Schoonhoven denkt aan kinderboerderij
uitkijktoren openlucht streekmuseum
Vreemdelingenverkeer vraagt grotere
aandacht, vooral van de middenstand
Mooie maar zware
tocht voor
Slot met regen en wind
Fokveedag Nieuw-Hel voet trok
grote belangstelling
de
Een net-echte roman
n
van Jan de Hartog
Rondborstig verhaal op
actueel probleem
O
RECREATIEPLAN VOOR DE KRIMPENERWAARD
WIELRENNEN
Bart Zoet oppermachtig in
ronde van Maasdijk
SCHEEP GAAN ALS GEWOONTE
Fietser reed
vrouw aan
Peters en Paul
teruggewezen
V erkeer oefende geclu ld;
Mathenesserbrug
haperde
Voorstelling Dans
theater uitgesteld
Hoogste punt „Noord
Brabant"
KLM-machines mogen
niet landen in
Los Angeles
Zes weken onderhande
len leverden geen
enkel succes
Kwaliteit inzendingen aanmerkelijk beter
PAGINA 4
President Kennedy akkoord
Kampioene
Onderlinge wedstrijden
p de flap van Jan de Hartogs jongste roman,
„De Inspecteur" wordt vermeld, dat de
schrijver „op de eerste rij der grootste
Nederlandse schrijvers" staat, een niet onaardige
literair-historische noviteit, die haar konsekwen-
ties heeft: „De Inspecteur" wordt een meester
proef, die wel niet een meesterwerk behoeft te zijn
maar toch die eigenschappen zal moeten hebben
die Jan de Hartogs voorname plaats rechtvaar
digen. Een plaats die hem altijd misgund is, overi
gens tot zijn eigen verbolgenheid. Want al had
Jan de Hartog succes tot in Hollywood toe, het
stak hem toch, dat hij in Nederland nauwelijks
tot het voortuintje van de literatuur werd toege
laten. Nu weet iedereen, dat de critici een kliek
vormen, die eikaar het „belangenballetje" toe
gooien, zoais dat eens fijntjes is uitgedrukt. En
Jan de Hartog wordt buiten dat gezelschapsspel
letje gehouden; vandaar zijn goedkope plaats waar
anderen op de eerste rij zitten. Maar nu zit Jan de
Hartog dan toch vooraan. Een beleefd „welkom"
mag hier dan wel uitgesproken worden.
Nu moeten we terstond vaststellen dat voor
velen Jan de Hartogs plaats niet in overeenstem
ming was met zijn populariteit. Jan de Hartog
wordt gelezen, en dat is dan nog heel zacht uit
gedrukt. Nu is populariteit in de literatuur altijd
een verdachte maastaf geweest: de grootte van
oplage en schrijverschap zijn doorgaans niet ge
lijk. Maar Jan de Hartog kan natuurlijk een sma
kelijke uitzondering zijn en gezien de boven geci
teerde ere-promotie moet dat wel het geval zijn.
Nu mogen we ons wel afvragen, waardoor De
Hartogs succes als schrijver veroorzaakt wordt.
Kijk, zeggen de promotors, die overigens over
belangrijke literaire fenomenen non-conformis
tisch en met door miskenning ingegeven rancune
oordelen, kijk, Jan de Hartog schrijft op de eerste
plaats een goed en spannend verhaal. Hij peutert
en wroet niet in de troebelheid van verwrongen
zielen. Peuteren maakt een goed lopend verhaal
onmogelijk. Kijk, zeggen de promotors ook, Jan
de Hartog blijft niet binnen de vier grijze wanden
van het Hollands binnenhuisje, waarin kamertjes
zonden gepleegd worden, Jan de Hartog verkoos
de ruimte het ruime sop, zo men wil hij
koos de gezondheid (van de zeelucht) boven de
moderne viezigheid. Volgt een traditionele hate
lijkheid op enkele moderne schrijvers.
V nn«1nr» iron oen Iromnoöriiroi^o nanet
SCHOONHOVEN. 14 juli De vroede
vaderen van de Zilverstad gaan maan
dagavond al dan niet uitvoerig van ge
dachten wisselen over het recreatieplan
voor de Krlmpenerwaard, een basisplan
voor het recreatieoord ..Schoonoord" aan
de Eek en het programma van eisen etc.
voor de stichting van een nieuwe, open
7weminrichttng. Gezien de verstrekken
de gevolgen van deze raadsvoorstellen
bel-gde hel college van burgemeester
en wethouders donderdagmiddag in de
sfeervolle ardszaa) van het stadhuis
een persconferentie, waarop burgemees-
tei J Aten en wethouder G. A. H. Dee-
renherg (K.V.P.) de plannen nader toe
lichtten. Het gemeentebestuur van
Schoonhoven reageert hiermede als eer
ste op het recreatieplan voor de Krim-
penrrwaard, dat opgesteld is door ir
N. P. H. i. Roorda van Eysinga, het
hoofd van de afdeling stedebouw en land-
schapsverzorging van het bureau voor
architectuur *n stedebouw ir. S. J van
Embden bi N V te Delft.
