Op het spoor van de waarheid
NAEENWEG VOL VERSCHRIKKINGEN
Nederlandse
in
de
pater-arts
wüdernis van Zui
o
K
E
Hr
■ét
katholieke president van V.S.
in conflict met het episcopaat
Jeffersons muur tussen Kerk en
T
staat
D
SCHOOLSTRIJD IN AMERIKA
V oor lichtingsdag
r.k. Universiteit
r -
mm
V B
%-
Eindexamenleerlingen
te gast in Nijmegen
'NNv-j ---
Sommige Amerikaanse protes
tanten hebben in de verkie
zingscampagne van vorig jaar
gezegd, dat een katholiek géén goed
president kon zijn. Als John F.
Kennedy gekozen werd, zo beweerden
zij, zou hij door zijn godsdienstige
opvattingen in conflict kunnen ko
men met zijn constitutionele ver
plichtingen, en hij zou wellicht be
paalde ongewenste instructies accep
teren van het Amerikaanse Rooms-
Katholieke episcopaat. Kennedy
heeft zich indertijd heftig verzet
tegen deze veronderstellingen. Hij
verklaarde, dat hij de grondwet vol
ledig zou eerbiedigen, en hij zou „in
geen enkel opzicht ontvankelijk zijn
voor druk van kerkelijke zijde". De
katholieke kandidaat voor het pre
sidentschap zei ook, dat hij het prin
cipe van de scheiding van Kerk en
staat zou respecteren, en dat hij bij
voorbeeld een tegenstander was van
federale subsidie aan katholieke
scholen.
De eerste katholieke president van
de Verenigde Staten is nog geen
twee maanden na zijn ambtsaanvaar
ding in moeilijkheden gekomen door
een „religious issue". Maar Kennedy
is nu niet in conflict met antipapis
tische protestanten, maar... met de
bisschoppen van zijn eigen Kerk. De
manier waarop hij op het ogenblik
zijn verkiezingsbelofte meent -te
moeten nakomen, heeft de bezorgd
heid gewekt van liet episcopaat, dat
zijn interpretatie van de grondwet
schadelijk acht voor de katholieke
belangen.
&e
x *P
uaf
V'' ->; - A-i ;.,V,* - v.. i *.i, L' ."s j "fc
De baardeloze Capucijn
van Kipatimoe
p weg naar
Kipatimoe overviel
mjj plotseling de angst. Was ik
de reis niet te lichtvaardig be
gonnen? Men had mij in Dar-
es-Salaam toch gewaarschuwd.
„Als er regen komt", had men ge
zegd, „kan het je gebeuren, dat je bin
nen het half uur tussen twee modder-
zeeën gevangen raakt en wat je nu nog
een genoeglijk tochtje van 160 mijl
lijkt, zal dan een moeizame reis van
dagen blijken."
Ik had de bezwaren weggewuifd.
„Het is droog", had ik gezegd, „de re
gen is dit jaar veel te laat en om een
oude vriend te verrassen moet je risi
co's durven lopen".
Nu herinnerde ik mij dat. Ik had ri
sico's gelopen en na 100 mijl was ik er
nog diep van overtuigd dat ik groot
gelijk had. Een brandende zon, geen
druppel regen en een weg die geen
baar beter of slechter was dan die wel
ke ik in de binnenlanden van Oeganda
of Kenya had aangetroffen.
Toen echter ging het plotseling mis.
„Als je met de ferry de rivier bent
overgestoken moet je na ongeveer
twintig mjjl rechtsaf. Je kunt niet mis-
rijden. Een andere weg is er niet."
Jawel, ik zie de situatie nog voor me.
De „hoofdweg", een mul zanderig
spoor tussen metershoog olifantengras,
vertoonde rechts een onbenullig zijpad.
De afstand tot de rivier kwam onge
veer overeen met de gegeven informa
ties, maar dat dit werkelijk de route
naar Kipatimoe zou zijn, leek onvoor
stelbaar. Een wegdek was nergens te
bekennen en dat men zo veertig mijl
door de bergen naar omhoog zou moe
ten. ging mijn voorstellingsvermogen
te boven. Wij overlegden. Toch direct
dit zijpad nemen, kon gevaarlijk zijn.
