i
i
il
t
Gospel-zangeres
bij de gratie Gods
Uitbreiding teeltreeht moet
progressief verdeeld worden
i
Friesland kunt u bouwen
Groot kunstenares
met een
creatief vermogen
Als u denkt
over een
nieuwe vestiging,
denk dan
aan Friesland!
C.N.A.-arbeiders
formuleren eisen
Prins Soevanna naar
Khroesjtsjev
VERGADERING BLOEMBOLLENCULTUUR
Reservaat „Biesbosch"
wordt vergroot
mesje dat u niet voeSt!
Blue Gillette
-3
ek
DINSDAG 18 APRIL 1961
FRANKFORT/MAIN, 14 april.
Als je dan tenslotte tegenover
haar zit na afloop van het
concert, met in hart en hoofd
nog de springlevende ervaring van
Wat z\j zo juist met haar donkere
doordringende stem heeft gezongen,
bekruipt je een gevoel van schaamte.
Ze is nu weer gekleed in een eenvou
dige blauwe japon zonder enige op
schik; met haar forse armen leunt
zij op de rand van de tafel, soms
Wrijft ze verstrooid met haar hand
over haar wang. De beroemde zange
nes Mahalia Jackson is doopop. Maar
ze weigert niet naar onze vragen
te luisteren. Met vriendelijke maar
onderzoekende ogen zit ze ons aap
te kijken. Het is alsof ze langzaam
dit de ban van haar eigen liederen
moet raken om de wereld van pu
bliciteit rondom haar met een zekere
gelatenheid te aanvaarden. Buiten
aan de deur van de kleedkamer
Wordt een kleine veldslag geleverd.
Zaalwachters van het Franforter
Pestivall-hallcomplex hun reus
achtige petten steken krijgshaftig
boven de krioelende groep uit
bouden in een snijdende woorden
strijd een horde handtekenjagers op
afstand. Kreten van teleurstelling
en gerammel aan de deur brengen
baar niet uit evenwicht. Meer be
zorgd zijn haar begeleiders op deze
Europese concertreis. Zij kienen uit
boe zij 's werelds meest geliefde en
beroemde gospelzangeres zonder
kleerscheuren naar buiten kunnen
loodsen. Ze dringen aan het niet te
lang te maken; maar de negerzan
geres Mahalia Jackson, de vrouw,
Waar honderden vanavond adem
loos bijna twee uur naar hebben
zitten luisteren, houdt zelf eigenlijk
bet vertrek op, want zij raakt op
nieuw in vuur als ze vertelt waarom
zij zingt; ze laat haar handen op
tafel vallen, met een klap en zegt:
••I just believe in God!"
(Advertentie)
„Friesland is niet alleen een land
om te werken, maar ook een gebied
dat rijk is aan gelegenheid tot ont
spanning. Zoals bekend is het een
dorado voor zeilers, maar ook
vissers, jagers, kampeerders en
wandelaars kunnen in Friesland
hun hart ophalen. Juist in deze tijd
is het van zoveel betekenis dat na
gedane arbeid rust en ontspanning
kan worden gevonden."
tel. (05100) 28144-28145
Te Sluiskil
Pakje 5 stuks 0.90 Dispenser 10 st, 1.73
-a
ge-
ge-
an-
op
11
sn
er
en,
ien.
ing
Re-
ten
eze
jst-
of
te
der
de-
de
;el-
SF»
EEN STEM, die als een
TROMPETSTOOT
het koninkrijk GODS verkondig
Mr. P.E. van Krevelen,
lid van het College
MÈgjp l%|l| van Gedeputeerde
Staten in Friesland
Dit zijn de 11 kernen:
Bergum - Dokkum -
Drachten - Harlingen -
Heerenveen - Kootster-
tille(gem. Achtkarspelen)
- Leeuwarden - Lemmer-
Oosterwolde - Sneek -
Wolvega.
