Eenheid in zeer sterke verscheidenheid
MOEIZAME POGINGEN OM NIEUWE
GEMEENSCHAP IN VORM TE KNEDEN
Gebrek
en gericht
aan visie
beleid
IJMUIDEN houdt de deur
open voor AMSTERDAM
Meer touwtrekken
da n sa men werken
br*fV<5
ZATERDAG 18 NOVEMBER 1961
Voor sociologen is er in ons land nauwelijks een interessanter
gebied denkbaar dan de streek, die zich sinds een jaar of wat
onder de naam IJmond aandient. Diep graven is niet eens
nodig om te ontdekken, dat dit lichtelijk chaotische deel van ons
vaderland een schat van maatschappelijke vraagstukken herbergt,
en zy die door de ware goudkoorts zijn aangetast de omstandig
heden werken daartoe mee zullen het aantal problemen zonder
moeite ad infinitum kunnen uitbreiden. Trouwens, niet alleen socio
logen vinden hier een kolfje naar hun hand. De magnetische werking
van de Hoogovens en van enkele wat minder kolossale bedrijven
heeft dermate diepe sporen getrokken in het voorheen zo arcadische,
maar ook vrij povere midden-Kennemerland, dat allerlei specialisten
nodig zijn om de nieuwe gemeenschap-in wording degelijk in elkaar
te timmeren. De kardinale vra&g is nu echter, wat onder degelijk
dient te worden verstaan. Er zijn tot dusver legio rapporten, statis
tieken, studies en artikelen verschenen over de IJmond, er is een,
althans op het eerste gezicht, tamelijk hecht organisatieverband uit
gebouwd, met name aan katholieke zijde, er begint zich een samen
werking af te tekenen tussen katholiek en niet-katholiek, overheid
en particulier initiatief, welke samenwerking belooft vorm te krijgen
in het onlangs aangekondigde orgaan voor maatschappelijke opbouw.
Ondanks dat alles rijst de vraag: zijn er niet te veel organisaties en
te weinig mensen? Iemand zei me: „Het zijn altijd dezelfde mensen,
die je in verschillende functies ontmoet". Dan doemt al spoedig het
gevaar op van organiseren over de hoofden der belanghebbenden
heen. Als men de rapporten van de deskundigen ziet, die zich uit
sloven om de groeiende IJmondmaatschappij in vorm te kneden,
resulteert daaruit het beeld van een ijverige kadergroep, die verbeten
staat te duwen tegen een logge steenklomp op zijn dooie punt. Is die
steen daar eenmaal overheen, dan rolt hij wel uit zichzelf voort.
Alleen valt momenteel over de richting nog niets te voorspellen.
astm
Onevenwichtig
Op 1 november 1876, nu dus
85 jaar geleden, werd het
Noordzeekanaal officieel
door Koning Willem III geopend.
IJmuiden was op die dag het
prille borelingske aan het eind
punt van een waterweg, die Am
sterdam een nieuwe, snelle en
voldoende grote verbindingsweg
schonk met de zee. Amsterdam,
handelsstad en havenstad, bleef
bereikbaar voor de steeds groter
wordende schepen. Het is nadien
steeds een van de taken van
IJmuiden geweest om voor Am
sterdam de deur open te houden.
Tot twee keer toe moesten er
nieuwe, weer grotere sluizen
komen. Het kanaal moest ver
breed worden. Het snelverkeer
duikt nu, dank zij de Velsertun-
nel, onder het Noordzeekanaal
door, zodat de ponten minder
frequent heen en weer varen en
dus-minder belemmering beteke
nen voor de scheepvaart. In 1951,
bij het 75-jarig bestaan, kreeg
IJmuiden havenradar om ook bij
slecht zicht de scheepvaart voort
gang te doen vinden. En thans is
het gigantische project aan de
gang ter vergroting van de haven
mond, waartoe de pieren van
IJmuiden belangrijk worden ver
lengd en de opening tussen beide
havenhoofden aanmerkelijk zal
worden verbreed. Als de schepen
groter worden, zet IJmuiden een
voudig de deur wat wijder open:
Amsterdam moet bereikbaar blij
ven.
