met
Hele vloot vaart uit
krijgt zijn eerste
Pinksteren
Hutje bij
mutje voor
paleisie
ui verre
Van maatje op de
tot missionaris
toel
Postzegels
|g|| Klassieke muziekj^
op de plaat
,Die Fledermaus van
Johann Strauss
I
„REIZIGER ROME
Z'
Kerkgeschiedenis
V B
EVEN AANDACHT VOOR
mm,
WW
n drie en veertig dagen heeft
Johann Strauss zijn „Fleder
maus" geschreven als een van
die wonderen, waarvan de mu
ziekgeschiedenis er nog enkele
kent, van componeren onder de
hoge druk van een onvoorstel
baar lucide bezieling. Het heeft
een klein jaar geduurd voor de
waarde van de partituur onder
kend werd. Niet Wenen heeft „Die
Fledermaus" ontdekt, schoon het
er wel de oerpremière van kreeg,
maar Berlijn. De muzikale traditie
van Wenen is van tweeledige aard
zij heeft tot unieke meesterwer
ken geïnspireerd en zij heeft ze
achteraf wèreldberoemd gemaakt
maar ze heeft ze niet erkend op
het moment, waarop ze geboren
werden.
Groots defile
ct
Vt,
ff
0i> het havenhoofd in de blakte van
de avond staat de kleine Volen
dammer, Kees Veerman, de vuisten
t„ *''eP in zij" ruige pijbroek en
'"rt over zee. Het is een maartse
M:i"n(l.' tegen april met een ijl,
licht dat zich niet haasten wil
st'hoon de lage zon al achter in het
®Ppig, groene Waterland is weggezakt
1 de schemer tussen de bonte huisjes
j.an het dorp tegen de dijk opkruipt.
"ees staat op zijn geliefde „plekkie",
anwaar hy de lucht kan overzien, zo-
s die verkleurt in wazige tinten, daar-
kder het water, heel de dag kruimig
til'dond van zon en wind bewogen dar-
j.'Heid en nu verstild. Binnenkort zal
,es Veerman na veertig jaar op dit
cp'ekkie" terugkeren als de meest be-
"emde man van Volendam. Hy zal dan
arnelijk bisschop Veerman zijn, kers
jes gew'ijl in de kerk van zijn hart:
A 'kne Vincentius a Paulo, waar hy
de mis diende. Het dorp, gezegend
e' talloze roepingen, waarvan er een
Wel zeer hoog uitverkoren, is zich
Iwaardigheid wel bewust. Op eerste
i 'kksterdag tokkert de hele vissersvloot
3 kiellinie door de Gouwzee, een nau-
j Sc'he opmars naar Monnikendam om
J" vanuit zijn Braziliaanse missie over-
fp'nien monseigneur op te halen. De
Rsers beschouwen dat voorrecht als
v "Zelfsprekend. Had de eerste bisschop
u 1 M olendam niet gevaren op de oude
hi k van Willem „Lol" en stamde hij
.uit een echt groenkousennest, met
v zijn bloed de drift, de zilte passie 1
°0r het handwerk van zyn vaderen
,Hy was by de kleine jongens, die
'■"roekewyd" van botter op botter spron-
n. n- hy de belhamels die ratten vingen
Vi he eendenkooien en bleek altijd te
te? voor een „partijtje tegen... ach-
So landje. Ook zijn eerste echte
speelgoed: Een opgetuigde klomp met
«stje en zwaardjes en zijn eerste kwa-
ngensstreek bestraft met kopje-onder
he haven. In het gezin waar hij thuis-
Vglrhe waren vele monden te vullen,
kina r Veerman' had de zorg voor tien
j.phcren en toen een lange, slopende
eè hem thuis hield, was het al gauw
dubbele noodzaak dat de jongens
e 'gsn aanpakken. Zo gauw het maar
n eh kon kreeg Kees een plaatsje op
n" "D 104, de toek van Willem „Lol,
Z® vrolijke hoekwandvisser. Het was
•w'aar werken op zo'n „toek" in de toen
dtw °Pen zee- ref>en en wind en in
to hranhende zon, door huiverkille nach-
n en soms al de barre kou van het
6 seizoen. De botter kon dan hevig
jiiiMiiiiiHiniiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiimiiiiiiiiuiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiHmimiiiiiiiiiimiii
VOLENDAM
BISSCHOP
IIIIIIIIIIIIMIIIMIillllllllllllllllllllllllllllllllll
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiitiiaiiii
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
iimiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiM
Nog eenmaal in costuum.
jat.
