Eiclimann poogde zelfs
zijn Führer te dwarsbomen
Hitier wilde 41.000 Joden
laten ontsnappen...
FRANS LEGER STAAKT HET VUREN
Aan de rand van de nachtmerrie
D
E
H
A
I
twee steden
INTRIGES ONTHULD TIJDENS PROCES
m I
ORMSËY^GÖRE
AMBASSADEUR
- r-m
Eigen kleurendruk Erepenning van Bergen voor Matfhieu Wiegman
Morgenstond-klanten
Schaapscheerdersfeest
Boltank over water naar Pernis
Zeepaardjes
Flip leeft
Saa
r
C de
V
ln Washington
ai
-
DONDERDAG 1 JUNI 1961
PAGINA 7
'Hl.
Berf
I
Mr
Niju
n
d,
Ai° cm-V'bn
I Kp.e enen
enoed
:V>st
Bet
^S?tio.de
,M.tlaar d
"F91
door
JOSEPH ALSOP
3
MM
M ^ere versterking van^le struc-
de westelijke eenheid is een
0oginerken, die de Ameri-
a1se
M Pl ',rfs'dpn* hij zijn besprekingen
larles de Gaulle van Frankrijk
°or o„ -- -
?'ch J I s'aan. De problemen, die
f'et v a.arbij voordoen, zijn bekend:
Mt o* an8en van de Franse presi-
i ld 'n,savnen met Amerika en Enge-
'ijltg pting te geven aan de weste-
Man in de hele wereld, zijn
orn een eigen Franse kern-
^evP,]ClC °P £e bouwen en verder
Men U,r.opese Zeven. Het zijn pro-
u1 dp pu n8 tussen de Europese Zes
die in zichzelf zo formidabel
8eeft 'Hen Kennedy weinig kans
j 8e^>'°d tot snelle en op-
Mtanh"'t resu'taten te komen. Veel
'tftat'h '^er ^lei' dat de bei-
s 'noftlen al overeenstemming
lebben bereikt
IHjITtkn i over een probleem,
ANDSE dat eigenlijk een
^QNlEK stadium verder ligt,
een, overeenstem
ming namelijk, die
het bestaan van een
«telt E Westelijke eenheid vooronder-
M a' Probleem heet West-Berlijn.
Sters e Weken geleden h ebben de mi-
NAVO '3u^en^andse Zflben van
-landen in Oslo de voor-
f commu
"lok voor het einde van het
Nu'? fewaagd, dat het
ja. wtie 1
JJïtljj aansturen op een crisis om
l 'tf( ian de Russische premier,
J^nd, j r,°TS.j.tsje,v'* is de uitlating
'M q' at hij, als het westen zijn
M j m van het westelijk stadsdeel
M teeU'riaa^' gedemilitariseerd ge-
M he^.9 verwerpt, vóór het eind
J'^rc|r-. taar een afzonderlijk vredes-
8its] 'Pet communistisch Oost-
\'"d zal sluiten. Hij bedoelt
'''din °i t de Sovjet-Unie zich een-
g ,1 ^VVJCl-UlllC
onttrekken aan het
in
eens ge-
3°°rd om de huidige status-
'jn en op de toegangswe-
U" de y.. «cwt
M, i es'duitse ambassadeur
^erlijn te helpen bewaren.
S j/ is zo vriendelijk geweest
11'i v- *sii» uoo <xvrv- u i in
't itie|. Eroll, te laten weten, dat
Pf' tot ^'^.definitieve actie zal wach-
CMr '|a ot communistische partij-
i» W-tiroesjtsjev in november
°P de Berlijnse bel heeft ge-
'38
,staan voor het westen drie
>°Qt5te| ecien open. De eerste is zijn
'ntegraa[ (e aanvaarden. Dat
iuu'oi hm
Mn/Neerkomen, dat de gehele
kef o'bing met huid en haar
ir M TCornmunisme wordt overge-
M v al de Westduitse regering
',rldt,.ertrouWen in haar westelijke
l'M sa°^n verliest en dat de weg
UIip aai voor nieuwe communis-
l'eijj ÜCcessen. De tweede moge-
'l de 'S' dat men met de Russen
"f j^'derenlietafel gaat zitten en
b ^itid "°en Van aBorIei concessies
fjt'stpr^Ctirig van de geallieerde troe-
I 'Mm/ 'n Berlijn, aanvaarding van
verlSP c°ntrole ook op het mili-
|Ht tg ?e jVan en naar Berlijn e.d.)
