kernproeven
wereld
Hervatting
schokt de vrije
erenigde Staten zwijgen
nog over hun plannen
V.
Brazilië wenst democratie
naar Westduits patroon
STILTE HEERST NU IN MARIENFELDE
lï
Sovjet Unie erkent
Adoela s regering
FIRATO
weer vol snufjes en
technische wonderen
vRijdag i september i96i
Washington, i sept. (afp,
Strijdmacht hegint een actie
tegen zuidelijke staat
ti
cCv;
Kennedy naar
New York?
Verenigde Naties eisen liet
ontslag van Moenongo
bij
I
„REDE VERVANGEN DOOR VREES
"Enorme blunder
Khroesjtsjev
A
Vliegtuig stort
neer bij Chicago
Biet 35 man
in sloot
Ha V' -1B
„Wettige opvolger van Loemoemba"
Het weer
Somberste zomer
sedert 1956
Ontploffing doodt
16-jarige jongen
Man bekneld
rangeren
Industrie
verontrust
over onze
gebrekkige
technische
kennis
GOULART PRESIDENT ZONDER MACHT
'nzittende gedood
r6*
b
Gevaarlijk spel met
explosieven
In R.A.I.-gebouw te Amsterdam
12
pagina s
V UPI) De
regering van de
Wi?n^de Staten heeft nog niet
l^list
0 of zij het voorbeeld van de
eeiJet-Uhie zal volgen en even-
Ki
s de proeven met kernwapens
Ve doen hervatten. President
het vergaderde gisteren in
de A ^te Huis met de leden van
de f tonale Veiligheidsraad en
^riders van het Congres. Na
kla,,0p 8af de president een ver-
„I}elng uit, waarin hij o.a. zei:
WaD v°orraad Amerikaanse kern-
ï6ens en de mogelijkheden om
vf)0! gebruiken zijn groot genoeg
vrj; do verdediging van de gehele
„Gereld". Kennedy noemde
Russische besluit „een vorm
Sc]- ntage> bedoeld om op het
internationale toneel de
Tevp vervangen door de vrees",
de ?s stelde Kennedy vast, dat
^llep iet-Unie kennelijk niet
PrQ n nieuwe kernwapens wil be-
v^stK511' maar 00k de wil en de
iVpl„,e.si°tenheid van de
dig^d om de vrijheid te verde-
v°^>41A?rikaanse
S*
bL^wfc WÊ
Het Oosten
S*n
Het Westen
sAn-i- renswaardig
^»ÏN.
Vk 4e
"EB
■V*'
x 1 j
vYjrlLt J*. v
Warm
Aan zee
SB
HET NIEUWE DAGBLAD
Si
vrije
v
\?Jklar?een woord werd in Kennedy's
Wii nu -Berept over de vraag of de
'ia 1 o-00*5 'mn nucleaire wapens weer
JJt ee5aan beproeven. De mededeling,
beslissing daarover nog niet is
b vflhi. Was afkomstig vau de plaats-
i)erscbef van het Witte Huis,
tl^ai-fj,.,' Betrouwbare zegslieden ver-
bpA' dat de Amerikaanse regering
„"enis van het Russische besluit
]Sr,|5aed tot de hele wereld wil laten
"■>- "Ken voordat zij nadere medede-
'«H °ver haar eigen atoombeleid zal
ln
tirfX'hii]^®" gister
tit>„ "gheid voor de afkeurende re-
- regeringskringen
trien gisteren de Russische on-
sh'd liimi6 un alle hoeken van de we-
ifjNe^jrienstromen, ..het meest onheil-
Qci 8.J\nor»f var» Hn rv rv f v i m L- L- a 1 in o*o»n
t(,j 4e j»® aspect van de ontwikkelingen
4at £i?pen achtenveertig uur". Het
°Di ia lroes.]tsjev en de zijnen, die
Rljjie ;n gevoelig zjjn voor de publieke
4e'^' z'ohVOOra' neutralistische we-
slapjfb thans niets aantrekken van
^hte
*0
"In yt h L me", uai ut: ouvjcL-tjiiie
ie)nientoe,rvatten van de kernproeven
Zj'Ük «,aei zeer veel belang heeft. Mo-
hRN\t,p ar> de Russen op het punt een
indruk die zij maken, wijst
bioAet h?^ent men, dat de Sovjet-Unie
êe
l'^ert i5zienbarende prestatie in het
v6h b. a: Va.n kernenergie te verwezen-
vOorr, hervatter van de proe-
hen noodzakelijk maakt.
