Huwelijk in
jaartallen
VAN EEN ZILVEREN HUWELIJKSFEEST
10%N^C
55
mm
I
Huwelijk in
jaartallen
jT
Respect groeide tot genegenheid
J
ïJjhmhjS
1950 V
XV-M DCC CC LIV-XII
§IJKÏM1ME
1
1 LUCHT POS? J
V.
ZATERDAG 28 APRIL 1962
pagina'5
1937
1938
1939
1940
1941
1942
1943
STATUUT VOOR-HET
KONINKRIJK.
'"■ftlÉM
PirfWTTvrrrwr**» w
p
i
n Jf
iima
IIIIIW
rrrrrry irrmrt rt
1
N
M
U
j
M
li
11
lAMlf
1945
1948
1949
1951
1952
'N
HENK SUïi
7 januari: Prinses Juliana treedt in Den
Haag in het huwelijk met prins Bern-
hard van Lippe-Biesterfeld, met wie
zijn sinds 8 september 1936 was verloofd.
Sluiting burgerlijk huwelijk in het stad.
huis. waarna plechtige inzegening in
de Grote Kerk. Na de huwelijks
reis (via Polen en Hongarije naar
slot Mittersill bij het Oostenrijkse Zeil
am See) neemt het paar zjjn intrek
in paleis Soestdijk.
8 juni; feestelijke intocht van prinses
en prins in Amsterdam.
29 augustus: Doop en overdracht van
het jacht „Piet Hein", huwelijksge
schenk van het Nederlandse volk.
31 januari: Prinses Beatrix Wilhelmina
Armgard geboren.
12 mei: Doop van het prinsesje in de
Haagse Grote Kerk.
31 augustus: Prinses Juliana en prins
Bernhard delen in de hulde bij de vie
ring van het veertigjarig regerings
jubileum van koningin Wilhelmina
(o.m. wapenschouw in Den Haag, groot
feest in Olympisch Stadion en herden
kingsplechtigheid in Amsterdams
Nieuwe Kerk).
23 november: Officieel bezoek van ko
ning Leopold van België (peter van
prinses Beatrix) aan Nederland.
23 mei: Tegenbezoek koningin Wilhel
mina aan België.
5 augustus: Geboorte van een tweede
prinses: Irene Emma Elisabeth.
28 augustus: Nederlandse regering ge
last in verband met oorlogsdreiging
mobilisatie van leger en vloot.
31 augustus: Laatste Koninginnedag
vóór Duitse inval. Koningin en prin
selijk gezin in Den Haag langdurig
toegejuicht.
13 november: Minister-president De
Geer stelt via de radio Nederlandse
volk „gerust": „Geen enkele grond
voor ongerustheid".
4 mei; Minister-president De Geer maakt
via radio internering bekend van 21
personen, die voor rust en veiligheid
van het land gevaarlijk worden ge
acht; regering besluit tot doortastend
optreden tegen landverraders.
10 mei: Duitse troepen trekken, sinds
drie uur 's nachts, ons land binnen.
13 mei: Koningin Wilhelmina, prinses
Juliana, prins Bernhard en de beide
prinsesjes vertrekken, evenals de re
gering, naar Engeland. Na enige we
ken (nadat prinses Irene inmiddels
is gedoopt) vertrekt prinses Juliana
met haar dochtertje naar Canada; op
15 juni komt zij te Montebello aan.
29 juni: „Anjerdag": op grote schaal
spontane „anjerdemonstraties" ter ge
legenheid van de negenentwintigste
verjaardag van prinses Bernhard.
28 juli: Koningin Wilhelmina spreekt van
Londen uit haar volk toe in de eerste
uitzending van Radio Oranje.
11 januari; Oprichting van de Konink
lijke Nederlandse Brigade Prinses Ire
ne.
20 maart: In rede voor Radio Oranje
zegt de koningin (de V.S. hebben dan
ook de strijd tegen Duitsland aange
bonden) onder meer: zien wij aan
de kim de overwinning dagen".
22 juli: Dienstplicht in Nederlands-Indië.
8 december: (daags na de Japanse aan
val op Pearl Harbour)Nederland
verklaart Japan de oorlog.
