«e filter
die
smaakt!
THE MAN'S FILTER
IN TOTAAL STAAN 69 KERKEN OP STAPEL
Kerkenbouw vraagt dit jaar
ruim 41,5 miljoen gulden—
Bouwpastoor verkeert in gedwongen
rol van financier en bedelaar
Verlichting van Velsertunnel
blijkt niet te voldoen
Geen regeringssubsidie
voor bouw pastorieën
De uiterste consequentie
fMrn
Mgr. M. Jansen: Oude en nieuwe
herken hebben elk eigen wereld
Proeven met lijnverlichting voor
Amsterdamse Coentunnel
Hangbrug over de
Rijn bij Emmerik
Premie kerkenbouwniet met
terugwerkende kracht
Vijf KLM-vliegers
naar de Congo?
L. J. Breure
Regering ziet zaak
„Staphorst-gericht"
als afgedaan
Verzoek van Sabena
BBC overweegt nieuwe
uitzending over
Ned. Nw.-Guinea
Woonwagenbewoner in
brand omgekomen
DONDERDAG 1 FEBRUARI 1962
^F"1-
«fll
(Van onze verslaggever)
Rotterdam, 3i januari
Le jaarlijkse last, die in de
Q !r>ende dertig tot vijftig jaren
d'een parochie drukt, is zo zwaar,
1 de zielzorg lijden gaat onder
financiële zorg. Te veel pasto-
u. activiteiten moeten bevroren
j0°rden, omdat de middelen daar-
0 beneden het nulpunt liggen.
d\vVens worden de pastoors ge-
otigen, voortdurend de rol te
y en van financier en bedelaar,
f geet niet, dat dit een gedwon-
n rol is. Liever zou hij de kan-
p 1 benutten, die een nieuwe
b^hie aan liturgie en zielzorg
kerl=ar staat op stapel de bouw van
ïeh met aan totaal geraamde kos-
Rijk wacht maar
leder zijn kruis
Nieuwe opvattingen
„Nationale figuur"
Snellere verbinding van
Nederland met Rijnland
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 1 febr. „De
regering blijft van mening, dat de
bouw van pastorieën buiten sub
sidieregeling voor de kerkenbouw
dient te vallen. Wel is zij bereid
de bouw van kerktorens en de
aankoop van luidklokken te sub
sidiëren." Dit zegt de minister
van Volkshuisvesting en Bouwnij
verheid, mr. J. van Aartsen (als
eerste ondergetekende), in de
memorie van antwoord op het
voorlopig verslag van de Tweede
Kamer over het wetsontwerp
„Premie Kerkenbouw".
nüZ'
,Os"
d»1
23-1
12'"
«V:
pr°|io-
aol
•JpO'
(Advertentie)
RICHARD
f
fWK mm
N)'-
st imposante complex van de St. Jozefkerk te Someren-Heide, waarin de architecten ir. C. G. Geenen en ir. L. R. T. Oskam
een toren plaatsten als onderbreking van de lange horizontale lijnen.
lemmerend heeft gewerkt in gemeenten,
die aanvankelijk tot een gemeentelijke
subsidieregeling bereid bleken, maar nu
een afwachtende houding zijn gaan in
nemen. „Dit wetsontwerp zal reeds his
torie zijn, voordat het aanvaard is", zei
de bisschop, daarmee de situatie helaas
juist typerende.
En dan komt, als sluitpost: de lening.
De lening, die in de meeste gevallen veel
te hoog is en vele jaren een drukkende
last vormt waaronder de zielzorg lijdt.
