grijzen gaan steil omhoog»
Vooral buiten de Randstad
NEDERLANDSE GROND
BLIJFT NOG STEEDS
m WAARDE STIJGEN
i
V.
i&Sto
Groot gedrang in queue
van grond-ca ndida ten
V OndSt/n het zoeklicht
3GP9K9
wonder
op wielen
Yoö9\e
ft KOop
f°STE00BUi
Commissie doet boekje open
over fluoridering drinkwater
Bod van 600 pet
op Boschcultuur
Onderzoek heeft
effect preventie
bewezen
Resultaten
Simplex ongunstig
beïnvloed
«*88»
,öCCv_
■iSg>.
s sas-
.PrSc/,tj
«sa?
Nederlandse overste
pleit voor ex-s.s.--arts
27.000 schepen op de
Nieuwe Waterweg
Onderdelen voor de
mens
-vu
403U - Stationcar, 5 deurs, 5 personen plus laadruimte f 9.
403U/D idem met dieselmotor f 10
combineert de luxe van een sedan
met de voordelen van een bedrijfsauto
ZATERDAG 16 DECEMBER 1961
PAGINA 7
Het kleine lapje grond op de
aardbol dat Nederland
heet, belooft een kostbaar
io. Reisartikel te worden. Men
gpv ket horen der geboden en
jj. r^agde prijzen soms het ver-
tiilf - krijgen, dat onze bodem-
Sdp ijzerertslagen bevat, goud-
VfJ* °f tinvoorraden inplaats
aaiYt met veel moe'te aan de
0]i Se ingewanden ontwrongen
hik' keukenzout en natuur
den' ln royalere hoeveelhe-
dej.'i Steenk°o1- Maar naar geen
'aatstgenoemde drie delfstof-
-
Gi<
\)0®'
v meer een „goldrush" te
tant Chten van hoopvolle specu-
enk T' ^Sezien van wellicht een
hiiri^ nog onontdekt potje met
lan deleeuwse dukaten of oudhol-
Voo Schellingen, van belang
«i r musea en de numismatiek,
jjJ al onze bodemschatten keurig
sio exP*°itatie bij vaste conces-
ge nafissen. Hierin is dan ook
<je 11 verklaring te vinden voor
gin °nrn'skenbare groeiende nei-
Va/ °m ons dierbaar stukje
ba Gr^andse grond als een vrucht-
\Ve r beleggingsobject te beschou-
sa Ret verschijnsel hangt meer
kitidh1 met een onverzadigbare
Pan -^er de overheid en bij
b muiieren, met name voor de
jtle].v van woningen. Er zijn name-
h0ku *n dit opzicht weinig dode
een*en meer in ons land. Voor
pee,stuk bouwrijpe grond in de
(jezof: in Drente wordt soms al
«en de prijs gevraagd als voor
fp y, ,i 0verenkomstige lap in de
Holland.
N^]hb(:h?e%. aan grand niet iets
"ütif. 'aatste tijd. Een jaarlijkse pro-
*Oais Vaa tachtigduizend woningen,
al 'MS achtereen kennen,
f a,.teraard geweldige oppervlak-
,Joch is er in de samen-
produktie een langzame
J* deel J, Kaande, die misschien voor
®tverk«*fn7eï?-°Kde grondprijzen heeft
r*ksteHigd. Was het immers vroeger
'Te
0c&
té,
-«
£45
5 3 S3
ySikfo*
Stekten
...t.untyS&tR
yo,
en?'^ti
Gelijk niveau
Daarom tenslotte het woord
aan iemand, die dagelijks met
deze materie te maken heeft en
weer een heel ander licht werpt
op de complexe zaak van de
grondprijzenhandel: „is het niet
vreemd, dat een meter verganke
lijke, slechts voor een beperkte
tijd bruikbare vloerbedekking
soms méér kost dan een meter
vaste onvergankelijke grond mei
alles wat daaronder zit?"
HANS STEVENS.