27 februari: Slag in de Javazee.
9 maart: Leger op Java geeft zich over
(vier dagen na val Batavia)
30 april: Koningin kan in Londen voor
het eerst kennis nemen van inhoud
Nederlandse illegale bladen.
6 mei: Koningin Wilhelmina, diep ge
schokt door de dood van 72 Neder
landers (berecht in het „eerste OD-
proces"), houdt nieuwe radiorede.
7 december: De eveneens in Londen
uitgesproken, bekende radiorede van
de koningin over de toekomst van Ne
derlands-Indië.
B augustus: Koningin spreekt tijdens be
zoek aan Amerika rede uit voor het
Congres („The fight goes on").
19 januari: Prinses Juliana schenkt in
Canadese ballingschap (Ottawa) het
(Voor vervolg zie laatste kolom)
I#J?
De bevestiging van het statuut van het
koninkrijk werd gememoreerd door een
gezamenlijke emissie in Nederland en
de overzeese gebiedsdelen.
In 1934 verscheen de eerste postzegel
met Juliana erop.
NEDER
Si3H.t*iiM
De jubileumzegel bij het 25-jarig huwe
lijk was in Nederland en de overzeese
rijksdelen van een uniforme tekening.
Bovenstaande kwam pas woensdag l.l.
in Nieuw-Guinea in omloop.
Postzegels schrijven geschiedenis"
is de naam van een boek dat tot
de filatelistische lectuur behoort.
We hebben dit steeds een pakken
de titel gevonden. Immers bij het aan
dachtig bekijken van een collectie post
zegels kan men daaruit werkelijk de his
torie lezen van het desbetreffende land.
Zoals men daarbij verscheidene tien
tallen jaren terug kan gaan. is het
ook mogelijk over een bepaald tijdvak
de postzegels te laten spreken. Het zil
veren huwelijksfeest van koningin Ju
liana en prins Bernhard leent zich on
getwijfeld tot het wat nader bezien van
de postzegels met koningin, prins en
prinsessen erop, welke zegels m de pe
riode 1937-1962 in ons land en in de
overzeese gebiedsdelen werden uitge
geven.
Vormde het vorstelijk huwelijk in 1937
een gebeuren dat het gehele Neder
landse volk mee beleefde, een emissie
van een speciale postzegel bleef ach
terwege. Jammer, want wat was daar
toen een mooie gelegenheid voor ge
weest! Werd acht jaar tevoren ook in
Italië niet het huwelijk van kroonprins
Umberto en prinses Marie José pos
taal herdacht door middel van een
fraaie serie met het koninklijk bruids
paar erop? En, een kleine persoonlij
ke herinnering: wat waren wij in de
wolken, toen we destijds van de Ro
meinse correspondent van „De Maas
bode" een brief uit Rome gefrankeerd
met deze zegels ontvingen.
Toch waren er ook in ons land in de
jaren dertig reeds heel wat gelegen
heidszegels van de pers gekomen. We
noemen hier naast de jaarlijkse kinder
en zomerzegels de uitgiften: 400ste
geboortedag van Prins Willem van
Oranje. 300 jaar Curagao onder Neder
lands bewind en 300 jaar Utrechtse
Universiteit. Ervaring op het gebied
van bijzondere uitgiften was er dus wel.
De eerste maal dat men Juliana od
een postzegel vindt afgebeeld was in
1934, toen er twee zegels met een bij
slag ten bate van het Nationaal Crisis
Comité in omloop werden gebracht.
Het zou veertien jaar duren voordat
haar portret weer op een Nederlandse
zegel zou voorkomen.
Dat de oorlogsjaren 1940-1945 hier
voor het grootste deel debet aan zijn,
behoeft geen verdere toelichting. Maar
toch was het in 1943 dat een serie ver
scheen, die ons juist in verband met dit
artikel het meest zal aanspreken. In
dat jaar kon men in ons land geen
postzegels met leden van het konink
lijk huis verwachten; in augustus 1940
reeds werden op last van de Duitse
Dezetters alle zegels met de koningin
ingetrokken en vervangen door de foei
lelijke guilloche-opdrukken.
