De. HAV is uiv vertrouwen waard!
STEEDS NIEUWERE METHODES
De huisvrouw wil steeds meer
kant-en-klaar produkten -
BELANGRIJK ONDERZOEK VOOR
IN MEMORIAM PAUL HUF
DE CONSERVENINDUSTRIE
Tsjechisch componist in
Rotterdam geëerd
TOISON DO
NEDO-MEX
Per minuut
flitsen
aarde
v b
Filmwerk van
Ted de Wit
Geestdriftig en
pakkend
Monument op begraafplaats onthuld
Geen toeval
I Tijdig schuilen
SPO TSPIE GEL
v^ias?n. wmm
Over de industrie
z
DE LONEN,.;
Onweerseizoen nadert
A
EN BOVENDIEN DEI^LVEREN
OP HET IJS /DANSEN—
DAN KOMT
Sr.ZIJLSTRV
MET BELASnNGVERLAQNE
ZATERDAG 3 JUNI 1961
-i ti
J mhet
van Ceta-Bever
ALS £>£ARB0DSMAJ2kr
EN DE INVESTERINGENy
r,
JH
(Van onze weerkundige medewerker)
Onweer is een natuurverschijnsel, waarvoor
een groot deel van de bevolking een groot
respect heeft. Dit is niet zo'n groot wonder
1 want gemiddeld worden er in ons land jaarlijks
8 tot 10 personen dodelijk door de bliksem getrof-
I fen en ook deze slachtoffers zullen vóórdien heb-
1 ben gemeend tijdens het onweer niet roekeloos te
1 werk te zijn gegaan.
DE PARTICULIERE WdN»
£N De ARBS DSVERKORjlNG-
het
(Advertentie)
'dT.
-v.
VERZEKERD KAPITAAL
RUIM 1 MILJARD GULDEN
4\ 'Z&ïMip.
.v.^--ysN' -
/*v»
LEVENSVERZEKERINGEN SCHIEDAM - TELEFOON (010) 6 93 04HAV LEVENSVERZEKERINGEN
<arU1, Hut is gestorven. Hij zal niet
V) .v°or ons spelen. Met hem is een
Je ljv'e echte theatermensen, een van
k originele toneelkunstenaars
Saan. Hij was een van de „mon-
iet> ,facr^s"i de heilige oorspronkelij-
ririe deze °P vervlakking en nivel-
^ert w?.orichte maatschappij nog ople-
'°h' iv za' niet meer voor ons spelen.
Jehjjjp'et meer opdelen in zoveel ver-
-Keu* e mensen als de rollen, hem
""et rAZen' zouden eisen. Men zal hem
?hUc 6er kunnen bewonderen in
h," van S-
-Pet(
..en aldus getuigenis afleg'
:pe
1
jtVfir ;an Sartre, waarin hij met zoveel
Ntstl6p.®teerde, een werk uit de aller
snel tijd, en aldus getuigenis afleg-
lebooioanzUn voortdurend gepakt en
zÜn door het eigentijdse. Want
^heei a? ®een domme man. Ook op het
JVaatJ wkten hem het best de rollen
Wen' ."0 een dokter, een denker, een
eeMo Ue°l, een geleerde moest ver-
MW en* Hij was niet de man van het
Meeslepende gevoel, niet de ac-
'Maa. Van de grootste hartstochten.
*t>l 21jn intellectuele benadering van
.eari stuk beiden waren heel vaak
zich vergissend, houdt voor het
komediespelen. Huf zal niet
(Advertentie)
ir et de bedoeling een beeld te ge
l/I ven van de sociale structuur, de
•LH verantwoordelijkheid ten opzich-
te van werknemer, consument
Wit en maatschappij, heeft Ted de
Vöo' directeur van het kleine, maar
iln, „arende filmbedrijf „Carillon
Vr.p,'®te Rijswijk, een documentaire
teirtf^rdigd van Philips' industriële we-
«deratie, waarvan Eindhoven het
Punt vormt. „Profiel van een
iaarslrie" heet de film, die anderhalf
Ver aan voorbereiding en realisatie
en die nu aan de pers is ver-
LetIeri moet De Wit nageven, dat hij
}tyteï?*i dij det Uitvoeren van deze om-
keefi. dke opdracht niet gemakkelijk
Nhd gemaakt en dat hij er voortdu-
ifiw ?P uit is geweest om met een
"©TlfV gCWCCOL urn mui vvu
"•Ms, ilge' speelse beeldbeweging en
?e eoi Pg' begeleid door een gevarieer-
dsc°mpositie, de geest van de
te j-hi'Uwer voortdurend actief bezig
den' °°k ai iukt dem dat niet
door een geïnspireerde opzet.