Nu zijn er bisdommen, waar deze pro
blemen zwaarder drukken dan bij an
dere. De bisdommen op zandgrond bij
voorbeeld, hebben minder kosten aan
kerkfunderingen dan die op bijvoorbeeld
veengrond. In het Roermondse komt een
kerk met pastorie gemiddeld op een
half miljoen en men heeft daar gemid
deld per jaar zeven a acht nieuwe kerken
nodig. De dichtheid der katholieke be
volking is daar dusdanig, dat elk ge
bouw "produktief" genoemd kan worden,
zodat de kosten per zitplaats daar lager
komen dan in het jonge, voortvarende
bisdom Groningen waar men thans vier
parochiekerken, een hulpkerk en een
uitbreiding in bouw heeft. Alles kleiner
van opzet dan in Roermond, maar zeker
zo hoog in kosten. Bovendien moet men
daar nog zorgen voor het eigen semina
rie.
"hen'J8 epn antwoord op de vraag, welke
?e ka?urt??ni«mael in de huiskamers van
"bist gezinnen hoort bij thuis-
k'o0r u<t de zondagse mis. Een ant
her °°k op de wrevel die zo menige
baopp Van parochiebladen ondervindt
-®st hÜ de pastorale vermaningen
"ïft he" er /ijen van getallen in ontmoet
guldens-tekentje er voor.
dit L', "F A. Jansen gaf, ongevraagd,
aan een schare vertegen-
'"eh i'-ers van pers, radio en televisie
y°Uwa J voor hen het programma ont-
'962 >dat katholiek Nederland voor
^acht011 he' gebied van kerkenbouw
fkorKj? bedrag van f 41.689.000,-. Is dit
jfena j veel? Men kan er, ter verge-
®n pg' de getallen van 1961 naast leggen
°en l. n 2pn conclusies uit trekken.
bitiev ,ajnen er in Nederland 47 def:
3ticj1. .e kerken in aanbouw. De total
"otYn ."gskosten, inclusief de pastorieëi
-en bed- e_en. bedrag van f 26.271.697,
n g' dat aanmerkelijk hoger zou
geval] Weest, wanneer in verschillende
Jen het verscherpte toezicht van de
regering op de bouwmarkt niet tot uit
stel had gedwongen. Een dwang, die bij
zonder pijnlijk werd gevoeld bij de nood
kerken.
„Wij hebben begrip voor de moeilijk
heden, die de overheid in de bouwsec
tor het hoofd moet bieden. Toch menen
wij te moeten stellen, dat de bouw van
kerken gelijk moet opgaan met die
van woningen en een zekere prioriteit
verdient ten opzichte van andere sec
toren in het bouwbedrijf", merkte Rot
terdams bisschop hierbij op.
Wij spraken van 47 kerken, die in
1961 in aanbouw kwamen, maar daar
naast waren er nog andere in aanbouw,
waarvoor de werkzaamheden reeds eer
der ter hand waren genomen. Dat waren
er, exclusief de noodkerken, nog 17, zo
dat de gehele bouwbedrijvigheid op dit
gebied aan het einde van het jaar 64
kerken omvatte met bijna f 40 miljoen
als totaal der kosten. Het programma
voor 1962 wijkt daarvan niet sterk af.
Hoe komen deze gelden bijeen? Als be
langrijkste bijdrage geldt de opbrengst
van de wekelijkse collecte voor de ker
kenbouw. Die bedroeg, inbegrepen de
inzameling op Kerkenbouw-Zondag, in
1961 f 7.564.000,-. Dat is ruim een half
miljoen meer dan in 1960. Men moet de
hogere opbrengst echter niet als pure
winst zien, omdat een deel ervan weg
valt tegen de gestegen bouwkosten, die
ten opzichte van 1960 voor 1961 werden
getaxeerd op ongeveer drie pet. Een an
dere bijdrage wordt gevormd door de
activiteiten van bouwpastoors en hun
helpers, maar deze bijdragen verdwijnen
vaak in de noodzakelijke uitgaven voor
onderdelen, die buiten de diocesane kos-
tenschema's staan. Dan zijn er nog de
subsidies van provincie en gemeenten
die betrekkelijk gering zijn.