Doch op Curacao in Suriname
verscheen in 1943 een reeks,
waarop de gehele koninklijke fa
milie voorkwam; de emissie ge
schiedde naar aanleiding van de ge
boorte van prinses Margriet. Men vindt
een der zegels hierbij afgedrukt en we
kunneq ons voorstellen, dat er onder
de lezers die geen postzegels verza
melen velen zullen zijn die dit plaatje
nooit eerder hebben gezien. Destijds bij
Bradbury Wilkinson en Co. Ltd té
New Malden in Engeland gedrukt, doen
leze series ons herinneren aan de droe
ve jaren dat koningin Wilhelmina en
het prinselijk gezin zich in ballingschap
bevonden.
In 1944 zien we prinses Juliana nog
een keer op Curacao-zegels, nl. op de
in New York gedrukte luchtpostserie
met een bijslag bestemd voor het Ne-
derlandsche Roode Kruis.
V'ormde het portret van de koningin
niet vóór 1948 het motief voor
een frankeerzegel, in 't najaar van
1946 werd een reeks weldadig
heidszegels uitgegeven met de stralen
de gezichten van de drie prinsesjes
Beatrix, Irene en Margriet, die toen
resp. 8, 7 en 3 jaar waren. Van deze
postzegels zijn er in totaal meer dan
tien miljoen verkocht.
De inhuldiging van koningin Juliana
op 6 september 1948 te Amsterdam
bracht na veertien jaar een Ne
derlandse postzegel met de nieuwe
vorstin. Ook in Ned. Indië, op Cura
gao en in Suriname verschenen deze
„kroningszegels", welke alle van de
zelfde tekening waren. Tegelijk met
deze circuleerde in ons land en over
zee de enige dagen tevoren in koers ge
brachte herdenkingszegel bij het vijf
tigjarig regeringsjubileum van koningin
Wilhelmina.
In het voormalig Nederlands Indië
verschenen in die dagen (eind 1948)
reeds de eerste series met een Indo-
nesia-opdruk. De kroningsuitgifte van
Juliana is zodoende slechts korte tijd
in omloop geweest. Het was de eerste
doch tevens de laatste maal dat daar
de beeltenis van de nieuwe koningin op
een postzegel een plaats vond.
In 1949 kwamen in ons land de eer
ste normale frankeerzegels met Julia
na van de pers, ontworpen door de
kunstenaar S. L. Hartz; in 1950 volgde
Curagao, nu met de nieuwe naamaan
duiding Nederlandse Antillen, terwijl in
Suriname in 1951 een serie van dezelf
de tekening verscheen.
Intussen was er voor filatelisten een
nieuw verzamelgebied bij gekomen.
Door de afscheiding van Indonesië
moesten er afzonderlijke zegels wor
den aangemaakt voor het onder Ne
derlands bestuur olijvende Nieuw Gui
nea. Eenzelfde afbeelding van de ko
ningin als op onze serie van 1949 kwam
ook voor op de eerste frankeerzegels
van dit gebied.
De watersnood van 1 februari 1953
vindt men eveneens in de post
zegelalbums gememoreerd. De
gewone oranje-kleurige 10 ct
werd van een opdruk voorzien en met
een bijslag van 10 ct ten bate van het
Nationaal Rampenfonds verkocht.
Reeds op 10 februari was deze zegel
verkrijgbaar; in totaal zijn er meer dan
vijftien miljoen van gebruikt, zodat
door middel van dit ene postzegeltje
een bruto-opbrengst van ruim 1H
miljoen voor genoemd fonds kon wor
den geboekt.
Ook op de Nederlandse Antillen werd
een zegel van 'groot formaat, de 1'h
gulden, overdrukt met een bijslag voor
het Rampenfonds, terwijl in Suriname
de kroningszegel van Juliana voor dit
doel werd gebruikt. Nieuw Guinea
kreeg eveneens zijn drie watersnood
zegels. Het werd filatelistisch be
schouwd een goede serie. Omdat er
slechts 60.000 reeksen van werden ver
kocht liep de prijs ervan geleidelijk
aan op, zodat deze zegels thans voor
dertig gulden per serie genoteerd staan.