T T £.-i-
H"*8ryj
■o°'
bÜVmiPstV
1
ff Cf If r»
De IJMOND is ons binnenlands emigratiegebied
Een vertrouwde situatie voor oud-Heemskerkers, dit pittoreske straathoekje in
de dorpskern. Binnenkort zal het geheel verdwijnen, zoals veel ouds plaats moet
maken voor het krachtig om zich heen grijpende moderne leven.
Men mu de IJmond een eenheid in
verscheidenheid kunne-n noemen, ware
het niet, dat de verscheidenheid zich
in aanzienlijk sterker mate opdringt
dan de eenheid. In feite is de bindonde
factor, dat de grote meerderheid der
bevolking zich in economisch opzicht
gebonden heeft aan de industrieën op
dit strategisch punt van het land.
Voor het overige bestaat de IJmond
uit een nogal onoverzichtelijke,
verbrokkelde, zich herhaaldelijk wijzi
gende samenklontering van fabrieks
terreinen, daartussen-in geperste woon-
wijkjes met alle onfraaie kenmerken
vandien. oude dorpskernen naast zo
juist uit de grond gestampte huizen
blokken, stukken weiland met aan de
einder opnieuw de contouren van
moderne woningbouw en ook nog grote
oppers lalden tuinhouwgrond, waarop
de oude Heemskerkers, een wat stug,
maar volgens de roep zeer gastvrij ras
van goeden katholieken huize, schijn
baar onbekommerd hun hard bedrijf
uitoefenen.
Zonder meer is hier al sprake van
een vrijwel onontwarbare geografische
puzzle, maar bovendien slingeren zich
door dit gebied nog de grenslijnen van
Beverwijk, Heemskerk en Velsen. Uit
heel de ontwikkeling valt af te lezen,
dat men jarenlang het IJmondgebied
ordeloos heeft volgebouwd, zonder
plan, zonder begrip voor hygiënische
en maatschappelijke eisen. De indus
trie heeft rustig kunnen oprukken tot
voor de v ensters der woonhuizen. Er
gens in Velsen staat aldus een nog in
gebruik zijnde school gewoon op een
fabrieksterrein, waar de hele dag een
nogal rumoerige bedrijvigheid heerst.
Als men dergelijke situaties voor ogen
krijgt, is het een geruststellende ge
dachte, dat het hoogovenbedrjjf pas
na de oorlog met ernst is gaan uitbrei
den en dat de grootste veranderingen
nog in de toekomst zullen geschieden.
Immers, al ontbreekt het. nog aan een
heldere visie op de verdere ontwikke
ling van de IJmond overigens een
uiterst hinderlijk manco het verdere
groeiproces kan in elk geval gebed
worden in een bepaald beleid, hoe dat
er ook tenslotte moge uitzien.
Het kan geen vraag zijn of het hoog
ovenbedrjjf, dat thans werk verschaft
aan vijftienduizend personen, zijn
gunstige positie aan zee moet uitbuiten
ot niet. Het terrein ligt gereed vijf
honderd hectare in de richting van
Wijk aan Zee het kapitaal is voor
handen en over de personeelsbezetting
maakt men zich evenmin zorgen. De
groei van onze hoogovens is bovendien
een bijna natuurlijk proces. Over en
kele weken komt de vijfde hoogoven m
bedrijf en de uitbreiding van de staal
fabriek zal begin volgend jaar worden
afgerond. Medio 1962 wordt bij Breed
band de afbouw van de tweede elektro-
lytische vertinnerij tegemoet gezien. De
ze drie zaken betekenen het einde van
de eerste fase in de groei van het
hoogovenbedrijf. De produktie zal dan
de 1,9 miljoen ton staal hebben bereikt.
Daarna volgt meteen de tweede fase,
die van nog groter betekenis belooft te
worden. Want in 1964 hoopt men over
te gaan op de fabricage van de zo
genaamde niet-platte produkten, welke
term men letterlijk dient te verstaan.
Hiertoe behoren bijvoorbeeld het be
kende betonstaal, dus kabels, en wals
draad. De totale produktie wordt dan
2,45 miljoen ton en in het arbeids
proces zullen naar verwachting 19.000
personen zijn ingeschakeld. De vol
gende stap naar drie miljoen ton
zal drie jaar omspannen, dus bereikt
worden in 1967, en wat daarna gebeurt
is eenvoudig niet te voorspellen, maar
een eindproduktie van zeven miljoen
ton is theoretisch mogelijk. Afgezien
van economische teruggang zal de drie
miljoen ton zeker eens werkelijkheid
worden, ook indien eventueel een
tweede basisindustrie in ons land een
kans krijgt.
