Onbekende catacombe bij toeval ontdekt SCHILDERIJENMUSEUM UIT VIERDE EEUW it wf OPGRAVINGEN IN VALKENBURG Z.-H. Sporen van Romeinse vestingen öevonden Muissti l gehoor van 4500 man Bloeiende kersenbomen H MODERNE STROMINGEN UIT DIE DAGEN Veel gebruiks voorwerpen Reisbrief van Bernard Spieler Voorzichtig met ballonnen ■w nieuwe Afscheid Benoeming Waarom komen steeds meer kopers van maatkleding naar 'House of England' CONCERTREIS DOOR JAPAN DAGBLAD DONDERDAG 26 APRIL 1962 B\,h* bouwen van huizen- o'okken aan de zuidrand tijd een11 me werd voor enige Was e catacombe ontdekt. Het plaats p ^ne naamloze begraaf- toevai]ian t, vondst was zuiver stadsopnt u bggen er rond het ben, rum tientallen catacom- c3°ciénstpH?rvan sommige ware hocip<,t e" zÜrt en verschillende lea van r!1Gclwaardig als mauso- Pen Uu 0e(3getuigen en christe- Ptln is rine eerste eeuwen. Niette- be oUr! Jongste ontdekking voor kuns^-^teüjke cuituur en de lapgvvekb p een van de be- Perend Gn ^-e en meest fasci- ber a a" onze tijd. Omdat een be!p Qv Pai,tementswoningen ten °U\vd w catacombe heen ge- t°e.a;an„ ,as en de oorspronkelijke §raver« _.n^estort, hebben de op- v'Jt rnn., j met a' bun materiaal straat rin iang midden op ?iePe scli°°v. 6Gn zestien meter zabf aan touwen moeten j'e viif en en ophalen. Maar na arrh«^aanden bon de leider, 0°S.Pr°f. A. Ferrua S.J., Schi]der;L b bebben een groot eep\v frfn 'Uu';oum uit de vierde gevonden" '>*,S2™ «t Cl ^^pAv2Leia was'dat men hier mïi r'l, 't Is Oranje, 't blijft Oranje... ook in 'tglas! Fris fleurig Oranje-Bootz mèt klont. Om de traditie en om de traktatie! Ja, zorg voor een feestelijke toast óp Oranje... mèt Oranje! Q\~l tv? A ,nV- de sse ode HOUSE of ENGLAND Z.H.B. leed verlies maar betaalt primair dividend uit reserve In Rome (Advertentie) fossor De anatomische les. de catacombe&elver. be w tp ?ii^an de catacombe bleken M:,, ,v°or hét ,net muurschil(leringen, °t>« v,'rl(<.,.r,i„R'ro';tste deel in goede wein|„ nDe begraafplaats had h- wan.,_s "Parasietgraven", later in s vernield wer- flc* "a'ruimtol Ki:>'kamers uitgehakte den "«"Pfonkeliu ^jaardoor elders vaak C' cléi'lke tresco' iti ,?ningf.n "P der eeuwen, wanneer k 0,t<l(.r„r(Jn^orns, mogelijk maakten °pe„ "'Ken h,.?A begraafplaats door J«hvwf r°^en - Plunderaars graven V.i'^ji'iiigé',,'1 er? de archeologen vonden Cflb)i drijvjju!.' ook bij de recente «ttS iSSS* Vandalen in de cata- b)p«'( ®ringenT.ft dle P°°Kden muur- eïi» ,Je "oreken, natuurlijk den* Maar iis' a' hopeloze vermin- ?dvr„Patacomh«Ver?eliiklnff met de an" handen die door vrome en kien'1 ziin. is Ju, vrijwel geheel leegge- 18 de onze er goed afgeko- §arawte hebbenbegraafplaats bleek van kipr ;s n ®n aan dit particuliere Ue tn Jders dA S-£! g te tlanken, dat &rne stmnv"esco's °Pvallend tot de*»,hu" bHbe- ripV. Li 1 vrijer kozen .an eici^ Tei>slottP ,.gemene catacomben w»Se grafkamhggen christelijke en !<fc»®r6vr„S "jt-dezelfde JedenT*7 e^ elkaar. broederlijk naast en i dg rtei3 ,>dst deze ;an Je a ATA gedaan in de nabij- Zoals f^e Latina. Aan ^rkhn.?orne vn„ia"fs ,alle wegen, die De°^S'. lageng'raven en inning vau i, v°meinse wet verhnnd >Uwnf van ïinha einse wet verbood s8n een'1® van hun k-k of rnee?' huidige syste uniJe 2-..centrale bei eiggn begroet eil. m de - as ysteem niet. „sen -'Sroef'AS;™ a,e oudheid um. n*1 iipb^r°nd lanAc doden op een stuk k°riov»tte ®r, z?gm een. der heerbanen f®stonrt epn grnT~", ZI?h dat kon ver- rtvtrehden 6r cS5^edenkteken op. Ook h? bo„g,nf?en met ofa en begrafenis- ofaafPlaatson