Het college van B. en W van Schoon
hoven stelt de raad voor met het re
creatieplan in te stemmen en daarvan
kennis te geven aan het bestuur van
de Stichting De Krimpernerwaard met
de mededeling, dat voor het plan grote
waardering bestaat. B en W hebben
het voornemen de stedebouwkundige van
de beslissing van de raad in kennis te
stellen met het verzoek hiermede re
kening te houden bij de uitwerking van
de plannen tot een verdergaande ste
debouwkundige ontwikkeling van de Zil
verstad.
In het raadsvoorstel heeft het college
■de ounten uit het recreatieplan, voorzo
ver die op Schoonhoven betrekking heb
ben. opgesomd, nader toegelicht en van
suggesties voorzien. Met de ontwerper
van het plan zijn B en W van mening,
dat Schoonhoven een belangrijk toeristen
centrum is. Het is hun stellige overtui
ging dat nog veel meer aandacht aan het
vreemdelingenverkeer besteed moet wor
den- ook dn. r de plaatselijke midden
stand bij voorkeur in samenwerking
met de V.V.V
Vanzelfsprekend zal de aanleg van een
recreatie-oord een langer verblijf in de
stad bevorderen. Het doorgaans korte
verblijf is, naar B. ne W. menen te we
ten voor een gedeelte van de midden
stand de reden om zich nog enigszins af
zijdig te houden.
Momenteel beschikt Schoonhoven
over een hotelaccommodatie van 35
bedden, terwijl in „noodgevallen" op
35 particuliere adressen een beroep ge
daan kan worden. Over een eventuele
uitbreiding van het beddental is met
de horeca-bedrijven nog geen contact
opgenomen.
Camping.
De mening van ir. Roorda van Eysin
ga, dat er behoefte bestaat aan een goed
i gerichte camping, kunnen B. en W.
eveneens delen. In het huidige stadium
is het zaak nog geen beslissing te ne
men over het karakter, dat een kam
peerterrein zal moeten hebben. Bij de
verdere uitwerking behoort nauw over
leg te worden gepleegd met de toekom
stige exploitant (e) voor een dergelijk
terrein. B en W. achten het niet uitge
sloten dat op een minder kostbare wijze
aan de eerste behoeften van een kam
peergelegenheid kan worden voldaan
wanneer een gedeelte van het terrein,
thans in gebruik bij de heer G. P. Ter
louw, aan de Lopikerweg daarvoor
wordt bestemd.
Schoonhoven kan uitgroeien tot een
veel geliefkoosd oord voor dagtochtjes,
zo stelt de ontwerper. B. en W. zijn van
oordeel, dat er nog meer punten zijn
waar aandacht aan zou kunnen worden
geschonken om Schoonhoven als trek
pleister voor dagtochten nog aantrekke
lijker te maken Een afwisselend aantal
mogelijkheden en de noodzaak om ook
bij minder goede weersgesteldheid uit
wijkplaatsen te hebben, spelen hierbij
een grote rol. In dit verband noemt men
een kinderboerderij, een speeltuin, een
uitkijktoren, visplaatsen en wandel- c.q.
fietsgelegenheden.
Een speeltuin schijnt voor gezins- en
familiebezoek onontbeerlijk. Het bouwen
van een uitkijktoren (bij voorbeeld
met terras en een tearoom) zal zeker
belangrijk kunnen zijn. Een prachtig
uitzicht over de rivier, de wijde polder
en de oude stad biedt gunstige pers
pectieven. Een eenvoudige voorziening
om een ogenblik maar dan veilig
op een strekdam of een krib te kun
nen vertoeven, zal voor menige bewo
ner van de grote stad reeds een ver
ademing zijn
Ter bevordering van het bezoek voor
dagtochten (schoolreisjes etc.) ware te
overwegen of er een eenvoudige ge
legenheid bij voorbeeld in een boerde
rij, op de stal kan worden gecreëerd
om de meegebrachte boterham te nut
tigen Het zou dan aantrekkelijk zijn
om tegen bescheiden prijzen koffie, kar
nemelk. limonade etc. beschikbaar te
stellen. Ook dient er dan aandacht te
worden besteed aan een toilet-accommo
datie en een rijwielstalling.
f
Aantrekkingskracht
De mogelijkheid tot bezichtiging van
een kaasmakerij, een mandenmakerij en
een werkplaats van een klompenmaker
zal in het bijzonder op buitenlanders
een grote aantrekkingskracht uitoefenen.
Ook en openlucht streekmuseum zal
zeker tot de verbeelding spreken, ter
wijl de bezichtiging van een molen even-
eens in de smaak zal vallen.
De ontwerper van het plan meent, dat
het terrein naast de begraafplaats kan
worden bestemd tot camping B. en W
zijn evenwel van oordeel, dat deze grond
voorlopig gereserveerd behoort te worden
voor de uitbreiding van de begraafplaats.
De aanleg van een kampeerweide naast
de begraafplaats achten zij niet gelukkig
gekozen. Er bestaat echter geen be
zwaar om een gedeelte van dit terrein
te bestemmen tot parkeerplaats. Het is
namelijk niet uitgesloten dat op korte
termijn voor het parkeren aan die zijde
van de provinciale weg een nieuwe op
lossing moet worden gezocht.