svalt den' wat er nog te red-
i,i' dat llp| e derde mogelijkheid
''o-l,., Westen zich met de grootst
vastberadenheid keert
\;we
Pte wijziging van de huidige
lQtdpnn ,Pn r°nd Berlijn, met andere
op ondubbelzinnige
Mod/ 8eeft van zijn bereidheid
r vo '■'V°or Berlijn te sterven".
-de°r,^e Amerikaanse regering
Udpf Pprs/e mogelijkheid (toegeven
gel. Perl afgewezen. Verder ic zij
r,jr^0 v. Wel heeft zij de mili-
gp/' "et westelijk bondgenoot-
8evaJ ,P'an laten opstellen voor
fvj' er een noodsituatie ont-
deuiaar z'ï heeft ook ingestemd
loze Geneefse conferen-
F'i//?,lijn van de zomer van
'l,Msj» eze besluiteloosheid heeft
de ,Pv conclusie getrokken,
5 nje, Vestelijke mogendheden in
plan zijn „voor Berlijn
M igj j bj heeft dat ook gezegd,
.Mgt 1 r ^le': maar wilde horen.
nu nog en de Oostduitse
"f? VV,;,"!!0" W'j een eind maken
,Zeggen het hem na: „In
Een soort „Tale
us.
W'ijzen er echter op,
Wel weet, wat hij wil.
b 8een duimbreed te wijken.
\/"ii tjn" c'e controle op de toe-
iT|/Mltspr erbjn overdragen aan de
Frs. wil de nieuwe presi-
ire plan uit de Eisen-
j Jaten uitvoeren. Dat
Fo„.miIitai
Ot
NXVq9' "fan de hoofdmacht van
B f, /sFijdkrachten in ijltempo
"«O ^eaHieerde pantserkolonne
i:,/1', h[p|e® naar West-Berlijn zal
0j5 J z'et er naar uit, dat Ken-
hl 'fiefj 'U gedragslijn een snel
,'h jgekregen van £)e Gaulle,
'anse president is wars
Oostduitse grenzen
cessies
aan de communis-
ertentie)
''aaMsie> generaal Antonio Bri-
j/'-'o./. tièfpET, Venezolaanse minis-
®nzU' .hee£t meegedeeld dat
s va„ecing is ontdekt tegen de
President Romulo Betan-
n J^'nister deelde
»in—«r aeeiae mee dat 21
gearresteerd. (UPI).
JERUZALEM, 1 juni (Rtr„
U.P.I.) Opnieuw is in het pro
ces tegen Eichmann de persoon
lijke bemoeienis van de verdachte
met het lot van de Joden ter
sprake gekomen. En opnieuw
werd er bewijsmateriaal overge
legd: een telegram, tijdens de oor
log door de Duitse ambassadeur
in Boedapest, Veesenmayer, aan
Ribbentrop gezonden. Uit dit tele'
gram blijkt dat Eichmann zelfs
voornemens was een door Hitier
goedgekeurde vlucht van 41.000
Joden te dwarsbomen.
Hitler had erin toegestemd 41.000 Jo
den uit te leveren aan Zwitserland. Zjj
zouden emigreren naar Palestina. De
Hongaarse regering zou, als deze emi
gratie Hitiers toestemming had gekre
gen, zich niet hebben verzet tegen de
deportatie van de overige 250.000 Hon
gaarse Joden naar de vernietigingskam
pen.
