W ordt Am ster damsche Bank
te veel bevoordeeld?
Commissie van crediteuren
benoemd
Cüïllotine in
h
et Lagerhuis
Biss choppen veroordelen
Poolse „Nationale Kerk"
Waarschuwing tegen offensief
van communistische partij
Een mooi gouden kettinkje
Het muisje en de olifant
Cóte d Azur
STATENJACHTEN
-i
Stadhouderspoort
Vlinders
Crediteurenvergadering faillissement van Socrates
Twee miljoen
verdwenen
XkÊeSPr0te«
De koningin en
de tijger jacht
van Wersch
„(Jer vrijgelaten
DE KOE UIT
METSLAWIER
EEN ROBOT
kruipt over see
IA
€r
appositie blijft
ruzie maken
BRIEF AAN DE GEESTELIJKHEID
i(t(T
ZATERDAG 4 MAART 1961
SM' tot een totaalbedrag van bijna
v" cc,, ?^u gulden opgelegde aansla-
rt 1 de 'U'edden ambtshalve. Dit ach-
d a,'bii CUratoren niet reëel, aangezien
Oh ennhgeen rekening is gehouden met
te.s verliezen van de n.v. So-
t^Ooni!®1? he afgelopen vijf jaar
t» h zr hebben bedragen. De cura-
tj at vzlJn ten aanzien van het resul-
deze besprekiqgen optimis-
bo0ï de van belang achten
«v,
Wonderlijke
fransacties
Twee miljoen
verdwenen
Nat^golpTf'13' 3 maart (KNP) -
S St-in? Persagentschap Dia
WARSCHAU, 3 maart (UPI)
De Poolse bisschoppen hebben
in een rondschrijven aan de gees
telijkheid van hun land verklaard,
dat zjj het recht op kerkelijk on
derwijs „zullen verdedigen tot el
ke prijs, zelfs als die bestraffing,
verbanning of verlies van de vrij
heid zou zijn". Verder waarschu
wen zij de geestelijkheid zich niet
te laten verdelen in vaderlandslie
vende of onvaderlands gezinde,
dan wel progressieve of niet-pro-
gressieve groepen. In de brief roe
pen de bisschoppen de geestelij
ken bovendien op tot eendracht
en verklaren zij: „Wij zijn gereed
het ergste onder ogen te zien."
„Gepoogd is alle priesters los te
'isè&Mm
W.
r
bi
Ven i„ i? AM, 3 maart. De cura-
tiiri et failissement-Soerai es lieb-
v Van lle vanochtend in het Fa-
rAsadigehouden verificatie-'
v^e bon® financiële debacle van
lip» n en handelmaatschappij van
l,?.°rbe.,i i Rs,en in nuchtere cijfers en
i'fta v!„ vertaald. Dat gebeurde
ales" maanden nadat de n.v. „So-
failliet werd verklaard.
°'sers ltl4 voorlopig erkende schuld-
(?.r waren er slechts 15 aan-
6öt-a„ e aanspraak maken op een
v°rder' Van t 2.519.914,50 (de fiscus-
f,' g van bijna een miljoen gul-
horen et meegerekend), kregen te
f l2o iooCtat er voorlopig slechts
0Wii is te verdelen. Daarvoor
SchUj? uitsluitende de preferente
gülde^sers (voor ruim een miljoen
hierkil: haar evenredigheid in aan-
'iet Curator mr. C. D. van
v Qeelde in zijn verslag mede, dat
'%ia de concurrente vordering
hiots anderhalf miljoen gulden)
y ueschikbaar zal zijn.
wctieftf kondigde hij aan, dat de di-
k^tirip Amsterdamsche Bank,
f 'n januari j.l. een overeen-
e aanS aangegaan, volgens welke
d" °broo r'c hank verbonden roerende
vQrn ,„£®nde goederen haar in eigen-
*6; - znn- -
isU^en worden overgedragen, be-
gevonden een bedrag van
^stèh0
Stents? ter "bestrijding van de failis-
üitw ,°sten en voor een aanvulien-
at de 6 aan crediteuren. Bepaald is
d n vP„v CUs hierin niet zal meedelen.
kn'hScho I?** met he met de Amster-
h frist u °ank ondertekende overeen-
'J^aren de vorderingen van deze
n°t uitzondering van een door
ri6tifiCaY.®rkregen vordering niet ter
e he aangemeld. Mr. van Vliet
sa" de a e' hat de liquidatie van het
Oh hvn o lsterdamsche Bank als eer-
Ph°erena houdster overgedragen
S ko)e "u goed, met uitzondering van
)»Cala-th nhen in Amsterdam en het
Vol£eater in Rotterdam
-h "hoofd.