Het is hinderlijk en betreurenswaardig,
dat de regering nog geen klaarheid heeft
gebracht in de rijksregeling; in vele
kringen heeft het wetsvoorstel Premie
regeling Kerkenbouw al teleurstelling
gebracht, terwijl de gang van zaken be-
J1*! Worl 1 febr. In de Velsertun-
■G Vft.i'u, Proeven genomen met aller-
i P,-V in Rssystemcn. De bedoeling
uokteVo„ls..een verlichtingswijze uit te
'F zal worden aangewend in
VelsertlllUl,!,el. De verlichting van de
a®ht hu'ïv' hoe mgenieus ook uitge-
?t'gR j,,,.,' namelijk in de praktijk ern-
P staj,f^ ten te hebben. De rykswa-
f'nv de schuld aan de vera.n-
hi? carrosserie van de auto's
|!0 in 1057 "jsebruikstellen van de tun-
?sten l 7>7 heeft ondergaan. Automobi-
pHar het hiervan niet alleen hinder,
Usche .V z?'ts nadelig op de psy-
gesteldheid te kunnen werken.
feeksen Y,e'seJ"tunnel zijn in het plafond
rU A ■J-'--buizen in nissen wegge
maakt He., nissen zijn zodanig ge-
mèt ka d'e .aut0™ptiilist de T.L.-bui-
ri°ór hem ,,uZun' ZlJ werPen hun licht
a Weersniar!' ,?^aar °P de motorkap is
Aa>-,,.. Plegelmer prvan wol 7ir>F4Knn«
a WeeVsniA, - laar °P de motorkap i<
?ar,vankijiu?e mg ervan wel zichtbaar
f'hg uit Hoi j?lng men van de redene-
Ubdat 'rin= j geen groot bezwaar was,
beter ziehrn or de auto in de tunnel
0 Witte Tt, werd- gemarkeerd door
^aar inir epên op de carrosserie.
tnderri n cn zpn de modellen ver-
zekril aut0's hebben schuinere rui-
en een glimmend dash-
de bestuurder ziet nu geduren-
arsli2.~f„rf tpnr|elrit alsmaar witte
"Kgende strepen op zich afkomen.
Op sommige automobilisten blijkt dit
een bijzonder nadelige invloed te heb
ben.
De Directie Sluizen en Stuwen van
de rijkswaterstaat zoekt het voor de
Amsterdamse Coentunnel in de rich
ting van een doorlopende lijnverlich
ting aan beide kanten van de tunnel
buis. Men is met deze proeven ech
ter nog lang niet gereed, omdat men
het tot in de kleinste details gepro
beerd wil hebben. Of daarna wellicht
ook de verlichting van de Velsertun
nel veranderd zal worden, staat nog
niet vast.
Bij de Velsertunnel heeft men thans
ook afsluitbomen aangebracht om een
van de twee tunnelbuizen te kunnen af
sluiten. Deze bomen zijn geplaatst bij
de „duivetillen" van de tunnelpolitie,
dus aan begin van de afrit. Eén afsluit
boom kan dwars over de weg worden
gedraaid om de tunnel af te sluiten,
waarna een tweede boom schuin op de
weg komt te staan en als geleidehek
gaat fungeren naar de andere tunnel
buis. Deze bomen zullen nog voorzien
worden van borden en knipperlichten.
De bedoeling ervan is om een tunnel
buis in verband met werkzaamheden
of bij een ongeluk, volledig te kunnen
afsluiten en het verkeer dan in beide
richtingen door de andere tunnelbuis te
kunnen leiden.
Op 75.000 paschanten in het Gro
ningse bisdom wordt bijna f 4.- per
jaar per persoon voor de kerkenbouw
geofferd. Dit is een mooi resultaat
ongeveer hetzelfde, dat men van de
kerkganger in het Bossche bisdom
verwacht maar toch vraagt mgr.
Nierman nu een verhoging van 25 pet.
van de huidige kerkenbouwcollecte om
er uit te kunnen komen.
Zo heeft elk bisdom zijn probleem.
