MINISTER VAN aartsen houdt belofte GEVANGENE VAN CASTRO OP WEG NAAR VUURPELOTON
Dit jaar nog eens 2500
subsidiewoningen meer
Beperking vri je sector niet
langer dan strikt nodig is
15.000 Portugezen
ANGOLA
naar
GUERRILLA-OORLOG OP
CUBA TE VERWACHTEN
Kennedy sprak met Leden
van Revolutionaire Raad
Doodstraf voor
MENDERES
„VASA
BINNENKORT GELICHT
LEES. TERWIJL U WACHT
Aanpassing
Sc
Cubaanse ballingen niet zonder hoop
mm
Nixon bij Kennedy
DERDE DODE
Het
weer
VRIJDAG 21 APRIL 1961
Ook de scholenbouw
moet het ontgelden
LUCHTBRUG LISSABON-LOEANDA
PROCES-YASSIADA
Kwestie-CUBA
Methyl-zaak Mulmö:
Wisselend
Het weer in Europa
16
pagina s
.Den HAAG, 21 april Mi
nister Van Aartsen is bereid het
Dn tal gesubsidieerde woningen
^°°r 1961 met 2.500 te verhogen.
Woningbouw in de zogenaam-
D „vrije sector" zal worden be-
i^rkt. In het gewijzigde bouw
programma 1961 is de post „wo
ningen" met 125 miljoen gulden
Verhoogd tot 1495 miljoen. Voor
industriebouw komt tachtig mil-
i°°n gulden meer beschikbaar
"otaal dus een volume van 480
knljoen) en het bedrag voor scho-
enbouw wordt met vijf miljoen
Drminderd. In de praktijk zal
c,eze laatste maatregel neerkomen
°P een vermindering van de bouw
activiteit ten behoeve van het
Wetenschappelijk onderwijs.
„Ultimum remedium"
LISSABON, 21 april (Reuter/
'Li) In de Portugese hoofd
rad is gisteren vernomen, dat de
i'egering-Salazar in totaal vijf-
lenduizend soldaten naar Angola
£al overbrengen om het hoofd te
khnnen bieden aan de nog steeds
kortdurende opstanden in deze
^'rikaanse kolonie. Vijf of zes
roepentransportschepen zijn reeds
Dar Angola onderweg, terwijl
?\en ook een luchtbrug tussen
Lissabon en Loeanda (de hoofd-
tad van Angola) in het leven
•Deft geroepen voor de overbren-
~'ng van parachutisten en lichte
Ltpens. Tot op heden zijn reeds
'/'duizend Portugese soldaten in
Ar,gola aangekomen.
j, VASSIADA, 21 april (UPI)
Lx-prcmier Mcndcres en ex-pre-
S'dent Celal Bayar van Turkije
1n gisteren door de rechtbank op
Dt eiland Yassiada ter dood ver-
°i'(ieeld. Ook tegen drie andere
D'dachten in het nu reeds vele
Danden durende monsterproces
j'Prak de (militaire) rechtbank
<1|; doodvonnis uit.
HAVANA/MIAMI, 21 april
(AFP, Rtr., UPI) Terwijl de
regering van Fidel Castro, om
begrijpelijke redenen, nog steeds
veel ophef maakt van haar „al
gehele overwinning" op de inva
siestrijdmacht op Cuba, worden
in Miami van de zijde der opstan
delingen de meest tegenstrijdige
berichten ontvangen. „Hoogge
plaatste rebellenleiders", zo luid
de bijvoorbeeld een bericht in een
Amerikaanse krant van gisteren,
„hebben bekend gemaakt, dat de
leden van de Cubaanse Revolu
tionaire Raad op Cuba zijn ge
land. Zij vestigen zich in een berg
achtig gebied, waar zij betrekke
lijk veilig zijn voor de aanvallen
van Castro's Russische straalja
gers." De betreffende krant, de
„Washington Daily News", voeg
de hieraan toe, dat de leden van
de raad van plan zijn zich uit te
roepen tot „voorlopige regering
op voet van oorlog", in de hoop
dat zij op het Amerikaanse con
tinent als de wettige regering van
Cuba zullen worden erkend. „De
invasietroepen zijn niet versla
gen," zo zou een van de rebellen
leiders hebben verklaard. „De
aanval verloopt volgens plan en
men kan gerust aannemen dat de
belangrijkste stoot nog moet ko
men."
