i
REGERING WEIGERT SUBSIDIE:
Bij Jeugdforum
vrije meningsuiting onzeker
Reis Nederlandse groep
studenten niet doorgegaan
Hoboïst die
zijn kunst
aan vele
leerlingen
overdraagt
JAAP STOTIJN (70 JAAR)
Spelen alsof je de
wang van een
meisje streelt"
(I
erinneringen van
een orkestlid
RUIM HALF MILJOEN
SCHADE BIJ BRAND
Zeer brandbare chemicaliën
opgeslagen in oud pakhuis
De thee-oorlog
bij FORD
v i
I Stop de lente in de grond
Stinkende walm boven Groningen
A
mjm
99
vpmnH
mmmmm
I
-
VRIJDAG 22 SEPTEMBER 1961
Begin er Zaterdag mee!
ichard Strauss heeft eens
gezegd: „Een blazer moet
na zijn vijfenvijftigste jaar
meer blazen". Dat is n'atuur-
J* onzin. En dat zeg ik niet,
Jaap Sotijn, die vandaag 70
jNr is geworden en, hoewel
e e<^s vijf jaar gepensioneerd als
Q ste hoboïst van het Residentie-
bi- t, nog steeds met overgave
V^st. Hij voegt er verklarend
toe: „Het is met ons net als
sportmensen, het is niet ge-
]p N als je longen op een bepaalde
G'hid ineens helemaal tot rust
v "hen. Je moet er iets aan blij-
Vj,11 doen". Maar, als U het mij
ck^St is dat niet precies de reden
Wh Stot"n Sewoon doorgaat met
'D-speien. De werkelijke grond
^at het instrument de vreugde
zijn leven is. „Er zijn nogal
Ws
rWen:
Vv, j mensen", zegt hij, „die mij
r
WÖCii: is het waar dat je gek
W'dt van hobo spelen? Ik ant-
ti0°.rd dan steeds: ik heb nog
Wlt een gekke hoboïst gezien,
aa 1 hij het al was vóór hij er
h begon".
miiiniiiiimnminiiiiiiiiiimiimiiiiiml
Zeepost
e ÉMÉÉM
vtah I
Pflli
mÊmM
DE-MEEST
PERFECTE
gecontroleerde kwaliteit
Betalingsbalans van de
- VS. verbeterd
.■xaSiifc; v - vn^/o
(Adrertentiej
L/.-V
Plant bollen nu!
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltllllllllllllllltlllllllllllli
L mi«»i
ik Jaap' Stotijn in zijn woning in
?iiri J?aag opzoek, tref ik hem aan met
bist» o in de hand. „Moet u eens
b ê!ren"> zeSt hij „ik vind dat je dit
Sint a adem moet spelen". En hij be-
?'e 1,® blazen: de obligate hobo-partij
?6i J?°.rt bij de tenor-aria „Ich will
btthl-6'nem Jesu bleiben" uit Bachs
^vs?abs-Passion. Hij houdt op een ge-
moment op en zegt: T° kunt
IllIllIInuIminimini
IIIIIMIIIlllllllllllllMllllltlltlllllHIIIIIIIIIIHf UlliUilllllllllllll llllllllllllillilllll>lMII!l!IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIItlltlllllltlllllltllllllllll!i::!IIIIIIIIMIIIIIIIillllll
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 22 sept. Minister Cals
en prof. De Quay (de laatste als mi
nister van Buitenlandse Zaken ad inte
rim) hebben een uitvoerige motivering
gegeven van het regeringsbesluit geen
subsidie te verlenen voor de uitzending
van een delegatie van Nederlandse stu
denten naar het „Wereldjeugdforum",
dat in juli en augustus van dit jaar in
Moskou is gehouden. De delegatie zou
onder leiding staan van prof. dr. G.
Kuiper van de Vrije Universiteit, maar
de reis is na het besluit van de re
gering niet doorgegaan.
„Het zou inderdaad van belang kun
nen zijn dat studenten uit Westerse
landen aan dergelijke bijeenkomsten
deel nemen", aldus de beide bewinds
lieden, „maar dan moet vaststaan dat
vr\jè meningsuiting en een vrij debat
mogelijk zijn", Die zekerheid bestond
allerminst, gezien de ervaringen met
dergelijke congressen, die onder het
mom van neutraliteit, door de com
munisten v'orden beheerst.