'toe t°e verraadt de constructie af en
ens"" Zeer de aard en overdaad der
n van de opdrachtgever.
i?ichafr e.cdter De Wit de vrijheid had,
ri dlmvormen uit te leven, zoals
£roeje driftige introduktie, welke de
q® \v"Van det bedrijf op indrukwekken-
i^hai?20,- scdetst en ook bij het weten-
Uit PPelyke onderzoek, dat doordringt
ke ?t6 kern der materie om daarvan
(Ucmpfktuur en gedragingen te door-
geesta1)- brengt hij zijn stof pakkend en
'®llo) ig aan de man. Dat hij helaas
letjip® Personen in zijn betoog moest op
haak?' w°rdt grotendeels weer goedge-
c J00r det feit, dat hij ze nergens
Jbef., Preken en hun optreden een docu-
hjj „„M karakter geeft. Daarnaast heeft
{haakt e keren een goed gebruik ge
il f een technisch procédé, waar-
iver eiangrijke détails sterk vergroot
?di afa' totaalbeelden zijn gecopieerd
ken 'dus de voorstellingen te verrij-
WGeI hjj in een levendige vertel-
w talloze gedetailleerde thema's toch
(>dv. -
meer voor ons spelen. Hij zal ook nooit
meer mèt ons spelen. Want iedere ont
moeting met de mens Paul Huf werd
onmiddellijk in scène gezet, waar of
die samenspraak ook plaats vond: in
de tram, op een bordes, in een gang,
op een platform, in een kamer of te
midden van een menigte. Altijd had
Huf onmiddellijk de mise en scène
klaar en wel zo, dat deze <fé grootste
indruk maakte. Plet leven ensceneren
was hem een behoefte.
Dit strekte zich ook uit tot zijn ge
loofsbelevenis. Hij was een van de wei
nige acteurs, die het niet onder stoelen
of banken steken, dat zü rooms zijn.
En Huf was rooms. Hem te communie
te zien gaan in de Rozenkranskerk was
een schouwspel. Hem in Onze Lieve
Heer op Solder het Epistel en Evange
lie te horen lezen een belevenis. Tel
kens weer probeerde hij een vorm te
vinden, die zo mooi was als hij maar
kon verzinnen. En het was alles echt.
Echt, omdat het masker van de toneel
speler, dat hij opzette op zijn gezicht,
met zijn wezen was vastgegroeid. Hij
heeft de menselijke levensvorm voor
zichzelf, de wijze waarop hij naar het
uiterlijk leefde, naar zijn hoogste kun
nen geregisseerd.
Hoezeer dat waar is, blijkt uit de
kreet, die hem ontsnapte bt) de veel te
vroege dood van zijn vriend en jaren
lange collega Frits van Dijk, die vori
ge zomer zo onverwachts moest ver
drinken in de golven van Zandvoort,
„Slechte regie" zei Huf geheel ont
daan, „zoiets kan toch niet!" Hij was
er beduusd van dat O.L. Heer op die
tijd en op die plaats zijn makker tot
zich had genomen. Ook bij zijn eigen
dood, na een geslaagde operatie, aan
een embolie, die niemand verwachtte,
hijzelf het minst, is men geneigd het
zelfde te mompelen. Hij had nog zoveel
moois kunnen geven aan de theater
liefhebber. Immers zijn temperament,
zijn verstandelijke „approach" van de
rollen, zijn invoeling van moderne toe
standen en levenssferen maakten hem
bij uitstek geschikt voor het moderne
stuk. Maar de grootste vraag is: wie
zal Gozewijn van Aemstel spelen in de
Gijsbrecht? Want er zal welhaast nie- i
mand gevonden kunnen worden, die i
waardiger, devoter en waarachtiger de
woorden van de oude Simeon zal zeg-
gen, waarmee Paul Huf zijn toneelcar- i
rière in Vondels werk en zijn leven be-
sloten heeft. Het moet voor zijn vrouw
en kinderen, zijn nabestaanden en ook
voor ons, zijn bewonderaars een droe
vige vreugde zijn, ze hem na te bid
den:
„Vergun o God, op zijne bede,
Na uw belofte, uw knecht verlof;
Op dat hij reis van hier met vrede
Om hoog na 'et hemelse vredehof:
Nadien m met mijn eigen ogen
Den algemenen Heiland zag.