H) -erkhoven' Toen !fprs der de ff fe klem werden, ging ®euw ronrt ofL°ntstonden in de FheiTVkatsende onderaard- 0 11 prJfSden onf, erV °ok de chris^ fl^hwforvenen Wk-iï™ appelijk voor ri6 daf ,la noemeff ,ven dan, die zij 5^ Pan r opstanfun slaaPPlaatsen tot e de ?ePhvrinni ¥et *s hekend, Len ca?laken cfmff, omtrent het jaar htsteatf combe "Sff het bestuur Van 1 ®izep Tvn grootsto g' Toen na de ff. 315 ^clet&te verging onder °ïis L hst de .kerkvrede kwam s ha do fA_christenen gegaan als Odrl^ «Cgaan ais °S on onderdrukking: het volk herdacht de gevallenen, de martelaren, die op vaak barbaarse en tegen alle Romeinse wetten ingaande manieren gefolterd en gedood waren. Hun graven werden monumenten van geloofstrouw. Van heinde en ver begon nen pelgrims naar deze heilige plaat sen te komen en de Romeinse Itine- raria, reisgidsen uit de 5e-3e eeuw, be schreven de gedachteniskerken en kapel len en de coemeteria der bloedgetui gen. Ook de Kerk had aantekening ge houden van hun leven, dood en bijzet ting en later van 'iet overbrengen van hun gebeente uit de catacomben naar de stadskerken. Het is deze literatuur, die voor de historici van het grootste belang is. Iri de negende eeuw ging langzaam de herinnering aan de catacomben ver loren. Eerst in de zestiende eeuw wer den zy gedeeltelijk herontdekt, men gaf echter aan het gevondene vaak een verkeerde uitleg en later zwakte de be langstelling weer af. De moderne stu dies en systematische onderzoekingen mede aan de hand der Itineraria en andere geschriften, vingen in hei mid den van de vorige eeuw aan. De antieke bronnen nu geven op, dat langs de Via Latina drie christelijke coemeteria lig gen, mam- onze privc-catacombe, die niet van belang was voor de Kerk en de pelgrims, blijft onvermeld evenals b.v. de in 1910 aan dezelfde weg ge vonden crypte van een zekere Trebius Justus. De pas onderzochte begraafplaats heeft een zeer eenvoudig grondplan. Aan een 23 m. lange gang liggen twee grafkamers en njj mondt uit in een dubbele kapel. De gang is zonder enige decoratie en bevat veie schuif- graven (,,loculi"). Halverwege op de ze corridor staat haaks een andere, die eveneens onversierd is en loculi bevat. Deze voert naar een kleine hal, waarop links en rechts een grafka mer uitkomt. Een paar stappan ver der is er een kruispunt, door een lichtkoker verlicht. Links verliest zich in het donker een smalle gang met rjjen schuifgraven, rechts leidt een trap naar een lager liggende ruimte, waarin een waterput. Voorbij het kruispunt verbreedt zich de midden gang en er volgt een reeks ineenlopen- de hallen en kapellen. Dit laatste deel vooral is architectonisch zeer fraai aangelegd. De centrale corridor en de suite der grafkamers beslaan m totaal een lengte van 45 m. Men heeft hier zeker een voorbeeld van de particuliere oegraafplaats ,an een familieclan of van Vier afzonderlijke families. De gangen waren voor ge meenschappelijk gebruik om er de clientèle en de onderhorigheid bh te zetten. Tot heden is het mede door de grafschennis niet mogelijk te ach terhalen, wie de bezitters der groeve waren. Dat deze gefortuneerd zijn geweest, blijkt uit de kostbare aanleg en ver siering en niet minder uit de schaars te van tombenaanleg in verhouding tot de grootte der grafkamers. In totaal vonden de archeologen slechts 21 graven der familieleden. De ove rigen (ca. 450) zijn de loculi voor kinderen, bedienden, slaven en hori gen. Andere catacomben bevatten re latief vijf a tienmaal zoveel gestorve nen. Beslist uniek is de frescoversie