Het zou mijlen en mijlen kunnen duren
eer wjj ontdekten dat we inderdaad ver
keerd waren en in typisch Europese
zorgeloosheid hadden wij geen extra
benzine meegenomen. Wat was hele
maal 160 mijl?
We vervolgden dus langzaam onze
tocht over de „hoofdweg". Was daar
Weer iets, dat een zijweg mocht heten?
Of daar? We twijfelden, maar het leek
onwaarschijnlijk. Binnen een afstand
van vijftien mijl bleef het eerste pad
het meest voor de hand liggende. Dus
keerden wij om en zachtjes vloekend
"P de achterlijkheid van een gebied,
waar het begrip wegwijzer nog volko
men onbekend is, draaide ik links af.
Ik herinner mij dat ik toen op de ben
zinemeter keek. Alles oké. Al zou Ki
patimoe nog tachtig mijl zijn.
erlijk, het was geen tachtig. Het
waren er werkelijk veertig. Maar
ik zal ze mijn leven niet verge
ten. Zo, dat ik het pad opreed,
moest, ik terug tot in de eerste ver
snelling. De motor loeide als een bush-
brand en langs een onwaarschijnlijk
steile helling kroop ik omhoog over een
weg die al spoedig niet anders was dan
®en verzameling keien en kuilen. De
ene haarspeldbocht volgde de ander,
ravijnen en afgronden openden zich
Plotseling voor mjjn wielen en ik weet
"eg hoe ik minutenlang heb staan
twijfelen toen een omgevallen boom de
eigenlijke „weg" volledig versperde,
Met een loeiende motor heb ik tenslot
te een spoor dwars door de wildernis
getrokken.
Het landschap was barbaars. Of de
vegetatie was wild, ondoordringbaar en
overweldigend met plotseling" hier en
daar felrood bloeiende bomen, of een
onstuimige bushbrand had over mijlen
mjjlen iedere begroeiing vernield.
ver als liet oog reikte zag men
"'ets dan verschroeide aarde met
Enfin, stel u gerust, het is gelukt.
Diep in de avond hebben twee mannen
staande op de barazza van een missie
post het glas geheven en het „Io Vi
vat" gezongen, dat het tot ver in de
dalen te horen moet zijn geweest.
ipatimoe is een merkwaardige
post. Het lijkt oneindig ver van
de bewoonde wereld en toch is
het getekend door alle lijnen, die
de moderne geschiedenis over de aar
de getrokken heeft. Missiologisch be
gint het verhaal er in 1908 toen Tan
ganyika nog Duits-Oost-Afrika heette
en er zich Duitse Benedictijnen van
St. Odilien vestigden. Het moet een
barbaarse tijd geweest zijn. De Duitse
koloniale machthebbers regeerden let
terlijk met de kiboko, de nijlpaarden-
zweep, en het heeft de witch-doctors
van de stam der Wamatoembi, die hier
wonen, dan ook weinig moeite gekost
dit sterke eigenzinnige volk tot opstand
te brengen. Een opstand, die in Kipa
timoe (wat graf op de heuvel betekant)
nu nog als een heldenoorlog herdacht
wordt. Het is nu eenmaal een strijd
lustige gemeente. Geen vijf jaar gele
den is er nog een bisschop vermoord
en dat duizenden en duizenden Wama-
toembi-krijgers in die MajI-Maji op
stand gevallen zijn, lijkt ook nu alleen
maar een reden tot. fiere, zelfbewuste
trots. Tussen haakjes, Maji-Maji bete
kent water-water. De tovenaars hadden
de Wamatoembi namelijk verteld, dat
zij voor de Duitse kogels onkwetsbaar
zouden zijn. Zij zouden als water langs
hen aflopen.