Die als een zon schijnt uit den ho
gen;
Daar ieder zich in verblijden mag:
Een schone zon, die met haar stra
len
Het blinden heidendom verlicht,
En Jakobs huis en Isrels palen
Verheerlijkt, en nog veel vaster
sticht."
Dat hij moge opgenomen zijn in het
Eeuwige Licht, waarvan hij op aarde
ais een trouw zoon der Kerk zo onom
wonden getuigenis heeft afgelegd.
J. W. HOFSTRA
Advertentie)
(Van ome verslaggever)
De jaarlijkse inmaak heeft de huis
vrouw heel wat inspanning en
zorgen gekost. Deze last is haar
voor een groot deel ontnomen door
de conserven-industrie, die alle soorten
groenten en fruit op elk willekeurig
tijdstip voor ons op tafel brengt. De in
dustrie heeft op haar beurt geprofiteerd
van het wetenschappelijk onderzoek
naar hetere en meer eenvoudige metho
den van verwerking en bewaring.
Een ontwikkeling, die nog in volle
gang is en nadat het diepvries een
nieuw hulpmiddel werd naast liet be
waren van de produkten in blik, wordt
nu gedacht aan bestraling van levens
middelen voor het geven van een gro
tere duurzaamheid.
In Wageningen, waar sinds 25 jaar het
Instituut voor bewaring en verwerking*
van tulnbouwprodukten (Ï.BV.T.) ten
behoeve van industrie en consument be
lang, iike research-arbeid verricht, ver
zekerde men ons, dat zulks naast de
conventionele middelen van verduur
zaming slechts een aanvullende rol zal
spelen en het blik wel nimmer verdron
gen zal worden.
Het was ook het I.B.V.T.. dat de sti
mulans heeft gegeven voor de produktie
va;i vruchtensappen en vruchtenwijnen,-
wat omstreeks 1930 begon met zoete
most, dank zij de speurarbeid van prof.
ir. A M. Sprenger, die ook het initiatief
tot oprichting van het instituut heeft
genomen.
In die tijd overtrof de import van
fruit nog de produktie, maar prof.
Sprenger zag reeds aankomen, dat onze
tuinbouw en fruitteelt dank zij betere
methoden weldra opbrengsten zouden
opleveren, die de directe consumptie-
behoeften verre overtreffen. Het ging er
dus om, dat mogelijkheden werden ge
zocht om de afzet te vergroten, waarbij
een betere houdbaarheid van het pro-
1 dukt verzekerd moest zijn, terwijl een
tweede weg ingeslagen diende te wor-
den met bewaring en verwerking van
snel bederfelijke tuinbouwprodukten,
zodat het aanbod geSpreid kon worden.
Er is een gestadige groei van de in-
i dustriële verwerking en Nederland met
i zijn jaarlijkse groenteoogst van onge-
veer 1.200.000 ton en een fruitoogst van
gemiddeld 500.000 ton, telt thans ruim
100 grote en ongeveer 125 kleine bedrij-
l ven, die samen ongeveer 170 miljoen
kg groente en 100 miljoen kg fruit per
i jaar verwerken-
Voor de bewaring bleek meer inzicht
i nodig te zijn in het verloop van de fy-
siologische processen tijdens de rijping
i v.n de vruchten en bij de verwerking
i waren meer gegevens vereist over de
verkleuringen in vruchten en het gedrag
van pectine en andere stoffen.
De hegirippen bewaring en verwer-
j king worden zo geïnterpreteerd, dat
hieronder alle handelingen begrepen
zijn, die na de oogst met de tuinbouw
produkten plaats vinden, als wassen,
sorteren, verpakking, transport, bewer
king verwerking en kwaliteitsbeïnvloe-
ding.
