Vrije schippers als de
rebellen van de
il
De Hollanders
domineren nog
in Rijnvaart
Kronenburg in Hedel helpt
bijna alle branden blussen
Als enige in Europa maakt
dit bedrijf de „crashtrucks"
O
ro!<eri,- J..Wk.
m
m
duwvaart en
War oorlogjes
°p de rivier
Chemische brand
bestrijding steeds
meer in opkomst
Harnburg en Duisburg hebben
j^t elkaar gemeen dat hun
Het lar^ klopt aan het water,
heej beide havensteden mei
daa 5 eerzucht en rivaliteit die
aaa ei ail Verb°nden zijn. De stad
ste 7 e maS dan als de groot-
fennhr n van de Duitse bonds-
8rau\ k §elden, het enorme
centrVe en roetzwarte industrie-
Hjjn l/nVn de kromming van de
v?h v grootste binnenha-
zijn an Europa. Met deze situatie
tenr| zb §ewend elkaar nauwlet-
\yec]] e observeren in de razende
Waa|,?°P van hun ontwikkeling,
vorc!n.;.' de nuchtere cijfers de
ciif a''in£en aangeven. En die
b^„.heb)>en voor 1961 Duis-
als winnaar aangewezen. In
Br
e- bet vrolijk schip
aangewezen,
ge gelagkamer van de
Zo,,Vai0 bn de .Kleine Freiheit",
spp0] de Duisburger met een
Zijn ,s knipoogje naar Hamburg
heefj lavenDuurt wel noemen wil,
°hs r
a een vergrijsde Rijnvaarder
dn 1 eze triamf verkondigd. Had
arPburger haven in het afge-
an ^aar mdJ°en ton g°e"
Wan omgeslagen, Duisburg
Ï0en tot maar liefst 32.2 mil
ten ;0n' biJna 10 pet. meer dus in
mnnenr
^Per
•°'efen
Duwvaartproblemen
reci -unenmce. En dat gaf alle
een f°t een kloeke heildronk,
apbter de tap, die direct
ep presenteerde, met een fijn
de ^V^elijk lachje als was zij
bt))irr er van Rheingold, de lief
de Lorelei zelve.
Haven laten zakken
Het uitgestrekte havencomplex van Duisburg
De binnenhaven van Duisburg met de Schwanentorbrug
Aanklacht in plastic
„De vrijbuiters"
Bedrijvigheid in de monding van de Ruhr
Ongeluk in Barcelona
üi
Zware opdracht
UISB U
als Konin
- .J.'.-"-'
van Binnen
ijzer, ijzerwaren, Ruhrkolen en indus-
trieprodukten in Europa en op de we
reldmarkt afgezet. Een zeer bijzondere
betekenis heeft voorts de voorziening
van het economische achterland en de
binnenlandse industrieën met ertsen,
minerale oliën, schroot en grondstof
fen van minerale oorsprong. Dit alles
heeft het nodige geld in het laatje ge
bracht en een grot,? uitbreiding van de
havens tot gevolg gehad. Het particu
liere initiatief van de verschillende ha
venondernemingen heeft in grote ma
te vrjjheid genoten, waarvan de hele
havenontwikkeling rijkelijk profiteerde.
Men kan dan ook gerust stellen, dat de
havens van Duisburg-Ruhrort modern
zijn uitgerust, beschikken over een uit
stekende outillage die ae overslag van
alle goederen mogelijk maakt. Het ha
vengebied met zijn 20 havenbekkens en
'een oeverlengte van 45 km. is door
pijpleidingen met de zeehavens Rotter-
gens een van tevoren bepaalde volg
orde en werkmethode te ontginnen. Tot
1970 zullen de mijnwerkers bijna 12
miljoen ton kolen onder de havenbek
kens weghalen. De ontgonnen mijngan
gen worden echter niet weer met puin
gevuld. Men laat ze eenvoudig instor
ten, waardoor men geleidelijk aan het
gehele havenareaal tot zo'n meter of
twee kan laten zakken, terwijl het wa
terpeil, dat immers afhankelijk is van
de Rijn, geen deel heeft aan deze da
ling. Deze wonderlijke wijze van wer
ken is hier voor de eerste maal toege
past en heeft: in vakkringen buitenge
woon de aandacht getrokken.