Een bijzondere gebeurtenis in de ge
schiedenis van ons land vormde de be
vestiging van het statuut van het ko
ninkrijk door H.M. de Koningin op 15
december 1954. Ter herinnering hier
aan kwam zowel hier als in dè beide
overzeese rijksdelen een zegel van een
zelfde tekening in koers.
Met het bemachtigen van de Ned.
Antillen-zegels hadden de verzame
laars aanvankelijk heel wat moeite; de
prijs was in het begin abnormaal hoog.
Later kwam hier wel enige kentering
in, doch de betrekkelijk kleine oplaag
van circa 140.000 stuks en een grote
vraag vooral van Amerikaanse zijde
weerspiegelen zich zelfs thans nog in een
catalogusprijs van twee gulden voor
een ongebruikt exemplaar.
Een reeks, die slechts in beperkte
kring bekendheid geniet maar die on
getwijfeld toch hier niet onvermeld
mag blijven, vormt die van postzegels
bestemd voor frankering van stukken
van het Permanente Hof van Interna
tionale Justitie te 's Gravenhage. In
1951 en volgende jaren werden do ze
gels met koningin Wilhelmina, die van
een opdruk „Cour Internationale de
Justice" waren voorzien, vervangen
door een njeuwe reeks; op de laagste
waarden hiervan treft men het Vredes
paleis in 's Gravenhage aan en die van
6 ct. af geven een van alle andere Ne
derlandse zegels afwijkende speciale
voorstelling met koningin Juliana erop
te zien.
In ons land werden in 1953 de ze
gels met de vorstin geleidelijk aan vér-
vangen door die met een nieuwe beel
tenis van koningin Juliana en profil.
Deze serie is thans nog in omloop doch
dit zal niet lang meer duren. De di
recteur-generaal der P.T.T. heeft in
zijn nieuwjaarsrede immers aangekon
digd, dat binnenkort een aantal zegels
met een nieuwe tekening van de ko
ningin zal worden uitgegeven.
Ook voor Nieuw Guinea werd in 1954
een zestal zegels van groot formaat
met de nieuwe beeltenis gedrukt. Hoe
lang (of hoe kort) zullen deze nog voor
frankering gebruikt kunnen worden?
Behalve op de hierboven genoemde
zegels van Curacao en Suriname,
uitgegeven bij de geboorte van
prinses Margriet in 1943, ziet men
prins Bernhard ook nog op een andere
emissie van deze rijksdelen. Zoals men
zich herinneren zal bracht het konink
lijk paar in 1955 een bezoek aan de
West. Dit was o.m. aanleiding tot de
uitgifte van een speciale zegel zowel
door Suriname als door de Ned. An
tillen. Op beide zijn de koningin en de
prins afgebeeld, maar de tekeningen
zijn geheel verschillend; de zegel van
Suriname vindt men hierbij afgedrukt.
Overigens zijn na de bevestiging van
het statuut van het koninkrijk de nor
male frankeerzegels met de koningin
in de gebieden overzee bijna geheel
van het toneel verdwenen. Een uitzon
dering vormen de in 1959 verschenen
vier Surinaamse hoge waarden (een
,tot vijf gulden) alsmede de in 1948 in
omloop gebrachte serie met gebouwen
en landschappen van de Ned. Antillen,
waarbij in de linkerbovenhoek een klei
de tekening van de koningin is te vin
den
Men kan het verdwijnen van de beel-
'enis van de vorstin in bijna al onze
vroegere overzeese gebiedsdelen met
lede ogen aanzien. Tempora mutan-
tur! Het doet daarom des te prettiger
aan, dat bij gelegenheid van dit 25-
jarig huwelijk behalve in ons land ook
in alle rijksdelen door de emissie van
postzegels met een uniforme tekening
van het koninklijk paar dit jubileum
eensgezind wordt herdacht. De Suri
naamse zegel kwam min of meer on
verwacht en die van Nieuw Guinea
werd pas op 25 april 1.1. in omloop ge
bracht. Dit doet echter niets af aan het
feit, dat in de albums van Nederland
en overzeese rijksdelen deze 25-jarige
periode kan worden afgesloten met een
postzegel, die het bewijs vormt, dat er
nog steeds een band tussen deze ge
bieden bestaat.
i
i
t
i
i
si
i
I, m.mm,*M ft*,A
De gehele koninklijke familie was afge
beeld o; de Curagao- en Suriname-serie
bij gelegenheid van de geboorte in 1943
van prinses Margriet.