{ek,
{poging en de maag zo krampig drukte
ten r saan, zodat je haast yan de voe-
krn6n he bakken. In zulke gevallen
va S Kees er wel eens glad genoeg
Vpn' zou ie temet willen afstappen, lie-
0f:r het walletje met een luizig baantje
f'1 fabriek of zakkenzolder, dan dit
Dp ploeteren. Maar Kees hield dap-
r Vol, altijd vol aandacht en altijd- in
spanning als schipper Willem de eerste
joonstok te water „tjoemte" met de
beewens: „Dat God 'm zegen en dat
het Zijn barmhartige wil mag zijn".
De priesterwijding van zyn tien jaar
oudere halfbroer Toom en diens eer
ste H. Mis in Volendam maakten diep
indruk op de jonge Kees. Ergens
groeide ook by hem het verlangen om
priester tc worden, maar liij verborg
dit zorgvuldig in zijn diepste binnen
ste. Vader Veerman was ziek, leefde
stil en teleurgesteld in het donkere
huisje. Er was geen denken aan dat
hy van de botter kon. Pater Toom
heeft het er op een goede dag ge
woon uit moeten trekken en verder
alles geregeld en in orde gemaakt.
Ten koste van vele offers kon Kees
op studie, by dc Lazaristen, net al»
loom. In 1335 kwam voor hem de
hoogtijdag, zijn priesterwijding en zijn
eerste H. Mis in een Volendam, dat
de toekomst somber inzag met de af
sluiting als een dolksteek in het vis
sershart.
Pater Veerman ia vrijwel onmiddellijk
na zijn priesterwijding vertrokken naar
cle missie in noord-oost Brazilië; het wil
de, onherbergzame land van de Toean-
t;s, waar nog hele delen onbekend zyn,
met Indianen, die nooit een blanke heb
ben gezien. Zijn werkterrein strekte zich
uit 15.000 km2 ver langs de rivier de
Tocantins. Een buitengewoon moeilijke
missie, alleen al door de primitieve om
standigheden en de verschrikkelijke ar
moede en wantoestanden onder de In
diaanse bevolking. Met de moed, het
doorzettingsvermogen en de nuchter- De forse toren van de Vincentius die hoog boven de Volendammer huisjes uitsteekt.
heici, die hem eigenzijn, heeft Lazarist
Veerman in het verre Brazilië geploe
terd en gewerkt. Op het ogenblik kan
men zeggen dat cr in zijn werkgebied,
de Prelazzia van Cameta ro'n honderd
duizend katholieken wonen, verdeeld
over zeven parochies. Pater Veerman
was er apostoliseh-administrator toen hy
bericht kreeg dat h" tot bisschop was uit
verkoren en hij voor de wijding naar
Europa zou gaan. Geweldige vreugde
bij zijn zwager Hein Keizer en zus
Grietje Veerman in hun knoespcr-knas-
perhuisje in het verre dorp aan de dijk.
Enorme voldoening bij zijn half-broer
Toom, ook in de Braziliaanse missie,
werkzaam als leraar bij de priesterop
leiding in Fortaleza.
,Die Fledermaus" is Wenen zelf, de
geest van de vrolijkste en de hartelyk-
ste van de metropolen der midden-ne
gentiende eeuw. Wenen heeft er tot op
de huidige dag haar mythe aan te dan
ken Het is onmogelijk Wenen te zien
buiten de sfeer van Johann Strauss en
inzonderheid van zjjn „Fledermaus".
e.V.,is zelfs voor de Weners niet mo-
gelyk zichzelf helemaal voor te stellen
dat die paradijselijkheid voorgoed voorl
by is. Zij leven in die mythe, zy ade
men haar geest met wellust in en zij
houden haar daardoor aan zichzelf le
vend en daardoor ook voor de vreem
delingen. De mythe bewijst haar leven
door te bestaan terwijl haar oorzaak
reeds lang heeft opgehouden te wer
ken. Haar hele wezen is haar ongrijp
bare wolkige aanwezigheid in de gees
ten.