In 1916 midden onder de eerste
wereldoorlog werden de Duitsers
door Indische troepen verjaagd. De
missiepost bleef zeven jaar verweesd
achter en wie schetst de verbazing van
de Zwitserse Capucijnen, die, toen zij
in 1923 Kipatimoe overnamen, er nog
een kleine missie van 78 christenen in
tact vonden. Een jonge man nu een
grijsaard Ambros Ngombale had al
die jaren als leek de rol van pastoor
vervuld. Hij had gepreekt, gedoopt, hu
welijken gesloten en in een volslagen
heidense omgeving een kleine gemeen
te in stand gehouden.
Nu staat Kipatimoe weer voor een
verandering, in de na-oorlogse
storm is Nederland Indonesië
kwijtgeraakt n een van de ge
volgen daarvan is, dat de Nederlandse
Een
grui
zame ontdekkingen van een missie-art
met gezwel aan de schildklier.
lepra-patiënt
Capucijnen hun bloeiende missiën daar
niet van nieuw leven kunnen voorzien.
Ook in Rome heeft men dat bemerkt
en dat heeft er nu toe geleid dat de
Zwitserse Capucijnen hun werk in Tan
ganyika geleidelijk aan zullen staken om
hun activiteit mar Indonesië te verleg
gen. De Nederlandse Capucijnen trekken
naar Tanganjika en het zal misschien
nog maar een paar jaar „uren eer de
missiepost Kipatimoe geheel Neder
lands is. In 1962 komen de Francisca
nessen van Veghel en dan reizen ook
de Zwitserse Zusters naar Indonesië.
Zo trekt de politiek haar spoor door
de bush.
Pater Van Mar.non bij deze ver
anderingen de Nederlandse pio
nier. Hp staat alleen voor de
taak liet hospitaal, waarop weer
bijna 250.000 mensen zijn aangewezen,
uit te breiden. Hij heeft natuurlijk geen
geld en tobt bovendien over dé moei
lijkheid, dat de stiil der Zwitserse mis
sionarissen met die van de Nederlan
ders verschilt. Dat moge onbelangrijk
schijnen, wie zo ver van huis werkt,
heeft enig houvast nodig.
Enfln, hij zal het wel redden. Hij
heeft dit werk werkelijk gekozen en
bovendien heeft hij een bevrijdend ge
voel voor humor. Toen ik wegreed,
drukte hij mij de capsule in de hand van
de laatste fles, die wij samen gedron
ken hadden.
„Uit dankbaarheid. Op de valreep,
Ajap" stond er op.
Je moesf gewoon ur.nen antwoorden:
„De dank is geheel aan ons".
Maar wie zal dat waar maken?
ALBERT WELLING
iiiiiimiiHiiiimmiiiiiiiiii.iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiii
N.B. Na mijn vorige artikel hebben en
kele lezers schriftelijk gevraagd op wel
ke wijze zij dr. Schroder zouden kun
nen helpen. Het gironummer is 903017,
Penningmeester comité dr. E. Schro
der, Adrianaweg 7, Nijmegen.
Alle foto's bij dit artikel zijn van dr.
W. Germeraad, Rotterdam.
NIJMEGEN, maart Zoals ove
al gebruikelijk wordt er ook dit ja:
aan de r.k. universiteit te Nijmegen e<
voorlichtingsavond gehouden voor ein
examenleerlingen en hun ouders. C
maandag 10 april a.s. (dus in de paa
vakantie) zullen de Rector Magni
cus, de praeses van het Nijmeegse St
denten Corps en het Hoofd van het B
reau Studentenbelangen in de voormi
dag een algemene inleiding houden ovi
de verschillende facetten van het stud
ren aan een universiteit
De voorlichting wordt gegeven
de Aula, Wilhelminasingel 13 te Njjnv
gen; zij begint om 10.30 uur. Na c
algemene inleiding wordt een warrr
lunch aangeboden. Des namiddags
er gelegenheid bij de hoogleraren ii
formaties in te winnen over de ve
schillende studierichtingen. Ook c
Senaat van de Nijmeegse Studente:
vereniging Carolus Magnus en hi
Hoofd van het Bureau Studentenbi
langen zullen aanwezig zijn voor h<
beantwoorden van persoonlijke vn
gen. (studentenleven, militaire diens
studietoelagen e.d.) Door de gemeer
te Nijmegen wordt er een busrit doo
de stad aangeboden. Men zal om 16.3
uur van het Corpsgebouw, Oranjesir
gel 42 vertrekken. Het eindpunt i
Heyendael, waar belangstellenden oo
de nieuwbouw van de universitei
kunnen bezichtigen.