Veesenmayer was van het plan op
de hoogte. Toen hjj hoorde dat Eich
mann het plan had opgevat om zich
rechtstreeks tot Himmler te wenden,
met het voorstel dat deze Hitler to': an
dere inzichten zou brengen, schreef hij
een memorandum aan Ribbentrop, de
Duitse minister van buitenlandse zaken.
Hjj rapporteerde dat Eichmann voorne
mens was de Joden, die op de nomina
tie stonden om via Zwitserland te emi
greren, „als de bliksem." te deporteren.
Én mocht hij er niet in slagen deze Jo
den op tjjd te deporteren, dan zou hij
middelen verzinnen om hun reis naar
Zwitserland, desnoods nog op Frans ge
bied, te verhinderen. Want de 41.000
Joden in kwestie waren volgens Eich
mann „waardevol biologisch materiaal,
zeer veel oude Zionisten wier emigratie
naar Palestina volstrekt ongewenst zou
zijn".
Voorts rapporteerde Veesenmayer dat
Eichmann de evacuatie van aangewe
zen Joden uit Boedapest wel zou ver
tragen, met liet doel liet merendeel van
deze Joden in de gaskamers te hebben
tegen de tjjd dat op hun transport naar
Zwitserland zou worden aangedrongen.
Verder wilde Eichmann proberen van
liet Hongaarse ministerie van binnen
landse zaken een afwijzing te verkrijg
gen van een Zwitsers verzoek om me
dewerking.
Dit memorandum verzond Vreesen-
mayer op 25 juli 1944- Veertien dagen
daarvoor had hij Ribbentrop gemeld dat
Eichmann tot die datum reeds 437.402
Joden had laten wegvoeren. „Alleen
Boedapest blijft nog over", schreef
Veesenmayer. Eichmann heeft op het
LONDEN. 1 juni fRlr.) De 44-
jarige David Ormsby-Gore, die sinds
1957 Brits minister van staat voor bui
tenlandse zaken Is, zal in oktober am
bassadeur van Engeland in Washington
worden. De tegenwoordige ambassadeur,
de 56-jarige Sir Harold Caceia, wordt
secretaris-generaal van het Foreign Of
fice.
laatste moment nog voor de Joden uit
Boedapest een „dodenmars" georgani
seerd.
De ochtendzitting van gisteren bevat
te het slot van de getuigenverklaringen
van Joël Brand en zijn vrouw Hansi,
en hun verhoor door de raadsman vande
verdachte. Dr. Servatius ondervroeg vrij
scherp, en ook de rechtbank nam aan
de ondervraging deel. Mevrouw Brand
kwam echter niet terug op haar eerder
afgelegde verklaringen. Ook haar man
hield vol dat Eichmann beloofd had de
„installaties van Auschwitz" in de lucht
te laten vliegen als Brand met de 10.000
vrachtwagens kwam, die Eichmann
voor een miljoen Hongaarse Joden wil
de ruilen.
Brand had verklaard dat de Engelse
ambassadeur in Cairo, de later door
Joodse activisten gedode Lord Moyne,
geweigerd had te onderhandelen. „Wat
moeten we doen met een miljoen Jo
den? waar moeten we ze laten?" had
lord Moyne hem gevraagd, tijdens een
toevallige ontmoeting van beiden in een
sociëteit. Brand getuigde, dat deze Brit
se reactie hem toen wanhopig maakte.
Volgens een andere getuige Moisje
Rosenberg, was er in Boedapest onder
de Joden een plan geweest om Eich
mann te vermoorden. Mevrouw Brand
zei van dat plan gehoord te hebben en
dat het door de Joden besproken was.
„Zij waren geen helden", zei ze. De
Joodse Raad was van oordeel dat de
nazi's op verschrikkelijke wijze wraak
zouden nemen als Eichmann dood was
en men stelde zich, naar zjj zei, op
het standpunt dat het beter was „de
duivel waarmee men onderhandelt te
kennen, dan te onderhandelen met een
die men niet kent".