De voorheei' geopperde gedachte (door
de ontwerper in het rapport overgeno
men) om het bestaande zwembad in te
richten als jachthaven hebben B en W'.
laten varen. Dit terrein ware te reser
veren voor het maker van een tweede
veerstoep. Dit 'n afwachting van de
verdere ontwikkeling van het verkeer
en de plannen, die er eventueel voor een
vaste oeververbinding komen.
Groenvoorziening
De ontwerper van net plan neeft
gedacht aan drie havenbassins Zijn me
ning, dat de havenruimte wei eens spoe
dig weer ontoereikend zal blijken, stemt
gehee! overeen me' die van de ANWB
Hij geeft ook nog aanwijzigingen voor
een nieuwe groenaanleg. Een stevige
groenbeplantin" in de nabijheid van de
stadswallen achten B. en W zeer be-
ROTTERDAM, 14 juli Toen de 70-
jarige mevrouw G. de Koningen-Madern
uit de IJsclubstraat gisteravond op
hoek Bergweg-Noordsingel in een stil
staande tram van lijn 22 wilde stap
pen, reed er een wielrijder zo roekeloos
door, dat hij de vrouw aanreed. Met
een ernstige hoofdwond en een hersen
schudding werd zij in het Bergwegzie
kenhuis opgenomen.
De 55-jarige mevrouw G. M. Slikker-
veer-Luthart uit de Messchertstraat is
gisteravond aangereden door een achter
haar rijdende personenauto, toen zij met
haai fiets van de Stadhoudersweg de
Van Aerssenlaan inreed. Zij viel en brak
haar linkerpols. Men vervoerde haar
naai het Dijkzigtziekenhuis.
Op de Nieuwe Binnenweg raakte gis
termiddag een personenauto de 47-jarige
(Van onze correspondent)
ALPHEN AAN DE RIJN, 14 juli -
Het venijn zat de Alphense Rijwielvier-
daagse. De Laura-rit op haar derde fiets
dag inderdaad in de staart. En dit ge
zegde geldt dan het weer. Ten spijt van
alle sombere voorspellingen bracht de
voormiddag en een klein deel van de na
middag fantastisch mooi fietsweer. Maar
naa-mate d° middaguren verstreken,
werd het guur en de regen gutste uit
mevrouw C. Vergouwen-Roos van het i de lucht. Het was ongeveer 4 uur. toen
Heiman Dullaertplein, die op haar fiets
reed. Zij werd enige meters meege
sleurd en viel. Vermoedelijk met een
longbloeding is zij in het Dijkzigtzie
kenhuis opgenomen.
ROTTERDAM, 13 juli Vanmiddag
even over halfeen bleek de Mathenes
serbrug, die voor het scheepvaartverkeer
geopend was, niet meer dicht te kunnen.
Het verkeer moest ongeveer twintig mi
nuten geduld oefenen, eer het euvel ver
holpen was. De Lage Erfbrug kreeg meer
T dan anders te verwerken en ter weers-
langnjk. In dit verband wijzen zij op het .jd d Mathenesserbrug ontston-
ornro holona uon oon onono drnonpAAr7IP- J
den grote files voertuigen.
ROTTERDAM, 14 juli In verband
met de slechte weersomstandigheden is
de voorstelling van het Nederlands Dans
theater, welke vanavond in het Open
luchttheater Dijkzigt zou worden gege
ven, uitgesteld tot dinsdag 18 juli a.s.
s avonds half acht.
grote belang van een goede groenvoorzie
ning nabij h->t veer en in de nabijheid
van het te stichten recreatie-oord Een
stadspark van allure in deze omgeving zal
vooi iedereen van groot belang zijn.
Ir. Roorda van Eysinga heeft voor
Schoonhoven gedacht aan een camping
voor tenten en caravans, een zwemin
richting en een watersportcentrum De
aanwijzing van een terrein voor week
endhuisjes is echter niet gepland Deze
dienen in de toekomst toch wel te wor
den geplaatst.
het door de Bilt toegezegde storm- en
regenachtige weer zich aandiende De
karavaan Laurianen was ai op de terug
weg. Men bevond zich in het gebied tus
sen Woerden en Alphen aan de Rijn, toen
men door de plensbuien werd overvallen
Niet minder regen schijnen getrotseerd
te hebben de meisjes van de V.V.V
„Woerdens P'oei". die telkenjare limona
de en versnaperingen laat uitdelen aan
de Laurarijders Letterlijk met het wa
ter in de schoenen stonden ze daar langs
dc weg en hielden stand tot de laatste
Lauriaan was voorzien. Regen noch
storm mocht ze tot verzaken verleiden
Bravo!
