Visitekaartjes in Breda en Scheveningen
is het moderne zusje van kegelen
Concurrerende dollargiganten
het Nederlandse slagveld
op
Tasmanische
gebrom en grommende
boos
hoest
-SSSSSSR
easond
Utrechts
zonder
promenadeconcert
luchtmachtkapel
Weinig voorkomend zoogdier
de schrik van de boeren
rrs.
ezelli
Korps was eerst
wel gevraagd
duivels
Jongt
ijti zindelijke
huisdieren
Treinen vervallen
holland
fund
VERBAZINGWEKKEND BESLUIT
en schrijve de beste...I
Per 1 oktober
Beleid spijtoptanten
behoudt aandacht
van regering
Arrestaties in kunst
diefstal in de V.S.
VRIJDAG 22 SEPTEMBER 1961
UNIE
De kegelspeler beweert van bowling: „Dat
bastaardspel uit Amerika is geen sport."
De bowling-speler heeft nog geen recht van
(tegen) spreken. Bowling is pas enkele maanden
id Nederland, en dan alleen nog in Scheveningen
en Breda. Al hebben zich reeds clubs gevormd en
zijn er plannen voor tientallen bowlingbanen, te
gen de honderden oude kegelclubs met hun door
fokte domeinen en hun geheiligde tradities weegt
flat in de verste verte niet op. Kegelen is mannen
werk, met bretels en sigaren, bier en goeie moppen,
donderend lawaai onder de zoldering. Bowling
is een vroom familiespel, waarbij pa de kans loopt
floor *zi.jn tienjarige zoon eruit gegooid te worden
ed mama (althans in Breda) tussen twee worpen
°en blik kan werpen in de crèche, waar ze de
Jongste spruiten heeft toevertrouwd aan de kleu
terleidster. De entourage is tegelijk zakelijk en
Joxueus als in de vertrekhal van een luchthaven.
W bar schenkt zowel appelsap als whisky in on-
Aermaatse glaasjes. Die kegeljongens met hun ge
schreeuw ontbreken, maar er is een lieve juffrouw
flie de baanhuur afrekent en passende sportschoe
nen in bruikleen geeft. Wat een verschillen dus
tdssen kegelen en bowling!
Bovendien, bij bowling moet men snel achter
Waar de automatisch aangevoerde ballen naar de
Automatisch geplaatste kegels gooien, want anders
t'erstrijkt nutteloos de betaalde speeltijd. Zulk ge
naast moet de oprechte kegelende sportsman tegen
Ae borst stuiten. Zijn borrel wordt koud, de sigaar
Wrft af en alle goeie moppen blijven onverteld.
Wen, zeg nou zelf, dat is geen sport meer.
Een glas wijn aan tafel
verhoogt het genot van Uw
maaltijd en geeft daaraan een
meer feestelijk aspect.
RESIDENTIE-ORKEST
NAAR BONN
BALLPOINTS
WK
79e DAMESBEURS
Marion Davies bediend
Gee sink en Henk v. d. Gmit, drie sporlkampioenen,
:-x
Secr.
teiuW-
Beung^
l toegang
k tfauriW0
•enden
,t Dame-
en Haag-
.penden
BOWLING Zonder drank, sigaren en moppen
(Advertentie)
Bijzondere zorg is er besteed aan de juiste verlichting van de banen en de geluiddemping
Voor ieders maat zijn er speciale schoenen. Hiermee heejt
men houvast op het gladde hout van de banen en dat is
voor een goede aanloop en een straffe worp wel gewenst.
^ten hoeft dus voorlopig niet te ver-
1 A°hten dat kegelen zich zal encanail-
met bowling. Maar aan het jonge
Daling is de toekomst. Er zit zoveel
JApitaal achter dat men de komst
V -
vN1 tal van banen in Nederland kan
Sappellen. Twee enorme Amerikaan-
„r maatschappijen zullen zich in hun
Z)hcurrentieströd geen kans laten ont-
v£?h. De ene, Brunswick, heeft zijn
fxjtekaartje in Breda op tafel gelegd
dl ^at ziet er heel chic uit) en de an-
(>„e. American Machine and Foundry
lih1 pany, heeft via Trans World Bow-
en Heineken hetzelfde gedaan in
heveningen (en ook dat mag gezien
jn rden). Eén zo'n bowling-centrum is
--..een kwestie van ruim een miljoen
vr!a 1 maar het verkrpgen van geld
hit?1" hieuwe banen is lang niet zo moei-
v* als het bemachtigen van een bouw-
■"gunning.
