edamsche
„Semi-crisisTO opgelost
Overeenstemming op basis
van motie-Andriessen
mmrn
Engeland zeer bezorgd
over situatie in Laos
Interventie van Amerika is
schrikbeeld voor Londen
Lijmen
Marine-Dakota bij
Biak neergestort
Drie dodentwee inzittenden
vermist
lii
DINSDAG 3 JANUARI 1961
k
Morgen regerings
verklaring
Het
weer
Ontslag-aanvraag
ingetrokken
WINTER
NOOR Dl
ViEJNAm
Huizen bouiven in
een ballon
Koningin vertrokken
naar Oostenrijk
POLITIEKE OPLOSSING NODIG
Fins vliegtuig stort
neer: 25 doden
8
pagina s
(Van onze parlementaire
redacteur)
Den HAAG, 3 jan. De kort
te kabinetscrisis na de oorlog
*s vannacht beëindigd met een
besluit van koningin Juliana om
Prof. de Quay in overweging te
Seven op de ontslagaanvrage, elf
dagen geleden door alle minis
ters ingediend, terug te komen.
P't laatste is reeds geschied. Het
kabinet blijft met precies dezelf
de ministers voortregeren. Den
Haag spreekt van een „semi-cri-
Sls", die is overwonnen.
De Tweede Kamer is tegen
morgenmiddag één uur bijeenge
roepen, om allereerst de rege
ringsverklaring te aanhoren. De
vergadering zal daarna worden
geschorst, om alle fracties met
name de oppositie, die daaraan
wel de meeste behoefte zal heb
ben volop de gelegenheid te
Seven om de verklaring van het
kabinet terdege te bestuderen.
Het is niet uitgesloten, dat het
ei§enlijke debat eerst op donder
dag zal beginnen.
Mii!
■.As
W isselvallig
2500 woningen meer
Dc laatste beelden van een onge
veer anderhalve week durende
kabinetscrisis. De informateur
prof. de Gaay Fortman en de
premier prof. dë Quay gister
avond bij het verlaten van het
paleis Soestdijk, de eerste nadat
hij aan de koningin verslag had
uitgebracht, de tweede nadat hij
de ontslagaanvrage van het kabi
net had ingetrokken. Op de an
dere foto, des middags genomen,
een kijkje in de vergadering van
de KVP-fractie van de Tweede
Kamer, die evenals de andere
fracties onderling beraad hield.
In het midden de plaatsvervan
gend voorzitter van de fractie, de
heer J. W. Andriessen, en de
voorzitter van de Tweede Kamer,
dr. L. G. KÖrtenhorst.
Fracties bijeen
Na elf dagen
.r
IMS
DEN HAAG, 3 jan. Bij het
uitvoeren van een nachtvlucht in
de nabijheid van het marinevlieg
kamp Biak is een Dakota van de
marineluchtvaartdienst gisteren
om 20.17 uur plaatselijke tijd, op
ongeveer vijf mijl ten zuiden van
de basis verongelukt en in zee
gestort. De Dakota de R4 Dl-
079 had vijf man bemanning
van wie moest worden aangeno
men, dat zij allen om het leven
zijn gekomen. Later werden de
stoffelijke overschotten van drie
inzittenden geborgen. Twee man
worden vermist. Voor hun levens
wordt gevreesd.
HEI MEI/WE DAGBLAD
KABINET-DE QUAY
blijft ongewijzigd aan
inf?,et is vooral aan het optreden van de
(].inriV|&teur, prof. de Gaay Fortman, te
ditrli «lat de crisis zo spoedig beëin-
KehL1®; H=j heeft de partijen tot elkaar
stellit, ht zonder tot een nieuwe samen-
nerne„g ï.an het kabinet zijn toevlucht te
Re f.1* "aardoor is zeker een languuri-
Of 8 voorkomen,
ontimfldan niets is veranderd? Er zijn
delint n en pessimisten bij de beoor-
Ren i %lan «Ie situatie. De eersten zeg-
slecin kabinet kan in zo korte tijd
puj-l versterkt uit een conflict met het
ren nt *e voorschijn komen, ande-
van oordeel, dat er te weinig is
Verwachting tot woensdagavond
«opgemaakt te 11.15 uur)
dan S(j|'.e,l«le bewolking met nu en
natte slen' sommige met hagel of
wind tuseeuw- Aanvankelijk matige
krachtigeSen zu'«l en zuidwest, later
harde, nen an 1,6 kust mogelijk
wind. Rum noordwest ruimende
"'Uder.
Morgen
19.33-9.54 on: s 48-16.43; maan:
Station Weer max- raln- neersi.
temp. temp. afgel.