ring van dit coemeterium, zowel door kwaliteit als kwantiteit. De wanden der kamers, de zich daarin bevinden- de grafnissen (arcosolia), de plafonds, en geheel het laatste deel voorbp het kruispunt zijn overdekt met muurschil deringen zowel van decoratieve aard als met voorstellingen. De kunstenaars behoorden tot de avant-garde van hun tijd: h(in ont werpen der uitbeeldingen zijn ont leend aan vooral het Oude Testament, het Nieuwe, het gewone leven en aan dé mythologie. Terwijl voor de grafschilderingen en op de sarcophagen de christelijke figu ratie gaarne uit bet Oude Testament het thema van de redding uit de (doods)nood kiest, komen in dezè cata combe geheel nieuwe taferelen voor. Behalve de bekende: het verhaal van Jonas, van Daniël in de leeuwenkuil, de geschiedenis van Suzanna en talrijke andere, ziet men hier hoe Adam en Eva uit het paradijs gezet worden. Kaïn en Abel, de zondvloed, waarbij niet de redding van Noë het symbool is, maar de straf: God giet vanuit het hemelse venster, water op de verdrin kende aarde, zelfs Noë is afgebeeld, toen hjj de kracht van de wijn niet kende. Hij zwaait met zijn beker en leunt op een vat. Er zifn zeer schone scènes uit het Nieuwe Testament en ook hier wordt afgeweken van de gewende stof. Het lijkt of de kunstenaars ge zocht hebben naar andere picturaal spre kende gewijde onderwerpen. Opzienba rend was, dat twee der grafkamers met evident heidense taferelen versierd wa ren. In de ene is het centrale thema de dood en de wederopstanding van de trouwe echtgenote Alkestis, dl - voor haar man Admetos de dood inging, maar door de halfgod Herakles uit het schim menrijk wordt teruggehaald. Daarom heen heeft de schilder andere werken van Herakles uitgebeeld. De Hera- klessage had in deze tijd voor de heide nen een zuiver ethisch symbolische zin. De muurschildering in de andere graf kamer. is tot heden echter een raad sel. In een rijke decoratieve versiering ziet men slechts eén tafereel. En dat stelt Cleopatra »oor, die zich in een tuin van het leven beneemt door' zich te laten -bijten door een adder. Met elke archeologische vondst, heeft een cynicus gezegd, wordt misschien één probleem opgelost, rnaar mén krijgt er zeker vijf vragen oij. Uit de afoeeidin- gen van het gewone leven dienen naast een aantal portretten génóemd de ana tomische les (of een operatie), die de grafrlis van kennelijk een chirurg siert. De medicus in het gewaad der geleer den, de filosofenmantèl, zit docerefki te midden van zijn leerlingen. Op de grond voor hem ligt een jongen met een ga pende wonde. Aardig is het tresco, dat de fossor voorstelt, de catacombe- delver San zijn werk. Hij heeft een olie- lamo aan een touw bij zich en torst op de schouder een mand met aarde. De catacombe is uit de vierde eeuw, met de aanleg werd begonnen Kort na 300 en de beschildering valt tussen 320 en 340. Maar reeds in de tweede helft dor eeuw had er de laatste begrafenis plaats en waarom dit coemeterium, waar zelfs twee grafkapellen nog ge heel onbenut waren, zo spoedig buiten gebruik kwam, zal wellicht voor altijd onbekend blijven. Men kan zich voorstellen, dat nog een aantal maien op jaargetijden het steeds roestiger deurslot geopend werd ais de nabestaanden het refigerium, het dodenmaai er gingen aanrichten. Maar dan bleef ook dit achteryvegé. Met het Imperium verviel de hoofdstad. De be volking trok weg en Rome lag binnen DEN HAAG, 28 april Bij K.B. is met ingang van 1 maart j.l. aan de brigadegeneraal H. L. T. Ubbink eer vol ontslag verleend als