Voorlopig dient men er dus reke
ning mee te houden, dat het aantal
werknemers b(j de Hoogovens zal uit
groeien tot ongeveer 23.000 man. Dit
betekent, dat ruim honderdduizend
mensen in hun bestaan afhankelijk
zijn van het wel en wee van één
bedrijf. Is massale werkeloosheid en
massale verpaupering bij een plotse
linge depressie een hersenschim?
Absolute garanties om deze vrees
wekkende verschijnselen te voorko
men zijn er niet, maar zekere waar
borgen biedt de veelzijdigheid van
het hoogovenbedrijf toch wel. Naast
de staalproduktie is er immers de
fabricage van kunstmest, blik, ce
ment en gas. En als kleinere, maar
hechte pijlers van het economisch
leven in de IJmond zijn de papier-
Beijnes' con-
Pl
te
Kwetsbaar zal de IJmond evenwel
zeker blijven, en dit temeer naar
mate midden-Kennemerland zijn po
pulariteit als immigratiegebied weet
te handhaven.
Want behalve naar
lië en Nieuw-Zeeland
Canada,
kunnen
landers ook naar de IJmond emigre
ren. Voor veel Noorderlingen zijn Heems
kerk en Beverwijk exponenten van
een onbekende wereld. Van een boerde
rij belandt zo'n gezin plotseling op de
vierde étage van een flat. Het gemoe
delijke landleven bloedt dood in een
zakelijke omgeving, een paar armetie
rige potplanten inplaats van de tuin,
een vormelijke groet van en tot de
vreemde buren en geen gezellig praat
je meer met vrienden en bekenden over
de kinderen of over de stand der ge
wassen. De vrouw moet op kleine bal
konnetjes worstelen om de was te dro
gen te hangen, zij moet. wanneer haar
man ploegendienst heeft en zich op
ongebruikelijk* uren te slapen legt, stil
en Dehoedzaain het huishouden regelen,
kinderen het zwijgen opleggen en de
bel afzetten. In "dat laatste geval zal
zij haar vrouwelijke intuïtie moeten in
schakelen om te weten, of er soms
iemand voor de deur staat te wach
ten. De ploegendienst heeft ook conse
quenties voor het contact tussen man en
vrouw zoals de enquèe, die vorig!
jaar is uitgemond in het omvang
rijke rapport „Van streek tot stad"
heeft aangetoond. Voordelen zijn
aan de wisselende diensten op de
bedrijven overigens ook verbonden. De
werknemer beschikt over veel vrije
Een rustiek punt in het oude Velsen, de eerste christelijke nederzetting in Ken-
nemerland. Door de verbreding van het kanaal zal dit kerkje vlak aan het water
komen te staan.
tijd en dat soms op de wonderlijkste
uren. Tussen zondagen en werkdagen
vervaagt het verschil vrijwel geheel,
een verschijnsel waarmee het kerkelijk
leven rekening zal hebben te houden.
Het betekent namelijk, dat in hele
woonwijken de zondag naar het uiter
lijk zijn christelijke signatuur verliest.
Ziedaar een gaaf probleem voor de
socioloog, vooral in eeft gemeente als
Heemskerk, waar de (overwegend
agrarische) bevolking in 1956 nog voor
tachtig procent katholiek was. Vorig
jaar was dat al gedaald tot 65 procent
ofwel 8500 personen door de grote toe
vloed van migranten uit andere stre
ken.
Relatief heeft Heemskerk ook de
grootste armwas opgevangen vergele
ken met overig IJmond. Begin 1956
woonden er 6t50 mensen en nu al
ongeveer 14.000, ruim een verdubbeling
dus. De verwachte, onvermijdelijke, on
evenwichtigheid in de hele opbouw van
deze plaats is dan ook ruimschoots aan
ie treffen: lage, maar in hun ver
kommering hoogst schilderachtige,
huisjes in de oude dorpskern en aan
de rand flatbouw en moderne, eenge
zinswoningen. Jammer, dat direct in
het prille begin al weer alle kenmer
ken van saaiheid voorhanden zijn,
waardoor de meeste stadsuitbreidingen
zich plegen te onderscheiden. De fiats
zien er nagenoeg gelijk uit, van enige
speelsheid en fantasie bij de ontwerper
is blijkbaar geen spreke geweest.
