Katanga door de
V.N. onderworpen
BOUWDOK VOOR COENTUNNEL WORDT GEGRAVEN
Voetbaltoto heeft
wettelijke basis
Ruime meerderheid voor
ontwerp; geldig tot 65
Vliegtuigramp bij
Rabat: 77 doden
ECHTPAAR
Lord Bertrand Russell
krijgt gevangenisstraf
Woensdag 13 september i96i
TSJOMBE OP DE VLUCHT
Aan weerskanten omvangrijke
verliezen na felle strijd
GEEN OVERLEVENDEN
Caravelle van Air France
botst tegen steile helling
SOVJET-UNIE
Weer kernbom
'Otitp
Voortvluchtig
aangehouden
Prinses Sophia
verlooft zich
met Don Juan
X-15 vliegt 5866
km per uur
Londense politie in staat van alarm
tegen kernontwapenaars
Is aangehouden
boekhouder ook
brandstichter
Het weer
12
pagina s
ELISABETHSTAD, 13 sept. (Reu
ter) Strijdkrachten van de Ver-
erdgde Naties zijn vanmorgen in actie
Bekomen om een einde te maken aan
^e afscheiding van de Congolese
Provincie Katanga. Om vier uur in
öe ochtend braken er tussen V.N.-
troeperi en leden van de Katangaan-
Se gendarmerie gevechten uit, die
Verscheidene uren duurden. Na af
loop werd bericht, dat beide partijen
..omvangrijke verliezen" hebben ge
loden. President Moise Tsjombe, die
cle Katangaanse staat sedert de af
scheiding, nu veertien maanden ge
loden, heeft geleid, heeft het presi
dentiële paleis verlaten en is ge
ducht. Twee van zijn ministers, die
v&n buitenlandse zaken en van finan
ciën, zijn gearresteerd.
Praktisch bereikbaar
RABAT, 13 sept. (Rtr., U.P.I.)
Voor de tweede maal binnen
één week heeft zich in de burger
luchtvaart een grote ramp vol
trokken. Weer is een vliegtuig
met een groot aantal passagiers
aan boord neergestort. Vonden
zondag 83 mensen de dood door
dat een DC-6 verongelukte bij het
Ierse vliegveld Shannon, gister
avond kwamen 77 mensen om het
leven bij de Marokkaanse hoofd
stad Rabat, waar een Caravelle
van de Air France tegen een
steile helling vloog. Het straal-
verkeersvliegtuig stortte onmid
dellijk neer. Alle inzittenden, 71
passagiers en 6 leden van de be-
WASHINGTt uf lAsfcpt.' (.Rtr.,
U.P.I.) De Amerikaanse com
missie voor atoomenergie heeft
bekendgemaakt, dat de Sovjet-
Unie gistermorgen vroeg voor de
zevende maal een kernbom tot
ontploffing heeft gebracht. De
explosie, die ook ditmaal plaats
had in de atmosfeer, had een
kracht van enkele megatonnen.
Eén megaton is het equivalent van
één miljoen ton TNT. De kernbom
werd, zo deelde de commissie mee,
tot explosie gebracht in het
Noordpoolgebied, in de omgeving
van Nova Zembla.
25.000 gld. verduisterd
manning, waren terstond dood.
In Sprang Capelle
Iets koeler
HET NIEUWE DAGBLAD
De Ierse V.N.-vertegenwoordiger in
f'"*abethstad, dr. Conor O'Brien, ver-
1'aarde op een persconferentie: ,,Aan
afscheiding van Katanga is nu een
JUnd gekomen. Het zal voortaan sen
Congolese provincie zijn, die onder be-
TSJOMBE
?h'ur staat van de centrale regering in
Y'opoldstad". Hij deelde mee, dat vali-
Jlaag per vliegtuig uit Leopoldstad een
iJ^Se Commissaris van de V.N. voor
tatanga in Elisabethstad zal aankomen.
Volgens O'Brien zijn de V.N. in actie
Stomen om een burgeroorlog tussen
*^atanga en de rest van de Congo te
/Vorkomen. Hij zei, dat het Congolese
Rationale leger van plan is geweest het
"oorden van Katanga binnen te vallen.