In de havens van Duisburg-Ruhrort
liggen dagelijks zo'n 900 a 1000 Rijn
schepen waarvan er per dag zo'n 200
Zpfl -
"konij-u tussen Hamburg en Duisburg
ban2es' een tragische zaak. De oude
b nat-aan de ^'a,e ..runt" de gro-
"bt h "na'e Duitse zeehaven, zonder
lii
an evcneens bejaarde Hanzestad
RUn daar
hiee
1g
Vs.
een behoorlijke bin-
w heeft. Hamburg ligt te
^eiV00r de "Stadt Montan" in het
's Vq e 3'ed, die Rotterdam als de gro-
bt c'eur heeft. Voor Hamburg is
k
Vhr,
ür>sti
een heel trieste aangelegen-
binnenhavens van Duisburg-
namelijk buitengewoon
t°rt 'iggen
r'et °b bet snijpunt van de Rijn en
baai 6r bruk bevaren Rijn-Heme-ka-
ni'fiden in het grote Duitse in-
ktOlVipbied met de bruine en grijze
staa|j Hestoeien boven de burchten der
stbhl-\*7Ustrie van Mannesmann, Rhein-
Ays ahheim, Phoenix-Rheinrohr en
bie v. n' R"at zijn hongerige monden
Vspj, 'Hurend gevuld moeten worden,
een geweldige aanvoer vereisen.
een afvoer van
i, va„ Paukten, een komen en gaan
(9
7V hpV-?' dat van zyn achterland
..A, 9t H=-Uzeren gordijn is afgesneden,
'ir, HahS, f veelal naast en slechts de
rjp"'1 kost» urife"' de extra voorde-
Ib hvp-, n"erekeningen voor het goe
roe Zeet?er tossen het Ruhrgebied en
C' er h i en Per spoor, voorkomen
<V®er in j maa' niets voor de Ham-
de volle ruif overblijft. Over
than van Duisburg-Ruhrort wor-
ns in de eerste plaats staal,
dam en Willemshaven verbonden, zodat
de grote raffinaderijen in het Ruhrge
bied de ruwe olie direct uit deze haven
steden ontvangen.
Lange tijd hebben de kolentranspor-
ten gedomineerd in het Duisburger ba-
venleven. Nu de kolenmijnen er toe zijn
overgegaan om eigen havens aan te
leggen, is dit transport aanzienlijk te
ruggelopen. Terwijl voor de oorlog per
dag zo'n 50 a 60.000 ton werd overge
slagen, bedraagt de dagelijkse portip
thans ongeveer 15.000 ton, waarmee hef
kolenaandeel in de totale overslag van
70 pet. tot 36 pet. is teruggelopen. Het
ertsvervoer is echter als de grote ver
vanger komen opdagen.
Hieraan nemen alle mogelijke
scheepstypes deel, nautische vogels
van allerlei pluimage, zoals spitsen,
Kempenaars, Dortmunders, de lang
gerekte sleepschepen, de scherpe en
snelle moderne Rijnmotorvaarders
van vandaag de dag met hun ruime
stuurhuizen, die desnoods in de
scheepsromp kunnen wegzakken, als
de vaart op de Duitse kanalen met
bun vele lage bruggen dat nodig
maakt. Zij spelen het eindeloze spel
van komen en gaan, de felle onstui
mige vaart naar beneden, in hoog
tempo met de stroom mee, het moei
zame ploeteren stroomopwaarts, het
brekende boegwater van de Rijn
mousserend omhoog langs de steven.
