ouwen in
de TREIN
VIJFTIEN JAAR VROUWENDISPUUT
Geen vrouwen-problemen,
a lleen mens-vraagstuk ken
zicht op het HUWELIJK"?
E
Toen een halve cent
waarde had
nog
Mode
w
Is benoeming van gehuwde vrouw als
presidente „symbool van veranderend
is meer
GOED
GEKLEED
GAAN
Werksters op
zwarte markt
Niet aan de
weg timmerend
maar wel
invloedrijk
de-odor-cint
Hoe hang ik het
aan de muur?
Handig WOON-
boekje
DECEMBER IS GEEF-MAAND
Verlanglijst of
nylons
HEMA BESTAAT 35 JAAR
£en frisheid, die U door
wassen met gewone
toHetzeep nooit bereikt.
W- e kunnen ons in histori
sche momenten bevinden,
zonder dat we ons daar
precies van bewust zijn, zei
mevrouw dra. Tina Govaart-Hal-
kes vorige week zaterdag in haar
maiden-speech als gloednieuwe
presidente van het Katholiek
Vrouwendispuut. Ze had juist de
voorzittershamer verwisseld met
dr. Anna de Waal, die hem vijf
jaar met grote toewijding en kun
digheid had gehanteerd en die nu,
die verantwoordelijkheid van haar
schouders gewenteld, rustig in
haar stoel kon gaan zitten, gede
coreerd met een sierlijke orchidee,
de bloem die bij dit soort gebeur
tenissen in besloten kring alles
moet zeggen, beter dan het met
toch nooit toereikende bewoordin
gen kan geschieden.
pk teë£n transpiratiegeur
yiK .nfr,
fiirf 4" bij Uw Apotheek
gist of Parfumerie.
Nieuwe nylon voor
beha's
Kwaiifeif
Vormingspiichf
iipiiitr
msTv&tsmmHQ
mmm~ m
.f&'ft-
,7S
se
AFDEEUNG C^CtCOtflTEI^E
re
-
IgÉjgPéri.,
pgplj
■pai
r~~
begint met
In W^est-Duitsland
De laatste twintig jaar zijn mijn
treinreizen uitsluitend binnen
do grenzen van de Verenigde
ltaan "'aten geweest. Een Ameri-
Vred tfeinreis is heel plezierig in
en bepaald ai te raden in
heU vr®destijd is liet comfortabel, op
öouaT, e aC- Geen paspoorten, geen
loreo" seen linguïstische „tours de
bliiff ?n of je nu twee of drie dagen
stu> '4lzen' je dollar blijft je munt-
rei»i' conversatie met de mede-
hianP rs is ook altild zeer vredig: kli-
fin schoondochters, operaties, en-
teu-n kent het genre wel. Zo kan men
YorT-^P ®an Francisco naar New
V^,zoilder een vuiltje aan de lucht.
Eurri Gn week, voor korte tijd in
haar reisde ik van Luxemburg
"Ur TBrUssel. een afstand van drie
een'jtn ons compartiment zaten ook
n~. tlaliaan. riin in dn Belsisehe mii-
hen i^haan, die in de Belgische mij-
na ,smg werken; een juffrouw, die
uit h®ze kennismaking 'meteen weer
hot verhaal verdwijnt; en last hut
Mii u cen Belgische mevrouw,
en ,,u hagage bestond uit een valies
voor L£en "es wodka, die men mij
de v»?hn man had meegegeven met
iux 't^ekerlng, dat men, in de Bène-
haij eize»de, geen last van douanes
s'ade? minuten nadat de trein de
de d Luxemburg verlaten had kwam
*Ve? Uat1e de coupé binnen. ,,Vous
Sch,,?Vclcluechose a déclarer?" We
üse?'> f?,.0ns hoofd. ,,A qui cette va-
ipoi'» «.liduidde op mijn koffer. ,,A
die ié keeh me aan en dacht: nee,
der» vit» onnozeh Hjj wees op een an-
•.Neo I, >>A moi zei mijn zuster,
hadh'jH* is te hef', dacht hij. Hü
de leaf» twee keer goed, maar de dcr-
tvee« maahte hij een faux pas. Hij
Rui'" ri e?,n Beval van zeildoek: ,,A
hoo' Belgische dame, die er tot
een slaperige berg bij had
Vefuvu;, veranderde opeens in een
•Maakt i\ i.' mol", zei ze dreigend,
dit is alstublieft". Ah,
te haai? g'nS- Vesuvius" ruk-
hem an f hoek uit int net, smeet
achtiw E.' ?e hank en begon zenuw-
terwifi eGn hos sleutel" te werken,
e» J'ze een lava van aanklachten
sDl] dreigementen over de douane uit-
lïiet "^h> malheureux, welke man
Vak fen geweten kan zo'n misdadigers-
jfn *iezen. Vous êtes père de familie?
