NEDERLAND LANG GEEN
SOCIAAL PARADIJS
De arbeider heeft zijn meest
wezenlijke recht verloren
Strijd en zin vool
werkelijkheid
„De angst moet groot zijn
E
Groeiende verkeersdrukte
vraagt alle aandacht
W
Wereld-iri-nood
PATER H. HOEFNAGELS S.J.:
De stem van de
kleine man wordt
overstemd
TWEE NIEUWE INDRUK WEKKENDE BOEKEN
OVER HET CONCENTRATIEKAMP
AOSRAM
Nijverheid en Handelpleit voor
wegenbouwraad en wegenbouwfonds
NV SLAVENBURG'S BANK
op kdsts lip!
De IS acht van
Elie Wiesel
wl3
IN 1975 BIJNA TWEE MILJOEN AUTO'S
MONI van
Ka-Zetnik 135633
Manokwari beraadt
zich op aanval
V B
ZATERDAG 13 JANUARI 1962
Liturgische weekkalender
Gewillige instrumenten
Nederland en Frankrijk
Model?
:ös
Ongelijk
Nieuws-filtratie
derda^
r schijnt geen eind aan te
komen. De boeken, die de
concentratiekampen tot on
derwérp nemen, hebben onlangs
hun vervolg gekregen in twee
nieuwe werken, die de beste van
hun voorgangers naar de kroon
steken, zo niet overtreffen. Hoe
groter de afstand van de ver
schrikkingen, hoe indrukwekken
der de geschreven herinneringen.
Beide werken Elie Wiesel's De
Nacht en Moni van Ka-Zetnik
135633 doen onthullingen over
de afschuwelijkheden, die de
Joden in de kampen hebben
ondergaan. De Nacht is een poc
ket van Querido's Uitgeversmaat
schappij, Moni is bij Elsevier ver
schenen. Over De Nacht doet de
geboeide lezer één avond, voor
Moni moet hij drie avonden be
schikbaar stellen.
lampen
A
Verbindingen met
Schiphol
Tarieven werken
belemmerend
1-
he»
V
bet
Zeepost
Ml..
Het feit, dat twee derden der ge
hele wereldbevolking in onvoor
stelbare nood verkeert, geeste
lijk èn lichamelijk, begint langzamer
hand door te dringen in hart en
hoofd van het overblijvende derde
deel, dat gevormd wordt door de
z.g. welvaartstaten". Het verheu
gende daarvan is, dat dit groeiende
inzicht gepaard gaat met het besef
van een fundamentele en wezenlijke
verantwoordelijkheid tegenover de
noodlijdende miljoenen, die wij juist
omdat zij mensen zijn als wij, niet
aan hun lot mogen overlaten. Dit ver-
antwoordelijkheidsbewustzijn is de
enige gezonde en tegelijk de dwingen
de reden voor elke hulpverlning in dit
verband. Ten overstaan van de enor
me omvang van de nood is het dui
delijk, dat die hulp slechts dan effec
tief kan zijn. wanneer zij zo groot-
scheens mogelijk en op alle terreinen
tegelijk ter hand -wordt genomen.
Maar onder alle omstandigheden
blijft het een eerste eis, dat zij van
binnenuit, d.i. vanuit een eerlijk en
oprecht bewogen gemoed gegeven
wordt. Pas dan is er een redelijke
kans, dat haar bestendigheid verze
kerd is. Zonder volharding-ten-einde
toe is zij immers gedoemd te misluk
ken. Daarvoor is de nood te diep, te
groot, te alomvattend. Er moet in de
meest letterlijke zin van het woord
bij het allereerste begin begonnen
worden. Omdat de ellende, waarin
het grootste deel van de mensheid
moet leven, eenvoudig spot
met de meest elementaire eisen van
menselijkheid. Ze is ronduit onmen
selijk! Hongersnood, afschuwelijke
ziekten, onmenswaardige behuizing
en een totaal gebrek aan ontwikke
ling zijn de hoofdoorzaken, waaraan
deze onduldbare toestand te wijten is.
Dank zij de massa-communicatie-
middelén heeft heel de ,;beschaaf-
de" westerse wereld zo zij haar
hart maar wil openen en de moed
opbrengt zich in haar gezapige rust
te laten storen gelegenheid te
over kennis te nemen van de om
vang van de nood. Het is niet onze
bedoeling hier een beeld te schetsen
van de nameloze ellende van miljoe
nen medemensen. De laatste tijd
heeft men in ons blad herhaaldelijk
beschrijvingen kunnen lezen van de
toestand in Latijns-Amerikaanse lan
den. Toch is dit maar één voorbeeld
uit talloze, en zeer waarschijnlijk, of
liever zeker, nog lang niet het erg
ste. De Afrikaanse en Aziatische ont
wikkelingsgebieden spreken nog een
heel wat gruwelijker taal.
Het gaat hier zonder meer om een
gewetensplicht van de westerse, de
..christelijke" beschaving. Het gaat
hier om het besef dat wij verant
woordelijk zijn voor het naakte be
staan van miljoenen medemensen,
die evenals wij een goddelijke eind
bestemming hebben.
