Opzet van programma traditioneel Enkele belangrijke manifestaties Piraikon Theatron speelt „Electra" OPERA Wuppertaler Bühnen met Card iliac Balletten van Au rel von Millos Poolse dansen Slot van de Krijtkring Religie en mysterie Continentale première van Osborne's Luther" Muziek op festival Orkesten, solisten en koren Voor het eerst sinds 1912 „Benvenuto Cellini" VOOR HET EERST IN NEDERLAND „FILMFESTIVAL Enkele belangrijke recitals .MAZOWSZE" NAAR ONS LAND ZATERDAG 10 JUNI 1961 Aanstaande donderdag begint het Holland Festival 1961. Al op de eerste dag van dit jaarlijks terugkerende muzefeest zal in rj de stadsschouwburg van Arnhem de eerste Nederlandse opvoe- ag worden gegeven van Bertold Brechts toneelstuk: „De Kauka- re~'le Krijtkring" door de Nederlandse Toneelmanifestatie, onder de an Richard Flink. Dit jaar heeft men zoals verleden jaar t &fspraak gemaakt was na het uitblijven van een vaderlandse to 'TG^rnanifestatie dit reusachtige en veelomvattende spel dan Ho rt ^unnen opnemen; er moest daarvoor een organisatie in leven 2o en geroepen, die vol haken en ogen zat. Dit toneelstuk is immers e 'ogewikkeld van structuur het heeft zes delen en 24 taferelen er moeten niet minder dan 36 actrices en acteurs in optreden bui- ,e de figuratiedat het regisseur Richard Flink wel eens eng l' ^oede moet zijn geweest. De medespelenden komen uit verschil- h hk gezelschappen, die ook weer allemaal hun verschillend speelplan et)ben. Het is een passen en meten geweest om iedereen op de juiste plaats en tijd ter repetitie te krijgen. Het blijkt allemaal gelukt te zijn. Voor deze grote groep toneelspelers én voor de liefhebbers van het theater is nu het wachten op de galavoorstelling van don derdag. Wij wilien hier vandaag enkele vluchtige impressies geven van sommige programma-onderdelen. In de loop van het festival zullen wij vanzelfsprekend op de details terugkomen. Dus nu in grote trek ken een keuze uit wat ons zal worden voorgezet; men neme een zekere subjectiviteit ons hierbij niet kwalijk. Misschien zal blijken, dat niet nader onder de loep genomen programma-onderdelen juist een bespreking van tevoren waard waren geweest en dat sommige aankondigingen van vandaag beter achterwege hadden kunnen blij ven omdat de realisatie tijdens het festival tegenviel. Wie over' alles wat het Holland Festival dit jaar presenteert nog meer ingelicht wil worden raadplege het officiële programma en de festivalgids. Paul Hindemith's opera „Cardülac" wordt zeer zelden opgevoerd; in Nederland is men daar nog nooit toe gekomen. Daarom kan het een daad van betekenis worden als op het Holland Festival de nog jonge Wuppertaler Bühnen twee opvoeringen van de eerste versie van Cardülackomt geven; op 28 juni in Amsterdam en 30 juni in Den Haag. De dirigent is Hans Georg Rat jen; de regisseur is Georg Reinhardt. Ondanks het feit dat de Wuppertaler Opera zich pas sinds 1956/57, ter gelegenheid van de ingebruikneming van de nieuwe opera in Wuppertal, goed heeft toegelegd op werken van Paul Hindemith zij bracht toen Mathis dei' Maler"), is van dit gezélschap toch een zékere roep uitge gaan naar aanleiding van dit soort opvoeringen. Het wordt een volledig optreden van de Wuppertaler Bühnen, met eigen koor en orkest en in de decors, die zij' ook in hun eigen operahuis gébruikt. In „Cardülac" wordt het verhaal vertéld van een goudsmid, die niet van zijn werkstukken kan scheiden en moöfden pleegt om ze weer terug te krijgen. Hindemith heeft over