit land
nog steeds niet wordt erkend.
Op het ministerie van b Itenlandse
zaken in Londen wordt momenteel
ernstig studie gemaakt van de brief
over de kwestie-Laos, die de Chinese
minister van buitenlandse zaken
Chen Yi, heeft doen toekomen aan zijn
Russische en Engelse collega's. Chen
Yi dringt in deze brief aan op her
vatting van de Geneefse conferentie
die in 1954 de vrede in Indo-China
De twee grote mannen van Laos, prins Boen Oem (links) en generaal Phoemi
Nosavan, resp. premier en minister van defensie in de nieuwe, westers gezinde
Laotiaanse regering. Het zijn de troepen van generaal Nosavan, die het legertje
van de rebellerende kapitein Kong Le en de Pathet Lao uit het grootste gedeelte
van het koninkrijk hebben verdreven. De nieuwe regering is door de koning van
Laos erkend en wordt gesteund door de Verenigde Staten.
LEOPOLDSTAD, 30 dec. (AFP) -
Het Congolese leger heeft alle vlieg
tuigen, die het binnenlandse lucht
verkeer in Congo onderhouden, met
Ingang van donderdagmorgen gevor
derd. Alle regelmatige binnenlandse,
■lichtdiensten werden vandaag ge
staakt.
Men veronderstelt, dat de vijftien
gerequireerde toestellen door het leger
zullen worden gebruikt voor het over
brengen van troepen uit Kasai naar
de provincie Kivoe. Tot dusver zijn
echter nog geen berichten over
troepenbewegingen ontvangen.
NEW YORK Het secretariaat van
de Verenigde Naties heeft bekend
gemaakt, dat na overleg met president
Kasavoeboe is besloten, dat de leden
van de verzoeningscommissie van de
Verenigde Naties voor Congo op drie
januari in Leopoldstad zullen aan
komen. Diezelfde dag zullen zij van
gedachten wisselen met de leden van
het bureau der commissie, die zich al
in de Congolese hoofdstad bevinden.
DE BILT, 30 dec. Eon in betekenis
afnemende regenzone van een depressie
verplaatste zich vanmorgen over Enge-
a iTt ■'an8zaam in oostelijke richting.
Achter deze zone dringt morgen ge
matigde zachte oceaan lucht tot ons
land door. In verband met de bewol
king zal de temperatuur in de komende
nacht in het gehele land boven het
vriespunt blijven. De afgelopen nacht
vroor het in het noordoosten van het
land nog vijf graden. Daarentegen kwam
in het zuidwesten geen vorst voor.
max
mm
neersl
Station Weer
temp
temp
afgel
gisteren
24 uur
Den Helder
geh. bew.
2
1
0.2
Ypenburg
geh. bew.
2
-1
0
Vlissingen
geh. bew.
4
2
0
Eelde
on bew.
2
-5
0.3
De BUI
onbew.
2
-5
0.3
Twente
geh. bew.
3
-2
0
Eindhoven
onbew.
3
-3
0.1
Z -Limburg
geh. bew.
3
2
0
Stockholm
motregen
3
1
1
Oslo
geh. bew.
2
-0
0.5
Kopenhagen
g-2h. bew
4
2
0.4
Londen
regen
7
1
1
Amsterdam
mist
2
-1
0
Brussel
zw. bew.
4
2
0
Luxemburg
mist
1
-1
1
Parijs
zw. bew.
6
1
1
Bordeaux
motregen
9
6
15
Grenoble
geh. bew.
2
-0
8
Nice
onbew.
12
3
0
Berlijn
motregen
2
0
0.1
regelde. Met name vraagt de Chinese
bewindsman, dat de commissie voor
drie man, die door de conferentie in
Genève werd ingesteld om in Zuid-
Oost-Azië toezicht te houden, haar
werkzaamheden weer zal opvatten. De
commissie werd destijds teruggeroe
pen op verzoek van de regering van
Laos, die van mening was dat de
communisten er misbruik van maak
ten om illegale steun te verlenen aan
de rebellen van de Pathet Lao.