Voor de Christen steunt de fun
damentele en wezenlijke eis
van oprechte bewogenheid
waarover wij boven spraken, met het
lot van deze onterfden, dan ook op
de geloofsovertuiging, dat alle men
sen, zonder uitzondering, kinderen zijn
van één Vader in de Hemel. Daarmee
is onze totale levenshouding ge
moeid. Daarop steunen onze opvat
tingen over de rechten van de mens
en het heilig karakter van de men
selijke persoonlijkheid. Hebben wij
ons wel eens afgevraagd, hoe wij die
opvattingen voor de bewoners der
ontwikkelingsgebieden aannemelijk
kunnen maken, zolang wij de tragi
sche omstandigheden dulden, waar
onder zij moeten leven?
Dat hier iets niet klopt, is, dunkt
ons, zelfs bij enig oppervlakkig naden
ken reeds duidelijk. Wij willen nu niet
nader ingaan op de conclusies waar
toe een doordenken van deze situa
tie ons brengt. Ieder voor zich zal
deze zonder moeite kunnen trekken.
Evenals ieder vrijwel automatisch
de gevolgtrekking zal maken, dat er
op zeer korte termijn zeer veel ge
beuren moet! En wel zuiver uit ele
mentaire mensenliefde!
Men vraagt zich natuurlijk af, hoe
dit ontzagwekkende probleem aan
gepakt dient te worden. Het is dui
delijk, dat een louter particuliere in
spanning tegenover deze omvangrij
ke nood nog minder uitwerking heeft
dan een druppel op een gloeiende
plaat. Hier zal slechts een samen
bundeling van alle krachten effect
kunnen sorteren. Goed georganiseer
de hulp is hier een gebiedende eis.
Mag ik u een suggestie aan de
hand doen? Voor een zeer belangrijk
onderdeel van de wereldnood heb
ben wij in ons land een organisatie,
die in haar reeds meer dan 25-jarig
bestaan onnoemelijk veel goeds tot
stand heeft gebracht. Wij bedoelen
de Memisa, de Medische Missie Actie.
Met goedvinden en aanbeveling van
de Nederlandse bisschoppen houdt
deze organisatie, waarvan het be
stuur wordt gevormd door een aantal
katholieke artsen te Rotterdam, mor
gen, na elke H. Mis, aan alle kerkdeu
ren haar jaarlijkse grote collecte. De
laatste jaren is de opbrengst daar
van met sprongen omhoog gegaan, zo
zeer, dat men op goede gronden voor
dit jaar het streefbedrag op een mil
joen heeft durven stellen. Hoe de
Memisa werkt wordt elders in ons
blad uiteengezet. Wij mogen daarom
hier volstaan met de herinneren aan
het feit, dat heel het jaar door, voor
zover de middelen dit toelaten, de
Rotterdamse artsen alle medisch op
geleide Nederlandse missionarissen
over heel de wereld voorzien van het
nodige voor de behandeling en ver
pleging van de talloze zieken in hun
missiegebied. Aan ons is het deze
collecte morgen ruim te steunen, om
dat zij ons in staat stelt tenminste
alvast op een gebied terstond iets te
doen om de onmetelijke nood enigs
zins te lenigen. Zij biedt ons de ge
legenheid in praktijk te brengen wat
onze geloofsovertuiging ons gebiedt.
ZONDAG 14 JANUARI: 2e zondag na Drie
koningen; eigen Mis; credo; pref. v. d.
H. Drieëenheid groen
MAANDAG: H. Paulus I, belijder; eigen
Mis; 2e geb. H. Maurus wit
DINSDAG: H. Marcellus I, paus-martelaar;
Mis Si Diligis rood
WOENSDAG: H. Antonlus, abt; Mis Os
Justi; Roermond: 2e geb. H. Supplicius
wit
DONDERDAG: Mis v. d. zondag; 2e geb
H. Prisca groen
VRIJDAG: Mis v. d. zondag; 2e geb. H.H.
Marius en gez.; 2e geb. H. Canulus
groen; Roermond: H. Gerlach, belijder;
eigen Mis; 2e geb. H. Marius en gez.; 3e
geb. H. Canulus wit
ZATERDAG: H. Fabianus, paus en Sebas-
tianus, martelaar; eigen Mis rood
ZONDAG 21 JANUARI: 3e zondag na Drie
koningen; eigen Mis; credo; pref. v. d.