Om 18.15 uur vertrekt dezelfde bu
terug naar de stad.
-^an rectoren en directeuren va
net V.H.M.O. is het volledige program
ma, ook voor de voorlichtingsdagei
aan andere inrichtingen van Hoge:
Onderwijs toegezonden, in de vorm vai
aanmeldingsformulieren, waarop d
leerlingen aan kunnen geven voor wel
ke Lmversiteit-Hogeschool en voor wel
ke studierichting (en) men belangstel
ling heeft. Eventueel kan men zich ooi
i echtstreeks voor het bijwonen van d<
voorlichtingsdag in Nijmegen opgever
„11 ,,v?orlic.Ilt'.ngsco]nmissie van d<
R.K. Universiteit, Bjjleveldsingel 70
Nijmegen, liefst voor l april a.s.
■5e ?5.atsIe .iarer is een aanzienlijke
uitbreiding gegeven aan de bevoegd
heid academische examens af te leggen
op grond van bepaalde eindexamens:
zo kan men b.v. met Gymnasium B
tegenwoordig ook in de Faculteit dei
Letteren en Wijsbegeerte studeren (be
halve klassieke talen)en onder bepaal
de voorwaarden kan men met Gijm-
nasium A ook medicijnen en tandheel
kunde studeren. Een volledig overzicht
vindt men in de brochure „Na het
eindexamen... studeren?", van het Mi
nisterie van Onderwijs, Kunsten en We
tenschappen, die op de Middelbare Scho-
len en in de boekhandel verkrijgbaar
ls- .Uitgebreide inlichtingen over de
studie in Nijmegen, kan men vinden in
de brochure „Studeren in Nijmegen",
die vóór de kerstvakantie aan alle ka
tholieke middelbare scholen is toege
zonden, ter verspreiding onder de eind
examenleerlingen.
Abituriënten, die overwegen tand
heelkunde te gaan studeren, of in Nij
megen, of in Utrecht, of in Groningen
moeten zich vóór 31 maar' 1961 opge
ven bp Dr. J. H. A. Ringeling, Krom
me Nieuwe Gracht 29 in Utrecht. Bh
die opgave moeten liefst twee univer
siteiten worden genoemd in volgorde
an voorkeur en met de motivering
van die voorkeur.
Gruwzame verminkingen ontstaan door een aangeboren afwijking.
zwarte geblakerde bomen. Je kreeg het
gevoel of je van de kraterbodem tegen
de wand van een vulkaan omhoog
klom. De motor gilde. Grote keien
sprongen met geweld van onder de wie
len de afgrond in en ondertussen wor
stelden wij met twee vragen. Zou dit
werkelijk de goede weg ziyn en zo ja,
hoe lang zou deze cross-country nog
duren? De benzinemeter liep snel te
rug en de wijders van de klok leken
gevleugeld.
Na een uur passeerden wij een paar
hutten. Er kwamen drie vrouwen te
voorschijn en de witte pater, die mij
vergezelde, stapte uit. Hij bleek haar
taal en zij de zijne niet te verstaan,
maar met behulp van wat Kiswahili
kwam er toch een gesprek op gang. Ja,
dit was de weg naar Kipatimoe. Maar
waar het precies lag? De vrouwen wis
ten het met. Het moest ver zijn, heel
ver. Zij waren er nog nooit, geweest.
Ik zal de rest van het verhaal be
korten. Ik weet nu waarom men ons
S',
gewaarschuwd had. Ook zonder reg
is deze weg bijna onbegaanbaar. Mi
vermoordt zijn motor en iedere keer
als hij bij een extra uitdaging hoge gie
rende geluiden maakt, realiseert men
zich wat pech betekent. Men zou, ge
dwongen door de aanwezigheid van
groot wild, genoodzaakt zijn te wach
ten. En dat wachten zou even goed een
uur als drie dagen kunnen duren.