Verder werd een door Eichmanns me
dewerker Dieter Wislicency, indertijd
tijdens diens gevangenschap, opgestel
de en ondertekende verklaring overge
legd, waarin ook deze zei dat Eich
mann „glorieerde toen de missie van
Brand ten behoeve van de ruil van Jo
den voor vrachtwagens naar Istanbul
mislukt was". „De onderhandelingen
mislukten, overeenkomstig Eichmanns
uitgesproken verlangen", aldus Wisli
cency.
Het vredige tafereel van deze Franse parachutisten, die te Ain-Temouchent een
spelletje kaart spelen, is bedoeld als illustratie bij het Franse besluit om, voor de
duur van de besprekingenmet de Algerijnse nationalisten te Evian-les-Bains,
het vuren in Algerije eenzijdig te staken. Toch is deze foto in zoverre misleidend,
dat de Fransen nog heus wel op hun qui-vive moeten zijn voor Algerijnse aan
slagen en hinderlagen.
GENÈVE Jaren geleden is men
hier in Genève met grote ver
wachtingen begonnen aan de
eindeloze, onvruchtbare onder
handelingen over een verbod op de
kernproeven. Sindsdien is iedereen
het wel gaan geloven, ondanks
krampachtige buien van onenigheid
of optimisme.
Toch heeft alleen het voortschrij
den van de tijd het probleem, waar
over onderhandeld wordt, radicaal
gewijzigd. Reusachtige en verschrik
kelijke veranderingen zijn teweeg ge
bracht, om te beginnen door de onop
houdelijke opmars van de weten
schappelijke ontdekkingen.
De soorten wapens, waarmee geen
proeven meer mochten worden geno
men toen de onderhandelingen begon
nen, waren heus waterstofbommen;
toch waren het futiele dingetjes, ver
geleken bij sommige wapens, die de
geleerden van de grote mogendheden
thans voor ogen staan.
Van deze nog niet beproefde wa
pens maar misschien worden ze
alsnog beproefd, als het gesprek in
Genève op niets uitloopt is het
verst verwijderde en meest verschrik
kelijke eigenlijk helemaal geen bom
in de normale betekenis. Als dit in
strument ooit wordt gebruikt, zal het
geen muren omver werpen, geen fa
brieken met de grond gelijk maken,
geen steden verwoesten, geen grote
kraters of een hel van vuur doen ont
staan. Het zal zijn doelgebieden niet
eens langdurig besmetten met schade
lijke radio-actieve neven-produkten.
Beter dan als een bom zou men het
kunnen omschrijven als een instru
ment voor het opwekken, door een
kernexplosie, van een zware neerslag
van wat de deskundigen een „neutro-
nenflux" noemen. Dit kortstondige
neutronenbombardement, deze flits
van zware straling, zal weinig gevol
gen hebben, behalve voor levende
wezens. Terwijl het al het andere in
tact laat, zal het alle leven, dat het
op zijn pad ontmoet, verwoesten. Als
dit wapen ooit verwezenlijkt wordt,
zal het met recht een precisie-instru-
ment zijn: gericht tegen het leven
alleen.
De afschuwwekkende voordelen van
zulk een wapen, dat het land van de
overwonnene leeg oplevert voor ge
bruik door de overwinnaar, behoeven
niet nader te worden uitgewerkt. He
laas is de theoretische mogelijkheid
ervan niet louter „science fiction".
Het is juist de voornaamste reden,
waarom de Amerikaanse delegatie er
op heeft gestaan, dat de controle op
kernproeven in de ruimte zou worden
toegevoegd aan de agenda van de
vruchteloze besprekingen in Genève.
Want dit verschrikkelijke wapen
kan niet veilig worden beproefd bin
nen de vertrouwde atmosfeer van de
aarde. Als men het per se wil be
proeven, dgn moet dat gebeuren in
de ruimte. Zulke proeven in de ruim
te kunnen, althans in theorie, worden
vastgesteld door een ingewikkeld
stelsel van controle-satellieten. Maar
over de controle op proeven in de
ruimte is men het nog lang niet eens.