Niet alleen de Nederlandse regering
is deze mening toegedaan. De regerin
gen van een groot aantal Westerse lan
den hebben hun studentenorganisaties
de deelname aan het forum ontraden.
De ministers halen ook nog een uit
spraak aan van de Internationale Unie
van Socialistische Jongeren, waarbij
eveneens als voorwaarde voor deelne
ming aan, het forum was gesteld, dat
e: ..gelegenheid moet bestaan kritiek
te ieveren op het communistische im
perialisme, evengoed als op het Wester
se, dat er evenveel recht moet bestaan
tot het veroordelen van de onderdruk
king in Hongarije als van die in Algerië,
van die in Tibet ais van aie in Zuid-Afri-
ka". Van de zijde van het „Jeugdforum"
is meegedeeld, dat aan deze voorwaar
de niet kon worden voldaan omdat „deze
voorwaarden op een groot gedeelte der
deelnemers een beledigende indruk zul
len maken".
Een bijkomend bezwaar van de re
gering tegen Nederlandse deelname is
nog geweest, dat de communisten de
aanwezigheid van Westerse delegaties
steeds voor hun propaganda blijken uit
te buiten.
Met de volgende schepen kan zee
post worden verzonden. De data. waar
op de correspondentie uiterlijk ter post
moëf zijn bezorgd, staan,tussen haak
jes, achter de naam van het schip ver
meld. Verenigde Staten van Amerika:
„Statendam" (24/9). „Westerdam"
(28/9),. „United States" (28/9). Argen
tinië: „Montferland" (27/9), „Cap San
Marco" (28/9). Australië: „Waterman"
(26/9). Brazilië: ..Cap San Marco"
(28/9). Canada: „Statendam" (24 9),
„Angelica Schutte" (25/9), „Wester
dam" (28/9), „Arkadia" (28/9). Chili:
„Archimedes" (27/9). Ned. Antillen:
„Theron" (25/9). Ned.-Nw.-Guinea:
„Maron" (24/9); Nieuw-Zeeland:
„Bardic (25/9),. „Athenic" (27/9). Suri
name: „Chiron" (27/9). Unie van Zuid-
Afrika en Z.-W.-Afrika: '„Pretoria
Castle" (24/9), „Annenkerk (26/9).
Inlichtingen betreffende de verzen
dingsdata van postpaketten geven de
postkantoren.
„Heb je dat ooit gespeeld?"
men hem.
„Je kunt
het Residentieorkest. Toen hij 16 jaar
was zat hij naast hem, als tweede ho
boïst. Maar van een tientje per week
kon je niet leven. En tussen de bedrij
ven door ging hij dus piano spelen in
„Palace", een eabaret aan de Wagen
straat. Hij begeleidde er o.m. Cato
Culp en Orelio. Maar op een gegeven
moment werd het hem toch te bar en
nam hij afscheid van Palace". Nooit is
hii zo gehuldigd. Hij eindigde die
avond met „Alte Kameraden" van Tei-
ke en de volgende morgen zat hij braaf
maar mooi musicerend de eerste
van Brahms te spelen onder Peter van
Anrooy. Van Emmerik was inmiddels
vertrokken en Stotijn was hem als eerste
hoboïst opgevolgd.
Jaap Stotijn heeft gespeeld onder
vrijwel alle beroemde dirigenten van de
afgelopen halve eeuw. Wat was Van
Anrooy voor een man? Een rasmuzikant
en een onbaatzuchtig mens. Brahms
was zijn liefde, maar hij dirigeerde ook
Pijper. Wat da-t laatste betreft, Stotijn
herinnert zich nog goed hoe Van An-
vroeg
hu' zó doen, maar dat vind ik
En bij speelt het thema
-Metvi' Ik vind het nó~
"ah-.- aad toch niet zó.
maar dat vind ik niet
nog-
het nóg mooi, maar
toch niet zó. Stotijn is bjjna
V 5)1 als lk zeS het met hem eens
L?r6j?- Hij heeft iemand gevonden die
Jllj gJ?. is over muziek te praten. En
iPe^APt al weer naar zijn instrument en
At I de wonderschone melodie, die
h ahS5agio uit het Vioolconcert van
vfhih s bepaalt. „Als ik dat met Me-
Ah „.speelde", zegt hij, ...ging-ie met
haar het publiek staan en luis-
Ah f baar mij." Aan de muur hangt
tvVift va" de violist met als onder
hiel' -Aer herinnering aan een móói
-efen.'