dit onder- vierp twee opera's van dezelfde naam gemaakt; een in 1927 en een in 1952, die in Zürich een eerste opvoering beleefde. Beide versies zijn psychologische werken met fascinerende muziek. Op de foto: een scène uit „Cardillac" met in het midden van het toneel de zanger Erich Weckbrodt. HOLLAND FESTIVAL «T* men aan bod bil het Omroep a Cappella Koor onder Anton Krelage en tijdens het traditionele Begijnhofconcert van het Collegium Musicum Amstelodamen- se o.l.v. Toon Vranken. Traditioneel wordt ook de binding tussen Holland Festival en Internatio nale Harpweek (Laren)Orgelconcours (Haarlem) en Carillonconcours (Hilver sum), terwijl dit adjectief geenszins van toepassing is op de opwindende program ma's van het Concertgebouw Blaaskwin- tet, het Danzikwmtet en de Vereniging van hedendaagse muziek, waar de meest actuele en interessante eigentijdse wer ken tot klinken zullen komen in tegen stelling tot de bezadigde barokconeer- ten van Les solistes de Zagreb, het Saarlands Kamerorkest en Benedetto Marcello. „Over Cannes wo.dt ontstellend veel onzin geschreven als de hele ker mis er op volle toeren is, maar die on zin wordt meer bepaald door degeen. die schrijft dan door hetgeen wordt be schreven". Dh schrijft de filmjournalist B. Bertina in het plaatjesboek „Film festival" °Y.er de filmkermis aan de Rivièra. Hi) ontslaat ons daarmee van de plicht de bijdragen van zijn col lega's te lezen, zodat de nadruk kan vallen op de foto's, die Kees Scherer van de zelfkant van deze opwindende voorjaarsgebeurtenis heeft gemaakt. Kees Scherer kent zijn vak en de uit gever weet, wat „het grote publiek" van dit soort plaatjesboeken verwacht. Om in de termen van de filmcritici te blijven: strikt volwasenen. B. Kr. „Filmfestival", Foto's: Kees Scherer. Teksten van Bob Bertina, Jan Blokker, Paul de Casparis en H. J. Oolbekkink, Uitgever A. W. Bruna en Zoon, Utrecht. Het koor van Myceense vrouwen in de opvoering van Sophocles' „Electra" door het Piraikon Theatron. L6n bijzondere gebeurtenis op het TL toneelgebied tijdens het Holland Festival zal de opvoering zijn van fajt »Electra" door het Griekse Pi- jh h Theatron uit Athene: op 4 juli ju «en Haag, 5 juli in Rotterdam, 6 juli bli jUterdam, 7 juli in Utrecht en 8 Deventer. 0 tekst bij deze Griekse to- hetq 1 v k s 1 dij aeze vxriejKse to- bj^Jhanifestatie wordt gezegd in het eve-A Grieks, wat voor iedereen wel OaT onverstaanbaar zal zijn als het 5chipLrielts- Maar iedereen kent de ge- vro^enis rondom Agamemnon en zijn to Sft Klytaimnestra, de „Oresteia", "ïllp 1}0em<t naar hun zoon Orestes). In k°bfr a" van Sophocles worden wij ge- '!aar "teerd met de onverzoenlijke, aan vermoorde vader Agamemnon j4ar Verknochte Electra, die sterk is in tn aat tot het uiterste en dus bijna w'e s«genbeeld van Sophocles' Antigone, aar k in de liefde is. (terwijl Orestes, h"oer, Klytaimnestra dc~J~ „sla nogmaals toe!") 1 tn—1AC1, wtciöie en uus uyim Ne &?&enbeeld van Sophocles' Antigone, aar h de liefde is. (terwijl Orestes, „broer, Klytaimnestra doodt roept t: „sla nogmaals toe!") Lnrestes keert terug naar het paleis L' u,'Jn vader Agamemnon om hem ljsn preken, zoals de goden heb- vNei->ev°'en- Electra, trouw aan haar Otltroi 8ebleven, is vernederd door haar §'stos e moeder en haar minnaar Ai- De protagoniste Electra wordt ih ft^°Phocles in haar onwrikbare moed ?1tlftft®cht met diep menselijk inzicht AuWanneer Órestes zo plotseling N j^ert wordt Electra ontheven van van .hcrlijk