lid van het hoofdbestuur van het Nederlandsche Roode Kruis in de kwaliteit van opper- officier van de generale staf. zijn veel te ruim geworden ommuring. Daarbuiten werd de Campagna dra het rijk, waar de zwermen malariamuggen de alleenheerschappij voerden. Toen is op zekere nacht na hevige slagregens de bouwvallig geworden toegang onzer catacombe ingestort. De lichtkokers wa ren allang verstopt door humus. En ver geten met haar doden sliep de kleine begraafplaats zestien eeuwen. Aan haar naamloosheid maakte de recente heront dekking een eind en binnenkort zullen onze Itineraria deze groeven noemen en met drie sterren merken als een kostbare getuigenis der oud-christelijke cultuur en een schilderijen-galerij uit de vierde eeuw. J. SCHIPHORST ORANJE BOOTZ \eta .dera op AMSTERDAM, 25 april In plaats van dr. C. J. Honig, die wegens ziekte als curator moest aftreden, is tot cura tor van de Vrije Universiteit benoemd dr. J. W. Bruins, arts te Deventer. (Advertentie) Omdat wij in Engeland en Italië stoffen kiezen uit de collecties voor de maatkleding èn omdat, de beste confectionairs van Europa onze kleding vervaardigen. U hebt een unieke keuze, omdat óók in maten en door differentiatie van pas vormen onze collectie ongeëvenaard is. Wanneer u past bij House of England, ziet u meteen hoe uw nieuwe kostuum u staat. Een voorbeeld uit onze prijzenreeks van 199,50 tot 329,50... licht- of middengrijze Tower kostuums in pinheads (speldeknopdessins), 2 of 3 knoops- model. Pantalon met omslag 219,50 tailored by Gordon, met de pasvorm garantie van de kleermaker Amsterdam - Den Haag - Eindhoven - Arnhem Groningen - Hilversum - Bussum biet de Samaritan nse aan rfe waterput jresco uit de privé-catacombe aan de Via Latina te Rome. VALKENBURG (Z.-H.) 25 rpril Bjj opgravingen de omvangrijkste ooit in Nederland uitgevoerd in Valkenburg (Zuid-Holland) zjjn opzien barende resultaten bereikt. Er zjjn sporen gevonden van barakken van het zevende castellum, dat tegen het mid den van de derde eeuw door de Ro meinen werd opgegeven. De sporen liggen op een dunne brandlaag, die vrij zeker kan worden toegeschreven aan een verwoesting door Chaukische pira ten tussen 170 en 174 na Christus. Deze zeerovers zijn verdreven door de latere keizer Didius Julianus. De sporen van de zesde vesting, gesticht omstreeks het jaar 100 wel licht ir. het begin van de regering van keizer Trajanus liggen eveneens op een duidelijke brandlaag, die ook weer het gevolg moet zjjn van een ramp. Deze ramp is echter niet uit histori sche bronnen bekend. De vijfde vesting, gesticht kort na het jaar 70, dateert uit de zelfde tijd als de grote legioens vesting van het tiende legioen in Nij megen, waarin thans onderzin-kingen worden gedaan vanwege het rijksmu seum van oudheden in Leiden onder lei ding van prof. dr. H. Brunsting. In de profielen van de in valken burg gegraven werkput tekent zich bij zonder fraai af de okerkleurige vemie- tigingslaag van de vierde vesting, die in het jaar 69 n.a Christus, bjj het be gin van de Batavenopstand onder Ju lius Civilus. werd veroverd door de Kaninefaten onder Brlnno. Aan bijzondere vondsten werden on der andere geborgen een bronzen beeldje, voorstellende de Egyptische godin Isis en voorts drie grote- schild- kneppen. Grote hoeveelheden romeins gebruiksgoed, vooral het bekende rode luxe vaatwerk, dat a's terra sigillata bekend staat, komen dagelijks aan het licht. Onderzocht moeten nu nog wor den gedeelten van de dieper liggende eerste vier vestigingen. Naar zich laat