De donderdag moet wel in tweeërlei
opzicht als dt zwaarste dag van de 14de
Laura worden geschetst. Behalve dat
men sterke rukwinden te trotseren kreeg,
afgezien van de doorweekte kleding, die
maakte, moest men vandaag de lang
ste afstander afleggen van de vier da
gen De A-groep 155 km., de B.-groep
110 km. Maar het was in alle opzichten
de moeite van het trappen waard. Via
Woerden, Abcoude. 's-Graveland ging
men naar Hilversum, „de hoofdstad van
het Gooi" en vervolgens Lage Vuursche,
Loosdrecht. Haarzuilens Woerden terug
naar Alphen a.d. Rijn. Men deed er over
al leuke en gezellige stempelposten aan,
waar het goed en goedkoop was. Voor het
eerst mocht de Laura zich ook voortbe
wegen door de Bodegraafse errde Sticht-
se Meije, ni de weg helemaal gereed
is. Ook dit onderdeel van de derde rit
was alleszins de moeite waard om gere
den te worden.
Nog steeds heeft de Laura geen enkele
uit'-aller. Zelfs mevrouw Bos, die een
val met haar fiets maakte, tóen in Breu-
kelerveen een kind plot éling de weg
overliep en voor haar wiel kwam en zij
noga) pijnlijke plekken opliep, reed na
korte tijd de groep na en kwam op
„eigen krachten" het Nutsgebouw bin
nen om zich te melden.
Al mocht de rit zelf niet in het water
zijn gevallen, het tuinfeest, dat voor allo
Laurianen donderdagavond in Avifauna
zou worden gegeven hield geen stand.
De mensen zijn uit de tuin weggeregend
en ijlings zocht men heenkomen in het
paviljoen. Over ongemakken zoals o.a.
„zadelpijn", spierpijn „zonnepijn" enz.
hoori men niet veel klagen. Dat is dan
ook te danken aan het deskundig toe
zicht van de Laura-dokter, M. E. v. d.
Steen (hij is ook bestuurslid), zijn gede
gen adviezen welke men voor eigen best
wil gelukkig ook trouw opvolgt en voor
al niet te vergeten het werk van <>e
EHB-ploegen die men overaal in ne
Laura kan vinden.
ROTTERDAM, 14 juli Vanmiddag is
zonder officiële plechtigheid het hoogste
punt bereikt van het in aanbouw zijnde
pand van de Levensverzekerings Maat
schappij „Noord Brabant" aan de West-
blaak. Op 7 juni van het vorige jaar werd
de eerste paai geslagen. Het ontwerp is
van de architecten H.' L. Mens uit Vught
en H. D. Bakker uit Rotterdam.
SCHIPHOL, 13 juli Bjj zjjn terug
komst vanmiddag op Schiphol heeft staats
secretaris E. G Stiikel, die met een Ne
derlandse luchtvaartdelegatie circa zi
weken in Washington besprekingen heeft
gevoerd, medegedeeld, dat Nederland noch
de KLM landingsrechten zuilen verkrijgen
in Los Angeles.
Er bestaat, zo verklaarde hij, geen uit
zicht op het verkrijgen van die landiHgs
rechten, zolang zich geen nieuwe feiten
in dit kader voordoen en zolang de lucht-
vaartpolitiek van de V.S. niet wordt ge
wijzigd.
De heer Stijkel liet in zijn lange ver
handeling slechts één keer een optimis
tisch geluid horen. Dat was toen hij zei:
„Maar het is bijna onvermijdelijk, dat die
luchtvaartpolitiek op den duur gewijzigd
zal worden, wartt naast de onderhandelin
gen. di«> wij gevoerd hebben, zijn er nog
zeven onderhandelingen in Amerika ge-
wpest met andere landen, die allemaal
op niets zijn uitgelopen, juist als de onze
Ook in de V.S. zal men tot de conclusie
komen, dat men op deze basi6 niet steeds
zal kunnen doorgaan Er zijn tekenen, die
er op wijzen, dat men tot een herziening
wit komen, maar )n welk opzicht zal moe
ten worden afgewacht en er is geen ga
rantie. dat bij zo'n wijziging de zaak veel
gemakkelijker zal worden."
De heer Stijkel vertelde dat de Ameri
kaanse delegatie gisteren had laten weten
bereid te zijn haar definitieve stand
punt bekend te maken. Om 7 uur gister
avond ontmoette hij opnieuw zijn collega
van buitenlandse zaken. Edwin M. Mar
tin. Deze deelde hem mede. dat presi
dent Kennedy zich persoonlijk van de
stand van zaken op de hoogte had gesteld
en dat de Amerikaanse slotverklaring door
de president zelf was geautoriseerd. Dit
was geschied, zo zei Martin, omdat de
V.S. weten hoe hoog Nederland deze kwes
tie opneemt en hoeveel betekenis er aan
wordt toegekend.
NIEUW-HELVOET, 14 juli De Zuid-
Hollandse Eilanden hebben voor de zes
de maal een fokveedag gehouden die in
alle opzichten de beste genoemd mag
worden. Donderdag 13 juli was voor
deze eilanden de grote dag, want reeds
in alle vroegte trok men uit alle delen
van Voorne en Putten naar Nieuw-Hel-
voet waar het grote terrein van de heer
Van den Ban weer volledig in beslag
genomen werd. Deze dag was georgani
seerd door de Fokveevereniging Auroro
te Abbenbroek. Intensie te Nieuw-Hei-
voet en Voorne te Nieuwenhoorn. met
medewerking van de Fokcentrale „De
Zuid-Hollandse Eilanden".