Joh. de Heer
HET NIEUWE DAGBLAD
'Van onze Haagse redactie)
0 bc nota, die minister Van Aartsen
'eiT (.'.eze wijzigingen in het bouvvbc-
,lj ''ij de Tweede Kamer heeft inge-
was reeds toegezegd bij het wo-
,1 "ÈVouwdebat in de Kamer, dat volg-
°P de kortstondige kabinetscrisis
''af <le Jaarwisseling. Tijdens dat de-
vdl had de minister naar aanleiding
•ui een motie-Andriessen
kezegd.
(KVP) toe-
dat het aantal gesubsidieerde
0'dagen direct met 2.500 zou worden
Jd'hoogd," terwijl later nog beslist zou
j'0<den worden over een verdere ver-
met nog eens 2.500 woningen.
van Aartsen heelt zich dus thans
°k t t deze verdere verhoging bereid
'erklaard.
Ke bouwcapaciteit laat volgens de
'oatste schattingen een totale produk-
'•'e toe van tweehonderd miljoen gul
den meer dan aanvankelijk werd ge
raamd. De bewindsman zegt in zijn
nota, dat de regering mede ge
zien de aandrang uit de Kamer
de extra capaciteit voor het groot
ste deel aan de woningbouw ten goe
de wil laten komen. Aan enige uit
breiding van de bouw voor de indus
trie valt echter niet te ontkomen.
In de overige sectoren zal de bouw
activiteit tot het uiterste moeten
worden beperkt, ook al betekent
dit dat het „stuwmeer" van
openstaande aanvragen nog verder
zal toenemen. In dit verband noemt
de minister als totaal bedrag, dat
met de openstaande aanvragen
buiten de woningbouw is gemoeid:
een miljard gulden.
De bevoegdheid van de gemeentebe
sturen toestemming te geven voor
scholenbouwprojecten tot 100.000.- gul
den wordt ingetrokken. Op de colleges
van B. en W. wordt verder een beroep
gedaan het goedkeuringsbelcid voor
kleinere werken te beperken tot onge
veer de helft van het volume, dat in
1960 voor goedkeuring in aanmerking
is gekomen.
I)e belangrijkste beperking treft cell
ier de „vrije" (niet-gesubsidieerde)
woningbouw. Voor woningen met een
bouwsom boven 19.000.- tot 23.000.- gul
den (afhankelijk van de gemeenteklas
se) wordt de eis van rijksgoedkeuring
ingevoerd. Die goedkeuring wordt al
leen verleend indien er ter plaatse
geen spanning op de bouwmarkt is en
overigens in bijzondere gevallen.
De beperking van de vrije sector is
voor de regering kennelijk een moei
lijke beslissing geweest. In zijn nota
herinnert minister Van Aartsen aan
eerdere uitspraken van de regering
dat „een ontwikkeling, waarbij een
toenemend aantal woningen zonder
rijkssteun tot stand zou komen, gezien
wordt als een terugkeer tot meer nor
male verhoudingen". Beperking van
de vrije sector beschouwt de regering
als ultimum remedium". Nu de niet-
gesubsidieerde woningbouw echter
dreigt uit te lopen tot 30.000 woningen
o£ meer per jaar, valt aan een beper
king niet te ontkomen. De regering
wenst de invoering van de rjjksgoed-
keuring echter wel te beperken tot de
categorie van duurdere (en veel ar
beid vragende) woningen. De gestel
de grenzen voor de bouwsommen ko
men ongeveer overeen met de gren
zen, die gelden voor de goedkoopste
zgi- ,,A-calcgorie" premiewoningen.