,^geringskringen in Londen werd
de°nt' °Pgemerkt, dat de Rus-
Publieke opinie in de neu-
u -a landen kennelijk liever door
Jjb. v?au door overreding beïnvloe-
k^rog 'cttemin menen de Britten, dat
lt 't slev „een enorme blunder"
Aid A>ernaakt door zijn besluit he
la tonp hfaken aan de vooravond van
l^?4enr,0hferentie van „niet gebonden
sNt 'n Belgrado. In Londen ge-
rj bit inn n dat: Khroesjtsjev het be
rin benirf zé'4 heeft genomen en
<hün at hiet is opgedrongen door
5]flet Ul+«iren.
Vdelnta' reacties, dat gisteren in
^01 v-r11
.van de wereld loskwam
p>AUssische besluit, is enorm
°f>dCr belangrijkste ervan laten wij
buitenlandse zaken, Unden, noemde het
Russische besluit „hoogst betreurens.-
waardig".
NOORWEGEN. De direkteur van het
nationale bureau voor gezondheidszorg:
„Een grote tragedie".
FRANKRIJK. Regeringskringen in
Pariis noemden de Russische bewering
dat de Sovjet-Unie zijn besluit heeft
moeten nemen als gevolg van de Fran
se experimentele atoomexplosies in de
Sahara „zonder meer belachelijk."
Zij verklaarden dat het Russische
besluit moet worden gezien als „het
vervolg van een reeds lang bestaande
intimi datiepoli tiek.
BELGIë. De Belgische minister van
buitenlandse zaken, Paul-Henri Spaak:
„Dit is zeer slecht nieuws."
SOVJET-UNIE Het Russische rege-
ringsblad „Izvestia" schreef gisteren:
„Het Russische volk keurt eensgezind
de actie van zyn geliefde regering
goed." Amerikaanse journalisten in
Moskou hebben de indruk dat de re
gering is gestart met een intensieve po
litieke campagne om haar besluit te
genover het volk te verdedigen. Het
accent ligt daarbij op de stelling dat
het besluit is genomen om de Sovjet-
Unie te beschermen tegen aanvallers.
Een willekeurige Rus vertelde gister
avond een verslaggever van het Ame
rikaanse persbureau UPI: „Natuurlijk
moeten wy de proeven met kernwapens
hervatten. Jullie hebben onderzeeboten
voor onze kusten."
ROOD-CHINA. De regering van com
munistisch China deelde officieel mee,
dat zij het met het Russische besluit,
dat een „ontnuchterende uitwerking
zal hebben op oorlogsstokers", volko
men eens is. De Chinese regering her
haalt, aldus de verklaring, dat zij, in
samenwerking met de Sovjet-Unie en
andere vredelievende landen, zal blij
ven strijden voor algehele ontwapening"
POLEN, Het Poolse dagblad „Zol-
nierz Wolnoski" schreef: „Deze emmer
koude oorlog zal worden uitgestort over
de hoofden van alle onverantwoordelij
ke politici die ernaar streven hun doel
met militaire middelen te bereiken".
OOST-DUITSLAND. Het officiële
Oostduitse persbureau A.D.N. gaf een
verklaring uit, waarin, het Russische
besluit „een poging om de ritensheid
van een dreigende atoomoorlog te be
vrijden" werd genoemd. „De Sovjet-
Unie heeft hierdoor de oorlogshitsers
duidelijk laten merken dat zij het niet
alleen voor het zeggen hebben".
O O
CHICAGO, 1 sept. (Rtr, UPI) Een
Constellation ran de Trans World Air
lines, die op weg was naar Los Angeles,
is kort na de start in Chicago neer
gestort en volledig vernield. Aanvan
kelijk kon men slechts aan de labels
van de bagage zien, dat de machine
toebehoorde aan de T.W.A. Hoeveel
personen zich aan boord bevonden, is
niet met zekerheid bekend, maar het
moeten er „velen" zijn. Volgens de po
litie van Chicago zijn er geen overle
venden. Het toestel is neergekomen in
een niet bewoond deel van de Claren
don heuvels in het district Du Page.