MAHALIA
JACKSON
wat sister Mahalia met de gospel gaat doen.
verhuisde zij uit het zuiden naar Chi
cago. Daar zong zij jn de Greater Sa
lem Baptist Church en werd zij wel
dra opgenomen by de Johnson-singers,
een groepje, dat geestelijke liederen
bracht en stad en land afreisde op kos
ten van de kerkgemeente in Chicago.
Haar ster begon toen te schitteren,
maar blank Amerika kende haar niet.
Haar eerste grammofoonplaat kwam
uit; zwart Amerika kocht haar; de
plaat heette: ,,I will move on up a
little .higher", een eigen compositie,
uie bij miljoenen is verkocht. Dat was in
Men kan zich met moe.ite onttrekken
®an de bekoorlijkheid van haar een
voud. Wellicht is men geneigd te den
man, dat dit optreden toch wel iets te
maken zal hebben met ,,show"; Ame
rikanen zijn nu eenmaal op dit punt
r^oeiljjk te controleren. Maar wie oren
*J®eft om te horen, hij hore! Mahalia
Jackson zingt voor iedereen, die maar
Wil luisteren naar vreugdevolle werke-
'Ultheid van het evangelie, een bood-
s°hap, die in haar gospelsongs een ab
soluut eigen geluid bezit zonder dat
JWn de indruk krijgt, dat hier een of
andere soliste aan het woord is, die
W>or eigen godsdienst zich staat af te
matten. Dit soort optreden is haar 1e
J'enmale vreemd. Sinds zij een unie-
5® verschijning in de Amerikaanse en
fjbropese concertzalen is geworden, is
$11 dezelfde gebleven, gewoon „sister
Jiahalia". Zij verliet de beslotenheid
qH1 haar eigen kerkgemeente voor het
/«ciële podium toen zij al lang on-
de negers van de Verenigde Sta-
j®h een geliefde beroemdheid was.
Haar ook nu vergeet ze niet 's zondags
va de kerk, waar men haar heeft ge
daagd, te komen zingen. Men heeft al
j malen getracht deze vrouw de al-
tes van een top-ster aan te praten,
fj.® meent, dat dit voor haar niet moei-
,Uk te bereiken zou zijn. Zoveel wer-
jell)kheidszin heeft ze ook wel. Maar
j® zegt: „ik zing nu al zo'n veertig
i?*r, zowel voor mijn dagelijks brood
?.s voor de Heer. Hij heeft me die
v ®m gegeven, dan is die stem ook
®or Hem. Ik heb nooit muzieklessen
f®kregen, ik kan zelfs geen noot lezen,
,?*t staan dat ik iets afweet van koor-
/rUcturen." En dan ineens weer dat
j'Oonieke: „I just sing it; ik zing al-
tf®h maar en er is geen lied, dat ik
Weemaal op dezelfde manier heb ge-
vOgen." Dit laatste is nu juist een
de duizenden, die naar haar stem luis
teren.
Het getuigenis door middel van die
gospelsongs draagt soms het gevaar
in zich van een louter gevoelsmatige
benadering van de heilsgeschiedenis
der mensheid. Er is de laatste tijd
nogal eens in allerlei radio- en tv-
programma's misbruik gemaakt van
spirituals en gospels. Vooral bij de
laatste kreeg men dan de indruk met
zoetige salonmuziekjes te maken te
hebben. Maar Mahalia Jackson is
een uitzonderlijk sterke persoonlijk
heid. Wanneer zij gospels zingt,
schept zij op dat moment een eigen
lied voor de Heer. Alleen zij kan dit
zo met een emotionele overtuigings
kracht mededelen.
De eerste sporen van de gospel
zijn in de vroegste negro-spirituals
en protestantse kerkliederen van de
negers terug te vinden. Maar in te
genstelling tot de spirituals zijn de
gospels van jongere datum. Ze zijn
ook sterk door jazz van buiten de
kerken beïnvloed.