Den Helder regen BiStereD A AUUr
Vpenburg regen J
Viissingen gen. bew
Eelde regen
De Bilt regenbui
Twente regen
Eindhoven regen
E.-Limburg regen
^'ockholm sneeuw
8 6 li
6 3 7
6 5 10
5 4 8
6 6 12
6
{^opennagen geh. bew. i j
Londen licht bew. 7 a
gbisterdam regen 658
~russel regen 745
ijhxemburg regen 3 3 12
fa".is regen 11 5 12
fJU-e regen 12 5 1
..Aflijn regen 2 0 1
V utlK'ort regen 4 4 6
f.Ur>ch g-eh. bew. 3 -0 0
yenen geh. bew. 1 -1 0
Luisbruck zw. bew. 3-4 0
veranderd en dat men dus van een ech
te oplossing van het conflict niet zou
kunnen spreken.
De informateur heeft alles in het werk
gesteld om juist die veranderingen te
voorkomen. De opdracht, die hij op 28
december kreeg, gaf hem inderdaad
meer mogelijkheden in handen, maar
hij heeft de eenvoudigste weg gekozen.
Het kabinet blijft van dezelfde persoon
lijke samenstelling. Prof. de Gaay Fort
man had ook een kabinet van dezelfde
politieke samenstelling kunnen kiezen
Hii heeft echter welbewust van een re
constructie willen afzien.
Ongetwij eld zou dit laatste ,op gro
te weerstanden in het kabinet zelf zijn
gestuit. Men voelde er niets voor een
vaj7 "eleden te laten vallen, zoals
reeds bleek toen minister Van Aart-
SM de Kamer dreigde met het be
schikbaar stellen van zijn portefeuille.
Jn fle hoogste politieke ikrin-
gen, die de koningin ter zake hebben
geadviseerd, ervan overtuigd is, dat
dit de beste oplossing is, bewijst even
eens dat het vertrouwen in liet kaoi-
net -De Quay niet is geschokt.
De crisis ontstond tijdens het debat
over de woningbouw, omdat de Anti-Re
volutionairen niet tevreden waren met
dat wat hun eigen minister van Volks
huisvesting bü zijn begroting de Kamer
voorhield: ,,Het bouwprogram kan niet
ineens met vijfduizend woningen wor
den uitgebr'id." De minister bleek wél
bereid een motie van de K.V.P., inge
diend door de beer Andriessen, over te
nemen en aan het program nu reeds
2500 woningen toe te voegen, met het
vooruitzicht dat van de zomer zal wor
den bekeken, of daar nog eens 2500 bp
kunnen komen. De A.R. diende echter
een motie in voor direct vijfduizend. Met
steun van de oppositie en van de C H
fs deze motie aangenomen, hetgeen tot
ppn hreuk moest leiden.
De Bootste steun tot een spoedige op-
iossfni van het conflict is merkwaardi
gerwijze uit de A.R.-partij «lf gekomen,
die in opstand kwam tf£e" haa
merfractie. In een emotionele vei gade
ring van het centraal comité van deze
partij, waar ook de informaieAr'Rdie/'e'
lid is van het bestuur van de A.R. aan
wezig was, is de fractie duidelijk
ken, dat men een formule moest «inden
om aan deze interne strijd een eind te
maken. Dat is voor prof. De Gaay
Fortman de sleutel geweest om tot een
spoedigeoplossing te komen.
Het beëindigen van het conflict in
de A.R.-kring liet hij parallel lopen
met het oplossen van de kabinetscri
sis. De fractie verdedigde naar bui
ten, dat het voor haar een gewetens
zaak is geweest de woningbouw meer
te stimuleren, desnoods tegen een ei
gen minister in. Maar men toonde
zich eveneens bereid de informateur
te steunen. Op basis van dë motie-
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiitiiiiiiiiiiiii
Andriessen is de zaak bijgelegd. Wel
zal de regering vermoedelijk meer
controle op de „vrije sector" toezeg
gen. De A.R. was vooral tegen het
vrijlaten van deze met éigen midde
len te financieren woningen.
Het einde van de crisis kwam giste
ren 11a het afzonderlijk beraad van de
vier fracties, die geestverwanten in het
kabinet hebben: de K.V.P., de A.R., de
C.H. en de V.V.D. De fracties verga
derden in het gebouw van de Tweede
Kamer. Na afloop gingen de leiders
bij de informateur in het gebouw van
de Eerste Kamer rapport uitbrengen.
De conclusie luidde, dat het kabinet
geen moeilijkbeden meer in de weg
zullen worden gelegd over de woning
bouw.