^°bi musiceren. Een groter vreug-
\6nt Stotijn
geloof ik, nauwelijks.
l.C (O tolljl I O
Top* begon er al heel vroeg mee.
hij"0 hij een jaar of zes was blies
<Am°h een blikken fluitje van tien
'tij Maar toen hij dertien was ging
naar het Haagse conservatorium
Ifeti et' hobo te studeren, want Cluitis-
er destijds genoeg, maar
Zt, hoboïsten heerste een tekort. Ue-
fto lachtere overweging is overigens
t'thf5'8 geweest vbor een muzikanten-
die bepaald werd dooi' een
Jut „'blijk minder zakelijk motief:
Hin b te behagen aan de muze. Sto-
zÜn instrument weer op en
hij is weer de melodie. „Dit", zegt
41
meisje over de wang streelt." Zo
a het dan ook geklonken
«fv'e^t de rug van de hand zijn mond
ltio0febd, „moet je spelen alsof je een
'Or, bet conservatorium ti:oi Stotijn
onvergetelijke leraar" Dirk van
tk, destijds eerste hoboïst van
rooy zei: „Heren, ik vind die muziek
walglijk, maar alle noten staan op hun
plaats en daar is geen speld tussen te
krijgen." Daarna gingen ze studeren,
alsof het om een werk van Mozai't ging.
Stotijn imiteert overigens het nasale
stemgeluid van Van Anrooy voortreffe
lijk. Ook als hij hem laat zeggen: „Hier
hebben wq een 13-8 maat. Laten we er
één achtste afdoen, dan kan ik hem in
vieren slaan." Het ging hier dan om
de Danssuite van Bartok.
De mooiste herinneringen bewaart
Stotijn aan Toscanini. Maar dal is
dan een heel verhaal. In 1936 werd
hij uitgenodigd te gasteren in het door
Hubermann opgerichte Palestijns or
kest dat onder leiding van Arturo
stond. Hij kreeg van het Residentie
orkest een maand verlof op voorwaar
de dat hij zou proberen Toscanini
naar Den Haag te krijgen. Enfin, Sto
tijn o .preis naar Tel Aviv. En dat
werd dan een heel avontuurlijke tocht..
Daar hoorde bij een lange taxirit
met een Arabische chauffeur, die geen
woord buitenlands verstond en die bij
gebrek aan conversatie dus Arabische
liedjes zong. waar Stotijn dan weer
Hollandse liedjes tegenover stelde.
Daar hoorde verder bij een „roofover
val". die bjj nader inzien bleek uitge
voerd door gewone Israëlische sol
daten. En toen hij, Stotijn, in Tel
Aviv arriveerde, was het natuurlijk
net Sabbath. En dat bete mde dus:
géén repetitie. Het concert viel op
zondag. Openingsstuk was de ouver
ture „La Scala di Seta" van Rossini
en daar zit dan wel een pittige hobo
partij in.
„Natuurlijk", had hij geantwoord,
„Tja, zal je daar néé zeggen." Hij had
het overigens nooit gespeeld en hij be
gon dus transpirerend en wel aan dat
concert. Maar hét'ging best.
Maar inmiddels had hij zijn opdracht.
En op een geschikt ogenblik stapte hij
dus op Toscanini af en zei aarzelend:
„U moest eens in Den Haag komen
spelen. Ik ben niet de beste speler,
maar wij hebben er een heel goed or
kest."
Toscanini had hem aangekeken en ver-
tlgens had hij hem op de schouder ge
klopt en gezegd: „You are a great
artist."
Stotijn kijkt mij nóg bewolkt van ge
luk aan, als hij aan dat ogenblik terug
denkt.
„Ik had niet de moed hem naar het'
honorarium te vragen," zegt hq ver
volgens, „maar dat bleek bij nader
inzien nogal mee te vallen. Hij kreeg
f 500 per concert. Mengelberg vroeg
destijds 2.000 en b -eeg het ook."
Maar Toscanini kwam naar Den Haag.
De maëstro moet gedacht hebben:
„waar ze zulk een hoboïst hebben, zal
het orkest wel goed wezen."