Dit spontane geestelijk lied, dat
zich in de loop der tijden in dé Ame
rikaanse negerkerken tot een zelf
standige uitingswijze van geloof en
blijdschap heeft ontwikkeld en dat
gospel wordt genoemd, is wel zeer
tegengesteld aan bijvoorbeeld de
rechttoe-rechtaan psalmen; ze ver
geet haar vermoeidheid als ze zegt:
„De gospel is een „salvation-song",
good news just like the angels of
Bethlehem were bringing good news
on their own way; U zingt in uw
kerk toch ook op uw eigen manier?
Nu, wij doen het op de onze!" En zij
voegt er aan toe dat de gospel meer
gericht is op „the joy of glorious
feeling", terwijl de spiritual in oor
sprong het verdriet over onderdruk
king tot uiting bracht. Men kan in
deze ontwikkeling de geschiedenis
van de steeds vrijer wordende neger
volgen.
Mahalia Jackson werd in 1911 in
New Orleans geboren, in de stad dus
van jazz, blues en Dixieland. Haar va
der was havenarbeider en verdiende
's avonds wat bij als openlucht-kapper
tje in de armoedige negerwijk. Maar
's zondags trok hij zijn beste kleren aan
en trad op als voorganger in een kerk
je. In het kerkkoor bij haar vader be
gon Mahalia, vijf jaar oud, voor het
eerst te zingen. Ofschoon zij woonde
in een stad, die als het ware doordron
gen was van jazz-inuziek, hoorde zij
thuis alleen maar kerkgezangen. Na
schooltijd, later, verdiende ze mee de
kost als baby-verzorgster, wasvrouw
en hulpje in de huishouding. Van on
volmaakte opnamen en krassende
grammofoonplaten hoorde ze echter de
stemmen van Ida Cox, Bessie en Cla
ra Smith, Ma Rainey en heel merk
waardig ook van Enrico Caruso. De
ze hebben haar manier van zingen be
ïnvloed.
Als kind en jong meisje maakte zij
vaak haar eigen religieuze teksten en
melodieën, tot verwondering van de
buurt en tot stichting van de arme
Baptistengemeente. Dat waren eigen-
ij haar eerste gospels, die ze thuis of
elders onder het werk zong. In 1927
gjjh die aantrekkelijke persoonlijke be
gaafdheden van deze vrouw; zij laat
jgJ haar optreden zich niets gelegen
J?8en aan een keurig afgedrukt pro
gramma. Zij kiest op het moment naar
fa„ang haar hart het ingeeft uit het
rt age repertoire en het kan gebeuren,
v?1 zjj er plotseling nog iets aan toe-
U°®gt, een woord, een melodie, begees-
gegrepen, geïnspireerd. Ze staat
ij®1 gevouwen handen, of ze wan-
jv*1 met kleine danspassen over het
kjhium, ze klapt soms in haar handen,
y!. schept op die onvergetelijke ogen-
do en haar eigen kunst. En men on-
hr.' ent het als waarheid en eerlijk-
Mabelachtige bedragen zijn haar aan-
Boden als zij bereid zou zijn andere
L5res> bijvoorbeeld alleen jazz of al-
ijjph blues, of ook profaan en commer-
ha il afgestemde songs te zingen voor
4a? s en shows. Wij kennen nu
resolute handgebaar, waarmee zij
Ar», m.anagers van de lichte muze in
^fnerika te verstaan heeft gegeven,
ZU alleen maar zó wil zingen zoals
al tientallen jaren heeft gedaan; in
in- kleine armetieriee kerk in New Or-
vTT' waar haar vader op zondag ge-
§rot??e greekjes^ hield, of later in de
Salem Baptist Church in Chi-
gVnt' *n al^es wat ZÜ zingt straalt een
®rn t- vrel'ghe door, die ook in haar
rjpr'Sa liederen nog op de toehoor-
uM w°rdt overgebracht. Zij ziet in
gel°h£ de bevestiging van haar
use leven. Op haar eigen manier
tii-i.?® daarover meedelen; ze is kin-
fern k'tö als ze merkt, dat d«ze fun-
^Jn®ntele blijdschap over het chris-
l"zUn op deze wereld doordringt tot
Een enkele keer komt de zangeres dichter bij de microfoon. Wanneer zij forte
zingt, is een dergelijk apparaat volkomen overbodig. De witte robe, waarin zij
graag optreedt, noemt zij een teken van blijdschap.