Daarom is het heel goed mogelijk, dat
Gagarin en Shepard in de herinne
ring zullen voortleven niet alleen als
de eerste ruimtereizigers, maar ook
als de menselijke voorlopers van de
neutronenflux.
Zonder twijfel staat deze nieuwe
verschrikking niet onmiddellijk
voor de deur, ofschoon de ver
andering van de agenda vol
doende aantoont, dat men het een uit
voerbare verschrikking acht. Veel
dichterbij en veel gemakkelijker te
verwezenlijken is de veel compactere
oorlogskop van de waterstofbom, die
misschien door verborgen proeven in
grote gaten onder de grond kan wor
den ontwikkeld. Deze mogelijkheid is
de voornaamste reden, waarom de
controle op ondergrondse kernproe
ven een tweede onderwerp van
vruchteloos debat is hier in Genève.
Hoe lichter de oorlogskop, hoe lich
ter de raket kan zijn. Deze vuistregel
van de wapenconstructeurs geeft de
voordelen aan van een compactere
oorlogskop van de waterstofbom. Al
thans in theorie is het zo, dat als de
oorlogskop licht genoeg is, de raket
ontwerpers intercontinentale H-bom-
raketten kunnen bouwen, die in mas
sa vervaardigd kunnen worden en die
te vervoeren zijn in vrachtauto's. Zo
zou men zich heel goed kunnen voor
stellen, dat de absoluut onkwetsbare
afschrikkingsmacht bestaat uit een
wagenpark van duizenden vracht
auto's, die voortdurend in beweging
zijn, die allemaal dergelijke raketten
vervoeren en die als gevolg van hun
ononderbroken mobiliteit onmogelijk
zijn op te sporen en te vernietigen.
Hoe gemakkelijk er een ongeluk
kan gebeuren met deze theoretisch
onkwetsbare afschrikkingsmacht, be
hoeft nauwelijks te worden aange
toond. Toch is ook dit weer niet lou
ter „science fiction". En het is ook
geen „science fiction", dat de kans op
een oorlog-bij-toeval toeneemt naar
rato van het kwadraat van het aantal
landen, dat kernwapens bezit. Dit is
de nuchtere conclusie, waartoe zowel
de Russische als de Amerikaanse des
kundigen zijn gekomen.
Deze meer dan dubbele vermeerde
ring van het risico, telkens wanneer
weer een land toetreedt tot de kern
club, doet nu bijzonder veel terzake,
omdat dit de andere manier is, waar
op het voortschrijden van de tijd de
problemen van de onderhandelaars in
Genève heeft beïnvloed. Sinds de be
sprekingen hier zijn begonnen, zijn er
proeven genomen met Franse kern
wapens. Sommige van deze proeven
hebben geen succes gehad. De proe
ven, die wèl succes hadden, waren
proeven met kernwapens van een
'ontzaglijk primitief ontwerp. Maar de
deur van de club staat althans half
open voor Frankrijk.
Ook daarmee is het verhaal niet
afgelopen. De stand van zaken
bij het Chinese programma tot
ontwikkeling van de kernener
gie is een onderwerp van vurige be
langstelling en discussie bij allen, die
de opdracht hebben dat soort dingen
te weten te komen, en daar hoort ver
moedelijk ook de geheime dienst van
de Sovjet-Unie toe. Sommigen zeg
gen, dat de aanvankelijke gegevens
veel te pessimistisch zijn geweest:
toch zal niemand werkelijk verbaasd
zijn, als de Chinezen dit jaar of het
volgend jaar een kernexplosie teweeg
brengen. En in de huidige situatie m
het Verre Oosten zal een Chinese
bom, hoe primitief ook, veel meer be
tekenis hebben dan de bestaande
Franse bom.