De regering heelt do maatregelen
ter verdere regulering van de bouw
nijverheid slechts node genomen, zo
besluit de minister zijn nota aan de
Kamer. De belangen, die op het spel
staan, vooral ten aanzien van de prij
zen van de woningbouw, nopen er ech
ter loe. Allerminst ziet hij de beper
king van de vrije markt iu het bouw
bedrijf als iets. dat zij langer zal pro
longeren of intenser zal handhaven
dan uiterst nodig is. Zodra enige soe
pelheid iu de hantering dan wel intrek
king van de thans geldende voorschrif
ten en maatregelen mogelijk is, zal de
regering daartoe onverwijld overgaan".
S„j.n New Vork hcefl de Methodigti-
g Zendingsraad gisteren bekend
V '!*akt, dat de Portugezen in Angola
maand, na een overhaaste be-
s<h ackt Afrikaanse methodisti-
st predikanten terecht hebben ge
dij' Volgens de Methodistische Zen-
tin f.sraad is zeker de helft van de me-
d(l "'stische zendelingen in Angola ge-
k,.'! gearresteerd of gevlucht. Vele
'liela n van *'e methodisten zijn ver-
'n r zwaar beschadigd. Alleen al
loeanda hebben de Portugezen ze-
ge\C VD 'erdoodveroordeelden werden
°nn'st °P beschuldiging van „ernsti-
herhaalde schending van de
""dvvel". Met name wordt hun ver-
t dat zij de grondwet hebben ge-
*on°r"'<'n <1oor destijds een trein te la-
"anhouden, waarin de leider van
oppositie, Inönu, op weg was naar
VaJ seri.
ven kerken en scholen verwoest, aldus
de Methodistische Zendingsraad.
De Algemene Vergadering heeft van
morgen vroeg besloten een commissie
van vijf leden te beoemen om sen on
derzoek in to stelen haar de toestanden
in Portugees Angola en „zo spoedig
mogelijk rapport uit te brengen." s
De uitslag van dc stemming over de
desbetreffende resolutie was 72 voor, 2
tegen en 9 onthoudingen. Alleen Span
je en Zuid-Afrika stemden tegen. Aus
tralië, België, Brazilië, Nederland, de
Dominicaanse Republiek, El Salvador.
Frankrijk, Thailand en het Verenigd
Koninkrijk onthielden zich van stem
ming.
i
11
V.vww v.v,.
X*
Maandag hoopt men bij Stockholm het zeventiende-eeuWse Zweedse oorlogsschip
,Vasa" te hebben gelicht. Veertien hydraulische vijzels, die op twee pontons staan
'opgesteld, heffen het oude vaartuig langzaam naar de oppervlakte. Het schip
bevindt zich nog slechts enkele meters onder het wateroppervlak. Foto: Op de
voorgrond de bèrgingsvaartuigen. Bij de pijl moet de „Vasa" aan de oppervlakte
komen. Op de achtergrond het eilandje „Kastellholmen",
Inmiddels kouien r steeds meer
aanwijzingen, dat er nooit sprake is ge
weest van een grootscheepse landing
op de kust van Cuba en dat de hele
„invasiestrijdmacht" nooit meer dan en
kele honderden soldaten heeft omvat.
Het is, aldus de iezing van vele rebel
lenleiders, de Revolutionaire Raad al
leen maar te doen om infiltraties op
kleine schaal gedurende een lange perio
de, in de hoop dat op deze manier de
Cubaanse bevolking er toe kaa wor
den gebracht en niasse tegen liet re
giem van Fidel Castro in opstand te
komen. Een langdurige guerrilla-oorlog
tegen Castro mag in ieder geval wor
den verwacht, daarover zijn alle waar
nemers in de Verenigde Staten en daar
buiten het eens. Destijds is Fidel Cas
tro zelf óók zo begonnen.
Hoe dit alles ook zij, vele diploma
tieke vertegenwoordigers in Washing
ton menen, dat het succes van Fi
del Castro van grote psychologische
en propagandistische waarde is voor
het prestige van de gebaarde premier.
De Verenigde Staten hebben hun sym
pathie voor de opstandelingen nooit
onder stoelen of banken gestoken en
nu deze opstandelingen geheel ver
slagen lijken te zijn, zal de Ameri
kaanse goodwill in vele landen van
Midden- en Zuid-Amerika ongetwij
feld een gevoelige deuk krijgen.