Als prinses vindt men Juliana nog een
maal op de Curagaos Rode Kruiszegels
van 1944.
.««Al» tl** A
Bij het koninklijk bezoek aan de West in
1955 kwam voor Suriname deze herin
neringsuitgifte van de pers.
6 september 1948 bracht deze „kronings
zegel".
t]
0
ij
4
4
4
11
4
4
4
4
4
Een jaar na de bevrijding trof men de stralende prinsesjes aan op een reeks
J jiYi i\ A
weldadigheidszegels.
De watersnoodzegel van Nederland bracht
anderhalf miljoen gulden in het laatje
van het Rampenfonds.
(Vervolg van eerste kolom)
leven aan een derde dochtertj®'. Leii
griet Francisca; de dooppleCff ,t jij-
in de St. Andrew's Church wo:'„^in
gewoond door onder anderen
gin Wilhelmina.
-a W
2 september: Koningin maakt. Qgflt
dio Oranje oprichting Militair
bekend.
1944 die
5 september: Prins Bernhard, Lepe"
de oprukkende geallieerde "e]helr
in België vertoeft, wordt %IricM®
ber van de op deze dag °Pe gtriF
Nederlandse Binnenlandse
krachten.
V(X>r
13 maart: Koningin Wilhelmina j j>e-
het eerst weer in ons land.
zoeken aan bevrijd gebied v°'6
30 april: Prins Bernhard %vAuo\N
spreking bij tussen Eisen" jell'
chef staf, luitenant-generaal D
Smith en Seyss-Inquart. jia9"
3 mei: Prinses Juliana vergezelt be
moeder bjj haar bezoeken aBI
vrijd Nederland. ,arüaf?
17 juli 1945: Prinses Juliana,*® „pn'
keerd naar Canada om de dri® i"
sesjes te halen, gaat met qü^'
New York aan boord van de
Mary naar Engeland. t be
3 augustus: Per vliegtuig komt 0p
prinselijk gezin uit Londen o»
net vliegveld Teuge.
1946
8 mei: Winston Churchill brengt Z(W
echtgenote en dochter een
aan ons land en maakt onder
een boottocht door de Amster" gjp.
haven in gezelschap van de kon
1947
18 februari: Prinses Marijke
Christina) geboren. -ng
9 oktober: Het vierde prinsenS"
doopt in de Utrechtse Domke ,,-(1;
14 oktober: Prinses Juliana aan»
het eerste tijdelijke regentschap
het koninkrijk der Nederlanden-
19 april: Mevrouw Eleanor
bezoekt Nederland en daarbij O"
prinselijk gezin. ct
9 mei: Echtpaar Churchill te i34
paleis Soestdijk.
30 augustus: Koningin E>« 0p-
aanvaardt voor enkele dage pje1
nieuw de regering, in verban" re-
de viering van haar vijftigla£Jfgihc
geringsjubileum en haar °?\e d9*
door prinses Juliana. Op."?., i?'
houdt zjj haar laatste officiei.gt
tocht te Amsterdam, waar Ypijjld,e'
komende dagen grootse feeste
den zijn georganiseerd, „„.„„in'L
4 september: Koningin WiljLid'
spreekt op het balkon van het v ujt.
op de Dam haar abdicatierea® zjcP
daarna richt de nieuwe vorstin
tot haar volk. v'9"
6 september: Plechtige inhuldigin^pi'
koningin Juliana in de AmSte
se Nieuwe Kerk.
18 mei: Koningin Juliana bezoekt
de eerste maal als vorstin
de oorlog zwaar gehavende n
dam. rt«'
27 decertber: De koningin °nj0 W'
- kent in het paleis op de Dam 8cJJfr
donesische souvereiniteitsovero
februari-maart: Bezoek prins Ber"
aan Brazilië en Mexico. \'9"
23 mei: Eerste officiële bezoek
het koninklijk paar aan de 1
hoofdstad. ,,gi
19 juni: Mevr. Roosevelt opme
gast op Soestdijk. niP
21 november: Bezoek koninklijk
aan Londen.