De grillige Rijn, met zijn .onbere
kenbare" waterhoogten is ook voor
Duisburg de levensader. Dat zij de stad
voortdurend de handen vol geeft om
haar havens tegen de z.g. Rijn-erosie
het op natuurlijke wijze uitgraven
van het rivierbed, waardoor de water
spiegel zakt te beschermen, spreekt
vanzelf. De schepen, die groter en gro
ter worden, moeten voldoende water
onder de kiel houden, zodat men wel
verplicht is om er voor te zorgen dat
de bodem meezakt. Baggeren is een
beproefde methode daarvoor, maar in
Duisburg heeft men een andere ma
nier daarvoor ontwikkeld, een spectacu
lair gebeuren waarbij als het ware het
mes aan twee kanten snijdt. Omdat
zich onder de havenbekkens op een
niet al te grote diepte kolenlagen be
vinden, die voor exploitatie in aanmer
king komen, heeft men in samenwer
king met de mijnbouw besloten de drie
betrokken lagen, systematisch en vol
komen en gaan. Onder hen domineert
nog immer bet Hollandse schip, de Rijn
vaarder bij uitstek. Het is dan ook be
grijpelijk dat grote Nederlandse rede
rijen hun mannetjes hebben zitten in
dit „koninkrijk van de binnenvaart",
slimme en handige Rijnvaartspecialis
ten op deze zo uitermate belangrijke
voorpost. Zo ontmoetten wij er de heer
Piet Mulder van de Nieuwe Rijnvaart
Mij. uit Amsterdam, zetelend in een
soort glazen duiventil direct op de Rijn
oever en daar voor de schippers van de
NRM het grote „cyclopenoog" dat niets
ontgaat. Hij controleert hun vaart, ver
zorgt de vrachten en praait ze als dat
nodig is, brult hun vanuit zijn duiven
til per luidspreker boodschappen toe.
De heer Goedhart is de man van de
Nederlandse Particuliere Rijnvaartcen
trale, een gedegen routinier in dit druk
ke bestaan, een Rijnvaartspecialist die
al zijn schippers bij naam en toe
naam kont en weet wat zij waard zijn,
waarvoor hij ze gebruiken kan.
In zijn riante kantoor ontmoetten wij
de heer Harry van Gunsteren, behalve
de Nederlandse consul ter plaatse, di
recteur van de grote Rijnsleepvaarton-
derneming de DAMCO. We hadden
m
s §R
(trfvjtinri»
n»'
9» .jb»
bij hem de gestage opmars van de
duwvaart ter sprake gebracht, een ac
tueel gebeuren geponeerd in het hol
van de leeuw. De gebronsde man met
het Clark Gable-achtige snorretje kon
er tegen. Hij lachte uitdagend achter
zün omvangrijke bureau. Zijn lenige
vingars Speelden Rijnvaart op het
groene tableau, schoven af en aan met
asbakken, agenda, pennedoos en pres-
se-papier, als gold het een van zijn
sterke sleepboten, die met een lange
sleep in het kielzog een duweenheid
voorbijtokkerde. Dan dwaalde zijn blik
af naar de grauwe roetlucht boven
Duisburg, toen hij ons vertelde dat zijn
moderne vloot van Rijnslepers de op
komende duwvaart niet duchtte. Hij kon
met de beste wil van de wereld niet
aannemen dat straks de enorme water
buffels het zijn veel beweeglijker trek
paarden moeilijk zullen maken. Goed,
die duweenheden kunnen een fikse por
tie massagoed meenemen, maar wij
moesten ons toch vooral niet vergis
sen in de vracht die een sleep van tien
aken kan vervoeren. Die doet voor een
duweenheid niet onder, komt er als het
moet minstens zo snel en heeft boven
dien nog het voordeel dat men desge
wenst de lading van elk gewenst schip
het eerst voor lossing kan vrijmaken,
iets waarmee men bij een geformeer
de duweenheid geen rekening kan hou
den. Hij kon zich maar niet voorstel
len dat de duwvaart nu als een soort
nieuw evangelie voor de binnenvaart
geldt, terwijl deze wijze van varen in
Amerika bijvoorbeeld toch al meer dan
een eeuw bekend is. Voor het vervoer
van bepaalde ladingen zoals ertsen etc.