DEN HAAG, 3 jan. Het kabinet der
koningin deelt mede: ,,H.M. de konin
gin heeft heden ten paleize Soestdijk
de informateur prof. mr. W. F. de
Gaay Fortman ontvangen.
Prof. De Gaay Fortman heeft de ko
ningin verslag uitgebracht van zijn on
derzoekingen 0111 tot een spoedige op
lossing te geraken van de kabinetscri
sis met handhaving van dezelfde poli
tieke samenstelling als die van het hui
dige kabinet.
Vervolgens lieeff H.M. de minister
president, prof. dr. J. E. de Quay, ont
vangen en hem op de hoogte gebracht
van de resultaten van het onderhoud
met prof. De Gaay Fortman.
In aansluiting daarop heeft de konin
gin prof. De Quay in overweging gege
ven terug te komen op de gezamenlijke
ontslagaanvrage van de ministers en de
staatssecretarissen.
Prof. De Quay heeft daarop, na over
leg met de ministers en de staatssecre
tarissen, de ontslagaanvrage ingetrok
ken.
DEN HAAG, 3 jan. De koningin is
hedenmorgen even na elf uur met de
regeringsfriendship van de vliegbasis
Soesterberg vertrokken voor een korte
wintersportvakantie in Oostenrijk.
PALM BEACH, 3 januari (Rtr.,
AFP) De nieuwe Amerikaanse
president, .John Kennedy, heeft de 65-
jarige Republikein John McCloy, voor
malig geallieerd hoge commissaris in
Duitsland en voormalig assistent-minis
ter van oorlog, benoemd tot directeur
van het orgaan dat de ontwapenings-
politiek zal ontwerpen en een onder
zoek zal instellen naar de problemen
van de controle op de bewapening.
LONDEN, 3 januari De Britse re
gering blijft alles in het werk stellen
om te voorkomen dat een Amerikaan
se regering, die op hef punt staat de
macht over te dragen, het westen in
een gevaarlijk militair avontuur zal be
trekken door strijdmachten in te zet
ten in Laos. Terwijl anderen spreken
van een tweede Spaanse burgeroorlog
of een tweede Korea, denkt de Britse
regering eerder aan het laatste verzet
van de belegerde Franse strijdkrach
ten in Dien Bien Phoe zes jaar gele
den, toen Dulles wilde ingrijpen, mits
Engeland instemde.
De toenmalige premier en de minis
ter van buitenlandse zaken van Groot-
Brittannië, Churchill cn Eden. wiiden
hier echter niets van honen. Zij waren
ervan overtuigd, zoals ook de huidige
Britse regering hiervan overtuigd is,
dat westerse militaire interventie in de
ze gebieden slechts zou kunnen leiden
tot èen tijdelijke verlichting van de toe
stand, maar tevens het gevaar zou
scheppen voor een oorlog tussen oost
en west in een gebied waa. de com
munisten een grote geografische, en
derhalve strategische voorsprong
hebben.
Brittannië wij een politieke oplossing
zoeken voor het conflict ir Laos in
plaats van militaire interventie. In
verband met de reacties van Amerika
besloot derhalve gisteren de Britse mi
nister van buitenlandse zaken, Lord
Home, dc Amerikaanse ambassadeur,
de heer Whitney, te ontbieden op het
minisjterie van buitenlandse zaken om
hem nogmaals duidelijk op de hoogte
te stellen van het Britse standpunt.
Het onderhoud duurde drie kwartier.
In een korte verklaring van het depar
tement, gepubliceerd kort na het onder
houd, heette het dat de minister en de
ambasadeur die mogelijkheid hadden
besproken ,,van politieke oplossingen".
De politieke oplossing, die Brit
tannië in de eerste plaats in de zin
heeft, zulks omdat deze de mogelijk
heid biedt voor onmiddellijk hande
lend optreden, is de driemogend-
hcdencommissie. bestaande uit In-
dië, Canada en Polen, terug te
zenden naar Laos. Deze commissie
werd in het leven geroepen door de
Genève-conferentie in 1954 maar
staakte haar arbeid in Laos in
1958.
De parlementaire oppositie is zeer
bezorgd over dc toestand en de moge
lijkheid van Amerikaanse interventie
in Laos. Aangezien Macmilian zich
gisteren op zijn ministerieel landgoed
bevond, begaf zich gisteren de leider
van de oppositie, Gaitskell, vergezeld
'V'W
rHONCSALY
MEHCNB
-Phongsaly
Son La
*Dien
Bien Foe
CHINA
INDIA
IRM.