I ïL Drieëenheid; groen
(Advertentie)
DEN HAAG, 13 jan. In uitlatingen
van de meest verscheidene zijden kan
men lieden ten ilage de opvatting
beluisteren, dat in Nederland op
sociaal terrein vrijwel alles verwezen
lijkt is wat te bereiken is. De verkla
ring welke de katholieke bisschoppen
verleden jaar afgaven suggereerde dat
de vakbeweging op sociaal-economisch
terrein nauwelijks nog een laak heeft
en il:*t zij zich meer en meer op de
geestelijke en zedelijke vorming barer
leden zal moeten oriënteren De socia
listen menen, dat de grote idealen die
in het verleden aan de socialistische
beweging haar élan gaven, in wezen
verwerkelijkt zijn. Geheel anders luidt
echter de mening van pater H. Hoef
nagels S.-J. In een artikel, getiteld
„Nederland een sociaal paradijs?",
betoogt deze moderne socioloog in de
Sociologische Gids (nov-dec 1961) het
oneens te zijn met de mening, dat
Nederland min of meer een sociaal
paradijs is. De sociale strijd heeft zijn
zin nog niet verloren want in velerlei
opzicht is de arbeidersbevolking geen
gelijkwaardige positie verzekerd. Ons
sociaal bestel hoiult nog belangrijke
problemen in welke alleen via sociale
strijd een meer bevredigende oplossing
kunnen vinden.
Wanneer men, aldus pater Hoef
nagels, met buitenlandse vakbondslei
ders spreekt over ons sociale bestel,
dan is het frapperend te bemerken
hoe bepaalde essentiële onderdelen
daarvan de grootste verbazing en ver
ontwaardiging wekken. Zij vinden met
name dat ons loonregime alleen maar
bestaan kan omdat de vakbonden ver
raad plegen aan hun roeping en zich
gedragen als de gewillige instrumen
ten van een overheid die er op uit is
de lonen laag te houden.
Door de houding van de vakbonden
heeft de Nederlandse arbeider zijn
meest wezenlijke recht verloren, het
recht om voor betere, arbeidsvoorwaar
den te strijden. Onze cao's leggen niet
alleen een minimumloon vast, maar
ook een maximum, maar de winsten
van de ondernemingen zijn niet aan een
maximum gebonden. Dat wekt hij
buitenlanders verontwaardiging. Men
vindt het een schreeuwende vorm van
ongelijkheid, een nieuwo vorm van
feodale knechting.
Pater Hoefnagels toetst zijn opvattin
gen aan de heersende loonpolitiek. Aan
ons systeem van loon- en prijspolitiek
ligt de overweging ten grondslag dat,
wil men voorkomen dat de onder
nemers hun prjjzen verhogen, men er
voor moet zorgen dat de arbeiders
geen looneisen stellen die de winst
marge in gevaar brengen. Aangezien
men blijkbaar de vrijheid van de
ondernemer op het gebied van de
winstname niet wil aantasten, moet
men terwille van een stabiel prijsni
veau de arbeiders de vrijheid van
loononderhandeling ontnemen. In een
land als Frankrijk noemt men zoiets
een aanslag op de vrijheid van de
werknemer en op zijn recht om mee
te profiteren van de winsten die in
sommige bedrijfstakken gemaakt wor
den. Wil men de werknemers de beste
kansen verschaffen hun reële aandeel
in het nationale inkomen te vergroten
dan is het Franse systeem volgens
pater Hoefnagels verre preferabel Do
ven het Nederlandse. Het Frapse
systeem brengt echter het nadeel mee,
dat het voortdurend leiden moet tot
arbeidsconflicten, terwijl het onze
een bijna volkomen arbeidsvrede ga
randeert.
Gaat men uit van het standpunt,
dat sociale vrede het hoogste doel is
en dat daaraan het streven naar
grotere gelijkberechtigdheid onder
geschikt moet blijven, dan is het
Nederlandse systeem veel beter dan
het Franse. Vindt men daarentegen,
dat de verwerkelijking var grotere
gelijkberechtigdheid voorop dient te
staan en dat daaraan desnoods een
stuk sociale vrede geofferd moet
worden, dan hebben de Franse vak
verenigingen volkomen gelijk wan
neer zij onder geen voorwaarde zich
een systeem als het Nederlandse
laten opdringen. Slechts wanneer
men de sociale vrede als waar
deringsnorm hanteert kan men zeg
gen, dat Nederland op sociaal terrein
vrijwel het mogelijke verwezenlijkt
heeft. Is men echter geporteerd voor
de norm „gelijkberechtigdheid" dan
zou de beoordeling heel anders lui
den, want op tal van punten berust
ons sociale bestel op een verdeling
van rechten en plichten waarbij de
werknemers telkens aan het kortste
eind trekken.
Zo denkt men ook over het feit, dat
in ons land aan de arbeiders praktisch
de mogelijkheid ontnomen is om legaal
te staken. Pater Hoefnagels schrijft,
dat wij al te licht geneigd zijn met
grote voldaanheid onze ordelijke sa
menleving als model te stellen tegen
over de buitenlandse toestanden. Wij
zijn geneigd ons negatief uit te laten
over toestanden die men in het buiten
land aanvaardt als noodzakelijk gevolg
van een op gelijkberechtigdheid afge
stemde maatschappij-orde.