Sar durtt U uw onschuldige kinderen
dw hart te drukken, en met uw
"snde-salaris hun brood kopen?"
.e-e -'.jaiüi. het goede sleutel-
tl* hceft eindelijk
O. Pakken. „Ws
w_ indltteraiA
r j Yacht maar tot ik
hum discrete behandeling aan mijn
biJ vertel. II est fonctionnaire; tres
tfi'.Waeé, enfin, c'est unc personne
Bo,. ""portante". De koffer gaat open.
pvu?°P l'Kgen een paar mannen-
hiarin s- "Ge sont leS pyjamas de rnon
en V1 Wijn zuster krijgt het benauwd
blees i in de couloir, maar ik ben
douan öl?uwsgierig dan benauwd. De
heerii a 's nlet 'n bet minst geïmpo-
hoot ?,00r de pyjama's van de eehtge-
1 zo n hoge functie heeft, en
VrouL bele koffer door, terwijl me-
«w blijft krijsen.
de k.'Vesuvius" komt de Italiaan aan
'«et Hij heeft een grote koffer
?e» hei11 touw er om heen. Het duurt
los»,, ®'e poos voordat alle knopen zijn
het p ytwd, en de juiste sleutel in
vsie«telgat gaat. Onderhand
kjjj Vesuvius doorspuwen over Bene-
?°Uano er" Europa, over onbarhartige
ltaliaa s .Gn zielige mijnwerkers. De
'aten t, ls eindeX0K klaar, en wijst ge
en de «a.r zijn open koffer. De douane
®i n*« gisch® mevrouw grijpen alle-
hiets de Inhoud. De douane vindt
V°Uw gading, maar de me-
de hsk 66,1 f°to van een kwijlen-
fdornKi- 0J> e0n vachtje: ,,oh, c'est
'aai J,7 kindje, meneer?" Ze
^e 7lU '0.circuleren in de coupé, erf
Jh beleefd enthousiast.
teriE ^°uane vertrekt, de baby gaat
4ve6r i'n.de koffer, mijn zustor komt
v*ianrt compartiment en mevrouw
sici4f ft Van thema. „Ah, ce mon-
e« ze, op de Italiaan wijzend;
'lig Jre**0 monsieur. Hij laat zijn znn-
jn on» rhJe achter, vrouw en kind, on:
■n ojiv "eiiier, vrouw en kiuu, um
®h. r,?ombere mijnen te komen wer-
kaa D'e lieve Italiaanse dorpjes,
S knEl !;rio<:u van de kinderen en
fona u bij hier onze kolen uit de
"n*-e d en pn wordt beledigd door
de Pr,?Ua,ne, die hem van contraban-
En wat vinden die schur-
^h. foto van een lieve baby.
pe», ^auvre Europe, ma pauvre Euro-
Vi-a^1 bedoelt
"E alco0i°nnozeI'
viya
met contrabande",
naturellement".
Wodka", murmelt mijn zuster.
CILIA AMIDON
Advertentie)
Het Vrouwendispuut timmert niet ann
de weg (hoewel sommigen van de leden
dat bepuakl wél doen) en het zoekt de
openbaarheid niet. Anders zou de gele
genheid, dat het nu vijftien jaar bestaat,
daarvoor zeker zjin aangegrepen. Het
werd namelijk opgericht in 1946, dus di
rect na de bevrijding, in liet volle en
thousiasme voor de nieuwe maatschap
pij die men voor zich zag. Wat was pre
cies de, bedoeling van dat handje vol
vrouwen, die het dispuut oprichtten en
die stuk voor stuk politiek of maatschap
pelijk wel iets in de melk te brokkelen
hadden? Bepaald niet om een grote en
straffe organisatie te stichten, maar
meer om tot een soort uitwissellngsgi:-
zelschap te komen, waar vrouwen (niet
alleen academisch gevormde) gewend
om door hun functie op niveau te den
ken en te discussiëren, met elkaar con
tact zouden opnemen om elkaar over eu
weer te inspireren en te stimuleren. Veie-
melden we, dat bij de oprichting de top
figuren van de katholieke vrouwenorga
nisatie nader betrokken waren. Bezin
ning is een afgesleten woord, maar ile
bezinning die geboden werd binnen deze
nieuwe kleine kring, in de tijd, dat men
nog met broodbonnen en vleesbonnen en
met oncomfortabele treinverbindingen
over de kapotte bruggen ter conferentie
oord trok, werd gretig aangegrepen door
vrouwen, die op een bepaalde manier
in hun functie voortrekster moestpn zijn,
maar meer steunpunten zochten in deze
zich razend snel ontwikkelende na
oorlogse wereld.