Het instituut houdt zich niet bezig
met economische vraagstukken, die in
het handelspolitieke vlak liggen, maar
wel wordt nagegaan of door nieuwe
methoden van behandeling nieuwe af
zetgebieden gevonden of nieuwe pro
dukten geïntroduceerd zouden kunnen
worden.
Het geeft ook bouwkundige adviezen
voor koelhuizen en bewaarplaatsen, ter
wijl de industrie zich menig maal tot
het instituut wendt voor kwaliteitson
derzoek of om inlichtingen aangaande
kwaiiteitsvoorschriften in de verschil
lende landen.
Opdrachten worden gegeven voor het
doen van proefnemingen met nieuwe
conserveermiddelen, verpakkingen, het
drogen van soepgroenten en analyses
van verse en verwerkte produkten.
Ten aanzien van het drogen geldt als
nieuw het uitvriezen onder vacuum,
aardoor de structuur van de oduk-
ten behouden blijft, hetgeen voor het
opnemen van water van belang is. Men
verkrijgt dan de zogenaamde kant- en
klaarprodukten, die men eenvoudig in
heet water heeft te deponeren. Deze
methode is nogal kostbaar, waardoor
toepassing op grote schaal geremd wordt.
Het leger heeft echter reeds interesse
getoond voor de op deze wijze gedroog
de erwtensoep die in een minimum van
tijd op grote schaal voor consumptie ge
reed is te maken.
Men is er sinds kort ook in geslaagd
bij de bereiding van vruchtensappen
het aroma beter te bewaren door dit
eerst uit te dampen onder vacuum en
weer later aan het concentraat sap plus
verdampt water toe te voegen.
Het instituut bezit verder een afdeling
voor het verrichten van controle-werk
zaamheden, waarbij in het bijzonder de
factoren, die de kwaliteiten van een
produkt bepalen, worden geanalyseerd-
Zo is de bedrijfscontrole op jam en in
geblikte vruchten in georganiseerd ver
band door de verwerkende industrie aan
het instituut opgedragen.
De onderzoekingen naar de mogelijk
heden van conservering geschieden op
semi-industriële grondslag, zodat men
naast laboratoria in het instituut een
grote hal aantreft met machines, die aan
een conserven-industrie doen denken.
Er bevinden zich een diepvries-instal
latie en allerlei apparaten voor sterilisa
tie, waarbij nog een speciale apparatuur
aanwezig is om de temperatuur in het
blik te meten.
Nagegaan wordt hoe de vruchten zich
tijdens het bewaren gedr mn en men
brengt b.v. een appel aan het „spreken"
met behulp van een respirotron, die de
ademhaling van de vruchten afzonder
lijk registreert. Daarvoor bevindt de
vrucht zich in een glazen bolletje met-
een constante temperatuur, luchtdruk en
vochtigheidsgraad.
Elders wordt de snelheid van het af
koelen gemeten met het oog op de stan
daardisatie van de verpakking. Dit on
derzoek eist zoveel tijd, dat een normale
vrucht zou bederven. Men heeft deze
dan ook vervangen door een kunstappei
in de vorm van een citroen, gevuld met
een preparaat, dat dezelfde eigenschap
pen heeft als een echte vrucht.
Een op zichzelf staand onderzoek is
net volgen van het rijpingsproces van
bananen, waarover men in Suriname
graag meer wil weten. Mogelijk geeft de
uitslag van dit onderzoek aanwijzingen
omtrent een andere gedragslijn, die hij
hef telen en vervoer gevolgd moet wor
den om het rijpen te bespoedigen.
De totale waarde van de verduur
zaamde produkten bedraagt ongeveer
300 miljoen gulden, waarvan jaarlijks
voor 80 a 90 miljoen wordt geëxporteerd.
De binnenlandse consumptie vertoont
niet alleen totaal, maar ook per hoofd
een toename. Bedroeg deze per jaar in
de periode 1937/39 voor proenten 6,95
kg, voor de periode 1957/59 was dit 12,71
kilogram.
Voor verduurzaamd fruit bedroegen
deze ciifers resp. 4,24 kg en 7,53 kg.
De verwachting is, dat deze stijging
zich in de toekomst door de gewijzigde
levensomstandigheden, het toenemend
verkeer en toerisme, waarbij de vraag
naar kant. en klaarprodukten groter
wordt, zal voortzetten.