zag hij niettemin wel kansen voor de
in grote vaartstijl opererende duwvaart,
d.w.z. met salons en luxe hutten voor
de bemanningen en een vasté echte
scheepskok voor de "hap. Daarom wil
de hij ook het getal van 849 duween
heden, dat Duisburg het afgelopen jaar
boekte, ongetwijfeld als een goed be
ging beschouwen voor deze vaart in ont
wikkeling.
De duwvaart mag dan bij de autori
teiten de wind mee hebben in Duis
burg heeft men speciaal voor deze
schepen extra baggerwerken uitgevoerd
bij de gewone schipper is zij er
nog lang niet in. Integendeel, deze is
er doodsbenauwd voor. De redenen daar
voor zitten bij de heer v. Gunsteren in
de vorm van krantenknipsels netjes ver
pakt in plastic hoesjes en vormen te
zamen een soort aanklacht, die straks
bij de toename van dit watervervoer
zeker ter sprake zal komen.
De duwvaart heeft namelijk al de
nodige slachtoffers geëist, de logge, rol daarbij zullen ongetwijfeld de zoge-
1 naamde vrije schippers spelen, de vrij
buiters, of zo men wil de „rebellen
van de Rijn". Dit zijn voor het meren
deel Hollandse en Belgische schippers
Duitse schippers zijn immers ver
plicht om aangesloten te zijn die
met geen enkele rederii of maatschap
pij iets te maiten hebben. Zij zijn vrij
in hun doen en iaten en regelen zelf
hun vrachtjes. Zij zoeken ook zelf hun
vrachten op en de schipperscafees zijn
daarvoor hun beurzen. Hier bellen zij
dikwijls hun vaste klanten op, hier is
de man of vrouw achter de morsige
toog een vertrouwensfiguur en hier
wacht achter een grote glazen vitrine
hun post. In moeilijke tijden zakken zij
direct met hun prijzen en halen daar
mee de met vaste tarieven werkende
reders en maatschappijen het vel over
de oren. Het is een van hun scherpste
wapens, waarmee zij zich sterk voelen
om zich in hun vrije schippersbestaan
te handhaven. Zij vormen een hoofd
stuk apart in het boeiende avontuur
van de Rijnvaart, zoals dat eeuwenlang
bestaat, maar nog altijd springlevend
is.
Een enkele blik in de levensader van
Duisburg leert dat; de rivier is oeze
dagen van de föhnwinden in de beiden
sterk gezwollen, tot op het toppunt van
zijn kunnen gevuld, het woelige water
rollend in een opmars zonder einde
met een gemiddelde snelheid van 8 km
per uur, schuimend en wringend door
de bochten-als-kiezen-uitgehold. En op
de woeste kabbeling der schepen, waar
van de boeggolven met de oevers een
drukke conversatie voeren. In hun
stuurhuizen turen de schippers of
zoals in deze dagen van personeels
gebrek veelvuldig voorkomt de
schippersvrouwen gespannen voor zich
uit. Grote waakzaamheid is geboden,
rusteloos bijsturen vereist, want plotse
ling kan het schip „zijn kop onder de
armen nemen", giert het dwars uit en
is er geen houden meer aan. Dan staat
men machteloos aan het haspel te
draaien, buiten adem aan het grote
rad, als de orgelman van een'Amster
dams pierement. In de brede rivierloop
zijn de moeilijkheden nog te overzien,
maar in smaller water dreigt de zui
ging, veroorzaakt door het schroef-
water voor de kop door tegenliggers
of door de wal. Steeds een machtige
ervaring, de volle bedrijvigheid, de
schepen af en aan, diep geladen met
het water angstig nauwkeurig tot aan
het „padje", het gangboord, waar van
de wal af gezien de schippersknecht
over het water schijnt te lopen, zoals
ooit de Heer zelf op de wilde golven
in het meer van Genesareth.