Later werd door de luchthaven meege
deeld, dat het toestel zeventig passagiers
en vijf bemanningsleden aan boorcf had.
Volgens ooggetuigen geraakte het
vliegtuig kort na de start in de lucht in
brand en stortte neer.
volgen:
•no aüe?'JITSLAND. Bondskanselier
Verklaarde tijdens een verkie-
'WaBk in Göttingen: „De her-
kurR h-, 4e Russische kernproeven
tik 01 voor West-Duitsland nood-
Nri Uitsn liernwapens te krijgen. De
'&tt .ehs jA strijdkrachten moeten kern-
htir- ^hhen. Wij zullen ons niet la-
i^D. Anti-atoombom-belo-
''4iJeU, i' 4e filosoof Lord Bertrand
bet„°em4e het Russische besluit
'■eJjhJetfRegeringswoordvoerders
^ti' Pr0v"etbesluit van de Russen
cri„fvo 1at-ie, die uitsluitend van ne-
V' loed kan zijn op de Berlijnse
De Zweedse minister van
'M|Rj °llze correspondent)
it Hik'„J sePt- Vanoch
Almelo-Zenderen een
ii"N*lRsbe<l--« arbeiders van het aan-
!ih! Kei, Nijhuis in Kijssen in
iin 11 met een hoorn en
n 1s'°°' gekanteld. Een
S> <le ,s' 4e 44-jarige J. W. Sep-
,4c 1 Kijssen, werd dodelijk
"rs li n Betroffen. De andere
«wainen met de schrik vrij.
anochtend is
ïfkrijers e,lal, ontstond toen de bus met
,'c h, 'hdr.!,„ moest remmen voor een
s^Sh siint^n<?e an4ere bus. De eer-
een kwam me, de achterkant
Wer/f 1 on4e Duitse vrachtauto
tegen de boom geslingerd.
BRASILIA, 1 sept. (Rtr., UPI) Het
is nu vrijwel zeker dat de vice-presi
dent van Brazilië, Joao Goulart, de
nieuwe president van zijn land zal wor
den. Het is echter de vraag of Goulart
zich daarover oprecht zal kunnen ver-
heugen, want de kans is groot dat hij
als president zeer weinig te vertellen
zal hebben. In Brasilia en Rio de Ja
neiro gaan steeds meer stemmen op
om de presidentiële democratie in Bra
zilië af te schaffen en te vervangen
door een parlementaire democratie. Dit
zou betekenen, dat Brazilië een minis
ter-president krijgt, die verantwoording
verschuldigd zal zijn aan het parle
ment, terwijl er voor de president wei-»
nig anders zou overblijven dan een aan
tal representatieve plichten. Het huidi
ge regeringstelsel in Brazilië laat zich
het beste vergelijken met dat van de
Verenigde Staten. De gedachten gaan
nu uit naar een democratie volgens het
Europese patroon. Het Braziliaanse
Congres nam gisteren reeds een voor
stel aan om de verandering van het re
geringsstelsel in discussie te nemen.
Generaal Motta. de bevelhebber
van het tweede Braziliaanse leger,
maakte later bekend dat de ministers
van de strijdkrachten het voorstel van
de Congresleiders hebben aangeno
men om van Brazilië een parlemen
taire democratie te maken, naar het
voorbeeld van West-Duitsland. Vol
gens dit voorstel zal de minister-pre
sident door het Congres worden be
noemd en de bevoegdheden krijgen,
die tot nu toe waren voorbehouden
aan de president.
De kansen van Goulart op het presi
dentschap zijn gisteren weer verder ge
stegen door ?en verklaring van de
machtigste militaire leider in Brazilië,
maarschalk Odilio Denys, die minister
van oorlog is. De maarschalk verklaar
de dat hij elke door het Congres aan
vaarde oplossing van de constitutionele
crisis zal aanvaarden. Dit was de eer
ste aanwijzing dat het leger bereid is
zijn verzet tegen Goulart op te geven.