Zó snel verschuiven de ideeën, de ver
houdingen, de toestanden, dat het soms
wel lijkt of de tijd ons elk jaar op een
hogere versnelling meeneemt! Vijftien
jaar is een generatie verschil. Wie durft
te zeggen, hoe het er over vijf jaar uit
zal zien in deze fascinerende tijd, waar
in de ontwikkeling van het denken met
zo grote vaart gaat, zoi de nieuwe pre
sidente, die van een jongere generatie ls,
dat wil zeggen, van de generatie die na
de oorlog de volwassenheid is inge
groeid. En dat is essentieel anders dan
wanneer men voor de wereldoorlog
reeds tot rijping was gekomen.
Ze vatte ln die maidenspeech kern
achtig samen wat het Dispuut doet,
(Advertentie)
Het is een goed idee van „Goed
Wonen," het Amsterdamse voor-
lichtings-instituut voor woningin
richting, om een klein brochure-
tje uit te geven met muurbevestiging"
als onderwerp. In vijftien bladzijden
krijgt men duidelijk geïllustreerde uit
leg over haken, nagels, schroeven, plug
gen en duimen, hoe ze er uit zien, en
voor welk soort muur ze geschikt zijn.
Nu het steeds moeilijker wordt om de
timmerman te krijgen voor zo'n ophang-
karweltje en bovendien voor zo'n klein
klusje de betaling in uurloon plus so
ciale lasten, formidabel is, kan men
veel beter proberen zichzelf een beetje
te bekwamen. Men bespaart er in ieder
geval een hoop ergernis mee. Deze do-
kumentatie kost vijftig cent. „Goed Wo
nen" is van plan een hele serie uit te
geven. In voorbereiding zijn „Vloerbe
dekking," „Wandafwerking" en „Ver
warming." Bij bestelling bij „Goed Wo
nen," Rokin, 56 Amsterdam, kost het
boekje drie kwartjes.
Door een firma in New York wordt
een nieuw materiaal op de markt ge
bracht, dat bestaat Uit speciaal behan
deld nylon, waarvan door een perspro
cédé een permanente vorm gegeven kan
worden. Dit materiaal zal om te be
ginnen gebruikt worden voor de fa
bricage van bustehouders. Nagenoeg al
le vooraanstaande Amerikaanse produ
centen zijn reeds doende de geschiktheid
ervan voor dit doel te onderzoeken.
Deze nieuwe kunststof maakt het mo
gelijk een naadloze bustehouder te fa
briceren, waardoor knippen en naaien
overbodig wordt.
en dat is: „Het stelt daden, het sig
naleert tijdsverschijnselen, het for
muleert toekomstverwachtingen en
maakt traditie." Allemaal feitelijkhe
den die te registreren zijn en die nu
een archief hebben gemaakt van al
weer historische waarde." Maar het
historische van haar overname der
topleiding van het Vrouwendispuut zit
hem ook in het feit, dat zij de eerste
gehuwde presidente is.
In onze urant van 11 december heeft
men een geschreven portret van me
vrouw Tine Govaart aangetroffen. Haai
man is leraar Nederlands, zij zelf is eni
ge uren per week lerares in het Neder
lands. Zij heeft drie jonge kinderen en
een dynamische belangstelling die haar
actief betrekt bij vele onderwerpen die
om meningsvorming vragen. Daarbij
heeft ze nu, door haar benoeming tot
presidente van het Vrouwendispuut, ook
de leiding op zich genomen van deze
beïnvloedende „kring", en ze sprak zelf
als vraag uit of het „misschien een sym
bool was voor een veranderend zicht
op het huwelijk en zijn mogelijkheden,
aat nu, na zoveel illustere voorgang
sters als presidenten die in hun werk
en in hun beroep hun zorgende krachten
aan het Dispuut gaven, ook de gehuwde
vrouw geroepen wordt het roer over te
nemen.