Algemeen kwam ditmaal tot uiting dat
niet alleen de inzendingen groter waren
dan vorige jaren, doch ook de kwali
teit was aanmerkelijk beter. De jury
die speciaal voor deze gelegenheid uit
alle delen v-m Nederland naar Nieuw-
Helvoet was gekomen, uitte zich zeer
tevreden over de resultaten der fokkers
Tweehonderd en acht prachtige koeien
van zevenenveetig eigenaren moesten
naar hun kwaliteit beóordeeld worden,
hetgeen een zeer lastig opgave bleek
omdat de kwaliteit zo weinig van elkaar
verschilde. Dat ee eilanden Voorne en
Putten zo hoog staan aangeschreven wat
de melkproduktie betreft, bleek wel uit
de keur van melkkoeien. Talrijke fraaie
prijzen waren beschikbaar gesteld door
bedrijven en particulieren uit Abben
broek. Hellevoetsluis, Oostvoorne. Ouden
hoorn. Hekelingen en Rockanje.
De totale inzending van het vee was is
3? klassen verdeeld met als voornaam
ste de superproduktie-afdeling. Deze die
ren hebben minstens een levensprodukt.ie
van 40.000 'tg, melk.
Dc kampioene van alle ingezonden
koelen werd Juliana '61. eigenaar C. A.
Huisman Zn., uit Niemv-Helvoet
Reserve-kampioene werd Snuit 9. eige
naar Jac. Beijer Czn. uit Rockanje. Even
als de kampioene trok ook deze bijzon
dere koe alle aandacht van de talrijke
bezoekers.
Van de „Beste Groep" (4 koeien die
afstammen van dezelfde moeder), ver
wierf de eigenaar L. Hazelbag uit Roc
kanje de eerste prijs met stammoeder
Marijke.
De beste melkvaars, genaamd Roze-
beim heeft mevr. d( wed. C. Roest uit
Heenvliet.
De beste koe uit de produktieklasse
was Snuit 9 van Jac Beijer Czn. uit
Rockanje.
In totaal werden 66 eerste prijzen uit
gereikt in d? individuele eerste klasse.
Evenzoveel tweede als derde prijzen
•verden toegpkend hetgeen eveneens een
bijzonderheid op zichzelf is!
Al was de beoordeling van de beste
koeien van'Voorne en Putten zo belang-
deze fokveedag 1961. Door 28 bedrijven
werd deel genomen aan een show van
verschillende landbouwwerktuigen Op
ilt omvangrijke terrein was eveneens een
grote tent geplaatst door de afdeling
Nieuw-Helvoet van de Ned. Bond van
Plattelandsvrouwen, waarin een ten
toonstelling werd gehouden van hand
werken en waar tevens een modeshow
van zelfvervaardigde kleding plaats vond
Ook de afdelingen der plattelandsjon
geren hielden onderlinge wedstrijden en
wel in machinaal melken, handmelken.
veebeoordelingswedstrijd. Voor meisjes
stofdrukwedstrijd, bloemschikken, hel
kennen van stoffen en zgn. vrije wed
strijden.
In de wedstrijd bloemschikken behaal
de Agaath Verbeek uit Hoofddorp de eer
ste prijs, Lijnie Veldhoen uit Numans-
dorp de tweede prijs, terwijl mevr. Vos-
v.d. Meer uit Spijkenisse de derde prijs
veroverde
Mej. R. der Hertog uit Alphen a.d.
Rijn behaalde de eerste prijs in de af
deling „Slaatjes maken".
In d stofdrukwedstrijd ging de eerste
prijs naar mej. A. de Groot uit Leer
dam-
De zilveren beker voor het machinaal
melken ging naar G. Rijn uit Nieuwer-
kerk met 192y2 punt. De tweede prijs
was voor de heer L. Noordermeer uit
Oudenhoorn met 191 punten, terwijl de
rterde prijs veroverd werd door mej. C.
Schouten uit 's-Gravendeel met 198 pun
ten.
In d-.' handmelkwedstrijd ging de zilve
ren beker naar mej. C. Baelde uit Bode
graven. Tweede prijs T. C. den Ouden
uit Heenvliet, derde prijs K. Jongke
uit Beemster (N.H.).
Voorts waren er vrije wedstrijden in
net kennen van voedingsmiddelen en ge
wicht schatten. Voor meisjes waren er
nog wedstrijden in het kennen van stof
fen en huishouden. Meisjes die de eerste
prijs hebben veroverd in de afdelingen
kunnen worden uitgezonden naar de
landelijke wedstrijden.
De prijzen werden uitgereikt door de
voorzitter der jongerenorganisatie, de
heei Joh de Veer, in hotel de Kroon te
Nieuwenhoorn, hetgeen in de namiddag
plaats vond.
Voor de liefhebbers van kleindleren-
sport werd op ditzelfde terrein nog een
tentoonstelling gehouden van konijnen
en pluimvee. Ook hier was de inzending
bijzonder interessant. Rondom het (er-
rein stonden talloze landbouwwerklkv-
nen machines opgesteld, waarmee
men tevens demonstreerde. De weers
omstandigheden op deze belangrijke dag
voor Voorne en Putten waren gunstig.