HAYE THOMAS
zware gevaarten hebben al meerdere
malen oude Rijnvaartgetrouwen op
de hoorns genomen, ongelukken ver
oorzaakt waarbij zelfs doden te be
treuren waren. De geruchten willen
nu dat er zelfs meer ongelukken ge
beurd zijn kan allen bekend is. dat
men in sommige kringen zijn uiter
ste best doet een tragisch voorval
rond de duwvaart zoveel mogelijk
binnenskamers te houden.
Daar komt nog bij dat op sommige
plaatsen van de Rijn, uitsluitend in de
smallere gedeelten hogerop, de tradi
tionele vaart moet wachten als er een
duweenheid komt aanzetten. Dat is na
tuurlijk ook iets wat bij menig schip
per kwaad bloed zet. In Duisburg kan
men er genoeg van horen, maar het is
toch niet zo dat daar de duwvaart het
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiimiin
llllflIllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltlKIIIIII
enig zaligmakende is. In de Duisbur
ger havens is men minstens even blij,
zo niet verheugder over de groei van
de z.g. Rijn-zeevaart, het steeds meer
en verder de rivier opvaren van coas
ters, in wezen ook een pijnlijke zaak
voor de traditionele binnenvaart. Im
mers de kustvaarders komen en gaan
nu met hun lading rechtstreeks naar
landen als Engeland, Frankrijk, Span
je en Scandinavië, terwijl de lading
vroeger in de zeehavens in binnen
schepen werd overgeslagen. 1961 boek
te een totaal van 832 kustvaarders in
de Duisburger havens en reeds spreekt
men hier over „de westkust van Duits
land".
Zolang er voldoende ladingaanbod is
en iedereen kan varen zal het met de
moeilijkheden nog wel meevallen. Zo
gauw echter als op dit punt een ver
slapping optreedt, kan zich de strijd on
middellijk toespitsen. Een belangrijke
ngeveer anderhalve eeuw geleden
was er in het stille Nederlandse
provinciestadje Culcmborg een
koperslager gevestigd, die de ko
peren luchtketels maakte voor de pomp-
wagentjes van de vrijwillige brandweer
korpsen van de omliggende dorpen.
De overlevering zegt, dat een van de
zonen van koning Willem III bij die
koperslagerij had geïnformeerd of men
in staat was brandblusmateriaal te ma
ken voor de koninklijke domeinen en
dit zou dan de stoot hebben gegeven
tot het ombuigen van het bedrijf naar
een nieuwe richting. Het bedrijf stond
niet lang daarna Dekend als hofleve
rancier van handbrandspuitjes.
Diezelfde koperslagerij is nu de tot
ver over onze grenzen bekende fabriek
van brandblusmateriaal van de gebroe
ders Kronenburg, die nu niet meer in
Culemborg is gevestigd, omdat daar
geen ruimte was om de vleugels uit te
slaan, maar in de nabije Brabantse
plaats Hedel. Daar enkele jaren ge
leden een nieuwe flinke fabriek verre
zen met een oppervlakte van elfdui
zend vierkante meter.
Wat een verschil met de vorige eeuw.
toen er in 1888 in Culemborg een na
tionale wedstrijd werd gehouden, waai
de spuiten van Kronenburg drie mete)
hoger bleken te spuiten dan alle ande-
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIMIIIIIIllllllllllllllllllll11II11II!I
UmillllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIII.
vische landen, maar ook naar Oost-
Azië, Zuid-Amerika, Afrika en Austra
lië. Zaterdag 2 september van het vori
ge jaar was het zo iets als een Per
zische dag in Hedel, toen er een groot
gezelschap van druk gebarende Perzen
over het terrein van Kronenburg ging.