Toscanini". zegt Stotijn, „was nu
helemaal de dirigent. Hij had een wijze
van dirigeren, die zowel exact als soe
pel was. Hij had je onder de plak en
liet je vrij musiceren. Ik kan mij een
concert in Cairo herinneren. Wij speel
den het scherzo uit de Midsumtnermghts-
dream muziek van Mendelssohn. U
kent het. Het klonk zo fijn, ja, hoe zal
ik het zeggen, het klonk zo licht-rui-
send alsof het uit de hemel kwam. Toen
het uit was bleef het een minuut ,ang
stil in de zaal. Toscanini stond er met
gebogen hoofd voor zijn lessenaar. Daar
na brak het applaus los Men had
even muziek gemaakt.
Dan echter dat concert in Haifa.
De tweede-Brahms. Daar speelde een
trompetist een noot verkeerd. Sto
tijn staat op, loopt naar de vleugel en
slaat een accoord aan. „Dit moest het
zijn, en dat maakte die ongelukkige
trompetist er van. Toen het stuk uit
was, schopte Toscanini zijn lessenaar
om, brak zijn dirigeerstok in twee-
cn en ging ergens in eer. hoek zitten
huilen. Hij was niet te bewegen om
voor het donderend applaus te komen
bedanken. De volgende dag kwam die
trompetist schoorvoetend op de maës
tro af en bood zijn excuus nan. En de
dirigent greep hem vast en kuste hem.
Toscanini was kind en duivel." Maar
vooral een muzikant onder en mét
wie het voor Stotijn goed musiceren
was.
Onder Willem Mengelberg ging het
ook best. Op een keer gasteerde Sto
tijn in liet Concertgebouworkest in Pa
rijs. Tijdens de repetitie zei Mengel
berg: .JOnze gast geeft 100 procent, de
anderen geven nog geen 50". Nu voegt
Stotijn daar commentariërend aan toe:
„Ik was niet zó blij met dat compliment
ten koste van mijn collega's." Maar na
het concert was Mengelberg op hem
afgekomen en had gezegd: „U moet bi)
Zij boden er meer. En, uiteraard, een
muzikant moet ook om zijn bestaan
denken. Maar, ach, Mengelberg: hij was
ook een man, die je liet musiceren,
omdat hij wist dat je het toch precies
zo deed als hij het wilde. Stotijn kan zich
nóg herinneren dat de dirigent stom
verbaasd opkaek toen hij in een be
paalde passus van de Eerste-Brahms
géén adem haalde. En hij, de dirigent,
keek de andere orkestleden verheerlijkt
aan: horen jullie het, dit is nou musi
ceren.
Orkestleden gaan gebukt onder hun di
rigent, maar zij critiseren hem met
een daaraan adequate meedogenloos
heid. Zij doen dat in de figuurlijke en
letterlijke betekenis van het woord. Jaap
Stotijn kan zich herinneren, dat het
orkest speelde onder een dirigent die de
kunst niet verstond. Het ging om de
ouverture „Wilhelm Tell' van Rossini.
Daar hoort een langzame inleiding bq
met een solo voor hobo. Tijdens het con
cert viel het hem ineens in dat hij er
best een kleine cadens aan zou kun
nen toevoegen. En hij deed het ook. Die
dirigent wist niet hoe hij het had en
het orkest maar ingehouden dan
lachen. Maar in de finale van het stuk
joeg „het orkest" het tempo nog een
beetje op tégen het slaan van de dirigent
in.
„Ach", zegt Stotijn, „dat Is dan een
plotseling opkomende humor."
Eduard van Beinum. Jaap Stotijn
heeft niet veel onder hem gespeeld.
Maar op e'en gegeven moment geviel
het toch zo dat hij weer eens in het
Concertgebouworkest te hulp werd
geroepen. Het ging pm een stuk van
Debussy, waarin vier hobo's nodig
waren En ze hadden er maar drie.
Jaap Stotijn ging dus en hij zat naast
zijn zoon Haakon „mijn talent
volle zoon" en naast v. d. Kraan
en v. d. Lek. Alle drie leerlingen van
hem. Het stuk was uit en midden onder
het applaus keerde Van Beinum zich
lot hem en vroeg: „Nou Stotijn, ben
je tevreden over je jongens?"
Jaap Stotijn was tevreden over hen
geweest, bijna net zo tevreden als over
Van Beinum.