,0'
maart-april: Bezoek prins
aan Uruguay, Argentinië en h
10 mei: Bezoek Ehenhowei aa
derland. gtP
19 juni: Staatsiebezoek koninkhJ14
aan Luxemburg.
t
1 april: Het koninklijk paar kom
een officieel bezoek aan in oe
nigde Staten van Amerika;
aan Canada volgt. tte^j
27 oktober: Prins Bernhard ve-$c^
voor reis naar Mexico, Peru 6°
dor.
OPMERKELIJKE VREDE TUSSEN ORANJE EN VOLK
Een exclusieve serie verhalen over onze ko
ninklijke familie geeft je een voorsprong
van honderdduizend lezers op je concur
renten; daar kan geen liefdesgeschiedenis
van Elizabeth Taylor tegenop", zei een redacteur
van een damesblad cynisch. Moet men daaruit af
leiden, dat ons vorstenhuis in ons vaderland hoog
genoteerd staat? Een vertroebelde sentimentaliteit
Is ons, Nederlanders, niet vreemd. Aan de opper
vlakte is de relatie tussen het vorstenhuis en het
volk soms even kitscherig als de nu weer losge
broken stroom van Oranje-bekers, Oranje-tegeltjes
en Oranje-verzen. Het is het beste daar maar hele
maal aan voorbij te gaan. Een werkelijk affectieve.
Invloedrijke relatie treedt echter niet duidelijk aan
de dag. Weinigen geven zich rekenschap van hun
gevoelens en gedachten. Het is niet actueel meer
zich af te vragen wat men vindt van het konings
huis. Sinds de mislukte putsch van Troelstra in
1918 en de bloedeloze betoginkjes- daarna op het
Malieveld tegen „juffrouw Mecklenburg" is er wei
nig over van een anti-royalistische stemming. Zelfs
partij-communisten zien er te weinig brood in om
zich er voortdurend druk over te maken. Neder
land leeft in grote vrede met zijn vorstenhuis en
daf is in de wereld van vandaag hoewel niet uniek,
zeker opmerkelijk.
Ook zonder uitvoerige enquête kan men in Neder
land een vrij algemene genegenheid voor het vor
stenhuis ontdekken. Maar zij is rijk aan nuances
en in sommige opzichten van betrekkelijke waarde.
Alleen de groep van protestanten in de provincie,
voor een deel samenvallend met de anti-revolutio
nairen, is duidelijk Orangist. Per traditie, mag men
zeggen. Buiten deze kring kan men in dit opzicht
geen gelijk gezinde groepen meer onderscheiden,
al staan de katholieken van tegenwoordig, met na
me in de zuidelijke provincies, heel wat positie-
i ver tegenover het vorstenhuis dan zestig jaar ge
leden, toen daar Koninginnedag slechts een mali
cieus genoten vrije dag was.
Het is duidelijk, dat de houding van koningin
Wilhelmina tijdens de oorlogsjaren een groot res
pect voor het huis van Oranje heeft opgeroepen.
Maar waar bij koningin Wilhelmina de nadruk
lag op respect, treden voor koningip Juliana ge
voelens van sympathie en genegenheid duidelijker
aan de dag. Koningin Wilhelmina stond niet in di
recte relatie tot het volk en eigenlijk was zij zelf
het meest verbaasd, toen zij tijdens haar verblijf
in het bevrijde Breda in 1945 zoveel bewijzen van
aanhankelijkheid ondervond van de Brabanders.
Het verblijf buitenslands had een diepe stempel
gedrukt op koningin Juliana en prins Bernhard.
Zjj waren met zoveel mensen in contact gekomen
dat die levensstijl van veel tussen de mensen
te verkeren ook daarna hun eigen is gebleven.
Door het veelvuldige menselijke contact hebben zij
zich overal sympathie verworven.
Hoevelen zijn er nu niet die de persoonlijke
ontmoeting met een van de leden van de
koninklijke familie als een onuitwisbare her
innering bewaren. Men heeft de koningin als
een heel menselijke vrouw leren kennen. Men ont
dekte haar verlangen om „gewoon" te doen, hoe
wel haar dit ten gevolge van haar toch vrij geïso
leerde opvoeding moeite moet kosten.