Ten laatste werd de situatie angstig
De zon kroop weg achter hoge berg
kammen, de benzinemeter was in het
fatale rode deel van de laatste kilome
ters beland en het zweet stond in mijn
handen. Ik kende de verhalen van pa
ter Ajap van Maanen, die hier zelfs
met een landrover was vastgelopen en
twee dagen lang in de open lucht ge
bivakkeerd had. 's Nachts hadden oli
fanten rond zijn cabine gewandeld en
's morgens had hü op de laadbak mis
gelezen. Na uren en uren zwoegen had
hij de wagen weer vlot gekregen en was
uitgeput en uitgehongerd in Kipatimoe
aangeland. Een helse malaria was het
gevolg geweest. Op iedere top hoopte
ik dan ook de spits van het typische
bergkerkje te zien, maar het bleef on
vindbaar. Het leek of het in een val
avond steeds verder weg week. totdat
het plotseling na een haarspeldbocht
onaangekondigd voor ons stond. De
tank bleek nog twee liter benzine te
bevatten.
verlaten auto in de bush. Er is niemand verdwaald. De auto staat op de
oflt&SWnntbitmMweweg
Zo'n ontvangst op een afgelegen
missiepost is altijd hetzelfde.
Iedereen hoort en ziet de onbeken
de wagen direct en m minder
dan geen tijd is men het middelpunt
van oen grole kring. Paters, broeders
en zusters lüken uit het niets op tq dui
ken en al b(j de tweede keer weet men,
dat hun verwachtingsvolle Wikken niet
op de eerste plaats de bezoeker gel
den. Het gaat om post. tedere auto kan
post meebrengen en die hoop blijft, hoe
vaak ook bedrogen, levendig. Ik had
post. Ik schudde handen, deelde brie
ven uit en ondertussen vroeg ik naar
pater Van Maanen. Voor hem was ik
gekomen en hij was de enige, die ont
brak.
Hij is nog in het hospitaal, zei de
superior. Ik keerde mij om en sloeg de
weg in naar de operatiekamer. Ik zal
het maar niet weer beschrijven. U kunt
uit mijn vorige verhaal weten hoe hos
pitalen hier zijn ingericht en ik wil niet
de indruk wekken dat ik bedel. Wij
kunnen de kerk van Ta.i tanjika die
nen en als wij daartoe niet bereid zijn
moeten wij dat heerlijke zachte gevoel
van meeleven maar bedwingen.
Pater Van Maanen zat achter zijn
bureau. Hij was somber en reageerde
nauwelijks op mijn enthousiaste begroe
ting. Nu ken ik pater Vaa Maanen al
jaren. Hij was een van de meest le
venslustige medische studenten van
het Utrechtse „Veritas" in de jaren dat
ik er de toneelgroep placht te regisse
ren. Hij heeft mij danig ontgroend. Wjj
hebben samen menige feestelijke
avond gevierd en toen hij, na afgestu
deerd te zjjn, plotseling in een Capu-
cijnerklooster verdween, heeft hij velen
achtergelaten met dat vreemde gevoel
dat ieder mens een geheim blijft. Nu
zat hij tegenover me. Een baardeloze
capucijn, want geen arts kan hier een
baard dragen. Hij zweeg. Hij speelde
met zijn stethoscoop en het duurde ge
ruime tijd eer ik begreep, dat hij net
een ingreep achter de rug had, die van
een eenzame missiearts alles eist aan
beheersing en morele kracht. Het was
gelukt en nu zat hj[j in die leegte van
waaruit het zo moeilijk is om tot de
orde van de dag terug te keren.
Begin maart heeft de Amerikaanse
president bij het Congres een wet inge
diend voor federale steun aan liet open
bare onderwijs. Deze wet bevatte een
bepaling voor het verlenen van subsi
die voor scholenbouw en onderwiizers-
sqjarissen. De regeling zou niet van
toepassing zpn op het katholieke onder
wijs. Prompt werd door liet Ameri
kaanse episcopaat een vergadering be
legd om deze kwestie onder ogen te
zien. Na afloop van deze bijeenkomst
werd door de aartsbisschop van Cin
cinnati, Mgr. Karl J. Alter, verklaard,
dat de Kerk zich tegen deze wet zou
verzetten als er geen voorzieningen in
kwamen voor subsidie aan de katholie
ke scholen. (Er zijn een kleine 13.000
katholieke lagere en middelbare scho
len in de Verenigde Staten). Die sub
sidie zou, volgens de bisschoppen in de
vorm gegoten kunnen worden van le
ningen op lange termijn tegen een lage
rente.