Laten we overigens zeggen, dat het
Vrouwendispuut van het begin af aan
zich niet heeft vastgebeten in „vrou
wenproblemen". Die bestaan niet, zou
Anna de Waal onmiddellijk zeggen,
er bestaan alleen mens-problemen.
Wat scheef zit, kan alléén door goed
begrip tussen man en vrouw samen
opgelost worden. In vijftien jaar is
die mening een heel eind vooruitge
schoven en minder dan ooit is de we
reld gebaat met een eenzijdig be
zien en aanpakken van de zaken. En
waarschijnlijk wordt er ook wel ge
schiedenis gemaakt, om op de begin
woorden van mevrouw Govaart te
rug te komen, telkens wanneer op
een bijeenkomst van een vrouwen
organisatie de vraag naar voren komt
zoals dat de laatste tijd het geval
is of de vrouwenbeweging eigen
lijk nog wel zin heeft. De man en de
vrouw ervaren immers sterker dan
ooit, hoezeer ze, zowel in het leven
binnenshuis met elkaar als buitens
huls, wanneer het om algemene be
langen gaat elkaar nodig hebben en
aanvullen, op elk terrein. Vrouwen
hoeven mets meer te „veroveren" op
de man, z°als vroeger, er is alleen
maar behoefte aan een toenemend
begrijpen en beïnvloeden van elkaar.
Nieuwe vormen van samenwerking
op dit gebied liggen zeker in de toe
komst verborgen.
Wie geïnteresseerd is in de nu vijftien
jarige geschiedenis van het Katholiek
Vrouwendispuut, zal er t.z.t. alles over
kunnen lezen m een brochuretje dat
Anna de Waal, met de haar eigen we
tenschappelijke zorgvuldigheid, samen
stelt.
Zoals men weet, jg mei dr. A. de
Waal sinds enkele dagen de hucbpre
sidents van het Dispuut, onze eerste
Yr0Y.T 'j ,4 aatasecretaris geweest en
dr. Marga Klompe, was de eerste voor
zitster. De eigen geestelijke moeder van
het Dispuut, mejuffrouw mr. W. van
Lanschot heeft een hoge bestuursfunc
tie bekleed in de KVP, Katholieke po
litieke vrouwen of Ze in de Kamer, in
de Provinciale Staten of in de gem-een-
teraad zitten, treffen elkaar binnen het
Dispuut. Twee maal per jaar wordt er
een studieweekend gehouden, waar een
onderwerp van maatschappelijke bete
kenis wordt inge)eid en doorgepraat en
waarvan de conclusies verder doordrin
gen in de veertien plaatselijke kringen
verspre, d over het he]e land. Hoog
stens tweehonderd leden heeft het Dis
puut, het Ê.aat niet om de kwantiteit
maar om de Kwaliteit.
Vat is er al niet aan de orde geweest?
In een van de eerste weekends sprak
Agnes Nol te, lid van de Tweede Ka
mer over het capabel maken van de
XT.9uy Y00r een functie in het openbaar.
Wij herinneren ons een zeer geanimeerd
studieweekend waarop prof. Buytendijk
zijn gehoor meer inzfeht gaf in het fe
nomeen van do werkende vrouw, waar
bij ieder dus zichzelf jn de psychologi
sche spiegel zag (cn daar haar voor
deel mee kon doen!) Sprekers van for
maat zijn in de loop van die vijftien
jaar aangetrokken, te veel om >p te
noemen en heel wat onderwerpen zijn aan
de orde gewee_st, we citeren willekeurig:
co-educatie, beroepsvorming van het
meisje, echtscheiding, prostitutie, de
1 vrouw in de kerk, arbeid van de ge
huwde vrouw. De invloed naar buiten
van die meningsvorming is niet te pei
len. Wel is enigszins aanwijsbaar, dat
de conclusies van de in 1948 gehouden
inleiding door Anna de Waal (deskun
dige op het gebied der sociale geogra
fie) over de arbeid buitenshuis van de
getrouwde vrouw zeer invloedrijk is
geweest. Zij stelde, dat man en vrouw
daar zelf over te beslissen hebben en
een knuppel in het hoenderhok der con
servatief denkenden.
In verband met de vorming van het
meisje is door het Dispuut ook sterk
gepleit voor verlenging van de leerplicht
en na de deze zomer gehouden studie
bijeenkomst over de vorming van de
leerplichtvrije jeugd heeft het vrouwen
dispuut een schrijven gericht aan de
leden van de Tweede Kamer om spoe
dig een algemene vormingsplicht in te
voeren.