conflict om zelf de schande uOelf geslacht af fe keren en de S4 ^bezweren door haar moeder te hna'j hj,jgan Electra, zingt de exodos. JJiirinl" testes doodt de moeder en de gnneaar- Het koor van vrouwen, vrien- us van Agamemnon is gezuiverd. L'ot]6 Stichter van het Paraikon Thea- «tUi' urmitrios Rondiris, heeft, bij de m het g van het ensemble in 1957, h .gebied van de Griekse tragedie I^taaL rP. iinlünd doel voor ogen «■Hij wilde niet alleen Frans of Aral "lassiek toneel brengen, maar Aspri- een herleving van de Griekse lche e' in het bijzonder van de Attn k-Mtua Aischylos, Sophocles en legjjr des. Rondiris is zelf acteur en k gestudeerd in Bei-lijn en Wenen. t +L. meater Herodos Attikos, aan de V0or an de Akropolis te Athene, kreeg N0 ZlJn werk weer sinds eeuwen een f6 ba!?de naam- Men zou dat theater ■vinL rmat kunnen noemen van de op- b'gen k.Van de Griekse klassieken op ïailr dem- Met de stichting van het 'A m°n theatron wil hij bewijzen, dat Oof dden" nog even veel levenskracht de mens hebben als vroeger. vUlK 0Pvattir>g is dan ook, dat de voor- ujog.dgen geen bloedloze reconstructie pht;,et0 zÜn uit de vijfde eeuw voor Neri Een vermoedelijke gang van op het oude Griekse toneel zou ti?h a ns interessant zijn voor kenners klassieken, maar niet voor de j-iejdfbezoekers van onze eeuw. Zijn ^ijze is daarom levensecht, het to- dat hij brengt gespannen als een L en boeiend. Heel speciaal zal men Al i'dende invloed kunnen ondergaan N J'et koor van Myceense vrouwen, et zijn bet toneel wezenlijk vullen- 'dak en zijn tekst van indringend De orches- dansplaats Het Nederlands Ballet is op dit fes tival nog als zelfstandige groep van de partij. Het geeft vier voostellingen; op 16 juni in Utrecht, 21 juni in Amsterdam, 6 juli in Den Haag en 12 juli in Rotter dam. De artistieke leiding berust bij Sonia Gaskell en het Utrechtse Stede lijke Orkest onder leiding van Anton Kersjes verzorgt het muzikale deel van de uitvoeringen. Het ensemble zal „Les Mirages" van Sauguet-Lifar, „Francesca da Rimini" van Tchaikovsky-Tchichinadze en „Etu des" van Riisager-Lander laten "zien met Sonja van Beers, Marianne Hila- rides, Joan Cadzow, Conrad van de Wetering, Sylvester Campell en Peter Appel e.a. Het Ballet van de Biihnen der Stadt Köln is het enige buitenlandse ballet gezelschap, dat naar het HoHand Fes tival komt. Het geeft ook vier voorstel lingen; van een tot en met 4 juli, jn Rotterdam, Amsterdam, Utrecht en Den Haag. Het programma bestaat uit balletten van de Hongaarse choreograaf Aurel von Millos op muziek van Strawinski, Petrasi, Schönberg en Mozart. Het ritrechts Stedelijk Orkest biedt ook hier de muzikale helpende hand. De dirigent is de grote Miltiades Caridis. De varia ties voor orkest op. 31 „Wandlungen" genaamd van Schönberg vormen een belangrijk en interessant programma punt. Von Millos' opvattingen over bal let zijn streng klassiek voor wat de basis betreft. Hij verdeelt de dansen den in groepjes van drie of vier. Elk groepje heelt zijn eigen stem, ieder bouwt op zichzelf en samen vormen zij een nieuw bouwwerk. Hij is een man van stylering, van zwart-wit tegenstel lingen, precies aan de hand van een minutieus uitgewerkt grondplan opgezet, AUREL VON MILLOS zodat er geen plaats is voor deze ei- ge:izinnige wijze van Schönbergs mu ziek. Hij is in de eerste plaats een man, die een groot gevoel heeft voor een evenwichtige compositie. Een an- der programmapunt is „II Ritratto di TTLi l\ls? e" fblet portret van Don