Om 4 uur in de namiddag kwam de re
gen en wel in hevige mate, doch op dit
tijdstip was de Fokveedag 1961 reeds
rijk het was slechts een gedeelte van een groot succes geworden.
(Van onze wielermedewerkei i
MAASDIJK, 14 juli. De domierdag-
avoud in Maasdijk gereden wielerkoers
voor amateurs en onafhankelijken is dé
wedstrijd van de Sassenheimer Bart Zoet
geworden. Niet alleen het dit keer in
minder getale opgekomen publiek hoe
wel tijdens de ronde geen druppel water
viel en er alleen een stevig briesje stond
maar ook de renners, die het aari den
ljjve ondervonden In de ruim 80 krn Un-
re rit. waren het er roerend over eens
Als er Iemand aanspraak mocht maken
Op de zege en de leidersprjjs. dan was rilt
Bart Zoet, die vorig jaar nog tweede werd
en dit seizoen al eerder 5 maal met de
bloemen mocht rondrijden.
Ongeveer 30 ronden ofwel ruim 25 km
waren gereden, toen Piet Kooijmans uit
Rijnsburg, Henry Peters uit Heemstede
en Bart Zoet het peloton in de steek lie
ten. De klap kwam hard aan. De groep
had met meteen een antwoord klaar en
spoedig daarna wees de chronometer aan,
dat de kopgroep bijna een halve minuut
voorsprong had op het peloton, waaruit
Nico Stoorvogel en Rinus v. d. Klooster
toch nog hadden kunnen ontsnappen. De
ze laatste evenwel maakte een ferme bui
teling na een botsing met een overste
kende toeschouwer en moest, voorzien
van een troostpremie in de vorm van
een haantje, de strijd staken. Droog, Van
den Berg en Van der Knaap leken beter
te slagen, maar toen halfkoers' het trio
Zoet, Kooijmans en Peters aansluiting
had weten te krijgen met de groep en er
te regelen, kwam aan deze nieuwe actie
evenals aan die van Stoorvogel een reso
luut einde.
in dit stadium begaf ook een Deense
gastrenner, Christensen zich naar voren,
maar hij kon daar toch geen potten bre
ken. Overigens hield Christensen dapper
vol en reed de koers uit, in tegenstelling
tot renners als Stolk, Pieterse, Breure,
den Outeren Farenhout. 20 ronden voor
het einda trachtte Zoet, opnieuw in gezel
schap van zijn beide naaste concurrenten
weg te komen, maar dit leek al te hoog
gegrepen. Hij liet zich terugzakken tot in
het midden van de groep en men dacht,
dat hij wellicht zou zijn uitgeblust na alle
gedane inspanningen. Zo was het echter
niet. Toen namelijk vijf ronden latei met
een indrukwekkende demarrage de
Utrechtse kampioen Hans den Hartog aan
de haal ging en deze meteen zijn vierde
plaats zeker stelde wrong Zoet zich naar
voren en schudde alle tegenstanders van
zich af. Ook Peters sprong nog weg maar
Zoet was niet meer te achterhalen
ruim 80 km in 2.6.07; 2 Peters, Heemstede;
3 Kooijmans. Rijnsburg; 4 op een halve
ronde Den Hartog, Utrecht; 5 Paul, Den
Haag; 6 De Jong, Amsterdam; 7 Stam,
Rotterdam; 8 Stoorvogel, Honselersdijk;
9 Koevermans, Vlaardingen; 10 Mesters,
Den Haag; 11 Boog, Laren; 12 Van Gent,
Leiden; 13 Zomer, Halfweg; 14 Brinkman,
DE INSPECTEUR"
r-v*
JAN DE HA ft TO O
meteen weer langs ging om het tempo I Rotterdam; 15 Castricum, Beverwijk.
Al kunnen we het negatief gekrabbel
moeilijk waarderen, ruime, goede, ge
zonde verhalen juichen we toe. Leve
de roman romanesque! Maar iedereen
weet dat Jan de Hartog meedoet. Hij
gaat de problemen niet Uit de weg. Er
wordt door zijn figuren wel degelijk ge-
leden en gedacht ©n dat meer dan op-
pervlakkig: diep en hoog tegelijk. Nu
moeten we hier eerlijkheidshalve aan
toevoegen, dat de problemen veelal
van buitenaf op het verhaal zijn ge
legd: de diepte en de hoogte komen
tot uiting in mono- en dialogen, die
zich, zoals dat hier eens gezegd is,
bewegen tussen kombuis en kansel, een
uitspraak die nu natuurlijk oneerbiedig
klinkt. Maar er wordt wel degelijk ge
preekt en gemoraliseerd in De Hartogs
romans. De karakteristiek „tussen
kombuis en kansel" kan toch veel ver
klaren van De Hartogs succes; geen
enkele Nederlander is ongevoelig voor
een preek en voor diepzinnigheden, als
hij ze maar panklaar, zo uit de kom
buis, voor zich krijgt. Dan is er nog
iets. Het bovenstaande zal duidelijk ge
maakt hebben, dat De Hartogs figuren
weinig gecompliceerd zijn. De Hartog
is een schepper van ronde mensen,
goed rond, zodat het verhaal goed
loopt. Bij zo'n ronde figuur voel je je
op je gemak. En we willen allemaal
graag op ons gemak zijn en schuwen
onzekerheid. De ronde figuren uiten
zich al even ronduit, en dat is ook be
langrijk. Vooral De Hartogs zeelui
mogen zich graag mals uiten, ook al
spreken ze over bijbel en God: rond de
kansel hangt altijd enigszins de geur
van de kombuis. En dat malse waar
deren wij. Voor een Nederlander wordt
iets pas'echt als het volks is. Maar
niet alleen de mono- en dialogen zijn
mals, ook de verhalende gedeelten lie
gen er niet om. Geen literaire flauwe
kul, geen ivoren toren, maar de stads
tram; geen verfijnde grapjes, maar
humor recht uit het ruime hart en
vooral: aansprekende vergelijkingen.