Voor koningin Wilhelmina zou dat een onmogelijk
heid zjjn geweest. Zjj stond in haar jeugd overal
buiten. Haar opvoeders wezen een paar Kinderen
aan, die met haar mochten spelen. De kinderen
kregen de instructie, dat zij bij het tikkertje spelen
tegen het vijfjarige prinsesje moesten zeggen: „Tik,
mevrouw u bent 'm."
Als men nu koningin Juliana in Hilversum ol
Baarn boodschappen ziet doen, krijgt men absoluut
niet de indruk van een levensvreemde vrouw. Ze
gaat met hetzelfde genoegen als iedere huisvrouw
te werk en verwacht ook, met zekere inachtne
ming van de protocollaire reverentie, als iedere
huisvrouw bediend te worden. Toch kan het niet
anders of de vorstin moet bjj dergelijke gelegen
heden steeds weer schroom voelen. Ze weet het
oog van iedereen op zich gericht. Ze kan niet, als
andere huisvrouwen, zich veroorloven gevolg te ge
ven aan een typisch vrouwelijke gril om eens met
heel iets aparts thuis te komen. Men zou dat van
haar „excentriek" vinden. En zo is het altijd. Zij
mag beslist niet over een drempeltje struikelen
bij een van haar honderden officiële bezoeken. En dat
moet al veel van een ongedwongen houding bederven.
Zij mag niet vermoeid raken en het programma
halverwege afbreken. En daar kan men moe van
worden.
Het zijn details, maar hierin heeft men algemeen
de karaktereigenschappen van de vorstin kunnen
waarnemen. Men is haar gaan bewonderen om
haar hoge opvattingen omtrent haar taak, haar ge
voel voor verantwoordelijkheid. Er bestaat geen
speciale bewondering om uitzonderlijke begaafdhe
den. Haar regering is er ook een zonder splendeur.
Splendour zou tegenwoordig waarschijnlijk in slech
te aarde vallen, maar men hoeft maar'ooit het in
terieur van het Paleis Soestdijk gezien te hebben
om te weten dat de vorstin aan zuinigheid en een
voud de voorkeur geeft. Menigeen zou sommige
rppartementen in het Paleis zelfs sjofel noemen
Z\j gaat ook niet voor in wetenschap en cultuur.
Een voorstelling van My Fair Lady doet haar meer
genoegen dan een optreden van het Concertge
bouworkest. Muzikaliteit schijnt in de familie al
leen maar aanwezig te zjjn bij prinses Margriet:
Toneel en ballet ondervinden geregeld de belang
stelling van de vorstin, evenals het werk van lite
ratoren, maar haar waardering voor de kunst gaat
niet zover dat zij, bijvoorbeeld, een collectie schil
derijen zal aanleggen. Een kunstcollectie heelt
trouwens nooit aan het huis van Oranje behoord. De
verzameling sieraden, porcelein en zilverwerk is de
laatste driekwart eeuw ook niet noemenswaard
verrijkt,. In heel dit vlak hoeft men dan ook geen
grote invloed van het vorstenhuis op de aangele
genheden in het land te zoeken. Dat vinden sommi
gen een gemis, maar in brede lagen van de be
volking heeft Koningin Juliana als „de vorstin op
laarzen" bij watersnood e.d. een monument opge
richt dat elk gemis overschaduwt.
De invloed van de persoon van Prins Bern
hard binnen de grenzen van ons land is duide
lijk na te gaan in het leger, de zakenwereld
en ook wel de luchtvaart, waarmee hij bijzon
der op de hoogte is. De mensen die de prins
goed hebben leren kennen beschrijven nen~
ils een joviale natuurlijk ook wel eens
prikkelbare man, die handig is en lucide, die
gevoel voor humor beeft, zich snel inzicht verwerft
in moeilijke situaties en direct kan handelen. Hij
heeft een aangeboren gevoel voor wat wezenlijk
aristocratisch is, neemt normen en hiërarchische
verhoudingen sterk in acht. Religie en geestesstro
mingen houden hem meer dan oppervlakkig bezig.