Voor een handtekening van
Shakespeare
(Advertentie)
Norm ontbreekt
Gif
Importeurs: Gebr Nefkens
Utrecht Tel. (030) 16523
11 IS t-no^v, ^lrl^inl»"
r&z
fc'O
<0
- X& i&
fs>
m I
H W Sk g.
iVJéS
tysr
°k J?ni6lÜk woningwetbouw wat de
ech ni 'anKzaam maar zeker dringt
cUIie, l'e al of niet gesubsidieerde par-
kftj, 'e bouw naar voren met alle daar-
i 'n fr|>on(ten consequenties. Een van
te r, ,°°g springende gevolgen is, dat
e rn '?rt'<;ulicre woningen 111 toenemen-
t a wir .e, ')u'ten de grote bevolkingscen-
t?Èr»niH,iPierniittere"
Sies4 'e'en sneien
4 - 'en ue grote
t'en ,n neergezet. Wie het kan be-
.'«n t,, n net zich ook in andere opzich-
4 11 Tl P r IVl 1 ft nw tf» 41 ,1 AM ITO»*.
lidi
zii
om
3St
afstand en ver-
spelen een grote rol
ich een huis uit buiten de stad.
l'n ZOl -
j^hssterds
0 dm 1" zou iemand op de vierde étage
«en ii'li'-etdam blijven wonen, als hij te-
of nog lagere maandelijkse
?ei
of
™gen een eigen hui i in Ptirmcr-
"nizen kan betrekken en de
-'jftfTj naa.r het werk vrijwel gelijk
Jfeïd ,et vijftienhonderd gulden eigen
"Ivo,!,, dikwijls al mogelijk om tot
?eni oyer te gaan. Tel daar
4' os oyer te gaan. Tel daar nog
leizen nzelfde bedrag bij voor het ver-
Vn„. O eil in,i,ili4T,
°oV" ea inrichten, en men kan zich
a bept- bescheiden kapitaaltje, met
y^n ja„ 'e moeite voor de meesten in
i pestp 01 z.es te bereiken, heer en
'lijij r noemen van ei een hui» erf en
noemen van eigen huis. erf en
tefor Was dit een Meaal waar men
{'ld aa=ea de pensioengei'echtigde leef-
n °ok to.e behoorde te zijn, maar er
«edae},ia dit opzicht een kentering in de
fe?jnnPn 0Pgetreden. Duizenden jonge
??dep]t"..bezitten thans een eigen huis,
i. gen wegens gebrek aan huurwo-
»°°rdp!„ge<'eeltelijk ook omdat zij de
^attenen7an een dergelijk bezit hoger
i> "fttfoo dan de aankoop van allerlei
ffej. ger. vergankelijker genoegens.
Yaj,00 van de stap tot het verwer-
eigen woning is tamelijk
natuurlijk een slecht
«-nrir, eigi
vebiip 2. "dis treffen, maar het kost
Jf?reti ?l0e''® zieh van de kwaliteit te-
rïeventueel mpt buln van een des-
Ptpj
in het verschiet ma-
JJhtidii, ^^Htueél met hulp van een
v at Inni vergewissen. De dertig
s W i 1erhoging in het verschiet
^htrpvu ,zjt van een eigen woning nog
gen deze voordelen op? Enfin men
kan er uit concluderen, dat Holland
in elk geval een zéér ruim hart heeft,
waar iedereen nog van harte welkom
is.
Er is trouwens ontegenzeglijk een
trek te constateren naar gemeenten als
Zoetermeer, Bodegraven en Waddinx-
veen. veelal woningzoekenden die Den
Haag niet meer kan opnemen. Amster
dam stoot af in alle richtingen, in zui
delijke koers langs Rijn, Vecht, en Am-
stel, ver de Haarlemmermeer in en naar
het Noorden tot Oostzaan en Purmerend
toe. Barendrecht, Rhoon, Poortugaal,
Maassluis en Pijnacker zijn o.a. te noe
men als de in betekenis snel toenemen
de forensenplaatsen rondom Rotterdam.