(Advertentie)
'n streepje vóór
•^stifthouders töi in de purlt- verwurgd.!
Advertentie
Transparante kleurlak
"Mj. - $0} /M.
:v:?
'A;- - Cc
•■vm -g' -v - v.\ 1
- 1 --
v •V-f i-/ '%é'4 s
-.-.a <,m>r s
v -v-
6000 bliksems over
een
synthese te bundelen, die het
t -
ke,, 1 een intrigerende ervaring ma-
Ijij^fhslotte zagen we nog een korte
IjjjM over de toeristische aantrekke-
Onri en van ons land' waarvoor de
raiiarnen door twee Italiaanse came-
keti en werden vervaardigd. Ze heb-
if" daarbij de conventionele paden
Sc(*eu2e van onderwerp en de rang-
aa "kking daarvan niet verlaten. Hun
Waf ht voor klompen, molens,
tï en klederdrachten, neergelegd
^."Holland memorably yours'' appel-
tuP 1 aan een mentaliteit, die de cul-
i3°langstelling van de vreemde-
Va° onaangeroerd laat. De afwerking
l0n ljet filmpje geschiedde hjj Caril-
jlms, hetgeen resulteerde in een
r'ge beeldmontage, begeleid door
informatief commentaar.
PH.
(Van een verslaggever)
ROTTERDAM, 3 juni Professor dr.
Josef Plavec van de Muziekacademie
in Praag, heeft in een antiquariaat een
biografie over de Tsjechische componist
Frantisck Skroup moeten kopen opdat
deze vandaag aan het Rotterdamse ge
meentebestuur zou overhandigd kunnen
worden. Wel een bewijs hoe dit in 1941
geschreven boek in Tsjecho-Slowakije
tot de bestsellers wordt gerekend. Het
Rotterdamse archief mag dus bijzonder
erkentelijk zijn voor deze aanwinst.
Skroup was de Tsjechische componist
die van 1860 tot zijn sterfjaar 1862 ui
Rotterdam een Duitse operagroep leid
de. Hij stierf op 6 februari van dat jaar
in zijn woning aan het Hang Waarna ziin
stoffelijk overschot 11 februari op de
begraafplaats Crooswijk werd bijgezet
in een gemeenschappelijk graf voor kun
stenaars.
Het merkwaardige is dat Skroup, die
honderdzestig jaar geleden geboren werd
in Oost-Bohemen (Osice) en in Praag
een eigen Tsjechische opera opgericht
had, een van zijn werken wijdde aan de
geschiedenis van de strijd der Hollandse
Watergeuzen. Het libretto van de Duit
ser Hickel heette dan ook „Der Meer-
geuse". De opera werd voor het eerst
Bij het graf van de honderd jaar
geleden in Rotterdam gestorven
Tsjechise componist Skroup, werd
vanmorgen deze beeltenis onthuld
die de Tsjechische muziek symbo
liseert.
fihm. „Profiel van een industrie" maakt Ted de Wit van Carillon Films
een goed gebruik van het technische procédé.
in ons land in het begin van 1861 opge
voerd. De directie van deze Rotterdams-
Duitse operagroep was in handen van
J. Eduard de Vries. Er was dus in die
jaren al een operatraditie in de „cul
tuurloze" Maasstad.
Het was hier ook dat Skroup, die met
zijn zoon was gaan wonen zijn vrouw
en andere zes kinderen had hij in Praag
achtergelatenzijn landgenoot Smetana
ontmoette. Als pianovirtuoos en leerling
van Frans Liszt maakte deze n.l. een
Nederlandse tournee, overigens met
meer succes dan geldelijke opbrengst.
Een Feestouverture die Skroup in Rot
terdam gecomponeerd heeft, is nog zoek
en berust wellicht in een of andere Rot
terdamse bibliotheek of archief. Skroup,
die thans als nationale componist ge
vierd wordt en die tevens het eerste
deel van het Tsjechische volkslied heeft
gecomponeerd, heeft zeker invloed ge
had op andere Tsjechische componisten
na hem als Smetana, Dvorak en Jana-
cek. Professor Plavec noemt ze althans
in een adem.