In het leger wordt hij door sommige officieren ge
vreesd, doordat hij graag onverwacht inspecteert
en zich niet om de tuin Iaat leiden. In de zaken
wereld heeft hij onmiskenbare bewondering ver
worven. Hjj leek voor deze wereld geboren door
zijn „ability", zijn bedrevenheid in diplomatie en
vergaderen, zijn snelle inzicht en zijn „doe-mentali-
teit".
Verdere invloed is niet zo gemakkelijk na te
speuren. In de paardesport, waar men nog wel
eens knievallerig volk ontmoet, kan men er ten
minste weinig hoogte van krijgen. Als bestuurslid
in de internationale organisatie wordt hij hoog aan
geslagen. Ais ruiter heeft een spotter hem eens
gekenschetst met de weinig vleiende woorden: „De
prins berijdt een mooi paard".
De verhouding van de jongere generatie jegens
het vorstenhuis is nogal onbestemd. Zij kijkt voor
al nieuwsgierig naar de prinsessen. In Leiden heeft"
prinses Beatrix een zeer positieve indruk gemaakt
in het studentenmilieu. Ze is vrolijk, gezondden-
kend, pienter en zelfbewust. Er zjjn hoogleraren
lie grote verwachtingen van de prinses hebben.
Hoewel hier in Nederland geen emplooi te vinden
zou zijn voor een adept van lord. Altrincham, roept
de koninklijke familie nog wel eens kritiek op.
Soms is die niet meer dan een kwaadaardig soort
gossip. De ontvangst op het paleis van de vliegen
de-schotel-maniak Adamski, visite van de prins aan
Vlfred Krupp, zij zijn openlijk gelaakt. En dat ge
beurt in de vaderlandse pers zeer zelden. Men is
het er ook over eens dat de voorlichting van de
zijde van het Hof doorgaans bedroevend gering en
nietszeggend is. Soestdijk wordt tegen publiciteit
als een veste verdedigd en nadere gesprekken wor
den blijkbaar het liefst gegund aan de buitenlandse,
I w z. Amerikaanse pers. Dat prins Bernhard de
Amerikaan Aiden Hatch, top-biograaf naar de
de, heeft uitgenodigd zijn levensportret te sC'aI1-
ven, heeft sommigen in Europa doen knarse1 r
den. Historici zijn eensgezind in hun kritiek vUgjd
zij het hebben over de te lange ontoegankelijk1^
van de koninklijke archieven.
Ve
Het is de vraag of alle kritiek diep woelt-
Nederlander is tolerant. En wat de Bf. te-
kige voorlichting betreft, velen stellen di® %v
rughoudendheid juist op prijs, zelfs "Leu
ken die misschien zowel van openbaar als Par
lier belang zijn.
In de relatie tussen volk en vorstenhuis is oolïzyn
geaardheid van het volk in het geding. En dani
wij wel mensen die spotten van „mijn Sera alleS
is mijn vaderland", maar wij zijn trots op a ge
wat Nederlands is, wanen ons superieur boV^r0zef
neeste landen (die wat meer armen en werk' .g
tellen dan ons land). Wij zijn echter veel tneer ,8g
een volk van regenverzekeringen en elke zatej jj.
onder de douche, een volkje met weinig K®uejd-
teit en veel noest opgekweekte middelmatig',o0r
Het ontbreekt ons aan fantasie, maar daar
worden wij ook des te minder verleid tot on"0iK.
den stappen. Wij zijn een nuchter, burgerlijk
en zijn daarmee tevreden.
n o»
Als men zich afvraagt waardoor wij ons
steeds in het bezit van een koningshuis verheug^
terwjjl elders de ene republiek na de andere Is fI,
geroepen, vindt men de helft van het antwoor
onze volksaard. De andere helft kan men
in'
de1"
daad in het karakter van ons vorstenhuis vin
dat in allerlei opzichten zo voortreffelijk hu
land behoort. Ons land heeft in Soestdilk een K
zien wonen dat zo Nederlands is als het maar
dat helemaal aansluit bi) de burgerWke deg^.^j,
heid die het gezicht van ons volk bepaalt,
heerst een natuurlijke harmonie. r1t.-a