Het waren de burgemeester van Tehe
ran, de heer Zolfaghari met de stads
ingenieur en de onderstaatssecretaris
van het ministerie van Industrie. De
belangstelling ging uit naar de crash-
truck, de hoogwerker en de poeder
wagen, die een op het water gestichte
brand binnen enkele seconden uit de
wereld hielp.
Die crashtrucks er is eigenlijk
geen goed Nederlands woord voor
zijn de trots van Kronenburg. Alle
NAVO-vliegvelden zijn er mee uitge
rust. Het is ook het succes van de
chemische brandbestrijding. Het arse
naal van brandbare stoffen heeft een
gigantische uitbreiding ondergaan. Als
gevolg daarvan heeft de lagedrukbrand-
spuit, die slechts ten doel heelt een met
re mededingers. Men zond in die dage:
ook brandspuiten op proef naar kan
didaat-klanten. Dat doet men tegen
woordig anders.
Achter de fabriek is een groot ter
rein, waar men gaarne voor eventuele
klanten een aanmerkelijk brandje stich
om te laten zien hoe dit op de snelste
en de meest afdoende wijze wordt geblus;
De fabriek is uitgegroeid, tot een
der modernste brandspuitfabrieken van
est-Europa. Reeds in 1937 ging de
eerste zending brandspuiten naar hel
Nederlands Oost-Indië. Thans /ai werd door Kronenburg verleden jaar de brand geblust van een Spaans vliegtuig
oeit Kronenburg brandspuiten uit naar op het vliegveld van Barcelona., waarbij 63 passagiers en de gehele bemanning
bijna alle Westeuropese en Seandina- uit het brandende vliegtuig werden gered.
water blusbare brand te „verdrinken"
veel terrein moeten prjjs geven. Op het
ogenblik zijn er vele brandobjecten,
waarbij blussing met water zinloos en
in sommige gevallen zelfs gevaarlijk is.
Daarom heeft men de knapste advi
seurs, zoals prof. Heertjes uit Delft, om
advies gevraagd over de chemische
brandbestrijding.
Men heeft bij Kronenburg een eigen
chemisch laboratorium, waar voortdu
rend wordt gezocht naar nieuwe voor
het bluswerk geschikte, chemische mid
delen als koolzuur, schuim, droge poe
der, omdat het beter is het vuur te ver
stikken dan te „verdrinken"
Op vele vliegvelden staan dus nu
reeds die „crash- en dry powder trucks"
van Kronenburg.
Nog maar een paar jaar geleden on- landingsbaan af en kwam in het gras
derging die truck haar vuurdoop in terecht. Het staartstuk en een vleugel
Barcelona, waar er juist een op het braken af, benzine stroomde uit de
vliegveld was afgeleverd. Een der di- vleugeltanks en vatte vlam. De heer
recteuren van de fabriek was druk bezig Kronenburg dirigeerde zijn wagens on-
het brandweerpersoneel met dat mate- middellijk naar de plaats van het onge-
riaal te instrueren, toen op het vlieg- luk en de vliegveldbrandweer wist in
veld van Barcelona terzelfdertijd een korte tijd het vuur te blussen en de pas-
Superconstellation van de Spaanse sagiers en de vijf bemanningsleden te
Luchtvaartmaatschappij „Iberia" dat redden. Alleen een oudere dame had
met 63 passagiers van Madrid op weg hij het verlaten van het vliegtuig in de
was naar Rome neerstortte. Het raak- haast een been gebroken, maar dat was
te door een defect landingsgestel van de dan ook alles.
