Niet de film, maar de man aan de camera
LUMIÈRE en méliès zullen zich blijven herhalen, want
DE MODE BEWEEGT ZICH STEEDS IN CIRKELS
lp
h
0'
D
N,
R
Aangiftebiljet met wenken
voor
atoombomaanvallen
N'
Niets
nieuws
Marienbad
Cinéma
de papa
Mode
Fantasie
Erg jong
HET AMERIKAANSE
BELASTINGBILJET
VOLLEDIGE OBJECTIVITEIT
ftobif SUBJECTIVITEIT een beeld uit de film „L'année dernière h Marienbad" van Alain Resnais en Alain
e"Grillet, dat door compositie, decor, belichting en camera-instelling aan alle werkelijkheid is onttrokken.
een scène uit de film „Shadows" van John Cassavetes, waarin de „candid camera"
zonder meer de realiteit weergeeft.
vis fChu,diK bl«n-
Hh wpra,
4ntdSse °gen had-
T^rin "e
Lumière, die zijn camera aan de uitgang van zijn fabriek neerzette.
Beeld uit „La Sortie des usines Lumière h Lyon".
Méliès. die door middel van technische kunstgrepen zijn ongebreidelde
fantasie gestalte gaf in bewegende beelden. Uit „Les 400 Farces du
Diable".
gouden onwerkelijkheid is voorbij!
co.?1.-. u eigenlijk, als n naar
Ver», kijkt? Deze vraag, on-
a,. gesteld aan een 011-
"tdlge bioscoopbezoeker, die
tt^tninu- u't is op een uurtje ont-
(ii "akt (Ue zich nooit druk heeft
tv ïl' Zal ker bet hoe cn wat van de
li* *®ld«i m tnisschien in zulke inge-
loN doen°Verpeinzi,l«:en en hespiege-
ka t>t „•fVerz»aken, dat hij niet meer
O/1 tin h;: de geestelijke knopen
bvo0tt.tJ verstrikt is geraakt en het
ZiO 'ets Cl een concrete weergave
vP"> jjA ttat Werkelijk is gebeurd, het-
V... in nabootsing van een
V.i v°rin werkelijkheid? Is hy
eh in Va,rl communicatie, waarbij
da i.ScbrmL-tP ts van woorden wor-
h|i kteo p,„ .om..°P de toeschouwer ge-
v „Jl.'dpcën over te brengen? Is
v,*°n<l«.P .'"e suggestie of illusie
«n^hinn- werkelijkheid buiten de
op» K op het doek van een bios-
h
1^* fC?ejen, dozijnen andere vragen
Cj,8 gem<vi:* und'8en al vele iaren
sinrtCuerd en gediscussieerd, in
Vasdhrikt eerste bioscooppubliek
Of, het l elkaar stoof bij het zien
,heii Voegende beeld van een recht
larihie 22®,toPmende trein.
\>a A niet ^shundigen zijn het in al die
ei-Mg, vvafens kunnen worden over de
d» is en ri6erl nu eigenlijk pre-
hw^rste Èj Hs kan men moeilijk van
teTTf Voon j ste bioscoopbezoeker zo
VfiA, of ZpL. de vuist weg een verlich-
Gte ®cihten ïjaa'" een zinnig antwoord
betrev, dit temeer omdat in
lt%>er eickeljjke wereld alle hierbo-
hew^sitieV® gestelde vragen zowel
u' ^OrHÉ,® in negatieve zin kun-
^Ithan eanNvoord. De film is
Ir»» S Zliin rjcv onnornto vnnnt*.
een nadere beschouwing. De methode,
die in de traditionele filmindustrie het
meest wordt gebruikt, bestaat, aldus
Robbe-Grillet, daarin, dat de schrijver
zich beperkt tot het optekenen van de
uit te spreken woorden, tot een paar
aanwijzingen omtrenthet decor en hoog
stens tot het geven van bijzonderheden
met 'betrekking tot bepaalde gebaren en
gelaatsexpressies. Maar altijd zal daar
na de regisseur beslissen, hoe de epi
sode wordt gefotografeerd, welke bewe
gingen de camera zal uitvoeren en in
welke volgorde de opnamen zullen wor
den gerangschikt. Robbe-Grillet is daar
entegen van mening, dat de conceptie
van een te verfilmen geschiedenis van
meet af aan een conceptie in beelden
zou moeten zijn, met alles, wat daar
aan nadere aanduiding gebaren, de
cors, plaats en beweging van de camera
en montage bijhoort.