aanzien, zullen de opgravingen worden voortgezet tot het einde van de maand mei. Deze opgravingscampage de twaalfde sinds 1941 gaat ook weer uit van de vereniging voor terpenon derzoek en geschiedt brtdêr supervisie van de drie adviseurs dezer vereniging, namelijk prof. dr. A. E. van Giffen, rijksadviseur voor dé bescherming en instandhouding van de hunebedden en van de gerestaureerde, archaeologische monumenten; prof. -dn H: T. Water bolk, directeur van het biologisch-ar- chaeologisch instituut van de rijksuni versiteit in Groningen eh prof. dr. W. Glasbergen, directeur Vap het instituut de Dit is een afbeelding van een ongeveei vijftien cm groot bronzen beeldje, voor- voor prae- en nrotofzijiistorie van ut; t j- T gemeentelijke universiteit van Amster- stellende de Egyptische godin Isis, dat ts dam. Prof. Glasbergen is tevens belast gevonden by de opgravingen te Valken- met de dagelijkse leiding. burg aan de Rijn. HIROSHIMA, 16 april et tweede concert door het Con certgebouworkest, eveneens in de festival-hal van Osaka ge geven, was weer een enorm succes. Na een prachtige uitvoering van het Concert voor Orkest van Bartók moest de dirigent, Bernard Haitink, vele malen naar het podium terug keren. Het Japanse publiek bleef ech ter applaudisseren, zelfs nadat de achtste Slavische dans van Dvorak als toegift was gespeeld. De levendige uitvoering van dit werk scheen het enthousiasme van het publiek nog te stimuleren, met het gevolg, dat tot een tweede toegift moest worden be slotenditmaal een herhaling van het tweede deel uit de achtste symfonie van L. van Beethoven, waarmede het concert was begonnen. Dit concert reikte naar topniveau en was de Con certgebouw-traditie waardig. Zaterdag 14 april was een reis dag: van Osaka naar Hakata (Fu kuoka), een traject van ongeveer acht uren. De reis werd gemaakt in een zeer moderne exprestrein, waarin hei comfort niet minder was dan dat van de Europese spoorweg maatschappijen. Het heet en koud stromend water in de aparte was gelegenheid was daarvan wel het beste bewijs. Vriendelijke serveer sters lopen onafgebroken door de coupé's om u op uw wenken te be dienen. De stations worden ruim tevoren door luidsprekers bekend gemaakt. Een beetje vreemd doet de muzikale omlijsting aan, waar dat mee gepaard gaat. Een wijsje uit een speeldoós verwacht men eerder in Zwitserland of Oosten rijk, maar hier heeft het „made in Japan" de lokale sfeer dezer landen „overgenomen". Landschappelijk biedt Japan de treinreiziger zeer contrastrijke beel den. Vooral de reis langs de kust met haar honderden baaien is bijzonder mooi. Als bij de Noorse fjorden lijken ook hier de bergen uit de zee op te rijzen. Landinwaarts is het vlakke land met steilemiddelhoge bergen getooid in de pracht van bloeiende kersen bomen. Halverwege tegen de heuvel hellingen liggen dikwijls de Boeddhis tische tempels, die men door een toe- gangsschrijn en over geplaveide tre den binnengaat. Ook de kleinste tempel heeft een tuin rondom en vaak zeer oude bomen en heesters. De steden hebben uiterlijk veel ge meen met die der Westerse landen. De aanblik van een Japanse fabrieks stad, omgeven door een krans van walmende schoorstenen, verschilt niet van wat men in Amerika waarneemt. Het concert te Fokuoka, onder lei ding van Eugen Jochum, ontlokte aan de ruim 4500 bezoekers in het sport paleis een langdurig applaus, dat de dirigent tot een toegift wist te be wegen. Het Japanse concertpubliek on derscheidt zich van het Westerse publiek door eerst bij het applaus zijn