Een meer door de natuur gestoffeerde
omgeving treffen de op Utrecht georiën
teerde forensen aan, maar ondanks de
schijnbaar overvloedige mogelijkheden
raken de voor deze ontwikkeling in aan
merking komende gemeenten zoals De
Bilt, Zeist en Hollandse Rading snel
volgebouwd. Om het landelijk karakter
onaangetast te laten verdelen de ge
meentebesturen de bouwterreinen in
grote kavels, zodat een relatief gering
aantal personen zich metterwoon in de
ze contreien kan vestigen.
^elyk,
•ehiif® vlucht buiten de stad, een ver-
«^l4t"ae'l dat ook de aandacht van de
»haal!le overheid heeft getrokken,
vOom, allerlei kleine plaatsjes, die
Öe 2?evn slechts betrokken waren op
w0otlAen gemeenschap, tot gezochte
daai ,£den voor forensen. Bloemen-
Vano' Wassenaar en het Gooi waren
Voop ?s de exclusieve woongebieden
log happy few. Vlak voor de oor-
>,hip4 ad al een mélange op met de
drip „°nbemiddelde" burgerij. Deze
Vriiw.^estigingsmogeJ4jKheden zijn nu
°ór v, d'igeput. Nieuwe gegadigden
'«BW61 rust'ge. ietwat gezapige, bui-
tanapfd.' waaieren nu uit over brede
gepieden rondom de plaatsen
'®renaZ" werken. Een zichzelf x-espéc-
®etx d® gemeente in de nabijheid van
^eif to te stad zal niet nalaten zieh-
d® w'ertleffün tot de meest geëigen-
oprppïï'dplaats voor forensen. Het is
«k#rhoeveel ^meenten plot-
''facnti- gaari beseffen.
foerte i® centraal gelegen zijn
le Hp, "ds- en treinverbindingen
dat zij zo
zijn met
Hr>, r.-p- en treinverriniuiiigen in al-
grotft^dingen. Vooral tussen onze drie
Pat.--, steden liggen plaatsen die pro-
uêeWftd voeren onder het motto:
at tn het hart van Holland
Jh Pq t,. eerstvolgende modecentrum
'oservp htstbijzynde schouwburg en
deron ;S eerst twintig kilometer ver-
gesehiu4 te vinden, wordt van onder-
er dp e betekenis geacht. Wel wordt
dezpif "adruk op gelegd, dat men in
,°dï "e tijd in Amsterdam is als men
frecht -e£t om in Den HaaS en
"t te komen. En wat weegt te-
van de waarde van grond ontbreekt ei
genlijk. Grond zonder meer is eenvoudig
waard „wat een gek er voor geeft".
Hoogstens zou men het renteverlies voor
de waardebepaling in aanmerking kun
nen nemen. Grond waarbij een bouw
vergunning behoort, is al direct veel
aantrekkelijker. De prijs hangt dan ove
rigens nog af van de toegestane inten
siviteit der bebouwing. Op de Veluwe
liggen gebieden waarop per halve hec
tare één bungalow gebouwd mag wor
den, maar er zijn ook terreinen, die per
woning verkaveld zijn in stukjes van
180 vierkante meter. Het is duidelijk, dat
de prijzen hier per eenheid naar ver
houding sterk verschillen. Hebben par
ticulieren nog een zekere vrijheid om
hun vraagprijs zelf te bepalen, gemeen
tebesturen zijn evenwel gebonden door
bijvoorbeeld exacte kostprijsberekenin
gen der bijbehorende openbare voorzie
ningen.
Het is wel een strijdvraag, hoever de
gemeenten in dit opzicht mogen gaan.
Er zijn gemeenten, die zich bij het op
stellen der begrotingen beperken tot de
aanleg van riolering, trottoirs, wegen,
straatverlichting en enig openbaar groen
Andere gemeentebestuux-ders, met één
oog gericht op hun zorgbarend slinkende
geldmiddelen, slaan ook de kosten om
van een te bouwen zwembad, van sport
terreinen en parken. En in principe zou
den zij voorts nog geneigd zijn de kos
ten van een voorgenomen sanering in de
kom van het dorp in de grondprijzen
door te berekenen, vooral wanneer blijkt
dat de betrokken bouwer niet op een
paar gulden kijkt. Van winst zal men
zulk een gemeentelijk grondbedrijf niet
kunnen betichten; met dekt slechts het
tekort van de ene begroting met de roya
lere inkomsten van de andere...