Ondanks alles zijn eenheden van het
leger, de luchtmacht en de vloot gis
teren een actie begonnen tegen de zui
delijke staat Rio Grande do Sul, waar
Goularts politieke aanhang het sterkst
is en waar men weigert te dansen naar
het pijpen van de militaire leiders.
WASHINGTON, 1 sept. (Rtr.) Pre
sident Kennedy overweegt een deel
van de komende zitting van de Alge
mene Vergadering van de Verenigde
Naties by te wonen om het besluit van
de Sovjet-Unie de proeven met kern
wapens te hervatten te veroordelen als
een gevaar voor de gehele mensheid,
aldus is van gezaghebbende zyde in
Washington vernomen.
De zitting van de VN-assemblee begint
op 19 september. De president zou nog
niet delinitiel hebben beslist of hij in
de Assemblee het woord zal voeren.
De Braziliaanse minister van Oorlog,
Odilo Denys.
MiuUuUiMlW
••-.XV.-.-,
18»
t -is -I
MOSKOU, 1 sept. <UPIi Premier
Khroesjtsjev van de Soi jet-Unie heeft
premier Cyrille Adoela van de centra
le Congolese regering erkend als de
„wettige opvolger" v.m de vermoorde
ex-premier Patrice Loemoemba. Het
Russische persbureau „Tars" gaf gis
teravond de tekst vrij van een tele
gram, dat Khroesjtsjev naar Adoela
heeft gezonden. De Russische premier
verklaart daarin dat de Sovjet-Unie
diplomatieke betrekkingen, zal blijven
onderhouden mrt dc republiek Cor#~o.
Volgens „Tass" heeft Khroesjtsjev
premier Adoela succes gewenst bij
zijn poging de onafhankelijkheid en
eenheid van de Congo te versterken.
„De regering waarvan gij de leider
zijt is de opvolger van de eerste
centrale regêring van de republiek
Congo, die geleid werd door de grote
patriot Patrice Loemoemba", aldus
Khroesjtsjev. „De Russische rege
ring verklaart pogingen te zullen
doen de betrekkingen van vriend
schap en wederzijds begrip tussen on
ze landen te ontwikkelen op basis van
gelijkheid, eerbied voor de soeverei
niteit en geen interventie in binnen
landse aangelegenheden."
ELISABETHSTAD. De Verenig
de Naties hebben gisteren het ontslag
geëist van Godefroid Moenongo als Ka-
tangaans minister van binnenlandse
zaken vanwege „de zeer ernstige ver
denking dat hy een samenzwering van
moorden tegen het VN-personeel heeft
georganiseerd." De VN beschuldigden
Moenongo er tevens yan dat hij de
Katangaanse politie, 4ie onder zijn lei
ding staat, gebruikt om „wreedheden"
te begaan tegen Katangaanse burgers.
De eis van de VN volgde enkele uren
nadat een voormalige officier van de
Franse parachutisten. André Cremer.
had beweerd dat hijdoor Moenongo
was gehuurd om militaire en burgerlijke
VN-functionarissen te vermoorden.
LEOPOLDSTAD (Rtr) Gisteren
zijn nog meer versterkingen van VN-
troepen in Stanleysfad aangekomen.
Dinsdag waren volgens een VN-woord-
voerder reeds ongeveer 350 Maleise en
Ethiopische manschappen in Stanley-,
stad gearriveerd. Volgens betrouwbare
kringen bestaat er een gespannen ver
houding tussen de VN-strijdmacht en
de plaatselijke^Congolese gendarmerie.
De gezinnen var. VN-militairen in Stan
leysfad. zijn geëvacueerd.
llllllllllllllllimilillllllMllimillHIHIIIIIIIIIIIHIIIHIlllllllllltll
Verwachting tot zaterdagavond
(opgemaakt te 11.15 uur)
In de nacht en ochtend plaatselijk
mist. Morgen overdag warm en
overwegend zonnig. Zwakke wind.
Zaterdag:
Zon: 5.52-19.26. Maan: 23.38-14.37.