<v ^höriQ BH
Sb® Van a zL)n de concrete weer
de» ais vu?' dat werkelijk is gebeurd.
V* al» hVr V.ai werkelijk is gebeurd,
t j lvpoi8 "ie werkelijkheid zonder
qe ,cergeeff i„ i.:;
*4
vSr
van""""iue werken.
een ppromuinicatie,
V*a. ^Ptisohft illncio
r) 0PTX -x- »l
For2* kimJl!:?It'. 's kjj weer geen film
i-fjj t^lnp.'ge betekenis van het
Vt>h^r°hderiiip0k een nabootsing van
Cjh van 1 e werkelijkheid èn een
Hw,een communicatie, maar even-
vanu&lÖkh0RJ:lsc,he illusie zonder enige
V? zpu? an belaas maar al te
enige zin.
die TtA«'eerste begin,
f3>h camera aan de uitgang
Cfijp dn °riek neerzette om zonder
Tij Ari J}„. s zonder ei
vSrA' die 3flei-eerste begin, van Lu-
L camera aan de i
de x;?J?,riek neerzette om
di4 ^°'d va.lakkende arbeiders op het
SfMdor rm jIe jeBgen en van Mélies af,
star,6h ziin van technische kunst-
Wn hL.onSebreidelde fantasie ge-
Lt. Nl^ cwegcndg, beelden gaf, heeft
talon,a£.geh?ngen van de inten-
u?ah ri en de inspiratie van de
v Von^ carnera en van het doel,
'ihf6" van ikpjhet ladenken over zulke
-n vjaande g voor de steeds ver-
-.v6nri:„ °ntwikkeling van de film
hk 1 Til.. ^'Lil ic. V» ,jj;„
6ft.,, is het, voor degenen, die
"ge vri; puzzelen houden, een
riJetijdsbesteding.
dit ime„aantc'ding om zich met
°he tijdverdrijf
f,Verdi»I5 te kouden of niet de
te dhlkun ?U1S van de kennis inzake
•^daik 6rom zo n,e" liever wil is
''èi Hoknl: die de Franse auteur
t'ah l'Anm b,ri|let schreef voor de
h ^'kin i»e dernière a Marienbad"
>.ij J9.. Resnais.
V'W8*. Robbe-Grillet heeft met
*1 ud; 1)8 dommes" (1953),,,1-e
"ll'Ns I „Da Jalouzie" (1957)
',!3le 'ana. Labyrinthe" (1959), waar-
^Itkfkei, "genoten, die sterk zij.in het
?atd'. ..ronj"» nieuwe lienamingen, het
■*'19 W oses" of „roman du re-
d'ekeA11 geplakt, se»'""' «ma
Nin.de s>t een t
Robbe-Grillet meent, hiermee
iets nieuws te hebben gezegd,
weten we niet, maar wèl weten
we, dat de serieuze theoretici,
van het moment af, waarop ze zich met
het fenomeen de film gingen bezighou
den, de door hem geponeerde stelling
als de meest ideale voor ogen hebben
gehad, in die zin, dat de filmregisseur
tegeljjk zijn eigen scenario- en draai
boekschrijver is.
In de beginjaren van de film kwam
dit herhaaldelijk voor, maar de tech
nische en artistieke ontwikkeling van
de film en vooral de toevoeging van
geluid en kleur vergden een dergelijke
veelzijdigheid, dat de vervaardiging van
een film meer en meer team-work"
voor specialisten is geworden onder
supervisie van een min of meer ver-
antwoordeiyke regisseur. Een volledige
overeenstemming ten aanzien van de
totale compositie en zelfs van het min
ste detail, zoals die heeft bestaan tus
sen Robbe-Grillet en de regisseur Alain
Resnais by de vervaardiging van „Ver
leden jaar in Marienbad" zal altijd wel
tot de hoge uitzonderingen blijven be
horen en zal, naar we vrezen, zelfs
wat deze beiden betreft, niet voor her
haling vatbaar blijken.