President Tsjombe heeft, volgens de
Perichten, een geheime schuilplaats
111 een van de buitenwijken van Eli
sabethstad. betrokken. Maar de schuil
plaats is niet zo geheim, of hij heeft
in met bloed bevlekte kleren
een correspondent van Reuter te woord
Bestaan. ,,Dc Verenigde Naties heb
ben tot het eind toe tegen mij gelogen.
Ai hebben mij verteld, dat zij mij
haar Leopoldstad wilden overbrengen
ch dat zij drie van mijn ministers
jrpuden arresteren". Katangaanse of-
hcieren, die de president in zijn schuil
plaats op de hoogte kwamen stellen
)'an de jongste ontwikkelingen, ver
klaarden, dat de toestand zeer ver
aard is.
13 sept. (Reuter. AFP)
w 'hg Paul van Griekenland heeft de
st6 °ving bekendgemaakt van zijn oud-
JUa dochter prinses Sophia met Don
Van karlos, prins van Asturië en zoon
j- ue Spaanse troonpretendent.
zijn0,hng Paul en koningin Frederika
Iren mans met hun dochters Sophia en
e®n Particulie
Wit' "U1 veil puiuuuuvi IJC1IUV"
G0n kenland. Zij zullen donderdag met
Ba.v ,'an en zijn vader, de graaf van
pCeiona, naar Athene terugkeren.
1930 'hses Sophia is op 2 november
ln Athene geboren.
Uit de berichten ontstaat de indruk,
dat de Verenigde Naties tot actie zijn
overgegaan, nadat zij hun geduld je
gens Tsjombe hadden verloren.
Op het hoogste diplomatieke niveau
waren voorbereidingen getroffen voor
een poging de afscheiding van Katanga
langs vreedzame weg ongedaan te ma
ken. De bedoeling was, dat Tsjombe
in Leopoldstad ernstig zou worden toe
gesproken door leden van de centrale
Congolese regering en dat dit zou ge
beuren in aanwezigheid van de seere-
taris-generaal van de volkerenorgani
satie, Dag Hammarskjold. Deze laatste
had gevolg gegeven aan een dringend
verzoek van de Congolese regering om
naar Leopoldstad te komen. Zodoende
kon Tsjombe mede namens Mammars-
skjold worden uitgenodigd naar de zetel
van de centrale regering te komen.
Hem waren alle garanties voor zijn per
soonlijke veiligheid en die van z(jn ge
volg gegeven.
Tsjombe weigerde evenwel in te gaan
op de uitnodiging. Hij verklaarde gis
teren zelfs op een persconferentie, dat
hjj in het geheel geen uitnodiging had
ontvangen. Het commentaar van dr.
O'Brien was: ,,Ik ben sprakeloos van
verbazing. Ik was erbij, toen de schrif
telijke uitnodiging aan Tsjombe ter hand
werd gesteld. Een misverstand is uit
gesloten."
Het is vermoedelijk deze laatste er
varing geweest, die de V.N. tot dras
tisch ingrijpen heeft bewogen. Daarbij
komt, dat de volkerenorganisatie de
laatste tijd onder steeds toenemende
druk stond van de centrale Congolese
regering. Premier Adoela, die erin ge
slaagd is het zelfstandige bewind van
Gizenga in de Oostprovincie althans
in naam op te heffen, wenste, dat
Katanga dit voorbeeld op de kortst mo
gelijke termijn zou volgen. Ook Gizen
ga, die nu vice-premier in de centrale
regering is, zal hierop met kracht heb
ben aangedrongen.
Vanmorgen vroeg,zijn V.N.-troepen in
geheel Katanga ertoe overgegaan stra
tegische punten te bezetten. Op verschel-
dene plaatsen is het tot felle gevechten
gekomen. In de hoofdstad Elisabethstad
waren het Indische keurtroepen (Ghoer-
ka's), die het postkantoor bestormden.
De Katangaanse verdedigers hielden
stand tot hun munitie op was. waarna
de Ghoerka's het gebouw bezetten. An
dere Katangaanse militairen sloegen toe
een beleg voor het gebouw; zij wisten
een poging van de V.N. oni met jeeps
en pantserwagens versterkingen voor de
Ghoerka's aan te voeren af te slaan.