Strakke, strenge lijnen domineren, en
ook de voorkeur voor vier wooningen
heeft zich weer eens uitgesproken.
Voor Heemskerk is de bouw van vier
étages natuurlijk heel wat, maar als
hiervan een flink aantal blokken in een
uitbreidingsplan tezamen zijn gevoegd
zal de gemeente bemerken, dat zij
zich met die grauwe portie eentonig
heid toch niet veel rijker hehoeft te
voelen. Daaraan doet de afwisseling
met do eengezinshuizen niet veel af.
Hopelijk breekt nu een nieuwe tijd
aan. met stoutmoediger stedebouw-
kundige gedachten. Het is immers
stedebouw, die Heemskerk en Bever
wijk moetenplegen. Met een totaal
van 120.000 inwoners. Velsen (67.000)
meegerekend, is IJrnondstad nog niet
op de helft van de in 1980 verwachte
capaciteit, die waarschijnlijk rond de
250.000 zal liggen. Het overgrote deel
van deze immigranten moet woonge
legenheid vinden in Beverwijk en
Heemskerk. En niet alleen moeten zij
er wonen, zij moeten er ook kunnen
leven en zich er gelukkig voelen. Het
is niet eenvoudig de ideale omstan
digheden te ontwerpen, waaronder
een nieuwe, heterogene gemeenschap
het best wortel kan schieten en zich
thuis gaat voelen, in een aanvanke
lijk volkomen vreemde, gereserveer
de omgeving, maar dat daaraan nu
nog veel ontbreekt, is buiten kijf.
fabriek Van Gelder,
structiewerkplaats. c
en de P.E.N.-centrale
In afwachting van een degelijk opge-
iimiHfflHMiHmHHmuiHiHiitMimHHWinuiiiiiiiiiiiniiiiiiiiHiiiiHiMiiiiimiiiimiiiiiiiiniiiiiMiiimiiiiiiuiiiiimiiiimiiiiiiiuiiiHiiiiimiiiimtiiiiiimiiiuiiiiiiiiiiiimiiiiiiimiiiTiiiiiiiiiii
IJmuiden is echter niet alleen maar
voorportaal voor Amsterdam geble
ven. IJmuiden leidt ook zijn eigen le
ven en de industriële ontwikkeling, lo
gisch uitvloeisel van de gunstige lig
ging aan zee met goede verbindingen
naar het achterland, is er nog in volle
gang. Na de visserij kwam de zware
industrie en het is deze laatste, die
thans haar stempel drukt op de snelle
ontwikkeling van het IJmondgebied.
Niet alleen IJmuiden en daarmee de
gehele gemeente Velsen, maar ook Be
verwijk en Heemskerk zijn uit hun
slaap gewekt. Waar eens de aardbeien
bedden met zorgvolle hand werden ge
schoffeld, rijen zich nu de woningblok
ken aaneen, woningen voor industrie
arbeiders en beambten.
In oktober 1958 presenteerde de di
recteur der Havens en Handelsinrich
tingen van Amsterdam, ir. N, Snijders,
zijn nota over de plaats van Amster
dam in het toekomstige West-Europa.
Daarin voorspelt hij, dat voor de ha
ven van A.msterdam in 1975 een totaal
vervoer van kolen en ertsen wordt ver
wacht van rond 19 miljoen ton. In 1958
was dit 4,9 miljoen ton. Er van uitgaan
de, dat in Amsterdam de geboden kan
sen zullen worden benut, zegt hij voor
1975 een totaal olievervoer te verwach
ten van 16,5 miljoen ton. In 1958 was
dit 1,7 miljoen ton. Wat de overige goe
deren betreft wordt op grond van de
ontwikkelingen in de laatste zeven ja
ren aangenomen, dat in 1975 de totale
aan- en afvoer van overige goederen"
8,8 miljoen ton zal bedragen tegen 4,7
miljoen ton in 1958. In deze cijfers zijn
de aanvoeren voor IJmuiden-Velsen en
Zaandam buiten beschouwing gelaten.