Wineken en Trans World Bowling
heeft een lijst van gemeenten waar hij
de eerstvolgende jaren bowlingcentra
wil vestigen: Amsterdam, Eindhoven,
Den Haag, Groningen, Enschede, Nij
megen, Amstelveen, Rotterdam, Dor
drecht, Tilburg, Heerlen en Maastricht.
Brunswick houdt zijn plannen voor
zich, maar zegt wel dat op de bouw
vergunning na overeenstemming bereikt
is voor een groot centrum in Amster
dam, nabij het Olympisch Stadion. Bre
da is overigens het eerste Europese bow
lingcentrum van Brunswick, maar de
maatschappij staat te springen om de
strijd met de concurrent aan te bin
den die al in een tiental Europese lan
den één of meer van die hallen heeft
staan. In Duitsland, Zweden en Parijs
gaat Brunswick binnenkort van start.
De twee Amerikaanse dollar-gigan
ten die elkaar op het bowlmgvlak be-
kege-len, zijn niet bang voor een beet
je. Trans World Bowling hoort, zoals
gezegd, thuis bij de American Machi
ne and Foundry Company (AMF). De
AMF is ooit begonnen met het maken
van sigarettenrol-machines. Dat heeft
zich in de loop van tientallen jaren
sterk uitgebreid en nadat men zich
in de oorlog al met de fabricage van
radarantennes had bezig gehouden,
«peelt men thans een belangrijke fa-
brikantenrol op liet gebied van de be
sturing en lancering van Titan- en
Atlasraketten. Het minder geleid pro
jectiel, nl. de kegelbal, kreeg om
streeks '45 de aandacht van AMF en
kort daarna verscheen de automati
sche kegelopzetter op de toen nog
niet geautomatiseerde, maar al wel
populaire Amerikaanse bowling-ba
nen. Het toestel is daarna nog ingrij
pend verbeterd en dat heeft niet al
leen de bowling-enthousiasten, maar
ook de aandeelhouders van AMF bij
zonder verheugd. AMF noemt zich,
evenals Brunswick, 's werelds groot
ste fabrikant van automatische ,,pin
setters".
Brunswick is een nog oudere maat
schappij die in Amerika's oudheid meu
beltjes en biljarts vervaardigde. Hele
maal zoals men dat in de States zo
graag ziet, zijn er benodigdheden voor
ziekenhuizen en scholen bijgekomen, in
latere tijden gevolgd door sportartike
len, waaronder vooral de plastic bo
ten een gretige aftrek vinden. En do
kop van de Polaris-raket is een Bruns-
wick-produkt. Al vroeg bad deze maat
schappij met zijn tegenwoordige omzet
van ongeveer anderhalf miljard dollar
zich met het Amerikaanse bowling be
moeid, maar met de ontwikkeling van
de automatische ,,pin setter" had men
nogal getreuzeld, totdat het succes van
AMF de maatschappij eens duchtig aan
dit karwei zette. De commerciële wed
ijver tussen beide maatschappijen
heeft zich nu naar Europa verplaatst,
en sinds kort hebben ze elkaar getrof
fen op het Nederlandse slagveld. Of
dat een verbitterd gevecht te zien zal
geven? Och, de Nederlandse managers
van beide partijen beweren met vader
landse nuchterheid dat er hier voor
alle twee werk aan de winkel is. De
enige bevreesde groep is die van de
exploitanten van de vele oude, ver
trouwde kegelbanen. Want, men kan
verklaren wat men wil, men kan wij
zen op de verschillen in spelregels, de
tien kegels van het bowling en de ne
gen van het kegelen, de twee spelen
zijn als broer en zus.
Wie niet bezwijmd is onder de geur
van bier en door de walm van sigaren
heen kan kijken, en wie anderzijds de
air-conditioning van het bowlingcen
trum heeft verdragen en het gewaagd
heeft rustig te gaan zitten in de wis
kundig berekende produkten van de
stoelenarchiteet, die moet uiteindelijk
zien dat het slechts gaat om het doen
kapseizen van flesvormige attributen
door middel van een balvormig ge
vaarte, dat men beslist niet op zijn teen
moet laten vallen. De bowlingspeler
echter moet (en kan) vlotter de bal la
ten rollen. Men zegt dat dit een groter
wedstrijdprikkel geeft, maar de kege
laar zal volhouden dat zijn speciale do
ping hem genoeg ten strijde prikkelt.