Haarlem en Rotterdam, de Randstad
bisdommen, hebben te maken met de
totstandkoming van nieuwe randsteden
en ontwikkelingen in diasporagebieden,
die nopen tot kostbare voorzieningen. In
het Haarlemse wil men tien nieuwe defi
nitieve kerken tot stand brengen, een
bestaande kerk uitbreiden en zeven
noodkerken realiseren, een programma
dat bijna zeveneneenhalf miljoen kost.
Het Rotterdamse programma verschilt
niet veel: acht definitieve kerken, een
uitbreiding en vijf noodkerken. En men
heeft er nog negen in aanbouw.
Het aartsbisdom steekt naar de kroon
met een bouwprogramma van acht mil
joen, omvattende vijftien definitieve
kerken, twee uitbreidingen, een verbou
wing en nog enkele pastorieën.
Beziet men de architectonische pro
jecten, dan bekruipt velen de gedachte,
dat „het oude" als zijnde niet van deze
tijd, verworpen is. Een opgewekte pen-
nestrijd rond „de witkwast in onze neo
gotische kerken" heeft wel iets geopen
baard, wat in veler gemoed leeft.
De bisschop van Rotterdam heeft hier
in ook het zijne gezegd. Hjj verwees naar
een brief aan de priesters in zijn diocees
waarin hjj had verklaard dat de kwestie
van de variëteit van kerken niet een
kwestie is van verouderde en moderne
kerkgebouwen. ,Deze kerken vormen -
zanten een rijkdom, waarin geen enkele
periode van kerkbouw zonder meer kan
worden afgewezen zonder het geheel
schade te doen. Oude en nieuwe kerken
hebben elk hun eigen wereld van ge
dachten en gevoelens. Tezamen vormen
zij de veelzijdigheid van een diocees of
van de Nederlandse kerkprovincie".
Met alle waardering voor de eigen
stijl van elke periode, wilde de bisschop
toch niet voorbijgaan aan de verdiensten
van de nieuwe opvattingen, volgens wel
ke de kerk niet meer als hoogste gebouw
van de haar omringende bewoning, de
vreeswekkende en imponerende tempel
is. maar eer een hartelijke, uitnodigende
plaats van samenkomst van mensen en
de blijmakende God.
De moderne opvattingen van kerken
bouw brengt waardevolle elementen naar
voren, die misschien nog niet door de
grote massa der gelovigen op de juiste
waarde geschat kunnen worden. Daar
om deed de bisschop een beroep op het
„meevoelen met en barmhartigheid voor
velen, die wellicht minder snel denken"
dan de promotors van de nieuwe opvat
tingen.
De bisschop heeft in zijn betoog ook
betrokken de plattegrond van de kerk,
welke ervan getuigt van een kerkbesef,
waarin de leken hun plaats herwinnen:
de bredere ruimte, waarin de gelovigen
God in hun midden hebben en de plaat
sing der sacramenten, van doopsel en
biecht.
De moeilijkheden over de plaats van
het sacramentsaltaar getuigen volgens
mgr. Jansen voor de actualiteit van
de vraag, wie de bewoner van de kerk
is. Krijgt het sacramentsaltaar alle na
druk, dan in God de bewoner en dan
zijn wij op visite. Gemakkelijk groeit
de kerk dan uit tot een anticipatie op
de hemel en de gemeenschap der hei
ligen komt tegenwoordig in beelden en
symbolen. De devotie wordt het gedrag
van de gelovige, die op visite is.
Krijgt echter het offeraltaar exclu
sieve rechten, dan weet men, dat het
kerkgebouw een ruimte is van de
aardse kerk. Dan zijn wij in de kerk
als in een eigen huis. Het offer wordt
voltrokken in ons midden. De kerk
wordt daardoor de ruimte voor een
gebeurtenis binnen een samenkomst.
Deze samenkomst, de gemeenschap, be
heerst het gedrag der gelovigen.