(Advertentie)
VERZEKERT ZIEKENHUISKOSTEN
AAN: "VEZENO" - ZAANDAM
Westzijde 212 Tel (02980) 6 34 41 J
BI Bi
Ik zou gaarnejnlichtingen -over verzekering n
■tegen ziekenhui6-A>peratiekosten ontvangen."
adres:
vwoonpl./.te!.: -
missarissen van een aantal grote be
drijven zijn niet geschikt voor de arbei
dersmassa en worden door veel kran
ten doodgezwegen. Bij de verschillende
wilde stakingen zoekt men in de „bona
fide-pers" vergeefs naar- een openlijke
verdediging van het recht der stakers.
Volgens pater Hoefnagels is er geen
dwingend bewijs te leveren dat ons
volk uiteindelijk vrede stelt boven ge
lijkberechtigdheid. Iedereen weet da'
de arbeidende bevolking morgen aar
de dag bereid zou ziin de strijd te
hervatten, als haar leiaers maar
meewilden. De bonden zijn echter zo
machtig geworden, dat de stem van
de kleine man volledig wordt over
stemd door het geluid van het appa
raat.
Dc huidige sociologie leert, dat de
strijd ook een positieve functie heeft, in
het gemeenschapsleven. Pater Hoefna
gels meent. dal. de sociologen verant
woordelijkheid dragen aan de on
wetendheid bij de massa omtrent de
aard van het sociale leven. Van de
socioloog verwacht het publiek toch,
dat hij inlichtingen geeft over de soci
ale werkelijkheid. In Nederland is men
bang voor de strijd en men tracht hem
te vermijden als het grootste sociale
kwaad. Daarom verdoezelt men de
tegengestelde belangen en menen
zelfs de arbeidersleiders mee te moe
ten doen aan het bedekken van alles
wat tot strijd reden zou kunnen geven.
De Nederlandse sociologie past bij het
signaleren van de sociale feiten onbe
wust een selectie toe doo* alles wat
vanuit de gezichtshoek van de gelijk
berechtigdheid relevant is nauwelijks
ter sprake te brengen. De schrijver
roept de jonge sociologen op voortaan
anders te werk te gaan. Zij moeten
geen sociale ethica gaan bedrijven,
maar het sociale leven beïnvloeden
door simpelweg de feiten onder het
oog van het publiek te brengen.
Pater Hoefnagels poogt deze onge
lijke rechtsbedeling met voorbeelden te
illustreren. Hij schetst hoe het hele
overheidsapparaat in werking komt om
te voorkomen dat de bouwvakarbeiders
0,05 procent meer loon krijgen, terwijl
tezelfdertijd bekend wordt dat elk der
directeuren van Hoogovens een tan
tième van 450.000.- genoten had. Aan
de ene kant dus beknibbeling tot op
centen, aan de andere kant volkomen
vrijheid. Vervolgens noemt hij een
aantal voorbeelden van arbeiders die
elders meer kunnen verdienen doch die
door het Gewestelijk Arbeidsbureau ge
dwongen worden hun oude baan te
blijven bezetten.
Pater Hoefnagels meent, dat de
sociologen die zich op het standpunt
stellen dat de sociale vrede moet die
nen als waarderingscriterium niet juist
handelen. Zij doen immers niet anders
dan het sociale leven vergelijken met
de waarderingsnorm die bij de subjec
ten van het sociale leven zelf overheer
send is. Hun waardering is echter
slechts sociologisch verantwoord als
vaststaat dat onze sociale verhoudingen
beantwoorden aan wat eigenlijk als
diepste sociale aspiratie bij ons volk
leeft, als vaststaat, dat hef verlangen
naar vrede en ordelijk geregelde ver
houdingen meer nog dan het verlangen
naar gelijkberechtigdheid de houding
van de subjecten van het Nederlandse
sociale leven bepaalt. Maar daaraan
twijfelt pater Hoefnagels.
In de grote krantenkoppen en de
officiële commentaren der arbeiders
bladen vindt de socioloog geen ge
trouwe weergave van wat onder de
arbeidersmassa leeft, doch veeleer
wat de arbeidersintelligentsia geleerd
heeft te veronderstellen bij die arbei
dersmassa. Bovendien tracht elke
maatschappij een min of meer kunst
matige tevredenheid te onderhouden
door de kennis van bepaalde fèiten
aan het publiek te onthouden. Er is
sprake van een nieuws-fil'ratie.
De resultaten van een onderzoek naar
de tantièmes van directeuren en com-
In een geruchlmakend en
wel belangwekkend artikel in de
ciologisclie Gids stelt de socio'0""
pater LI. Hoefnagels S.J. de vakk0"
den, de loonpolitiek, de pers, de ove'
heid en de sociologie in gebreke. He
LJ niets vergeten? vraagt men ziek 0|j
lezing af. Het antwoord is in
bevestigend, daar ook pater H°e j
nagels zelf in gebreke gesteld rn°e
worden. In het onderstaande p°$
wij dn verzuim goed te maken.