(1
p® befaarlzicn van de vorderingen van
ï1 ,-ia/,s, ugdienst, die gisteren nog
n?' ftif f,aS indiende van 1.753.000,
d r rn ;an Vliet, dat curatoren hier
in róatia>- he belastinginspectie in on-
o eh w zijn. De in de afgelopen
nagenoeg
taat a0verige crediteuren. De kans
dat de aanslagen worden ver-
t °nZe Condense correspondent)
3 maart Dc Labour
ist S|'M het Lagerhuis heeft zo'n
k», Pari-lS kohad met haar pogingen
kii V(>h p ^"faire sabotage door het
V.'j'Hdor^11 Verkauwen van een zee van
^at-hginp n n °I' het wetsvoorstel tot
kÜJ'enuip fa" de bijdragen voor de
bi.,i v'i<ih.. l.ezom'heidsdienst en andere
tp hv0n„''ef'en, dat de regering zich
"Hlhp,, lOJCIIS „,V„
eon erUen eft gezien haar toevlucht
d-jUi-e tot een parlementaire pro-
lip.bl ,ip.® '1 het Engels de mooie
"•ui'^ent van ..Guillotine". Dit
"dih fhaVi„at he regering voor de
"'beffen wetsvoorstellen en amen-
Me "vaa>- een termijn stelt, aan het
kib, Ntoiy. f a" de debatten eindigen en
(la'feift ,ip "gen plaats hebben on-
booih Y,raag of de debatten inder-
OpV%r'l zijn-
Waȕ irf's'3? hijl evenwel valt, moet
hpkK Lagerhuis een debat
tiftH fifig „Ppn over het besluit van de
Wejngntir Sebruilc te maken van de
d^ht guillotine. Dit debat
f-ab 6,1 r5enhe week maandag gehou-
i}0llrfra 'a.n kan verwachten dat de
{Wft is „j f hevig zal protesteren.
l jüi- fe sqk onm°gelijk dat de parle-
bii Y haar "bptagecampagne van La-
e. ®n'g goed had kunnen doen
.haar aat' indien de partij tjj-
?Wild haa mPa§ne een schijn van
hip.fbivjjj, u kunnen bewaren. Ongeluk-
f'6osVan ri„Ve?wel is het interne con-
SJ. »defpnLahourpartij over haar
i l <-J^} upiucuw upöv-
laai', pr°uZltter v^n de partij voor
n'hd val jfh Crossman, ging aan
jj|f,artjj. de vorige week wederom
va{ i ^bgevro Lactieleider Gaitskell te
?ih& Gistp ge waarvan de ruzie her-
kn„Van T .,:ren had een fractievergade-
°oL vérh,Pi1.111' Plaats in het Lagerhuis.
eh p-c, werden er zeer harde
jWri Sep S feit dat geen directe ac-
velo f3?10" werd voorgesteld,
i r0s?LWaar. f. wden van de fractie zich
'1 n^uian over de wijze waarop
''allsp diff Vii„een politieke redevoering
>lvh en vni? ejgen leider had aange-
Ykn op AJ'oochend. Het lijkt er der-
Hb «et La„ de lange nachtzittingen
>®b, Y.fopnnfui' geforceerd door de
Aauepy;,:16' weinig uit zullen
?ab ^idden' ®n de socialisten zelfs
nietigd of zeer aanzienlijk worden ver
laagd.
Er werd op voorstel van de raads
man van dc vroegere compagnon van
Nie. den Besten, de betwiste schuld
eiser W. van Meggelen, tenslotte nog
een commissie van crediteuren be
noemd, omdat enkele crediteuren o.m.
van mening waren dat de Amsterdam-
sche Bank te veel is bevoordeeld.
De verificatievergadering, die ook
werd bijgewoond door de officier van
justitie mr. .f. F. Hartsuiker en de
Socrates-directeur Nie. den Besten,
werd geleid door rechter-eommissaris
mr. C. J. van der Esch. Bij het voor
lezen van dc lijst van voorlopig erken
de vorderingen, waarbij Nic. den Bes
ten en zijn raadsman mr. W. B. Wie-
ringa enkele posten betwistten, ont
stond een incident. Een van de credi
teuren, die al eerder opmerkingen had
gemaakt zonder het woord te hebben
gevraagd, werd bij een nieuwe inter
ruptie uit de zaal verwijderd.
Mr. Wieringa en de heer Den Besten
protesteerden voorts tegen het feit, dat
zij de vorderingen moeilijk konden be
oordelen, omdat zjj de lijst niet vooraf
ter inzage hebben gehad. Een verras
sing deed zich voor bjj het voorlezen
van de lijst van betwiste vorderingen.
De salariseis van mej. Ingrid Bau-
kamp werd alsnog preferent efkend
3700 in plaats van de opgevoerde
f 7200)terwijl haar vordering van
f 25.000 wegens geleend geld als con
currente vordering werd toegewezen.