De mythische macht van de Fleder-
maus-muziek werkt reeds in het werk
zelf ten opzichte van haar sujetten. De
burgers van die tijd leefden in een pa-
radys van levensvreugde en welbeha
gen, maar zy leefden er geenszins in
de erf-onnozelheid, waarvan Vondel
spreekt. Alle personen in het stuk zijn
ais typen de dragers van de ondeugden
van hun tijd. Onder de hoog-gemanier-
de gladheid van hun aangename le
vensvormen bedriegen zij elkaar in hun
zelfzucht en zoekt iedereen zo onge
merkt mogelijk over de grenzen van
cle moraal te glippen. Er is er niet
een, die als mens tot een serieus te
nemen gevoel in staat is, omdat ieder
een schynt te leven voor de cultivering
van zijn eigen genotzucht. Dat hele ge-
zeischap draait zich dan in het stuk
om dat wonderlijk gedepraveerde en
eindeloos geblaseerde mannetje, prins
Orlofsky, de al evenzeer mythische, prins
tische rijkaard in een wereld van wel
gestelde feestneuzen.
Het kost moeite dit te bedenken, zo
goed als men zich ternauwernood re
kenschap kan geven van het drama
turgisch geenszins onberispelijk in el
kaar gezette intrigetje, want alles wordt
in een andere sfeer geheven door deze
muziek, die niet eens wil honen of ook
maar ironiseren, gelijk Offenbach het
deed in zijn tijdsbeelden, die hy Parijs
onder het mom van operettes voor
hield. Strauss' muziek is daarbij ver
geleken naïef. Zij wil maar één ding
zijn: uiting van een hedonistische le
vensvreugde. maar dat is zij dan ook
zo boordevol van vitaliteit, van geest
rijke melodie en petilante ritmiek, dat
zij dit hele wereldje meer demi dan
monde, transformeert tot wat het
nu, bijkans een eeuw later nog schijnt
te zijn: een droomwereld van levens
lust, boven goed en kwaad verheven,
omdat alles onschuldig ondeugend lijkt
en alleen maar vrolijk. Dit paradijs be
staat nochtans uitsluitend, omdat de
muziek het zo maakt. Dat is de mythi
sche macht van Strauss' muziek, die
een stad geïdealiseerd doet voortbe
staan in het parfum van een op de
keper tamelijk banale operette.
Het is zeker een groot kunststuk
dit te volbrengen, maar het doet dit
op een eenzijdige manier. De man,
die het presteerde, verstond de mu
ziek uitsluitend als middel tot ver
scherping van het levensgenot, dat
ny fel en mateloos najoeg. De tegen
kant van het leven kende hij niet en
wilde hij niet kennen; waar hij die
in zyn persoonlijke bestaan ontmoet
te, sloot hy haar moedwillig buiten
zich, tot op het harteloze af. Hij'wil
de het leven als een roes, hij wilde
muziek, die de roes zou verhogen.
Eindeloos inventief op het gebied van
melodie, begaafd met alle sensuele
F?.ar™e van de genius loei maakte
hy die. Hy stond nergens bij stil,
en voor zover hij diep ging dan toch
slechts in één opzicht: hy putte zyn
muziek uit de diepste lagen der in
stinctieve muzikaliteit. „Nur Musik"
maakte Johann Strauss, die aan niets
anders plaats biedt dan aan het oer-
driftige genot, waaraan zy ontspro
ten is. In die zin is zij onovertroffen
en staat zy voor een heel tijdsbeeld,
waarin een glanzend patina van eie-
fantie een lichtelijk vulgair burger-
om toedekt.
Voor de
zesde maal
zullen in
september
a.s. weder
om Europa-
uen zegels icor-
19uttgegeven. Van 1956 tot en met
fv kwamen de zes landen van de
Sto°Pese Gemeenschap voor Kolen en
«DK rnet een gemeenschappelijke
Ui;,Ss*e- Vorig jaar had deze groep zich
Bes, breid tot negentien landen, aan-
t>es°ten bij de Conferentie van Euro-
i)j„. Post- en telecommunicatie admi-
dgptties (C.E.P.T.Ook dit jaar zullen
o»l(® Oezamenlijk eer Europazegel in
brengen.
een te Londen gehouden bij -
di^omst van vertegenwoordigers van
nden werd een ontwerp, voorstel
de v; negentien duiven in vlucht, van
bejJj^defiandge kunstenaar Theo Kur-
*e»-Pr als tekening voor de nieuwe
V®1 gekozen.