Vanaf de openingsdag genieten de
twee Nederlandse banen veel belang
stelling. Van 's morgens tien tot in
Breda middernacht ('s zaterdags tot
1.00 uur) enu in Scheveningen tot 2.00
uur is gemiddeld het grootste deel
van de banen in gebruik. In Breda
is men met eigen instructeurs begon
nen met tien dagen lang het perso
neel tot en met de kok van de snack
bar de knepen van het vak te leren
en daarna heeft men jongens van mid
delbare scholen het plezier van een
degelijke instructie gegund, en op de
ze basis is men de stad voor het
bowling aan het veroveren. Scheve
ningen heeft een aantal werkstuden
ten ingewijd in de geheimen. Zij heb
ben op hun beurt een falanx van
toeristen doen warm lopen voor het
spelen en thans dagen nieuwsgierig de
Hagenaars op. Men wil spoedig ko
men tot de instelling van een club
competitie onder de hoede van een
Nederlandse Bowling Bond, die aan
gesloten moet worden bij de Europe
se.
Men kan zien, dat Breda nog wat
meer geld aan zijn eersteling besteed
heeft dan Scheveningen; behaaglijk dik
ke tapijten en kostelijke natuursteen,
projectieschermen en verdere accom
modatie verraden een financieel onbe
krompen broodheer. Misschien dat men
in Scheveningen iets succesvoller is ge
weest met de belichting van de banen
en de akoestiek. Het soms toegespits
te Amerikaanse perfectionisme heeft bij
al deze voortreffelijkheden en automa
tiseringen niet vergeten de installaties
van snufjes te voorzien, waarmee di
rect de ballen na gebruik gereinigd
worden en waarmee de speler zijn klam
geworden handen boven een luchtkoker-
tje kan drogen.
Wacht bowling in Nederland een flo
rissante toekomst? Amerika is er verzot
op: 9000. bowlingcentra met 25 miljoen
geestdriftige spelers, dat mag er zijn.
Men heeft er zelfs beroepsclubs, waar-
Copyright Stichting Wijnpropagande.
DEN HAAG, 21 sept. Het Residen
tie-Orkest zal op 25 september in de
Beethoven-Halle te Bonn concerteren in
het raam van de Beethovenfeesten in
deze stad. Onder leiding van Willem van
Otterloo zal het orkest de ouverture
„Leonore 2", de zesde en de zevende
symfonie uitvoeren.
(Advertentie)
een zorgvuldig gespreide
deelneming In onze
nationale economie.
Participatiebewijzen
ter beurze genoteerd.
van de leden tot hele series „strikes"
(alle kegels in één worp omver) in
staat zijn. Toch hebben ook deze gewel
denaren geen abonnement op dif kunst
stukje. Eens in de paar jaar meldt zich
een geluksvogel die in een spel het maxi
male getal van 300 punten heeft be
haald, waarvoor een instantie hem met
een aardigheidje van 10.000 dollar be
loont.
Ik heb kunnen ervaren dat bowling
een aantrekkelijk spel is, waarmee men,
eenmaal begonnen, moeilijk kan ophou
den („Net als pinda's eten", zegt de
directeur van Brunswick Nederland).
Maar voordat men een draaglijk resul
taat bereikt, enigszins op de hoogte is
met de effecten van hoek- of boogworp,
voordat men de ijzeren pols bezit en de
zwaai van de arm die de natuurlijke
voortzetting is van de aanloop, heeft men
heel wat uren in deze heilige hallen ge
zweet. Mijn eerste resultaten waren
hoogst teleurstellend. In Hommerson's
paleis van rinkelende speelautomaten bij
de Scheveningse boulevard heb ik mij
tot troost op een miniatuur bowling-ke-
g'elbaantje moeten wijs maken dat ik
nog wel eens een paar kegels tegelijk
kan raken.
HENK SUÈR
O o
UTRECHT, 22 sept. Het onver
wacht uitsluiten van de luchtmachtka-
pel bij het op 5 oktober alhier te hou
den promenadeconcert heeft hij de di
rigent, kapitein H. van Diepenbeek, niet
alleen verbazing maar ook ontstem
ming gewekt. Het feit blijft bestaan dat
hij hiervoor aanvankelijk gevraagd is
zoals wij reeds gisteravond meedeel
den, hetgeen ook blijkt uit een eerste
circulaire die de stichting Stadsont-
spanning Utrecht, de organisatrice van
het concert, heeft verzonden.