Maar alleen voor Hoogovens raamt
men al, dat in 1957 de totale erts- en
kolenaanvoer rond zes miljoen ton zal
bedragen.
Ir. Snijders voorziet, dat, wil Am
sterdam zijn havenfunctie volledig be
nutten en uitbuiten, belangrijke uit
breidingen van de havens in Westelijke
richting nodig zullen zijn, zelfs ver over
de grenzen van de gemeente Amster
dam heen. Zijn visie op de toekomst
gaat, wat de havenoutillage langs het
Noordzeekanaal betreft, van Amster
dam uit gezien tot aan de Velsertunnel.
In de gedachten van de heer Snijders
zullen de polders tussen Amsterdam en
Velsen, tussen het Noordzeekanaal en
de spoorlijn Amsterdam-Haarlem de
benodigde haven-outillage in voldoende
mate kunnen bevatten voor het in 1975
te verwachten vervoer. En met het oog
op verdere uitbreidingsmogelijkheden
na 1975 acht hij het noodzakelijk de in
het Noordzeekanaalbekken gelegen ter
reinen zo rationeel mogelijk te gebrui
ken.
Hierbij zal het echter niet blijven.
Amsterdam heeft ook het oog reeds
laten vallen op terreinen bij de haven
mond van IJmuiden zelf, waar wel
licht een havenbekken tot stand kan
komen, speciaal voor passagierssche
pen en het zogenaamde snelgoederen-
vervoer van en naar Engeland. De
gemeenten Velsen en Amsterdam on
derzoeken thans de mogelijkheden om
een dergelijk havenbekken te creëren
nabij de zuidpier van IJmuiden. Deze
studie zal nog geruime tijd vergen.
Maar de terreinen ervoor zijn er, voor
al dank zij het feit, dat de rijkswater
staat, die de vergroting van de haven
mond laat uitvoeren, de gemeente Vel
sen noodzaakte het aanvankelijk ont
worpen strandplan voor IJmuiden zui
delijker te projecteren, op grond van
de overweging, dat de kostbare investe
ringen, die nodig zijn om de haven
mond te vergroten, in de toekomst zo
rendabel mogelijk zullen worden ge
maakt.
Vijfentachtig jaar geleden werd een
streep getrokken van Amsterdam naar
zee. Het is deze streep, die men de
schuld zou kunnen geven van de ontwik
keling, die hier thans in volle gang is.
Een economische ontwikkeling, maar
ook een met verstrekkende gevolgen
voor het gehele maatschappelijke le
ven in een streek, die een eeuw gele
den nog gezapig achter de duinenrij lag.
HARRY VAN KAAM
zet onderzoek kan toch wel gezegd
worden, dat een grote groep der nieuw
komers afkomstig is uit de drie noor
delijke provincies. In de reeds genoem
de enquête is vastgesteld, dat het
merendeel van deze mensen welbewust
alle schepen achter zich verbrand
heeft toen ze de IJmond tot nieuwe
vestigingsplaats verkozen. Ze staan
positief ion opzichte van het grote
avontuur, dat zij begonnen en zijn be
reid zich te schikken. Dit verheugende
feit houdt direct verband met de even
welbewust toegepaste selectietactiek
van de Hoogovens by het werven van
werknemers. Het bedrijf houdt de kan
didaten precies voor welk leven hen te
wachten staat en vooral de houding
van de vrouwen der toekomstige perso
neelsleden legt veel gewicht m do
schaal. Zij immers zijn minder vaak
dan hun mannen in de gelegenheid tot
contact met anderen, familie, vrienden
en bekenden ontbreken meestal en
zelfs een gezellig buurpraatje moeten
zij vaak missen. Het leven in een
kleine flatruimte stelt voorts zjjn eisen.
Het grootste gemis is misschien nog
wel, dat de bewoners niet meer even
naar buiten kunnen lopen, zoals zij
vroeger gewend waren. Een hoogte van
ettelijke meters scheidt hen van de
vrijheid.