Verder zijn de Israëliërs hard bezig
met pogingen een boni te vervaardi
gen. En als de besprekingen hier defi
nitief mislukken en het moratorium
op de kernproeven der grote mogend
heden daardoor automatisch afloopt,
staan ook de Zweden en de Zwitsers
gereed om de volgende morgen te be
ginnen met hun eigen programma
voor de bouw van kernwapens.
Kortom: drastische wijzigingen in
de problematiek van deze wereld zijn
Verhuld door twee reeksen illusies
de illusies die worden gevoed door de
geheimhouding rond het ontwerpen
van nieuwe wapens, en de oude, maar
taaie illusies, die zijn ontstaan in de
periode van het Amerikaanse kern-
monopolie. De wereld, waarin wij
leven, lijkt nog wel zo ongeveer de
zelfde, maar zij is het niet meer. Zij
is de rand van de nachtmerrie veel
dichter genaderd. Misschien zou het
voor president Kennedy nog het
meest belangwekkende punt zijn, als
hij in Wenen eens probeerde na te
gaan, in hoeverre premier Khroesj-
tsjev zich werkelijk bewust is van de
betekenis van dit eigenaardige soort
vooruitgang.
(Copyright N.Y. Herald Trib.)
(Advertentie)
en kind weet, dat de boekdruk
kunst binnen ieders bereik is
dank zij de zelfdrukdozen.
Maar nog niet van zo algemene
bekendheid is het feit, dat een ieder
thans ook in kleuren kan drukken.
Oplettende bezoekers van het Water-
looplein in de hoofdstad weten dit
wél. Een marktkoopman demon
streert en verkoopt er flesjes met
een levertraankJeurige vloeistof,
waarmee gekleurde en zwart-witte
afbeeldingen uit weekbladen en ande
re periodieken naar believen op tex
tiel of op papier kunnen worden over
gebracht.
Wie aldus de kleurendruk wil be
oefenen behoeft niets anders te doen
dan het materiaal, waar iets ge
kleurd op moet komen, lichtelijk te
bestrijken met de op de markt ge
kochte vloeistof. Vervolgens dient
hierop de gewenste afbeelding gelegd
en zorgvuldig aangedrukt te worden.
Goed drukken, want kleurendruk
blijft nu eenmaal precisie-werk. Het
resultaat looft daarop de meester.
Het origineel is vrijwel getrouw
weergegeven. Een kniesoor slechts
zal opmerken, dat het er een spiegel
beeld van is. De marktkoopman
vindt het begrijpelijkerwijs niet de
moeite waard aan deze bijzonderheid
aandacht te wijden. Het kleurendruk
elixer vliegt toch wel weg en zijn
kopers kunnen er gelukkig mee
wezen. Wanneer ze iets met letters
gereproduceerd hebben, kunnen ze
die trouwens lezen, wanneer ze het
bedrukte voorwerp tegen het licht
houden.
Deze kostelijke vinding opent weid
se perspectieven, al was het maar
omdat onze weekbladen hierdoor
iets minder vluchtig worden en hun
afbeeldingen voor nog meer gaan
dienen, dan waarvoor de auteurs ze
bestemd hebben. Wie hieromtrent
geïnformeerd wil worden, bezoeke de
markt maar. Daar hoort hij een over
stelpende hoeveelheid toepassings
mogelijkheden. Er kunnen schilde
rijtjes mee gemaakt worden, van
favoriete filmsterren bijvoorbeeld,
maar ook van die leuke vlotte hoofd
doekjes. Zakdoekjes kunnen nu ook
zelf bedrukt worden, zodat het ook
nog mogelijk is al snuitend bezwaren
tegen personages uit de wereld der
publiciteit af te reageren.
je, Jany", zei Wiegman „we gaan
door hè; jij bent nog een jongeling
en ik begin de leeftijd te krijgen".