Quichotte), dat bij hem in 1942 als fan maar dat pas drie jaar o„T'n--de choreograaf in Goffredo Petrassi zijn toonzetter had gevonden werkelijkheid werd. Het van een pro- loog en epiloog voorziene werk is in vier dansen en drie tussenspelen ver deeld. De scenische opzet heeft iets van een mysteriespel TT e! Poolse t—i Danstheater L A „Mazowsze" uit Karolin hij Warschau komt op het Holland Fes tival zeven voor stellingen geven; op 22 juni in Den Haag, 24 juni en 27 juni ir, Amsterdam, 25 juni in Rotterdam, 28 juni in Tilburg, 29 juni in Utrecht en 30 juni in Arn hem. Het zal een pret tige afwisseling zijn jij de verschillende zwaarwichtige voor stellingen op dit festival de lichtvoe tige levensvreugde van de nationale en authentieke Poolse volksdansen te on dergaan. Gelukkig reven zij een aan tal voorstellingen ovei het gehele land verspreid, zo dat degenen, die er interesse voor heb ben, kansen genoeg krijgen dit Poolse dansfeest mee te maken. „Mazowsze" werd in 1948 opgericht en ontleent zijn naam aan de laagvlakte in het centrum van Polen, ook wel Groot Polen geheten. Dit gezelschap heeft ten doel gesteld de nationale dansen van Polen met de bijbehorende muziek op het toneel te brengen. Authenticiteit in de dans en gevoel voor toneel gaan bij dit gezelschap hand in hand. Men heeft een repertoire opgebouwd van karakteristieke dansen en melo- dieen uit alle delen van Polen, uit Groot Polen, uit Lublin, uit Silezië en uit de streken van het Tatragebergte. De eenvoud is daarbij bewaard, geen bijzondere muzikale effecten en de gezangen zijn grotendeels eenstemmig. Noch in de dans noch, 111 de kostumering is enige stylering gebracht. Vele Poolse componisten hebben volksmuziekarrangementen voor dit ensemble geleverd. Sinds 1951 maakt de grote groep wereldtoernees; het is de eerste keer dat „Mazowsze" in Nederland optreedt. „Gij echter, toehoorders van dit ver haal van de Krijtkring, Prent in uw geheugen deze wijsheid der Ouden: Dat alles wat is, van hen is, die met hun hart schenken, dat dus de kinderen zijn van de moederlijken, opdat zij gedijen, Dat de wagen zij van de goede men ner, opdat goed gemend wordt, en het dal van de bevloeiers, opdat het vrucht draagt." Slotwoorden uit „De Kaukasische Krijtkring" van Bertold Brecht. JOHN OSBORNE ten: Op 22 juni wordt in Londen in het Royal Court Theatre de eerste opvoering gegeven van „Luther", een toneelstuk van de Engelse schrijver John Osborne. De uitvoeren den zijn leden van The English Stage Company (opgericht in 1955), de regie is in handen van George Devine. Het Holland Fest val krijgt de eer van de continentale première, op 11 en 12 ju- ti in Den Haag, 13 juli in Rotterdam, 14 juli in Amsterdam en 15 juli tenslot te in Utrecht. Of de John Osborne van nu, 31 jaar oud, nog steeds de intrigerende toneel schrijver is van het in 1955 geschre ven „Look back in Anger" en van „The Entertainer" (1957) zal des te meer de nieuwsgierigheid opwekken, omdat het onderwerp van Osborne's nieuwe toneelstuk een materie bevat, die voor deze angry young man" vol voetan gels en klemmen moet zitten. De his torische Maarten Luther is reeds door honderden geschiedschrijvers ge- utiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiii, it de enorme keuze van symfo nische kamer- en koormuziek be lichten wjj in een korte flits de meest vermeldenswaardige fei- h-(Q. - MJJl IrUnOL - a '4 is voor de handeling. De orches- S'hr 0ei?er een zelfstandige dansplaats "ie de scène, wordt