Overigens meent men, dat dit Ame
rikaanse prestige-verlies slechts van
korte duur zal z(jn, omdat de invasie
(ot wat het dan ook geweest mag zijn)
in ieder geval heeft duidelijk gemaakt,
dat de moeilijkheden voor Fidel Cas
tro nu pas goed beginnen, vooral van de
zijde der rebellen in het bergachtige bin
nenland, die nu van meer en moderner
wapens zijn voorzien. Bovendien is het
waarschijnlijk, dat in de nabije toekomst
nieuwe groepen opstandelingen op Cuba
aan land zullen gaan om zich bij de
guerrilla-strijders aan te sluiten.
WASHINGTON Dat de Verenigde
Stilten inderdaad zeer nadrukkelijk met
de Cubaanse rebellen sympathiseren, is
gisteren nog eens goed duidelijk ge
mankt door president Kennedy. De pre
sident hield 'een grote rede hij had
er de hele morgen aan gewerkt voor
het \erbond van Amerikaanse dagblad
uitgevers en onthulde hierin, dat hij
woensdag in Washington pcrsooulijk con
tact heeft gehad met leden van de Cu
baanse Revolutionaire Raad, die onder
leiding staat van dr. José Miro Cardona.
na.
Deze opzienbarende mededeling van
Kennedy werd later door zjjn pers
chef, Pierre Salinger, bevestigd. Car-
dona cn vier andere leden van
dc raad, aldus Salinger, vlogen
woensdag van .Miami naar Washing
ton en confereerden daar met
dc president. Salinger weigerde te zeg
gen of ook dc minister van buitenlandse
zaken, Dean Rusk, met de leden van de
Revolutionaire Raad heeft gesproken.
Waarnemers in Washington noemden
t Advertentie)
H'AGEAIAKERS nieuw:
Zowel op de Evenaar als
in Zevenaar schildert men liever
morsvrij met
ver(
-fWf
van WALMAKERS Breda
Kennedy's rede voor de dagbladuitge
vers „de krachtigste die hij sinds zijn
inauguratie heeft gehouden". Hij zei er
in, dat de Verenigde Staten niet van
plan zijn „Cuba prijs te geven aan het
communisme". Eenzijdige Amerikaan
se inmenging op Cuba na de invasie zou
in strijd z\jn geweest met de traditie
cn de internationale verplichtingen van
ons land", aldus de president, „maar
wie dc geschitdenis bestudeert zal zien,
dat ons geduld niet onuitputtelijk is. Ik
wil iedereen duidelijk maken dat, wan
neer zou blijken dat de inter-Amerikaan-
se leer van niet-inmenging slechts zou
dienen om een politiek van niet-optre-
den te verhullen of te verontschuldi
gen wanneer de landen van dij half
rond hun verplichtingen tegen commu
nistische penetratie van buitenaf niet
zouden nakomen deze regering niet
zal aarzelen haar primaire verplichtin
gen jegens de veiligheid van ons land na
te komen."
„Indien dit ogenblik ooit zou aan
breken". zo vervolgde Kennedy, „dan
wensen de Verenigde Staten geen ver
wijten van interventie te horen van
de zijde van de Sovjet Unie, van wier
optreden de bloedige straten van Boe
dapest eeuwig zullen getuigen."
Deze telefoto. afgedrukt van een
filmbeeldje, laat zien hoe twee
zwaarbewapende militairen van
het leger van Fidel Castro op Cuba
een lid van het invasieleger op
brengen, die zij hebben gevangen
genomen tijdens een tegenoffensief
in het Escambray-gebergte. De ge
vangene, die een enorme sigaar
rookt, zou kort nadat deze opname
werd gemaakt voor het vuurpelo
ton worden geleid.
WASHINGTON. 21 april (UPI)
President Kennedy en de voormalige
vice-president, Richard Nixon. hebben
gisteren op het Witte Huis gedurende
75 minuten beraadslaagd over de toe
stand rond Cuba. Kennedy nodigde zijn
verkiezings-rivaal voor dit gesprek uit
en zond een wagen van het Witte Huis
om hem te halen. Nixon bleek na het
gesprek onbereikbaar voor de pers.