1944. Maar Mahalia bleef onbekend,
althans in de blanke wereld. Ze
j een SroePje gebroken om
dat iedereen, die het goed meen
de, haar had aangeraden nog slechts
ais soiiste op te treden. De kans
dat zij, een negerin, beroemd zou wor
den, en dan :iog wel als een die alleen
maar gospels wilde zingen, was eigen
lijk vanzelfsprekend klein. Ze zou wel
moeten terugkeren naar de bloemen
winkel, die ze voor zich zelf in Chicago
was begonnen. Maar het liep anders.
In Europa begon haar internationale
roem. franse musici ontdekten haar
P aten en een Europese uitgever was
bereid opnamen van haar te maken.
"e triomftocht was begonnen. Acht
jaar geleden kwam ze naar Europa en
zong. Zo voortreffelijk, zo overtuigend
gat men... het in Amerika vernam,
sindsdien is er veel rondom haar ver
anderd. Zij zelf is gebleven, die ze
was, een eenvoudige vrouw met een
groot geloof en een stem, die als een
trompetstoot het koninkrijk Gods ver
kondigt, die even daarna zachtjes zin
gend en improviserend over woorden
uit de Bijbel, vooral die betrekking
hebben op vreugde, glorie eu ver
wachting, mediteert, waarna zij van
mezza voce met een enorme overtui
ging en een geweldig omvangrijk ge-
uid overgaat naar het glory, Halle
luja...
De Gospel heeft overeenkomsten met
hymnen, blues en kerkkoormuziek; het
is een ernstige kunst, die tegelijk po
pulair in de goede betekenis van het
woord is. Het essentiële bij deze songs
is niet zozeer de muziek en de woor
den als wel dat, wat de kunstenares
in deze kleine scheppingen telkens
weer opnieuw en telkens weer anders
aan persoonlijk geloof neerlegt. Bij Ma
halia Jackson wordt dit gebed uitge
sproken als het gebed van iemand, die
zich uit in de bijna chaotische vormen-
loze wijze van de gospelsong. Wie de
strakke klank van onze kerkmuziek ge
wend is zal aanvankelijk even verbijs
terd zitten luisteren. Maar de ernst,
die deze vrouw beheerst, de muzikale
uitdrukkingswijze van haar stem, de
dramatische spanning van de gekozen
woorden, het geloof in wat ze zingt,
de ongedwongenheid van haar om
vangrijke persoon, de vriendelijke knik
naar het publiek als dit meer 'liederen
verlangt, kortom haar hele donkere
persoonlijkheid, die geen duistere reli
giositeit maar alleen vitaliteit ver
raadt, overtuigen voorgoed. Zaterdag
nacht 22 april zingt zij in het Concert
gebouw te Amsterdam. Het zal op
nieuw fascinerend en ontroerend waar
zijn.
Ze zei alleen nog voordat ze dood
moe naar haar hotel kon terugkeren:
„ik hoop niet dat ze daar in Neder
land met me mee in de handen klap
pen. Het is wel eens gebeurd dat
mensen in de zaal d't deden. Ze
meenden het goed, maar ze ruïneer
den het concert. Dü is mijn manier
van gelovend zingen, die moet u me
laten." En dit getuigt van een grote
liefde voor de gospel en ook van
werkelijkheidszin.
FRANS DUISTER.