Het Vrouwendispuut heeft zich een
zekere zeggingskracht verworven. In het
bestuur zoals het nu is samengesteld
hebben zitting een vrouwelijk gemeen
teraadslid, een inspeetrice van de ar
beid, een jonge advocate ilie mee prak
tijk uitoefent op het advocatenkantoor
van haar man, een juriste by het rijks
landbouwschap, de vrouwelijke chef van
het Handelsregister, een accountante,
die haar eigen accountantskantoor heeft.
De kracht van het Vrouwendispuut, dat
als groep weinig in de openbaarheid
treedt is zeker ook. dat men er zo ho
mogeen van mentaliteit is.
A, Bgl.
Kftr«tv»n&irto$ b,
12 ttaxi. i*> ovtöu .M&'
Plifikwi vit hant
ttroxkte
j? «4> 25"
KftSrven gykicu»*. ;xt st»k» 25'
Kaarwm rooi tn «ft, ptr «tufc* 545'
VSKsrêtttt voor
w™
nvwpwarmsfc-si «n
■.-«tï'fitïc r» iasit. *u«<K. r** «*15
Koekkransies Wittit--,
j«w s dSi'
FowSsrrt Kransje» pt< 3 s>.s» 25*
ptr o*9 as*
SANKETKRANSEN opgemaakt in doos
CHocolrtte KraMjet
3'on*
Chocc*p. 3 00».25*
Grwccimtt* p. 2
(Advertentie)
Toen onze jongste zoon acht jaar
was, had hij een verlanglijst sa
mengesteld aan de hand van cata
logi. Hij had er niet alleen de ge
wenste artikelen, maar ook de prijzen
en de winkels, waar het gevraagde te
krijgen was, op vermeld. We vonden
het toen een aardig staaltje van syste
matiek, maar de laatste jaren lieeft
deze manier van wensen school ge
maakt. Het verlanglijstje is een bestel-
lijst geworden. Onlangs kregen we zo'n
exemplaar onder ogen en onze reactie
was onverwacht: we hadden geen zin
meer om iets te geven.
De gelegenheid, waarvoor de geschen
ken moesten dienen, was een bruiloft
en de jonge bruid had er een eerbied
waardig werkstukje van gemaakt. Het
was niet mogelijk om er ook maar een
jampotje of een theelepel van afwijkend
model tussendoor te smokkelen. In al
les was voorzien. De rol van de gever
bestond ln het plaatsen van zijn naam
achter het uitgekozen artikel en dan kon
hij desnoods telefonisch zijn bestelling
opgeven.
Ja, men weet tegenwoordig wel wat
organiseren is. En als we dan denken
aan de bruiloften van vroeger met op
de cadeautafel, tien jampotten en zes
taartenscheppen! Nog afgezien van het
feit, dat de voorwerpen, die het bruids
paar kreeg uit te pakken, hun soms de
blos naar de kaken joeg, zo lelijk als
ze waren. Daar hebben ze nu toch maar
een stokje voor gestoken. Stel, dat ze
bij hun Italiaanse stoeltjes en hun Finse
glaswerk eens een artikel kregen, dat
schreeuwend, vloekend uit de toon viel!
Ja zeker, we kennen alle bezwaren tegen
het vrije geven en we hebben zelf jaren
lang een bombastische, marmeren
vaas bezeten, die we alleen neerzetten,
als de gever op bezoek kwam.
Toch hebben we de indruk, dat de
vreugde zowel van het geven als van
het ontvangen door dit „planmatige"
cadeaustelsel wordt geschaad. Er wordt
ons vooral bij het geven toch al zo wei-
ning gegund, sinds we niet meer soep
jes voo- behoeftige kraamvrouwen mo
gen koken. Toch stak daar misschien
meer naastenliefde in dan we dachten
toen we met die vernederende liefda
digheid afrekenden. Het was in ieder
geval een persoonlijke daad en als we
nu zien, wat er bijvoorbeeld in onze
eigen parochie door de charitatieve ver
enigingen wordt ondernomen, komen
we tot de conclusie, dat het persoonlijke
element niet helemaal gemist kan wor
den. We mogen weer meedoen aan de
hulpverlening en misschien mogen we
dan ook weer iets van voldoening voe
len, als we een medemens plezier heb
ben gedaan. Niet te veel, want de wereld
is heus nog niet hervormd door een zo'n
daad van caritas.