Hetzelfde gebeurde met de betwiste
vordering van Contrax c.a. uit Am
sterdam 10.483), nadat deze was
verlaagd tot 5.242. De vijf over
gebleven betwiste vorderingen zullen
op 24 maart a.s. door de rechtbank
worden geverifieerd.
In zijn verslag gaf mr. C. D. van
Vliet vervolgens een uitvoerig over
zicht van zijn ervaringen als curator.
De aanvankelijke Socrates-balans met
31 miljoen aan actief en 20 miljoen
aan passief maakte volgens hem geen
slechte indruk. Later bleek evenwel,
dat hierin de activa van „Dieo" en
„Amstelstadt" waren opgenomen, waar
in .Socrates" geen aandeel bleek te
hebben, Daardoor werd de geflatteer
de balans met twee miljoen gulden
overschreden.
De heer Van Vliet herinnerde voorts
aan het ontbreken van een Socrates-
boekhouding („althans wat die naam
verdiende"), waardoor beide curatoren
via banknota's een staat van baten en
lasten moesten opmaken. Dit werk
weril extra bemoeilijkt door het feitj
dat de heer den Besten weigerde be
paalde inlichtingen te geven.
liet enorme tekort van „Socrates"
schreef mr. Van Vliet toe aan aller
lei wonderlijke transacties.
De heer Den Besten startte met zjjn
n.v. „Codeeo", nam in enkele jaren
tal van maatschappijen (Hurex, Ruma,
•Glovis, Interdus, Neodus, Haco, Haag-
sche Maatschappij voor huizenbezit
e.d.) die laag genoteerd stonden, over.
Hij betaalde ze met kasgelden ij hy
potheken, hetgeen volgens mr. Van
Vliet catastrofaal was. „Het verwer-
'Ven vgn onroerend goed was voor hem
geen doel, maar middel om daarmee
wèer nieuwe kredieten te kunnen krij
gen", zo zei mr. Van Vliet, die ook
een opsomming gaf van de Socrates-
declneming aan buitenlandse onderne-
.mingen en de oprichting van maat
schappijen in de theaterwereld, een lip-
penstiftiÉabriek en een.. maatschappij
die tankers van 120,0.00 ton zou gaan
bouwen. Al deze plannen werden met
veel fantasie, doch met weinig be-
l.eid uitgevoerd, waardoor ze slechts
enorme verliezen opleverden.
De heer Van Vliet vestigde ook de
aandacht op de onbetrouwbare taxatie-
rapporten. Een stukje grond in Alme
lo werd voor 77.00 gekocht, voor een
half miljoen doorverkocht naar de De-
wah en getaxeerd op 542.000. Bouw
rijp zou het het dubbele waard zijn.
Hetzelfde „trucje" probeerde Den Bes
ten volgens mr. Van Vliet bij aankoop
van een stukje grond in Amsterdam-
Noord toe te passen. De grond kostte
1,3 miljoen, die hij met 165.000 con
tant en de rest in wir .els betaalde. De
koper weigerde de wissels evenwel. Als
de transactie was doorgegaan, zou de
grond voor vier miljoen zijn doorver
kocht. Deze „transactie" leverde „So
crates" een verlies van 165.000 aan
handgeld en 100.000 aan commissie-
geld op.
In Den Helder verspeelde Den Besten
op dezellde wijze 53.000 en in zijn
cinerama-project nog eens ƒ404.000. De
speculatie in een „60 miljoen project"
met* Amerikanen kwam „Socrates" ook
duur te staan. Om zijn relaties te kun
nen rondrijden, kocht Den Besten een
tweedehands auto voor 28.000 die hij
betaalde met een ongedekte cheque.'
Vrienden -redden hem van een straf
vervolging, doch zij vroegen een con
cessie, die Den Besten later weer voor
100.000 ongedaan maakte.
„Het is onbegrijpelijk dat zoveel men
sen vertrouwen in deze man hebben ge
had en hem steeds w.eer kredieten heb
ben gegeven", zei mr. Van Vliet. Den
Besten had ook weer een onbeperkt
vertrouwen in de mensen die hem om
ringden, zoals Jansma en Volraat. De
eerste heeft minstens een kwart miljoen
uit de Socrates-kas opgenomen ter fi
nanciering van he' Heilige-Daadpro-
ject, waarvoor „Socrates" als tegen
prestatie op Majorca een universiteit
zou mogen bouwen.
Mr. van Vliet herinnerde ook aan
het faillissement „Intersales". De Am-
ster damsche Bank (1,3 miljoen) en
„Socrates" 600.000) kochten dit be
drijf, dat bij openbare verkoop 22.500
opbracht. Blijft over de vraag waar de
resterende twee miljoen gulden zijn ge
bleven. Mr. van Vliet heeft aanwijzin
gen dat ze naar Zwitserland zijn ver
dwenen. Bij het strafrechtelijke onder
zoek zal de juistheid van dit vermoe
den moeten blijken.