Tja, de jongens van Jaap Stotijn. Hij
'neeft het overgrote deel van Nederlan
ders, die hobo spelen, opgeleid. Laten
wij de lijst eens nagaan. In het Concert
gebouworkest zitten er nu vier onder
wie „zijn talentvolle zoon". In Haarlem,
drie. In Utrecht één, evenals in Rotter
dam, Arnhem en Den Haag. In Bra
bant zitten er drie. En als wij goed
kijken nemen wij er verder een waar
in Oslo, Johannesburg en Mexico-Ci
ty. Die kerels zitten daar allemaal te
blazen met een overgave en een mu-
ziekdrlft, die zij hebben algekeken van
hup leermeester. Allicht ontlenen zq
hun technisch kunnen ook aan hem.
Maar Jaap Stotijn is een veelzijdige
muzikant, die vele liefdes heeft ofschoon
hij steeds teruggekeerd is naar zqn eer
ste: de hobo. Hij heeft studentenorkes
ten gedirigeerd in Delft en Leiden, het
laatste dusdanig dat Willem van Otter-
loo bij het beluisteren van een grammo
foonopname zei: „Dat kunnen nooit al-
GRONINGEN, 22 sept. Een felle
brand heeft hier gistermiddag voor
ruim een half miljoen gulden schade
aangericht. Het vuur ontstond
door nog onopgehelderde oorzaak op
de eerste verdieping van een pakhuis
aan de L. ger der A, waar, zoals wij in
een deel van onze oplage van gisteren
nog berichtten, voor gebruik in land
bouw bedoelde en zeer licht ontvlam
bare bestrijdingsmiddelen lagen opge
slagen. Toegerust met asbestpakken en
zuurstofmaskers is de brandweer uren
lang bezig geweest het vuur te bestrij
den en het gevaar voor omliggende ge
bouwen te doen wijken: in een nabijge
legen pakhuis was onder meer dertig
duizend liter spiritus opgeslagen. Na ve
le uren blussingswerk kon de brand-
(Advertentie)
ons komen, U hoort bfl ons." Maar ze leen maar amateurs zijn." Hq ging een
lieten hem in Den Haag niet gaan. 1 diploma piano-leraar en piano-solist ha
len toen hq zelf al leraar hobo aan
het Haagse conservatorium was. En
hij heeft van dat pianospelen altijd veel
plezier gehad. Al was het maar omdat
hij bijvoorbeeld de orkest-partij van het
hobo-concert van Oscar van Hemel op
de piano kon naspelen.
Jaap Stotijn heeft veel kamermuziek
gedaan. In het „Hollands Sextet", in.
het „I-laags biaaskwintet" mét Jan
Prins, Joile Huckriede. Louis Stotijn
en Piet Schijf en hi| heeft geso-
lieerd. Met de Wiener Symphoniker
in een concert, van Mozart bijvoor
beeld. Jaap Stotijn heeft. 53 maal,
samen met „zijn talentvolle zoon"
Haakon het dubbelconcert van Alexan
der Voormolen gespeeld. En wie het
beide mannen ooit heeft horen doen,
zoals ondergetekende, zal zich dat
herinneren als een toppunt van praeg-
nant en geïnspireerd musiceren. Dat
het nooit op de plaat is vastgelegd
ervaart Jaap Stotijn wellicht als een
teleurstelling, het is echter een schan
daal.
Jaap Stotijn neemt zijn instrument en
blaast die melodie uit het tweede deel
van Brahms' vioolconcert. Hij zegt: „Van
Anrooy zei: dit moet je spelen zoals
mevrouw Noordewier zingt. Overeen
komstig dc musica sacra. Maar ten
slotte zei hij. ach, speel liet ook maar
zoals je wilt."
Spelen zoals je Wilt, dat is wat Jaap
Stotijn altijd voor ogen heeft gestaan,
en kan hq het helpen dat het immer,
in overeenstemming is geweest met wat
de groten der ajirde van hem verlang
den?
lk durf te stéllen dat. Jaap btotqn
immer fijn voor zichzelf heeft gespeeld
en geen Toscdnini, noch een Mengel
berg, noch een Van Beinum hebben
hemdaarvan kunnen en willen weer
houden. Stotijn heeft altijd en hij doet
dat nog gesppeld „of hij de wang
van een mooi meisje streelde."