(Van onze weerkundige medewerker)
DE BILT, 1 sept. Wij blijven ons
tijdens het weekeinde in een omvang
rijk hogedrukgebied bevinden, waarin
slechts een zwakke wind voorkomt. Gis
teren bleef de bewolking juist boven
ons land bijzonder hardnekkig. Vanmor
gen begon de bewolking van het noord
westen uit op te lossen en op plaatsen
waar de zon doorkomt zal het kwik
snel stijgen en heeft het weer een zo
mers en wat drukkend karakter. Ook
voor het weekeinde mogen wij zonnig
en warm weer verwachten, waarbij de
temperaturen in een groot deel van
het land weer boven 25 gr. zullen ko
men.
De nog aanwezige lage wolkenvelden
gaan verder oplossen, zodat het moigen
op de meeste plaatsen aan hot strand
zonnig weer is. Zwakke oostelijke wind,
middagtemperatuur 22-24 graden, zee
water 18 graden. Vooruitzichten: week
end met mooi strandweer.
DE BILT, 1 september Het KNMI
deelt mede: de afgelopen drie zomer
maanden juni, juli en augustus zyn aan
de sombere en koude kant geweest. In
De Bilt zyn 507 uren zonneschijn gere
gistreerd tegen 607 uren normaal; liet
tekort bedroeg derhalve gemiddeld
ruim één uur per dag. Het was daar
mede de somberste zomer sedert 19o6.
De gemiddelde temperatuur bedroeg
in de Bilt 15.7 gr. Celsius tegen 16.4 gr.
Celsius normaal; ook in dit opzicht is
1956 ongunstiger geweest. Het
aantal zomerse dagen was in De out
tien evenals het vorige jaar, terwyl
het 'gemiddeld in de laatste dertig ja
ren negentien bedroeg. Van de 92 da
gen waren er 68 aan de koude kant.
Od de meeste plaatsen was het te nat.
In De Bilt regende het 136 uren tegen
108 normaal.
Gemiddeld over het gehele land is on
geveer 235 mm. regen gevallen tegen
095 mm in de zomer van het vorige
jaar en tegen 214 mm. normaal Voor
al in het noordoosten van het land heeft
het veel geregend, zoals uit de voorlo-
niee gegevens blijkt. De hoeveelheden
zyn aan de kust het kleinst geweest.
max. mm. neersi
Minister Luns houdt deze week in Den Haag zijn jaarlijkse conferentie met de
Nederlandse Ambassadeurs uit landen over de gehele wereld. Gisteren werd deze
foto gemaakt in het ministerie van Buitenlandse Zaken. Voordat de sluiter klikte
(althans dat dacht mr. Luns) verschikte de bewindsman nog gauw even wat
aan de onderscheidingen van dr. H. R. van Roy en, ambassadeur m Washington.
Station:
Luxemburg
Parijs
Bordeaux
Grenoble
Nice
Berlijn
Frankfort
Mlinchen
Ziirich
Genève
Locarno
Wenen
Innsbruck
Rome
Weer temp. temp neersi
gisteren 24 uur
onbew. 29 15 0
mist 29 16 0
onbew. 24 19 0
onbew. 31 14 0
onbew. 29 22 0
onbew. 29 15 0
onbew. 31 13 0
.onbew. 27 10 0
mist 28 11 0
onbew. 29 11 0
zw. bew. 29 17 0
onbew. 27 11 0
onbew. 30 10 0
onbew. 33 lê 0
Waar enige weken geleden nog
duizenden mensen doortrokken,
heerst nu stilte: het opvang- en
registratiekamp Marienjelde in
West-Berlijn is bijna geheel ver
laten. Slechts af en toe komt er
nog een vluchteling aan, die door
de afgrendeling van Oost-Berlijh
heen heeft kunnen breken.
(Van onze correspondent)
ALPHEN A.D. RIJN. 1 sept. Gis
teravond is hier bij het exploderen van
een met explosieve stoffen geladen bus
door de rondvliegende scherven een
zestienjarige pupil van de Martha-
stichting dodelijk gewond. Een van de
scherven sneed hem een halsslagader
door. Dc jongen is tijdens het transport
naar een Leids ziekenhuis overleden.
Met twee vrienden heeft hij oen
mengsel van zeer explosic\e stoffen sa
mengesteld en er een bus mee gevuld,
die hij afsloot met een deksel waaraan
hjj een Ijzeren „slagpin" had bevestigd.