Zelf zegt Robbe-Grillet van deze unie
ke eensgezindheid: „Ik kende het werk
van Resnais, ik bewonderde er de bp-
zonder persoonlijke, overwogen en stren
ge compositie in, de afwezigheid van
ook maar de minste behaagzucht. Ten
slotte vond ik er de poging in terug,
ruimte en tijd te begrypen als waar-
geplakt, school gemaakt.
wereld wordt
U6 schouwspel en
i kt ,ïpt corvd?- rilvcr zelfs geen moeite
N2* ,,CfS atie of interpretatie, om-
N <>vLZ|!nloze POR'OK zo" zjjn' tle
,|„'l>ei(|^rbruggen, die als het ware
„kit.r vormt tussen de mens
*>•11 aties v ziin als het ware beeld-
Van een onpersooniyke ca-
Mi Aakr in 'A'hg, die hij voor „Verle-
MfpIÉ Be,;Marienbad" verschenen
ojih!,®6 bU in Amsterdam
llC!% Robbe-Grillet de
de vervaardiging van
giki.-sn ^S e werkmethodes, en met
,Tn pnwerking tussen de film-
11 iyn «scenarioschrijver» aan
den van de geest misschien waarden
van de droom, of van de herinnering,
in ieder geval van een gevoelsleven
terwijl weinig beslommering bleek met
traditionele overwegingen van causali
teit, noch ook met een onbeperkte chro
nologie van de anecdote."
naamde „grote publiek" en dat zijn
tenslotte toch weer u en ik beter
zal worden begrepen en meer gewaar
deerd.
eze laatste opmerkingen zijn voor
Robbe-Grillet aanleiding tot een
aanval op de, wat hij noemt, „ci
néma de papa", waarin de toe
schouwer niet één schakel blijft be
spaard in de keten van evenementen,
die hij toch al zo erg ziet aankomen:
de telefoon belt, de man neemt de hoorn
van de haak, dan ziet men de spreker
aan het andere einde van de lijn ant
woorden, dat hy komt, weer ophangen,
de deur uitlopen, enz. Robbe-Grillet stelt
daartegenover, dat zelfs de domste toe
schouwer zonder moeite de flashback
aanvaardt. Een paar seconden wazig
heid van beeld bijvoorbeeld zijn al vol
doende om hem te doen beseffen, dat er
nu een stukje herinnering komt en dat
hij vertier getuige is van een hande
ling uit het verleden, zoiuler dat het
hem ook maar een ogenblik hindert,
«lat deze beelden, in feite gesteld in de
tegenwoordige tijd, in niets zijn te on
derscheiden van (1e beelden uit het
lieden. Robbe-Grillet trekt de lijn van
zijn betoog dan koiisekwent door en
stelt, dat iedere verbeelding, mits le
vendig genoeg, altijd van deze tijd is.
ieuw is deze redenering intussen
ook al weer niet, want ze is, om
bij 'n zeer recent voorbeeld 1e >"J-
ven, met veel succes toegepast door
de Nederlandse filmer Louis A. van Gas
teren in zijn film „Het Huis". Alleenzijn
Robbe-Grillet en Alain Resnais m hun
film „l'Année dernière a Marienbad
nog verder gegaan en hebben zp op
zettelijk elke „explicatie" vermeden, die
het de toeschouwer mogelijk zou ma
ken de scènes op haar chronologische
plaats te zetten en op haar objectieve
werkelijkheidswaarde te toetsen. Zy ver
tellen geen verhaal in de traditionele
zin van het woord, zoals Van Gasteren
tot op zekere hoogte deed. De y?or"
naamste waar defuw.imanvlhanedti
naamste waarde van hun film, die wat
betreft filmtechnische vaardigheid en
durf, waarmee zij hun opzet hebben ver
wezenlijkt, zijn tijd jaren vooruit is, ligt
dan ook in de invloed, die hij zal heb
ben op andere desnoods commer
ciële filmers. Een invloed, die bet
streven naar oorspronkelijkheid zal sti
muleren, de waardering voor het lilm-
ritme zal verhogen en tot een meer ge
durfd gebruik van de filmmiddelen zal
leiden. Zij liet dan misschien een ge
bruik op een wijze, die door het zoge-
obbe-Grillet en Resnais hebben de
toesehouv.vr geconfronteerd met
pure subjccth iteiten. Met merk
waardige is hu, dat niét minder
extreme vernieuwers In Amerika pre
cies het tegenovergestelde nastreven en
het via „frée cinema", „candid came-
„spontaneous cinema", „uncon
trolled cinema" en hoe al deze filmsty-
len meer mogen heten, zoeken In pure
objectiviteiten. Met name de volgelingen
van de „uncontrolled cinema" koesteren
het diepste wantrouwen jegens de crea
tieve cineast, die ingrijpt in de realiteit.