Lezen we samen eens de volgende zin:
„Piet wist, dat Martha, eens een ge-
OK^Üge, broze schoonheid, nu in een fle
mende, vage huisvrouw veranderd was,
die nog altijd de indruk trachtte te
geven, een schuimtaartje te zijn, ter
wijl zij in werkelijkheid gegoten was
van roestvrij kanonstaai", waarbij een
kniesoor let op een taalfout in het eer
ste deel van de zin.
De Hartogs werk liegt er niét om.
Daarin ligt de oorzaak van zijn suc
ces. Zijn romans zijn net-eeht en net-
echtheid is voor velen de enige norm
voor kunst. Er is in werkelijkheid
niets onechter dan een goede roman,
maar, merkwaardig, voor de lezer is
er niets reëler, sterker: de werkelijk
heid had niet „echter" weergegeven
kunnen worden dan in die onecht
heid. De net-echte roman is in de
meeste gevallen hoogst onwaarschijn
lijk en altijd vervelend. „De dag
gaat open als een gouden roos" is
een leugen en een boeiende waar
heid. „Het huisje van de Hollandse
Tram aan het water bezuiden het
Centraal Station in Amsterdam heeft
een terrasje van waar het drukke
verkeer van de veerbootjés, de sleep
boten en de directiebootjes gadegesla
gen kan worden onder het genot van
een kop koffie", is een waarheid als
een koe. Koeien zijn echter vervelen
de beesten, behalve voor Roothaert.
Het wordt tijd, dat „De Inspecteur",
waaruit boven al even geciteerd werd,
ter sprake komt. Nog even dit: een
auteur die direct wil aanspreken,
schuwt de actualiteit niet (tenzij hij
schrijver van historische romans is,
maar dan is hij nog actueel: hij heeft
het actueel gevoelen ten opzichte van
het verleden gepeild). Jan de Hartog
gaat de actualiteit ook niet uit de weg,
hij komit ze zelfs op zijn schrijvers
loopbaan tegen. Nu is bijvoorbeeld de
Jodenvervolging tijdens de laatste oor
log sinds de arrestatie van Eichmann
actueler dan ooit. En vergeten we niet,
het wereldsucces van de roman „Exo
dus". Bedenken we vooral ook, dat het
Amerikaanse publiek, voor wie Jan de
Hartog sinds kort op de eerste plaats
da Jodenvervolging alleen op
een afstand, een romantiserende af
stand gruwelijk-romantiserend, na
tuurlijk heeft gekend. Het is teke
nend voor de grootheid van Jan de Har
togs schrijverschap, dat Hij aanvoelde:
in de Jodenvervolging steekt dankbare
stof voor een roman. En als hij er dan
nog een dosis „Exodus" bijdeed, zou
die stof nog dankbaarder worden. En
dus schreef Jan de Hartog een roman,
die als een der hoofdfiguren heeft een
Joods meisje, dat vreselijk verminkt
uit het concentratiekamp gekomen is
en wier enige verlangen is, te emigre
ren naar Israël.
Nu is Jan de Hartog altijd goed
voor een goed verhaal. Hij weet het
actuele probleem dan ook te verpak
ken in een spannend verhaal, dat in
zet als een slechte detective-roman.
En die inzet is zo spannend, dat hij
later volkomen overbodig blijkt te zijn.
Maar Jan de Hartog moest de boot
op. Sinds „Hollands Glorie" kan hij
het niet laten, scheep te gaan. In de
roman ontmoeten we een inspecteur
van politie, die meent naar Londen
te moeten. Elke lezer constateert
terstond, dat de inspecteur ook zijn
werk in Amsterdam had kunnen doen.
Maar we moeten op de boot en dus
naar Londen. En dan weer terug. En
op dat reisje kunnen we even gauw
kennis maken met een echte kapitein
en ,-en eve- echte eerste machinist,
jongens die een hart van goud en al
tijd dorst hebben.