vpor de trage- z°als deze Grieken haar spelen, bp een essenhieel belangrijke plaats. van deze „Electra" is uiter- gericht op de architectuur van de Lr, e theaters. De kleine proscenia kj; ,°nze schouwburgen zullen naar a°pen niet al te veel afbreuk aan V0~ Riet spanning tegemoet geziene kt, stehingen doen. Ret zal een be- tq. ll)ke gebeurtenis worden, juist om- het stuk van de koren hier een aanvaardbare en voor ons aan- 4]e bie oplossing gevonden moet zijn, b-N beleefbaarheid van een Griekse v6NNie voor ons aanmerkelijk zal °§en. De bewonderaars van Otto Klempe- rer zullen deze dirigent thans ook als componist kunnen leren kennen, wan neer hij het Concertgebouworkest zal leiden in de uitvoering van zijn sym- phome; dit ensemble zal voorts concer- onder Pierre Boulez, Antal Dora (Hertog Blauwbaards Burcht mei Heiga Pilarczyk en Mihaly Zzékely) en Bernard Haitink (feestconcert t.g.v het vijftigjarig bestaan van het Genoot schap van Nederlandse Componisten) Boulez brengt o.a. de Kammersympho- me van Arnold Schönberg, die tien jaai geleden gestorven is en daarom in het programma bijzondere aandacht krijgt: Het Rotterdams Philh. Orkest o 1 v Eduard Flipse zal Theo Bruins bege leiden in zijn Pianoconcert (dezelfdr avond gaat Furchtlosigkeit und Wohlwol- len van de Duitse nieuwlichter Werner Egk); Simon Goldberg brengt zijn kwar tet no. 2 opus 10 met sopraansolo (Er na Spoorenberg), dat door de componist zelf voor strijkorkest bewerkt is en het Danzikwintet speelt zijn beide blaas- kwintetten opus 26 en 42. Met de geruchtmakende Zweedse com ponist Karl Birger Blomdahl, vooral bekend door zijn electronische ruimte- opera Aniara, zal men kennis kunnen maken middels zijn symphonie no. 3 (Facetten) tijdens een uitvoering door het Residentieorkest o.l.v. de Zweed Sixten Ehrling. Bijzonder groot is het aantal Mis- utvoeringen: Beethovens Missa Solem us zal men'kunnen beluisteren te Am sterdam door Groot Omroepkoor, Ra- lio Philh. Orkest o.l.v. Eugen Jochum. Bachs Hohe Messe gaat in twee ver sies: .in Naarden door de Ned. Bach- vereniging onder Anthon van der Horst in Leiden door het plaatselijke Toon kunstkoor onder Iskar Aribo; Rossini's Petite Messe Solennelle zingt het Neder lands Kamerkoor o.l.v. Felix de Nobei, tevens een eerste uitvoering van Benja min Brittens Missa Brevis. Henk Spruit maakt Honeggers Oratorium Judith in Haarlem met Groot Omroepkoor en Radio Philharmonisch Orkest. Bertus v. Lier zaj zijn Hooglied uitvoeren met het koor van de Nederlandse Radio Ume; oude en moderne polyfonie ko- Er staan ook enkele interessante opera-uitvoeringen op het festi- valprogramma, die ingestudeerd zijn op eigen bodem. Allereerst gaan de verwachtingen uit naar „Ben venuto Cellini" van Hector Berlioz, waarmee De Nederlandse Opera de rïl n' °P 1® iun' Amsterdam. (Verdere opvoeringen: 18 juni en 27 juni iii^ Den Haag, 23 juni in Rotter dam, 25 juni en 15 juli in Amsterdam). Deze opera is in 1912 te Parijs voor het laatst voor het voetlicht gekomen. In de vorige eeuw haalde „Benvenuto Cellini" maar drie opvoeringen. Oor spronkelijk zou Alexander Krannhals dit werk komen dirigeren, maar hij is plotseling door de dood overvallen. Nu heeft de veelbelovende dirigent Geor ge Prêtre uit Parijs zijn taak overge nomen. De in Frankrijk wonende Zweed se opera-zanger van grote naam Nico- lai Gedda zingt de titelrol. De Neder landse Opera levert de overige zan gers o.a. Gerry de Groot, Antoinette Thiemtssen .Guus Hoekman en