Volgens hem moet de ware filmer
zich absoluut onthouden van enige con
trole en zich uitsluitend bepalen tot
observeren en registreren. Waarbij de
heren ke-nneiyik over het hoofd zien, of
althans negéren, dat alle kunst creatief
is en dat zelfs observeren en registre
ren nimmer volkomen objectief kunnen
zpn, omdat de keuze van het onder-
werjp, de hóek, waaronder de camera
het registreert en de rangschikking van
de aldus verkregen beelden op zich al
een selectie en dus subjectiviteit in
houden.
ntussen is noch de volledige objec
tiviteit (Lumière) noch de pure
subjectiviteit (Mélièsnieuw in de
jonge historie van de film. De mo
de, of het nu in kleding, amusement
of kunst is, verandert voortdurend.
Maar de beweging voltrekt zich niet zo
zeer in rechte lijn ais wei in cirkels.
Wie geduld heeft en afwacht, kan al
tijd de draad weer opnemen l»y een vol
gende ronde. De mannen lopen momen
teel rond met de nauwe broekspijpen
van hun vaders of grootvaders en voor
de vrouwen zijn de korte rokken terug
uit de jaren twintig. En zo zullen op
het gebied van de film Lumière en
Méliès zich voortdurend blijven herha
len. De pure objectiviteit zal echter
nooit meer worden dan hoogstens een
belangwekkend verschijnsel, (lat men
om zijn historische of instructieve mo
gelijkheden waardeert.
Bij de subjectiviteit gaat het, en zal
het altijd blijven gaan om de vraag,
of de film een illusie zal scheppen van
de werkelijkheid, van een gedeeltelijke
werkelijkheid, of. zoals Robbe-Grillet
en Resnais hebben gedaan in „l'An
née dernière a Marienbad" van een
volledige onwerkelijkheid.
Het is natuurlijk gedeeltelik een
kwestie van escapisme, maar de fil
mer, die een onwerkelijke wereld schept
helpt niet alleen zijn publiek de reali
teit van het leven ontvluchten, maar
handhaaft tegelijkertijd het essentiële
recht van de kunstenaar om zin ver
beelding te gebruiken, om zijn eigen
wereld te creëren en niet uitsluitend dat
gene te reproduceren wat hij rond zich
ziet.
in de meest onnatuurlijke houdingen en
situaties gefotografeerd. De publici-
teitschefs van de studio's moedigden dit
alles aan en maakten bezwaar tegen
elk bewijs van normaliteit.
Aldus ontstond het gouden tijdperk
van de onwerkelijkheid, dat duurde van
het begin der jaren twintig af tot de
ondergang van de ster-vergoding in de
jaren na de tweede wereldoorlog, toen
de macht en -de invloed van de grote
Amerikaanse filmstudio's begonnen te
tanen en daarmee het ingewikkelde kost
bare systeem voor het opleiden en kwe
ken van sterren.
is helemaal geen reden om te
rouwen over de verdwyning van
deze episode. De film was toen nog
erg jong en dat was ook het ge
val met (1e meesten van zijn bewonde
raars. Maar wel is het te betreuren,
dat sommigen nu als reactie daarop
streven naar een puur objectivisme,
dat op den duur niet veel minder fu
nest zal blijken te zyn voor de film
als kunstuiting. Als zodanig heeft de
film, evenals het toneel, nog altijd een
tweeledige, zij liet totaal uiteenlopende
taak; enerzijds de ogen van het publiek
openen voor de realiteit hetgeen iets
anders is dan de objectieve registratie
van de werkelijkheid en anderzijds
de toeschouwer helpen die realiteit te
vergeten. Die taak zal zodanig moeten
worden vervuld, dat de aanwezige mid
delen en mogelijkheden met inzicht en
verstand en met gevoel voor de juiste
verhoudingen worden gehanteerd, opdat
het publiek niet op den duur van het
medium vervreemdt als gevolg van een
eenzijdigheid en een extremisme, die
weliswaar op een bepaald moment in
belangrijke mate kunnen bijdragen tot
de ontwikkeling van de film, maar die
tenslotte ten onder zullen gaan aan hun
eigen steriliteit.