SEp-r" .Posthoorns waarin de letters
ïrw, z'jn vervat, een ontwerp van ie
kunstenaar Michael Goaman,
k°sio .?eEozen als een symbool, dat de
^n ien van de CEPT-landen, welke
jjitg' Europazegel met het duifmotief
dnn n- oesgew nst in eigen tekening
De emissie vond plaats op de dag
van de postzegel, welke in Spanje op
de feestdag van St. Gabriel wordt ge
houden.
ISRAËL. Ter gelegenheid van het ze
vende internationaal congres van de
„Hapoel" sportorganisatie, dat in mei in
Ramat Gan zal worden gehouden, werd
hen
opnemen.
Een eeuw geleden over
leer ri Sorèze Dominicaan en be-
^27', kanselredenaar Lacordaire. In
l°t priester gewijd, nadat hij aan
vankelijk onder in
vloed van' werken
van Rousseau 'n
geloof had verloren,
trad hij in 1838 in
de Orde van de
Dominicanen. Hij
Herstelde deze orde
111 Frankrijk en
stichtte in 1853 de
.Tiers Ordre des
Pères Enseignants"
1 seculiere priesters
van Dominicus'
Derde Orde). Gedu
rende vele jaren
j was hij conferen-
k6riieii dc *°tre Dame. De Franse pos-
1 gaven een 20 ct. uit met zijn
"•etUs,
VvP- NIEUW-GUINEA. De bijzon-
Postzegels uitgegeven ter herinne-
i eerste zitting van de
yUi a "^-TUinea-Kaad zijn tot en met 4
'Sbaaraan ^^a^e^s^en^°f<e^en ver"
'JE.
•njttiNiVM'fc 70<w
een 0.25 IL in omloop gebracht, waarop
een speerwerper voorkomt.
SURINAME. Be
gin deze maand
kwam het eerste
vijftal van een se
rie van tien zegels
in koers ter ver
vanging van de
postzegels met ko
ningin Juliana. Als
tekeningen komen daarop voor histo
rische gebouwen in Suriname uit de
laatste 170 jaar. Verschenen zijn nu:
10 ct. met het torengebouw van Finan
ciën, 20 ct. Loge Concordia, 25 ct. Sy
nagoge, 50 ct. Statengebouw en 70 ct.
Fort Zeelandia. Volgende maand wordt
het tweede vijftal verwacht.
Zoals bekend zijn deze postzegels niet
aan de filatelistenloketten in ons land
verkrijgbaar.
VER. NATIES. Deze week vond de
uitgifte plaats van twee zegels (4 en 7
et.) van eenzelfde tekening, gewijd aan
het Int. Monetaire Fonds. Gesticht in
1944 tijdens de conferentie van de V.N.
te Bretton Woods heeft deze instelling
Een serie van tien zegels
irr| Gi'en met reproducties van werken j
v r uk??0' fJe beroemde Spaanse schil-
fraa' Stuk voor stuk vormen
uehs miniatuurtjes. Achtereenvol-
>htrlK'ndt men afgebeeld op de 25 ct.
i hria (hierboven afgedrukt), 40 ct.
(fragment H. Familie), 70
v ridHS ln hof van Gethsemane, 80
:,v> - er. 1 p. zelfportret, 1.50 p. doop
'f stus 2.50 o. H Drieëenhe'd.
5,P
tk" bs
rk,!ijiSlgraaf van Org?;, 5
■hlaar
van kieren i"_-roofd en 10 p.
St Maurieio.
Pater Veerman met Pinksteren a!«
bisschop terug in Volendam. Zij, dio
hem kci.ncn, zullen hem terugzien
zoals zij dat verwachten; een rustige,
nuchtere man vol levenservaring met
in zyn gebruinde, ernstige gezicht nog
altyd iets van dat naar binnen ge
groeide, dat stuurs geslotene, het ech
te zeevolk eigen. Hij zal eenvoudig en
toch waardig over de dyk schrijden,
en het diepe paars van zijn bisschop
pelijke waardigheid zal liem er niet
van weerhouden om al zijn vrienden
en hekenden persoonlijk de hand te
schudden. Volendam zelf zal hem een
ontvangst bereiden, die hy zyn leven
lang niet meer vergeet. Een speciaal
comité, onder enthousiaste leiding van
burgemeester mr. F. Boelens, heeft
een groot programma opgezet, met tal
van hoogtepunten. Op Pinkstermaan
dag vindt de wijding plaats door mgr.