Bij het onderling geven vati cadeaus
op feesten, verjaardagen en bruiloften
is het zo jammer, dat we dit in precies
afgebakende banen willen leiden. We
weten precies, wat we hebben willen,
we hebben als het ware een puzzle ge
maakt van onze verlangens en alle
vrienden en kennissen moeten een stuk
je van de puzzle betalen, maar daarmee
sluiten we ons af voor alles wat buiten
onze gezichtskring ligt. De gever on
dervindt nauwelijks voldoening van zjjn
cadeau, terwijl de ontvanger alleen
maar controleert, of de gever de be
stelling goed heeft uitgevoerd.
Een misschien zou het juist wel eens i
een verrassing zijn, als het iets heel
anders was. Misschien is het wel een
verruiming voor de aanhanger van een
bepaalde stijl, als zijn aandacht eens
op een andere vormgeving wordt ge
vestigd. Misschien kan een gever wel
eens een nieuwe wereld van schoon
heid openen door de jazz-fan geen
platenbon te geven,' maar een werk
van heel andere aard. Misschien...
Nee, het is niet gezegd, dat het zo zal
gaan, maar in ieder geval is het ex
periment de moeite waard.
En ook al willen we niet experimen
teren, dan nog is het geschenk een daad
van vriendschap, die door al te veel
beperkingen beknot en versmoord wordt.
H. SW.
Illustratie uit ,Maak uw woning 2 x zo
gèzellig", van Rein Küin.
en bijzonder handig en plezierig
pocketboekje met van alles over
de woning, „Maak uw woning 2x
zo gezellig", werd samengesteld
door Rein Kuin. Het handige is, dat tel
kens één hele pagina (en er zijn er 216)
aan een bepaald onderwerp is gewijd.
Men zou bijna kunnen spreken van hele
korte „tref'-hoofdstukjes, die telkens
één bladspiegel vullen mrt de betite
ling van het onderwerp boven aan de
pagina. Snel bladerend vindt men zo bij
voorbeeld achtereenvolgens boven aan
de pagina staan „Vitrage-tips, Schoon
heid en comfort, Lichtbehoefte en leef
tijd, Zomeropruiming, Pooltapijt, Meu
belhout". Wie Rein Kuin kent van zijn
radiopraatjes, weet hoe hij inzicht in
„woongeluk" en feitenkennis speels
weet te verweven. Hij is hoofdredac
teur van het maandblad „Interieur" en
perschef van een textielgroothandel in
Amsterdam. Hij weet van wonen alles
af en hij weet het amusant en
op de man af door te geven. Het boekje,
met grappige tekeningen en cartoons
geïllustreerd, is verschenen bij het
Wereldvenster in de Antilope-reeks.
A. Bgi.
Een kerstaanbieding van voor de oorlogEr is wel ivat veranderd.
(Van een verslaggever)
AMSTERDAM, 12 dec. De Hcma
bestaat tlians 35 jaar het eerste fili
aal in dc Kalverstraat werd 4 november
1926 geopend en dit jubileum is een
gerede aanleiding om de ontwikkeling
in het conjunctuurbeeld in 35 jaar na
te gaan. De oprichting geschiedde im
mers in een tijd, toen zelf., een halve
cent nog waarde had. Voor 10 cent kocht
de huisvrouw een half pond suiker, voor
33 cent een half pond roomboter en
voor f 60 kreeg men een uitstekend wol
len herencostuum, dat nu minstens
f 250 kost
De Hema, die bij haar oprichting het
tweede soortgelijke warenhuis op het
vasteland van Europa was, rekende
voo- de oorlog dan ook altijd in centen
en wel in eenheidsprijzen (vandaar de
naam). De oorlog heeft een eind aan
die eenheidsprijzen gemaakt maar nog
altijd is het devies van dit warenhuis
concern massale omzet van artikelen,
waarvan de massale productie o.a. ten
aanzien van de kwaliteit kan beheerst
worden door het concern zelf.
Het is eigenlijk bij coeval dat de He-
ma is ontstaan. Een der directeuren
van „De Bijenkorf" (welk warenhuis
nog altijd de enige aandeelhouder is
en de nodige fondsen voor de uitbreidin
gen verschaft) ontmoette een vriend,
die in Amerika drie ontdekkingen had
gedaan: de roltrap, een nieuwe oplei-
dingssysteem voor het personeel en de
eenheidsprijs. In de eerste vier jaar
kwamen er vier filialen, volgend jaar
wordt het vijftigste (in Den Haag) geo
pend. De nieuwe onderneming moest op
roeien tegen zeer slechte tijdsomstan
digheden zoals crisis en werkloosheid,
maar won de strijd door o.a. een soort
van zelfbediening in te voeren en door
uiteraard lage prijzen, dit laatste moge^
lijk door een voortdurend hechte relatie
met de leveranciers waardoor grote pro
ductie mogelijk is. Nog altijd wordt 80
procent van de artikelen van Nederland
se fabrieken betrokken, de rest is im
port.