HERMAN HOFHUIZEN
weer imar de kazerne terugkeren:
het pakhuis met de bestrijdingsmidde
len was verloren gegaan, maar men
had het vuur tot dit gebouw weten te
beperken.
Boven het centrum van Groningen
hing tijdens de brand een naargeestige
okerkieurige walm. De brandweerlie
den Verrichten in alle stilte hun moei
lijke arbeid: de politie had de straten
rondom het brandende pakhuis afgezet.
De brandweer moest de doordringende
stank van de brandende bestrijdings
middelen met perslucht verwijderen.
Het pakhuis was door de chemische
fabriek Aagrunol gehuurd en diende
voor opslag van voor verkoop gerede
produkten, grondstoffen en verpak
kingsmaterialen. De directie van Aa
grunol heeft verklaard, dat het zeer
moeilijk is de schade te schatten.
Men neemt echter aan, dat er zeker
voor een waarde van een half mil
joen gulden was opgeslagen. Het is
wel voorgekomen, dat in dit pakhuis
voor een waarde van een miljoen aan
goederen aanwezig was, zo deelde de
directie verder mee.
Een naast het pakhuis gelegen dro
gisterij, die aanvankelijk ook door het
vuur werd bedreigd, kon door de brand
weer worden behouden. Overspringend
vuur werd tijdig ontdekt. Een fabriek
van dekkleden en tenten in een ander
pakhuis heeft in beperkte mate water
schade opgelopen.
Politie en brandweer breken zich in
middels het hoofd over Ie vraag hoe
het mogelijk is geweest dat zoveel ge
vaarlijk brandbaar materiaal in een der
gelijk oud pakhuis werd opgeslagen.
Personeelsleden van Aagrunol hebben
de brand ontdekt. Zq hebben deze met
schuimblussers bestreden en verkeer
den daarna in de mening dat het vuur
was bedwongen; eerst later bleek dit
niet het geval te zijn.
(Van onze Londense correspondent).
LONDEN, 22 sept. Gisteren werden
de zwaarwichtige besprekingen over de
thee bij de Fordfabrieken voort
gezet. Driehonderd vakverenigingsverte
genwoordigers in de fabrieken hielden
een vergadering van twee uur om na
mens 45.000 volwassen en waarschijnlijk
toerekenbaar te achten arbeiders te be
sluiten of men aanstonds een wilde sta
king zou beginnen danwel zou wachten
totdat de 22 vakbonden, betrokken tqj de
grote thee-oorlog, besluiten tot het uit
roepen van een officiële staking over de
schokkende kwestie of de arbeiders ge
durende de morgenuren het werk zullen
onderbreken voor het genieten van een
kop thee danwel dezelfde kop thee tot
zich zullen nemen terwijl ze de arbeid
voortzetten.
De directie van de Fordfabrieken
meent dat de noeste en in thee drinken
uiterst bekwame Britse arbeiders in
staat behoren te zijn de vloeistof te ver
werken zonder dat de machtige Fordm-
dustrie geheel stil komt te liggen gedu
rende de theepauze, welke officieel heet
tien minuten te duren maar welke in
werkelijkheid méér tijd vergt. Inmiddels
hebben de 4000 theestakers bij de vlieg
tuigfabriek van A.V. Roe besloten heden
het werk te hervatten. De directie over-
wfeegt nu automatische theezetmachines
té installeren in de fabrieken. „Weet
jij" zo vroeg ons gisteren een directeur
van een Engelse emaillefabriek, „of er
misschien ooit een beschaving ten gron-
de is gegaan aan thee?" Wij hebben het
onderwerp in studie.
WASHINGTON, 22 sept. Het Ame
rikaanse ministerie van Handel heeft
medegedeeld, dat de Amerikaanse he-
talingsbalanspositie in het tweede kwar
taal van dit jaar is verbeterd dank zq
de aflossing van naoorlogse leningen,
vooral door West-Duitsland en voor
uitbetaling van inkomsten, die in het
derde kwartaal ontvangen hadden moe
ten worden.
De Westduitse aflosymg op leningen
bedroeg bijna 650 miljoen dollar eri de
vooruitbetalingen in totaal 75 miljoen
dollar. Hierdoor hebben de Verenigde
Staten in het tweede kwartaal onge
veer 90 miljoen dollar meer ontvangen
dan uitgegeven, aldus het ministerie.