Een kaartje, daterend van oktober,
toont duidelijk de ontstellende zuig
kracht van het hoogovenbedrijf op een
grote halve cirkel over het binnenland
aan. Haarlem, IJmuiden, Beverwijk en
Heemskerk tellen uiteraard de meeste
werknemers, in de Zaanstreek is het
opvallend rustig in dit opzicht, maar
meer naar de kop van Noord-Holland
groeien de cijfers weer aan: Heiloo 1X0,
Alkmaar 350, Langedijk 75, Heerhugo-
waard 52, Schagen 39, Den Helder met
maar liefst 91, een afstand van vijftig
kilometer. In Heemstede wonen nog
altijd 78 werknemers van het bedrijf, in
L. i „f
Een triest beeld in oud-IJmuiden, waarvan grote delen zijn en nog too
sloopt. Het leven verplaatst zich gaandeweg naar Nieuw-lJmuiden, 1,1(1 kei>'
oorspronkelijke bewoners nog steeds aan het oude gedeelte gehecht
van hun trekkersbestaan.
eens een avond gewijd aan Tas®!
vraagstuk. Aan de betrokkenen. \p
vraagd hun bezwaren te ko>,aar
lichten. Er verscheen één Penu jj
de zaal... „tscb8l)ii<
Dat de opbouw van de m88n jn°e,e
in het IJmondgebied zulk se aan
zaam proces is, kan ten det
enerverende expansie van de 0"
worden toegeschreven, maar t stre ]t
aan de hoedanigheden van ,ag ?c
zelf. Vlak achter de duinenrij
strook geestgrond, die zich lehard Pr
tuinbouw, maar alleen doorngjit
ken slaagde de schaarse bev „c
in om enige winst te maken- strvj
sen hebben er altijd een p8n. bp
om het bestaan moeten 'eV hun V
werken op de tuin beheerste
en denken. Marktprijzen zUn
nog dagelijkse gespreksstof.
Voor tachtig procent
tuinders katholiek, maar hu gnjK
devotionele P1
zijn anders dan die van
nieuwkomers. De laatste g do°,riiii'
een totaal ander levensriun stedejj<
ploegendienst en vooral "5
Hillegom 20, in Lisse 12. Dan wordt
het snel minder, maar toch zijn ook
in Den Haag, Rotterdam en Utrecht
nog personeelsleden van de Hoogovens
woonachtig. Voor het pendelverkeer be
staat een indrukwekkende dienstrege
ling. Buitenstaanders plegen het pende
len als een probleem te zien, in elk
geval als een onprettig nevenverschijn
sel van de grootindustrie er vormen
zich inderdaad dode dorpen in de kop
van de provincie maar de pende
laars zelf ondervinden weinig hinder
opvattingen en devotionele 1
zijn anders dan die van p j«
nieuwkomers. De laatste fc aa
de
gen Verschillen uiteraard re -1
breed in mentaliteit. on<1eI\. t2
woners van het platteland s;<erk
leven in Beverwijk en Het
stads, stedelingen tot f„r
tegen datgene vat een .^giproiéV?-
maakt: bioscopen, l met te
lokaliteit van "de oude ste1"pC^gt fp
Het moet overigens gezegd,
gemeentebesturen zich insp ngar
het hun verse ingezetenen w VgtiP|fS
zin te maken. Zij beleggen
Aan de westkant van de vroegere Rijksweg naar Alkmaar strekken zich onder ae
Heemskerk de tuinderijen uit, meest kleine bedrijfjes, die nog niet aangeraakt pV)eenkomsten, waarop 0
ziin door de beroerinaen aan de overkant van de men. kunnen kennismaken mei aiiird? wju;
clubs en verenigingen. De iette» A
zich hierbij aan te sluiten erder'E<r
vrij gering. De overgrote m ge fy
der immigranten bestaat un i0<iatnoK
zinnen met kleine kinderen, jS. 1-
vrouw vaak aan huis gepen"1
zijn door de beroeringen aan de overkant van de weg.
in een gebied, dat onder invloed van
een snelle industrialisatie volop in
beweging is, waar op korte termijn
een volkomen omschakeling moet
plaats vinden van een goeddeels lande
lijk karakter naar een stedelijke agglo
meratie, wordt van alle betrokkenen het
uiterste gevraagd om door samenspel
en coördinatie te komen tot een harmo
nieuze ontwikkeling. Dit probleem doet
zich des te scherper voor als het be
treffende gebied, zoals aan de IJmond,
uit drie gemeenten bestaat, drie min of
meer autonome gebieden, namelijk Vel
sen, waar het hoogovenbedrijf gevestigd
is en Beverwijk en Heemskerk, die
thans geroepen zijn om de voortgaande
stroom van migrerende arbeidskrachten
to huisvesten.