Verleden week heeft de Engelse
regering de Sovjet-Unie gewaar
schuwd in Laos niet tussenbeide te
komen. Moskou beschuldigt de Ver
enigde Staten ervan, dat zij zich
mengen in de interne aangelegen
heden van Laos en de V.S. op hun
beurt verwijten Moskou de wapen
leveranties aan de troepen van Kong
Le en de Pathet Lao.
Inmiddels gaan zowel de Russische
als de Amerikaanse regering door met
hun wapenleveranties, waarbij de V.S.
zich op het standpunt stellen, dat de
pro-westerse regering van prins Boen
Oem de wettige Laotiaanse regering
is, o.m. omdat deze door de koning
van Laos is erkend. De Sovjet-Unie
en communistisch China daarentegen
houden vast aan hun standpunt, dat
de regering van de naar Cambodja
uitgeweken neutralistische premier
Soevanna Phoema de wettige regering
van Laos is en dat deze regering weer
aan de macht dient te komen. Minister
Chen-Yi schrijft in zijn brief dan ook,
dat de commissie van drie man, als
die weer aan het werk gaat, contact
moet zoeken met Soevanna Phoema
en in ieder geval het bewind van
prins B®en Oem moet negeren.
Het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken gaf gisteren een
verklaring uit, waarin officieel werd
meegedeeld, dat de Verenigde Staten.
Engeland, Frankrijk ,,en andere lan
den" het niet eens zijn over de manier
waarop de moeilijkheden in Laos
moeten worden opgelost.
Engeland, Frankrijk en de „andere
landen" willen een regering op brede
basis in Laos, waarin ook neutralis
tische politici en zelfs vertegenwoor
digers van de Pathet Lao zitting heb
ben. Alleen een dergelijke regering
zou kunnen voorkomen dat Laos een
tweede Korea wordt. De Verenigde
Staten daarentegen zijn voorstander
van een regering van rechtse politici,
omdat de regering van Laos volgens
hen westersgezind moet zijn. Als er
neutralisten en Pathet Lao-mensen in
de regering komen zal de communis
tische invloed in Laos toenemen, zo
menen de Amerikanen.
ELBURG, 30 dec. Een felle uit
slaande brand heeft vanmorgen vroeg
een nood-buurtgebouw in de buurt
schap de Hoge Enk onder Doornspijk
in de as gelegd. De gehele nacht wa
ren de bewoners aan het oliebollen
bakken geweest en bij het opzetten
van een nieuwe pan met olie sloeg
de vlam daar in. In korte tijd stond
het gebouw in lichterlaaie. De onmid
dellijk gealarmeerde brandweer van
Doornspijk kon tegen de vlammenzee
echter niets meer uitrichten en moest
zich beperken tot het nathouden van
de belendende percelen.
De gehele inventaris, waaronder 800
boeken, een orgel en 5.000 oliebollen,
vmarvan de opbrengst bestemd geweest
zou zijn voor een meisjeskoor en de
leesbibliotheek, ging venoren. Het ge
bouw was wel, de inventaris niet te ge.,
brand verzekerd.
AMMAN, 30 dec. (U.P.I.) Elf man
nen, onder wie twee Syrische functiona
rissen. zijn gisteren in Amman. de
hoofdstad van Jordanië, terdood ver
oordeeld, omdat zij schuldig zijn bevon
den aan een aanslag met een tijdbom op
de vroegere Jordaanse premier Hazza
Majali.
De aanslag werd op 29 augustus ge
pleegd in het kantoor van de premier
Vijf andere verdachten werden door het
hot vrijgesproken. Vier van dc terdood
veroordeelden bevinden zich in voorar
rest. De anderen, onder wie de Syriërs
zijn voortvluchtig en werden bij verstek
veroordeeld.
DEN HAAG, 30 dec. Prins Bern
hard en de prinsessen Irene en Marijke
XD"Tr£ntPe; regerings „Friend!
vertrokken. naar °°stenrijk
Verwachting tot zaterdagavond
(opgemaakt te 11.15 uur)
Zwaar bewolkt met hier en daar
opklaringen en op de meeste
plaatsen enige regen of motregen.
Matige, nu en dan krachtige wind
tussen zuid en zuidwest. Zachter.
Zaterdag:
Zon: 8.48-16.38. Maan: 16.00-07.02.