Ontroerd dankte Wiegman de burge
meester en de raad n hij betrok
hierin alle Bergenaren, ook die er niet
meer zijn, want, zo zei hij: „de Berge
naren houden van mü en ik houd van
de Bergenaren".» Gabriël Smit, die
ook tot de genodigden behoorde, ver
klaarde getroffen te zijn door de hulde
aan Wiegman gebracht en sloot zich
aan bij de goede wensen.
et probleem van vroeg opstaan
schijnt groter dan het parkeer
probleem. Dit is de conclusie
van de directie van een heren
modezaak in de Haagse binnenstad,
die terwille van de klanten-met-auto's
's ochtends al om zeven uur de win
keldeuren openzette. De directie had
namelijk na herhaaldelijke verzoe
ken van klanten of men niet vroeger
kon openen, omdat zij overdag hun
wagen niet kwijt konden in de binnen
stad besloten bij wijze van proef
gedurende twee maanden de zaak al
om zeven uur te openen.
Een succes is het niet geworden. De
vroege klanten (die geen last hadden
van ochtendziekte) besteedden wel
38,4 procent meer dan d„ gemiddelde
dagklant, maar zij kwamen met zo
weinigen (in een „vroeg-uur" slechts
zestien procent van een normaal-uur),
dat de directie het niet verantwoord
acht de openingstijd van zeven uur te
handhaven. Om de enthousiaste „mor
genstondklanten" niet teleur te stellen
heeft de directie besloten de zaak
voortaan iedere vrijdag om half acht
te openen. De keuze is op deze dag ge
vallen, omdat de omzet van die och
tend nagenoeg gelijk is aan die van
zaterdagochtend. Bovendien is het ge
makkelijker voor het roulatiesysteem,
voor het personeel. Verder heeft men
dit tijdstip uitgekozen omdat er voor
die tijd nooit klanten kwamen.
'iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiirniiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimitiiiiiiiiiimii
Matthieu Wiegman en burgemeester De Ruiter bekijken de oorkonde welke de
erepenning vergezelde.
Is de Bergense Harmonie zich
vandaag niet laat horen en er
geen receptie is, waarop velen
u de hand komen drukken, dan
hebt u dat aan uzelf te wijten", zei
de burgemeester van Bergen, de heer
L. J. de Ruiter tegen de kunstschilder
Matthieu Wiegman, die gisteren zijn
75ste verjaardag vierde en daarom zijn
dorp had willen ontvluchten. „Het ge
tal der jaren drukt u en het ouder
worden tekent u fraai, maar gij be
mint de rust en dat willen wy eerbie
digen", aldus de burgemeester die
niettemin dankbaar was, dat de 75-ja-
rige Wiegman in de beslotenheid van
de raadzaal was willen komen, op
dat hij uitvoering kon geven aan een
besluit van de raad van Bergen van
24 mei J.I., waarbij de krachtens een
nieuwe verordening ingestelde erepen
ning van de gemeete, voor het eerst aan
de jarige Wiegman werd toegekend.
Met deze erepenning overhandigde
burgemeester De Ruiter Wiegman een
geïllustreerde oorkonde, die gewag
maakte van de landelijke ver
maardheid, die Wiegman als schilder
en als mede-grondvester van de Ber
gense School geniet en waardoor hij
in aanzienlijke mate had bijgedragen
tot de faam van Bergen als kunste
naarsdorp.
In zijn toespraak releveerde de bur
gemeester, hoe Wiegman nu al een
mensenleeftijd door Bergen fietst; hij
vond het opvallend, dat de oudere kun
stenaars het tijdperk van de velocipè-
de trouw bleven, al was dan de fiets
van Roland Holst iets meer gestroom
lijnd, dan het karretje van Wiegman.
„Door uw lange verblijf in Bergen",
zo vervolgde de heer De Ruiter, „hebt
gij bewezen, hoe de kunstenaars bij
Bergen horen". In dit verband vond
hij het merkwaardig, dat Wiegmans
geboortestad Zwolle zich zo weinig
aan haar kunstenaars gelegen laat
liggen; in haar museum zoekt men
vergeefs een Gerard Terborch, laat
staan een Matth. Wiegman; slechts
de middelmatige Potgieter kreeg er
zijn singel en zijn buste.