Alle plaatselijke verbindingen in Elisa
bethstad zijn verbroken, evenals de in
ternationale telefoon- en telexverbin
dingen.
Ook rondom de woning Van de minis
ter van buitenlandse zaken Kimba en in
de omgeving van het gebouw van de
Katangaanse raio-omroep hebben Katan
gaanse en V.N.-ilitairen slag geleverd.
De woning van minister Kimba werd
gedurende een half uur door Katangaan
se militairen verdedigd. Eerst toen kon
den de V.N,-milit.airen het verzet bre
ken en de ministe'r arresteren.
Zij wisten ook het gebouw van de ra
dio-omroep te bezetten.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG, 13 sept. Met 4(5—11
stemmen heeft de Eerste Kamer giste
ren na een betrekkelijk kort debat het
wetsontwerp van minister Beerman tot
wijziging van de Loterjjwet aanvaard.
Het belangrijkste gevolg hiervan is, dat
de voetlmltoto een wettelijke basis heeft
gekregen.
De regeling is vrijwel geheel gelijk
aan die van net ontwerp, dat. een jaar
geleden door de Senaat werd verwor
pen: de maximumprijs is 50.000,-
(waarbij de eveneens gisteren door de
Eerste Kamer aangenomen loterijbe
lasting van 15 pet reeds is afgetrok
ken) de prijzen worden in geld uitge
keerd; de maximuminzet is 2,-.
Tussen het destijds verworpen
wetsontwerp en de titans aanvaarde
regeling is echter één belangrijk ver
schil. De nieuwe regeling geldt
slechts tot 31 december 1964,
Door het Wetsontwerp een slechts be
perkte geldigheidstermijn te geven,
heeft minister Beerman deze keer de
VVD aan zijn zijde weten te krijgen.
De heer De Vos van Steenwijk ver
klaarde dinsdagmiddag, dat de libera
le fractie nog steeds niet erg gelukkig
is met de beperking van de hoofdprijs,
maar dat men zich er bij neer zou
leggen in de wetenschap, dat de kwes
tie binnen enkele jaren opnieuw aan
de orde moet komen.
De heer v.d. Waerden (PvdA) was
met de beperkte geldigheidsduur van
het ontwerp nog niet tevreden. Hij
vroeg van de bewindsman de toezeg
ging, dat bij de Staten Generaal een
wijzigingsontwerp zal worden inge
diend, als mocht blijken, dat de toto
met de huidige beperkingen niet bevre
digend kan werken. Minister Beerman
wilde die toezegging niet doen. ,,Het is
op de eerste plaats nodig, dat er een
tijdje rust komt in de toto", zei hij.
Overigens wijzen de laatste cijfers er
zeker niet op, dat de toto een moeilijke
toekomst tegemoet zou gaan, aldus de
bewindsman. Mr. Beerman prees het
Nederlandse toto-systeem, dat in
vergelijking met de door de Staat be
heerste organisaties in de omringende
landen een amateuristisch" insti
tuut is. De toto gaat uit en wordt gedra
gen door de verenigingen.
Namens de CHIJ verklaarde mr. Vix-
seboxse, dat hij de voorstellen van de
minister zou steunen omdat ook bij
het streven naar de verwezenlijking
van de christelijke beginselen in de poli
tiek rekening moet worden gehouden
met het praktisch bereikbare. In het
bijzonder tot lering van zijn anti-revolu
tionaire mede-senatoren voegde mr.
Vixseboxse daaraan toe dat deze be
reidheid tot het aanvaarden van een
compromis ook van belang is, wanneer
er wordt gesproken over het samen
gaan van de christelijke partijen in een
C.D.C. ,,De oude coalitie is aan het
beperkte begrip voor de praktische mo
gelijkheden ten gronde gegaan".