Op het tegelpad van de Martha-stieh-
ting zou hij op een afstand trachten de
cylinder tot ontploffing te brengen.
Toen hij dit resultaat met enkele steen
worpen niet bereikte, nam hy de bus in
zijn handen en sloeg de pin tegen de
tegels. Hierdoor knalde de cylinder uit
elkaar en rondvliegende scherven trof
fen hem aan handen en hoofd. De
vrienden die hem behulpzaam waren,
stonden op een veilige afstand en ble
ven ongedeerd.
De jongen had zich al eerder met een
dergelijk gevaarlijk spel beziggehouden.
UTRECHT, 1 sept. De gehuwde
41-jarige bankwerker R. Verboven uit
Bergen op Zoom is gisteren gedood
toen hij op het terrein van een werk
plaats der N.S. bekneld raakte tussen
een stilstaand treinstel en een rangeer-
deel. De rangeerder die bij het ongeluk
was betrokken, kreeg een shock.
(Van onze speciale verslaggever)
AMSTERDAM, 1 sept. Vanmor
gen is de 12e internationale Firato
in het R.A.I.-gebouw geopend. Nog
enormer dan andere jaren is deze
„wapenschouw van (le elektronika",
waarop men dit weekeinde en de ko
mende week weer tienduizenden be
zoekers kan venvachten. Ze worden
aangetrokken door de weer overrom
pelende hoeveelheid nieuwe techni
sche wonderen, geraffineerde snufjes
n spectaculaire ontwikkelingen die
aan de orde van de dag zyn. Nieuws
is er in de televisie-sector, in de
meetapparaturen, de toepassing van
transistors en in de toevloed van Ja
panse produkten. (Elders in deze
krant valt er meer over te lezen).
Fabrikanten en importeurs steken
niet onder stoelen of banken dat
commercieel gezien de situatie gun
stig is met even gunstige vooruit
zichten.
Van de kant van de industrie
hoort men «-chter ook verontrus
tende geluiden. Men wijst op
de ontwikkeling die de auto
mate gaat nemen op allerlei ge
bieden. Men voorspelt over een jaar
of tien een dusdanig veranderde situa
tie dat, om een Voorbeeld te noemen,
geen kranten of levensmiddelen meer
bereikt zyu. De elektronika mag nog
zo ver ingevoerd zyn in het dagelijks
leven, het grote publiek weet nog
steeds niet wat elektronika inhoudt.
Op scholen wordt er nog weinig over
verteld en meermalen komt het voor
dat leerlingen na het toevallige lezen
van één boekje er meer van weten
dan hun fysica-leraar. Door gebrek
aan elementaire kennis en belangstel
ling kan de industrie geen geschikte
mankracht aantrekken.
- - De Firato kan iets van belangstel-
aan hms afgeleverd kunnen worden ling bij velen wakker roepen. Tc waar-
Voor deze en mdere zaken moet de ri„..„n H
on nlnnnpn
deren zijn de pogingen en plannen
het onderwijs van vakkundige voor
lichting, oelen- en demonstratiemate
riaal te voorzien. Zo ook het initiatief
van de groot-industrie die voor de
jeugd populaire, maar deskundige
lectuur op het gebied van de elek-
lutomatie oplossingen vinden. De ach
terstand die West-Europa heeft op de
V S. wat betreft de ontwikkeling en
de toepassing der elektronika schijnt
zeker vijf jaar te zyn. Wil men grote
moeilijkheden in de toekomst verarm
den dan is er allereerst eenstroom tronika versprefdt En niet te ver-
van^ geschoolde mensenjnodfig^owet geten de !>e.lektronika.bouwdozen",
HT die weliswaar ook een commercieel
doel dienen, maar evenzeer onder de
loffelijke voorlichtingspogingen ge
rangschikt mogen worden.
Het is te hopen dat het onderwys
gretig ingaat op deze activiteiten van
de industrie.
voor de research als voor fabrikage
en service-doeleinden.
De algemene kennis van He elek
tronische techniek staat thans in een
wanverhouding tot de technische mo
gelijkheden, die dank zij enige nogal
exclusieve groepen van specialisten