Mgr. Jansen meent, dat hier ge n öf-öf
mogelijk is, evenmin als de Kc:i: louter
verblijf op aarde of het komende rijk
is. De Kerk is Gods volk onderweg. Zo
is het kerkgebouw reeds de ruimte voor
Gods aanwezigheid, maar tevens ook de
ruimte, waarin God tot ons komt. Daar
om blijft de tweeledigheid van sacra
ments- en offeraltaar.
Maar met al deze
beschouwingen, zeer
boeiend overigens,
komen wjj tot de
actualiteit van de
Kerkenbouw -Zon
dag. Dan houdt de
collectant ons de
offerschaal voor.
De collectant.
Voor deze nobele fi
guur heeft Rotter
dams bisschop ook
een goed woord ge
sproken. H« noemde
hem zelfs „een na
tionale figuur" in
tegenstelling tot de
niet-vragende pas
toor, die een niet-
nationale figuur is.
„Men kan zelfs stel
len, dat de collecte
schaal een religieus
symbool vormt, dat
de confessionele te
genstellingen in ons
land overbrugt en
een oecumenische
betekenis bevat".
Beziet men het als
mgr. Jansen, dan
krjjgt men zowaar
nog kans, zondag
naast de zo noodza
kelijke bevordering
van de kerkenbouw,
de oecumene in haar
symbool honneurs te
bewijzen.
Een samenspel van enorme vlakken toont de Maria Koningin-kerk te Zevenaar,
een ontwerp van de Utrechtse architect ir. F. Starmans.
(Van onze correspondent)
ARNHEM, 1 febr. -Over de Rijn
tussen Kleef en Emmerik zal de groot
ste hangbrug van Europa worden ge
bouwd. Reeds 2 mei begint de bouw en
in 1965 moet de brug klaar zijn. Zij
wordt 1187 meter lang, daarvan ligt
803 meter boven de Rijn. De rijbaan
wordt 22 meter breed. De kosten van
de bouw worden geschat op vijftig mil
joen gulden.
De nieuwe hangbrug zal aan.sluit.mg
geven op de Holland Linie van de auto
weg tussen Wesel en Emmerik.
Licht in onze moderne kerken! De glaszetter aan het werk
tijdens de bouw van de Goede Herder-kerk in Voorburg.
De voorgestelde premieregeling, zo
antwoordt de bewindsman op vragen
van Kamerleden, is gebaseerd op de
opgetreden stroomversnelling in de ker
kenbouw, die de kerkgenootschappen fi
nancieel niet kunnen bijhouden, alsmede
op de scherpe stijging der bouwkosten,
die ondermeer tot gevolg heeft gehad,
dat een groot deel van de nieuwbouw
van overheidswege wordi gesubsi
dieerd. „Zolang dezt omstandigheden
aanwezig zijn, acht de regering deze
subsidiëring gerechtvaardigd."
Voorts merkt de ministe» naar aan
leiding van geüite bedenkingen op, dat
subsidieregeling de vrijheid en de zelf
standigheid tier kerken geheel intact
laat. „De regeling is zo opgezet, dat
voor vrees voor inmenging i„ ,ie inter
ne aangelegenheden van de kerkgenoot
schappen geen aanleiding behoeft te be
staan. Het al of niet aanvaarden van de
subsidie blijft geheel voor eigen verant
woordelijkheid van het kerkgenoot
schap." Het bezwaar, zo vervolgt minis
ter van Aartsen, dat het dee) van het
Nederlandse volk, dat niet tot enig kerk
genootschap behoort, via de belasting
heffing gedwongen wordt in de kosten
van kerkbouw bij te dragen, zou ook te
gen vele. andere subsidiemaatregelen
kunnen worden ingebracht.
„De regering heeft er principiële en
financiële bezwaren tegen de wet met
terugwerkende kracht te laten ingaan
op 1 januari 1956, het tijdstip dat in het
rapport-Sassen wordt genoemd. Naar
haar oordeel zou het hoogst bedenke
lijk zijn indien men aan het tijdstip,
waarop een bepaalde commissie zou
zijn ingesteld, zekere aanspraken zou
menen te mogen ontlenen; de vrijheid
van handelen der regering zou op deze
wijze ernstig worden ingeperkt", aldus
minister Van Aartsen.