.THAILAND*
Ml O
1 LBEANB PR A BANC
gr* Loecnf
4iB?YJ l0E>"Seng .SornN^
MWHouei Sai i
.7, r-« p™honn9n sahnebaH
/V,«s. J~r i«Proban9 f
WABBERI
EffiS
VIENEIANE
Vienti
59907
FtaksaneS
NaPe
KAMNOEANt
200km
hours
voor buitenlandse zaken, het Lager
huislid Healy, naar Lord Home. Zij
verzochten hem aan de premier te
willen verzoeken het parlement, dat op
kerstreces is, bijeen te roepen voordat
er sprake zal zijn van het eventueel
inzetten van Britse strijdkrachten in
Laos. Eveneens deelde Gaitskell aan
de minister mee, dat Labour het
dringend gewenst acht de driemogend-
hedencommissie onmiddellijk opnieuw
bijeen te roepen. Na zijn onderhoud
met de Amerikaanse ambassadeur en
met de leiders van de oppositie begaf
zich Lord Home naar het landgoed
Chequers om de premier op de hoogte
te stellen. Tot zover onze correspondent
in Londen.
In Bangkok heeft de Z.O.A.V.O., de
Zuid-Oost-Aziatische Verdragaorganisa-
t.ie, gisteravond gedurende een uür in
spoedzitting veigaderd, op initiatief van
de V.S. Na afloop werd meegedeeld, dat
er „aanwijzingen" waren voor een com
munistische invasie in Laos, maar de
woordvoerder onthield zich van mede
delingen of er al dan niet een actie daar
tegen zal worden ondernomen. In neu
trale kringen in Vientiane, de regerings
hoofdstad van Laos, wordt overigens het
gewicht van de tot dusver verleende
buitenlandse hulp voor de communis
tische Pathet Lao-strijders ten sterkste
in twijfel getrokken, maar men houdt
er rekening mee, dat die hulp intensie
ver kan worden.
De troepen van de Pathet Lao zijn
thans op alle fronten in Laos in het
offensief. De verbindingen tussen Vien
tiane en de koninklijke residentie Loe-
ang Prabang zouden verbroken zijn.
De Pathet Lao past, waar ze niet sterk
genoeg is voor een frontale aanval de
guerilla-taktiek toe door onder meer de
verbindingen van de tegenstanders te
bestoken. De troepen van generaal Phoe-
mi Noaavan-, de legerbevelhebber van de
pro-westerse premier prins Boen Oem,
hebben dringend versterkingen nodig,
maar die kunnen ze thans niet krij
gen.
Bekend is geworden, dat de Ver
enigde Staten een parate strijdmacht,
waarvan paraehutisteneenheden deel
uitmaken, welke met atoomwapens
kan worden uitgerust, alsmede een
marinekeurkorps, in enkele uren tijds
naar Laos kunnen doen landen, wan
neer die tussenkomst nodig blijkt.
STOCKHOLM, 2 jan. Een
Zweedse firma heeft een nieuwe me
thode uitgedacht om onafhankelijk
van de weertoestand een huis
voorlopig nog een klein huis te
bouwen. Men spreidt een plastieken
ballonhuls uit op de plek waar hel
bouwwerk moet komen te staan, zet
deze op de omgrenzing van de be
nodigde plaatsruimte vast en blaast
de ballon dan op de gewone manie
op. De arbeiders kunnen via een
luchtsluis in en uit gaan en binnen
in de ballon werken zonder van wind.
regen of sneeuw last te hebben. Een
dergelijke plastieken „werkballon'
van 1.225 vierkante meter kost twee
duizend Zweedse kronen.
Oost-Duitsiand Zeven leeuwen van
een circus in Oost-Berlijn hebben zon
dagavond na hun optreden hun kooi ver
laten en wandelden vredig tussen de
banken van de toeschouwers, die maak
ten dat jl\j wegkwamen. Na een half
uur gelukte het de oppassers de dieren
naar hun kooi terug te brengen. (AFP).
Tegen de achtergrond van de wolken
krabbers van Manhattan ziet men ijs
pegels aan de brugleuningen. Het is
winter in New York....
HELSINKI, 3 jan. (UPI) Vanmor
gen om kwart voor acht is nabjj Koi-
vulahti, aan de Finse noordwestkust,
een vliegtuig van de Finse luchtvaart
maatschappij „Finn Air" neergestort
en uitgebrand. Volgens een mededeling
van de politie zijn alle inzittenden, 22
passagiers en drie bemanningsleden,
om het leven gekomen. Het vliegtuig
was om zeven uur uit Kokkola naar
Vaasa vertrokken.