De eerste stoot is door de gemeente
Velsen opgevangen, maar deze gemeen
te nadert do grenzen van haar uitbrei-
-dingsplannen, vastgelegd in do streek
plannen van de provinciale planologi
sche dienst. Bovendien moet er reke
ning mee gehouden worden, dat tie ge
meente Velsen, speciaal in haar belang
rijkste gebiedsdeel IJmuiden, in de ko
mende jaren wellicht geroepen zal wor
den tot nieuwe taken in liet raam van
de nationale economie, waarbij niet na
me valt te denken aan havenvoorzie
ningen ten behoeve van en in samen
spel met Amsterdam. Beverwijk en
Heemskerk bieden nog vele mogelijkhe
den tot uitbouw van het woongebied.
Van regeringswege worden reeds ja
renlang plannen overwogen om een nau
wer samenspel van deze drie gebieden
te bevorderen. Aanvankelijk gingen de
gedachten uit naar een geheel nieuwe
vorm in ons staatsbestel, een bovenge-
meentelijk orgaan, dat IJmondraad zou
heten en dat een deel van de gemeente
lijke bevoegdheden zou overnemen on
der supervisie van Gedeputeerde Staten
van Noordholland. In de drie gemeen
teraden is hiertegen fel verzet gerezen
en deze besloten toen met de stok
van de IJmondraad achter de deur
tot een samenwerking op basis van vrij
willigheid in het Adviescollege voor het
IJmondgebied.
Dit IJmond-adviescollege, gevormd
door leden van de gemeenteraden van
Velsen, Beverwijk en Heemskerk, waar
in de wethouders van de drie gemeen
ten tezamen het dagelijks oestuur vor
men en het voorzitterscollege bestaat
uit de drie burgemeesters, heeft uitslui
tend oen adviserende taak. Het kan we
tenschappelijke onderzoekingen laten
verrichten en het kan daarop conclusies
baseren ten aanzien van voorzieningen,
die van groter belang zijn dan uitslui
tend die gemeente, waarin zij gereali
seerd zouden moeten worden. Maar het
zijn en blijven de gemeenteraden, die
volkomen autonoom kunnen beslissen of
zij een dergelijk advies willen opvolgen
dan wel naast zich neerleggen. De prak
tijk heeft wel bewezen, dat de theorie
uiterst fraai, de praktijk echter uiterst
moeilijk, zo niet onmogelijk is. Tot
voor kort heeft men de schone schijn
nog wel kunnen ophouden, maar vooral
het laatste jaar is wel gebleken, dat
met name in het dagelijks bestuur meer
aan touwtrekken wordt gedaan dan aan
samenwerken en dat die samenwerking
er alleen komt, als alle partijen er di
rect voordeel in zien.
Intussen heeft de regering de gedach
te aan een bovengemeentelijke IJmond
raad laten varen en is daarvoor in de
plaats gekomen met een voorontwerp
van een wet ter herziening van de ge
meentelijke indeling. De huidige versie
hiervan voorziet in de samenvoeging van
de gemeenten Beverwijk en Heemskert
tot een geheel nieuwe gemeente. Vel
sen blijft een zelfstandige gemeente en
krijgt een doel van het Beverwijksc
grondgebied om daarmee het gehele
hoogoven-complex met aanverwante be
drijven binnen Velsens grenzen te bren
gen.
Uiteraard wordt hierover in het
IJmondgebied zeer verschillend ge
dacht. Beverwijk is voorstander van
een samenvoeging, maar wil (voorlo
pig) minder grondgebied aan Velsen
afstaan dan in het voorontwerp van
wet wordt genoemd. Heemskerk ver
zet zich met hand en tand tegen aan
tasting van de zelfstandigheid. In Vel
sen is, tegen het meerderheidsstand
punt van B. en W. in dat één grote
I.fmondgemeente beoogt, met 17-13
stemmen, voorkeur uitgesproken voor
samenvoeging van Beverwijk en
Heemskerk.