In het geval van de „uncontrolled ci
nema" wordt de camera-realiteit be-
sehouwd' als de fundamentele en essen
tiële eigenschap van de ware film. Nu
Is er niets tegen realisme in een be
paald soort films. De film is zelfs het
enige medium, dat aan gebeurtenissen,
die rechtstreeks en onvoorbereid zijn
geregistreerd door een objectief regis
trerende camera, door middel van een
subjectieve montage een nieuwe,
artistieke realiteit kan geven, zodls Bert
Haanstra nog pas in zijn filmpje „Zoo"
heeft bewezen. Maar de realistische
fotografie aanwijzen ais enige basis
van de ideale film en als conditio sine
qua non van de filmkunst, zoals som
mige theoretici doen, kunnen we be
slist niet. In hun alleszins te waarde
ren enthousiasme zien zij over het
hoofd, dat het maken van films een
kunst van de synthese is, waarbij
allerlei middelen als fotografie, belich
ting, camera-voering, en camera-in
stelling, geluid en montage worden ge
bruikt om bij de toeschouwer de illus-
sie te wekken, die de kunstenaar
wenst.
Tenslotte zal alles afhangen van de
kunstenaar. De talentvolle, geïnspireer
de kunstenaar, die wat heeft te zeggen
en daarvoor het filmmedium gebruikt
als het voor hem noodzakelijke en on
misbare instrument. Doet hy zijn.werk
goed, dan zal zyn film worden gepre
zen als grote kunst. Doet hij zijn werk
slecht, dan zal het als mislukt en ab
surd worden verworpen.
J. C. A. FORTUIN
auweiyks waren de eerste pogingen
om de realiteit via lens en cellu
loid op een scherm weer te ge
ven gelukt, of de film werd als
het ware bezeten door de wereld van
de fantasie. Daartoe was het pas ont
dekte medium bij uitstek geschikt, zoals
de „papa's" van de bioscoop, onder wie
Méliès, van liet begin af beseften. De
komedie en vooral de klucht, waren ge
heel gespeend van enig realisme. De
Wild West-film vertoonde sporen ervan
en de zogenaamde „historische" films
heel weinig. Jaren lang hebben
de figuren op het witte doek niet de
minste gelijkenis gehad met de mensen,
die men in het werkelüke leven ontmoet
te. Het ontstaan van het sterren-sys
teem in Hollywood versterkte de ge
kunsteldheid in de film in hoge mate.
De filmsterren acteerden niet alleen met
veel bravoure op het scherm, ze gedroe
gen zich ook zeer opvallend in het dage
lijks leven. Ze ontvingen ongelofelijke
salarissen, leefden In overdreven weelde,
verwisselden hyna even vaak van huwe
lijkspartner als van kostuum en werden
n alle Amerikaanse brievenbussen
is al sinds enige tijd de aansporing
gedeponeerd om onze verplichtin
gen aan staat en land, en ons
zelf na te komen in de vorm van het
betalen van federale en staats inkom
stenbelasting, auto dito en Social Se
curity (ouderdomsvoorziening)
Dit jaar brachten deze missives
eens iets nieuws. Bij de autobelas
ting was een waarschuwend woord
gevoegd vein de Gouverneur van Ca-
lifomië, waarin hij automobilisten
vertelt, wat te doen in geval van een
atoomaanval, raadgevingen, die naar
mijn idee nogal van een naïef opti
misme getuigen.
Op de eerste pagina van het aanslag
biljet prijkt een „Persoonlijk woord tot
belastingbetalers", dat blijkbaar moet
dienen om de lezer by voorbaat met
zpn lot te verzoenen. Het begint als
volgt: „Oliver Wendell Holmes, een
der grootste rechters van ons volk,
heeft eens geschreven: Belasting is
wat men moet betalen voor de in
standhouding van een geciviliseerde
gemeenschap. Toen hij verder beweer
de hel dan ook als een voorrecht te be
schouwen belasting te mogen betalen,
zei hij er niet bü, of zijn enthousiasme
zich ook tot liet. invullen van de be
treffende biljetten uitstrekt. Maar wu
weten allen, dat zowel deze biljetten,
ais de belastingen zelf noodzakelijk
zijn, wanneer wij die ge-ordende rege
ring willen behouden, die nodig is_ om
Amerika zelf en onze „way of life te
bewaren. Daarom dring ik er ten zeer
ste op aan, dat gij alles nauwkeurig en
liefst vroegtijdig invult en betaalt, enz.