De bewindsman zegt verder, dat
aan een gezond financieel beleid iede
re grondslag zou worden ontnomen,
indien rekening zou moeten worden
gehouden met onbekende toekomsti
ge subsidieregelingen. „Het is niet te
voorspellen of de toestand in 1971 zo
zal zijn, dat een aflopen van de wet
kan en zal worden aanvaard. De re
gering meent echter ervan te mogen
uitgaan, dat de achterstand ir de ker
kenbouw dan zodanig zal zijn ingelo
pen, dat aan deze wet geen behoefte
meer zal bestaan. Geraamd wordt,
dat tot 1970 nog 480 kerken zullen moe
ten worden gebouwd, te weten 160
voor de Nederlands Hervormde Kerk,
171 voor liet R.K. Kerkgenootschap,
100 voor de Gereformeerde kerken en
49 voor de overige kerkgenootschap
pen."
In de jaren 1947 tot en met 1960
zijn er in ons land 608 kerkgebouwen
(voor de verschillende kerkgenootschap
pen respectievelijk 114, 232, 195 en 67
kerken) gereedgekomen," aldus de be
windsman. Tenslotte wijst hij er nog op,
dat de subsidiëring van „bezinningscen
tra" niet alleen voor het Humanistisch
Verbond geldt. „In het wetsontv/erp is
sprake van genootschappen op geeste
lijke grondslag, andere dan kerkgenoot
schappen. Hiermee worden bedoeld al
le niet-kerkelijke levensbeschouwelijke
organisaties, al dan niet op humanis
tische grondslag."
DEN HAAG, 1 febr. Minister Beer
man ziet geen aanleiding om zich nader
te bemoeien met het „volksgericht" in
Staphorst. In een brief aan de Tweede
Kamer zegt de bewindsman, dat de of
ficier van justitie te Zwolle en de pro
cureur-generaal bij het gerechtshof te
Arnhem het standpunt van enkele ge
hoorde plaatselijke notabelen delen, dat
een vervolging weinig zinvol zou zijn
ook al is tijdens het onderzoek gebleken,
dat tot dusver onbekende daders zouden
kunnen worden verdacht van bepaalde
strafbare leiten.
De bewindslieden menen, dat de
slachtoffers, die geen aangifte hebben
willen doen en verzocht hebben om aan
de zaak geen strafrechtelijk gevolg te
geven, ook het algemeen belang niet
bepaald gediend zien met het instellen
van een vervolging.
„Voor zover de in de stukken geopper
de mening, dat de plaatselijke politie
niet voldoende actief zou zijn geweest,
zij nog aangetekend, dat de politie ter
plaatse erop is gewezen, dat incidenten
als het zogenaamde „volksgericht" on
duldbaar zijn en dat bij herhaling daar
tegen met kracht dient te worden opge
treden, terwjjl in deze grotere waak
zaamheid dient te worden betracht,"
aldus minister Beerman.
(Van onze luchtvaartredacteur)
DEN HAAG, 1 febr. De KLM-cli-
rectie bespreekt een verzoek van de
Sabena, vijf vliegers beschikbaar te stel
len voor de Air Congo.
Deze maatschappij, die het luchtver
voer in de voormalige Belgische Congo
verzorgt, is de voorzetting van het
„interdomestic" bedrijf van de Sabena
in de Congo, zoals de Indonesische Ga-
ruda dat is van het vroegere interinsu-
lair bedrijf van de KLM in Indonesië.
De KLM heeft naar aanleiding van
het verzoek reeds een aantal vliegers
(tweebanders) benaderd. Een woord
voerder van de maatschappij zei ons
dat bericht als zouden de betrokken
vliegers met de aanbieding niet heb
ben ingestemd, onjuist zijn: „Zij ken
nen nog niet eens de voorwaarden,
want daarover wordt nog onderhan
deld."