aanwezigheid hoorbaar te ma- ken. Zelfs tussen de delen van een symfonie (voor bezoekers in Euro pese landen vaak een graag ge grepen gelegenheid om even de concentratie te verbreken of te hoesten) blijft de Japanner volko men geconcentreerd op zijn plaats zitten en hoort men geen enkel storend geluid. DEN HAAG, 26 april De bedrijfs winst van de Zuid-IIoUandsche Bier brouwerij is ill 1981 gedaald van 856.026 lot 723.144. De afschrijvin gen vergden 642.363 (652.117). Extra afschrijvingen nihil 65.261). Het sal do bijzondere lasten en baten bedraagt 80.781 (V.j. credit 63.038)waarna er geen winst is tegen 201.686 over 1960. De directie heeft gemeend on danks het teleurstellende resultaat toch het primaire statutaire dividend van 5 pet. te moeten uitkeren en wel ten laste van de algemene reserve, die hierdoor van 1 min tot 916.360. De bieromzet van de Z.H.B. in het binnenland toonde ook dit boekjaar een stijging. Met betrekking tot de export volgden de ZHB-omzetcijfers de neer gaande lijn van de Nederlandse bier- uitvoer, enerzijds een gevolg van de uiterst scherpe concurrentie, waarbjj de in de verschillende exportgebieden ge vestigde brouwerijen een steeds grote re rol spelen, anderszjjds van het feit, dat een aantal Engelse brouwerijen er toe zjjn overgegaan zelf het door de ZHB geleverde biertype te brouwen. De constant stijgende omzet bii de limonadefabriek Trio leidde tot een gunstiger resultaat. De exploitatie-uit komsten van de hotel-, café-, en res taurantbedrijven waren redelijk. Het gezamenlijk effect van de kosten stijging, de daling van de export-omzet en het geleden revaluatieverlies, nog versterkt door bijzondere kosten in ver band met de fusie, leidde na de af schrijvingen tot een verlies, hetwelk werd opgevangen door een gelijk be drag uit een onder de post crediteu ren 4.465.600 per 30 sept. 1960 en 4.007.226 per 30 sent. 1961) voorko mende stille reserve te putten. Overeenkomstig de verwachtingen hebben dit boekjaar verdere verho gingen en salarissen plaats gehad, ter- wyl daarnaast ook andere prijsverho gende factoren zich deden gelden. DEN HAAG. 26 april In verband met de feestelijkheden, die in de ko- ™««ae dagen in het land zullen plaats hebben en waarbij in vele gemeenten het oplaten van met gas gevulde speel goedballonnen op het programma niet za] ontbreken, heeft de hoofdinspectie voor het brandweerwezen de aandacht gevestigd op de gevaren, die daaraan verbonden kunnen zijn. In de afgelopen jaren hebben zich bij ballonwedstrijden enkele ongevallen voorgedaan, waaruit duidelijk is geble ken, dat een dergelijke ogenschijnlijk wemig gevaarlijke attractie een niet te onderschatten gevaar met zich kan meebrengen. Dit gevaar is eep gevolg van het feit. dat in ons land de voor een dergelijke wedstrijd bestemde ballonnen in het al gemeen worden gevuld met een brand baar gas, soms zelfs in het openbaar. Indien zo'n met gas gevulde ballon in aanraking komt met open vuur. een brandende sigaar of sigaret, kan, zoals reeds herhaalde malen is gebleken, een vrfj hevige ontploffing, gepaard gaan de met een steekvlam, het gevolg zyn. In verband hiermede wordt de orga nisatoren van massale oplatingen van speelgoedballonnen aangeraden bij een dergelijk evenement voorzichtigheid in acht te doen nemen en in overleg met de plaatselijke brandweer de nodige veiligheidsmaatregelen te treffen ten einde te voorkomen, dat onder de jeug dige feestgangers slachtoffers zouden vallen.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1962 | | pagina 11