Van Dodcwaard en in aanwezigheid
van tal van hoge geestelijke autoritei
ten. In de namiddag defileren ruim
3.000 Volendamse kinderen voor de
nieuwe bisschop, als een blij en ge
zond teken van de verrassende groei
in het dorp, dat na alle sombere voor
spelling zichzelf verbaasde met een
spectaculaire ontwikkeling. Bisschop
Veerman zal er de parade van de er-
enigingen zien; de gidsen, de padvin
ders, de turnvereniging en natuurlijk
de voetbalclub Volendam; nog steeds
een van zijn grote hobby's, trouwe luis
teraar als hij is, iedere week weer
aan het radiotoestel waarmee hij de
vaderlandse sportuitslagen goed be
luisteren kan.
Momenteel wordt er een landelijke
actie gevoerd om bisschop Veerman
voor zjjn moeilijke werk aan de rivier
de Tocantins aan een boot te helpen.
Volendam voert een eigen plan uit eii
is druk bezig om geld in te zamelen,
dat het straks mogelijk moet maken orri
bisschop Veerman een eenvoudige, maar
waardige residentie aan te bieden
bescheiden paleisie" zeggen ze op het
dorp. Daarvoor moeten minstens tien
mille op tafel komen, maar aan de
veel bijgedragen tot de opbloei van de
wereldhandel en tot verbetering var
de levensstandaard in de bij de Ver.
Naties aangesloten landen. Op de beide
waarden komt een afbeelding van het
zegel van het monetaire fonds voor met
op de 4 ct. een Engelse en op da 7 ct.
een Franse tekst
voet van de dijk wanhoopt men niet.
Men heeft daar wel meer voor hete vu
ren gestaan en per slot van rekening
is de wijding van Volendams eerste bis
schop een gebeurtenis die iedereen met
Volendams bloed in de aderen in het
hart moet raken. De veie bedrijven in
Volendam hebben besloten hun men
sen in de gelegenheid te stellen om alien
over te werken en het daardoor verdien
de geld aan het ontva - -rtcomité over te
dragen. Op de lijst die huis aan huis
wordt aangereikt, kan men tekenen voor
zoveel dakpannen, een voordeur, een
trap, een kast of een keuken. Wij twij
felen er niet: aan of de actie slaagt
De oude, machtige toren van de Vin
centius zal straks in flood-light baden
en het Schippersgrachtje, waar de fa
milie woont, wordt prachtig versierd
Volendam, trots tot ln de nokken van
ziin roodgepande daken, bouwt aan een
bisschopsfeest zonder weerga
HAYE THOMAS
Men vindt nu van dit schitterende
stuk een nieuwe, in een prachtig uit
gevoerde cassette en met een juweel
van een tekstboek voorziene opname
op Decca (MET 201-3) onder leiding
van Herbert von Karajan. Zij is ook
stereofonisch verkrijgbaar. Decca's ge
luidsspecialisten hebben haar met een
uitvoerig verzorgde geluidsregie omge
ven om haar de roezige sfeer van de
scène te verlenen. De bezetting is
Weens in de von Karajan-styl: tussen
alle Weense artisten in, (zoals Hilde
Gueden, Waldemar Kmentt, Eberhard
Wachter, Walter Berry, Erika Köth,
Peter Klein, Regina Resnik) treft men
de Italiaan Giuseppe Zampieri aan in
de rol van Eistenstein. Om de gewaar
wording te verschaffen, dat de weelde
niet op kan, verschijnt op het feest van
prins Orlofsky in de tweede acte een
hele reeks van Decca-artisten om een
„Einlage" te zingen, uit oud„ en nieu
we operettes en musicals. Dit slaat te
rug op de gewoonte by de Metropoli
tan te New York om iets dergelijks te
doen tijdens de voorstelling van Nieuw
jaarsdag. Zo verschijnen nu hier op het
feest Renata Tebaldi, Mario del Mona
co, Birgit Nilsson, Jussi Björling Fer
nando Corena, Leontyne Price Giulet-
ta Simionato, Ettore Bastianini, Joan
Sutherland, Teresa Berganza en Liuba
Welitsch. Al onderbreekt het de sfeer
van Strauss' muziek langdurig, het is
bepaald een heel aardig divertissement.