Hoe scherp de concurrentie vroeger
was werd op een persconferentie door
een der directeuren verteld: de Hema
verkocht voor de oorlog damescamiso-
les voor 50 ct. per stuk. Een concurrent
maakte er 47V2 ct van, maar de Hema
zette bij haar damescamisoles in de eta
lage een weegschaal om te bewijzen dat
haar artikel zwaarder, dus van betere
kwaliteit was...
De Hema is ook de eerste geweest die
alle stoffen per meter ging verkopen.
Na de oorlog, toen de weistandsgrens
steeds hoger kwam te liggen (van f 3000
in 1946 tot f 8000 thans!) en ook de Ne
derlandse vrouw meer modegevoelig
werd, moest ook de Hema zich omscha
kelen. De collectie werd wat het aantal
artikelen betreft, verdubbeld met een
groter assortiment en het hoogst ge
prijsde artikel steeg van een gulden tot
f 85!
De maaltijden van 50 ct.: soep, bief
stuk, gebakken aardappelen en groen
ten konden vanzelfsprekend voor die
prijs niet gehandhaafd blijven...
Het aantal filialen verdubbelde en er
kwam, een nieuw systeem van samen
werking mét 15 eigenaren van promi
nente middenstandszaken in kleinere
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiKiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiti iimnttiiiiiitiiiMiiKiKiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiii
Mm-
yiyx.*»»i
Wmm
-
plaatsen, waarbij de Hema als grossier
optreedt en de zaak zelfstandig blijft.
De Hema, die volgend jaar filialen zal
openen in Venlo, Den Haag, Ede en tuin
stad-Osdorp en daarna in nog veel meer
plaatsen, is aangesloten bij een interna
tionale vereniging van soortgelijke wa
renhuizen met uitwisseling van ervarin
gen en ideeën en soms gezamenlijke in
koop. In de nieuwe en te vernieuwen fili
alen zal men naar Amerikaans voor
beeld toonbankunits invoeren, die 50
procent meer presentatieruimte bezit
ten. Ook bestudeert men de mogelijk
heid om over te schakelen naar volledi
ge zelfbediening, hoewel men thans de
tijd daarvoor nog niet rijp acht. Vrij
willige filiaalbedrijven zullen verdér
worden geopend in Hoogeveen, Winters
wijk en Drachten. In Utrecht wordt
een nieuw Centraal magazijn met 30.000
vierkante meter oppervlakte gesticht.
Meer dan 200 employe's zijn al 25
jaar of langer in dienst.
De artikelenreeks, die de Hema ver
koopt, wordt beperkt door de eisen van
de Vestigingswet en door het feit, dat
de Hema niet thuisbezorgt. De onderne
ming is wel bezig een ideaal maatsv-
steem te verkrijgen voor de standaardi
satie van de boven- en onderkleding om
het tijdrovend passen in de zaak te
voorkomen. Op een advertentie meld
den zieh op één dag meer dan 200 huis
vrouwen, die gaarne als „pasdame" wil
den fungeren om het doorsneefiguur van
de Nederlandse vrouw te kunnen bepa
len.
(Advertentie}
Diner-japon door de ontwerper Grif)i
„jet" genoemd Je kunt die inderdaac
's ochtends in Amsterdam of Parijs in
je vliegkoffer pakken en er, na een
jet-vlucht over de oceaan, 's avonds mee
dineren in New York.
ode is meer
dan kleren, i re
het is tegelij
kertijd een
Instelling, een wijze
van zijn. De kleren
van nu ïnogén niet
gecompliceerd zijn,
geen ingewikkelde
tluiting hebben, ze
moeten snel aan en
uit gaan, snel ver
wisseld kunnen
worden, makkelijk
weggehangen wor
den en makkelijk
nee kunnen op reis.
Ook dat helpt het
wort „jurkjes" als
het schriele ding
aan de foto links
fmodel Griffe) om
:ich seizoenen ach-
ereen te handha
ven. De coupe moet
lerfect zijn, het materiaal mooi in dit geval is het hobbelige lurex-lamee
n zilver en de vrouw die het draagt moet een zo perfect figuur hebben, dat het
een paskwil wordt. Een jurk zonder lengte, zonder kraag, zonder mouwen, is lang
let acceptabel voor iedereen. Een tweede element in de mode zoals men die nu om
ich heen geïnterpreteerd ziet is het verkleéd-zijn. Men heeft het gevoel, dat
woral de tieners en even daarboven zich graag vermomd voelen. Geen uitrusting
s haar vreemd genoeg. Daarom heeft ongeveer alles kans wat zich aandient.