De burgemeester herinnerde eraan,
hoe vele van Wiegmans voortreffelijke
schilderijen in Bergen hun ontstaan
vonden; en daar is de Bergense ge
meenschap trots op; hjj releveerde
ook hoe Bergen door Wiegmans kun
stenaarschap een begrip werd, in het
midden latend, of de Bergense School
daarbij al dan niet een rol speelde.
De dichter A. Roland Holst bracht
een dronk uit op de 75-jarige. Hij her
innerde aan Wiegmans woorden, dat
de kunstenaars als vogels naar Bergen
kwamen en er hun nest vonden. „Dank
«•V S3
Bij de schaapskooi op de Rijksheide
in Ede zyn gisteren rond tweehonderd
schapen van de Ginkelse kudde van
hun wollen wintervacht ontdaan. Het
was het jaarlijkse schaapscheerders-
feest, dat acht jaar geleden, toen
Ede's heide weer met een kudde werd
gestoffeerd, naar oude trant in ere
is hersteld. Het scheren geschiedde
niet met de machine, doch met de
handscha-r, een vak, dat hoogbejaar
de boeren, die vroeger zelf schapen
hielden, nog beheersen. Enkele jonge
ren leren het nu ook, zodat de traditie
in volgende jaren gehandhaafd kan
blijven.
Het schaapscheren werd besloten
met een gezamenlijke dis, waarbij het
menu naar gevestigde gewoonte be
stond uit zoute vis, aardappelen, bo
tersaus en rijstebrij.
Nadat het aantal zeepaardjes in
het Scheveningse zee-aquarium
de laatste maanden enigszins
was teruggelopen is deze ma
ritieme zwemstal nu weer uitgebreid.
Momenteel zijn er acht zeepaardjes,
Gelijk bekend brengt bij het zee
paardje niet het wijfje, maar het man
netje de eitjes tot ontwikkeling. De ge
boorte kan binnen een maand wor
den tegemoet gezien.
De eerste kolossale opslagtank uit een serie van vier, die de Nederlandse
Dok- en Scheepsbouw Maatschappij in Amsterdam bouwt voor de tweede
rubberfabriek van de „Shell" in Pernis is gisteren bij de werf te water
gelaten. De 25 meter lange tank, die een doorsnee van 11,5 meter heeft,
zou aanvankelijk op een ponton over zee worden versleept, maar hiervan is
later afgezien. De tank, die uit twee halve bollen en een cylindrisch middenstuk
bestaat, is op een speciale wijze geballast, zodat het gevaarte tijdens de sleepreis
recht op de zee blijft liggen. Twee havensleepboten van Goedkoop namen de
eerste tank op sleeptouw en leverden haar af in IJmuiden. Vandaag zou de tank
door Wijsmuller over zee naar Pernis worden gebracht. Op de foto passeert de
sleep de Hembrug in het Noordzeekanaal.
Flip, de beroemde pelikaan van
Ouwehands dierenpark is niet dood,
zoals wjj verleden week in deze hoek
hebben gemeld, hij leeft. Een oppas
ser had in zijn dagrapport opgete
kend dat het dier bij een gevecht met
een maraboe het leven had gelaten.
De heer Ouwehand kon dan ook eerst
zijn ogen en vervolgens de betrok
ken oppasser niet geloven toen hij
kort daarna langs de vogelweide liep
en Flip gewoontegetrouw klapwie
kend op hem af kwam. Een nader
onderzoek wees uit dat een soortge
noot van Flip het gevecht niet had
overleefd. Er waren reeds plannen,
voor Flip die het als enige van do
pelikanen heeft bestaan de oorlog
met vlees door te komen in plaats
van met vis, een gedenksteen op ts
richten. De plannen hiertoe zijn nu
nog even opgeborgen.