Mr. Van Vli^: vertelde voorts dat
Den Besten in de afgelopen vijf jaren
553.810 aan salris heeft opgenomen,
terwijl ook zijn personeel buitensporig
hoge salarissen verdiende. Aan „uit
vindingsprojecten" (een oliekacheltje,
een speciale vloer en een flexibele zaag)
raakte Den Besten ƒ484.000 kwijt, aan
andere „niet doorgegane projecten"
een dergelijk bedrag.
LONDEN, 3 maart. (AFP) Het of
ficiële orgaan van de Anglikaanse kerk,
de „Church Times", schrijft over de
tijgerjacht in Nepal, waaraan koningin
Elizabeth en- de hertog van Edinburgh
hebben deelgenomen: „Afgezien van de
enorme kosten van dit soort vermaak
in een land waar het grootste deel van
de bevolking in armoede leeft, was het
njet nodig hare majesteit in deze ma
nifestatie van decadentie te betrekken".
Het blad spreekt over „een georgani
seerde slachting" en herinnert eraan
dat de tijgers werden opgedreven in
een afgesloten ruimte, waar zij niet kon
den ontsnappen.
b'6Vf5e ree„ Yan een hevige aanval te-
4ich oi g en tegen de conserva-
ahP„ hden iniet van hebben kunnen
ook hun interne vete te her-
PQt
■C.j Ssi0n nleystad, dat de Limburg-
Sta &0u't P- S, van Wersch
Vangpr,^®len-Wittem, na tien da-
bijzona ?P' weer is vrijgelaten.
V vaPalb cIpA61?6^611 over zijn gevan-
f? Zijn vr-cf ®n vat1 zÜn arrestatie
Vr,v?„!'n£ ontbreken tot dus-
hü an Wersch werkt in de mis-
ia.
De brief is een duidelijke waarschu
wing tegen dc aktivitciten van de „va
derlandslievende priesters" van de
„Poolse Nationale Kerk", die het com
munisme steunen en geen gehoor ge
ven aan de vermaningen van dv, bis
schoppen. Verscheidene kerkelijke or
ganisaties, waarin dergelijke „vader
landslievende priesters" de scepter
zwaaien, doen aktief mee aan de hui
dige verkiezingscampagne.
De bisschoppen waarschuwen de gees
telijkheid. dat het offensief van de com
munistische partij tegen de katholieke
kerk in Polen vele richtingen heeft ge
nomen. „Het, beoogt het vertrouwen
van de katholieken in hun priesters te
ondermijnen en de priesters te verde
len naar de mate van hun trouw aan het
regiem. Tevens Is het gericht op finan
ciële beperkingen".
„Verscheidene priesters hebben hun
banden met God verbroken en zq'n an
ti-kerkelijke, anti-godsdienstige aktivi-
teiten begonnen. Vanzelfsprekend nemen
wq kennis van de toegenomen aktivi-
teit van deze gevallen priesters, die de
organisators zijn van de zogenaamde
Nationale Kerk", aldus de brief.
Wil je wel eens maken dat je weg
komt, of ik rqg je aan mijn slag
tand'. brulde de grote olifant te
gen de kleine muis, die onder
zijn tafel de kruimels zat op te eten.
Och meneer, heb medelijden, piepte het
muisje. De kruimels, die ik opeet, hoeft
uw vrouw straks weer niet op te vegen.
En ik heb zo'n honger.
Niks mee te maken, schreeuwde de
olifant. Als je niet in een-twee-drie
verdwijnt.Het muisje vloog naar de
hoek van de kamer, waar het kleine
muizengaatje was. Maar voor het daar
in verdween, piepte het nog: als u
maar weet dat we elkaar allemaal no
dig hebben op deze wereld. En het zou
best kunnen dat we nog 'n beetje famir
lie van elkaar ziin. We hebben allebei
dezelfde grijze kleur.
Dat is een belediging, schreeuwde
de olifant. Maar het muisje was al weg.
Het durfde alleen nog maar 's nachts
te voorschijn te komen, als de olifan
ten sliepen. Meneer Olifant, dat heb je
al begrepen, was helemaal zo aardig
niet. Hij dacht dat hij niemand op de
wereld nodig had, omdat hij groot was
en sterk. En of dat arme bedelmuisje
nou honger had, dat kon hem niets
schelen.
Maar op een dag was het feest bij
de olifanten. Mevrouw Olifant was ja
rig.' Er werd een grote feesttaart bin
nengebracht. En verse broodjes en
krentenbollen. En worst, ham en spek.
En grote ror.de kazen.