Volgens de heer Van Diepenbeek is
het ook onjuist om hier te spreken over
een verbod om in Utrecht op te treden.
De militaire hiërarchie heeft met de
ze zaak niets te maken.
Vreemd blijft het dat kapitein Van
Diepenbeek pas enkele dagen geleden
en nog wel zijdelings moest horen dat
op de medewerking van de luchtmacht-
kapel geen prijs werd gesteld. Vorig
jaar nam zij wel aan het Utrechtse pro
menadeconcert deel.
Achter de schermen spreekt men
over de grote populariteit die de Lucht-
machtkapel met de uitvoering van jazz
muziek heeft verworven, welke muzi
kale kost aan zekere militaire instan
ties en dirigenten van andere muziek
korpsen onwelgevallig zou zijn. Om de
ze reden zou majoor R. van Yperen, de
dirigent van de Koninklijke Militaire
Kapel, bezwaar hebben tegen het optre
den van de luchtmachtkapel in de
Jaarbeurshal.
De directe aanleiding tot de huidige
moeilijkheden is zonder twijfel het ge
beuren op de laatste dag van de taptoe
in Delft, toen de luchtmachtkapel bui
ten het repertoir om ter ere van de di
rigent, die jarig' was, „When the saints
go marching in" heeft gespeeld. Een
nummer dat vorig jaar in Utrecht ook
bijzonder ingeslagen is. De lichtere mu
ziek die dit militaire muziekkorps ge
woonlijk brengt, wordt erg gewaar-
De automatische „pin setter" vervangt onovertrefbaar de kegeljongens.
(Advertentie)
Baiiogra
ITriiliiili ml ynfttqgbur isarfoorboekbandel en speciaalzaken.
SYDNEY, 22 sept. (UPI) In Tas
mania, de eiland-staat ten zuidoosten
van het vasteland van Australië, zijn de
hoeren ongerust oyer de schade die
wordt aangericht door de „Tasmani
sche duivel", een van de minst voor
komende zoogdiertjes ter wereld.
Hoewel de „Tasmanische duivel"
vroeger door een groot deel van Austra
lië placht te zwerven, IS het diertje rfw
alleen nog op het ruige eiland Tasma-
nië te vinden. Toen Australië voor het
eerst werd gekoloniseerd verkreeg het
diertje bij de boeren een twijfelachtige
reputatie toen zij tot hun schade moes
ten ondervinden dat het op kippen en
lammeren joeg. Er werd jacht op het
roofdier gemaakt en er werden valstrik
ken gespannen, waardoor de „duivel"
op een gegeven ogenblik bijna met uit
sterven werd bedreigd. Het dier wordt
thans door de Australische overheid be
schermd en heeft zich aanzienlijk ver
menigvuldigd. De boeren in Tasmanië
ondervinden weer last van de „duivel".
Het diertje lijkt op een kleine beer. De
kaak is sterk ontwikkeld, de staart dik.
De „Tasmanische duivel" weegt echter
nog geen negen kilogram.
Jonge „duivels" die in gevangen-
schap opgroeien, zijn levendige, aan- Kprobeerrte weg te slepen
hankelijke huisdieren. Zij zijn zinde
lijk. Zij likken hun pootjes en geven
zichzelf een boenbeurt zoals een poes
dit doet.
De „duivel" is waarschijnlijk niet
zo boos als men wegens de benaming
kan verwachten. Het dier heeft zijn
naam te wijten aan zijn norse uiter
lijk en zijn grote moed. De ongunsti
ge indruk wordt nog versterkt door het
boze gebrom en de grommende hoest
die het diertje bijwijlen laat horen.
„Duivels" behandelen elkaar meestal
met gezond respect. Indien twee man
netjes elkaar echter op het oorlogspad
treffen kan het tot een grootscheeps
gevecht komen. Zjj enteren elkaar met
knarsende tanden en kaken, de nachte
lijke stilte wordt door gegrom en kreten
verscheurd.