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG, 1 febr. De leiding
van de BBC beraadt zich thans op wel
ke wijze het officiële Nederlandse stand
punt in de kwestie Nieuw-Guinea op het
scherm van de Britse TV-kijkers kan
worden gebracht. Dit is het voorlo
pige resultaat van de besprekingen,
die de Nederlandse ambassadeur in
Londen heeft gevoerd met de heer H.
C. Greene, directeur-generaal Aan de
BBC.
Men is het er in leidende BBC-krin-
gen wel over eens, dat de „panorama"-
uitzending van maandag wel wat erg
eenzijdig is geweest. De Nederlandse
ambassade in Londen en het ministerie
van Buitenlandse Zaken hebben voor
een eventuele nieuwe uitzending hun
medewerking toegezegd.
De Nederlandse ambassadeur in Was
hington, dr. Roijen, die sinds het begin
van deze week in Nederland verblijft,
is door de koningin in audiëntie ont
vangen. Hoewel datgene wat de konin
gin met dir. Van Roijen heeft bespro
ken, uiteraard geheim blijft, zou aan
het feit van de audiëntie voorlopig geen
bijzondere betekenis behoeven te wor
den gegeven. Het is niet ongebruikelijk
dat ambassadeurs tijdens hun verblijf
in Nederland door de koningin worden
ontvangen, zo is in Den Haag ver
klaard.
OTIDORP, 1 febr. Gisternacht
is tijdens een brand in een woonwagen
de 56-jarige gepensioneerde J. H. Keij-
zer om het leven gekomen. De heer
Keijzer, die vrijgezel was, woonde met
zijn hondje in een kampeerwoonwagen,
die hij hier in de duinen had laten
plaatsen. Hij werd waarschijnlijk door
het vuur verrast. Ook zjjn hondje
kwam in de vlammen om.
Het vuur werd ontdekt door de vuur
torenwachter, die de brandweer waar
schuwde. Deze vond het verkoolde stof
felijk overschot van het slachtoffer op
de resten van zijn bed.
Naar de oorzaak van de brand wordt
een onderzoek ingesteld.
(Advertentie)
Rustig oud met OLVEH pensioen.
De 57-jarige Zandvoortse
(geen praktijk meer uit
oefenende) tandarts L. J.
Breure, overtuigd tegen
stander van het voortbestaan
van het auto-rencircuit in zijn'
woonplaats, heeft de uiterste
consequentie van zijn volledig
afwijzende houding aanvaard.
In de gemeenteraadsvergadering
van dinsdagavond heeft hij, zit
ting hebbende voor de V.V.D.,
zijn ontslag als raadslid aange
boden nadat zijn voorstel, het
circuit op te heffen was ver
worpen. Wanneer hij zijn ont
slagaanvrage schriftelijk heeft
bevestigd, zal hij achter zijn
negenjarige activiteit in de
Zandvoortse gemeentepolitiek
definitief een punt hebben ge
plaatst; al eerder heeft hij aan
gekondigd, zich voor de gemeen
teraadsverkiezingen van volgend
jaar niet kandidaat te stellen.
Er zijn in de vergadering van
dinsdag nogal scherpe woorden
gevallen. Burgemeester mr. H.
M. van Fenema protesteerde te
gen de opvatting van de ieer
Breure, dat hij van het circuit
een uiterst gevaarlijke
hobby had gemaakt. Het com
mentaar van de tandarts, zoals
hij ons dat gisteren gaf'. „De burgemeester zegt dat het circuit er al was
toen hij als burgemeester naar Zandvoort fcioam. Allemaal best. Maar kan
ook dan het doen organiseren van autorennen niet zijn hobby zijn gewor
den?" De heer Breure spreekt over het circuit met een grote felheid, die
hij toeschrijft aan het feit dat hij destijds het dodelijk ongeluk met de
jonge arts-deelnemer Gerlach voor zijn ogen heeft zien gebeuren. Met
dezelfde heftigheid verwijt hij mr. Van Fenema „met het circuit kinderlijk
gelukkig te zijn." Waaromzo vraagt het (bijna) ex-raadslidmogen er in
Zandvoort geen circussen met wilde dieren optreden maar wordt het voort
bestaan van een „stuk gevaarlijk speelgoeddat niet alleen veel geld maar
zelfs een massaslachting kan kosten," bevorderd?