De gemeenteraden hebben hun stand
punt in deze materie destijds bepaald
op het streekplan IJmond-noord. De mi
nister van Verkeer en Waterstaat heeft
zeer recent de knuppel in het hoender
hok gegooid, door, m afwijking van het
vigerende streekplan, de aansluiting van
de Coentunnelweg op de rijksweg van
de Velsertunnel, naar Alkmaar noorde
lijker te leggen dan in het streekplan
was aangegeven. In zijn jongste open
bare vergadering heeft de gemeenteraad
van Velsen hierop de aandacht geves
tigd. Omdat de Coentunnelweg verbin
ding moet geven met de nieuwe, nog
aan te leggen noordelijke verbindings
weg naar Hoogovens, kon het tracé van
laatstgenoemde weg wel eens zódanig
anders komen te liggen, dat dit een
principiële wijziging van het streekplan
tot gevolg zal hebben. En de gemeen
teraden zouden hierin wel eens aanlei
ding kunnen vinden om hun destijds,
juist op dit streekplan gebaseerde stand
punt ten aanzien van de bestuurlijke in
deling, opnieuw te willen bezien. Waar
mee de procedure van een eventuele
wijziging van de bestuurlijke indeling
weer van voren af aan zou moeten be
ginnen.
Grenswijzigingen, samenvoeging van
gemeenten en andere bestuurlijke voor
zieningen plegen in ons land een lange
en moeizame weg te ganu, voordat zij
gerealiseerd worden. Dit heeft zijn voor
delen, omdat daarmee alle partijen op
telkens weer een ander niveau de ge
legenheid krijgen om hun zienswijze hier
op te geven. Het heeft het groto na
deel, dat hangende de procedure vele
belangrijke zaken moeten blijven wach-
vrouw vaak aan huis SeP°„cn rh»P'
de ploegendienst verhindert aatsc8
matige beleving van een lid11
te geraken, z<Jn Op"V
>r de stichting gri J»
matige beleving
Het isolement en de ver
waarin grote groepen der
mers dreigen
van zorg vo.„ ----- „en
Katholiek Kennemerland, ec
dat door toedoen van mgrij .'„V
vorige bisschop van Haan. jjo ,jj|i
met haar werk van start g' ge«s,j
was namelijk bevorderd
ontwikkelingsgebied. In j,y s' j,ft
memoreert de bisschop, da eer „r
dieper is gaan heseffen, U® afli»y
zieleheil van de gelov!gen ,®"h<^eii',,,1;
lijk is van sociale omsteiid.^ ®P^r"''
is de taak van het kathol
werk om aan
n het KaM,?."heden U
die omstandig'
de beste gestalte te sir*8, hef
bijzonder veel gedaan,
men niet anders dan resp®1, bes „i
men mei anuers uau j6 ocr cj|t'
ben. In samenwerking i"®1 -eo
de katholieke activiteiten
werk van organisaties j,ct
dat geen enkele sector va t s„0ii'
schappelijk leven in de k®u „jen v<".
Maar, zoals al opgemerkt. j,ii''
te vaak dezelfde figuren teg- vof
rechtstreeks contact tussen^ is et>
saties en de nieuwe Taste®
bijzonder weinig sprake. i'
aarzelend moet de juiste w e v®"'
worden. De zielzorg zal ep>
nodige veranderingen kont oVpr
Het bedrijfsapostolaat stel tiee[ket
ieder, die er mee te w**' tfoot rf'
optimistisch. Er zijn bij aaRj 1"
ongeveer duizend man
werk actief bijdragen,
gespreksgroepen, of er le 'joeV "0*''
langstelling voor hebben.cfle
dringt zich evenwel de ben cei'
een visie, een gericht bel® s® js
hand, die een harnionis .'s,
leving bewerkstelligt in ee
nog in vele richtingen ke® gT#
*0", I"
<110 er>ld |)(-
ten tot meer klaarheid W n. I, -
de bestuurlijke voorziening
IJmondgebied ondervindt ppU -yn
den lijve. In plaats van sft'>tr®u^
komt er een sfeer van
een argwanend bekgken v (i<?
viteit van de ander. Het "slK iAs
van zeer velen, dat een
bestuurlijk gebied, hoe#?
uitvallen, een noodzakelilke ee
1®" .\l
is om de weg te effen®11
'ng-
HARK*
diaJe samenwerking.
Voorbeeld van planloze uitbreidingendeze school grenst aan het terc-
papierfabriek.