Een pikante attractie is voorts, dat
Ench Kunz niet als zanger in het stuk
verschijnt, doch in de allervermake-
iykst gedane spreekrol van de cipier
Frosch. Nu, te onzent heeft Cor Buys
het wel eens geenszins beneden zijn
waardigheid geacht die te vervullen.
men nu een bijzonder groots
en briljant opgezette uitvoering op de
plaat. Ligt aan htt bewustzijn daar
van, dat Herbert von Karajan zichzelf
met meester heeft kunnen blijven en
de muziek zo bij uitstek virtuoos trac-
teert, maar haar ook bijwijlen zo af
jakkert. Ik denk met enige weemoed
terug aan die oudere opname, die hij
eveneens geleid heeft met Schvvarz-
£°?i Rita Streich en Kunz (als
r aike ditmaal) en de eindeloze teder-
neid van gevoel, waarmee hij daar zijn
zangers leidt en steunt in die unieke
steer van de Weense „Besehwingtheit".
aafvan is in deze grandioze, luide en
schitterende uitvoering geen sprake
meer. Waaruit men kan leren, dat in
de kunst weliswaar niet het betere,
maar wel het meerdere de vijand kan
zyn van het goede.
L. H.
Op verzoek van het ontvangstco
mité geven wij het gironummer van de
Nederlandse Credietbank in Volendam-
524486 opdat alle Volendammers en niet-
Volendammer'j, die willen meedoen aan
de bouw van een bisschopswoning in het
Braziliaanse missiegebied, hun bijdra
gen kunnen storten.
Volendams eerste bisschop Kees Veer
man in het kroostrijke gezin van zijn
zuster Griet.
'iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiitiim
Met dit boek dal onder de titel:
„Het verhaal van Christus'
Iverk" de hoofdlijnen van de
Kerkgeschiedenis beschrijft,
heeft de auteur, de historicus W. L.
Helwig.de katholieken van deze tijd een
grote dienst bewijzen. Nu er allerwegen
zoveel gesproken en geschreven wordt
over de Kerk, nu men zich grondig be
zint op haar wezen en er zelfs een ,,her-
vormingsconcilie" voor de deur staat,
is het duidelijk, dat een goed begrip
yan de aldus ter sprake komende pro
blematiek slechts mogelijk is tegen de
achtergrond van betrouwbare histori
sche kennis. Tot het bestuderen van
uitvoerige kerkhistorische werken komt
de met-vakman als regel zelden of nooit.
Daarom is deze beknopte samenvat
ting van het moderne geschiedenisin-
zicht zo welkom. De schrijver beperkt
zich inderdaad tot de grote lijnen,
die noodzakelijk zijn om de hedendaagse
problemen beter te begrijpen. Zijn oor-
deel is mild en bezonnen, zijn stijl on
derhoudend en helder. Talrijke illustra
ties zijn tussen de tekst gevoegd. Voor
de keuze daarvan en de onderschriften
is B. Reith verantwoordelijk. Aan de ge
schiedenis van de laatste eeuw schenkt
Heiwig weinig of geen aandacht. Met
opzet. Omdat deze nog niet te overzien
en zeker niet samenvattend te behan
delen is. Men kan dit standpunt waar
deren. Al met al is deze populaire
Kerkgeschiedenis een nuttig werk, dat
velen met vrucht en belangstelling zul
len lezen. Het boek van 180 bladzijden
is keurig verzorgd uitgegeven bij de
Toorts te Haarlem.
ou er wel over één stad zoveel ge
schreven zijn als over Rome? Het
moet wel erg moeilijk zyn in dit
koor nog een nieuw geluid te laten
horen. Toch is H. V. Morton hier met
zyn boek Reiziger in Rome van Leo
polds Uitgevers mij. te Den Haag stel
lig in geslaagd. 3yna 400 pagina's lang
weet hy op bewonderenswaardige wij
ze de gemoedelijke toon van de cause
rie te doen samengaan met de degelijke
voorlichting van de man die zjjn onder
werp beheerst. Aan grote kennis van
het antieke, middeleeuwse en renais
sancistische Piome paart hij een inten
se belangstelling voor het Rome van
thans. Verder doen een grote opmer
kingsgave en nieuwsgierigheid hem din
gen waarnemen waar menig ander ar
geloos aan voorbij zou gaan. En ten
overvloede is dit boeiend geheel door
trokken van een milde Engelse humor
die inneemt en verovert.