Dc anti-revolutionairen waren ver
deeld. De heren Berghuis, Elfferich en
Algra lieten hun beginselen het zwaar
ste wegen en stemden tegen. De heren
Schipper, Haspels, Diepenhorst en De
Gaay Fortman waren bereid hun per
soonlijke verantwoordelijkheid voor ei
gen levenshouding te scheiden van hun
verantwoordelijkheid voor het publieke
beleid en aanvaardden het ontwerp, z;j
het niet zonder enige aarzeling. De
heer v.d. Waerden deelde mee, dat de
socialistische fractie in vier groepen
verdeeld was. Drie daarvan zouden zich
(om geheel verschillende redenen ove
rigens) tegen het ontwerp blijven ver
zetten. De vierde groep .heeft geen be
wondering voor het ontwerp", zo zei de
heer v.d. Waerden, „maar beseft dat
er van deze regering geen beter voor
stel is te verwachten". Uiteindelijk viel
het ook Dij de socialisten nog wel mee.
Tien van hen stemden vóór en tien
tegen. Ook de enige communist in de
Eerste Kamer, de heer Haken, stemde
tegen.
Het wetsontwerp op de loterijbelas-
ting (15 pet) werd z.h.s. aangenomen,
nadat staatssecretaris Van den Berge
de heer Van Meeuwen (KVP) ver
zekerd had, dat het met de gevreesde
schadelijke gevolgen van de belasting
heffing voor de loterijen voor liefdadige
doeleinden wel mee zal vallen.
De werkzaamheden voor de bouw van
de Coentunnel zijn dezer dagen begon
nen. Aan de noordzijde van het Noord
zeekanaal, tegenover de Coenhaven, is
een grote baggermolen bezig met het
graven van het bouwdok. Hierin zullen
de caissons voor de tunnel worden ge
bouwd. Dit dQfc zai 00fc worden ge
bruikt voor de IJ-tunnel.
De megatonbom, die gisteren ontplofte
was de tweede in de Russische serie
proeven in de atmosfeer, die op 1 sep
tember begon. De eerste proef met een
megatonbom werd zondag genomen,
eveneens bij h.et eiland Nova Zembla.
De andere vijf proeven, een in het
Poolgebied, een ten oosten van Stalin
grad en de rest in Centraal-Azië, wer
den genomen rnet bommen van de
middenklasse".
AMSTERDAM, 13 sept. i„ Brussel
zijn aangiehouden een veertigjarige as
sistent boekhouder en zijn vrouw, die
sinds begin augustus voortvluchtig wa
ren nadat zij ruim 25.000 uit de brand
kast van hun werkgever, de Amster
damse tenten- en dekkiedingfabriek
gebr. Faber n.v. hadden gestolen.
Toen de Belgische politie het echt
paar wegens het overschrijden van de
grens zonder geldige papieren aanhield,
wist zij niet dat de opsporing door de
Amsterdamse politie via Interpol was
verzocht. Dat bleek pas veel later, toen
het echtpaar nader aan de tand werd
gevoeld over het niet in bezit heb
ben van de vereiste grensdocumenten.
Pas een paar dagen geleden kwam vast
te staan dat het echtpaar wegens ver
duistering van ruim 25.000 werd ge
zocht. In de koffer van de man werd
nog een bedrag van ruim 18.000 aan
getroffen. De Belgische onderzoeksrech
ter zal thans een beslissing moeten ne
men wat er met het echtpaar gaat ge
beuren. Daarna kan over een eventueel
uitleveringsverzoek worden beslist.
Dc boekhouder die S.S.-er is geweest
en daardoor statenloos geworden, was
bezig zich te voorzien van valse docu
menten, waarmee hij Waarschijnlijk wil
de verder reizen naar Frankrijk. Hij zou
ook wapens in zijn bezit hebben gehad.
Vele jaren heeft liet echtpaar onder
een valse naam 'n Amsterdam gewoond.
Dc ware identiteit kon worden vastge
steld aan de hand van een uit 1939 da
terende foto, die bij dc politieherken-
ningsdienst werd gevonden.
WASHINGTON, 13 september (UPI)
De Amerikaanse testpiloof. Joe Wal
ker heeft gisteren een nieuw snelheids
record voor vliegtuigen gevestigd. In
het raketvliegtuig X-15 bereikte hij bo
ven de Movaje-woestijn in Californië
een snelheid van 5866 kilometer per uur.