Voordat hij de ontmoeting met Kenne
dy had verklaarde Nixon. dat hij niet
zou „losbarsten" in kritiek op het be
leid. Hij verklaarde niet op de hoogte
te zijn van alie aspecten. Nixon verze
kerde echter, dat het van nationaal be
lang was, dat de V.S. doen wat moge
lijk is om de verplichtingen na te ko
men die het op zich heeft genomen „om
het volk van Cuba te helpen de aspi
raties te verwezenlijken van een vrij en
onafhankelijk land".
Hij zei, dat Kennedy zijn steun zou
hebben zolang Amerika deze politiek
voert.
Ter gelegenheid van de nationale boekenweek in de Verenigde Staten, maakt
een boekhandelaar in New York op originele wijze reclame. Bij de bushalte
tegenover zijn winkel heeft hij enige schommelstoelen en een stapeltje boeken
neergezet. Lees, terwijl u wacht.
MALMÜ, 21 april (UPI) In de af
gelopen nacht heeft de geruchtmakende
methylzaak in Malmö een derde slacht
offer geëist. Maandag was de betref
fende man, een 50-jarige havenarbei
der, overgebracht naar dc kliniek van
het academisch ziekenhuis (c Guild, na
dat hij mcthyl-aleohol had gedronken
die in dc haven van Malmö aan boord
van het Nedcrandse motorschip „Tri-
gon" zou zijn verkocht. Dc eerste cn
tweede machinist van dc „Trigon" be
vinden zich in arrest, op verdenking
deze giftige alcohol tc hebben verkocht.
In totaal 33 mensen moesten zich ter
behandeling laten opnemen in de zieken
huizen na het drinken van deze alco
hol. Dinsdag stierf het eerste slachtof
fer, tijdens behandeling met een kunst
nier in de kliniek van het academisch
ziekenhuis te Lund. Gisteren werd een
man dood aangetroffen in zijn woning
te Malmö. Vergiftiging door methyl-al
cohol kon worden vastgesteld. Het der
de slachtoffer stierf evenals het eerste
ondanks een speciale behandeling met
een kunstnier.
(Advertentie)
[yfitlGEOT
1
Oostzeedijk 330
Verwachting tot zaterdagavond
(opgemaakt te 11.15 uur)
Wisselende bewolking met hier cn
daar een bui. Overwegend matige
wind tussen zuidwest en zuid. Wei
nig verandering in temperatuur.
Zon: 5.30-19.48. Maan: 10.56-1.53.
DE BILT, 21 april. Een koufront
zal vrijdagavond het gehele land ge
passeerd zijn. Achter het front zal
met een naar zuidwestelijke richting
geruimde wind iets drogere oceaanlucht
aangevoerd worden waarin zonnige p»
perioden voorkomen maar mogelijk ook
enkele buien. Op de Oceaan handhaaft
zich het omvangrijke depressiegebied
dat een zuidwest-circulatie in stand
houdt. Ten westen van de Azoren ont
wikkelt zich een nieuwe randstoring
die in een versneld tempo in de circu
latie wordt opgenomen, maar die waar
schijnlijk niet voor morgenavond het
weer in ons land zal verstoren.
Met liet toestaan van de exlra
2500 gesubsidieerde woningen en liet
afremmen van de bouw var. duur
dere woningen in de vrije sector
blijkt te langen leste ook liet reali
teitsbesef van minister Van Aartsen
te kruipen waar bet niei kan of wil
gaan. Met handhaving van zijn ern
stige bezwaren neemt hij dan tenslolle
toch zijn toevlucht tot bet ultimum
remedium van de aanpassing van
zijn, op grotere vrijheid gerichte, be
leid aan de feitelijke situatie op de
bouwmarkt. Die feitelijke situatie is
er een van schaarste en waar schaars
te heerst, waar de vraag het aanbod
overtreft, passen distributieve, regu
lerende maatregelen. Daar helpt geen
moedertjelief aan.
Wij juichen de beslissing van de
minister van harte toe. Niet omdat
wij uit principiële overwegingen voor
stander zijn van overheidsingrijpen op
de vrije woningmarkt, maar omdat
wij tegenstander zijn van het ach
terwege laten van dergelijke maatre
gelen wanneer de omstandigheden
er duidelijk om schreeuwen. Het is
ermee als met paraplu's. Als de zon
schijnt zijn het hinderlijke dingen,
maar als het regent kan men er moei
lijk buiten.