MOSKOU, 18 april (UBl) I)„ vroe
gere neutralistische premier van Laos.
Prins Soevanna Phoema, is vanuit
Moskou vertrokken naar Sotsji aan de
Zwarte Zee voor besprekingen met de
ui die omgeving vakantie houdende
premier Khroesjtsjev.
Inmiddels is bekend geworden, dat
Soevanna zijn vertrek naar Washington
heeft uitgesteld. Aanvankelijk zou hij
dinsdag naar de Verenigde Staten ver
trekken.
Inlichtingen worden u verstrekt door: de Industrialisatie-raad der Friese Kernen, Sophialaan 1, Leeuwarden.
HAARLEM» 18 april De agenda van
de vergadering van do Koninklijke Al
gemene Vereniging voor Bloembollen
cultuur, gisteren in de tuinzaal van het
Haarlems Concertgebouw gehouden, zag
er onschuldig uit, maar de behandeling
vergde toch nog enkele uren. De dis
cussie ontspon zich vooral rond liet
voorstel van de afdeling Enkhuizen, die
voorstelde stappen te ondernemen om
bü verdere uitbreiding van het teelt-
recht, die uitbreiding gelijkelijk over al
le teeltrechthouders te verdelen. Men
wilde op die manier voorkomen, dat de
grote kwekers een veel te grote uit
breiding krijgen ten opzichte van de
kleine. Het voorstel werd echter op ad
vies van het hoofdbestuur verworpen,
maar de vergadering ging wel accoord
met een tegenvoorstel van de afdeling
Heemskerk, waarin gevraagd werd die
uitbreiding progressief te verdelen. De
vergadering wilde die verdeling echter
niet doen geschieden aan de hand van
de zogenaamde meetbon, maar volgens
het geregistreerd teelrecht per 1 augus
tus.
Aanvankelijk bespeelden de sprekers
allemaal hetzelfde Ihema. De jonge kwe
ker moest geholpen worden. Een der af
gevaardigden stelde zelfs; „Als een
schreeuw moet het doorklinken Er
moet iets gedaan worden voor de jon
ge mensenDe voorzitter verklaarde
echter, dat de toekenning van teeltreeht
aan jonge kwekers een heel andere
kwestie is. Daaromtrent kon hij mede
delen, dat er een andere regeling op
komst is, die soepeler werkt. Ten aan
zien van het Enkhuizer voorstel merkte
hij op, dat het niet consequent is, bij
uitbreiding van het teeltreeht die uit
breiding gelijk op te delen. Want dat
zou ook betekenen, dat bij beperking
van het teeltreeht ook die beperking, ge
lijk op moest gaan, ten nadele dus van
de kleine kweker. Hij meende ook, dat
de progressie niet zo simpel is als ze
wordt voorgesteld. In de loop der jaren
heeft het vak een belangrijke weer
standskracht opgebracht, waarin het
teeltreeht een belangrijk aandeel heeft.
Men mag nu niet tot een regeling ko
men, welke die weerstand verzwakt.
Maar niettemin is de progressie ook
om sociale redenen te verkiezen boven
gelpkheid.
Aan de discussie scheen aanvankelijk
geen eind te'komen. Maar tenslotte wist
de voorzitter, jhr. mr. dr. O. F. A. H.
van Nispen tot Pannerden, tot stemmen
te komen, toen de vergadering zich
zwaar-technisch verdiept had in de
kwestie „meetbon geregistreerd
teeltreeht". Het voorstel Heemskerk
(inclusief meetbon) werd verworpen
met 694 stemmen tegen, 298 vóór en
250 blanco. Met dezelfde stemmenver
houding werd het voorstel-Heemskerk
aangenomen, maar dan met het geregis
treerde teeltreeht.