Grenzen zijn overigens in dit opzicht
moeilijk te trekken. Onder invloed van
werking der vrije markt zal een ge
meente in het algemeen ook meer voor
de te verwerven grond moeten uittel
len. De burgemeester van een snel
groeiende Brabantse gemeente zei mij
dat de nieuwe stedebouwkundige op
vattingen, die meer ruimte vragen dan
vroeger de grondkosten per woning
aanzienlijk hebben doen stijgen. De
prijsstijging is naar zijn oordeel mede
het gevolg van het feit, dat de ge
meenten hun kostprijs reëel en dege
lijk zijn gaan berekenen. Daardoor
vertonen de prijzen buiten westelijk
Nederland een steilere curve dan in
de randstad, waar de waarde al eer
der tot een hoog peil was gerezen.
Voor woningwetwoningen kent de
overheid een stringente controle op de
grond- en stichtingskosten, en de ge
meenten hebben er dus alle belang bij
om voor deze categorie de grondprij
zen binnen de perken te houden. Tot
nu toe heeft het departement steeds het
standpunt ingenomen, dat de kosten van
straatverlichting, brandkranen en de ge
kapitaliseerde onderhoudskosten niet op
de exploitatierekening van woningwet
woningen mogen drukken. Zij komen
derhalve voor gemeentelijke rekening.
Maar voor huurwoningen in de iets
duurdere categorie is de gemeente vrij
om dit soort onkosten bijvoorbeeld in
de grondprijs te verrekenen.
Onlangs ls een ambtelijke commissie
met een rapport voor intern gebruik
gereedgekomen. Uit die gegevens blijkt,
dat de grondkosten de laatste tien jaar
naar verhouding ongeveer driemaal to
hoog zijn geworden als de bouwkosten.
De minister acht dit een dermate ver
ontrustende ontwikkeling, dat hij een
tweede, niet-ambteHjke, commissie in
het leven heeft geroepen, die de zaak
verder moet uitzoeken en tot taak heeft
richtlijnen aan te geven met het doel
de grondprijzen enigszins in de hand te
houden. Geen eenvoudige opdracht, om
dat het zo delicate en fel-verdedlgde
goed van de gemeentelijke autonomie in
et geding dreigt te raken. De vraag is
bijvoorbeeld, of er een bepaalde metho
diek dwingend moet worden voorge
schreven voor do verdeling der grond
kosten.
Het Rijk zelf heeft trouwens ook be-
Een duidelijke norm voor het bepalen lang bij billijke prijzen. Nog altijd ls de
strijd gaande tussen de centrale over
heid en de gemeente Den Haag over
een lap grond voor de bouw van dei
nieuwe staatsdrukkerij. in juli 1959 kocht
het Rijk grond voor 95 gulden de me-'
ter. maar in april van dit jaar vroeg
de gemeente voor een naastliggend ter-!
rein, nodig voor de verdere bouw van'
de drukkerij, 250 gulden. Aangezien de
regering deze prijs niet redelijk acht,
duurt .de stagnatie in de uitvoering van
het rijksgebouw nog voort. De vraag is
natuurlijk, wat dan wèl een redelijke
prijs zou zijn, en uit welke factoren zo'n
bedrag tenslotte is opgebouwd.
Vast staat wel, dat de meeste ge
meenten nauwlettend het prijspeil in de
particuliere sector in het oog houden en
zich daarnaar plegen te richten. Evenzeer
is het waar, dat particulieren soms pro
fiteren van de gemeentelijke manoeuvres
in dit opzicht. Cultuurgrond wordt plot-,
seling veel meer waard, zodra hij in xen'
gemeentelijk uitbreidingsplan komt te
liggen. Ook recreatieterrein .waarop bij
voorbeeld vakantiehuisjes gebouwd mo
gen worden, is een _gewii<j speculatieob
ject. Er kwam mp een voorbeeld ter
ore van een terrein in het Utrechtse
plassengebied dat in twee jaar tijds
vertienvoudigde m waarde De oor
zaak: vermoedelijk komt ér toestem
ming om er weekendhuisjes op neer te
zetten.