Kennedy heeft echter
zb'n wet te veranderen. Hij
klaard, dat federale subsidie aan het
katholiek onderwijs in strijd zou zün
met het eerste amendement op de
grondwet. In dit amendement, dat in
1791 van kracht werd, staat: „Het
Congres zal geen wet opstellen die
betrekking heelt op een godsdiensti
ge instelling." In 1947 heeft het
Hooggerechtshof dit amendement zó
geïnterpreteerd, dat geen belas
ting kan worden geheven voor
steun aan enige godsdienstige acti
viteit of enige godsdienstige instelling"
Dat sloeg toen vooral op directe steun
aan het katholiek onderwijs, en volgens
Kennedy valt over die vorm van sub
sidie eenvoudig niet te praten. Het epis
copaat denkt echter aan een soort in
directe steun, en hoewel Kennedy per
soonlijk var mening is, Ja* ook subsi
die in de vorm van lange leningen
tegen lage rente ongrondwettig is,
zou hjj het congres daar nog wel over
willen laten beslissen. Maar het voor
stel van het episcopaat zou dan los
gemaakt moeten worden van de on
derwijswet die nu is ingediend. Het
plan zou afzonderlijk behandeld moe
ten worden. Tegen een dergelijke af
zonderlijke behandeling heeft het epis
copaat echter bezwaren, vooral omdat
er dan hoegenaamd geen kans zou
zpn, dat het plan er door kwam.
Kardinaal Spellman heeft vorige week
gezegd, dat Kennedy's wet „niet eerlijk
en niet onpartijdig" is. Gedurende de
laatste_ weken heeft een groot aantal
katholieke bladen in Amerika betoogd,
dat de katholieken, die als belastingbe
talers het openbaar onderwijs al onder
steunen, zich grote financiële offers
moeten getroosten voor het katholiek
onderwijs. Als het openbaar onderwijs
nu nog meer steun kreeg en het ka
tholiek onderwijs helemaal geen steun,
zou het voor de katholieke scholen
steeds moeilijker worden het onderwjjs-
peil van de openbare scholen te even
aren.
homas Jefferson, de derde presi
dent van de Verenigde Staten,
heeft indertijd het eerste amen
dement op de grondwet betiteld
als „een muur waardoor Kerk en staat
zijn gescheiden". Maar sommige Ame
rikaanse katholieken betogen, dat et-
al minstens twee keer een gat in die
muur is gehakt, en dat er dus wel meel
gaten gemaakt zouden kunnen worden.
In 1946 werd immers de zogenaamde
„School Lunch Act" aangenomen. Bij
deze wet wordt aan openbare én ka
tholieke scholen subsidie gegeven voor
het verstrekken van maaltijden aan
scholieren. Vervolgens heeft in 1947
het Hooggerechtshof verklaard, dat
niet alleen leerlingen van openbare,
maar ook die van katholieke scholen
recht hadden op gratis busvervoer.
Van beide subsidieregelingen is echter
wel gezegd, dat het in deze gevallen
niet ging om steun aan katholieke on
derwijsinstellingen, maar aan de leer-
Abraham Ribic
jf Amerikaans minister
Onderwijs.
lingeii van die instellingen: een sub
tiel onderscheid.
Kennedy is wel heel rigoreus in
zjjn interpretatie van de grondwet.