Het lijmen is nu gebeurd en liet
kabinet kan weer aan de slag. (Het
lijkt ons geen gezelschap om te carna
vallen). Een overbodige crisis is her
steld en dat is nauwelijks winst te
noemen of hel zou de winst moeten
zijn van een ervaring, die bij voor
baat overbodig had moeten zijn. Zo
lang een regeringsverklaring ont
breekt, blijven alle Haagse verbalen
over wat achter de schermen zou zijn
bedisseld, maar gissingen. Wij weten
dus niet met zekerheid of bet kabi
net thans beschikt over formele toe
zeggingen. dat bet niet opnieuw op
een dergelijke wijze ten val zal wor
den gebracht. Wel kan men veronder
stellen dat over en weer verzeke
ringen zijn uitgewisseld, dat men van
bet gebeurde wel iets beeft geleerd.
In welk geval de overbodige crisis is
bezworen met overbodige verzeke
ringen. Maar men weet bet niet. Het
is ook niet waarschijnlijk dat de re
geringsverklaring veel zal ophelde
ren. De kunst van bet lijmen bestaat
niet alleen in bet onzichtbaar weg
werken van de barst, maar ook van
de lijm. 1 e veel lijm is ook niet goed.
Indien de minister-president veel vas
tigheid zou hebben verlangd, zou de
crisis langer geduurd hebben. Wij
veronderstellen dus dat bij met een
minimum aan lijm (formele verzeke
ringen) genoegen heeft genomen.
Maar voorlopig zullen wij. toeschou
wers, bet uit koffiedik te weten moe
ten komen. En elkaar straffeloos ver
halen op de mouw kunnen spelden.
Wat moeten wij er meer van zeg
gen? Wij hebben deze crisis be
treurd en begroeten derhalve met ge
noegen baar einde. De verdienste
van de oplossing komt toe aan cle
informateur, maar ook aan alle be
trokken partijen, die voldoende ma
tiging hebben betracht om een oplos
sing mogelijk te doen blijven. Hoe
gemakkelijk bad de sfeer bedorven
kunnen worden door onderlinge ver
wijten. Respeit past ons tegenover de
houding der anti-revolutionairen, die
naar vermogen hebben meegeholpen
de gevolgen te herstellen van de mo-
tie-Eibergen, die onberaden was we
gens haar gevolgen, niet wegens baar
motieven.
En nu maar verder. Onze beste
wensen voor 1961.
Deze foto is onlangs gemaakt van de Japanse keizerlijke familie, verenigd rond
de kleine prins Hiro. V.l.n.r.: keizerin Nagako, kroonprins Akihito, prinses
Michiko Soda en haar baby, keizer Hirohito en prins Yoshi.
De inzittenden waren: luitenant ter
zee der tweede klasse oudste catego
rie B. Smits, 29 jaar, uit Biak, ge
huwd, sergeant-vlieger R. Mulder, 30
jaar, uit Biak, gehuwd, twee kinderen;
sergeant-vliegtuigmaker algemeen G.H.
Bontius, 32 jaar uit Rijnsburg, gehuwd,
drie kinderen; korporaal vliegtuigma
ker constabel M. H. van de Wiel.
28 jaar, uit Katwijk, gehuwd, korporaal
vliegtuigmaker-vliegtuigmonteur G. F.
G. Immers, 31 jaar uit Katwjjk, gehuwd,
twee kinderen.
De stoffelijke overschotten van luite
nant ter zee Smits, sergeant Bontius en
korporaal Van de Wiel zijn inmiddels
geborgen.
De oorzaak van het ongeluk is ver
moedelijk te wijten aan een voor een
oefening afgeworpen parachutefakke),
welke in de staart van het vliegtuig
moet zijn verward geraakt. Daardoor
is waarschijnlijk de besturing onklaar
geraakt en het toestel in zee gestort.
De verongelukte „Dakota" is een van
de vier toestellen, die de marinelucht
vaartdienst nog maar kort in bezit heeft
De vier „Dakota's" werden aange
schaft, toen besloten werd de Martin
„Mariner" vliegtuigen, mede naar aan
leiding van de met toestellen van dat
type gebeurde ernstige ongelukken, bui
ten gebruik te stellen.
De vier „Dakota's" zijn in de zomer
van het afgelopen jaar door de ko
ninklijke marine gekocht van de re
gering der V.S. ten behoeve van de
M.L.D.
De vier vliegtuigen bevonden zich toen
al .jaren in ons land, want ze waren
in gebruik bij de transportafdeling van
de luchtmacht die ze in bruikleen had
van de regering der V.S. De lucht
macht heeft vier toestellen van haar
vloot van „Dakota's" aan de Amerika
nen teruggegeven en deze hebben ze
daarna aan de marine verkocht.
V