Pater Hoefnagels werd tot sch0'
ven gedreven door zijn overtuig"^
dat de strijd om sociale gelijkberej-
tigdheid een positieve functie in 0
gemeenschapsleven vervult. De
derlander voert die strijd echter 01
Bij ons is er samenwerking WsS,j
werkgevers, werknemers en overhe"
Het doel van die samenwerking is
bandhaven van de sociale vrede e,
in naam van die lieve vrede laten
bonden zich gewillig kortwieken,
zij wij zelfs bereid, geholpen door
de sociologen, deze vrede.
pers en de sociologen,
toestand aan bet volk te slijten
een situatie waarin de gelijkberec
tigdheid een paradijselijke vlucht
nomen beeft. Intussen heerst ondej
arbeidersmassa wrok en ontevrede
heid.
De schrijver beeft niet in aIIe
zichten gelijk. Inderdaad vervult
strijd een positieve functie in het
meenschapsleven, maar hij houdt 01
op dit te doen wanneer die strijd V
kanaliseerd wordt door middel vfljf
overleg en samenwerking tussen
belangengroepen en de overheid. H0^
zeer het nastreven van gelijkhere'
tigdheid ook in zulk een gereg
lerr"-'1'
teerde strijd effect sorteert, valt da^
lijks te constateren voor wie het z'
wil. Het sociaal programma, dal 0
via en soms zelfs ondanks de oven'"
organen verwezenlijken, is weli.sVV<''
niet paradijselijk, maar toch ook
a'
De Nacht heeft een voorwoord ge
kregen van niemand minder dan
Franqois Mauriac, die op een goede
dag bezoek had gekregen van een Is
raëlisch journalist, die hij, als alle
buitenlandse journalisten, met enig
wantrouwen had ontvangen. Het ge
sprek kwam op de Joodse kinderen,
die mevrouw Mauriac had gezien,
(Advertentie)
(Van onze verkeersredacteur)
AMSTERDAM, 12 jan. In eer. rap
port, dat door de verkeerscommissie
van de Nederlandse Maatschappij voor
Nijverheid en Handel is samengesteld,
wordt de verwachting uitgesproken, dat
Nederland in 1945 circa 1,9 miljoen
personenauto's zal tellen. Ten aanzien
van het spoorwegverkeer wordt een
aantal reizigerskilometers van 11,5 mil
jard verwacht en het goederenvoer kan
in dat jaar volgens de commissie ge
steld worden op bijna 32 miljoen ton.
Met het °°K gericht op deze drukke
toekomst, pleit de commissie voor in
stelling van een wegenbouwraad en een
autonoom wegenfonds.
Verdere industrialisatie en verdere
ontplooiing van onze welvaart zjjn on
mogelijk, aldus de commissie, indien
industrie en handel niet over adequate
verkeersvoorzieningen beschikken. Me
de op grond van buitenlandse voorbeel
den meent de commissie, dat het ook
in Nederland tot de mogelijkheden
behoort, te komen tot een autonoom
wegenfonds. Ter verkrijging van de be
nodigde kapitalen zou geput kunnen wor
den uit leningen tot een bepaald be
drag, waarvan rente en aflossing door
de minister van Financiën gegarandeerd
zullen moeten worden, en door middel
van dotaties uit de rijksmiddelen voor
rente en aflossing der leningen.
Zolang een autonoom wegenfonds
nog niet is ingesteld, zou tolheffing
een methode kunnen zijn voor finan
ciering van de bouw van wegen, brug
gen en tunnels. De toekomstige Coen-
tunnel zal, eveneals de Velsertunnel,
zeker tolvrij moeten blijven. De IJtun-
nel echter, die in verband met de be
staande en te maken oeververbindin
gen een overwegend stedelijk karak
ter zou krijgen, zou, aldus de com
missie, wellicht een object van tol
heffing kunnen zijn. De commissie
blijft in principe afwijzend staan te
gen tolheffing, maar onder bepaalde
voorwaarden zou zij van dit stand
punt willen afwijken.
Het vraagstuk van de weg- en rail
verbindingen tussen de bevolkingscen
tra en de luchthavens in het bijzon
der Schiphol verdient volgens de
commissie grote aandacht. De huidige
verbindingen met Schiphol zijn onvol
doende en vragen dringend om verbe
tering.
In het rapport wordt voorts gesteld,
dat in het tijdvak 1959-1970 voor het
wegverkeer, de spoorwegen, de binnen
scheepvaart, het luchtverkeer en de
P.T.T. in totaal 32,9 miljard gulden ge-
toen zij door de SS in een goederen
trein waren gesmeten op het station
Austerlitz. Hijzelf had het niet eens
gezien, maar het tafereel blijft hem
bij. Aan die kinderen moet ik dikwijls
denken, zo vertrouwt hij zijn bezoe
ker toe. Waarop de journalist ant
woordt: Ik was een van die kinderen.
En hij vertelt verder dat hij in het
kamp Auschwitz na al die ellende zijn
geloof heeft verloren. Mauriac had
hem willen en misschien moeten troos
ten met zijn geloofsbelijdenis, die
leert dat God liefde is, en alles Gena
de, maar hij overweegt, wat er om
gegaan moet zijn in die jongen van
vijftien, die plotseling het absolute
kwaad ontdekte en, zo zegt hij, de
Almachtige is de Almachtige en heeft
voor ons allen het laatste woord. Dat
had ik tegen het Joodse kind moeten
zeggen. Maar ik heb hem alleen maar
onder tranen kunnen omhelzen.