- Het gaat er met dit materiaal niet
om, dat men het vliegtuig redt, maar
dat men mensen redt. Dat is het doel
van deze crashtrucks, die op de vele vlieg
velden en bij oliemaatschappijen nu in
gebruik zijn.
Het bedrijf van Kronenburg is geen
fabriek aan de lopende band. De ene
wil een chassis van D.A.F.. de andere
een van Chevrolet, de derde een van
Ford. Zjj sturen dat chassis en Kro
nenburg moet er dan maar een carros
serie op bouwen. AI die auto's zijn maat
werk, ook al komt het chassis kant en
klaar binnen. Daarom zijn er de grote
tekenzalen, waar technische tekenaars
in alle details de plannen ontwerpen.
Zo'n crashwagen is een zelfstandig
werkende, zeer mobiele eenheid, die al
rijdende zowel schuim als nevel onder
hoge druk kan spuiten. Hjj kan zestien
duizend liter schuim bij 35 atmosfeer
afgeven en heeft dan nog een extra
chemisch blusmiddel als reserve aan
boord. Voor de produktie van 31 van
ieze technisch gecompliceerde kracht
patsers kreeg de firma Kronenburg in
952 een aanvraag van de Amerikaanse
ichtstrijdkrachten in Wiesbaden
■Hi*
WW88F VV-vW
Zo ziet een crashtruck er uit. Boven de cabine is het apparaat, waarmee men vlak
bij de brand zelfs vijfduizend kilogram poeder kan spuiten om de brand te ver
stikken.
bloed en tranen gekost. Met schade
en schande hebben wij geleerd crash
trucks te bouwen, maar wij hebben er
zoveel technische kennis mee opge
daan, dat we nu in Europa de enigen
zijn, die ze maken."
Uiteindelijk bleken de Amerikanen
toch wel tevreden te zijn over deze
Nederlandse prestatie, want Kronenburg
kreeg de opdracht voor de vervanging
van alle onderdelen van alle Amerikaan
se crashwagens in Europa en dat waren
er vierhonderd en vijftig.
Het bedrijf fabriceert zelf ook slan
gen, die het vóór de oorlog uit Enge-
land importeerde. Een der broers ging
*?40 ««ar de Hogere Textielschool
Vr om llet weven te leren.
Er wordt nu maar liefst 350 km slang
pei jaar geproduceerd waarvan er 250
km naar Aiperika gaan.
Maar men maakt ook automatisch be-
"cuw elektronische poederwagens, die
<50 tot 5000 kg. poeder kunnen strooien
om een brand te verstikken. Elke 25
seconden gooit die wagen er, als het
moet, 1500 kg uit. Het bedrijf produceert
verder elektronisch bestuurde kolkzui-
gers en wagens voor het opsporen van
afvalstoffen, die de lucht verontreini
gen. Tenslotte heeft het nu ook een
nieuwe auto gemaakt voor de vuilnis
ophaaldienst, waarin 50 tot 70 pet
meer kan worden verwerkt dan in de
wagens, die nu in gebruik zijn en waar
van de laadbak op zijn kop wordt gezet,
om al het vuil naar achteren te depor
teren De vuilniswagens van Kronen
burg hebben een spiraal, die het vuil
niet alleen naar achteren stuwt, maar
bovendien in elkaar perst. Vandaar het
percentage ruimtebesparing. Veertig
procent van de omzet van deze fabriek
ligt nu in het buitenland en zestig pro
cent op de Nederlandse markt, waarmee
naar schatting tachtig procent van de
binnenlandse behoefte wordt gedekt. En
men kan dus wel zeggen, dat Hedel
bijna alle branden helpt blussen.
FRANS SCHNETDE8ÏS
„Het is de moeilijkste en zwaarste
opdracht geweest, die wij ooit kre-
,cn zegt directeur Jan, een van dc
vier broers, die de zaak lelden. „Wij
kenden de crashwagens, maar meer
ook niet. Dat heeft werkelijk zweet,