Met algemene stemmen ging de ver
gadering accoord met het op verzoek
van de afdeling Wassenaar gecorrigeer
de voorstel van het hoofdbestuur, om in
de statuten vast te leggen, dat „perso
nen, die naar de mening van het hoofd
bestuur in belangrijke mate betrokken
zijn bij het bloembollenbedrijf alleen als
lid, doch niet als donateur kunnen wor
den ingeschreven". Het voorstel van de
afdeling Overveen-Bloemen-daal om voor
de vergunning Tussenhandel tenminste
250,- te berekenen aan makelaars en
tussenpersonen werd op advies van het
hoofdbestuur met grote meerderheid
van stemmen verworpen.
DEN HAAG, 18 april. „Het minis
terie van O., K. en W. zal in de toe
komst vierhonderd gronden en wateren
in de Biesbosch, die van natuurweten
schappelijke betekenis zijn, aankopen.
De uiteindelijke grootte van het reser
vaat de Biesbosch, dat op het ogenblik
ongeveer 756 ha bedraagt, zal afhan
gen van de tijd waarin de voorgeno
men aankopen tot stand kunnen wor
den gebracht. Dit hangt weer ten
nauwste samen met de bereidheid van
de eigenaren tot verkoop van de gron
den en wateren". Dit deelt de staats
secretaris van O., K. en W., mr. Y.
Scholten, mede namens minister Kort
hals van Verkeer en Waterstaat, mee
in antwoord op vragen van het Kamer
lid Van Meel (K.V.P.).
Uitdrukkelijk stelt de bewindsman,
dat de aankopen door het ministerie
van O., K. en W. niet van invloed zijn
op het tijdstip, waarop de minister van
Verkeer en Waterstaat het rapport over
de Biesbosch de Tweede Kamer zal
aanbieden. Volgens staatssecretaris
Scholten wordt het uitblijven van het
bewuste rapport veroorzaakt door de
uitermate grote gecompliceerdheid van
de verschillende vraagstukken. In ver
band met het feit, dat ingrijpende ver
anderingen aan de Biesbosch niet voor
1968 kunnen worden uitgevoerd, omdat
eerst dan het Haringvliet en Volkerak
gullen zijn afgesloten, acht minister
Korthals het niet verantwoord het on
derzoek naar een oplossing van de ver
schillende vraagstukken te forceren, al
dus de staatssecretaris.
(Advertentie)
SLUISKIL, 18 april Naar schat
ting zeshonderd arbeiders van de „Com
pagnie Néerlandaise de l'Azote" zijn
gisterenavond naar Axel getrokken, om
daar een vergadering bij te wonen die
was belegd door de drie vakcentrales.
Deze bijeenkomst werd gehouden om
dat het personeel van dit bedrijf grie
ven had over het loonpeil. Vorige week
werd zoals bekend in verband daarme
de een proteststaking gehouden voor
het hoofdkantoor van dit stikstofbin-
dingsbedrijf.
In de gedachtenwisseling tussen vak
bondsleiders en leden is nu tijdens een
vrij rumoerige bijeenkomst besloten de
volgende voorwaarden ter verwezenlij
king aan de directie voor te leggen:
verbetering van de pensioenen, gratis
autovervoer en vrij fietsengeld, verde
re verkorting van de arbeidstijd, ver
hoging van de premies, kledingvergoe-
ding en herziening werkklassificatie, ge
baseerd op genormaliseerde methoden.
Terwijl er kreten weerklonken als „geen
voldoende tegemoetkomingen, dan maar
plat" sloot de presiderende vakbonds
leider de vergadering.
SENSATIONELE
OMMEKEER IN
HET SCHEREN:
NIEUWE
Hoe u zich tot nu toe
ook hebt geschoren,
zodra u Blue Gillette
EXTRA gebruikt weet
u wat perfekt scheren
is. Alsof er geen mesje
in het apparaat zit: zó
zacht, zó gemakkelijk.
U bentschoneren glad
der dan ooit tevoren.
EXTRA
OVERAL VERKRIJGBAAR