Meneer Olifant stoiïd tevreden in zijn
kamer en haalde een klein kartonnen
doosje tevoorschijn. Hij maakte het open
en pakte er voorzichtig een dun gou
den kettinkje uit. Dat was het cadeau
tje voor zijn vrouw. Ze moest het dra
gen om haar poot, bij wijze van arm
band, of pootband, snap je wei. Meneer
Olifant kon het bijna niet vasthouden
met zijn grote, dikke poot, zó dun was
het kettinkje. Maar zo hoorde .het, dat
was juist sjiek.
Boem-boem, dreunde het in de gang.
Dat waren de voetstappen van me
vrouw Olifant, die naar de kamer
kwam. Meneer draaide zich vlug om en
wilde het kettinkje weer in het doosje
laten glijden. Maar in de haast gleed
het niet in het cfoosje maar er naast.
Het tikkelde op de vloer en verdween
roets, in het muizengaatje.
maken van het volk en de bisschoppen
los te krijgen van de priesters. Maar
dergelijke scheidingen mogen niet be
staan. Onze priesters, die uit het volk
voortkomen, zijn dikwijls niet alleen
priesters geweest maar ook bescher
mers van de verdrukten. In tijden van
nationale slavernij en oorlog en be
zetting waren de priesters bij hun volk,
op alle harde en moeilijke tochten van
de Polen", aldus nog steeds de bis
schoppen.
Over de plaats van de kerk in de
communistische staat merken de bis
schoppen op. „Geef Caesar wat des
Caesars is, maar God -as Codes is. In
modex'ner taal getransponeerd betekent
deze uitspraak vrij veel. Wij moeten aan
de burgerlijke overheid belasting beta
len. Als burgers zijn wij gehouden tot
trouw aan de staat. Wij hebben de
plicht de natie lief te hebben en zorg
te dragen voor zijn welstand. Wij die
nen alle waarden, die opgesloten liggen
in het woord „moederland", te verrij
ken. Over hett algemeen is het niet no
dig de priesters aan te moedigen deze
plichten tegenover de staat na te ko
men of hen vaderlandsliefde te leren".
De bisschoppen herinneren aan eer
deze brieven en uitspraken, waarin
zij het bestaan van de Poolse staat er
kennen en diens aanspraken op gren
zen, de verdediging van de vrede en de
verdediging van het land tegen demo
ralisering van binnen-uit steunen. „Wij
moeten ons aan de andere kant ervan
bewust zijn dat het nimmer in overeen
komst met het evangelie of de wil van
de kerk is geweest, dat priesters zich
verbonden met enig systeem, met de
huidige politiek van de staat en in het
bijzonder met partijen die strijden voor
invloed".
De bisschoppen verklaren dat een-ka-
holiek priester ziin evenwicht dient te
bewaren en door het geloof optimistisch
moet zijn in dc uiteindelijke overwin
ning van geloof en goedheid. „Misschien
wachten ons nog zwaardere beproevin
gen. Laat ons niet overdreven vermoeid
of bevreesd zijn. Laat ons werken,
sterk zijn in vereniging met Christus, de
kerk en zijn bisschoppen, en met het
volk," zobesloot het rondschrijven van
het Poise episcopaat aan de katho
lieke geestelijkheid.
Ais een robot uit de buitenaardse
landen van het beeldverhaal, kroop eni
ge weken geleden een apparaat, voor
zien van een machtige klauw, schelle
lampen, televisie-camera en twee pro
pellers over de bodem van de zee. In
de duisternis doorborende lichtstralen
doemde een half onder het zand be
dolven torpedo op. Schuifelend kwam
de robot op het projectiel toe. Op arm-
afstand verhief hij zich van de bodem,
zweefde voorwaarts, stopte weer en liet
langzaam maar onverbiddelijk zijn
klauw sluiten om de torpedo. Daarna
steef hjj trots wiegend met zijn prooi
naar de oppervlakte, waar een schip
van de Amerikaanse marine wachtte
om de torpedo in ontvangst te nemen.
Aan boord van het schip wiste een
man zich het zweet van het gezicht. Hij
had vanaf een televisie-scherm de ro
bot, Solaris genaamd, öp zqn diepzee-
tocht over de bodem geleid.
Solaris weegt 225 kg en dank zij de
kracht van zijn klauw en de twee pro
pellers is hij in staat om voorwerpen
tot een gewicht van 3375 kilogram naar
de oppervlakte te brengen.
Solaris is met een kabel met het
schi] i verbonden en dank zij de drie
500 Watt schijnwerpers en de televisie
camera, zijn op een televisietoestel aan
boord de dikwijls onverwachte en fas
cinerende onderwaterontmoeting;en van
Solaris nauwkeurig te volgen.
Onder normale watercondities kan
Solaris, die een snelheid ontwikkelt van
2,78 km. per uur, op een diepte van
600 meter voorwerpen tot op een af
stand van 7,5 meter „zien".
li. modderig of vuil water waar
schuwt een sonar-systeem voor voor
werpen, welke het televisie-oog niet
kan waarnemen.