De landhonger waardoor veel gemeen
ten z«n aangetast, gaat veelal ten koste
van cultuurgrond, of dit nu akkerbouw-,
bollenteelt- of bosgrond betreft. In de
bollenstreek bijvoorbeeld is de invloed
van de voortgaande bebouwing sterk
merkbaar in de samenstelling der ge
meenteraden. Het aantal agrarische ver
tegenwoordigers neemt af, en daarmee
gaat het ontbreken aan figuren, die de
betekenis van cultuurgrond kunnen be
nadrukken. Het ideaal Van dergelijke
van oorsprong agrarische gemeenschap
pen wordt dan al spoedig het bereiken
van een semi-stedelijk karakter te ver
wezenlijken in riante, grond verslinden
de uitbreidingsplannon. Deze ontwikke
ling wordt bevorderd door een ruime
belangstelling van bouwers en aspirant
bewoners. Bij onteigeningen toont de ge
meente zich echter vaak een schriele
partner, die slechts een uitgeknepen
prijs wenst te betalen voor de benodig
de grond.
MüNSTER, 16 dec. (Reuter) Een
Nederlandse en een Britse oud-gevangene
uit het concentratiekamp Sachsenhausen
hebben gisteren voor de rechtbank al
hier woorden van lof geuit over het ge
drag van de vroegere SS-arts dr. Gabelle,
die terecht staat op beschuldiging van
deelneming aan moord op gevangenen
in het genoemde kamp-
De Nederlandse luitenant-kolonel J. C.
Koch, verbindingsoffic'er bij de NAVO in
Parijs, deelde de rechtbank mee, dat in
de tijd dat hij in Sachsenhausen gevange
ne was, vele gevangenen het aan dr. Ga
belle te danken hadden, dat zij in leven
bleven. Dat was in 19*4- Volgens overste
Koch kon men alleen a^n Gaberle's uni
form zien, dat hij een Sa-officier was. Als
de edelmoedige houding van de thans
54-jarige arts jegens de gevangenen tóen
bij zijn meerderen bekend geworden zou
zijn, zou hij zijn doodgeschoten of gevan
gengezet.
ROTTERDAM, 15 dec. Nadat ter
overname van het gehele aandelenkapi
taal (groot 29.950) van de Maat
schappij voor Boschcultuur achtereen
volgens 450 en 500 pet. per aandeel
van 50 nom. was geboden, vernemen
wij thans van Broekman's Commissie-
bank voor incourante fondsen, dat na
mens principalen een bod van 600 pet.
op de aandelen van de maatschappij
wordt uitgebracht. Dit bod is evenwel
niet aan een termijn gebonden. Gisteren
maakte de Commissiebank nog een
biedprijs van 475 pet. op voor de aan
delen.
Zoals wij gisteren reeds meldden, is
het bod van 450 pet. geldig tot 20
december a.s., terwijl dat van 500 pet.
tot 18 dec. openstaat. Beide biedingen
werden door de firma Lindt te Am
sterdam uitgebracht. Deze overname
prijzen (inclusief die van 600 pet.) wor
den door de directeur van de Mij. voor
Boschcultuur als te laag gekenschetst.
ROTTERDAM, 15 dec. Volgens op
gave van de Kon. Scheepsagenturen te
Maasluis is op 14 december 1961 het
Nederlandse m.s. „Rigel" als 27.000ste
schip in 1961 de Nieuwe Waterweg bin
nengekomen. Het schip kwam van Goole
en heeft ligplaats genomen in Pernis
bij Shell. Cargadoor is van Ommeren.
In het jaar 1960 kwam op 23 december
het Engelse m.s. Icenic als 27.000 schip
de Nieuwe Waterweg binnen.