In Londen ontneemt de inspecteur
een Joods meisje aan een handelaar
in blanke slavinnen. Het meisje wil
naar Palestina en de inspecteur belooft
haar, haar daarheen te brengen. De
motieven die tot die belofte leiden, blij
ven echter onduidelijk, waardoor de be
lofte geforceerd aandoet en dat de ge
hele roman door. De gehele roman
drijft dus op te zwaar water. De roman
speelt in 1946; men. kan dan Palestina
slechts illegaal betreden. Nu zal het
ieder duidelijk zijn, dat de moeilijk
heden pas in de buurt van Palestina
kunnen beginnen. Zo niet aan Jan de
Hartog. of beter gezegd, de inspecteur.
In Nederland begint een heleboel ge
heimzinnigheid, die soms lachwekkend
is van onnozelheid. Maar spannend is
het. Tenslotte komen het meisje en de
inspecteur die eerst een klierige
ruzie met zijn vrouw heeft gehad op
een boot, terecht, een schip van de bin
nenvaart. Dat schip wordt gekozen om
het geheime karakter van de reis. Ieder
zuinig lezer stelt terstond vast, dat de
omzichtigheid van de inspecteur geen
enkele zin heeft. Ieder mag met een
geldig paspoort Nederland uit, of hij
nu naar Brussel of naar Palestina wil.
Alleen de inspecteur vergeet dat. En
dat is maar gelukkig.' «nders- had Jan
de Hartog enkele spannende stukken
moeten overslaan en hadden we boven
dien de hele lange reis met dat bin
nenschip helemaalvan Den Bosch
naar Parijs moeten missen. Stel je
dat voor: zoveel kanalen, zoveel schut
sluizen, zo veel bijzóndere plekjes d:e
door de auteur allemaal gedetailleerd
beschreven worden. Als de eigenlijke
voorbereidingen tot de reis naar Pales
tina moeten beginnen, is de roman al
voor tweederde op, al staan daar na
tuurlijk twee bootreisjes' tegenover.
Het laatste deel, van de roman be
schrijft de eigenlijke tocht vanuit
Tanger naar Palestina, een lange
bootfeis natuurlijk, op een schip dat
er toevallig heel lang over moet doen.
Nu moet men weten, dat het Joodse
meisje dodelijk ziek. is. De misselijke
gevolgen zijn duidelijk: hoe langer de
reis, hoe zieker. Stervend bereikt het
meisje de Palestijnse kust. Daar ein
digt de roman, na bladzijden van, laat
ik het maar eerlijk zeggen, weerzin
wekkende pathetiek.
Laat ik even kort resumeren; Jan
de Hartog heeft een hoogst onwaar
schijnlijk verhaal geschreven, maar
die onwaarschijnlijkheid „genomen"
vanwege de spanning. Niet dat de
gehele roman spannend is: met name
de tocht over de binnenwateren is
vervelend. Hier kon De Hartog zijn
lust tot beschrijven die in de
roman heel sterk is niet de baas.
Hij beschrijft graag en uitvoerig, en
dat zelfs op ogenblikken van grote
tragiek, hetgeen de geringe betrok
kenheid van de auteur op de tragiek
verklaart. Nu zou niemand zich erge
ren, als Jan de Hartog een slecht
spannend verhaal had geschreven.
Maar en dat is een, dunkt mij,
zeer ernstig bezwaar tegen de roman;
De Hartog heeft een actualiteit, de
Jodenvervolging, gebruikt, om niet
te zeggen misbruikt, om een lekker
verhaal te schrijven. Hoe weinig
doorleefd de verschrikkingen zijn,
blijkt uit de grote woorden die De
Hartog nodig heeft om de gruwel der
vervolging aan te duiden. Waar nog
bijkomt de boven al genoemde lust
VA breeduit vertellen en schilderach
tig tekenen,
Tichnisch doet „De Inspecteur" den
ken aan een slecht geregisseerd ama-
teurtoneelsluk.' dat ik eens zag: de
regisseur liet alle figuren op een half
verlicht toneel sluipend opkomen, zon
der dat dat sluipen enige zin had. Maar
de toeschouwers kwamen natuurlijk in
spanning. Op gelijke wijze gaat Jan
de Hartog te werk. En daarmee is voor
mij de fabel van zijn grote vertellers-
gave een fabeltje geworden. Wat boven
over de Hartogs taalgebruik gezegd is,
geldt ook voor „De Inspecteur": de
rondborstigheid en de ruwheid der zee
lieden maar vergeten we niet d«
blanke pit kunnen niet op, Heerlijk,
als een kapitein zegt: „Hebt u ooit zo
iets gezien, behalve dan in een film
waarin ze met puddingen smijten? Ik
hen bereid om dit schip te varen met
dorpsidioten als het niet anders kan,
maar ik verdom het om het te varen
met chimpans??s-"
Tot slot deze opmerking: een gere
serveerde plaats op de eerste rij van
de Nederlands literatuur lijkt mij
voor Jan de Hartog niet helemaal ver
antwoord. En deze mededeling: met de
verfilming van „De Inspecteur" is men
reeds begonnen.
„De Inspecteur" verscheen bij Else
vier te Amsterdam en Brussel.
KEES FENS