De heer Breure treedt uit de raad omdat hij niet langer ook als
door deze raad afgevaardigde vice-voorzitter van de stichting „Touring
Zandvoort" medeverantwoordelijk wenst te zijn voor wat er op het
circuit gebeurt of althans kan gebeuren. Al in november liet hij zich tijdens
een interpellatie in deze geest uit. Omdat men toen aankondigde dat een
KNAC-commissie een onderzoek naar de veiligheid van het circuit zou
instellen, trok ik mvn motie om het circuit op te heffen, in. Ik had weinig
vertrouwen in het rapport, want per slot van rekening is de KNAC belang
hebbende. Nu beveeU de commissie in het rapport een aantal beveiligings
maatregelen aan en veronderstelt dat na de voltooiing hiervan de betref
fende internationale commissie het circuit opnieuw zal goedkeuren. Toen
dinsdagavond mijn voorstel, het circuit op te heffen werd verworpen, kon
ik niet anders dan mij terugtrekken, al heb ik natuurlijk aan het voorstel
van B. en W., een krediet voor extra beveiligingen beschikbaar te stellen,
nog wel mijn stem gegeven. Dat was het enige wat ik nog kon doen om te
helpen de risico s voor de renners maar vooral voor de toeschouwers zoveel
mogelijk te verkleinen."
De deelnemers aan de Zandvoortse rennen rijden voor eigen risico.
„Maar daarmee is mijn verantwoordelijkheid als raadslid niet gedekt"
meent ae heer Breure. „Zand.yoort kan gemakkelijk een tweede Harmeien
worden. Bij elke wedstrijd rijdt men hier constant door het rode licht en
van de vele poutie-agenten aan de kant maakt er niet één proces-verbaal
op. De spoorwegen stellen zich voor dat vreselijke ongeluk geheel ver
antwoordelijk. Kom. daar hier eens om! Aan de achterkant van elk entree
biljet staat duidelijk vermeld, dat de organisatoren geen enkele verant
woordelijkheid aanvaarden. Allemaal omstandigheden die maken dat het
circuit uit overwegingen yan menselijkheid en zorg voor de naaste een
sclianae is. Laat men er liever tennisbanen op aanleggen, of een overdekt
zwembad, een renbaan, een kinderboerderij. Er zijn zoveel oplossingen.
Handhaaf de wielerwedstrijden en skelterraces, desnoods ook de motor-
rennen. Maar stuur de auto's van de baan. De huidige toestand is" en
mevrouw Breure gebruikt dezelfde kwalificatie „mensonterend". Het
zanavoortse circuit, kort na de jongste wereldoorlog aangelegd, heeft bij
autorennen reeds drie mensenlevens geëist. De snelheden van de wagens
wordensteeds hoger en het menselijk organisme kan die snelheden, zo is
de mening van de tandarts, niet meer verwerken. „Ook een gering technisch
feilen kan rampzalige gevolgen hebben. En voor dat alles is óók de raad
verantwoordelijk, al moeten andere instanties dan de baan telkens keuren."
Er zal voorlopig aan de deining rondom het Zandvoortse circuit nog wel
geen einde komen. Voor de heer Breure is er nu nog slechts een andere,
eindeloze deining: die van de zee, waarop hij van zijn woning aan de
Boulevard Paulus Loot uit zo'n weergaloos uitzicht heeft. Hij is nu voor
zijn standpunt uitgekomen, meent hij, op een wijze die geen misvatting
toestaat. En hij schaamt zich, het niet eerder te hebben gedaan. „Nu heeft
eerst de dood van een medemens mij de ogen m,oeten openen."