In Chicago bestaat een fabriek, waar
onderdelen voor de mens worden ge.
maakt. De wetenschap is zo ver gevor
derd, dat het mogelijk is, tal van li
chaamsdelen te vervangen, zoals onder
delen bij machines en apparaten, die
versleten zijn. Klanten van de fabriek
zijn de talrijke instituten, waarin men
zich gespecialiseerd heeft in de chirur
gie, welke daarop betrekking heeft. De
fabriek is een der grootste van de Ver
enigde Staten. De grondstof, welke er
wordt gebruikt, is plastic en daaruit
De stand der diverse gemeenten valt
direct af te lezen uit de prijzen van de
grond. Terwijl bouwrijpe grond in Zeist
al gauw dertig gulden per kwadraat me
ter kost, kan men in de naaste omge
ving nog terecht voor een tientje of iets
meer. Drie jaar geleden kon men in
Zeist nog voor ongeveer twintig gulden
de meter grond kopen. Als men zo ge
lukkig is in het Gooi te slagen, betaalt
men tussen de twintig en de veertig
gulden voor bouwgrond. Bloemendaal
en Wassenaar sluiten zich hierbij wel
ongeveer aan, maar ook hun gemeen
telijk territoir laat, gezien de gebruike
lijke uitgestrektheid van de kavels,
praktisch geen uitbreiding meer toe. Zo
dra zich de belangstelling, bij gebrek
aan mogelijkheden, richt op omringende
gebieden, ziet men ook daar de grond
prijzen plotseling stijgen, want grond is
een handelsartikel, waarvan de waarde
bepaald wordt door het marktmechanis
me van vraag en aanbod.
Het meest opmerkelijk is evenwel de
stijging in gebieden buiten de altijd al
vrij dure randstad Holland. Er is kenne
lijk een streven om op gelijk niveau te
komen. Het maakt daardoor niet veel
verschil meer of men grond in Zoeter
meer dan wel in Grave koopt. In beide
gevallen schommelt de prijs tussen de
tien en vijftien gulden. Maar enkele ja
ren terug kon men in de kleinere Bra
bantse plaatsen nog terecht voor prij
zen tussen de vüf en tien gulden, en zelfs
drie gulden vormde geen uitzondering.
Sindsdien zijn gemeenten en particulie
ren „wjjzer" geworden. Zij hebben on
dervonden, dat de gegadigden het geld
er toch wel voor over hebben. Zegslie
den van enkele grote bouwbureaus ver
telden mij, dat de prijs die gemeenten
of particulieren voor de grond vragen,
er niet veel toe of afdoet. Er is een der
mate groot gedrang in de queue der
grondkandidaten, dat het risico van een
strop uiterst gering is geworden. Het
wordt de eigenaren op die manier al
erg gemakkelijk gemaakt om goede prij
zen te maken voor hun grondbezittingen.
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 15 dec. De commis-j
sie „Voorlichting Fluoridering Drink
water" heeft een boekje uitgegeven on
der de titel: „Meer fluor in drinkwa-j
ter". Het boekje, waaraan de gezond
heidsorganisatie TNO, de rijksuniversi
teit te Utrecht en de Maatschappij ter
Bevordering van de Tandheelkunde
hebben meegewerkt, is bestemd voor
degenen, die uiteindelijk zuilen beslis
sen over de fluoridering: de exploitan
ten van drinkwaterbedrijven, in de
meeste gevallen dus de provinciale en
gemeentelijke overheden.
Blijkens het „Ten geleide" van de
minister van Sociale Zaken en Volks
gezondheid meent dr. Veldkamp, dat
niet alleen voor betere voedingsge
woonten, maar ook voor de toevoeging
van fluoride aan het drinkwater propa
ganda moet worden gemaakt, omdat
het tandbederf een ware volksziekte is
geworden.