(Van onze Londense correspondent)
LONDEN, 13 september Lord
Bertrand Russell is gisteren door de
politierechter van het politiehof in
Bow Street te Londen samen met
tweeëndertig andere leden van het
z.g. „Comité van Honderd" veroor
deeld tot gevangenisstraf. Het „Co
mité van Honderd" is een anti-kern
wapen-organisatie, die zich, onder
leiding van Lord Russell, heeft afge
splitst van de „Campagne voor kern-
ontwapening" (C.N.D.) en die hoopt
door middel van een campagne van
lijdelijk verzet de Britse regering te
bewegen over te gaan tot eenzijdige
kernontwapening.
De politierechter eiste van een aantal
kopstukken, dat zij zich tegen borgstel
ling zouden verplichten niet de openba
re orde te verstoren, zulks in verband
met een voorgenomen demonstratie op
zondag a.s., waarin volgens het huidige
plan tienduizend deelnemers zullen gaan
zitten op het asfalt van het parlements-
plein in Londen. Onder degenen, die
weigerden zich aldus te doe verplichten,
bevond-n zich Lord Russell en zijn vrouw.
Zij werden veroordeeld tot een gevan
genisstraf van twee maanden. Toen
hierop een medisch rapport werd over
handigd aan de magistraat, bekortte
deze de gevangenisstraf voor beiden tot
een week.
Omstuwd door een groot aantal bewon
deraars en vergezeld door hun radicale
secretaris Ralph Schoenman (met ring
baard) begeven Lord en Lady Russell
zich naar het gebouw in Bow Street,
waar de politierechter hen wacht.
Drie leden van liet „Comité van Hon-
ded" werden veroordeeld tot twee maan
den en zevenentwintig tot een maand
gevangenisstraf. Onder de laatsten be
vinden zich de eerw. heer Michael
Scott, een geestelijke van de Staatskerk,
de toneelschrijvers Robert Bolt en Ar
nold Wesker, en de dichter Christopher
Lcgue.
Inmiddels zijn de politievcrloven voor
zondag ingetrokken en de regering is
vastbesloten een eind te maken aan de
monstraties van dit soort, mede om te
vermijden dat de Londense politie haar
geduld en zelfbeheersing zou verliezen.
Politieagenten uit de Londense randge
meenten zullen op zondag naar het cen
trum van de stad worden gedirigeerd,
en speciale politiereserves zijn opgeroe
pen.
Lord Russell, die bekend staat als
Engelands grootste levende filosoof
(hetgeen het Nobelprijs-comité heeft doen
besluiten hem de Not iprijs voor litera
tuur toe te kennenistond vroeger be
kend als een door de wol geverfde paci
fist. In 1937 verklaarde hij: „Brittan-
nië behoort zich te ontwapenen en, in
dien Hitier het land binnen zou rukken
met zijn troepen en wij ons niet zou
den kunnen verdedigen, zouden wij hen
behoren te begroeten als toeristen."
De resten van het vliegtuig, dat onder
weg was van Parijs naar Rabat, werden
gevonden in een ravijn op ongeveer vijf
kilometer afstand van Marokko's hoofd
stad. Reddingsploegen rukten snel uit,
maar zij konden het brandende toe
stel eerst na een half uur bereiken, om
dat zij werden gehinderd door een dich
te mist en door de ontoegankelijkheid
van het terrein. Volgens een Marok
kaanse ooggetuige sloeg de Caravelle.
na tegen de helling te zijn gebotst, over
de kop en ontplofte onmiddellijk daar
na met een harde knal. Een uitge
breid onderzoek naar de oorzaak van
de ramp, dat inmiddels is begonnen,
zal moeten uitwijzen of de Franse ge
zagvoerder een navigatiefout hectt ge
maakt of dat andere factoren de ramp
hebben veroorzaakt.
Ondanks het verwoede blussingswerk
van brandweerlieden en vrijwilligers
duurde het vrij lang voordat men er in
slaagde de felle brand in het wrak te
blussen. Overal rond het verongelukte
toestel werden stoffelijke overschotten
van passagiers en bemanningsleden ge
vonden. De Franse ambassadeur in Ra
bat. Roger Seydoux, die op het vlieg
veld aanwezig was om enkele leden van
zijn ambassade, die met de Caravelle
zouden aankomen, af te halen, was ge
tuige van de reddingswerkzaamheden.