Jess Wal ters) evenals het koor en het orkest. Iets aparts worden de décors en cos tumes. Zij zijn ontworpen door Fran- gois Ganeau. Verder geeft De Nederlandse Opera opvoeringen van Simon Bcccanegra" van Verdi op 1 en 12 juli in Amster dam en op 3 juli in Den Haag; regie en directie berusten bij Antal Dorati en Tonina Dorati ontwierp décor en costumes: tenslotte geeft hetzelfde ge zelschap drie opvoeringen van „Turan- dot" van Puccini (7 juli in Amster dam, 9 juli in Den Haag en 11 juli in Rotterdam). Dit werk wordt, gediri geerd door Francesco Molinari Pradel- li, de regisseur is Wolf-Dieter Ludwig. De Holland Festival Opera geeft mei een geheel nieuwe bezetting onder lei ding van Carlo Maria Giulini een acht tal opvoeringen van Mozarts „Le Noz- ze di Figaro" (19 en 29 juni in Den Haag, 23 juni en 3 en 13 juli in Am sterdam, 26 juni in Utrecht en 6 juf in Rotterdam). Décors en costumes zijn voor deze gelegenheid ter beschik king gesteld door het Festival te Aix en-Prpvence. Het Residentie-Orkest én Het Nederlands Kamerkoor verlenen hun medewerking. Solisten: Antoni Clavé. Mimi Aarden, Teresa Berganza (1) Stefania Malagu (2), Wilma Dries- sen, Graziella Sciutti, Elisabeth Schwarzkopf (2) Claire Waatson (1) Hermann Prey, Joseph Rouleau, Gé Smith, Guiseppe Taddei, Chris Taverne Frans Vroons. NICOLAÏ GEDDA interpreteerd met als gevolg dat wij een menigte Maartens bezitten. Os borne zelf meent, dat men van Luther geen diagnose kan stellen, wat hem echter niet heeft tegengehouden over deze boeiende figuur een concreet to neelstuk te schrijven. „Luther" van Osborne teit drie be drijven. In korte scènes laat de schrij ver, vanaf de intrede van Luther in de Augustijner orde tot aan de een zaamheid van zjjn bestaan aan het einde van zijn strijd met niemand bij zich dan zijn zoontje, de figuur van de reformator zien, als een mens, die door het mysterie van de religie zijn leven niet steeds in eigen handen heeft kunnen houden. Osborne kennende, zullen er on getwijfeld dingen op het toneel ge zegd worden, die, hoewel modem ge ïnterpreteerd, minder aangenaam in de oren klinken. De figuur van Tet- zel, de aflatenprediker, komt uiter aard in dit stuk ook voor. De eer ste scène van het tweede bedrijf heeft Osborne voor hem gereserveerd. Over de uitvoerenden het volgende: The English Stage Company streeft er sinds 1956 naar nieuwe Engelse stuk ken en eigentijdse klassieken op te voe ren: zij heeft tot voornaamste doel de moderne schrijvers en het toneel dich ter bij elkaar te brengen. In de paar jaar dat zij bestaatheeft zij 80 stuk ken opgevoerd, een deel daarvan in de bekende zondagavondserie, die in Lon den veel ingang vond, „Production With out Decor": in ons land is deze ver gelijkbaar met de verleden jaar opge richte werkgroepen van Rotterdams To neel en De Haagsche Comedie. Dit Lon- dense gezelschap heeft een aantal jon ge toneelschrijvers ontdekt en aange moedigd, o.a. John Osborne zelf en Ha rold Pinter The Varetaker"). Osborne trad m 1956 als acteur tot dit gezel schap toe. In datzelfde iaar creeg hij de toneelprijs van „Evenin* star als de meest veelbelovende 3ritse toneelschrijver. Hjj werkte mee aan de opvoeringen van „Epitafh for ?,TL!TDT0n rei1, "The w°rld of Paul Shckey Hij hielp mee aan de tot standkoming van de film „Saturday Night and Sunday Morning", een roi- van ri<Tie °'\.het Arnhemse fitafeest ™?Sp^hS, kS,h^SevDeeehntnd:

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1961 | | pagina 13