Op een bijeenkomst ter gelegenheid
van het verschijnen van het boekje, zei
prof. dr. P. Muntendam, directeur-ge
neraal van de Volksgezondheid, gister
middag op het ministerie, dat het
drinkwateronderzoek in Nederland het,
meest wetenschappelijke is, dat tot nu
gelijkend
met fluor) en Culemborg (normaal
drinkwater); de resultaten van dit on
derzoek, waarover de gezondheidsraad,
reeds vorig jaar rapport heeft uitge
bracht, zijn vermeld in het voorlich-
tingsgeschrift.
Prof. Muntendam legde er de na
druk op, dat dit onderzoek het belang
rijke effect van de preventie heeft
bewezen; bovendien heeft het duide
lijk gemaakt, dat van de toevoeging
van fluor geen schadelijke invloed is
te verwachten. Hij keerde zich tegen
het veel gehoorde argument van de
tegenstanders van de fluoridering,
dat preventieve maatregelen waar
aan de gehele bevolking wordt onder
worpen, alleen toelaatbaar zijn in ge
vallen van besmettelijke ziekten.
„Deze stelling geeft wel blijk van een
bijzonder verouderde opvatting over de
betekenis van ziekten in onze samen-,
leving. Men ontneemt hiermee de
rechtsgrond aan de vele tientallen mil
joenen guldens, waarmee de staat de
particuliere organen ter voorkoming en
bestrijding van niet besmettelijke ziek
ten steunt. Het zou tevens een volledige
miskenning van de opvatting van de
wereldgezondheidsraad over het begrip
gezondheid betekenen". Prof. Munten
dam zei het in het algemeen belang,'
onverantwoord te achten een preventie!
na te laten, die in zo belangrijke mate
het optreden van een volksziekte kan
voorkomen.
Op de bijeenkomst werd nog meege
deeld, dat ongeveer tien gemeenten in
ons land overwegen over te gaan tot
fluoridering van het drinkwater.
AMSTERDAM, 15 dec. Hoewel de
gunstige gang van zaken bij de N.V. Sim
plex Machine- en Rjjwielfabrieken te
Amsterdam van het voorafgaande boek
jaar zich aanvankelijk ook in het verslag
jaar 1960/1961 heeft voortgezet, heeft een
ongunstige wending in de tweede helft
van het boekjaar tot een teruggang ln
de uiteindelijke resultaten geleid. Hiertoe
hebben de slechte weersomstandigheden
en de hogere kosten bijgedragen.
Deze ontwikkeling en de algemene kos
tenstijging hebben de resultaten ongun
stig beïnvloed. Het saldo exploitatiereke
ning daalde tot 472.557 (v.j. 1.128.487).
Na aftrek van afschrijvingen ad 152.032
198.102), interest 196.070 181.810),
reserve belastingen ad 30.000 372.000),
resteert een verdeelbare winst van
104.454 259.913). Vorig jaar werd
236.661 op de rekening „reserve diverse
belangen" geboekt. Voorgesteld wordt, zo
als bekend, een dividend van vier (acht)
procent.
Omtrent de vooruitzichten zegt het
verslag dat de verkoop van rijwielen
in het lopende jaar gunstig is te noe
men. De verkoop van onderdelen toont
een stijgende lijn. De directie meent dat
het wenselijk is de basis van de ven
nootschap te verbreden, in verband
waarmede zij de mogelijkheid onder
zoekt technische handelsobjecten aan
te trekken.
De zeer belangrijke zomermaanden lie
ten een lagere omzet zien. De daling in
de verkoop van bromfietsen was relatief
groter dan die van rijwielen. Voor de
lagere verkoop in het binnenland kon
een compensatie worden gevonden door
een hogere export. De concurrentie op de
exportmarkt werd nog verscherpt. De re
valuatie van de gulden heeft het aan
trekken van exportorders verder bemoei
lijkt, terwijl de concurrentiepositie van
Engeland er relatief door is versterkt.
Door het verminderen van de orderpor
tefeuille was de directie genoodzaakt het
personeelsverloop niet geheel aan te vul
len. De huidige orderportefeuille maakt
echter het aantrekken van nieuwe ar
beidskrachten weer noodzakelijk.