Dat hij in Rotterdam verzeild raakte
was te danken aan zijn ontslag bij de
opera in Praag in 1857. Hjj moest Zijn
grote gezin in leven houden en ging toen
naar Nederland emigreren, waar hij ook
gestorven is. Omdat zijn sterfhuis aan
het Hang en de gedenkplaat die erop
was aangebracht in mei 1940 werden
verwoest, is er vanmorgen op de be
graafplaats Crooswijk een monument
onthuld dat de nagedachtenis aan deze
sympathieke en zo nauw met Rotterdam
verbonden Tsjechische componist, blij
vend in ere zal houden. Het is een plas
tiek van de Tsjechische kunstenaar
Pankrac, voorstellende een vrouwenfi-
p-ii-als symbool van de Tsjechische mu
ziek. Deze onthulling geschiedde door de
Tsjechische gezant, B. Mucha, bij welke
gelegenheid ook het hoofd van de
Tsjechische culturele delegatie, prof. dr.
Plavec, en burgemeester mr. G. E. van
Walsum het woord voerden. Gisteravond
gaven enkele solisten van het Praagse
Nationale Theater een concert in het
museum Boymans-Van Beuningen waar
op o.m. enk de f a's uit de opera Drate-
nik ten gehore werden gebracht.
EINDHOVEN, 2 juni Prof. dr. G.
C. A. Sdhuit heeft vandaag zijn ambt
als hoogleraar aan de Technische Hoge
school aanvaard met het uitspreken van
esn rede over „chemie en katalyse".
I In de tijd dat u deze eerste regels van dit artikel hebt
I gelezen, liet zullen ruim 15 seconden zijn. geweest, zijn er
1 over de gehele aarde al weer een 1500 bliksemflitsen naar
de aarde gegaan* Het is maar gelukkig dat het grootste
aantal onweersbuien niet voorkomt in de zo dicht bevolkte
gebieden als die van West Europa want het aantal slacnt-
I offers zou dan ook in ons land jaarlijks nog belangrijk
- groter zijn. In ons land onweert het per jaar gemiddeld
op 25 (langs de kust) tot 33 dagen in het zuidoosten en
I oosten van ons land.
Een groot verschil met bijvoorbeeld Buitenzorg (Indo-
1 uesië) waar het gemiddeld op 322 dagen per jaar onweert.
Voor het ontstaan van onweer is in de eerste plaats vol-
doende waterdamp nodig en verder een verticale afkoeling
in de dampkring, die liefst meer dan zes graden per 1.000
meter stijging bedraagt. In zo'n geval is de lucht onstabiel
en wordt er met de sterke opwaartse stromingen lucht
1 meegevoerd die gaat afkoelen en condenseert tot wolken.
Gaat dit proces door dan ontstaan er waterdruppels, gro-
i te en kleinere, die dan weer omhoog en dan weer omlaag
i worden gevoerd welk proces enorme electrische spanmn-
gen in het leven kan roepen.
Deze spanningen kunnen zo groot worden dan zo n buien-
cel zich gaat ontladen. Soms gebeurt dit naar een m de
buurt aanwezige wolk, wy hebben dan een ongevaarlyke
horizontale ontlading, maar dikwijls is de ontlading verti-
B caal en trelt hiervoor de meest gunstige punten op de
aard©
Het ergens inslaan van de bliksem is geen toeval. Aan
1 elke zichtbare bliksemontlading gaat een onzichtbare (lea-
der) zogenaamde leider vooraf die het eerste meest ideale
I pad naar de aarde zoekt waar straks (b.v. een duizendste se-
conde later!) de echte bliksemontlading langs kan.
Nu kan het gebeuren dat de bui positief is en de aarde
negatief, maar niet zelden, vaak zelfs, is de aarde positief
1 en de onweerswolk, althans aan de onderzijde, negatief.
Wij krijgen nu dat zich even vóór de bliksemontlading
op allerlei goed geleidende en hoge punten op de aarde
B (bomen, torenspitsen, mensen, namelijk wanneer zij in open
I lucht rechtop staan en dus het hoogste punt van de om-
I geving zjjn enz.) een positieve of negatieve pool gaat vor-
men. Om het eenvoudig voor te stellen lijkt het er op dat
5 jr verschillende helpers op de grond zijn die de bliksem-
I ontlading (nog in de wolk!) als het ware een hand willen
I geven om hem bij het sprongetje naar beneden te helpen.