Jn daarom heeft alles wat „speel"-mode is, of vrijetijds-mode zo'n succes. Want
lat is in ieder geval niet conventioneel. En met de conventionaliteit wordt nu op
lie gebied terdege afgerekend.
Voor de speelmode in de sneeuw, voor after-ski dus, is de poncho van witte
dongools schapenbont (model Revillon, Parijs) op de bovenste foto getoond. Het
lontjak is gevoerd met kanariegeel eekhoorntjesbont. Men kan bont tegenwoordig
ln alle kleuren verven. Omdat deze krullerige poncho bedoeld is voor after-ski
iraagt het fotomodel er een lange pantalon onder.
Door de ski-mode is de lange broek ook als dracht voor in huis helemaal inge
burgerd. Maar daarin schijnt nu toch een kentering te gaan komen. De rok van
dikke tvollen tweed voor in huis krijgt meer en meer aandacht. Dat is dan weer
eens iets anders. En ook lekker warm.
Van schaap tot poncho. Voor aprés-ski. (Model Revillon).
(Van onze correspondent in Bonn)
ESSEN, december
bieden een loon van vijfdui
zend mark per jaar voor het
schoonhouden van moderne ge
bouwen. Vaste werktijden en be
taalde vakantie". Dit staat te lezen on
der de afbeelding van een engel met
een bezem in de ene hand en een em
mer in de andere hand op een affiche
aan de reclamezuilen in Essen. Een
grote onderneming in Stuttgart pro
beert daarmede, tegen een maandloon
van rond 450 mark. in het Roergebied
werksters te vinden. Vroeger heetten
deze vrouwen in Duitsland „Putz-
frau"; tegenwoordiger noemt men ze
„Raumpflegerinnen".
„Neem uw kans waar!", aldus de af
fiches in het Roergebied to wie er
maar werkster wil zijn. Het bieden van
dergelijke arbeidsvoorwaarden, waar de
normale huisvrouw natuurlijk niet te
genop kan, is ongeveer de enige ma
nier om deze veel-begeerde schoon-
maakhulp te krijgen. Er heerst op het
gebied van de „Putzfrauen", pardon de
„Raumpflegerinnen", in West-Duitsland
namelijk een regelrechte zwarte markt.
Alleen de meest-biedende, die bereid is
drie tot vier mark per uur te betalen,
heeft kans een werkster te „strikken".
Via de arbeidsbureaus is het vrijwel on
mogelijk, want geen enkele werkvrouw
haak net in haar hoofd via de normale
arbeidsbemiddeling werk te krijgen. Na
tuurlijk gaan zij naar de zwarte markt,
omdat zij de arbeidsvoorwaarden zelf
willen bepalen. Dat betekent een hoog
uurloon, niet te veel werkuren en geen
wettelijk contract, want de premie voor
de sociale verzekering en de loonbelas
ting wiilen ze omzeilen.
De huisvrouw, die bereid is met der
gelijke voorwaarden akkoord te gaan,
kan misschien nog wel een werkster
krijgen. Maar de grote ondernemingen,
die werksters nodig hebben om hun
kantoorgebouwen schoon te houden
kunnen dat natuurlijk niet. Die hebben
momenteel geen andere mogelijkheid
dan het aanbieden van hoge lonen be
regelde werktijden, verhuiskosten en be
taalde vakanties. Vide de affiches in
het Roergebied.
Vroeger gingen veel huisvrouwen uit
werken" om in de kosten van het" le
vensonderhoud van het gezin bh te dra
gen. Tegenwoordig doen zij het uit
luxueuzer oogmerk: voor een televisie
toestel, een auto, of om te sparen voor
een eigen woning. Menige Westduitse
mevrouw woont in een huurhuis, terwijl
e9n j "Higenheim" bezit,
dat ze afbetaalt door „uit werken" te
gaan.
2?en in bet Roerge-
hi^ ire K- j u affiches, want ook in
het Roergebied heerst zoals overal
elders een chronisch tekort aan
„Raumpflegerinnen". Alleen al in Es
sen zouden enige honderden werksters
zó geplaatst kunnen worden.