Wat schrok meneer Olifant! Maar
daar kwam zijn vrouw al binnen. Ze
had een roos in haar slurf gestoken en
dat kleurde geweldig goed bij haar grij
ze japon. Goeie morgen man zei me
vrouw Olifant, zou ze me niet eens fe
liciteren?
Maar natuurlijk kindje, zei meneer
Olifant. Van harte hoor en nog vele ja
ren. Mevrouw Olifant knikte opgetogen
en... wachtte. Alles goed en wei, maar
op je verjaardag hoor je cadeautjes te
krqgen. Je kunt wel eens zeggen: dat
is nergens voor nodig! of: maar dat
hoeft toch niet! Maar als je helemaal
niets krijgt, dan kijk je toch wel even
tjes raar op. Mevrouw Olifant wachtte
dus. Ze hoestte 'ns: hum-hum. Maar
er kwam geen cadeautje, want dat lag
in het muizenhol.
Zeg man, zei mevrouw Olifant na een
klein poosje... heb jq... voor mij...
soms... een klein cadeautje? Het is mis
schien wel vreemd dat ik er om vraag,
maar als je het toch hebt, kun je het be
ter geven.
Meneer Olifant wist niet wat hij zeg
gen moest. Hij had veel geld betaald
voor dat gouden kettinkje. Hij had geen
geld meer over voor een ander cadeau
tje. Hq moest dat mooie ding terug
zien te krijgen. Uit het muizengaatje. En
daarom zei hij tegen zijn vrouw: jaja
vrouwtje, maar de dag is nog lang.
Zou je niet even een kopje koffie voor
me zetten? Daar heb ik wel trek in.
Mevrouw Olifant ging met een ge
zicht, dat een klein beetje boos stond,
naar de keuken.' 't Is me wat moois,
dacht ze. Eerst koffie en dan je cadeau.
Ik heb altijd gehoord dat het andersom
was.
Maar ondertussen lag meneer Olifant
al voor het muizengaatje op de grond
en hij peuterde met zijn grote dikke poot
in het kleine holletje. Natuurlijk hielp
het niet. Zqn poot was veel te dik.
Muisje, riep hij, lief, lief muisje, ik
moet je wat vragen.
In het holletje zat de arme bedel-
muis met het gouden kettinkje in zqn
poot. Hij hield zich zo stil als een muis
je en dus deed hq eigenlijk alleen maar
gewoon. Muisje, lief muisje, riep de oli
fant weer, heb toch medelijden met me.
Mijn vrouw is jarig en ik heb geen
cadeautje meer. We zijn toch op de we
reld om elkaar te helpen. Als ik mqn
vrouw geen cadeautje geef, kan ik de
hele verjaardag wel op het dak gaan
zitten. En het regent zo. Toe muisje,
je hebt toch zelf wel eens gezegd, dat
we nog een beetje familie van elkaar
zijn. Wq zijn allebei grqs. Wil jij je
oude, grote'oom nu niet helpen?
Aha, lachte het muisje, als ik dan ook
maar bij mijn oude, grote tante op de
verjaardag mag komen. Als je maar
nooit meer zo lelqk tegen met doet,
wanneer ik onder de tafel je kruimel
tjes opeet. Als het maar echt helemaal
afgelopen is met dat gebulder tegen je
arme neefje, de muis.
Neefje, lief neefje, je zult altijd wel
kom zijn, bibberde meneer Olifant, die
zijn vrouw al met de koffie hoorde aan
komen. Toen wipte het muisje met het
kettinkje naar buiten. Meneer Olifant
kon het nog juist in het doosje stoppen,
voor zijn vrouw binnenkwam.
K\jk eens, riep hq vrolijk, hier heb je
dan je cadeautje, vrouw.
Mevrouw Olifant zette haar blaadje
op de tafel, maakte het doosje open en
bekeek vol bewondering het prachtige
kettinkje van zuiver goud.
Dat is toch nergens voor nodig, zei
ze. Dat hoeft toch helemaal niet.
Maar de kleine muis sprong boven
op de tafel en riep: hum-hum, tante,
welgefeliciteerd. Ik ben uw neefje de
muis en oom Olifant heeft gezegd dat
ik op uw verjaardag mag komen.
Ze keek wél eventjes vreemd op,
mevrouw Olifant. Maar wie zou daar
wat van zeggen na zo'n prachtig duur
cadeau. Dat is heel leuk, zei mevrouw
Olifant liefjes. De hele dag bleef de
kleine muis gezellig in de olifantenka
mer zitten. En ook de volgende dagen
kwam hq terug. En hij was zo vrölqk,
zo beleefd en vriendelijk, dat de oli
fanten het helemaal niet erg meer von
den.