Onmiddellijk nadat het fatale nieuws
op het vliegveld bekend was geworden
had hij zich naar de plaats van de ramp
gehaast.
Het personeel op de verkeerstoren
van het vliegveld vertelde later, dat
boven de landingsbanen mist hing
toen de Caravelle aan de landing be
gon. Tot twaalf minuten over negen
had men verbinding met het toestel,
daarna werd plotseling alles stil.
•Volgens een woordvoerder van de Air
France is het de eerste maal dat een
Caravelle is neergestort.
Onder de omgekomenen bevinden
zich zes kinderen en verder de Austra
lische ambassadeur te Cairo, John
Quinn, de economische adviseur van
de Franse ambassade te Rabat, Lau
rent, mevrouw Nadine Sylvère-Clouzet.
de directrice van het persbureau
„Agence Centrale de Presse" in Ma
rokko, en prins Sachry van Koeweit.
Het merendeel van de slachtoffers had
de Franse nationaliteit. Voorts bevon- I
den zich o.a. tien Marokkanen, drie
Amerikaanse marine-officieren, twee
Russen en enige passagiers uit Luxem
burg, Italië, Spanje en Zwitserland aan
boord.
Van Nederlandse slachtoffers is geen
melding gemaakt.
SPRANG CAPELLE, 13 sept. De
25-jarige boekhouder, die vorige week
heeft bekend dat hp de twee bejaarde
landbouwers A. en H. van Zeist heeft
vermoord, wordt thans ook verdacht
van enkele diefstallen en van brand
stichting.
In de gereformeerde kerk en op an
dere plaatsen in Sprang zijn inbraken
gepleegd, waarbij geld werd ontvreemd.
De politie slaagde er niet in de dader
op te sporen.
In de nacht van zondag 19 februari
brandde een schuur af van de land
bouwer J. Kuijsten, 21 stuks vee kwa
men daarbij om. De brand zou zijn ont
staan door kortsluiting, maar dit werd
niet bewezen. Landbouwer Kuijsten
verdenkt er nu de aangehoudene van
de brand te hebben gesticht omdat de
ze een bedreiging zou hebben geuit na
dat Kuijsten hem een geldlening had
geweigerd.
Verwachting tot donderdagavond
(opgemaakt te 11.15 nur)
Half tot zwaar bewolkt met later
enige regen. Matige tot vrij krach
tige wind in hoofdzaak tussen zuid
west en zuid. Lagere temperaturen
overdag.
Morgen: Zon; 6.12-18.59; maan:
10.36-21.02.
DE BILT, 13 sept. Hoewel de cy
cloon „Betsie" naar IJsland is gezwenkt,
zal de wind boven de Noordzee en langs
onze kust toch tot krachtig of hard gaan
toenemen. Via Engeland nadert daarbij
nog een regenfrontje. zodat het weer
ook morgen wisselvallig blijft. De zuid
westen wind blijft vrij zachte lucht aan
voeren met temperaturen van ongeveer
18 graden.
Station:
Oen Helder
Ypenburg
Vhssingen
Eelde
De Bilt
Twente
Eindhoven
Zd-Limburg
Stockholm
Oslu
Kopenhagen
uonden
Amsterdam
Brussel
Luxemburg
Pa rii 8
Bordeaux
Nice
Berh.in
Frankfort
München
Zürich
Wenen
Weer
regen
regen
zw. bew.
regen
regen
geh. bew.
zw. bew.
zw. bew.
zw. bew.
onbew.
half bew.
regen
regen
zw. bew.
zw. bew.
zw. bew.
zw. bew.
zw. bew.
geh. bew.
mist
onb-aw.
mist
zw. bew.
max. min.
temp. temp.
gisteren
17 14
neersi.
24 uur
0
0.1
0
0.2
0.1
0
0
0
0
2
0
0.1
0.1
O
0
0
0
0
0
0
0
0
0.6