De „bon mots" zyn niet van de
lucht. Enkele voorbeelden: Terwyi
men (in de bussen van Rome) elke
spier spant om te vermijden dat men
een non omhelst of op de blote tenen
van een Franciscaan trapt (pag. 74)
Mannen van allerlei nationaliteit klau
teren door de tempel van de Ves
taalse Maagden, waar elf eeuwen ge
leden de aanwezigheid van een man
met de dood gestraft zou zijn (90)
De infanteristen van de Kerk: dé
stevige Italiaanse dorpspriesters met
hun zware dikke schoenen (125). Men
zou gek worden als men in Rome in
een permanente staat van geschied
kundig en oudheidkundig besef zou
leven (152). De muren (van de cata
comben) waren overdekt rnet de
krabbels, die in moderne tijden zo
betreurenswaardig zijn, maar zo waar
devol worden als ze maar oud genoeg
zijn en graffiti genoemd worden (159)
Alles in Rome staat op iets dat ouder
is (209) Als de Fascisten het Laatste
Oordeel ondergaan, zal wellicht de re
constructie v<tn het Altaar des Vre-
des opwegen tegen hun aanleg' van
tmi r|iSei M ^ia de^la c°nciliazione
278). Het Monument van Victor
Emanuel II is de achtste heuvel van
Rome (204). Het blijft echter een van
de weinige plaatsen in Rome, waar
men met overreden kan worden!
Als classicus las ik met grote in
stemming op pag. 136: Ik heb zelden
een acteur een oud manuscript op
net toneel op de juiste wijze zien
voorlezen; men moet de rol in de
linkerhand houden en de eerste een-
timeters met de rechterhand afwik
kelen; vervolgens moet men door
gaan de rol met de rechterhand af te
draaien en met de linker op te win
den tot het einde is bereikt. En zo
is er op bijna elke pagina wel iets
nieuws ot interessants te vinden,
zelfs voor de doorgewinterde Rome
reiziger.
Ik moet hierbij wel opmerken dat
Mortons belangstelling op zijn kruis
tochten door Rome uiteraard vooral
uitgaat naar herinneringen aan en re
lieken van Engelse personen, instellin
gen en toestanden. Hy blijkt hierin
gelukkig geheel vrij van elk gevoel van
zelfgenoegzaamheid of superioriteit.
Maar intussen danken wy aan deze
passages een helder inzicht in de me
nigvuldigheid en veelsoortigheid van de
relaties tussen Rome en Engeland in
cle loop der eeuwen. Wie schrijft nog
eens een dergelijk boek voor liet Ne
derlands taalgebied?
De 28 illustraties vind ik nogal tra
ditioneel. De Index vertoont vrij veel
lacunes. Daarom zal men, ook al zyn
aan de diverse hoofdstukken onderti
tels toegevoegd, toch menige naam of
feit helaas niet meer of slechts na veel
zoeken kunnen etrugvinden.
De vertaling van Hans Edinga past
zich in het algemeen goed bij de sfeer
van het origineel aan. Maar termen
aL „ouwe rammel" en „goeie dag" vallen
uit de toon en „rotzooi" (vertaling van
rubbish?) gaat over de schreef. Er
ger is dat de vertaler kennelijk niet
overal voldoende ter zake kundig is en
daardoor vervalt in hinderlijke uitdruk
kingen als: het Campus, het Domus
Aurea, het Janieulum, in het Forum.
Hij spreekt van Dominikaners en Fran
ciscaners. Hij wil ons op pag. 839 doen
geloven dat Radio Vaticana haar uit
zendingen zou beginnen met de tegen
de eerste beginselen van de Latijnse
spraakkunst indruisende woorden: Lau-
date Jesus Christus! Mgr. Bacci moest
het eens horen! Op pag. 340 had wel
toegevoegd mogen worden dat het aan
tal van 70 kardinalen inmiddels over
schreden is. Voor deze en dergelijke
dingen had toch, ik heb het reeds meer
gezegd, een deskundige geraadpleegd
kunnen worden.
Maar dit alles doet natuurlijk aan de
waarde van het boek als zodanig niets
af. „Een bezoek aan Rome, zegt de
schrijver ergens, is niet een kwestie
van ontdekken, maar van herinneren."
Ik wens dit boek zowel in de handen
van velen die Rome willen ontdekken,
als van hen die zich Rome willen her
inneren.
Dr. G. F. DÏERCKS