Er zjjn verscheidene vooraanstaande
rechtsgeleerden die zjjn visie niet de
len. Reeds in 1952 gaf een der rech
ters in het Hooggerechtshof, William
O. Douglas, een opmerkelijk com
mentaar op het eerste amendement
Dit amendement, zo betoogde hij
kan niet betekenen, dat er een volle
dige scheiding moet bestaan tussen
Kerk en staat. Anders zouden staat
en godsdienst als vreemden tegen-
°^(l"5?ar^an "f viJa"dig en achter
dochtig Hij zei, dat het eerste
amendement immers niet werd ge-
rv!ï>°illen r het £eit' dat er in het
Congres soms een gebed wordt uit
gesproken. Hp herinnerde er aan,
of?, u Pres,dent in zijn boodschappen
fif!i congres de naam van God
pleegt te gebruiken, dat in de rechts-
f.aai de uitdrukking ..so help me God"
wordt gebezigd, dat „Thankgivings
f-<ay een officiële nationale feestdag
is, etc.
■^■ri'lur Sutherland, een protestantse
.ïoogleraar in de rechtswetenschap aan
de Haryard-universiteit, heeft zich nog
v eel duidelijker uitgedrukt: „Als ik
president was", zo zei hjj, „zou ik geen
duidelijke grondwettelijke reden kunnen
bedenken om een veto uit te brengen
tegen een wet voor steun aan scholen
can een kerkgenootschap".
Hei standpunt van de Amerikaanse
bisschoppen is overigens niet nieuw.
Reeds in 1948 heeft het episcopaat ver
klaard, dat het zich kan verenigen met
het grondwettelijke principe van schei
ding van Kerk en staat, maar dat
staatssubsidie aan katholieke scholen
niet met dit beginsel in strijd is. Een
jaar later kwam kardinaal Spellman in
een ernstig conflict met mevrouw
Rtosevelt, die zich tegen een wets
voorstel betreffende indirecte steun
aan het katholiek onderwijs had ge
keerd. De kardinaal verweet de wedu
we van president Roosevelt, dat zij
voor „een anti-katholieke zaak" streed,
en hij noemde haar krantenartikelen; Vr" «anzien van net katho-
„discriminerend" en „een Amerikaan-, caek-onderwps onaanvaardbaar achten.
se moeder onwaardig"'
Kardinaal Spellman. aartsbisschop ve&
New York.
oor dit verschil van mening ttH»
sen de president en het épised»
paat komen verscheidene leden
van het Congres in een moeilijke
an d® 100 senatoren zjjn er 12
katholiek, en van de 433 leden van het
Huis van Afgevaardigden 87. Boven
dien zijn er verscheidene protestantse
senatoren en afgevaardigden die hun
zetel vooral aan katholieke kiezers te
danken hebben. Al deze Congresleden
zouden door de katholieken uit hun
kiesdistricten of staten onder druk ge
zet kunnen worden om tegen Kennedy's
wet te stemmen, als zjj dat uit zich
zelf al niet zouden doen. De Democra
tische fractievoorzitter in liet Huis van
Afgevaardigden, John McCormack, een
katholiek, uit Massachusetts (de staat
waar Kennedy zelf ook vandaan komt)
heeft zich al achter de bisschoppen ge
steld. Maar de Democratische fractie
voorzitter in de Senaat, Mike Mans-
field, die ook katholiek is, heeft zich
nog niet willen uitspreken.
De Amerikaanse minister van On
derwijs, Abraham A. Ribicoff, heeft
deze week in een televisie-interview
gezegd, dat hij de katholieke bis
schoppen niet zou kunnen garande
ren. dat hun plan voor steun aan het
katholiek onderwijs in de vorm van
een wet aan het Congres zou worden
voorgelegd. Ribicoff voorspelde ook,
dat uiteindelijk Kennedy's wet zon
der enig amendement zou worden
aangenomen, al zou daar een felle
strijd aan voorafgaan. Dit optimisme
wordt echter niet gedeeld door som
mige politieke commentators in Ame
rikaanse bladen.
Volgens vele Amerikanen Iaat het
peil van het onderwijs in de V.S. nog
vee] te wensen over. Als Kennedy's
wet er niet door komt, zou dat zeer
scftadeiijk zjjn voor het openbaar on
derwijs. Maar de Amerikaanse bis-
schoppen willen zich door die overw*.
ging niet af laten brengen van hun vei»,
zet tegen de wet, aangezien zjj de dis
criminatie ten aanzien van het katho-
H.