Enkele plastic-onderdelen voor het
menselijk lichaam.
worden aderen, darmen, nieren en tal
van andere menselijke „onderdelen"
gemaakt. Overigens, de fabriek produ
ceert ook allerlei plastic vervangings.
materiaal voor fijne elektrische appa
raten en vele andere artikelen, waar
onder imitatie loden soldaatjes. Een ze
kere Dr. Plutzer is hoofd van de afde-
""S, waarin de onderdelen voor het men.
selijk lichaam (ook nieuwe neuzen, le
dematen etc.) overigens slechts op voor
schriften van klinieken en erkende chi
rurgen, de plastische inbegrepen, ver
vaardigd worden, Volgens hem bestaat
er eigenlijk geen enkel lichaamsdeel, dat
niet in plastic of eventueel in platina,
zilver of zelfs staal nagemaakt kan wor
den. Voor zeshonderd dollar wordt een
perfect werkende hand geleverd. Nage
maakte darmen zijn heel goedkoop. Ze
kosten pej- meter niet meer dan gewone
elektrische draad Ledematen als bv.
een hand werken elektrisch en zijn van
een miniatuur motortje voorzien. Kunst
hars is tevens een der beste middelen,
om de onderdelen in het menselijke or
ganisme vast te zetten, zonder dat er
nadelige gevolgen optreden.
De Franse verzamelaar van hand
tekeningen, Jean Davray, beter bekend
als de mineraalwaterkoning, heeft zijn
collectie van de hand gedaan. Hij be
schikte over een groot aantal handteke
ningen van beroemdheden uit het verle
den en het heden Maar ofschoon hij
niet bepaald contanten te kort komt. gaf
hij het verzamelen er toch aan, omdat
hij niet in staat was, zijn collectie naar
zijn zin te completeren Een niet com
plete interesseerde hem niet, verklaar
de hij, toen hij bekend maakte, alles op
de veiling te zullen gooien. Men had hem
een miljoen dollar voor een handteke
ning van Shakespeare gevraagd en dat
vond hij werkelijk wel een beetje te
veel, voor een „da da", zoals de Fran
sen zeggen ofwel een hobby. Jarenlang
is hij trots geweest op een collectie, die
tenslotte tot 315 van de mooiste exem
plaren uitgroeide. Hij bezat handteke
ningen van Lorenzo de Medici, Michel
angelo, Lucrezia Borgia, Napoleon, etc.,
de meeste als ondertekening van een
min of meer interessante brief. Een
brief van Galileï was door deze beroem
de geleerde geschreven zes maanden
voordat hij blind werd. Voorts bevond
zich bij de collectie een lijst van per
sonen, tijdens de Franse Revolutie uit
genodigd, om tegenwoordig te zijn bij
de executie van de leden van het ko
ninklijk gezin, teneinde er zich van te
overtuigen, dat deze werkelijk plaats
vond Dan was er een brief bij van
de kamerdienaar des konings, Cléry,
waarin deze aan Marie Antoinette mede.
deelt, dat de Koning haar op de och
tend van zijn executie niet had laten
waarschuwen, teneinde haar de smart
van een wrede scheiding te besparen en
tevens vertelt, dat bij de brief enkele
ringen en een viertal haarlokken van de
koning zijn gevoegd, door de beul voor
haar bewaard. Verder een brief van Ma
rie Antoinette, waarin ze om rouwkle
ren verzoekt Ten slotte, onde,r vele an
dere, nog een brief van Jean Baptiste
Poquelin, die gewoonlijk metMo
lière ondertekende.
FRANKRIJK In Parijs is gisteren
bekendgemaakt, dat Franse geleerden
in het begin van deze maand in de Sa
hara met succes vier raketten van het
type Centaur hebben gelanceerd, die een
hoogte van 150 tot 180 km. bereikten.
Bij een vijfde proef werd de bedoelde
hoogte niet gehaald. De proeven, die het
onderzoek van de hogere luchtlagen be
ogen, zullen in 't voorjaar worden voort
gezet. De Centaiir-raket heeft twee trap.
pen, werkt op vaste brandstof en weegt
467 kg.
MiW.
I