Deze handen kruipen daarvoor in de meest hooggelegen
I en zo goed mogelijk geleidende punten 9m maar zo dicht
I mogelijk bij de wolk te komen. Inmiddels is er van de
wolk uit ook een lading onderweg die op zoek is naar een
van de omhoog gestoken handen. Zodra deze twee elkaar
I hebben bereikt heeft de onzichtbare bliksemontlading zijn
werk gedaan, de weg is vrjj en de spanning wordt opgene-
ven met een felle bliksemflits (zichtbaar omdat by een
5 temperatuur van 8.000 a 10.000 C de lucht waardoor deze
bliksemflits zjjn weg volgt verbrandt) die brand kan ver-
I oorzaken, maar zowel bi) mens als dier ook dodelyke ge-
1 volgen kan hebben.
Paplar
Bosk N.V. Amsterdam
1 In gevallen dat de aarde positief is kan er soms een an-
1 der merkwaardig natuurverschijnsel worden waargenomen
I namelijk het Sint Elmusvuur. Genoemd naar de bekende
beschermheilige van de zeelieden Sint Elmo, een Italiaanse
i bisschop die omstreeks het jaar 300 leefde en door de zee-
I lieden veelvuldig werd aangeroepen wanneer er storm
dreigde. j
Tijdens Sint Elmusvuur zijn op tal van hoge uitstekende
punten als torenspitsen, scheepsmasten en soms aan de
I vingertoppen van de haren van mensen, klóine vonkjes
I waar te nemen.
Vertikale bliksemontladingen zijn het meest talrijk en
richten in het zomerseizoen ook in ons land veel schade
aan en treffen gemiddeld acht personen dodelijk.
Men kan ze soms horen knetteren al is het vrij zacht.
Dit wijst op een sterke positieve lading aan de grond. Komt
ook in de winter tijdens hagel- en sneeuwbuien wel voor.
Niet zelden wordt het verschijnsel door een donderslag ge
volgd waardoor de toestand weer in evenwicht is ge
bracht.
Personen die door de bliksem zijn getroffen maar niet
dodelijk zodat zij na een korte bewusteloosheid weer bij
kwamen weten zich soms te herinneren dat zij even voor
de slag een sterk prikkelend gevoel in het hoofd en de
handen kregen.
Dit wijst naar alle waarschijnlijkheid op Sint Elmusvuur
waarop even daarna een bliksemontlading volgde.
Dr. Mc Eachron heeft het wel aardig gezegd namelijk
„Wie de donderslag hoort is niet door de bliksem getrof
fen, wie de bliksem ziet is er niet door geraakt en... wie
wel is geraakt weet er niets meer van". Wel een grote
waarheid maar het lijkt ons beter hierover niet uit erva
ring mee te kunnen praten. Dat kunnen er ook maar wei
nig want werkelijk getroffen personen zijn meestal kort
na het treffen door een hartkramp overleden. Echter... men
heeft ook met succes kunstmatige ademhaling of hart
massage kunnen toepassen waarna de getroffen persoon
weer bij kennis kwam. Ook in ons land zijn hier gevallen
van bekend.
Wij zullen de laatste zijn die durven te beweren dat do
delijk treffen door onweer altijd is te voorkomen, maar wel
blijkt dat men nog dikwijls te lang wacht met een veilige
schuilplaats te zoeken, liefst ergens onder dak. Nooit in
open veld blijven staan en ook niet onder hoge punten
schuilen. Niet met rijwiel of bromfiets onder bomen of af
dakjes blijven staan. In een auto de bui aan de kant van de
weg rustig afwachten en in de auto blijven zitten want
daarin is men veilig. Ook niet blijven zwemmen of vissen
tijdens onweer. Binnenshuis niet vlak voor de lichtschake
laar of stopcontact gaan staan of zitten en ook niet vlak
voor de schoorsteen. Voor een raam, mits er geen anten
nes of aardleidingen door het kozijn zijn aangebracht, is het
niet gevaarlijk. Deuren en ramen zoveel mogelijk sluiten
vooral met het oog op dikwijls bij deze buien voorkomende
rukwinden of windhozen.
k* fSt.L.
UAXmjK. VERBODEN