Op het laatst wisten ze niet eens
meer beter, of het was hun kleine neef
je. dat toevallig een muis geworden was.
En als je ooit twee olifanten tegen
komt, die met een kleine muis uit wan
delen zqn, dan wed ik om een dubbeltje
dat een van die olifanten een dun gou
den kettinkje om haar voorpoot heeft.
Jaja, ik zou zelfs durven wedden om
een kwartje. Want olifanten die met
muizen wandelen, die zie je niet zo
vaak...
LEA SMULDERS
IMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIillllllMlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMHIimillllllllllllllli
Onze 17e en 18e eeuwse zee- en rivier
schilders verzuimden zelden het min of
meer sobere kleurengamma van grqs
water, geteerde rompen en getaande
zeilen te onderbreken dóór de kleuren
gloed van een zeilend jacht.
-'S
1*
De naam Cóte d'Azur is ontsproten
aan het vruchtbare brein van de dich
ter Stephen Liegeard. In het jaar 1887
verscheen onder deze titel een zijner
werken, dat later werd bekroond door
de Académie Frangaise. De nieuwe
naam had een zodanig succes, dat hij
langzamerhand de voorheen gebruike
lijke benaming „Rivièra" in Frankrijk
geheel heeft verdrongen...
Een statenjacht is een sierlijk vaartuig.
Wel waren het fraaie scheepjes, deze
jachten. Niet alleen door zijn rijkdom
aan snij- en beeldhouwwerk: ook ont
daan van alle ornament was zo'n jacht
een gaaf product van oud-Hollandse
scheepsbouwkunst. Het was van voren
rond gebouwd, zoals een boeier, en,
evenals deze, had het zwaarden. In het
achterschip evenwel volgde het de bouw
van de grote schepen van zijn tqd, door
dat het een platte spiegel had en op
het achterdek een sierlijk paviljoen was
opgetrokken. Behalve het snij- en beeld
houwwerk vond men op de spiegel
naast het roer en in de zq allerhande
geschilderde voorstellingen van nym-
fen, tritonen en&, zo lezen vrij in „Het
Kompas", van de nationale verz. mij.
Rotterdam.
Nu moet men niet denken dat deze
scheepjes, hoe fraai gebouwd en rijk
versierd ook, steeds pleiziervaartuigen
waren. Onze geschiedenis kent jachten
in de vorm van „oorlogsjachten"; er
waren ook kleine, zeegaande koopvaar
ders met drie masten die de naam van
jachten droegen en kleine, welbezeilde
binnenvaarders van die naam. Ook het
z.g. „statenjacht" behoorde althans
in eerste aanleg niet tot de plezier
vaartuigen. Het was een handig, snel
en tegelijkertijd comfortabel vervoer
middel voor personen, aangepast aan
de behoeften van een tijd toen de land-
wégen slecht waren en weinig in getal.
Jachten van deze soort werden ge
bruikt door vorstelijke personen, de Al
gemene en de Provinciale Staten, de
Gecommiteerde Raden, de Admirali-
teitscollegiën, de stadsbesturen en de
kamers van de Oost- en West-Indische
Compagnieën. In de 18e eeuw kwam
het type ook als pleiziervaartuig voor,
maar daarnaast oleef het als "dienst-
vaartuig in gebruik, bq de Marine
zelfs tot 1843! Tot op zekere hoogte
was het statenjacht een zeewaardig
schip, dat in alle wind en weer de Zui
derzee en de Zeeuwse stromen bevoer
en zelfs de Noordzee niet behoefde te
mijden, al was het daarvoor minder
geschikt!
Van de glorie van het statenjacht
zoals het vroeger was is niet veel meer
over. Gelukkig dat het nog zo overtui
gend voor ons leeft in vele afbeeldingen
en modellen.
Bijzonder verheugend is het initiatief
dat men in 1953 in Friesland genomen
heeft om een oude boeier van de onder
gang te redden en als Statenjacht aan
de provincie aan te bieden.
Dit Friese Statenjacht heeft sinds
dien reeds vele hoge gasten aan boord
gehad.
De „Friso", zoals dit fraaie schip
heet, is 10.55 m lang; de grootste breed
te is 3.80 m, de diepgang is 75 cm
De 14 m lange mast draagt een zeil-
oppervlak (grootzeil, fok en kluiffok)
van ca. 90 m2
iiMiiriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiminii,,
Het zandstenen gedeelte van de Stad-
hpuderspoort te Den Haag, die de ver-
binding votmt van Buitenhof naar Bin
nenhof, dateert uit de vijftiende eeuw.
Vroeger mochten alleen de stadhouders
van deze poort gebruik maken, behalve
op de eerste mei als het volk voor
Oranje op het Binnenhol een mei
boom kwam planten.