Het relaas van Wiesel Is dan ook ver
schrikkelijk. Hij gaat als jongen van
twaalf met zijn vader op transport. Zijn
enige vrees is, zijn vader kwijt te ra
ken. Tot het einde toe weet hij bij hem
te blijven. Tijdens een barre en niet te
beschrijven tocht van het ene kamp
naar het andere, op de vlucht voor de
naderende Russische legers, terwijl de
uitgehongerde geraamten om hen heen
neervallen in de sneeuw, door uitput
ting, door de kogel, door de slaap, ver
liest Elie zijn vader, een paar dagen
later wordt hij bevrijd. Dan zijn er drie
jaren voorbij gegaan. Jaren van ellen
de, vernedering, helse honger, marte
ling, ontluistering, wanhoop. Hij heeft
gezien, hoe de beulen kinderen ophin
gen, die te licht van gewicht waren om
de strop met één ruk dicht te kunnen
trekken. Ze stikten langzaam. Hij heeft
de beesten zien knuppelen en schieten
en de duizenden Haftiinge zien krui
pen om een stukje koolraap of een paar
kruimels brood. Hij heeft het niet kun
nen verwerken. Hij was immers vijftien,
toen dat alles achter de rug was. Tot
welke leeftijd zal hij met die nacht
merrie blijven rondlopen? Elie Wiesei
heeft zijn verhaal sober verteld. Hij is
niet uit op sensatie. Wie sensatie zoekt,
late dit boekje ongemoeid. Maar wie
weten wil, wat mensen kunnen lijden,
wat mensen mensen aan kunnen doen,
hoe diep de mens kan zinken, leze De
Nacht, het verhaal van een klein gezel
schap Joden uit het stadje Sighet in
Transsylvanië, een gezelschap, dat op
een kwade dag, die men amper had
zien aankomen, op transport werd ge
steld naar de hef...
investeerd zullen moeten worden, dwz
14,4 miljard gulden vervangingsinves
teringen en 18,5 miljard gulden expan
sie-investeringen. De vervangingsin
vesteringen zullen uit de exploitatie
opbrengsten moeten komen. Hierbij
doen zich aldus de commissie in
wezen geen financieringsmoeilijkheden
voor. Van het totale bedrag van 18,5
miljard gulden zal circa 2,8 miljard
gulden als particuliere bestedingen moe
ten worden beschouwd. Voor de reste
rende 15,7 miljard gulden, welke zullen
moeten worden gefinancierd via de ka
pitaalmarkt, door de overheid, het bank
wezen of door zelffinanciering, zal
aldus het rapport een beroep moe
ten worden gedaan op de nationale be
sparingen.
Het huidige tarievenstelsel belem
mert de vervoersondernemingen in haar
gezonde ontwikkeling. De hoogte van de
tarieven zal, zo wordt in het rapport
opgemerkt, dan ook moeten worden be
zien,- niet alleen met het oog op het
ogenblikkelijke rendement, maar vooral
ook met het oog op de expansie. Willen
de vervoersondernemingen in staat zijn
de toekomstige expansie gedeeltelijk
uit eigen kracht te financieren, dan zal
de overheid bij de goedkeuring van de
tarieven meer aandacht moeten geven
aan commerciële motieven Zij zal een
zodanig peil moeten accepteren dat een
ruimere winstmarge wordt verworven
en moeten toestaan, dat de vervoerson
dernemingen een slagvaardig tariefbe
leid kunnen voeren, in overeenstemming
met de positie, welk zij in de gegeven
omstandigheden op de vervoersmarkten
innemen, aldus het rapport.
De commissie merkt tenslotte op, dat
de Voorgestelde maatregelen ter ver
betering van de financiering slechts dan
effect zullen sorteren als de regering
bereid is een financieringspolitiek en als
onderdeel daarvan een belastjngpoiitiek
te voeren, waardoor de in de verkoop-
sector zo dringend noodzakelijke inves- hij was gekomen. Piepel was zijn naam,
teringen mogelijk gemaakt wonden, 1 zoals Feldhure da naam van zijn zasje
at Moni betreft, hier is de hel in
haar „volmaaktheid" aanwe
zig. De Nacht is een schrik
beeld, Moni is een verzameling
schrikbeelden, met geen pen te beschrij
ven, behalve "met de pen van Ka-Zetnik
135633. Het zal een jaar geleden zijn,
dat wjj zijn boek Daniella hebben be
sproken. Toen was Iva-Zetnik nog een
onbekende voor ons. Maar tijdens het
proces-Eichmann is hij in zijn ware ge
daante als getuige opgetreden: Yehiel
De-Nur. Na een korte verklaring, die
hij in een extatische toestand aflegde,
viel hij in zwijm. We herinneren ons dit
drama'tje uit do persverslagen. Bij die
gelegenheid heeft De-Nur geopenbaard
dat hij Ka-Zetnik was, dat Dmiella uit
House of Dolls zijn zusje was. Nu vreten
we dat Moni zijn broertje is geweest.