Als zij hunger hebben kunnen <le die
ren zich werkelijk als „duivels" voor
doen. Een sterk staaltje is dat de rust
van een hoer in Tasmanië op een avond
werd verstoord door een oude „duivel"
die de huiskamer binnenrende en de
poes van zijn plaatsje bij het haardvuur
UTRECHT, 22 sept. De winter-
dienstregeling van de N.S. die 1 okto
ber ingaat is zoals reeds eerder mee
gedeeld gebaseerd op de winterdienst
1960 - 1961. Het toenemend personeelte-
kort en de invoering van de 45-uren-
week maken een vermindering van het
aantal te rijden treinkilometers nood
zakelijk. De invoering van de vrije za
terdag in vele sectoren van het bedrijfs
leven maakte bovendien een aanpas
sing van de dienstregeling vanzelfspre
kend, zo delen de Spoorwegen thans
mee.
De belangrijkste noodzakelijke aan
passingen'en beperkingen houden in,
dat op de zaterdagen in de forensen-
dienst een aantal treinen vervallen.
Op zondag zullen op de trajecten
Dordrecht - Nijmegen en Arnhem -
Winterswijk enkele treinen uitvallen
gedurende de stille ochtend- en mid
daguren. Op maandag tot en met vrij
dag vervalt' onder meer buiten de
spitsuren een aantal toegevoegde stop
treinen tussen Groningen en Zwolle,
alsmede een aantal sneltreinen tussen
Rotterdam - Hofplein en Den Haag -
H.S. Tijdens de spitsuren zijn geen
treinen verwalen.
deerd, zoals ook bij de vierdaagse in
Nijmegen is gebleken. De samensteller
van het programma voor het promena
deconcert, majoor Van Yperen, heeft
trouwens moeten toegeven aan een v an
vele zijden geuite wens om dit jaar
wat lichtere kost te brengen.
Op de persconferentie deze week
heetl hij nog verklaard dat er een ver
bod was opgelegd om over de moeilijk
heden met de luchtmachtkapel in het
publiek te spreken, hetgeen lii.j be
treurde omdat het, zo meende hij zelf,
goed zou zijn indien de zaak eens be
hoorlijk uit de doeken werd gedaan.
Indien men mocht beweren dat er van
rivaliteit tussen personen of muziek
korpsen geen sprake zou zijn, dan zou
men daardoor tenminste die schijn, zo
zei hij, kunnen wegnemen.
bo»»""*
iax i_i
On<l«c""'p: ""Sf>rok.rs: y A_ »ro«V
-rchi*®cr*i, von
curoOY' vi.t
Model van wolkenkrabber Union Carbide
Corp., Park Av„ New York. tot in details
uitgewerkt, geheel van glas, staal en plastic,
enig in de wereld, te zien op de
Interessant voor de man,
gezellig voor de vrouw.
29 sept. t/m 10 okt. (zondags gesl.)
Houtrust Den Haag
DEN HAAG, 22 september Minis
ter Beerman heeft zich in zijn toelich
ting op de Justitiebegroting beperkt tot
slechts een enkele opmerking over het
toelatingsbeleid voor spijtoptanten. De
minister zegt: „Aan het beleid ten aan
zien van de overkomst naar Nederland
van met ons land verbonden niet-Neder-
landers, die in Indonesië in nood verke
ren, blijft de volle aandacht der rege
ring gewijd". Daarin herinnert de be
windsman aan de toezeggingen, die de
regering in de Tweede Kamer heeft ge
daan, om maatregelen te nemen waar
door de aanhangige zaken zo snel mo
gelijk kunnen worden afgedaan.
NEW YORK, 22 sept. (Reuter) De
FBI heeft vier New Yorkers gearres
teerd die worden verdacht van diefstal
van een aantal kostbare kunstwerken
uit een vrachtauto. Onder hen is de
chauffeur van de vrachtauto, die de
werken van een douaneloods naar de
geadresseerde vervoerde. De kunst
werken zijn teruggevonden in het park-
huis van een vervoersonderneming bij
wie een der arrestanten, eveneens een
vrachtauto-chauffeur, in dienst was.
(Advertentie)
HOLLYWOOD, 22 sept. (UPI) De
61-jarige Marion Davies, een bekende
Amerikaanse filmster uit de jaren der
tig, is in kritieke toestand in het Cedars
Lebanonziekenhuis opgenomen. Zij
lijdt aan kanker. De artsen zien haar
toestand somber in. Marion Davies
heeft reeds de laatste H. H. Sacramenten
toegediend gekregen. Zij is buiten be
wustzijn.