In 1786 echter voelden de Staten van
Holland zich even souverein als de
stadhouder en provocerend reden de
heren van Dordrecht in hun door rui-
ters beschermde koets door de poort
naar hun vergadering, ondanks het ver
ontwaardigd opdringen van het volk.
Op de terugweg greep de hofkapper en
pruikenmaker Mourand de paarden en
duwde ze door de poort terug. Mourand
werd ter dood veroordeeld maar ont
kwam later) en de Staten hadden een
aanleiding tot streng optreden tegen de I
aanhangers van Qcanja. i
Een jonge koe uit Metslawier
droeg een hoedje van papier
en een jasje
om haar bastje,
tot verbazing van de stier.
„Hé" zei de stier, „wat moet dat hier,
met je hoedje van papier
en dat jasje
om je bastje?
Word jij soms een ijdel dier?"
„Och" sprak de koe uit Metslawier,
„Die jas is voor de warmte, Stier,
Maar dat hoedje"
zei het koetje,
„draag ik enkel voor plezier".
VERA WITTE
Men heeft de dartele vlinders over
heel de wereld in alle toonaarden be
jubeld en bezongen in verhalen en ge
dichten. Talrijk zijn de gezegdes en
spreekwoorden waarin de vlinder een
rol speelt. De vlinder is dan ook een
van de weinige insekten op onze we
reld, die bij de mensen populair zijn. De
ze populariteit heeft de vlinder zonder
twijfel aan zijn kleurige vleugels en zqn
gedartel over de bloemen te danken,
want de vlinder is en blijft een insect
dat in sommige gebieden van de aarde
de landbouw schade kan berokkenen.
Niettemin blijven de meeste mensen
op de vlinders gesteld, omdat het zien
van hun fleurig spel een kleine vreug
de betekent, door hun schijnbare zorge
loosheid.
Dit laatste is echter maar schijn,
want ook vlinders moeten hard voor
hun bestaan vechten en er zijn soorten
die daarbij zelfs ongelooflijke presta
ties leveren. Er bestaan n.l. trekvlin-
ders, die in hun leven enorme afstan
den moeten afleggen, afstanden waar
voor een vliegtuig zich niet zou behoe
ven te schamen. Zo trekt de distel
vlinder in de eerste maanden van het
jaar van Midden-Afrika, via Zuid-Euro
pa, naar Noord-Europa. Vele van hen
trekken dan nog via Skandinavië hele
maal naar IJsland. Een tocht derhalve
van maanden, waarbij zij met een snel
heid van 10^25 km. per uur zich ver
plaatsen. In alle opzichten is deze tocht
van Afrika naar Europa een formida
bele prestatie voor de kleine, tere in
sekten. Met hun fragiele vleugeltjes
overwinnen zq de brute krachten van
wind en regen. In juni ol juli hebben
zij hun tocht meestal wel volbracht en
dan pas kunnen zij weer een „norma
le" vlinder worden, die tijd heeft, om
over de bloemen te dartelen en eieren
te gaan leggen.
Het leven van de vlinders gaat dus
zeker niet over rozen en men moet
diep ontzag hebben voor die vlinder
soorten, die jaarlijks hun grote trek
ondernemen. Men moet over de aan
tallen die bij een dergelijke vlinder-
trek betrokken zijn, niet te licht den
ken. Er zijn vlindertrekken waargeno
men, waaraan naar schatting minstens
30 miljoen vlinders deelnamen! Dat is
dus een complete volksverhuizing-door
de lucht.
Nu is het wel bijzonder jammer, dat
wij nog zo weinig over de vlindertrek
weten. De wetenschap speurt dan ook
in tal van landen naarstig naar het
antwoord op tal van vragen. Want wat
is b.v. de oorzaak van een vlindertrek?
Waarom kan men soms zien gebeuren,
dat miljoenen vlinders a.h.w. zelf-
moord plegen, door pardoes de zee in
te vliegen? Wat doet hen de juiste
richting kiezen? Wat beweegt hen,
soms pal tegen de wind in, hardnek
kig rechtdoor te blijven vliegen? Dit
zqn slechts enkele mysteries rond het
leven der trekvlinders. Is het overigens
wel een echte „trek", zoals wij deze
bij de vogels kennen? Wij weten nog
steeds niet, of de trekvlinders weer te
rugvliegen naar het land, vanwaar
zij gekomen zijn, en zo niet, dan mis
schien hun nakomelingen. Er blijft dus
een heel groot vraagteken boven de
trekvlinders hangen. Vragen die waard
zijn te worden opgelost, want het zqn
merkwaardige dieren, die vlinders.
Al was het alleen reeds om hun reuk
orgaan, dat men een van de gevoelig
ste in de natuur noemt. Zo kan een vlin
der nog een honderdste deel van een
vlinderreuk in miljoenen kubieke me
ters lucht ruiken! En dat over een al-
stand van een paar kilometer!
Fraaie vlindere