En wat Daniella heeft geleden in het
kampbordeel voor de helden van de
SS, dat heeft Moni geleden in de handen
van de Stuben-, Block- en Lageraltesten
in Auschwitz-Birkenau.
Dat waren Joden en niet-Joden, ge
vangenen, schurken, ontaarden van al
lerlei slag. Moni (Monkele) was twaalf
jaar, toen hij kennis maakte met een
zonde die hij noch gekend noch ver
moed had. Het hele boek door streeft
hij naar een zo perfect mogelijke dienst
baarheid, uit angst dat hij eens zal be
horen tof de muzelmannen, de skelet
ten, die 'ten dode opgeschreven zijn en
voor wie alleen de gaskamer en het
crematorium nog „uitkomst" bieden.
Maar hij eindigt evenals alle anderen
in de dood. Hjj loopt het prikkeldraad
tegemoet en sterft met zwarte laarzen
bij zijn hoofd, de laarzen van Rudolph
Hoess, de commandant van Auschwitz,
die Moni als persoonlijk „geschenk" aan
Blockalteste Franzl had aangeboden.
Uit de klauwen van dit monster was hij
overgegaan in de klauwen van andere
monsters. Alle „prominenten" is hjj van
dienst geweest, zonder te beseffen, tpt
welke staat van vernedering en walging
was ergens in een ander kamp in de
zelfde maanden en jaren. En zijn lot
was, eenmaal afgedankt te worden, niet
langer meer de „koningin" van het
Block te zijn, onaantastbaar voor alle
andere Haftinge, die de Piepel met
schroom en eerbied moesten behande
len. Eenmaal zal voor Moni het ogen
blik komen, dat hij eruit getrapt wordt,
omdat hij niet meer van dienst kan zijn.
Dan zullen er zes uren voorbijgaan en
zal de honger beginnen. En hij moet
vechten om niet op de stapels lijken te
komen of de gaskamer. Zo vecht hij
dan tussen die tienduizend muzelman
nen, die geen rekening meer met hem
hoeven te höuden, als hij eenmaal tot
de verworpelingen behoort. Hjj bidt
God cn roept vermoedelijk zijn reeds
bezweken moeder aan, dat hij weer in
de gunst mag komen van zijn mees
ters en dat hij „een goede Piepel" mag
zijn. Het zal hem niet baten... Zijn mede
dingers verdringen hem, als het ogen
blik gunstig is en hij verdwijnt in de
massa die sterft van honger en lege
soepgamellen uakruipt om er een paar
vieze druppels van af te likken, de ene
haveloze horde na de andere, op zoek
naar soepdruppels, die er niet zijn. Moni
moet bovendien zorgen om uit handen
te blijven van het dwergmonster Pjotr,
die de kunst verstaat een slachtoffer zo
langzaam mogelijk te laten sterven om
dan met twee natte vingers een leven
uit te knijpen als een kaarsvlam; en die
ergens achter de latrines een afgedankte
Piepel, die nog niet te mager is, af
slacht en in kleine porties geroosterd
uitdeelt aan de muzelmannen, die hon
gerig op de loèr liggen en tot alles be
reid zijn om een stukje te bemachtigen.
Pjotr speelt dat allemaal klaar... voor
twee sigaretten. Hij doet nog veel meer,
en hij is maar één van de duivels in het
kamp. en zijn praktijken maar een deel
van de niet te beschrijven gruwelen,
die een boek van 330 bladzijden kunnen
vullen.
Niet ten onrechte zegt het omslag van
het boek: „U hebt een gruwelijk boek
in handen. Leg het onmiddellijk weg,
indien u onbekend wilt blijven met de
verschrikkingen die het gevolg zijn van
de tegennatuurlijke verhoudingen tussen
do kampprominenten van Auschwitz-
Birkenau en hun schandknapen". Maar
als men in alle ernst en waardigheid de
waarheid wil weten over wat het nazi
regiem in de kampen mogelijk heelt
gemaakt, dan moge men bedenken, dat
de schrijver van Moni (They called him
piepel) geen enkele poging heeft ge
daan om de lezer door onwaardige pi
kanterieën te schokken. Zijn boek is
gruwelijk, het is waar, maar het is
met grote beheersing geschreven, als
het ware in trance gedroomd.
Wie het leest zal niet vergeten, zo min
als de schrijver vèrgeten kan, wat zijn
zusje, zijn broertje, hemzelf en miljoe
nen anderen is aangedaan. Uit die hele
grote zee van Rudolph Hoess één druppel
onder de microscoop te onderzoeken, is
het doel van de schrijver geweest. Mis
schien is het voldoende om de angst
voor een herhaling van Auschwitz groot
te doen zijn.,
„En die angst móét groot zijn".