Ons applaus geldt op de eersle
plaats de maatregel zelf. Tegenover
de minister, die de maatregel genomen
heeft, staan wij voorlopig, zij het in
afnemende mate, nog wat gereser
veerd. Wij kunnen niet zo gauw ver
geten, dat hij star en stug in verzei ge
bleven is, zelfs toen hij de nota, die
nu ingediend is, reeds lang op zak
had. Wij kunnen ons zelfs niet voor
stellen, dat hij in december van het
vorig jaar loen hij zijn portefeuille
neergooide niet kon voorzien dat
hij nauwelijks vier maanden later ge
dwongen zou worden tot het nemen
van maatregelen waarvan de Kamer
toen nog niet had kunnen dromen.
Accoord, de politieke motieven van
de anti-revolutionairen, die toen om
deze maatregelen vroegen, mogen niet
brandschoon geweest zijn. maar zake
lijk gezien hadden zij het gelijk aan
hun zijde.
Uil de nola van minisler V an Aart
sen blijkt, dat dc bouwcapaciteit om
hoog gaat met de algemene expansie
van de economie. Zonder spanningen
te veroorzaken kan de produktie met
200 miljoen stijgen boven het bouw
programma zoals dat voor 1961 ge
pland was. Hiervan geeft de minisler
80 miljoen aan de industriële houw
en de rest aan de woningbouw. Voor
de overige sectoren zal stringent wor
den vastgehouden aan het eenmaal
bestaande program. Daarmee lijkt,
onder de heersende omstandigheden,
zowel aan de noodzakelijke expansie
van de economie als aan de urgenlie
van de woningbouw recht te zijn ge
daan. Beide groeiende sectoren wor
den weliswaar aan de teugel gehou
den, maar binnen de grenzen van het
economisch aanvaardbare genieten zij
prioriteit.
Wat de woningbouw betreft, gaal
de minister selectief te werk. Hij han
teert daarbij de norm van de schaars
te op de arbeidsmarkt. Zijn stelling
is, dat de duurste woningen hel zwaar
ste beslag op de schaarse arbeids
krachten leggen, om welke reden zij
het eerst voor afkeuring in aanmer
king komen. Dat is een redenering
met een economisch accent, waaraan
de sociaal-allergischen onder ons volk
zich zouden kunnen stolen. Men
hoede zich echter voor overdrijving.
w m
Intussen is minister Van Aartsen op
weg naar recordcijfers op woning
bouwgebied. Bij een vrije uilloop van
de niet-gesubsidieerde sector zou liet
aantal woningen dit jaar de 100.000
bereiken. Nu noopt de dreigende over
spanning tot beteugeling van de
vrije sector. Hoeveel woningen zullen
er nu in totaal komen? Wij zijn maar
weer eens te rade gegaan bij liet
conjunctuurversiag van de E.E.G.,
waaraan wij reeds eerder bemoedigen
de verwachtingen ontleend hebben.
Dat verslag verwacht voor het jaar
1961 een woningproduktie van 90.000
sluks. Misschien zou dc minisler tij
dens de komende debatten eens kun
nen meedelen of dc gegevens, die Ne
derlandse instanties aan Brusselse
bureaus melden, niet alleen vooruit
lopen op de gegevens aan hel' eigen
parlement, maar ook of zij kwantita-
lief gezien concreter en stoutmoedi
ger zijn?
Station
Den Helder
Ypenburg
Vlissingen
EeJde
De BUT
Twente
Eindhoven
Zd.-Limburj
Stockholm
Oslo
Weer
geh. bew.
geh. bew.
geh. bew.
zw. bew.
geh. bew.
zw. bew.
zw. bew.
zw. bew.
licht bew.
licht bew.
max. mm. neersl.
temp. temp. afgel.
gisteren
13 11
16
15
17
16
18
18
16
10
13
11
7
O
9
10
10
-2
3
24 uur
1
0
1
O.i
0
0
0.1
0.1
0
0 Jt