©nz
De bezorgde schrijver is onze nieuwe
Directeur Generaal der Federale Be
lastingen. Dit is overigens niet de eni
ge wnze, waarop hy aan zijn medele
ven met zijn belastingbetalende mede
burgers uiting geeft. Hertiaaldeiyk heeft
hl) in de afgelopen weken via econo
mische rubrieken in de kranten ons
moed ingesproken, en beloofd ons de
kans te zullen geven om met een ge
heel schone lei het lopende belasting
jaar af te sluiten.
Het belasting betalen gaat hier
enigszins anders dan in Nederland.
Wel wordt hier ook van het week- ot
maandloon van ieder, die in loon
dienst is, direct een bepaald bedrag
afgehouden. Het jaarlijkse belasting
biljet dient om dit betaalde globale
bedrag nader onder de loupe te ne
men, en een ieders schuld aan
's lands schatkist definitief vast te
stellen. En dit moet ieder voor zich
zelf doen, al of niet met de hulp van
belastingconsulent of accountant.
llimillllllllMIIIIIIIIIIIHIIIIII111""1"""1""""""1!""""""
IlllllllIlillll
Het resultaat moet vóór middernacht
15 april, vergezeld van liet eventueel
nog verschuldigde bedrag aan het
dichtstbijzijnde belastingkantoor wor
den afgeleverd, of per post, niet later
dan genoemde dag en uur afgestem
peld, worden ingezonden. In gebreke
blijven wordt met een niet malse geld
boete gestraft.
Heeft men gedurende het jaar te
veel betaald, dan krijgt men dat be
drag t.z.t. terug en er zijn slim
merds, die, dit wetende, de belas
tingdienst tot hun privé, onvrijwillige
spaarbank maken. Een kostwinner
mag namelijk voor elk van hem af
hankelijk gezinslid een bepaalde
som van zijn inkomen aftrekker-
Geeft men nu voor het geregelde
inhouden van het salaris minder op,
dan waarop men recht heeft, dan
betaalt men dus voortdurend méér
belasting, dan men verplicht is. Dit
geld kan men dan by de eind-afre
kening terug vorderen.
Aangezien de belastingbiljetten hier
al even ingewikkeld zpn als in Neder
land doet zich het merkwaardige feit
voor, dat prompt op 2 januari overal
tijdelijke kantoren van belastingdeskun
digen als paddestoelen uit de grond
schieten. Het zpn meest boekhouders
of accountants op leeftijd, die op deze
manier een extra zakcentje trachten
te verdienen. Het is wel zaak zich van
de kwaliteiten en betrouwbaarheid van
deze dames en heren vooraf ter dege
te verzekeren. Sommige van deze drie-
en-een-halve maands vliegen bepalen
zich tot de strikt noodzakelijke vereis
ten, een tafel en twee stoelen, die in
een hoek van een foodmarket, de
vestibule van een bank of warenhuis,
of zelfs ergens in een overdekte portiek
worden neergezet. Anderen weer hu
ren voor deze tjjd een kantoor met toe
behoren. Natuurlijk bieden daarnaast
ook de gevestigde accountantsbu
reaus hun diensten aan.
Dat het berekenen van de verschul
digde belasting, ondanks de bpgevoeg-
de, talrqke pagina's beslaande verkla
ringen, zeer uiteenlopende mogeiykhe-
den biedt biykt uit het ware verhaal
van de man, die een half dozijn deskun
digen bezocht, die hij allen precies de
zelfde gegevens voorlegde. Als resultaat
ontving hij aanslagen, die van de hoog
ste tot de laagste ruim drie honderd
dollar verschilden. En wij kennen
iemand, die zijn biljet elk jaar naar
Pennsylvanië stuurt, omdat hy daar
een uitgekookte accountant heen
ontdekt, die alle aftrekmogelijkheden
zo tot de allerlaatste cent weet uit te
buiten, dat hij al zpn collega s in den
lande met stukken slaat, en zyn zeer
hoge honorarium dubbel en dwars
waard is.
LOUISE BURGHARDT»