Dbg.
ker niet gering en bovendien
nog
niet uitgeput. Het is eerder de vff|)|
leid van plannen en de stoolkr"'
van de vakbeweging, die zorgen bs'"'^
dan de omgekeerde situatie. Wij l'
dan ook niet in waarom de Fr00
stakingen ons land ten voorbeeld
houden moeten worden. Zij ëar0^
deren de werknemers, volgens Pa
Hoefnagels, de beste kansen om 0,
reële aandeel in het nationale i0'\,
men te vergroten. Maar ook dat j
onzes inziens niet altijd en ovef0
bet geval. Een centrale doelstel'!
van ons overleg is immers juist
voorkomen van prijsstijgingen, die
arbeidersaandeel zijn waarde
ontnemen, en bet instandhouden v0_
de export ter wille van de werkg6'^
genheid. Wij verwachten van j
socioloog geen puür economisch
toog, maar als hij op sociologie
gronden oproept tot staking, h'f
zijn wetenschap hem toch niet te
letten enige aandacht te wijden 0
een reële vermindering van het 11 j
tionale inkomen en aan
van de werkloosheid, dat met f
rauwe belangenbotsing gepaard j,
gaan. Valt dus op het betoog,
economische gronden veel af te 0t
gen, wij tellen het toch zwaarder,
pater Hoefnagels ook op eigen
rein niet onaantastbaar is, daar j
in zijn artikel de werkelijkheid
weergeeft. De schrijver maakt in
dezelfde fout als de Ioonpolitici
hij becritiseert. Wat namelijk
looninstanties en de overheid in G
land stelselmatig negeren is
dat het overleg een vertrokken be.
geeft van de werkelijkheid, daar
ia, aaa»
enorm omvangrijke zwarte loon dJV
weg doodgezwegen wordt. De ,e\
derlander staart zich volstrekt *V(
blind op de sociale vrede zo0
meermin de sector van de^ zwarte i
grijze beloningen voltrekt de s'
om de gelijkberechtigdheid zich "F
menteel zeer intens. Waarom
men dan in Nederland eigenlijk s
ken zolang men buiten de bonde0
nog zoveel kan hereiken? Is het 0
veeleer zo. dat de massa het vS",,
van de overleginstanties tamelijk
geïnteresseerd gadeslaat, dan da' j
zich mokkend schikt naar de bon00
Met het signaleren van deze onvV0
achtigheid, waarmee onze sociale v a
de wellicht duur gekocht wordt,
het betoog van pater Hoefnagels
werkelijkheidszin gewonnen kek Lgt
Misschien vreesde hij daarmee
terrein van de sociale ethica te
treden, maar wij gouden hem da'
ker niet kwalijk genomen hebben-
(Advertentie)
MANOKWARI, 12 jan. - De burge
rij van Manokwari in Nederlands Nieuw-.
Guinea heeft zich in een bijeenkomst be
raden over de vraag, wat haar te doen
staat in geval van een Indonesische
aanval op Nieuw-Guinea. Een telegram,
gericht aan het A.N.P. in Nederland,
luidt:
„De burgerij van Manokwari, in ver
gadering bjjeen, richt tot de overheid
het verzoek, over te gaan tot instelling
van een bescherming der burgerbevol
king. Er is een werkcomité opgericht
tot bestudering van de noodzakelijke
maatregelen ter plaatse.
De vergadering heeft dringend ver
zocht om een toestemming in principe
tot het wegzenden van de vrouwen en
kinderen op kosten van da overheid", toren.
-f'
's-Gravenhage, 12 jan.
de schepen kan zeepost
Met de vO^V
worden ve^ti;
stfV
sl (r
den. De. data, waarop de correspond?.ii'.
uiterlijk ter post moet zijn bezorgd,
tussen haakjes, achter de naam van
schip vermeld.
Amerika: ss ..Nieuw Amsterdam' ir,i'"
jan,); ss „Sloterdijk" (17 jan,). Argein j,
ss Cordoba" (17 jan Australië.' ss •■f f
ss „Sloterdijk" (17 jan,). Argent,!
,,_ardoba" (17 jan Australië.' ss „ftp.'.'
kerk" (16 jan.): ss „Niirnberg" (16 Lv'!
Brazilië: ms „Cap San Marco" (16 J* n
ras „Cap Salinas" (18 jan.). Canada,|V
„Nieuw Amsterdam" (16 jan.); ms eA
Maurits" (18 jan.). Chili: ss „WerrasLcv
(18 jan.). Indonesië: verkeer gestaakt. 'ei'
Antillen: ms „Palamedes" (17 jan.). jLin',
Nw.-Guinea: ss „Roepat" (15 jan.),
Zeeland: ss .Alaric" (15 jan.): ms ■\)el
Lloyd" (18 jan.). Suriname: ms „Ow e".
stad" (17 jan.). Z.-Afrika (Republiek' (1«
Z.-W .-Afrika: ms „Transvaal Castle
jan.); ms „Zuiderkerk" (16 jan.). *5'
Inlichtingen betreffende de verzenw?ai>'
data van postpaketten geven de pos"*
